Digitale versie - De Linker Wang

4
jolande sap: ‘groenLinks te liberaal? Dat is opmerkelijk!’
‘Geen oppositie voeren om de oppositie’
Jolande Sap heeft er bijna een jaar opzitten als fractievoorzitter
van GroenLinks in de Tweede Kamer. De Linker Wang blikt
met haar terug op felle interne discussies en constructief
oppositie voeren. Kunduz, sociale zekerheid en godsdienstvrijheid
passeren onder meer de revue. Sap: ‘Hoe gaan we
om met de voedselcrisis, het veranderende klimaat en de
financiële en bancaire crisis? Op die uitdagingen heeft de
regering Rutte geen afdoend antwoord. GroenLinks wel.’
OKTOBER 2011 - nR. 4
jan van Dam
Beschermd door militairen brengen
nederlandse trainers hun lokale collega’s
sinds kort de basisbeginselen
bij van het politiewerk. De steun van
de GroenLinks-fractie voor deze civiele
missie stuitte begin dit jaar op groot
Kunduz is geen Uruzgan
verzet, vooral binnen de partij zelf. De
tegenstanders van het besluit waren
van mening dat GroenLinks door haar
opstelling in de kwestie Kunduz haar
idealen en pacifisme had opgeofferd
voor platte machtspolitiek.
Het was behoedzaam laveren voor de
toen kersverse fractievoorzitter Jolande
Sap. Met veel tact en diplomatie wist
zij op het partijcongres van 6 februari
uiteindelijk een meerderheid van
de partij achter het fractiestandpunt
te krijgen. Meer dan een half jaar
later is Sap nog steeds overtuigd van
het nut van de trainingsmissie. ‘De
missie komt voort uit een motie die
GroenLinks in het voorjaar 2010 zelf
had ingediend. Daarin riepen we de
regering op om anders dan militair betrokken
te blijven bij de pacificering en
modernisering van Afghanistan. Die
motie had de Tweede Kamerfractie van
GroenLinks ingediend omdat zij vanuit
haar ideaal van internationale betrokkenheid
steun wilde blijven bieden
aan de opbouw van een rechtstaat in
Afghanistan.’
Over de commotie in de partij destijds,
zegt Sap dat GroenLinks ‘een
zeer gezonde terughoudendheid heeft
ten aanzien van militaire missies.
Het sturen van soldaten is voor ons
altijd een ultimum remedium geweest
dat alleen mag worden toegepast als
aan strenge voorwaarden is voldaan.
De keren dat GroenLinks instemde
met een militaire missie hebben we
spijkerharde garanties geëist dat het
optreden in een hecht internationaal
verband gebeurt, dat het geweld
proportioneel is, en dat de missie
bijdraagt aan de bescherming van de
lokale bevolking. Langs die hoge lat
hebben we ook het regeringsvoorstel
voor de trainingsmissie naar Kunduz
gelegd. Aan zijn oorspronkelijke
voorstel heeft de regering veel moeten
veranderen alvorens de GroenLinksfractie
ermee instemde. Ik ben ervan
overtuigd dat de trainingsmissie in zijn
huidige vorm echt wat kan betekenen
voor de Afghaanse bevolking. We zijn
ons ervan bewust dat het trainen van
politieagenten in een conflictgebied,
en dat is Afghanistan nu eenmaal,
maar een klein verschil kan maken.
Maar dat kleine verschil kan wel bijdragen
aan de geleidelijke opbouw van
een goed functionerende rechtstaat.’
nederland heeft als lid van de internationale
gemeenschap ‘de dure plicht
om een land waarvoor zij historisch
een zware medeverantwoordelijkheid
draagt, te ondersteunen. We mogen
Afghanistan dat midden in een overgang
van oorlog naar vrede verkeert
niet in de steek laten. Als we dat wel
zouden doen, dan weet je zeker dat de
Taliban terugkeert, de stammenstrijd
weer in volle hevigheid losbarst en dat
de situatie voor de bevolking op alle
fronten sterk verslechtert.’
De missie is niet aan een bepaalde termijn
gebonden. ‘Meteen bij het debat
over het sturen van een trainingsmissie
naar Kunduz, heeft GroenLinks gezegd
dat de opbouw van de rechtstaat
in Afghanistan tijd nodig heeft en dat
nederland bereid moet zijn om een
langdurige verplichting aan te gaan.
Het zal jaren duren om voldoende
politieagenten maar ook juristen en
rechters op te leiden.’
{INTERVIEW
keukentafel
De resultaten van de Europese trainingsmissie,
waarvan de nederlandse
missie integraal deel uitmaakt, laten
volgens de fractievoorzitter van Groen-
Links zien dat met een duidelijke inzet
op de verbetering van de rechtsgang
iets kan worden bereikt. ‘nederland
draagt met deze missie een bijdrage
aan de algemene hervorming van de
Afghaanse politie. Het is evident dat
politiewerk in Afghanistan van een
andere orde is dan het politiewerk in
nederland. Afghaanse agenten krijgen
vaak te maken met strijdgroepen en
zelfmoordaanslagen. Daar moet je
de vaak hele jonge politieagenten op
voorbereiden. Met grote nadruk wil ik
erop wijzen dat dit dus niet inhoudt
dat de door nederlandse trainers
opgeleide agenten mogen worden
ingezet voor offensieve militaire taken.
Absoluut niet.’
Juist vanwege het gevaar dat de politie
wel gaat deelnemen aan militaire
campagnes tegen de Taliban, blijft een
deel van de GroenLinks achterban zich
verzetten tegen de trainingsmissie. De
toename van het aantal gewelddadige
incidenten in Kunduz en de recente
uitlatingen van de nederlandse minister
van Defensie Hans Hillen over de
aard van de missie naar Kunduz -ze
zou wel degelijk een militair karakter
hebben- lijken de bedenkingen van de
tegenstanders te rechtvaardigen. De
missie zou de geweldspiraal niet doorbreken
maar eerder versterken.
‘Aan mijn keukentafel heb ik een lang,
indringend en mooi gesprek gevoerd
met vijf prominente tegenstanders
van de missie. We waren het eens
over de gedachte dat GroenLinks
haar internationale betrokkenheid en
solidariteit ook in Afghanistan in de
praktijk moet brengen. Ik heb uitgelegd
dat met een scherp mandaat kan
worden voorkomen dat nederlandse
trainers en Afghaanse politieagenten
worden betrokken in de oorlogvoering.
Ook heb ik nogmaals beloofd dat de
Tweede Kamerfractie voortdurend de
vinger aan de pols zal houden. En dat,
mocht de veiligheidsituatie in Kunduz
escaleren waardoor het trainen
van agenten onmogelijk wordt, de
missie gestaakt zal worden. Ik hoop
en verwacht overigens dat die situatie
zich niet zal voordoen. In de afgelopen
maanden zie je weliswaar een
toename van geweld, maar het is niet
van een niveau dat het normale leven
onmogelijk wordt. Kunduz is geen
Uruzgan.’
schaarse grondstoffen
De trainingsmissie in Kunduz maakt
onderdeel uit van een Europese inspanning
om vrede en veiligheid in Afghanistan
te brengen. Samenwerking
is de sleutel tot succes, ook voor een
effectieve oppositie tegen het kabinet
Rutte. Publicisten zoals Marcel van
Dam en René Cuperus vinden dat links
faalt bij de bestrijding van het meest
rechtse kabinet van na de Tweede
Wereldoorlog. Beiden stellen dat links
verdeeld en machteloos toekijkt hoe
nederland sluipenderwijs een sociaal
systeem krijgt met grote en zelfs amorele
ongelijkheid. Jolande Sap spreekt
van grote woorden die de werkelijkheid
niet dekken.
‘De oppositiepartijen werken wel degelijk
samen, bijvoorbeeld bij discussies
over onderwijs, sociale zekerheid,
onderkant van de arbeidsmarkt, zorg
en kunst en cultuur. Op heel veel
punten vormen we een stevig front
tegen het kabinetsbeleid. Maar als het
gaat om de eigen visie over hoe het
anders zou moeten, ja dan verschillen
we als oppositiepartijen af en toe
van mening. Vooral als het gaat om de
agenda voor de langere termijn lopen
de meningen soms behoorlijk uiteen.
Hoe zorg je ervoor dat in het licht van
de vergrijzing iedereen aan de slag
blijft op de arbeidsmarkt; wat doe je
aan de enorme tegenstellingen tussen
enerzijds de mensen die al jarenlang
een vaste baan hebben en anderzijds
het groeiend aantal zelfstandigen
zonder personeel en flexwerkers en
hoe pas je de sociale systemen aan de
21ste eeuw aan? De oppositie heeft er
geen eenduidig antwoord op.
GroenLinks is een constructieve partij;
ze voert geen oppositie vanwege de
oppositie. We zullen zoveel mogelijk
punten uit ons programma proberen
binnen te halen. Ook als dat betekent
dat we dan moeten samenwerken met
dit kabinet. GroenLinks is het op veel
terreinen echter volstrekt oneens met
het kabinetsbeleid. Er gebeuren compleet
foute dingen. Dat gevoel deelt
GroenLinks met de andere oppositiepartijen.
Wat nou zo jammer is, dat er
mensen in de samenleving zijn die het
kabinet Rutte niet zien zitten maar vervolgens
veel energie steken in het bekritiseren
van de oppositiepartijen. Het
lijkt erop alsof ze denken dat wanneer
de oppositie nog harder en duidelijker
roept dat het kabinetsbeleid niet deugt
dat het dan gewijzigd wordt. Dat is
een verkeerde redenering: hoe hard de
oppositie ook zegt dat het beleid verkeerd
is, hoe goed onze alternatieven
ook zijn, we komen er eenvoudig niet
doorheen. En waarom niet? Omdat we
net die ene zetel tekort komen. En dus
moet de oppositie blijven zoeken naar
waar het binnen het kabinet schuurt en
daar handig op inspelen.’
‘Ik verwacht dat de spanningen tussen
regeringspartijen en gedoogpartij de
komende periode aanzienlijk zullen
toenemen. Die spanning tekent zich
nu al af ten aanzien van de Eurocrisis.
We zullen elke kans aangrijpen om het
kabinetsbeleid te beïnvloeden, maar
wat we vooral niet moeten doen is bij
de achterban de illusie creëren dat
de oppositie de macht zou hebben.
GroenLinks heeft goede plannen voor
de toekomst. Ze biedt alternatieven
aan voor de exploitatie van schaarse
grondstoffen en reikt oplossingen
aan voor de totaal vastgelopen woningmarkt
en voor de inflexibele en
vergrijzende arbeidsmarkt. Ook hebben
we een voorstel om te voorkomen
dat mensen van een steeds lagere
uitkering moeten rondkomen. Die
voorstellen en alternatieven zullen wij
indringend over het voetlicht blijven
brengen.’
Bezuinigen als middel
Er is geen partij in nederland die
meent niet te hoeven bezuinigen.
‘natuurlijk moeten de overheidsuitgaven
op orde worden gebracht maar om
dat nou het hoofddoel van je beleid te
maken, zoals dit kabinet doet, dat is
onzinnig. Er zijn zo veel belangrijkere
vraagstukken die om oplossing vragen.
Hoe gaan we met de voedselcrisis om,
met het veranderende klimaat en de financiële
en bancaire crisis? Op die uitdagingen
heeft de regering Rutte geen
afdoend antwoord. GroenLinks wel. }}
‘De oppositie
vormt vaak een
stevig front tegen
het kabinetsbeleid’
5
OKTOBER 2011 - nR. 4