LONGKANKER - VZA
LONGKANKER - VZA
LONGKANKER - VZA
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
<strong>LONGKANKER</strong><br />
Apotheker Bernard Vanhoutte<br />
AZ Sint-Jan Brugge-Oostende AV<br />
Wat is longkanker ?<br />
• Een kwaadaardig gezwel<br />
• Van de luchtpijpvertakkingen (bronchiën)<br />
• Meestal niet van de longblaasjes<br />
• Bronchuscarcinoom<br />
• Hoest<br />
• Sputumproductie<br />
Symptomen<br />
• Recidiverende koortsaanvallen<br />
• Vermageren<br />
• Kortademigheid<br />
• Algemene conditie gaat achteruit<br />
Apotheekassistentendag 2009<br />
Apotheekassistentendag 2009<br />
Apotheekassistentendag 2009<br />
1
• Rokershoest<br />
• Bronchuscarcinoom<br />
– Prikkelhoest<br />
Hoest<br />
– vaak droog (geen sputum)<br />
– Echte hoestbuien<br />
– Zeer karakteristieke hoest<br />
Sputum<br />
Apotheekassistentendag 2009<br />
• Vaak worden kleine hoeveelheden tumorweefsel<br />
gevonden<br />
• Hierin ook sporen bloed uit het gezwel<br />
• Enkel te zien onder microscoop of bij cytologisch<br />
onderzoek<br />
Recidiverende koortsaanvallen<br />
Apotheekassistentendag 2009<br />
• Ontsteking van de afgesloten ruimte (obstructieinfiltraat<br />
• Verlopen vaak als griep of bronchitis (achter de<br />
stenoserende tumor)<br />
Apotheekassistentendag 2009<br />
2
vermageren<br />
• Geen algemene regel<br />
• Geen vermagering bij<br />
– Plaveiselcarcinoom<br />
• en<br />
– oudere mannen<br />
Kortademigheid<br />
• Deze dyspnoe treedt op vnl. bij inspanning<br />
• Geen duidelijk symptoom<br />
Apotheekassistentendag 2009<br />
Apotheekassistentendag 2009<br />
Achteruitgang algemene conditie<br />
• Snel of langzaam<br />
• Vermoeidheid is kenmerkend<br />
• Wisselend optredend symptoom<br />
Apotheekassistentendag 2009<br />
3
Andere klachten<br />
• Hijgend ademhalen<br />
• Fluitend bijgeluid<br />
• Drukkend gevoel in de borst<br />
• Lichte maag- en darmklachten<br />
• Perioden van geïriteerdheid<br />
• Meestal denkt men niet aan kanker<br />
• Stille tumoren<br />
• Ook dikwijls te laat opgepoord<br />
• Slechts later klachten : doorgroei tumor<br />
– Slokdarmpijn<br />
– Ribpijn<br />
– Druk op middenrif: sterke kortademigheid<br />
Indeling<br />
Apotheekassistentendag 2009<br />
Apotheekassistentendag 2009<br />
– Type I NSCLC 60%<br />
• Plaveiselcarcinoom (gelijkend op de plaveiselcellen van<br />
de huid of dekweefsel)<br />
– Type II niet-rokers NSCLC 10%<br />
• Adenocarcinoom, tumorcellen vormen kliervormende<br />
elementen<br />
– Type III SCLC rokers 20%<br />
• Kleincellig bronchuscarcinoom: kleine cellen met een<br />
donker gekleurde kern en weinig cytoplasma<br />
• Nooit gerangschikt in orgaanachtige structuren<br />
• Veel necrose<br />
• Zeer veel celdeling<br />
• Meest maligne vorm<br />
Apotheekassistentendag 2009<br />
4
– Type IV NSCLC 10%<br />
• Grootcellig carcinoom, niet gedifferecieerde cellen<br />
• Niet epitheelachtig (plaveisel)<br />
• Niet orgaanachtig (type II)<br />
– Type V<br />
• Restgroep<br />
• Mesothelioom: borstvlieskanker, asbestose<br />
• Bronchioluscarcinoom<br />
– Alveolair carcinoom<br />
• Slijmvormend adenocarcinoom<br />
• Enkele zeldzame kwaadaardige aandoeningen<br />
Longkanker in Situ<br />
Adenocarcinoom<br />
Apotheekassistentendag 2009<br />
Apotheekassistentendag 2009<br />
5
•<br />
NSCLC<br />
NSCLC met longcollaps<br />
SCLC<br />
6
•<br />
Botuitzaaiing van SCLC<br />
Leveruitzaaiing SCLC<br />
Mesothelioom<br />
7
Mesothelioom<br />
Prognose<br />
• Afhankelijk van het celtype (type I of type II)<br />
• Operabel ?<br />
• Stadium<br />
• Combinatie Type/stadium<br />
Klinische indeling<br />
Apotheekassistentendag 2009<br />
• Stadium I<br />
– Binnen 1 longkwab zonder uitbreiding naar lymfe<br />
• Stadium II<br />
– Binnen 1 longkwab met uitzaaiing naar de lymfe<br />
• Stadium III<br />
– Metastasen in lymfe,longhilus en mediastinum<br />
• Stadium IV<br />
– Niet meer beperkt tot het longweefsel, maar metastasen<br />
voorbij het mediastinum in de omgevende organen:<br />
• Skelet, huid, halsklier, lever, hersenen …<br />
Apotheekassistentendag 2009<br />
8
Stadiering van Longkanker<br />
Oorzaken<br />
• Roken en passief meeroken<br />
• Industriële omgeving: giftige gassen en fijn stof<br />
• Radongas in woningen en samen met tabak<br />
– Verviers, Bastogne, Neufchâteau<br />
• Genetische voorbestemdheid<br />
• Restletsels (bronchitis, longcollaps)<br />
Diagnose en stadiumbepaling<br />
• Niet invasief<br />
– CT scan<br />
– PET scan<br />
– Botscan<br />
• Minimaal invasief<br />
– Endoscopie<br />
• Invasief<br />
– Mediastinoscopie<br />
– thoraxscopie<br />
Apotheekassistentendag 2009<br />
Apotheekassistentendag 2009<br />
9
NSCLC STADIUM I EN II<br />
• Chirurgische resectie indien mogelijk<br />
• Adjuvante (of niet-adjuvante) chemotherapie<br />
• Indien niet operabel: volledige thoraxradiotherapie<br />
NSCLC stadium I en II<br />
• Adjuvante therapie<br />
– Cisplatinum + gemcitabine, vinorelbine …<br />
• 5% meer overlevers na 5 jaar<br />
– RecMAGE-A3 proteine vaccinatie ?<br />
– TKI’s ?<br />
• Neo adjuvante behandeling<br />
– Operatieve resectie en afwachten<br />
– Bij hervalllen: + chemotherapie<br />
– Geen verschil eerste 3 jaar<br />
NSCLC STADIUM III<br />
Apotheekassistentendag 2009<br />
Apotheekassistentendag 2009<br />
• Chirurgie + adj.chemotherapie (+ radiotherapie)<br />
– Inductie chemo en/of radiotherapie gevolgd door<br />
chirurgie<br />
– Enkel doen als complete resectie mogelijk is<br />
– Verwijderen van de lymfeklieren (aantal besmette is<br />
bepalend voor de prognose)<br />
– Gevolgd door chemo en radiotherapie<br />
• Chemo/radio therapie (niet operabel)<br />
Apotheekassistentendag 2009<br />
10
NSCLC STADIUM IV<br />
• Patiënten in een relatief goede conditie<br />
moeten chemo krijgen gebaseerd op<br />
Platinum<br />
• Geen 3 de chemotherapeuticum starten,<br />
vanwege verhoogde toxiciteit zonder<br />
winst in « survival »<br />
• Eerstelijnsbehandeling:<br />
– Cis of carboplatinum + gemcitabine,<br />
vinorelbine, paclitaxel, docetaxel<br />
– Geen enkel van deze combinaties is superieur<br />
Apotheekassistentendag 2009<br />
• Bij NIET plaveiselcelachtig tumorweefsel<br />
– Cisplatine-pemetrexed is superieur aan cisplatinegemcitabine<br />
• Bij veel plaveiselachtig tumorweefsel<br />
– Cisplatine-gemcitabine beste combinatie<br />
• Schema’s zonder platinum kunnen overwogen<br />
worden<br />
• Voor oudere patiënten kan één cytostaticum<br />
overwogen worden<br />
• Duur 4-6 cycli<br />
• Geen onderhoudstherapie<br />
Apotheekassistentendag 2009<br />
‘TARGET’ THERAPIE BIJ NSCLC<br />
• Anti EGFR (Epidermic Growth Factor Receptor)<br />
– Bescheiden winst<br />
– Resitentie na enige tijd<br />
• Eerste lijn bij<br />
– monotherapie<br />
• Patiënten met zware hartbelasting<br />
– Combinatietherapie<br />
• Docetaxel-erlotinib (Tarceva)<br />
Apotheekassistentendag 2009<br />
11
• Tweede lijnstherapie<br />
– Monotherapie ?<br />
– Combinatie<br />
• Met pemetrexed<br />
• Roken heeft een grote invloed op de<br />
farmakokinetiek van erlotinib (Tarceva)<br />
• Ander product: Gefitinib (Iressa)<br />
• Verbetering overleving tussen 6 en 18 maand,<br />
maar betere overleving na 5 jaar is twijfelachtig<br />
Additie van nieuwere Anti EGFR<br />
• Cetuximab (Erbitux)<br />
• Combinatie met cisplatine/vinorelbine<br />
Apotheekassistentendag 2009<br />
• Voordeel:<br />
– Betere farmakokinetiek voor Erlotinib<br />
– Bescherming tegen mutaties tegen Erlotinib en Gefitinib<br />
– Ook inhibitie van resitentie tegen anti VEGF (Vascular<br />
Endothelial Growth Factor)<br />
– Synergie in combinatie met chemotherapie<br />
– Combinatie van ‘target’ specifieke producten<br />
Apotheekassistentendag 2009<br />
Anti angiogenes producten – anti VEGF<br />
• Bevacizumab (Avastin)<br />
• Terug verbetering met Avastin gedurende<br />
meerdere maanden maar geen betere overleving<br />
op langere termijn zelfs integendeel<br />
– Tumor wordt agressiever<br />
– Probeert verder te metastaseren<br />
– Tumor zoekt een uitweg<br />
Apotheekassistentendag 2009<br />
12
2 de lijn Pemetrexed in NSCLC stadium IV<br />
• Pemetrexed 500 mg/m 2 om de 3 weken<br />
• Docetaxel 75 mg/m 2 om de 3 weken<br />
Bekende schema’s NSCLC 1 ste lijn<br />
• Platinum-Vinorelbine<br />
– Cisplatine 40 mg/m 2 d1,8<br />
– Vinorelbine 30 mg/m 2 d1,8<br />
– Rep d22<br />
• Platinum-Gemcitabine<br />
– Cisplatine 40 mg/m 2 d1,8<br />
– Gemcitabine 1000 mg/m 2 d1,8<br />
– Rep d22<br />
• Platinum-Docetaxel<br />
– Cisplatine 75 mg/m 2 d1<br />
– Docetaxel 75 mg/m 2 d1<br />
– Rep d22<br />
Apotheekassistentendag 2009<br />
Apotheekassistentendag 2009<br />
Bekende schema’s NSCLC 1 ste lijn<br />
• Gemcitabine-Vinorelbine<br />
– Gemcitabine 1000 mg/m 2 d1,8<br />
– Vonorelbine 25 mg/m 2 d1,8<br />
– Rep d22<br />
• Gemcitabine-Docetaxel<br />
– Gemcitabine 800 mg/m 2 d1,8<br />
– Docetaxel 60 of 75 mg/m 2 d1<br />
– Rep d22<br />
• Gemcitabine-Docetaxel<br />
– Gemcitabine 800 mg/m 2 d1,8,15<br />
– Docetaxel 30 mg/m 2 d1,8,15<br />
– Rep d29<br />
Apotheekassistentendag 2009<br />
13
Bekende schema’s NSCLC 1 ste lijn<br />
• Monotherapie<br />
– Vinorelbine 30 mg/m 2 d1,8,15 rep d29<br />
– Gemcitabine 1000 mg/m 2 d1,8,15 rep d29<br />
– Docetaxel 75 of 100 mg/m 2 d1 rep d22<br />
Apotheekassistentendag 2009<br />
Bekende schema’s NSCLC 2 de lijn<br />
• Docetaxel 75 mg/m 2 d1 rep d22<br />
• Docetaxel 35 mg/m 2 d1,8,15 rep d29<br />
• Pemetrexed 75 mg/m 2 d1 rep d29<br />
• Ifosfamide-Epirubicine<br />
– Ifosfamide 1,5 mg/m 2 d1,2,3<br />
– Epirubicine 60 mg/m 2 d1<br />
– Rep d29<br />
• Iressa monotherapie, vnl. bij vrouwen<br />
• Iressa in combinatie met chemo:geen voordeel<br />
SCLC<br />
• Prognose: mediane overleving<br />
» Zonder Rx met Rx<br />
– Gelimiteerde kanker 3 m 12-20 m<br />
– Uitgebreide kanker 1,5 m 7-11 m<br />
– + Chemotherapie : overleving X 4<br />
– 10% overleeft 2 jaar; 5-10% overleeft 5 jaar<br />
– Genetische voorbestemdheid<br />
Apotheekassistentendag 2009<br />
Apotheekassistentendag 2009<br />
14
Gelimiteerde kanker<br />
• Thoraxbestraling<br />
• Gevolgd door chemotherapie<br />
– Cisplatine 60 mg/m 2<br />
– Etoposide 120 mg/m 2<br />
Uitgebreide kanker<br />
• Chemotherapie standaard<br />
– Platinum + Etoposide<br />
– 4-6 cycli<br />
– Bij relaps terug starten<br />
– Andere combinaties: irrinotecan, Pemetrexed,<br />
Amrubicin ??<br />
Apotheekassistentendag 2009<br />
• Radiotherapie<br />
– Palliatief indien nodig<br />
– Ook na eerste lijn chemotherapie, indien de chemo<br />
werkt<br />
Bekende schema’s SCLC<br />
• Cisplatine-Etoposide<br />
– Cisplatine 20 mg/m 2 d1,2,3 (of 60 mg/m2 d1)<br />
– Etoposide 100-120 mg/m 2 d1,2,3<br />
– Q3wk, 4 cycli<br />
• Carboplatine-Etoposide<br />
– Carboplatine 100 mg/m 2 d1<br />
– Etoposide 120 mg/m 2 d1,2,3<br />
– Q3wk, 4 cycli<br />
Apotheekassistentendag 2009<br />
Apotheekassistentendag 2009<br />
15
Bekende schema’s SCLC<br />
• VAC<br />
– Vincristine 1,4 mg/m 2 d1<br />
– Adriamycine 40-50 mg/m 2 d1<br />
– Cyclofosfamide 1000 mg/m 2 d1<br />
– Q3wk, 4-6 cycli<br />
• CAE<br />
– Cyclofosfamide 1000 mg/m 2 d1<br />
– Adriamycine 40-50 mg/m 2 d1<br />
– Etoposide 100-120 mg/m 2 d1,2,3<br />
– Q3wk, 4 cycli<br />
Bekende schema’s SCLC<br />
• ICE<br />
– Ifosfamide 5 g/m 2 d1<br />
– Carboplatine 300-400 mg/m 2 d1<br />
– Etoposide 100-120 mg/m 2 d1,2,3<br />
– Q3wk, 4 cycli<br />
• Topotecan (Hycamtin) (bij relaps)<br />
– 1,25 – 1,5 mg/m 2 d1-5<br />
– Q3wk<br />
(On)-Bekende schema’s SCLC<br />
• Cisplatinum + Irinotecan ???<br />
• Thalidomide ???<br />
• Ifosfamide + Epirubicine ???<br />
• Topotecan + Paclitaxel<br />
• Marimastat ???(MMP inhibitor)<br />
• Imatinib (Gleevec) ??? (TKI)<br />
• Vaccinatie: BCG, BEC2 ???<br />
Apotheekassistentendag 2009<br />
Apotheekassistentendag 2009<br />
Apotheekassistentendag 2009<br />
16
• Asbestose<br />
MESOTHELIOMA<br />
• Eternit productie vroeger<br />
• Was een zeer groot probleem in België<br />
• Kanker van de pleura<br />
• Chirurgie<br />
• Radiotherapie<br />
• Chemotherapie<br />
Behandeling<br />
• Gecombineerde therapie<br />
• Pleuredose<br />
• Mediane overleving: 6-18 maand (5% 5jaar)<br />
Protocol voor Mesothelioom<br />
Apotheekassistentendag 2009<br />
Apotheekassistentendag 2009<br />
• Neoadjuvante chemotherapie<br />
– Pemetrexed (Alimta) 500 mg/m 2 D1<br />
– Cisplatine 75 mg/m 2 D1<br />
– Om de 3 weken<br />
– Associatie met Foliumzuur 1 mg/d en Vit.B12 bij chemo<br />
om de 9 weken<br />
• Extrapleurale pneumonectomie<br />
• Radiotherapie<br />
Apotheekassistentendag 2009<br />
17
Mesothelioom Schema’s<br />
• Monotherapie<br />
– Vinorelbine 30 mg/m 2 d1,8,15 rep d29<br />
– Gemcitabine 1000 mg/m 2 d1,8,15 rep d29<br />
– Docetaxel 75 of 100 mg/m 2 d1 rep d22<br />
– Cisplatinum 75-100 mg/m 2<br />
– Minder doeltreffend dan combinatietherapie<br />
• Cisplatinum-Adriamycine<br />
– Cisplatinum 60 mg/m 2 d1<br />
– Adriamycine 60 mg/m 2 d1<br />
– Q3wk of 4wk<br />
Schema’s Mesothelioma<br />
• Immunotherapie<br />
– BCG, GM-CSF, gamma interferon, IL2<br />
– Goede resultaten met gamma interferon<br />
• Pleuredose<br />
– Talk 20%<br />
– Pleurectomie is eveneens een optie<br />
Apotheekassistentendag 2009<br />
• 2 de lijn is niet direct een optie (leven langer, maar<br />
waarschijnlijk door selectie van de patiënten)<br />
Apotheekassistentendag 2009<br />
18
Change language