Nieuwsbrief September 2009 - Landschapsbeheer Oss

Nieuwsbrief
In dit nummer
• Nationale Natuurwerkdag nu in Dieden!
• Landschapsbeheer op Streekfair
• De Stippelberg libellenparadijs
• Leerlooiershuisje en Stadstuin geopend
• Vrijwilligersuitje naar oude vennen
• Werkgroep Landschapsbeheer Oss
Jaargang 11, nr. 40
September 2009
Landschapsbeheer Oss
0

Nieuwsbrief
Landschapsbeheer Oss
Colofon
Jaargang 11, nr. 40, Oplage 350 exemplaren
September 2009
Redactie: Dick Roza en Richard Ceelen
De Stichting Landschapsbeheer Oss is gevestigd te Oss
en ingeschreven bij KvK Oost-Brabant onder nummer
17105068 Rabobank Oss, banknummer 17.04.19.894
Adressen en
telefoonnummers
Landschapsbeheer Oss
Hermelijnedreef 30
5343 XD Oss
T 0412-632223
I www.landschapsbeheer-oss.nl
E info@landschapsbeheer-oss.nl
Projectbureau Landschapsbeheer Oss
H. Smouter (Projectcoördinator)
Floraliastraat 75
5342 BH Oss
T 06-54288252
E projectbureau@landschapsbeheer-oss.nl
Voorzitter
Ronald Widdershoven
T 0412-631362
E voorzitter@landschapsbeheer-oss.nl
Secretaris
Nora Servaes
T 0412-632223
E secretariaat@landschapsbeheer-oss.nl
Penningmeester
Pim Rinses
T 0412-624079
E penningmeester@landschapsbeheer-oss.nl
Coördinator Werkgroep
Ton Velders
T 0412-648196
E werkgroep@landschapsbeheer-oss.nl
Redactie, Werving & Vrijwilligerscontact
Dick Roza
T 0412-642368
E redactie@landschapsbeheer-oss.nl
Redactie & Webmaster
Richard Ceelen
T 06-54218521
E redactie@landschapsbeheer-oss.nl
Juridisch Adviseur
Maarten Furnée
T 0412-454204
E juridischadviseur@landschapsbeheer-oss.nl
Inhoudsopgave
Nationale Natuurwerkdag nu in Dieden! 2
Landschapsbeheer presenteerde zich 2
“De Stippelberg” libellenparadijs 3
Leerlooiershuisje en Stadstuin geopend 4
Kruiden in Gemert-Bakel 4
Brabants Landschap nader belicht 5
Polderkerk in Nuland weer zichtbaar (Deel 1) 5
Vrijwilligersuitje naar oude vennen! 6
Kort nieuws 7
Werkgroep Landschapsbeheer Oss 10
Vaarwel zomer,
welkom herfst
Wat hebben we toch dit jaar een prachtige zomer en nazomer
gehad, maar de herfst, die op 22 september haar intrede deed,
heeft toch ook beslist zijn charme met paddenstoelen en fraaie
herfstbladeren. Kijken we terug op de afgelopen zomer, dan zien
we dat ons graan (spelt, tarwe, rogge, haver en boekweit) in de
Stelt voorspoedig groeide, ondanks een zware onkruiddruk.
De cranberry’s zijn nog niet geplukt; die rijpen nog na op de
akker totdat ze donkerrood zijn.
Wat de afzet van ons graan betreft: we hadden recent een goed
contact met de Maaslandbrouwerij in Oss. Die wil over enkele
maanden het VanTosse Volkorenbier op de markt zetten en heeft
daartoe tientallen kilo’s van onze spelt, rogge, haver en tarwe
aangekocht. De Maaslandbrouwerij brouwt eigen merken “D’n
Schele Os” (Tripel, Dubbel, Amber en Blond) en “Witte Wieven
Witbier” en daarnaast voor zo’n 42 andere kleine brouwerijtjes.
In de volgende nieuwsbrief leest u meer over VanTosse
Volkorenbier en over de Maaslandbrouwerij.
Veel leesplezier en vergeet je niet op te geven voor de
Natuurwerkdag op 7 november!
De redactie.
Voorpagina
Linksboven: Jan van Bernebeek op de ladder in Dieden
(Foto: DR)
Rechtsboven: Uitleg bij de poel door Maria Michiels en
Hugo van der Wal (Foto: DR)
Rechtsmidden: Spelt tijdelijk opgeslagen op kar (Foto: DR)
Rechtsonder: Vliegenzwam (Foto: TV)
Onder: Natuurwerkdag
Kopij
De sluitingstermijn voor kopij voor de volgende
nieuwsbrief is 30 november 2009.
Deze uitgave is mede
mogelijk gemaakt door:
1

Nationale Natuurwerkdag
nu in Dieden!
Zaterdag 7 november zal weer de jaarlijkse Natuurwerkdag
plaatsvinden. Die dag valt samen met onze reguliere
werkochtend. Deze keer zal Landschapsbeheer aan de
natuurwerkdag mee doen met de herinrichting van de
poelen in Dieden.
Wel laarzen, geen kinderen!
Met het werk aan de Diedense- en Demense ribben, het grote-
en kleine Molenwiel in Dieden en het Hoornwerk in Ravenstein
werd een begin gemaakt in het voorjaar van 2004, terwijl we in
het najaar van 2007 voor het laatst wilgen knotten.
De fraaie watergangen, die tussen de ribben in Dieden
ontstonden, groeien weer dicht; zodat ingrijpen noodzakelijk is!
Het werk op 7 november zal weer worden gedaan in nauwe
samenwerking met Natuurmonumenten.
Voor wie mee wil doen: laarzen zijn beslist sterk aan te raden,
evenals stevige kleding. Kinderen kunnen beslist niet mee
doen i.v.m. vallende takken, de beperkte werkruimte en de
aanwezigheid van veel water!
De werkdag begint, zoals gebruikelijk, om ca 9:30 uur en zal
tegen 15:00 uur weer eindigen met een glas bier, wijn of fris,
begeleid door een stukje kaas en worst.
Overdag is er koffie en thee en tussen de middag heerlijke
erwtensoep voor bij de meegebrachte boterhammen. Al onze
vrijwilligers krijgen t.z.t. via e-mail nog nadere informatie o.a.
over de exacte plaats van samenkomst. Anderen kunnen zich
voor deze dag aanmelden bij ons secretariaat tel: 0412-
632223 of via e-mail: info@landschapsbeheer-oss.nl . Ook zij
krijgen daarna nog nadere informatie.
Dick Roza
Landschapsbeheer
presenteerde zich
Landschapsbeheer Oss presenteerde zich recent maar
liefst drie keer aan de inwoners van onze regio met een
beursstand met zowel haar producten als met haar
doelstellingen.
Cranberryproducten goed verkocht
De eerste keer, op zondag 23 augustus verkochten we onze
cranberryproducten op een Oogstdag in Vinkel. Vervolgens
deden we hetzelfde, nu bij de Boerenbond in Heesch op
zaterdag 5 september. Daar hadden we op 9 mei van dit jaar
óók al deelgenomen aan de eerste streekmarkt met vele
streekproducten.
Tenslotte was er op zondag 13 september voor de vierde keer
in successie de groots opgezette Maashorstfair aan de
Bosdreef in Uden. Daar stonden we, ten aanschouw van zo’n
16.000 bezoekers met een informatiekraam en met onze eigen
grote partytent vol met cranberryproducten samen met nog
zo’n 100 andere standhouders. Die waren afkomstig uit de
sector cultuur en kunst, landbouw en verbrede landbouw,
natuur, recreatie en algemeen. Tevens waren er nog 15 stands
waar velerlei streekproducten geproefd konden worden, was er
muziek en waren er talrijke demonstraties o.a. met paarden en
schapen. Er was straattheater en de kinderen konden zich
vermaken in de speelboerderij en in de ballenbak. Het Speltgraan
van onze akkers in “De Stelt” werd er weer gedorst door
de mensen van Klassieke Landbouwwerktuigenvereniging uit
Nistelrode.
Op alle drie de beurzen konden we veel cranberryproducten
verkopen. Vervolgens presenteerden we ons zondag 27
september op het Streetevent in Ussen, samen met de
Gemeente Oss, die daar haar biodiversiteitsprogramma
toonde.
En als allerlaatste actie dit jaar waren we nog met een stand te
zien op de RIGOM 55+ Beurs in sporthal de Rusheuvel, die dit
jaar als thema kreeg “55-plussers in contact”. Die beurs trok
weer evenals twee jaar geleden met 50 standhouders zo’n
3.000 bezoekers.
Dick Roza
Kopij
Wij nodigen graag iedereen uit om bijvoorbeeld een verslag(je)
van een excursie, een lezing, een expositie of een interessante
waarneming te schrijven. U kunt uw bijdrage (evt. met foto’s)
mailen naar info@landschapsbeheer-oss.nl.
2

“De Stippelberg”
libellenparadijs
Het landgoed “ De Stippelberg” van Natuurmonumenten in
De Rips is ontdekt door tientallen libellen. Dat grote aantal
is te danken aan de natuurgerichte maatregelen die
Natuurmonumenten hier in samenwerking met
Waterschap Aa- en Maas er heeft uitgevoerd.
Poelen en meanderende beek
“De Stippelberg” is één van de 18 natuurgebieden van
Natuurmonumenten die vallen onder de beheerseendheid N.O.
Brabant en Mook. Fons Mandigers is daarvan de
gebiedsbeheerder en Hugo v.d. Wal (bij al onze vrijwilligers
wel bekent) de boswachter. We vermeldden het gebied al in
nr. 36 van onze nieuwsbrief van september 2008.
Het landgoed, 1.000 hectare groot, bestond aanvankelijk uit
saaie, monotone productiebossen en er vlogen maar weinig
libellen rond.
Door een aantal forse ingrepen in het natuurgebied, die samen
met het Waterschap werden uitgevoerd, zijn er recent maar
liefst 46 soorten libellen waargenomen, waaronder enkele
Rode lijstsoorten, zoals de beekrombout en de bruine
korenbout.
De ingrepen bestonden uit het aanleggen van 13 nieuwe
poelen en een compleet nieuwe, meanderende beek.
De nieuwe beek (die overigens nog geen naam heeft)
meandert over een lengte van ruim 800 meter door het
bosgebied en verbindt de “Peelse Loop” met de “Oude Rips”.
De watergang vervangt een oude, kaarsrechte sloot, die
Maaswater aanvoerde voor de omringende landbouwgronden
van “De Stippelberg”. Eind vorige eeuw was die sloot aan een
flinke opknapbeurt toe. Door jarenlang uitbaggeren dreigden
oevers met zware bomen erop te bezwijken en verouderde en
te diep gelegen duikers waren hoognodig aan vervanging toe.
Het resultaat is nu een gevarieerde beek met een grote
waterbergend vermogen, die voldoende water aanvoert en de
biodiversiteit in het gebied verhoogt. Het is een prachtige beek,
waarin óók beschermende vissoorten voorkomen. Bovendien
verhoogt de beek de beleving van bezoekers, die langs de
nieuwe watergang kunnen wandelen. Beheerder Fons
Mandigers is er erg blij mee, al heeft hij nog een duidelijke
wens voor de toekomst n.l. dat de waterkwaliteit van het
Maaswater dat wordt ingelaten omhoog moet. Ook de
landbouw kan nog bijdragen aan verbetering van de
waterkwaliteit in het gebied. Nu komen er nog teveel
belastende stoffen in de natuur terecht!
Met dank aan “Van Nature”
Dick Roza
Libelle net ontpopt, (Foto: Richard Ceelen)
3

Leerlooiershuisje en
Stadstuin geopend
De restauratie van het leerlooierhuisje en de stadstuin aan
de gracht in Ravenstein, waarvoor in november 2007
wethouder Hendrik Hoeksema het startsein gaf door het
inmetselen van een koker met historische bescheiden,
werd vrijdag 16 juli met een feestelijke opening afgerond.
Opening lang uitgesteld
Dat gebeurde wederom door dezelfde wethouder, die een
plaquette, de tekst op de hakselmachine en een beeld van een
leerlooier vervaardigd door Luc Willems uit Demen in de fraaie
nieuwe tuin onthulde.
Daarvoor waren er in gemeenschapshuis “Vidi Reo” in
aanwezigheid van zo’n 100 genodigden toespraken gehouden
door Rop v.d. Burght, voorzitter van de Stichting Leerlooierij
Suermondt, wethouder Hendrik Hoeksema, Wim Requin van
het leerlooiermuseum in Cuijk, Toon Suermond en Lies
Hendriks. De laatste twee als nazaten van Ignaat Suermondt
die de leerlooierij in Ravenstein in 1885 oprichtte en nu dus
naamgever is geworden van de stichting die het huisje en de
tuin exploiteert.
Aanvankelijk was het de bedoeling om het huisje, dat door
Bouwbedrijf v. Dinther uit Schaijk in een half jaar tijd
schitterend gerestaureerd werd, al in het voorjaar van 2008 te
openen. Maar de inrichting van het museum en de vernieuwing
van de totaal gestripte tuin kostte een jaar extra. De totale
kosten van de restauratie bedroegen zo’n 220.000 Euro.
Het huisje in volle glorie (Foto: Dick Roza)
Buxusheggen in ere hersteld
Wat de tuin betreft: Landschapsbeheer Oss was al vanaf 2002
betrokken bij de tuin. We hadden destijds zitting in de
tuincommissie die plannen maakte voor de herinrichting en
waren eind 2003 enkele ochtenden met een flinke groep van
onze vrijwilligers betrokken bij het opruimen van de
verschrikkelijke rommel in de verloederde tuin, kapten we er
een rij coniferen en verwijderden er alle oude buxusheggen en
de wildgroei van planten en struiken. De nieuwe tuin heeft
weer ongeveer hetzelfde patroon buxusxheggen als de oude
vroeger. De grote leerlooiermachines, die er in staan opgesteld
en in bruikleen zijn van het leerlooiermuseum in Cuijk, passen
er wonderwel in, zonder te detoneren. Ze zijn, op stevige
betonnen sokkels, in het gazon opgenomen. De ca. 25 oude
appel- en perenbomen uit de oude tuin, die wegens de
verontreinigde grond verwijderd moesten worden, zijn
vervangen door een negental nieuwe bomen van oude rassen,
zoals de Noord-Hollandse suikerpeer, de Charmeusepeer, de
Notarisappel, de Jonathan appel en de Gravensteinappel.
Gaat u zelf maar eens kijken hoe mooi het leerlooierhuisje er
bij staat in die fraaie nieuwe tuin.
Het museum is elke zaterdag en zondag geopend van 12 tot
16 uur. Groepen kunnen via 0486-411023 een afspraak maken
voor door de week. De tuin is de overige dagen óók geopend
van 10 tot 16:30 uur.
www.heemkunderavenstein.nl
Dick Roza
Kruiden in Gemert-Bakel
Wie de laatste jaren wel eens in de gemeente Gemert-
Bakel is geweest, zal ze beslist wel gezien hebben; de
talrijke in de gemeentekleuren beschilderde houten
kruidenbakken, die vooral bij de middenstand en de
horeca, maar óók bij particulieren voor een geurig en
fleurig accent zorgen.
Bakken leasen of kopen
Die kruidenbakken zijn een onderdeel van het
kruidenbakkenproject van de Stichting “ Gemert-Bakel
Kruidentuin van Nederland”. Die stichting werd in 2003
opgericht en heeft tot nu toe al zo’n 900 grote en kleinere
bakken met kruiden in Gemert-Bakel geplaatst of gehangen.
De bakken worden door de stichting geleased of verkocht aan
bedrijven, scholen, instellingen en particulieren. De grote
bakken bevatten 6 verschillende kruiden en de kleinere 4
kruiden. Eenmaal per jaar, op de derde zondag van juni, staat
heel Gemert in het teken van de kruiden met de “ Cruydenrijck
Pruuverééj”, waar gerechten bereid met kruiden te proeven
zijn.
Band van eeuwen
Met deze kruidenbakkenactie zet Gemert-Bakel zich nog eens
nadrukkelijk op de kaart als kruidentuin van Nederland. Al lang
voordat er sprake was van Gemert of Bakel werden er in dit
gebied tussen de Peel en het riviertje de Aa al kruiden geteeld.
Bij opgravingen van het Gemertse “ Mottenkasteel”, dat rond
1300 in gebruik was, zijn diverse objecten gevonden, die
duiden op het gebruik van kruiden. In 1950 vond de gemeente
dat de teelt van kruiden een oplossing zou kunnen zijn ter
bestrijding van de armoede en er werd een kruidentuin
aangelegd bij het kasteel van Gemert met de fraaie naam: “
Hortus Medicamentorum Ghermertanus”. Die tuin is nog
steeds te bezoeken in de kern van het dorp Gemert.
Daarnaast ontstonden in de loop der jaren nog een aantal
kruidentuinen in en rond het dorp. We noemen: “ Wilde
Bertram” VELT( Vereniging voor Ekologische Leef- en
Teeltwijze), Kruidencentrum “ De Sprenk”, Natuurcentrum “ De
Specht”, “ De Kruidenhoeve”, “ De Vlindertuin”, Tuinderij “ De
Kiem” en de kruidentuin “ Ds. Swildenschool”.
De gemeente Gemert-Bakel draagt ook nu nog zijn steentje bij
aan de kruidentuin van Nederland door natuurvriendelijk
bermbeheer en het inzaaien van inheemse kruidenmengsels.
Daarom staan de Gemertse bermen boordevol kruiden.
Voor wie er nog nooit geweest is, is het zeer de moeite waard
om eens in Gemert te gaan kijken. U vindt er naast de kruiden
óók nog het zeer leerzame “ Boerenbondmuseum”!
Kijk vooraf op: www.kruidendorp.nl of www.vvvgemert-bakel.nl
Dick Roza
4

Brabants Landschap
nader belicht
Van de drie natuurorganisaties die in onze provincie
gebieden in beheer hebben, krijgt Brabants Landschap
eigenlijk maar weinig aandacht. Natuurmonumenten en
Staatsbosbeheer timmeren vaker aan de weg. Tijd dus om
Brabants Landschap eens nader onder de loep te nemen.
Variërende ledenaantallen
Brabants Landschap werd opgericht in 1932. Het aantal
donateurs groeide vanaf dat begin gestaag tot 21.000 leden in
1999. Daarna ging het snel en steeg het in 10 jaar tot 32.000
nu in 2009. In die tien jaar steeg het aantal hectares natuur dat
men beheert maar gering, van 14.000 naar 16.000 ha. Daarbij
moet de organisatie, wat het areaal beheerde natuur in onze
provincie betreft, Staatsbosbeheer vóór zich dulden met
29.140 hectare. Natuurmonumenten komt met 12.000 ha op
de derde plaats. Brabants Landschap is aangesloten bij de
“Twaalf Landschappen”. In dat overkoepelende orgaan zijn alle
twaalf provincies aangesloten. Ze zijn allemaal tussen 1927 en
1937 opgericht, hebben in totaal 298.000 donateurs en
beheren zo’n 100.000 ha natuur.
De ledenaantallen van de verschillende Landschappen
variëren nogal, eveneens als het aantal hectares beheerde
natuur. Zo heeft bijv. de provincie Zuid Holland 54.000 leden
en maar 4.000 ha natuur en de provincie Friesland 24.000
leden en 20.000 ha natuur. Van de twaalf provincies heeft
Flevoland de minste donateurs (9.000) terwijl Noord-Holland
met 3.000 ha de minste natuur beheert. Maar het is natuurlijk
een kleine, zeer intensief bebouwde provincie. Brabants
Landschap staat wat het aantal leden betreft op de vierde
plaats en met de natuur op de tweede plaats!
Goede band met Oss
Bij Brabants Landschap zijn de 16.000 ha natuur die men
beheert verdeeld over 62 natuurgebieden, waarvan het
merendeel in het midden en Z.Westen van de provincie ligt. In
het N. Oosten zijn Keent (120 ha) en Kraayenbergse Plassen
tussen Grave en Cuijk (260 ha), Tongelaar e.o. bij Mill (490
ha), Karregat bij Nuland (43 ha) en Heinis bij den Bosch (28
ha) de gebieden die het dichtst bij Oss liggen.
Belangrijke bekende gebieden elders in de provincie zijn De
Mortelen Boxtel (1381 ha), Haanwijk Sint Michielsgestel (237
ha), Pannenhoef Zundert (706 ha), De Brand Udenhout (482
ha) en de Stratumse Heide bij Eindhoven (235 ha).
Landschapsbeheer Oss heeft een zeer goede band met
Brabants Landschap. Onze werkgroep is één van de ca. 70
natuurwerkgroepen in de provincie die ressorteren onder het
Coördinatiepunt Landschapsbeheer van Brabants Landschap.
Elk jaar, de eerste zaterdag van oktober, komen
afgevaardigden van die groepen bijeen op steeds een
wisselende locatie voor de opening van het nieuwe
vrijwilligersseizoen. Meestal zijn dat zo’n 120 personen.
Landschapsbeheer Oss was gastheer in 2006.
Bent U nog geen lid van Brabants Landschap en wilt u
meehelpen de natuur in onze provincie te beschermen, wordt
dan lid! Het Lidmaatschap kost slechts 15 Euro voor het
gehele gezin per jaar. Daarvoor ontvangt u het schitterende
handboek (ruim 350 pagina´s) met de beschrijvingen van alle
beheerde natuurgebieden en wetenswaardigheden over o.a.
bomen, landschap in de musea etc.
Tevens ontvangt u elk kwartaal het fraaie tijdschrift (64
pagina´s fullcolor) en kunt u met het hele gezin gratis het
Natuurmuseum in Tilburg bezoeken.
Adres Brabants Landschap: Postbus 80, 5076 ZH Haren. Tel:
0411-622775, info@brabantslandschap.nl
www.brabantslandschap.nl (DR)
Kasteelboerderij Nemelaer in Haaren
Polderkerk in Nuland
weer zichtbaar (Deel 1)
Wie wel eens tijdens een fietstocht van Oss via Geffen
naar Rosmalen reed, zal op de kruising van de Nulandsestraat
en de Kerkdijk in Nuland zeker wel de in 2007 weer
zichtbaar gemaakte contouren van de in 1857 afgebroken
Polderkerk hebben gezien.
Geschiedenis herleeft
Die contouren, vervat in 1 meter hoge metalen schanskorven
gevuld met maaskeien geven de plaats aan waar de in
Gotische stijl opgetrokken 13e eeuwse Kruiskerk, die gewijd
was aan St. Jans Onthoofding, gestaan heeft. Het initiatief
voor deze reconstructie was van de Heemkundewerkgroep
“Nuwelant” uit Nuland.
De binnenruimte tussen de schanskorven is opgevuld met
aarde en beplant met 16 bomen ( esdoorns). Deze bomen die
de contouren van de v.m. kerk volgen, geven als ze volgroeid
zijn, een beeld van de bouwmassa van de gesloopte kerk. Een
natuurstenen altaartafel maakt binnen de kerkcontouren het
sacrale karakter van de plaats duidelijk.
Rondom de kerk en in het midden is een pad aangelegd,
waarin spots zijn aangebracht, die de contouren bij donker
aanlichten.
Het terrein rond de kerk is op basis van de oude structuur
heringericht; er zijn bomen geplant ( eveneens 16 esdoorns)
en een rij knotwilgen en er werden waterlopen aangelegd op
de oude locaties. Op dat buitenterrein valt ook het grote
Keltische kruis op gemaakt door Marinus Verstappen, met
daaronder een gedenksteen. Ook zijn er twee zitbanken en
twee infopanelen geplaatst. Op het ene paneel is de
geschiedenis van de gesloopte kerk te lezen en het andere
geeft informatie over de Beerse Overlaat, die eeuwenlang voor
grote wateroverlast zorgde in het gebied ten Noorden van
Nuland, op de grens van de polder en de dekzandrug. Op die
dekzandrug ontstond een lint van dorpen, zoals Orthen,
Rosmalen, Kruisstraat, Nuland, Geffen, Oss, Berghem en
Herpen.
--- Deel 2 in volgende nieuwsbrief ---
www.natuurwerkdag.nl
5

Vrijwilligersuitje naar
oude vennen!
Voor de vierde keer in ons bestaan maakten onze
vrijwilligers gezamenlijk een dagtochtje. Ging de reis
eerder naar de Maasheggen in Boxmeer en het Raamdal in
Mill (2005) en de eendenkooi in Waardenburg en
Munnikenland bij Woudrichem (2006) en De Mortelen en
Boxtel (2007) nu zochten we het op zaterdag 29 augustus
dichter bij huis en bracht de touringcar ons naar de
Overasseltse vennen.
Landschap uit de ijstijd
Bijna de helft (29) van onze vrijwilligers verzamelde zich om
9:15 uur die zaterdag bij onze “werf” aan de Tolstraat. Omdat
de bus die straat niet zo goed kon bereiken, stapten we in op
het nabijgelegen Ind.Terrein Vorstengraf. Na een korte busrit
werd om 10:15 “afgemeerd” bij de werkschuur annex kantoor
van de Beheerseenheid “ Rijk van Nijmegen Zuid” van
Staatsbosbeheer aan de Donderbergseweg in Overasselt.
Vanuit die plek werken zo’n acht vaste veldmedewerkers o.l.v.
boswachter Nadja Langkamp aan de instandhouding en
verbetering van de 530 ha natuur in de Gemeenten Overasselt
en Groesbeek. Ook wordt van hier uit de rogge- en haverteelt
en de opslag en verkoop van productiehout gecoördineerd;
naast bos- en natuurbeheer en recreatie, één van de peilers
van Staatsbosbeheer. Twee medewerkers van de eenheid t.w.
Cor Folkertsma en Tom van Uden waren deze dag onze
gastheer en gids. Na koffie en cake te hebben genoten op
lange banken met dito tafels vóór de oude houten werkschuur
werd in die schuur, na de nodige improvisatie i.v.m.
zichtbaarheid van het beeld, een beamer presentatie gegeven
over de geschiedenis en de doelstellingen van
Staatsbosbeheer. Vervolgens werd het zeer gevarieerde
natuurgebied van de beheerseenheid in de oksel van
Nijmegen belicht, dat een geschiedenis heeft die terug gaat tot
de ijstijd, 10.000 jaar geleden, toen de rivieren Maas en Waal,
die nu kilometers van het gebied af liggen, het landschap
maakten. Zand uit de bedding van de Maas werd toen door de
heersende zuidwestenwind tot hoge duinen opgeblazen. De
Waal had daaronder al een laag klei afgezet, die
samengedrukt werd tot een ondoorlatende leemlaag.
Daarboven bleef het water staan in de vorm van vennen.
Vanaf de 19e eeuw werden hier grove dennen aangeplant,
met name voor stuthout in de Limburgse mijnen. Die vennen,
22 in getal, waarvan het Wychense ven het grootste is, vormen
het hart van het schitterende gevarieerde natuurgebied waarin
we die middag een lange wandeling zouden maken. Dat
landschap is bijzonder divers; naast de dominerende vennen,
die 20% van het gebied omvatten zijn er loof- en naaldbossen
(53%) hei en rivierstuifduinen (14%) besloten, bloemrijke
graslandjes (13%) en wat akkertjes. Drie wandelroutes van 3,5
en 2x 6,5 kilometer doorkruisen het gehele gebied. Enkele van
de vennen, die soms aparte namen dragen, zoals Botersnijder,
Oreolusven, Bavoven, Rakenven en Heinven, zijn geheel
verland en worden door Staatsbosbeheer weer uitgediept en
heringericht. Meer dan 450.000 wandelaars bezoeken per jaar
het gebied, waarin 80 soorten broedvogels, 11 soorten
amfibieën en maar liefst 32 soorten libellen voorkomen!
Heerlijke broodmaaltijd in open lucht
Maar vóór we onder leiding van Cor en Tom met de wandeling
begonnen, genoten we eerst in de zon (die ons de gehele dag
begeleidde) van een uitstekende en zeer gevarieerde
broodjesmaaltijd met soep vooraf en vruchtjes toe, die door
een cateringbedrijf op de werf was afgeleverd. Zelfs verse
koffie, thee, melk en – voor de liefhebbers- een flesje bier was
aanwezig!
Zodoende konden we fysiek gesterkt beginnen aan onze
wandeling bij het achter de werf gelegen – totaal verlandde-
Roelofsven. Die wandeling voerde ons door graslandjes,
bospercelen en heidegebiedjes, maar kreeg tóch zijn
hoogtepunt, letterlijk (23m boven NAP) en figuurlijk bij het
uitzichtpunt nabij de Botersnijder en het Meeuwenven. Jammer
genoeg kwamen we niet langs de ruïne van de St.
Walrickskapel (15e eeuw) en daarbij staande koorts- of
lapjesboom, die herinnert aan de uit de achtste eeuw
daterende legende over de roverhoofdman Walrick, die na zijn
bekering tot het christendom heilig werd verklaard.
Het einde van de wandeling was bij de kaasboerderij “
Diervoort” aan de St. Walricksweg waar we aan een
beamerpresentatie over het kaasmaken, een korte rondleiding
en een kleine kaasproeverij kregen, alvorens de bus ( een
andere dan ’s ochtends) ons weer terug bracht naar de werf in
de Tolstraat. Daar hadden Rieky Wittenberg, Greet van
Grunsven en Dini van Bernebeek in de gereed staande
partytent en op de in de tuin opgestelde tafels, bier, wijn,
frisdrank, kaas, worst en lekkere toastjes klaar staan waarvan
nog lange tijd werd genoten.
We kunnen weer terug zien op een zeer geslaagde dag !
Voor meer info over Staatsbosbeheer:
www.staatsbosbeheer.nl
Dick Roza
6

Kort nieuws
Natuur in tuinen van Demen
Zondag 19 juli vond in de tuinen van Demen
de themadag “Natuur in de Tuin” plaats. Het
werd een strijd tussen grille weergoden en
elfenkoning Oberon en elfenkoningin
Titania, die, als vertellers de bezoekers in de
tuin begeleidden.
Fraaie plant mee naar huis
De weergoden zorgden er met een aantal flinke
regenbuien voor dat de elfenkoning en zijn
gade, die door Geert en Netty Gebbing van het
“ Verteltheater” uit Doornenburg in schitterende
kostuums werden uitgebeeld, enkele keren hun
toev lucht moesten zoeken onder het overdekte
gedeelte van de werkschuur in de tuin.
Daar was het steeds een gezellige drukte bij de
stands van Landschapsbeheer Oss, de vogel-
en vegetatiewerkgroep van het I.V.N. de
gemeente Oss, de vleermuizenwerkgroep,
Natuurmonumenten en kunstenaar Alex v.d.
Heijden uit Ravenstein. De laatste assisteerde
bezoekers en vooral kinderen bij het versieren
een grote bloempot. Iedere bezoeker kreeg, bij
het verlaten van de tuin een pot met daarin een
door de gemeente aangeboden Echinaceaplant
(rode zonnehoed) mee naar huis.
Die plant trekt veel bijen en vlinders aan en
was door de gemeente speciaal gekozen i.v.m.
haar actie NatuurRijk Oss. Met die actie
propageert de gemeente Oss het weer bloem-
en plantrijk maken van de vaak steeds meer
versteende stadstuinen, zodat vlinders en
vooral bijen weer terug komen.
Gedurende de dag begeleidden Maria Michiels
van het I.V.N. en boswachter Hugo v.d. Wal
van Natuurmonumenten groepen bezoekers
naar de grote poel en de ruige graslandjes in
een hoek van de tuin voor uitleg over flora en
fauna. Nabij de poel is door Landschapsbeheer
Oss ook een vleermuisverblijf opgericht. De tuin
zelf was in deze tijd van het jaar op z’n
allermooist; vooral ook de talloze mooi
beschilderde keramische bloemen van Nicole
Kranenburg van atelier “ KeraNiek uit Oijen
combineerden zeer fraai met hun echte
collega’s. Die bloemen zijn ook in de tuin te
koop.
Hoewel het aantal bezoekers van de themadag
in de tuin door het zeer wispelturige weer wat
tegen viel, waren de eigenaren ervan Martje en
Friedtjof v.d. Bosch toch zeer tevreden. (DR)
www.detuinenvandemen.nl
www.keraniek.nl
IVN Wandelingen
Zondag 1 november is er een
wandeling in Herpenduin, vertrek om 10:30 bij
de parkeerplaats bij de “Kriekenput” in Herpen.
De laatste wandeling dit jaar is zondag 13
december. Dan wandelt men bij Hamelspoel
en over de Erfdijk in Herpen. Vertrek om 10:30
uur vanaf de parkeerplaats bij “ De Hamelspoel”
aan de Hamelspoelweg in Herpen.
Info over deze wandelingen: Frank van Dorst,
tel: 0486-462889 of e-mail:
frankvandorst@home.nl
Verder zijn er nog de nodig activiteiten vanuit
bezoekerscentrum Slabroek, tel: 0412-611945,
e-mail: info@slabroek.nl of website:
www.slabroek.nl
Onze stand tijdens Natuur in de Tuin (Foto: Dick Roza)
Geboren: website!
Geboortekaartjes zijn altijd spannend om uit
de envelop te halen: “ Wie zou er geboren
zijn en wie zijn de gelukkige ouders?” Zo
ontvingen we begin juli een fraaie kaart, met
daarop een in fel groen uitgevoerd silhouet
van een vlinder met daarop in roze: “
Geboren”!
Virtuele ouders
Toen we de kaart openvouwden werden we
echter niet met de geboorte van een baby
geconfronteerd, maar met de geboorte van een
nieuwe Website. De gelukkige ouders bleken
Mijntje Spaapen ( Teamleider Projecten en
Communicatie Services CFL) projectteam
DigNM en alle webredacteuren van
Natuurmonumenten! Zij meldden met blijdschap
de geboorte van een nieuwe website van
Natuurmonumenten natuurmonumenten.nl,
geboren op 7 juli 2009 om 9:30 uur, 600
pagina’s groot en vele gigabytes zwaar. De
boreling kan zonder afspraak bezocht worden
via www.natuurmonumenten.nl Dit is wel een
heel ludieke manier om een nieuwe website te
introduceren!
Maasnieuws
Meer nieuws meldt Natuurmonumenten in haar
blad “ Van Nature” van juni n.l. de aankoop van
37 HA grasland, cultuurgrond, houtopstanden
en een wiel in de Maasuiterwaarden bij Lith. Die
aankopen bevinden zich in het
natuurontwikkelingsgebied “Hemelrijkse Waard”
en het Project Infiltratie Maaskant (PIM) een
groot ondergronds waterzuiveringproject.
Beide dragen bij aan het project “ Meer Maas”.
Tenslotte zagen we in het kwartaalblad van
Natuurmonumenten “ Zomer 2009” een foto
met korte tekst van onze eendenkooi in
Macharen. In tegenstelling tot de melding van
nieuwe website in dit wel wat aan de late kant,
sinds de opening van de kooi in mei vorig jaar!
(DR)
De Vlinder Top 10
Ging de “Top 10” vroeger alleen over
popmuziek, tegenwoordig zijn er overal top
tien lijsten van, zoals van bedreigde
diersoorten, populaire schrijvers, dichters,
schilders, vakantiebestemmingen, warmste
zomers, natste winters enz.
Koninginnepage in opkomst
Zo publiceerde recent de Vlinderstichting de
resultaten van een tuintelling. Die leverde meer
dan 1100 resultaten op. Van de ongeveer
160.000 verschillende vlinders die wereldwijd
beschreven zijn, kennen we in ons land vooral
de distelvlinder, die in 8500 van de waarnemingen
genoemd wordt en derhalve op de
eerste plaats komt bij de telling. Die vlinder is
vooral veel te vinden op de vlinderstruik, die
eigenlijk in elke tuin zou moeten staan. Je treft
er soms zomaar een tiental vlinders op aan, die
zich gemakkelijk van dichtbij laten bekijken.
Op de tweede plaats staat de atalanta, die 2700
keer werd waargenomen bij de telling. Nummer
drie was voor de dagpauwoog en de kleine vos
en het koolwitje staan respectievelijk op plaats
vier en vijf.
Zeer opmerkelijk was vooral in Brabant het
aantal van 70 meldingen van de koninginnepage
op de 107 in het gehele land. Die
schitterende, zeer grote vlinder kwam bij de
laatste telling in 1990 alleen nog in Limburg
voor. Voor alle info over vlinders zie:
www.vlinderstichting.nl (DR)
7

Biernieuws uit de regio
Al sinds enkele jaren informeren we U in
onze nieuwsbrief over de streekbiertjes die
in onze regio gebrouwen worden. Hieronder
vindt U weer wat nieuwe info uit de wereld
van graan, hop en water.
Hommage aan broeder
Brouwer Martin Ostendorf uit Berghem ( oud
Megenaar) eigenaar van de Muiffelbrouwerij
van wie we in onze nieuwsbrief van september
2007 al het blonde Graaf Dicbier ( 6,8%) en de
quadrupel Zuster Agatha ( 10%) besproken,
heeft in juli zijn Megense trio compleet gemaakt
met het zware blonde tripelbier Broeder
Evarardus (9%). Dit bier is een hommage aan
Broeder Everardus Witte ( het Heilig Bruurke)
broeder portier van het Minderbroederklooster
uit Megen die leefde van 1868 tot 1950 en
wiens grafkapel in Megen een bekend
bedevaartsoord is geworden. Het Broeder
Everardusbier werd in het klooster van de
Franciscanen door de gardiaan aan het klooster
Fer van der Rijken op 10 juli jl. ten doop
gehouden. Eerder dit jaar had Marin ook al het
Berghs Bier uitgebracht. Dit is een
amberkleurig, bovengistend bier van 6,5%
alcohol.
Blij met bank van Oscar
Sinds eind juni beschikken we in ons huis in de
Tolstraat over een fraaie grenen hoekbak, met
dito tafel, die in onze keuken een goede plaats
kreeg. Want bij de inloopochtenden op dinsdag
schuiven onze vrijwilligers graag aan op die
bank tijdens de koffiepauze!
De set werd ons geschonken door onze oud
vrijwilliger Oscar Bakhuizen die na zijn vertrek
uit zijn huis in Heesch voor de bank en de tafel
geen plaats meer had.
We zeggen Oscar – die nog wel “vriend” – is
namens alle vrijwilligers hartelijk dank voor zijn
mooie bijdrage aan ons huis! (DR)
Bank in koffiehoek (Foto: Dick Roza)
Prominent biertje
Van de Speciaalbierbrouwerij Oijen, brouwer
van vele streekbiertjes zoals De Sas van Lith,
Oijensbovenbier, de poort van Megen, De
Vunder van Macharen, de Osse Frater en het
Speltbier uit Ravenstein, kwam recent het
VanTosse cranberrybier op de markt. Het bier
van 6% is gebrouwen van de cranberry’s van
onze akker op De Stelt. Het is droog met een
volle fruitige biersmaak, maar ook als zoete
variant te drinken. En tenslotte kwam uit Oijen
nog een heel speciaal biertje n.l. “ Prominent
Oijen” een bovengistend bier met een
alcoholpercentage van 8,2%. Dit bier is heel
snel de markt aan het veroveren. (DR)
Voor meer info en verkoopadressen:
www.muifelbrouwerij.nl en
www.speciaalbierbrouwerij.nl
Van het vrijwilligersfront
De afgelopen drie maanden kwamen weer drie
nieuwe vrijwilligers onze gelederen versterken.
Het zijn: Wim v.d. Coevering (57) en Bert den
Brok (60) uit Oss en Johan B. Horst (64) uit
Lelystad. De woonplaats van Johan wekt
misschien wat verwondering, maar hij is de
vriend van Margot v.d. Hurk.
Als Johan bij Margot is, zal hij zoveel mogelijk
samen met haar naar onze werkochtenden
komen. Onze vrijwilligers Marjolein van Hove
(60) en Hans Dietz (53) en Gerrit Laurenssen
(62) hebben zich wegens gezondheidsredenen
weer afgemeld. (DR)
Johan Horst (Foto: Dick Roza)
Spelt jubileert in Nederland
Dit jaar viert het oergraan Spelt haar “
koperen jubileum” in Nederland. Hoewel
Spelt al meer dan 6.000 jaar vóór Christus
werd verbouwd, verdween het in de tweede
helft van de 18e eeuw omdat de verwerking
door het pellen te veel tijd en geld kostte.
In 1997 vond in ons land de wedergeboorte
plaats in Pieterburen in het Noorden van de
provincie Groningen.
Gewas moet zuiver zijn
Daar is het graan inmiddels een begrip
geworden, zeg de initiatiefneemster van het
Speltproject. In juni jl. kreeg men in Pieterburen
een “Leadersubsidie” van ruim 40.000 Euro.
Inmiddels wordt het Groningse spelt nu door de
overname van de teelt door een nieuwe teler -
volledig biologisch - verbouwd.
Het belangrijkste is dat het perceel, waar de
spelt komt te staan, volledig schoon is gemaakt.
Geen ander graan mag de speltteelt verstoren.
Anders zou het speltgraan niet meer 100%
zuiver zijn! Dit is heel belangrijk bij spelt omdat
veel mensen speltproducten eten voor hun
gezondheid. Iemand met tarweallergie kan
bijvoorbeeld heel goed speltbrood verdragen!
Zoals u inmiddels wel zult weten, verbouwt ook
Landschapsbeheer Oss sinds 2004 op
biologische wijze spelt op enkele akkers in “ De
Stelt”. Het eerste zaaizaad was afkomstig uit
Pieterburen. Eind juli - begin augustus - werd
op een akker langs de Ruwaardsingel in Oss de
oogst 2009 veilig gesteld door de leden van de
dorsgroep “De Stofvreters” uit Nistelrode, met
assistentie van een aantal van onze
vrijwilligers.
Van onze spelt wordt brood, cake, banket,
jenever en bier gemaakt; speltbrood koopt u
o.a. bij bakker Wim Lamers en bier en jenever
komt van Speciaalbierbrouwerij Oijen.
In onze nieuwsbrief kon u in september en
december 2004 en in maart 2009 al over spelt
lezen. Wie alles wil weten goochelt onder de
roepnaam Spelt en leest alles over de
herkomst, de historie en alle toepassingen
ervan. (DR)
Detailopname Spelt (Foto: Dick Roza)
8

Maria in de schijnwerper
Wie het Brabants Dagblad leest, zal haar
zeker niet gemist hebben in de uitgave van
31 juli jl. : onze vrijwilligster Maria Michiels
was, compleet met fc. foto, het onderwerp in
de rubriek “ De Vrijwilliger”.
Staat haar mannetje wel!
In die rubriek wordt een vrijwilliger of
vrijwilligster, in het zonnetje gezet die met zijn
of haar schouders boven het maaiveld uit
steekt. En op 31 juli was dat dus Maria! Haar
vele werk voor de vegetatiewerkgroep van het
IVN, -waar ze al vanaf begin 1980 actief is- en
haar natuurgidsactiviteiten voor die organisatie
krijgen in het artikel ruime aandacht. Ook was
Maria bijna twintig jaar een onvervangbare
kracht bij het Natuur- en Milieu Educatiecentrum
(NME) waar ze als oud leerkracht
moeiteloos haar liefde voor de natuur - en
vooral voor de flora - op kinderen overbracht!
In haar profielschets ontbreekt natuurlijk ook
niet het werk dat Maria voor Landschapsbeheer
al sinds de start van onze organisatie doet.
Vaak treedt ze tijdens de werkdagen op als
vraagbaak voor collega vrijwilligers als men een
onbekende bloem, plant of boom tegenkomt.
Vooral wilde bloemen en paddenstoelen zijn
Maria’s specialiteit.
Maria zegt in het artikel dat ze bij Landschapsbeheer
lang niet zo actief is als bij het IVN en
dat klopt ook wel, maar we zijn toch heel erg blij
dat ze - vooral in de herfst- en wintermaanden
bij ons haar handen stevig uit de mouwen
steekt. En wat spierkracht betreft is zij menige
mannelijke collega de baas!
Wat het artikel in het Brabants Dagblad
onvermeld laat (en wat natuurlijk ook niet onder
vrijwilligerswerk valt) zijn haar vele uurtjes die
ze op de tennisbaan door brengt, waar ze met
verve haar racket hanteert. Dat ze daarnaast
nog tijd heeft om een heel goede oma te zijn en
af en toe een “Lievekampje” te pikken geeft aan
dat ze met haar 68 jaar een zeer actieve en
veelzijdige vrouw is met wie het goed
“verkeren” is. (Tekst en foto DR)
Tuinhulp voor “Dichterbij”
In de loop van ons bestaan hebben onze
vrijwilligers al heel wat verschillende
klussen gedaan naast het bosonderhoud.
Om maar een greep te doen: we legden
wandelpaden aan, knotten wilgen, plantten
en wiedden cranberry’s, bonden graan op
schoven, bouwden zwaluwenwanden en
vleermuisverblijven, zetten padden de weg
over.
Graszoden voor minder onderhoud
Maar apart was de klus die we eind juli – begin
augustus- opknapten in een heel grote tuin van
een zorgwoning van de stichting “ Dichterbij” in
Megen. Die tuin – nog niet zo heel lang geleden
aangelegd- was door gebrek aan onderhoud
(tijd- en geldnood) voor het grootste deel
overwoekerd met brandnetels, melde,
akkerwinde, hedera en ander groot en
snelgroeiend onkruid. Toen “Dichterbij” om hulp
vroeg om de tuin weer te fatsoeneren zeiden
we geen nee natuurlijk. En dus gingen we op
28 juli en 7 augustus met respectievelijk 11 en
16 vrijwilligers aan de slag tegen al dat onkruid.
Een grote berg tuinafval en veel puin, hout en
houtwerk lagen daarna als bewijs van het harde
werken klaar om afgevoerd te worden. Daarna
legden we met 7 mensen op 12 augustus ( wel
op kosten van “ Dichterbij” ) graszoden op vele
schoongemaakte borders, zodat het onderhoud
van de tuin gemakkelijk wordt.
We werden in de pauzes door de leiding van de
zorgwoning ruim voorzien van koffie, thee,
frisdrank, koeken, cake, broodjes en
worstenbroodjes en kijken met genoegen terug
op deze zeer geslaagde hulpactie.
Mirjam en Agnes, die de zorgwoning van
“Dichterbij” in Megen leiden, stuurden ons, na
ons werk, nog een heel leuk bedankbriefje met
daarin een bijdrage voor de “ pot” van onze
Stichting. En daar danken we hen weer voor!
(Tekst en foto DR)
Ook ernstige plantanenziekte
Terwijl de commotie over de
kastanjebloedingsziekte, die hevig huis
houdt in ons land onder de
paardenkastanjes, nog niet is verdwenen,
kondigt zich alweer een nieuwe ernstige
ziekte aan die ditmaal de platanen treft n.l.
de Massariaziekte
Klimaatomstandigheden
De ziekte Massaria werd voor het eerst in
platanen gevonden in 2007 door
boomverzorgers in Sittard en is inmiddels al
wijdverspreid over het hele land. Massaria kan
takbreuk tot gevolg hebben. Ook zware takken
en grote “ armen” met een diameter van dertig
tot veertig centimeter worden aangetast door de
ziekte. De rotting van de zieke takken begint
aan de bovenzijde en dringt geleidelijk dieper in
het hout. Contrôle kan dan ook uitsluitend van
bovenaf d.m.v. hoogwerker of klimuitrusting
plaats vinden.
De ziekte wordt veroorzaakt door de schimmel “
Splanchnonema Platani” . Het lijkt er opdat
klimaatomstandigheden bijdragen aan de snelle
verspreiding van de ziekte. Droge warme
periodes verzwakken bomen, óók platanen en
maken ze gevoelig voor aantastingen. Nu zijn
platanen van oorsprong hitte wel gewend, maar
in de rotsachtige bodem van Zuidoost Europa
en Klein-Azie wortelen ze diep en zijn de
vochtomstandigheden anders.
Behalve de vrijwel jaarlijkse voorkomende
verwelkingziekte in het jonge blad, was de
plataan nagenoeg een probleemloze, weinig
eisen stellende boom en daardoor bij uitstek
geschikt voor de stedelijke omgeving. Ook in
Oss staan langs vele doorgaande wegen, zoals
op de Saal van Zwanenbergsingel, de
Johannes Zwijsenlaan (bij het ziekenhuis) en
de Vivaldistraat vele honderden platanen, die
beeldbepalend zijn.
Het is te hopen dat de endrologen spoedig een
behandelmethode zullen vinden voor deze
ernstige platanenziekte, die naast de iepziekte
en de kastanjebloedingsziekte een drietal zo
populaire bomen in ons land bedreigt. (DR)
9

Werkgroep Landschapsbeheer Oss
Mededelingen & Werkdagen
Collega vrijwilligers, n
De zomermaanden zijn weer voorbij en in die maanden
hebben we het behoorlijk druk gehad.
Ondanks dat er regelmatig vrijwilligers op vakantie waren en
ook enkele van ons ziek waren was de opkomst toch vrij hoog.
Ook in de zomermaanden was er toch veel voor ons te doen
zoals onderhoud van wandelpaden en regelmatig maaien van
graspercelen. Op de Erfdijk zijn we dagen bezig geweest met
het uitroeien van de amerikaanse vogelkers en ook de
cranberry’s hebben ons bezig gehouden.
We hebben het gezinshuis in Megen van de stichting Dichterbij
uit de brand geholpen door hun verwaarloosde tuin weer
helemaal op te knappen. Het Vorstengraf hebben we
opgeknapt en ook het natuurgebiedje de Lange Del hebben we
extra aandacht gegeven.
Al met al was het echt wel nodig om in de zomermaanden
gewoon door te werken om aan onze verplichtingen te kunnen
voldoen.
Het komende najaars- en winterseizoen gaan we weer verder
met het opknappen van de Erfdijk en Hamelspoel en er
moeten weer wilgen geknot worden in Dieden en Demen. Het
Vierwindenbos en de Stelt heeft doorlopend onze aandacht
nodig. Hiermede is nog niet al ons werk genoemd want er
staat nog veel meer op het programma dus we hebben al onze
komende werkdagen bezigheid genoeg.
We kunnen nu alvast vertellen dat de Landelijke
Natuurwerkdag deze keer niet op de Stelt gehouden wordt
maar op een locatie in Dieden/Demen waar we gaan wilgen
knotten.
Rest ons nog te vertellen dat ons vrijwilligersuitje zeer
geslaagd was en wensen jullie allen veel plezier met het
verrichten van ons vrijwilligerswerk in de natuur.
Ton Velders
Coôrdinator Werkgroep Landschapsbeheer Oss.
Gezocht:
Vrijwillig(st)er vleermuiskastenproject
Wij zijn op zoek naar een vrijwillig(st)er die periodiek een ronde wil lopen
om de vleermuiskasten te controleren.
Wat moet je daar voor willen kunnen/kennen? Interesse in de natuur en
het leren kijken in de kasten wat je ziet. In de kasten komen niet alleen
vleermuizen voor, maar ook andere dieren en insecten willen wel eens
gebruik maken van de kasten. In het begin is er hulp om te leren wat je
allemaal erin kunt zien. Hoe lang je gebruik wilt maken van die hulp is aan
jou. Een goede zaklamp bij niet zonnig weer is een pre, bij zonnig weer
kan een spiegel een ideale uitkomst bieden voor goed zicht. De ronde
duurt ongeveer drie kwartier tot een uur.
Wie komt ons team versterken?
Meer informatie of opgeven: Antoinette van Wilgen, 06-12271608
antoinette.van.wilgen@gmail.com
Schema vaste werkdagen 2009
Oktober Zaterdag 3 Vrijdag 9 Woensdag 14 Vrijdag 23
November Zaterdag 7* Vrijdag 13 Woensdag 18 Vrijdag 27
December Zaterdag 5 Vrijdag 11 Woensdag 16
* Valt samen met de Landelijke Natuurwerkdag
Werktijd 09.00-13.00 uur. Waar we werken en de verzamelplaats
wordt per email of post bericht. Ook als langer gewerkt
wordt of bij extra dagen krijg je op deze wijze bericht.
Iedere dinsdag, vanaf 09.30 uur, inloopochtend in de Tolstraat
(Landschapswerf).
Inlichtingen en/of aan- en afmeldingen
E-mailadres Werkgroep Landschapsbeheer Oss
werkgroep@landschapsbeheer-oss.nl
Telefoonnummers coördinatoren
Ton Velders 0412-648196 / 06-20894923
Henk van Grunsven 0412-402157
Tonnie Wittenberg 0412-634930 / 06-21582447
Vrijwilligerscontact
Dick Roza 0412-642368
Magazijn/materiaalbeheerder
Jan van Bernebeek 0412-630598 / 06/26302016
Op de werkdagen zijn wij bereikbaar onder het mobiele
nummer 06-20894923 & 06-21582447.
Als het om ontlakken gaat!
Ontlakwerk uitbesteden, chemisch en thermisch
ontlakken van ophanggereedschap,
foutief gelakte producten en renovatiewerk.
Zowel staal als aluminium!!
C&T technics b.v.
Frontstraat 12a
5405 AK Uden
T 0413-331083
Fax 0413-331195
I www.ct-technics.nl
E info@ct-technics.nl
10

www.duurendseind.nl
op afspraak
RUIJS Tuintechniek
M 06-51286021
Beregeningsinstallaties
www.regenopafroep.nl
Houtversnipperservice
www.houtversnipperservice.nl
11