April - Protestantse Vrouwen Organisatie

in gesprek 4
VRIJMOEDIG!
DIER UIT DE BIJBEL: BEER & LEEUW
JAARVERSLAG PVO 2009
werk- en informatieblad
van de protestantse
vrouwen organisatie
68e jaargang,
april 2010

2
In Gesprek
werk- en informatieblad van de
Protestantse Vrouwen Organisatie
Bezoekadres/ Bureau PVO: p/a ABOZA
Kon. Wilhelminalaan 21, Amersfoort
Postadres PVO: Postbus 1496, 3800 BL Amersfoort
Telefoon 033 - 465 22 64 (ma., di. en do. 09.00-14.30 uur)
e-mail: bureau@pvo-nederland.nl, Internet: www.pvo-nederland.nl
Gironummer Protestantse Vrouwen Organisatie: 515473
Gironummer Kruis en Munt: 3336259, t.n.v. PVO Amersfoort.
Dagelijks Bestuur PVO:
Voorzitter: Hetty van Weeghel-de Boer
Sommelaan 6, 5627 WK Eindhoven. Tel. 040-2623979
Secretaris: Gonny Elema-de Lange
Boerdijk 13, 7918 TA Nieuwlande. Tel. 0528-351257
Penningmeester: Tjitske Rinsma-Kuperus
Marktweg 81/13, 8444 AC Heerenveen. Tel. 0513-632284
Algemeen adjunct: Henny de Graaf-Hopman
Dorpsstraat 114-120, 3751 ET Bunschoten. Tel. 033-2987225
Lid: Gré Popping-Hoekzema
Veerstraat 45, 8181 VV Heerde. Tel. 0578-697069
Redactie In Gesprek:
Tiny van de Biezen-Kamphorst, eindredactie
Atie Jongejan, Jopie van de Kleut-Waanders
Heleen Koekoek-Dethmers, Titia Lindeboom-Bruning
Brieven voor de Jubileumrubriek:
Nelie Rijkers, J.C. Pieckstr.14, 4251 ZR Werkendam
e-mailadres: nelierijkers@hetnet.nl
Kringberichten:
Jopie van de Kleut, Rondweg 25, 3785 LB Zwartebroek
e-mailadres: j.kleut@kpnplanet.nl
Overlijdensberichten: Bureau PVO,
zie boven
Overige kopij:
6 weken voor verschijnen van het blad bij de eindredactie:
Tiny van de Biezen, A. v. Meerveldstr. 5, 3785 LP Zwartebroek.
Tel. 0342 - 462095. e-mail: g.vdbiezen@chello.nl
Lidmaatschap van de PVO: € 16 per jaar.
Daarbij is het abonnement op dit blad inbegrepen.
Opzeggen alleen schriftelijk voor eind december bij het Bureau.
Gesproken cd:
In Gesprek verschijnt ook op cd als een uitgave van de CBB,
Christelijke Bibliotheek voor Blinden en Slechtzienden te Ermelo,
tel. 0341-565 499
Doelstelling
Colofon
Druk: Mailfors Amersfoort
ISSN: 0921-447
De Protestantse Vrouwen Organisatie heeft als doel:
- lokale gespreksgroepen en de leden daarvan
te stimuleren, te adviseren en toe te rusten.
- Krachten te bundelen en stem te geven.
- Dit alles om landelijk en plaatselijk te
komen tot ontmoeting en gesprek,
bezinning op Bijbel en persoonlijk geloof,
en een bewuste inzet voor een rechtvaardige
en veelkleurige samenleving.
Het is er toch van gekomen: de
winter is weg! Weg met al zijn
sneeuw, kou, nattigheid, gladde
wegen, te weinig strooizout
en alle andere ongemakken.
We kunnen genieten van een
vrolijk voorjaarszonnetje en er
weer opuit trekken om leuke
dingen buitenshuis te doen.
Bij het uitkomen van dit nummer
is het – net wel of net
geweest – Pasen. Een tijd om vrolijk en blij te zijn, om in
nieuwe onbekommerdheid te beginnen aan en verder te
gaan met de rest van ons leven.
We gaan verder met het jaarthema Petrus. Nog een paar
keer en zijn (levens)verhaal is helemaal vertelt.
- Ds. Kees Bregman schreef de bijbelstudie, met als titel
Vrijmoedig! Hij vertelt daarin over Petrus en Johannes als
ze voor het Sanhedrin gedaagd worden. Nog maar net is
de heilige Geest aan hen gegeven, nu moeten ze het waarmaken
en getuigen van hun geloof. Hoe doen wij dat?
- In Achteraf vertelt Petrus over hoe het was kort nadat
de heilige Geest gegeven was. In Beestenboel gaan we op
safari. Een vermakelijk verhaal - je ziet ze zitten! - met een
serieuze afloop.
- Jopie van de Kleut schrijft in Dier uit de Bijbel over de
beer en de leeuw. Gevaarlijke dieren, die we liever niet
tegenkomen op ons pad. Toch hebben zij ook een rijke
symboliek waar we veel van kunnen opsteken.
- De Ledenontmoetingsdag staat voor de deur. Op dinsdag
13 april komen we bij elkaar in de Immanuëlkerk in
Ermelo. Daarom in dit nummer op pagina 10 en 11 het
Jaarverslag van 2009 van onze organisatie geschreven
door Gonny Elema.
- Helaas is er ditmaal weinig nieuws uit de groepen zodat
er in In gesprek met… niet zoveel te vertellen valt. Voor de
duidelijkheid: de Jubileumrubriek is er speciaal voor de
groepen, maar in de rubriek In gesprek met… hebben we
ook altijd plaats voor jubilerende leden. Iets om als groep
een lid te verrassen?
Dit nummer van In Gesprek is weer gevuld. We wensen u
veel leesplezier en op de groepen goede bijeenkomsten met
fijne gesprekken.
Zoals gezegd, binnenkort wordt de Ledenontmoetingsdag
gehouden. Het programma is klaar, het beloofd een mooie
dag te worden. We kijken ernaar uit u te begroeten, weet u
welkom. Tot dinsdag 13 april!
Hoofdartikelen:
april 2010
In dit nummer
Tiny van de Biezen
Vrijmoedig! bijbelstudie bij Handelingen 4: 1-31
door ds. Kees Bregman te Soest ................................................................. 4
Dier uit de Bijbel: Beer & Leeuw
door Jopie van de Kleut te Zwartebroek ................................................... 8
Jaarverslag PVO 2009 ................................................................. 10

Meditatie
Goed-gelovig
Petrus en Johannes zijn op pad geweest en door hun toedoen is er
een wonder gebeurd. De mensen zijn erg verbaasd en als de discipelen
uitleggen dat het in de naam van Jezus heeft plaatsgevonden
gaan ze helemaal uit hun dak. En komen tot geloof.
Wat is er met ons gebeurd dat wij zo cynisch zijn geworden? Je
hoort tegenwoordig zelfs verhalen dat er in Jezus’ tijd heel veel
genezers en wonderdoeners rondliepen… En doden opwekken?
Dat kwam ook best vaker voor. Met andere woorden, te alledaags.
Aan de andere kant krijg je binnen de kerk niet zomaar een
gebedsgroep van de grond. Bidden? Dat doen we thuis wel. Ook
kerkenraad en commissie van beheer fronsen licht de wenkbrauwen:
‘O, daar is er weer zo eentje.’ In plaats van dat ze zeggen:
‘Gelukkig, we waren al bang dat er niet meer in een groep gebeden
zou worden.’ Ook op vergaderingen wordt wel eens gefluisterd:
‘Wat bidden ze toch de hele tijd? Weet jij dat?’
Eerlijkheidshalve moet ik toegeven dat het een aantal jaren geleden is dat ik hiervoor warm liep, maar die tegenstand
vergeet ik niet. Tegenstand tegen een uur extra bidden in de kerk! Als het nou in een café was. Geloven we dan niet
meer in de kracht van het gebed? Zijn we moe geworden van teveel onverhoorde gebeden? Of kunnen we onze ziel niet
meer blootleggen voor God?
Wanneer iemand in onze dagen geneest door de kracht van het gebed, dan vragen we ons af: waarom zij wel en hij niet?
En dan verdiepen we ons daar niet eens in, maar we schuiven het aan de kant, dat is kennelijk ook niets. Want wij houden
van eerlijk verdelen. Eén beter? Allemaal beter!
Weten wij het beter dan God? De Here Jezus haalt Elia en Elisa aan die buitenlanders hielpen en niet het eigen volk.
Daarop wilden zij Hem van de rots duwen.
Toen ik bij de thuiszorg werkte werd ik getroffen door plaatjes die mensen aan de muur hadden. Bij een mevrouw die
nog nooit in de kerk was geweest, hing een plaatje van een geknield biddend meisje. Er onder stond: ‘Ik bid tot God en
Hij zal mij horen.’ Moet je buitenkerkelijk zijn om dat te geloven?
De discipelen baden erg veel, misschien wel in hun eentje maar vooral ook in grote groepen. Kijk naar de Pinksterdag.
Waar denkt u dat ze de moed en kracht vandaan haalden om zo voor het Sanhedrin hun mond open te doen? Daar kregen
ze op hun gebed kracht voor van God. En waar haalden ze de moed en kracht vandaan om die verlamde man toe te
spreken? Van God. Zij stonden in de kracht van God, en met hen de verlamde man.
Als wij gelovig willen zijn, laten wij dan ’het gebed van de gelovigen’ bidden. We vinden het in Handelingen 4: 24-30:
‘Heer, u hebt de hemel en de aarde en de zee geschapen en alles wat daar leeft, u hebt door de heilige Geest, bij monde
van onze voorvader David, uw dienaar, gezegd:
“Waarom snoeven de volken
en beramen de volksstammen zinloze plannen?
De koningen van de aarde zijn aangetreden
en de heersers spannen samen
tegen de Heer en zijn gezalfde.”
Want inderdaad, in deze stad hebben allen samengespannen tegen Jezus, uw heilige
dienaar, die door u is gezalfd: Herodes, Pontius Pilatus, alle volken en ook de stammen
van Israël, om datgene te doen waarvan u had bepaald en voorbestemd dat het moest
gebeuren. Welnu, Heer, sla ook nu acht op hun dreigementen en stel ons, uw dienaren,
in staat om vrijmoedig over uw boodschap te spreken door ons bij te staan, zodat
zieken genezing vinden en er tekenen en wonderen gebeuren in de naam van Jezus,
uw heilige dienaar.’
Heleen Koekoek,
Werkgroep Redactie
3

4
Ds. Kees Bregman
Vrijmoedig!
Bijbelstudie bij Handelingen 4: 1-31
Wat is hij veranderd! Petrus, de leerling die zo’n vijftig dagen eerder achteruitlopend uit de voorhof van het huis van
de hogepriester probeerde te vluchten – die in het nauw gedreven door een opmerking van een dienstmeisje zijn Heer
verloochende… (Lucas 22: 54-62). Deze Petrus, de eenvoudige visser uit Galilea, staat samen met Johannes voor het
Sanhedrin en getuigt vrijmoedig van de enige Naam op aarde die de mens redding biedt! Hoe kan dat? Door twee
belangrijke daden van Gods kant: Christus heeft voor Petrus gebeden dat zijn geloof niet zou bezwijken (Lucas 22: 31-32)
en met Pinksteren is de Heilige Geest over hem en zijn medeleerlingen gekomen (Lucas 24: 49 en Handelingen 1: 8).
Daarom staat Petrus op in de kracht van zijn Heer (Handelingen 2: 14) en getuigt hij vrijmoedig van Hem. In deze bijbelstudie
staan we stil bij het geheim van de vrijmoedigheid.
Staan voor de Naam
De christelijke Kerk is geboren uit de
schoot van het Jodendom. Onze Heer
is de joodse Messias in wie het heil van
Israëls God tot alle volken is gekomen.
Deze overtuiging heeft in de eerste
eeuw tot een pijnlijke scheiding der
geesten geleid, die tot op de dag van
vandaag voelbaar is. In Handelingen 4
zien we het begin daarvan als een binnenjoods
conflict: Petrus en Johannes
staan als joden tegenover het hoogste
joodse rechtscollege in zaken van
geloof en leven, het Sanhedrin. De 71
leden van deze ‘Hoge Raad’ behoren
tot de geloofsrichtingen van de Farizeeën
en de Sadduceeën. De Farizeeën
geloven in de opstanding aan het eind
van de tijden; de Sadduceeën geloven
helemaal niet in opstanding (Lucas 20:
27-40). Het stoort de Farizeeën dat de
volgelingen van Jezus geloven dat de
opstanding al heeft plaatsgevonden.
De Sadduceeën zijn vooral benauwd
dat Zijn Galilese volgelingen politieke
onrust veroorzaken, die door de
Romeinse bezetter streng afgestraft
zou kunnen worden. Zo heeft het hele
Sanhedrin er belang bij om Petrus en
Johannes het zwijgen op te leggen.
De aanklacht gaat echter niet over de
boodschap van opstanding, omdat
het Sanhedrin zelf daarover verdeeld
is, maar over de vraag of de twee leerlingen
wel recht van spreken hebben.
Vers 8: ‘Door welke kracht of in wiens naam
hebt u die daad (de genezing van de verlamde)
verricht?’ Vervuld met de Heilige
Geest (zie Lucas 11: 12 en 13) en met
beroep op het Woord (Psalm 118: 22)
Ds. Kees Bregman is
PKN predikant te Soest
gaat Petrus de confrontatie
aan. Hij getuigt
dat God zelf het recht
van spreken van Jezus
van Nazaret bevestigd
heeft door Hem uit de
dood op te wekken,
ondanks dat deze Hoge
Raad Hem voorgoed
het zwijgen wilde
opleggen. Zo Meester,
zo leerling! Daar putten
Petrus en Johannes
moed uit. Vers 12: de
naam Jezus (‘de Heer
redt’) is de ‘kracht tot
behoud’ voor ieder
die gelooft, jood én
heiden. (Romeinen 1:
16. ‘Behoud’ betekent
zowel ‘gezondheid’ als
‘redding’, het gaat om
heil naar lichaam én
ziel!) De joodse belijdenis
van de Heer als de enige God (Deuteronomium
6: 4) verschuift hier naar
de naam van Jezus. Zie ook Filippenzen
2: 9-11. Jezus is voor álle mensen het
gezicht van de God, de Heer die zich
aan Israël heeft laten kennen. Hier
breekt het heil dat de Heer geeft uit de
begrenzing van Israël en gaat het op
weg naar de ‘einden der aarde’. NB. Het
‘wij’ van vers 12 sluit ook de leden van
het Sanhedrin in!
Vraag:
Waarin ervaart u zelf de kracht van
de naam van Jezus? Lees of zing hierbij
Gezang 446 of het lied: ‘Er ruist
langs de wolken’. Herkent u de ervaring
van Petrus en Johannes dat het
evangelie ruimer is dan u misschien
in uw geloofstraditie hebt meegekregen?
Hoe ga je op een goede manier
om met de spanningen die dat kan
meebrengen?
Gewone, ongeletterde mensen
De leden van het Sanhedrin staan
stomverbaasd over het getuigenis van
Petrus, want hij en Johannes zijn in
hun ogen niet Schrift-geleerd, niet
gevormd door de rabbijnen. Maar blijkbaar
verstaan zij meer van het levende
Woord van God dan degenen die ‘professioneel’
de Schrift bestuderen. Het
verschil zit erin dat zij ‘in Jezus’ gezelschap
hadden verkeerd’ (vers 13). De
Schrift leren kennen als levend Woord
van God veronderstelt dat je de levende
Heer kent. Met andere woorden: de
Bijbel wil persoonlijk gelezen worden,
in vertrouwen dat wij de Heer zelf ontmoeten
in dit Woord. Hier ontkiemt de
kracht waardoor Petrus en Johannes
vrijuit durven spreken. Uit de Schriftwoorden
die zij uitspreken blijkt dat zij
leven met de Psalmen (Psalm 118: 1
en Psalm 2: 25 en 26). De gebeden van
Israël zijn voor hen gebeden van de
Messias Jezus. Met dit Woord komt
de Heilige Geest mee die hen bezielt
tot spreken in de Naam van Jezus. Zij
móeten spreken, niet door iets van
buitenaf, maar van binnenuit: om de
liefde van de Heer zelf.
De leden van het Sanhedrin beraden
zich achter gesloten deuren hoe zij de
leerlingen het zwijgen kunnen opleggen.
Veel verder dan dreigen komt men
niet. De raad is radeloos. Verbijsterend

dat het levende bewijs (de genezen verlamde)
hen niet mag overtuigen. Hier is
het raadsel van het ongeloof: waarom
kunnen mensen ziende zo blind zijn?
Geloof vraagt overgave aan een ‘ander
zien’ – dat begint bij de ontmoeting
met Christus zelf. Daarom staat in vers
20 de volgorde: eerst zien, dan horen.
Petrus zelf leerde pas getuigen toen hij
de opgestane Heer had gezien (Lucas 24:
34) en Zijn woord van liefde en vergeving
had gehoord (Johannes 21: 15-17).
Vraag:
Wissel met elkaar uit wat het betekent
te zwijgen en te spreken vanuit
het geloof. Wat of wie dwingt ons
soms te zwijgen? Wanneer móet je
spreken? Herkent u ergens de situatie,
in uw persoonlijk leven of in de
gemeente, dat ‘eenvoudige’ gelovigen
meer te zeggen hebben dan zgn.
‘geletterden’?
Vrijmoedig!
Drie keer komt in Handelingen 4 het
woord ‘vrijmoedigheid’ voor (in vers
13, 28 en 31). Het is een sleutelwoord
in het boek Handelingen. Het zet de
grondtoon die blijft doorklinken tot
het laatste vers (28: 31). Vrijmoedigheid
(in het Grieks: parrèsia) is letterlijk:
alles zeggen. Open en eerlijk, niet
verhullend, onverschrokken, vrijuit.
In de oudheid was ‘vrijmoedigheid’
een eigenschap van vrije mensen.
Slaven durfden dit niet. Daarom laat
dit woord glashelder zien hoe Petrus
en Johannes door de Heilige Geest
bevrijd zijn (vergelijk Romeinen 8: 15
en 2 Korintiërs 3: 17). Zij kunnen zelfs
lachen om de actie van het Sanhedrin:
dat blijkt uit het citaat van Psalm 2 in
de gemeentevergadering waar zij na
hun vrijlating naartoe gaan. (NB. Ter-
Zingen: Psalm 118: 5
Lezen: Psalm 118: 19-29
Open voor mij de poorten van
de gerechtigheid, ik wil binnengaan
om de HEER te loven. Dit is
de poort die leidt naar de HEER,
hier gaan de rechtvaardigen
binnen. Ik wil u loven omdat u
antwoordde en mij de overwinning
gaf.
De steen die de bouwers afkeurden
is een hoeksteen geworden.
Dit is het werk van de HEER, een wonder in onze ogen.
Dit is de dag die de HEER heeft gemaakt, laten wij juichen en ons verheugen.
HEER, geef ons de overwinning, HEER, geef ons voorspoed.
Gezegend wie komt met de naam van de HEER. Wij zegenen u vanuit het huis
van de HEER. De HEER is God, hij heeft ons licht gebracht. Vier feest en ga met
groene twijgen tot aan de horens van het altaar. U bent mijn God, u zal ik loven,
hoog zal ik u prijzen, mijn God.
Loof de HEER, want hij is goed, eeuwig duurt zijn trouw.
Zingen: Psalm 118: 8
Gebed:
Trouwe God,
In uw naam komen wij bij elkaar.
U ziet ons.
U ziet ons met onze twijfels en vragen.
Wij bidden U, schenk ons vrijmoedigheid.
Vrijmoedigheid in ons geloof,
vrijmoedigheid in ons gebed,
vrijmoedigheid in ons spreken, zelfs over U.
Geef, Heer, dat wij ons licht laten schijnen
en dat wij het niet onder de korenmaat zullen zetten.
Wees ons nabij, in Jezus’ naam.
Amen
Zingen: Gezang 360: 3
wijl Petrus en Johannes voor de Raad
stonden, was de gemeente voor hen in
gebed!) In Psalm 2 lacht God de Heer
om het verzet van mensen tegen zijn
heilsplan. De opstanding van Christus
brengt Zijn leerlingen in opstand tegen
wie hen onmondig willen
maken.
Vrijmoedigheid is wat
Paulus noemde: ‘ik
schaam mij het Evangelie
niet’. Er is geen verkeerde
schaamte. Valse schaamte
komt voort uit angst:
wat zullen ze van me
denken? Vrijmoedigheid
komt voort uit liefde,
en liefde gaat voorbij de
angst, omdat liefde ons
verbindt met Christus
zelf. Zo is vrijmoedigheid
een vrucht van de
Heilige Geest (vers 31).
Kapstok
AJ
Het bijbelgedeelte Handelingen 4 legt
verband tussen vrijmoedigheid en het
gebed van de gemeente, in het bijzonder
het bidden van de psalmen. In de
brieven wordt vrijmoedigheid juist
met ons naderen tot God verbonden:
bijvoorbeeld Efeze 3: 12 (vrije toegang)
en Hebreeën 4: 16 en 10: 19 (zonder
schroom). Hier ligt de diepste samenhang
die in Handelingen 4 aan het
licht komt: wie God vreest, hoeft voor
geen mens bang te zijn. Dat is de ervaring
van christenen van alle tijden die
op momenten dat zij in zichzelf geen
kracht vonden, toch moed kregen om
te spreken voor de Naam van Jezus.
Vraag:
Wat betekent ‘vrijmoedigheid’ concreet
voor uzelf en voor uw gemeente?
Herkent u de verbinding tussen
vrijmoedigheid en gebed? Bemoedig
elkaar met voorbeelden.
5

6
Achteraf
De heilige Geest is gegeven, Petrus hield zijn toespraak en
velen kwamen tot geloof op het Pinksterfeest. Nu vertelt hij
verder.
‘Het leven was goed in die dagen. Wij, de apostelen, mochten
vele tekenen en wonderen verrichten die iedereen met
ontzag vervulden. De mensen die het geloof hadden aanvaard
bleven bij elkaar en hadden alles gemeenschappelijk.
Ze verkochten hun bezittingen en gaven van de opbrengst
aan hen die dat nodig hadden. Elke dag gingen we trouw
met elkaar naar de tempel om te bidden en thuis braken we
het brood en gebruikten onze maaltijden in een geest van
eenvoud en vol vreugde. We loofden God en waren tot voorbeeld
voor het hele volk. Door de Heer groeiden we dagelijks
in aantal, steeds kwamen er mensen bij die ook gered wilden
worden.
Samen met Johannes ging ik elke dag, zoals wij gewoon
waren, naar de tempel voor het middaggebed. Daar lag een
verlamde man, die daar elke dag neergelegd werd zodat hij
kon bedelen. Zo ook die dag waarop ik een wonder mocht
verrichten. De man zag ons aankomen en vroeg ons om een
aalmoes. Ik keek hem aan en zei tegen hem: ‘Geld heb ik
niet, maar wat ik wel heb, geef ik u: in de naam van Jezus
Christus van Nazaret, sta op en loop.’ Ik greep zijn hand vast
en hielp hem overeind. Onmiddellijk kwam er kracht in zijn
voeten en benen en hij sprong op, ging staan en begon te
lopen. Hij ging samen met ons de tempel in, lopend, springend
en God lovend. Alle mensen die op dat moment in de
tempel waren, zagen de man lopen en God loven. Ze herkenden
hem als de bedelaar die altijd bij de poort zat. Ze waren
buiten zichzelf van verbazing over wat er met hem gebeurd
was.
Dat was het moment waarop ik weer van mijn Heer, van
Jezus kon getuigen. Over zijn leven, zijn sterven en zijn
opstaan uit de dood tot vergeving van onze zonden. Ik zei
tegen de mensen: ‘Het komt door zijn - Jezus – naam en door
het geloof in zijn naam dat deze man, die u hier voor u ziet
en die u kent, kan lopen: het geloof dat Jezus schenkt, heeft
hem in aanwezigheid van u allen gezond gemaakt.’
Inmiddels waren ook de priesters en de Sadduceeën op
de hoogte van wat er gebeurde. Zij waren hevig ontstemd
omdat wij het volk onderrichtten en de opstanding uit
de dood verkondigden op grond van wat er met Jezus was
gebeurd. Ze grepen ons vast en gooiden ons in de gevangenis.
De volgende dag werden we door hen ondervraagd. Ze
vroegen ons: ‘Door welke kracht en in wiens naam hebt u
die daad verricht?’ En weer werd ik door de heilige Geest
vervuld zodat ik vrijmoedig over Jezus kon getuigen. Want
ook voor hen gold de blijde boodschap: ‘Door niemand
anders kunnen wij worden gered, want zijn – Jezus – naam
is de enige die de mens redding biedt.’’
U, de leeuw van Juda
U, de Leeuw van Juda en Gods offerlam,
dat verhoogd in de hemel voor eeuwig heersen zal,
komt terug op die dag, waar de aarde op wacht
en dan brengt U de volkeren samen.
En het oog van de wereld zal dan zijn gericht
op de Mensenzoon, die wijs en rechtvaardig
in liefde regeert op zijn Vaders troon.
En de hemel roept uit: ‘Eer het Lam,
dat de zonde der wereld op zich nam.’
En de aarde die juicht: ‘U regeert
als de Koning der koningen, eeuwige God.’
Met een tweesnijdend zwaard en een schild in de hand
is ons hart vol van vuur, dat onuitblusbaar brandt.
‘t Was uit liefde, dat Jezus als Lam werd geslacht
en nu brengt Hij de volkeren samen.
Heel de wereld moet horen, dat Hij werd gekruisigd,
de Mensenzoon, afgedaald in de hel,
toch verheven als Heer op zijn Vaders troon.
En de hemel roept uit: ‘Eer het Lam,
dat de zonde der wereld op zich nam.’
En de aarde die juicht: ‘U regeert
als de Koning der koningen, eeuwige God.’
En het oog van de wereld zal dan zijn gericht
op de Mensenzoon, die wijs en rechtvaardig
in liefde regeert op zijn Vaders troon.
En de hemel roept uit: ‘Eer het Lam,
dat de zonde der wereld op zich nam.’
En de aarde die juicht: ‘U regeert
als de Koning der koningen, eeuwige God.’

Er is zoveel ellende in de wereld dat
ik bijna niet weet waar ik beginnen
zal. Modderstromen in Madeira doen
huizen en gebouwen verdwijnen. Een
mens is daar zeker niet tegen bestand
en ook onze ‘heilige koeien’ kunnen
daar niet tegen.
Bonussen worden alweer uitgereikt.
Het lijkt of alles weer slechts om het
geld draait. Terwijl geld een middel
is, en geen doel op zich. En ondertussen
gaat de natuur haar eigen wilde
gang. Van Haïti horen we slechts vage
berichten, de hulpverlening lijkt nog
niet echt goed op gang, ook al vanwege
het alles belemmerende puin dat
torenhoog opgestapeld ligt. Zelfs Italië
heeft nog vluchtelingenkampen na de
vulkaanuitbarsting. Wanneer je echt
hulp nodig hebt, valt het niet mee om
die te krijgen.
Ik wil ook denken aan de geruimde
geiten- en schapenboerderijen. Als
mensen zonder vee kunnen we ons
bijna niet voorstellen wat een ramp dat
is. Ten tijde van de mond- en klauwzeerbesmetting
van een aantal jaren
VROUWEN - GELOVEN - WERELDWIJD
geleden heb ik een medebestuurslid
geïnterviewd over hoe het daarna ging.
Het ging eigenlijk niet. De nieuwe
koeien konden moeilijk wennen en
waren vaak ziek. Bovendien maakt de
grondsoort ook nog uit. Het is gewoon
een ramp en dan heb ik het nog niet
eens over wat zo ’n destructie doet met
jou als boer of boerin. Het vee dat je
Beestenboel: Op safari
‘JELTE, WAT DOE JE NU???!’ Mijn echtgenoot
kijkt me rustig en niet-begrijpend
aan. ‘DOE DAT RAAM DICHT, SNEL!’
Gehoorzaam draait Jelte het autoraampje
weer dicht, maar snapt nog steeds
niet waar ik me zo druk om maak.
‘Natúúrlijk Titia, ik weet best dat er op
die borden staat dat je hier geen ramen
en deuren mag openmaken, maar hier
loopt geen beest rond. Ik wilde alleen
maar even de regendruppels van het zijraam
halen. Dan kun je tenminste wat
zien.’ ‘Nou, ik heb gemerkt dat je niets
kon zien,’ zeg ik cynisch, ‘kijk maar
eens een paar meter links van je.’ Dan
ziet hij wat ik allang zag en schrikt. Een
jachtluipaard ligt languit op een heuvel-
tje, heel dichtbij. Hij loenst loenst naar ons, als
een grote, goeiige kat. Een schitterend
dier, daar niet van, maar ik
heb hem toch liever niet in
mijn auto.
Dit voorval in de Beekse Bergen is eigenlijk
typerend voor ons huwelijk. Ik ben
wat bangig uitgevallen, zie overal leeuwen
en beren op mijn pad. Jelte niet.
Als hij al leeuwen en beren tegenkomt,
ziet hij die eerder als uitdaging dan als
bedreiging. Wat dat betreft, wilde ik wel
dat ik een beetje meer van hem had.
Toen - in het safaripark - had ik liever
dat hij een beetje meer op mij leek.
Kortom: als het gaat om angst en dapperheid,
vullen wij elkaar perfect aan.
Iemand die letterlijk leeuwen en beren
op zijn pad tegenkwam én versloeg was
de jonge David. In I Samuël 17: 34-37
overtuigt hij Saul ervan dat hij degene
is die Goliath kan verslaan, met deze
woorden. ‘Ik heb altijd
de kudde van mijn vader
gehoed. Wanneer er
een een leeuw of een
beer kwam om een
schaap schaap of een
al jaren aan het fokken bent, word je
zo afgenomen. Dit is een problematiek
waar nog heel veel over te zeggen is,
dat ben ik mij bewust. Maar ik eet geen
vlees meer, dan hoef ik mij daar niet
meer schuldig over te voelen.
En nu het kabinet ook nog gevallen
is, denk ik dat wij eens in onze binnenkamer
moeten kijken. Hoe oprecht
zijn we nog? De profeet Micha vat het
goed samen: Er is jou mens gezegd wat
goed is, je weet wat de Heer van je wil:
niets anders dan recht te doen, trouw
te betrachten en nederig de weg te
gaan van je God (Micha 6: 8). Laten we
bidden dat God ons daarbij helpt, en
dat wij, al is het maar voor één mens
het verschil kunnen maken. En laten
we niet ophouden voor die mensen te
bidden die verdreven zijn van huis en
haard, geliefden hebben verloren en
aan de rand van de afgrond staan. Het
is niet hun eigen schuld. Ze hebben
grote pech gehad. Het had ons (bijna)
ook kunnen gebeuren.
Heleen Koekoek
geit uit de kudde te stelen, ging ik erachteraan,
overmeesterde hem en redde het dier
uit zijn muil. En als hij me wou aanvallen
greep ik hem bij zijn kaken en sloeg ik hem
dood. Leeuwen en beren heb ik verslagen en
die onbesneden Filistijn zal het net zo vergaan,
omdat hij de gelederen van de levende
God heeft beschimpt! De HEER, die me gered
heeft uit de klauwen van leeuwen en beren,
zal me ook redden uit de handen van deze
Filistijn.’
Wow, wat een heldenmoed van die
David! Ik zou de leeuwen en beren op
mijn pad graag net zo kordaat willen
aanpakken als hij. Niet zeuren, niet
wegkruipen, maar gewoon recht erop
af. Dan heb ik het natuurlijk wel over
leeuwen en beren beren in in figuurlijke figuurlijke zin. Een
volgende volgende keer in in het het safaripark houd ik
toch liever mijn autoraampje dicht...
Titia Lindeboom
7

8
Dier uit de bijbel: Beer & Leeuw
In onze taal wordt met ontzag gesproken over de lichaamskracht van beren. De leeuw wordt de
koning van de dieren genoemd. We komen ze vaak tegen in de Bijbel. Heel concreet, denk daarbij
aan Daniël in de leeuwenkuil en aan het gruwelijke verhaal in 2 Koningen 2 waar twee berinnen tweeënveertig kinderen
verscheurden. Deze groep kinderen scholden de profeet Elisa uit toen hij op weg was naar Betel. Maar ook symbolisch,
dan worden hen eigenschappen toegedicht die wij ook wel zouden willen hebben.
De BEER: angstaanjagend
en
groot en vooral
sterk. In het Oude
Testament lezen
we op verschillende
plaatsen over
beren. Het waren
sterke beesten,
roodbruin van
kleur en met een
lengte van wel
twee meter. Als
deze dieren honger
leden vormden
ze een gevaar
voor de mensen.
Herders kenden het gevaar van roofdieren
ook voor hun kudde. In 1 Samuël
17 lezen we het verhaal van David en
Goliat. De Filistijn Goliat vernederde
het volk Israël en daagde hen uit voor
een gevecht. Niemand durfde, alleen
David een herdersjongen, de jongste
zoon van Isaï, maar koning Saul wees
hem op de gevaren. Het antwoord van
David was: Leeuwen en beren heb ik
verslagen en die onbesneden Filistijn
zal het net zo vergaan. De Heer, die mij
gered heeft uit de klauwen van beren
en leeuwen zal mij ook redden uit de
handen van die Filistijn.
We kunnen ook in de Bijbel lezen over
de zorg van de berin over het wel en
wee van haar nageslacht (2 Samuël 17:
8). Zelfs Gods teleurgestelde liefde voor
Israël laat zich er mee vergelijken: ‘Ik
val hen aan als een berin die van jongen
beroofd is…’ (Hosea 13: 8).
Een beer die honger heeft, is bijzonder
gevaarlijk: ’Een brullende leeuw en een
hongerige beer: dat is een zondaar die
heerst over een behoeftig volk’ (Spreuken
28: 15). In Klaagliederen wordt
een vergelijking getrokken tussen de
verschrikkingen die deze roofdieren
kunnen veroorzaken en het handelen
van God. Na de ondergang van
Jeruzalem in 587 v. Chr. werden deze
klaagliederen gezongen in de ruïnes
van de verwoeste tempel: ‘Als een beer
loert hij op mij, als een leeuw in het
verborgene. Hij dringt me opzij, hij
verscheurt me en verwoest mijn leven’
(3: 10 en 11).
Ook is het geen compliment wanneer
het uiterlijk van iemand met dat van
een beer wordt vergeleken: ‘De kwaadaardigheid
van een vrouw verandert
haar oogopslag en verduistert haar
gezicht tot zij er uit ziet als een berin’
(Sirach 25: 17). De beer symboliseert
ook de kwade machten van angstaanjagende
dieren.
In het profetische visioen van Jesaja
waarin de sjalom geschilderd wordt,
is een definitief einde gekomen aan
de vijandschap tussen runderen en
roofdieren: ‘De koe en de berin sluiten
vriendschap, hun jongen liggen bijeen’
(Jesaja 11: 7). In het Nieuwe Testament
lezen we alleen in Openbaringen 13: 2
iets over de beer: ‘Het beest dat ik zag,
leek op een panter, zijn poten waren
als die van een beer en een bek als de
muil van een leeuw.’
We kunnen aan de beer denken als
attribuut van heiligen, vanwege de
macht en de statigheid die het dier uitstraalt,
maar we kunnen de beer ook
zien als personificatie van de hoofdzonden
gulzigheid, toorn en wellust,
waarmee verwezen wordt naar het
negatieve en kwade.
Bij de aspecten geweld en oordeel van
het begrip beer kunnen we ook denken
aan de leeuw.
De LEEUW wordt
de koning der dieren
genoemd. Hij
maakt indruk met
zijn uiterlijk, met
zijn lange manen
en hij is de één van
de grootste van de
katachtige roofdieren.
Zijn moed en
kracht zijn spreekwoordelijk.
We zeggen
niet voor niets
dat iemand vecht
als een leeuw of
zo sterk is als een leeuw. In het oude
Israël leefde de Afrikaanse leeuw. Zij
vormden een voortdurende bedreiging
voor de bevolking (Amos 5: 19). Vermoedelijk
waren ze vooral te vinden
in bossen en struikgewassen aan de
oevers van de Jordaan. Ze overvielen
onverhoeds de mensen en verscheurden
hen. Degene die dit overleefde
kon daar trots op zijn en oogstte dan
ook bewondering alom, zie het verhaal
over Simson (Richteren 14: 5-6) en
David (1 Samuël 17: 34-38).
In de beeldspraak van de bijbel spelen
leeuwen ook een belangrijke rol.
De leeuw boezemt angst in en dwingt
respect af. In de oosterse wereld werden
leeuwen niet alleen met koningen,
maar ook met goden in verband
gebracht. Afbeeldingen van leeuwen
bevonden zich in de tempel te Jeruzalem
(1 Koningen 7: 29) en ook op de
treden van de troon van koning Salomo
(2 Kronieken 9: 17-19).
Het spreken van God is majestueus
en angstaanjagend, als het brullen
van leeuwen. U kunt dit lezen in Joël
4: 16 en Jeremia 25: 30. Het symboliseert
ook het grote gezag van God. In
Hosea 5: 14 lezen we dat God zich als
een leeuw tegen Efraïm zal keren, als
een jonge leeuw tegen het huis van
Juda. ‘Ik verscheur ze en Ik ga weg. Ik
haal ze weg en niemand ontrukt ze
aan mij.’ In Hosea 13: 8: ‘Ik val hen
(Israël) aan als een berin die van haar
jongen beroofd is. Ik rijt hun borstkas
open, als een leeuwin verslind ik hen.’
Maar toch laat God hen niet los. Als
ze berouw tonen wil God hen genezen
van hun ontrouw en laat Hij zijn
toorn varen.

Met een leeuw te worden vergeleken
is eervol: ‘wat zou er zoeter zijn dan
honing en sterker dan een leeuwenkoning’
(Rechters 14: 18). In Genesis 49: 9
lezen we ook over de eer om met een
leeuw vergeleken te worden. Aan het
einde van zijn leven gaf vader Jacob
zijn zonen zijn zegen en tegen Juda
werd gezegd: ‘Sterk als een jonge leeuw
ben jij, je verovert je prooi, mijn zoon,
en keert naar je leger terug. Juda gaat
liggen als een leeuw, vol majesteit vlijt
hij zich neer - wie zou hem nog durven
wekken?’
In Openbaring 5: 5 zegt een van de
oudsten tegen Johannes: ‘Wees niet
verdrietig. Want de leeuw uit de stam
Juda, de telg van David, heeft de overwinning
behaald, en daarom mag
hij de boekrol met de zeven zegels
openen.’ Hier zien we dat de figuur
van Jezus verandert: de zachtmoedige
koning rijdend op een ezel is veranderd
in een leeuw die strijdt en overwint.
Leeuwen kunnen ook angst aanjagen.
Ze overvallen mens en dier, zaaien
dood en verderf en symboliseren ook
verschrikkingen. (Zie Psalm 22: 13-14.)
In Daniël 6: 1-29 staat het verhaal van
Daniël in de leeuwenkuil. Heidenen
en ook de duivel met zijn trawanten
worden met leeuwen vergeleken. In 1
Petrus 5: 8 lezen we: ‘Wees nuchter en
waakzaam. Uw vijand, de duivel zwerft
rond als een brullende leeuw, op zoek
naar een prooi om die te verslinden.’
De leeuw komen we ook weer tegen in
Openbaring 13: 1 en 2 waar staat dat
het beest dat uit de zee oprees, een bek
als de muil van een leeuw had.
Kracht en macht zijn dus opvallende
facetten van de leeuwsymboliek. Zowel
vroeger als in onze tijd. In de Nederlandse
cultuur treffen we de leeuw aan
op wapenschilden en de leeuw is zelfs
ons nationaal symbool bij sportfestijnen
geworden.
Jopie van de Kleut
Gespreksvragen:
1 Het spreekwoord zegt: leeuwen en
beren op je pad tegenkomen. Het
betekent zoiets als: bepaalde zaken
overwinnen, niet bang zijn. Wat zijn
uw leeuwen en beren? Hoe overwint
u die?
2 Leeuwen en beren tegenkomen in
de woestijn van uw leven. Reageer
eens op deze stelling
3 In de Bijbel worden aan de beer veel
eigenschappen toegeschreven. Voor
welke bent u bang en welke zou u
wel willen bezitten? Wat als deze
eigenschappen, zowel positief als
negatief (God als de verscheurende
beer?
Daniël
God als de zorgzame berin?) worden
toegeschreven aan God? Hoe gaat u
er dan mee om? Vindt u dat moeilijk?
4 Het spreken van God is majestueus
en angstwekkend als het brullen
van leeuwen. Ervaart u dat ook zo?
Of heel anders? Heeft u daar (Bijbelse)
voorbeelden van?
5 Jezus wordt de Leeuw van Juda
genoemd. Wat zegt u dat?
6 Voor kinderen was het verhaal over
Daniël in de leeuwenkuil heel spannend.
Hoe kijkt u er nu naar? Wat
doet het nu met u?
Zelfs in ballingschap
ver van Israël vandaan
was Daniëls geloof niet slap
maar hij bleef stevig in zijn schoenen staan!
Iedere avond bad hij tot God
en knielde neer voor het open raam!
Al kwam er hiervoor een verbod
zonder contact met zijn Hemelse Vader
voelde Daniël zich verdrietig en eenzaam!
Deze overtreding moest Daniël nu beleven
daar, in de gevaarlijke leeuwenkuil!
Bijna koste het hem zijn leven
maar het was God zelf
die vasthield die sterke leeuwenmuil!
Nooit zal `t geloof zo groot zijn
als Daniël ons liet zien!
De angst maakte hem niet klein
juist sterker misschien!?
9

Jaaroverzicht Protestantse Vrouwen
Ledenontmoetingsdag
Als we terugblikken op het jaar 2009
zien we dat er weer veel activiteiten
waren. De Ledenontmoetingsdag werd
dit jaar gehouden op donderdag 23
april in de Immanuëlkerk te Ermelo.
In het morgenprogramma sprak dhr.
Andries Knevel over: Geloven in de 21 e
eeuw. Het spaarproject van Kruis en
Munt, een landbouwproject in Oeganda,
bracht het mooie bedrag van
€ 12.468,10 op. Dank aan alle spaarders.
Ds. Egbert van Beesten van
Stichting Mensenkinderen kwam het
nieuwe spaarproject promoten. Dit jaar
gaan we sparen voor het dorpje Scorteni
in Moldavië. Elke maand kunnen
wij hierover lezen in In Gesprek.
’s Middags namen we afscheid van
Katie Schiewold. Twintig jaar heeft zij
zich ingezet om over onze penningen
te waken en ze goed te beheren. Helaas
kon zij niet aanwezig zijn. Zij heeft een
mooie, kristallen schaal gekregen van
alle HB-leden en werkgroepleden.
Alle leden betuigden door handopsteken
hun instemming met de benoeming
van onze nieuwe penningvrouw
Tjitske Rinsma. Ook Martje Slagmolen,
afgevaardigde vanuit Regio Zuid en
Grietje Stegenga, afgevaardigde vanuit
Regio Friesland werden welkom geheten
in het Hoofdbestuur. Daarna ging
ds. Erick Versloot met ons Schatgraven
naar parels in het Liedboek. Een
hartverwarmende middag! Dankbaar
mogen wij terugzien op een geslaagde
dag.
Werkgroep Redactie
Het hele jaar door heeft de redactie
van In Gesprek weer veel werk verzet
om een prachtig blad samen te stellen.
Zij werden daarin bijgestaan
door de vrouwen van de redactieraad.
Alle lof voor In Gesprek, zowel uiterlijk
als inhoudelijk. Gelukkig kunnen zij
twee vrouwen welkom heten in de
redactieraad, Ria Scheltens en Gonny
Elema.
Henny Kalisvaart blijft de website -
www.pvo-nederland.nl - bijhouden
en daar zijn wij heel blij mee. Nelie
Rijkers verzorgde ook dit jaar weer de
jubileum rubriek. Ook nu zijn er weer
heel wat felicitaties naar gespreksgroepen
uitgegaan.
Nieuw in In Gesprek is de rubriek : In
gesprek met… door u en voor u. Als u
een idee heeft of u wilt iets vertellen
over uw groep of u wilt zomaar eens
reageren, laat het dan de redactie
weten.
Samen met de leden van het dagelijks
bestuur ( DB) en de werkgroep Toerusting
werd op 2 april de zogeheten
Werkthemavergadering gehouden.
Als jaarthema voor 2010 – 2011 werd
gekozen voor: Gedenken en Vieren.
Op 5 november werd de zogeheten
Subthemavergadering gehouden. Hier
werden de subthema’s bij het nieuwe
jaarthema uitgewerkt.
Werkgroep Toerusting
Dit jaar werden er acht themamorgens
belegd, waar het thema Petrus centraal
stond. Het zijn inspirerende bijeenkom-
10 Gonny Elema - secretaris, Hetty van Weeghel - voorzitter en Tjitske Rinsma - penningmeester.
sten geworden met een goede opkomst.
Voor de kaderdag op 17 september
werden alle kaderleden uit het land
uitgenodigd, te weten de leden van het
Hoofdbestuur, de werkgroep Redactie,
de werkgroep Toerusting en de
bestuursleden en de contactvrouwen
van de regio’s. Sprekers waren ds. en
mevr. Magré uit Franeker. Zij gaven ons
voldoende stof om door te geven aan de
plaatselijke groepen.
Commissie Financiën en
Organisatie (F&O)
De heren Ad van Halteren en Bernard
van Weeghel hebben ook dit jaar weer
de financiële en zakelijke belangen van
de PVO behartigd.
Commissie Reizen
Dit jaar zijn we met 56 vrouwen naar
Hotel Brinkzicht in Vledder geweest,
waar gasten en leiding volop genoten
van de omgeving, de natuur, het prachtige
mooie weer en de gezelligheid.
Tjaarda Meindertsma kwam de commissie
reizen versterken.
Plaatselijke groepen
Heel belangrijk vinden we het werk
van de plaatselijke groepen, die ieder
op eigen wijze functioneren. Ze komen
een of twee keer per maand bijeen, om
elkaar vanuit de Bijbel te bemoedigen
en meningen uit te wisselen aan de
hand van de thema’s uit In Gesprek. De
gespreksgroepen hebben het Kerst- en
het Paasfeest gevierd met de liturgieën
uit In Gesprek, die weer samengesteld
zijn door de liturgiecommissie. Fransiska
Smedema heeft afscheid genomen
van de liturgiecommissie. Aafke Koops
nam haar functie over.
Ook met de individuele leden zijn we
heel blij. Dit zijn leden die in hun
omgeving geen gespreksgroep meer
hebben, maar wel lid van de organisatie
zijn en ook In Gesprek willen blijven
lezen.
Rayondagen
Voor de duidelijkheid: het land is verdeeld
in vijf regio’s. Elke regio heeft
een bestuur en is verdeeld in rayons.
In de rayons zijn de contactvrouwen
actief. Ook dit jaar waren er bijeenkomsten
in de regio’s. Wij danken de
contactvrouwen die deze dagen mede
georganiseerd hebben. Een kort verslag
van deze dagen en de verslagen van de
regiobesturen werden gelezen door het
Dagelijks Bestuur en eventuele vragen
werden op de vergaderingen van het
Hoofdbestuur behandeld. Zo bleef het
Hoofdbestuur (HB) betrokken bij het
werk in de regio’s.

Organisatie 2009
Beleidsdagen
Er werden twee beleidsdagen georganiseerd,
deze werden gehouden in de
Immanuëlkerk te Ermelo. De beleidsdag
van 7 oktober was bestemd voor
alle HB-leden en de werkgroepleden.
Het was goed om weer eens bij elkaar
te zitten en bezig te zijn met het wel
en wee van de PVO, los van de dagelijkse
agenda.
Op 11 november werd een beleidsdag
gehouden voor alle regiobesturen
en de contactvrouwen. Iedereen was
heel positief over het contact in de
groepen. Ook werden er legio ideeën
geventileerd om de PR (zeg reclame)
te verbeteren. Een taak voor ons allemaal.
Aboza, het gebouw in Amersfoort waar
ons bureau gevestigd is, was ook onze
ontmoetingsplaats voor vergaderingen.
Het Dagelijks Bestuur (DB) heeft 6 keer
vergaderd, waarvan 1 keer telefonisch.
Het Hoofdbestuur (HB) kwam 5 keer
bijeen. Voor een goed onderling contact
heeft het hoofdbestuur samen
met de leden van de werkgroepen op
28 mei het vergaderseizoen afgesloten
met een etentje in Aboza.
Ria Strang, onze bureaumedewerkster
en gastvrouw,
notuleerde de hoofdbestuursvergaderingen
en verzorgde
alle werkzaamheden
die met onze Organisatie te
maken hebben.
Vol vertrouwen hebben we
ons ingezet voor alle vrouwen.
We vinden het fantastisch
dat er zoveel vrouwen
mee wilden denken en ook
mee wilden werken. In dat
vertrouwen gaan we weer
verder. We doen dit met en
voor elkaar. We vinden het
best wel een uitdaging om
met elkaar in gesprek te
blijven over wat belangrijk is
in het leven, voor elkaar op
te komen en zorg te hebben
voor elkaar. Maar bovenal
hebben we de kracht van
God nodig om de toekomst
met vertrouwen tegemoet te
treden.
Knipoog naar Regina
De neuroloog en zijn computer vormden het sanhedrin
en wij zaten aan de andere kant van de tafel. Hij draaide
het scherm bij en we zagen mijn grijze cellen
met een witte vlek. Daar was het infarct
geweest en daar zou het nooit meer
gezond worden. Of ik weer zou kunnen
lopen was niet zeker en het
zou waarschijnlijk een lange en
moeilijke weg worden.
Het leek mee te vallen, want
na tien weken was ik weer
thuis. Ik liep weer een beetje
en schreef m’n stukjes. En
toen ging het beter worden
steeds langzamer. En kwam
de sneeuw en de vorst. Het was
koud. Het was glad. Het licht van
engelen zag ik niet meer. De ster
van Bethlehem was weg. Het was donker
geworden.
Moeheid, stijfheid en pijn hebben mijn
lichaam tot gevangenis veroordeeld. Ik zit vastgeketend
aan sombere gedachten. Mooie woorden van Petrus
over opstanding, nieuw leven en over Gods Geest die aanwezig
is, zie ik door mijn tranen niet.
Dan rommel ik verder in mijn gegevens en vind een kaartje.
Gonny Elema-de Lange,
secretaris PVO
Regina gaf het toen ze afscheid nam van ViaReva. Daarbij
zaten wat bolletjes. Afgelopen zomer werden dat
kleine plantjes. Klavertjevier met opnieuw
Regina’s goede raad van Vertrouwen,
Hoop, Liefde en Geluk. En even was
ik weer op ViaReva. Het was nacht.
Op de gang zag ik Regina. Met
een zuster deed ze loopoefeningen.
Ondanks veel pijn zette
ze door. Ondanks beperkingen
en pijn aanvaardt zij het leven
en gaat verder. Dapper en
vaak met humor. Ze heeft me
opnieuw veel te zeggen.
En ergens begint een vogel
zachtjes te zingen. Ik denk over
de lente. Dan daalt een duif neer.
Op de schutting gaat hij zitten en kijkt
aandachtig naar mij.
Ik ben niet alleen.
Aalt van de Glind schreef eenentwintig boeken. Hij pelgrimeerde
naar Santiago, Iona en Taizé. In maart 2009 had hij een beroerte.
Weer thuis kijkt hij achterom en knipoogt naar mensen op ‘de weg
van herstel’, oftewel ViaReva, het revalidatiecentrum in Apeldoorn.
Zie ook: www.aaltvandeglind07.nl 11

12
In-druk
Carel ter Linden
Desgevraagd
De kracht van bijbelse beelden
In 2004 schreef Carel ter
Linden het boek ‘Wandelen
over het water.
Bijbelse beelden en
hun geheim’. Dit boek
riep veel reacties op. De
schrijver kreeg tal van
vragen tijdens lezingen,
via brieven en in e-mails. Die vragen
heeft hij geprobeerd samen te brengen
en te beantwoorden in dit boek. Vragen
als: Hoe letterlijk moet je beeldende
verhalen opvatten? Heeft Jezus echt
bestaan? Als er geen leven na de dood
is, wat heeft dit leven dan voor zin? Hij
heeft een heel hoofdstuk gewijd aan het
Jodendom en vragen over het huidige
Israël. Ook gaat hij vragen omtrent het
menselijk lijden niet uit de weg.
Uitgeverij Meinema, Zoetermeer, 2009.
128 pagina’s
ISBN 978 90 211 4155 8. Prijs € 13,50
Drs. M.C. Mulder en
dr. A. Noordegraaf (red.)
Wees heilig
Joden en Christenen luisteren naar Leviticus 19
‘Wees heilig’ zijn woorden
die in Leviticus 19
telkens weer terugkomen,
als een refrein. Het
zijn woorden die tot op
de dag Joden en christenen
aansporen een
heilig leven te leiden. In
dit boek worden verzen uit Leviticus 19
van commentaar voorzien door zowel
joodse als christelijke auteurs. De
bedoeling hiervan is om samen te luisteren
naar de Schrift, erover in gesprek
te zijn en te leren van elkaar. ‘Wees heilig’
werd samengesteld door het Centrum
voor Israëlstudies. Het boek leest
niet gemakkelijk. Er wordt nogal wat
kennis verondersteld van theologie en
judaïsme. Voor predikanten en andere
voorgangers kan het boek een goede
hulp zijn bij het maken van een preek.
Uitgeverij Boekencentrum, Zoetermeer,
2009. 180 pagina’s
ISBN 978 90 239 2393 0. Prijs € 14,90
Hans Bouma
Als een boom in de aarde
spiritueel dagboek
Dichter-theoloog Hans
Bouma schreef een
dagboek, met een korte
passage voor iedere dag.
In zijn geheel eigen,
verstilde stijl roert hij
thema’s aan als liefde,
gemis, geluk en onderlinge
verbondenheid.
Het is niet zozeer een dagboek bij de
Bijbel, maar - zoals de schrijver het
zelf noemt - een spiritueel dagboek.
Het uitgangspunt van dit werkje formuleert
Bouma als volgt: ‘Geen dag
van je leven hoeft tevergeefs te zijn.
Wat er verder ook gebeurt, telkens
mag je weer bewijzen wie je ten diepste
bent: een zeer kostbaar mens. Elke
dag mag een passage zijn in een zinvol
verhaal.’
Uitgeverij Kok, Kampen, 2009.
210 pagina’s
ISBN 978 90 435 1735 5. Prijs € 19,90
TL
Herman van Veen
Sommige gedichten
Op zijn eigen, onnavolgbare
wijze brengt
Herman van Veen ‘Sommige
gedichten’ ten
gehore. Ze zijn ook fraai
uitgegeven in een boek,
zodat je haast ongewild
mee gaat lezen. De
gedichten zijn niet allemaal door hem
zelf geschreven, en enkele zijn vertaald
in het Nederlands.
Het is fascinerend om naar Herman
van Veen te luisteren. Een gedichtje wil
ik citeren, de titel is Mag ik:
mag ik
mijn moeder
terug?
Dat ontwapenende tref je in de hele
bundel aan, en met de CD die erbij zit,
kom je gemakkelijk in een stemming
die je even afstand doet nemen van
wat je normaal bezighoudt.
Uitgeverij Kok, Kampen, december
2009. 112 pagina’s
ISBN 978 90 435 1739 3. Prijs € 19,50
Theo de Kok
In de schaduw van Kaapstad
Een onmogelijke liefde tijdens de verwoesting
van District Zes
De hoofdpersoon
woonde ten tijde van
het steeds grimmiger
wordende apartheidsregime
in Zuid-Afrika.
Hij was erbij en zag het
niet. Totdat hij opdracht
kreeg om waardevolle elementen in
District Zes op te sporen en te behoeden
voor de slopers. Hij fietste altijd
door dat district naar zijn werk en
vond het een gezellige, levendige wijk.
Wanneer hij de opdracht krijgt om de
wijk te inventariseren, krijgt hij een
merkwaardige kant van de blanken te
zien die hij kennelijk voor die tijd niet
ontdekt had. Ze blijken schijnheilig en
achterbaks te zijn, ze schuwen geweld
niet, en ze bevoordelen elkaar. Kleurlingen
tellen niet mee en juist in die
tijd ontdekt de hoofdpersoon hoe mooi
ze kunnen zijn.
Omdat het nu al zoveel jaren later is,
ben je geneigd de hoofdpersoon toch
een ‘beetje dom’ te vinden. Naïef. Ook
hoe hij zich door verschillende dames
laat veroveren.
Het boek geeft een goed tijdsbeeld
en de omschrijvingen van de natuur
maken nieuwsgierig.
In een nawoord waarschuwt de schrijver
ons voor een overeenkomst met
deze tijd, het niet serieus omgaan met
nieuwe Nederlanders.
Uitgeverij BakkerBaarn, Baarn, 2009.
247 pagina’s
ISBN 978 90 706 4438 3. Prijs € 16,95
HK
Rolf Robbe
Goed beginnen
Vergaderopeningen
Dit boekje is verdeeld in
een vijftal aansprekende
hoofdthema’s en onderverdeeld
in vijfenvijftig
uitgewerkte overdenkingen
om christelijke vergaderingen
te openen.
Heel plezierig is zo’n
opening verdeeld in
een Bijbellezing met daarbij een korte
overdenking, een gespreksvraag om
even met elkaar van gedachten te wisselen,
een gebedspunt om op voort te
borduren en een suggestie voor een te
zingen lied.
Een aanrader voor iedereen die wel
eens een vergadering moet openen.
Uitgevrij Boekencentrum, Zoetermeer,
2009. 129 pagina’s
ISBN: 978 90 239 2343 5. Prijs € 11,90
TB
Rectificatie In-druk februari:
Op pagina 13 wordt het boek
Niet meer dan eerlijk besproken. De
auteursnaam is niet Jan van der
Windt maar Jaap van der Windt.
Eveneens op pagina 13 de aankondiging
van het boek van Antoine
Bodar. Dit is niet verschenen bij
Uitgeverij Boekencentrum, maar bij
Uitgeverij Meinema.

Jubileumrubriek
De vrouwengespreksgroep ‘Eunice’ in
Hasselt (Overijssel) heeft in januari
haar 70-jarig bestaan gevierd. Op haar
gespreksbijeenkomst is daar uitgebreid
bij stilgestaan en is er teruggeblikt.
Duidelijk werd dat in die jaren
met veel inzet een betekenisvolle rol
is gespeeld in de kerk. De volgende
zondag heeft de plaatselijke predikant
in de kerk aandacht besteed aan het jubi
leum. Er is door leden meegewerkt aan deze
viering door een gedicht en de schriftlezing en het vertellen over
een ontmoeting met Sumbanese vrouwen die op uitnodiging van
ICCO en Kerk in Actie een week in Nederland waren (zie ook: In
Gesprek september 2009, pagina 13). Na de dienst waren er felicitaties,
ook uit de provincie. Onder het koffie- en theedrinken was
er tijd om gezellig na te praten.
Ook in januari heeft de vrouwencontactgroep ‘In gesprek’ in
Alblasserdam haar 60-jarig jubileum gevierd. De start begon
na een oproep om een vrouwenvereniging op te richten door
de predikantsvrouw mevr. Stolte. Er meldden zich 31 ‘zusters’.
Er moest nog heel veel gepraat worden voordat ‘Mirjam’ werd
geboren. Het werd een studie/naaikrans. Contributie: 15 cent.
Tien jaar later werd zuster: mevrouw, vereniging Mirjam: vrouwencontactgroep
‘In gesprek’ en de contributie 30 cent per
maand. De vijftien leden delen lief en leed en maken gebruik
van de onderwerpen uit ons blad. Dat geldt ook voor de liturgieën
voor Kerst en Pasen. Bij het jubileum is stilgestaan tijdens
een kerkdienst waar de dankbaarheid werd gedeeld met de
gemeente. Daarna koffie en koek met 60 erop. Er zijn notulenboeken
vol geschreven over kostbare momenten.
Hartelijk gefeliciteerd met uw waardevolle groepen!
Namens de Protestantse Vrouwen Organisatie,
Nelie Rijkers-van der Sar
Viert uw groep binnenkort een jubileum? Meldt het aan de Jubileumrubriek.
Per post: Nelie Rijkers, J.C. Pieckstraat 14, 4251 ZR
Werkendam, of per e-mail: nelierijkers@hetnet.nl.
Kring Donkerbroek op dinsdag
20 april om 14.00 uur in gebouw
Pro Rege te Donkerbroek.
Spreker: dhr. Smedes uit Drachten.
Onderwerp: Van buschauffeur tot
pastoraal medewerker.
Kring Giessenburg op woensdag
14 april om 19.45 uur in
‘De Stigt’, Peursumseweg 15 in
Kringen
Giessenburg.
Onderwerp: Durf je de confrontatie
aan - en hoe dan… - met De Ander
en de mens die je bezoekt of ontmoet. N.a.v. Openbaringen 3: 20a
Bijdrage: Giessenburg.
Kring Kornhorn-Grootegast op woensdag 28 april om 19.30 uur in
het gebouw bij de Gereformeerde Kerk te Doezum.
Spreker: dhr. J. Heide uit Buitenpost.
Onderwerp: Reisverslag Afrika.
Berichten voor deze rubriek zes weken voordat In Gesprek uitkomt, sturen
naar: Jopie van de Kleut, Rondweg 25, 3785 LB Zwartebroek,
e-mail: j.kleut@kpnplanet.nl.
In gesprek met...
(door u en voor u)
Van de gespreksgroep uit Beverwijk kregen wij het
volgende berichtje:
Zomaar een eerste maandag van de
maand
Het is middag en ik vraag me af of er nog een belletje
komt van één van de vrouwen van de gespreksgroep.
Hoezo? Dat zit zo, we zijn een groepje van zeven
vrouwen in de leeftijd variërend van 48 tot 92 jaar.
De jongste woont in Utrecht en probeert elke maand
naar Beverwijk te komen wat soms niet lukt vanwege
haar werk.
De oudste drie worden opgehaald door de echtgenoot
van de een na de jongste (zelf rijdt ze niet) en keurig
op tijd afgeleverd om 19.00 uur bij de kerk. De anderen
zijn nog mobiel en zo komen we dan bij elkaar.
Maar u ziet, als er dus een belletje komt dan kunnen
we zo maar met vier vrouwen zijn. We treuren niet,
want we hebben ons blad en gaan gewoon beginnen
met de Kapstok en het onderwerp. We doen het met
elkaar en komen vaak tot een goed gesprek. Als er
nog tijd over is doen we nog een quizje, gedicht of
een verhaal. En dan is het alweer 21.00 uur en staat
de chauffeur klaar om de vrouwen veilig naar huis te
brengen. We hebben al jaren geen bestuur meer, wel
een contactadres, maken sinds januari geen notulen
meer maar hopen het nog een poosje goed met
elkaar te hebben.
De vrouw van de chauffeur.
De gespreksgroep uit Zwartebroek meldde ons het
volgende:
Zonder (voltallig) bestuur
Onze groep is in de loop der jaren ook ingekrompen.
Nu hebben we nog negen leden en om de veertien
dagen op dinsdagavond komen we bij elkaar. Een
voltallig bestuur als in de ‘goede oude tijd’ hebben
we niet meer. Een van de dames is secretaris en notuleert
en een ander zorgt voor de penningen, toch
gaat het goed op onze groep. We hebben gemerkt
dat we heel goed zonder voorzitter, vicevoorzitter en
algemeen adjunct, en misschien in de toekomst zelfs
zonder secretaris, kunnen.
Twee vrouwen hebben met elkaar de leiding, vanaf
de opening tot en met de sluiting. Zij kiezen de te
zingen liederen uit, lezen de bijbelteksten voor en
bidden en danken met ons. Onze avonden vullen we
met een bijbelstudie of tweede hoofdartikel uit In
Gesprek. Soms is het onderwerp best wel moeilijk,
maar samen komen we er wel uit en van de gesprekken
steken we altijd iets op. Daarnaast hebben we een
bijdrage in de vorm van een gedicht, een spelletje of
een quiz. Kortom: we kunnen nog jaren door!
Ook u kunt deze rubriek
gebruiken om iets te
vertellen over uw groep,
een bijzonder lid, iets dat
u van het hart moet of
iets dat u het vermelden
waard vindt. Als u een
(jubilerend of bijzonder)
lid wilt verrassen, stuur ons dan een kort verhaaltje
over haar, liefst met een foto erbij. Deze rubriek is
er tenslotte door u en voor u! Wij zien uw bijdrage
graag tegemoet via post of e-mail.
13

14
Achterklap
Winterperikelen
Deze winter hebben wij al een paar
keer niet vergaderd vanwege het weer!
Dat is volgens mij nog niet eerder
om die reden niet doorgegaan. Is het
omdat we ouder worden of is het echt
een speciale winter? Onze dominee
zei ook al dat hij benieuwd is of na
deze winter de mensen allemaal weer
terugkomen. Steeds meer mensen zoeken
hun heil bij de tv-dominee. Maar
eigenlijk kunnen we elkaar toch niet
missen? Als gespreksgroep hebben we
nog het voordeel dat we met elkaar
telefonisch overleggen of we wel of
niet zullen doorgaan, dus dan spreken
we elkaar nog. Maar met de kerk
heb ik niet gehoord dat mensen zich
afmelden. De laatste zondagavonddienst
werd ik met gejuich begroet
door de dienstdoende ouderlinge: ik
was de eerste(!) kerkganger (meestal
de laatste). Ze was erg blij dat ze me
zag. ‘Hoi Heleen!’ Zo zou het eigenlijk
altijd moeten. Zij is een trouwe PVOster.
Ik voelde me erg welkom.
Moeten er ook regels bedacht worden
wanneer een dienst niet doorgaat,
of wanneer je in de consistorie gaat
zitten? Of wanneer je met elkaar om
het orgel gaat staan? Of samen op de
orgelbank gaat zitten? Vroeger hadden
we zulke grappen als: wil de laatste
kerkganger het licht uitdoen?
Gelukkig is de ochtenddienst aardig
gevuld. Hoewel, diezelfde ochtend snelde
onze domineesmevrouw de kerk uit,
nog wel gestuurd door een ouderling.
De afkondigingen moesten nog komen,
en we hoorden dat de dominee zijn
preek was vergeten. Heerlijk, een echt
mens. Mijn vader zei vroeger dat wij
ongelooflijk dankbaar moesten zijn dat
hij geen dominee was. Zijn vader was
dat wel, en wanneer die in alle zakken
begon te voelen dan dook mijn vader
onder de bank. Dat hielp niet, want
dan galmde het door de kerk: ‘Jan,
mijn bril!’ En doe
dan maar eens of
je doof bent.
Het volgende nummer van
in gesprek
verschijnt op 3 mei
Thema:
De eerste brief van Petrus
Bijbelstudie:
ds. Henriëtte Bouwman
Dier uit de Bijbel: Bijen
Wij herdenken
Mevrouw J. v.d. Berg-Postma - Hantum
Mevrouw W. Boomker-de Haan - Haren
Mevrouw A. van Houten-Tjoelker - Groningen
Mevrouw An Koops - Dalfsen
Mevrouw E. Maliepaard-Saarloos - Stad aan ’t Haringvliet
Mevrouw G. Nieboer-Kooistra - Dalfsen
Mevrouw C. Vader-Cevaal - Oost-Souburg
Ja, Hij zal ons geleiden in ’t schone paradijs,
het bruiloftsmaal bereiden zijn grote naam ten prijs..
(LvdK uit Gezang 288 vers 5)
Komt laat ons vrolijk zingen
Komt laat ons vrolijk zingen tot God die alles schiep.
Die bloemen, vissen, vogels uit niets tot leven riep;
met nevels als een sluier de groene aarde tooit,
zijn dauw als vreugdeparels over de velden strooit.
Die heuvels schiep en dalen, waar Hij de aard’ betrad,
die zon en maan en sterren tot licht gaf op ons pad.
Looft Hem dan die de mensen tot vreugd geschapen heeft,
en die ons onze schulden om Jezus’ wil vergeeft.
O, God die ons in Christus een machtig Vader zijt,
verlos ons van het kwade nu en in eeuwigheid.
Leer ons als kind’ren leven en spelen in uw hof,
en met de eng’len zingen uw glorie en uw lof.
H. Romer, tekst.

Kruis en Munt
Niet klagen maar danken…
Na vele jaren hadden we in Nederland
eindelijk weer een witte kerst. Iedereen
vond het prachtig. Maar na enkele
weken van vrieskou en sneeuwval hoorde
ik menigeen klagen: ‘Ging het maar
weer dooien, ik ben die sneeuw nu wel
een keer zat.’
In Moldavië hebben de mensen elk
jaar opnieuw te maken met langdurige
sneeuwval en hevige vorst tot meer dan
20 graden onder nul! Onze winter van
begin dit jaar is er niks bij. En dan te
bedenken dat vele arme Moldaven in
huizen wonen die steen- en steenkoud
zijn. De enige warmtebron is een houtkachel,
tenminste als ze brandhout
hebben. Want dat is voor velen een
groot probleem. Zelf hout kappen is
verboden, en geld om hout te kopen
hebben ze niet. De enige manier om
dan nog enigszins warm te blijven is
door drie, vier of zelfs vijf truien over
elkaar aan te trekken en onder de
dekens te blijven liggen. Maar soms is
dat niet afdoende – elk jaar vriezen er
mensen dood in bed. Wij kunnen ons
dat nauwelijks voorstellen, immers
we draaien aan de thermostaat van de
centrale verwarming of we draaien aan
de knop van de kachel en het wordt
behaaglijk warm in onze huiskamers.
De confrontatie met de situatie van de mensen in Moldavië
doet me beseffen dat ik helemaal niets te klagen heb, maar
heel veel om voor te danken. Die dankbaarheid maakt me
bewogen met de mensen die dagelijks in de kou moeten
leven.
Ik ben dankbaar dat Mensenkinderen tijdens de afgelopen
wintermaanden, dankzij de steun van donateurs, vele hon-
Tudor is blij met de kolen en het brandhout.
De 90-jarige Tudor Dobzeu had zich ‘warm’ gekleed met drie truien, een jas, een das, handschoenen en een
muts. Het vroor in z’n kamer, omdat hij geen hout had voor de kachel.
derden straatarme gezinnen en alleenstaanden heeft kunnen
helpen met brandhout of steenkool. De foto’s op deze
pagina vertellen meer dan duizend woorden.
Met een hartelijk groet,
De opbrengst voor Kruis en Munt bedroeg op 1 maart € 3134,23
Ds. Egbert van Beesten
Stichting Mensenkinderen
Het brandhout wordt met vrachtwagens bij de mensen thuis afgeleverd.
15

vrijmoedig?!
ben ik
vrij genoeg
om vrijmoedig
te kunnen zijn
krijgt U, Geest
de ruimte
in mijn leven
durf ik vertrouwen
op Uw woord
o God
weest U zelf
mijn vertrouwen
de grond
van mijn
vrijmoedigheid
tot heil
van mijzelf
en de ander
Atie Jongejan