Julien Creytens - Brugse verenigingen

Julien Creytens
Robert De Laere
Deze talentvolle kunstenaar is geen Bruggeling, maar toch waren zijn opleiding in en zijn
affiniteit met Brugge belangrijk genoeg om hem binnen haar invloedsfeer te plaatsen. Hij
woonde bovendien in Oedelem, omzeggens aan de rand van deze stad. We willen hem aan
een zo breed mogelijk publiek voorstellen, dat anders nooit over hem zou gehoord hebben.
Julien-Joseph Creytens werd in Wingene geboren op 28 maart 1897 als
oudste zoon van Emmanuel-Hector (°Wingene 1873). Na de geboorte van
hun derde kind Blanche, verhuisde het gezin in 1900 naar de Kerkstraat in
Oedelem, waar nog vier kinderen geboren werden.
De verhalen willen dat hij al vanaf zijn dertiende kinderen natekende, en
bloemen en stillevens schilderde. Maar zijn vader zag in hem vooral de
hulpkracht, en misschien. de opvolger voor later. Finaal zou één van zijn
broers de zaak verder zetten, en mocht Julien Creytens tot zijn achttiende middelbaar
onderwijs volgen bij, wat men noemde en nog noemt, de ’Frères’ in de Mariastraat te
Brugge. Vanaf 1913 volgde hij ook lessen in de Gemeentelijke Tekenacademie van
Maldegem, waar Charles DE VOS zijn belangrijkste leraar was. In 1918 kwam hij in militaire
dienst in Antwerpen; hij zou er tot aan zijn dood blijven wonen. Hij profiteerde hiervan om
lessen te volgen aan de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten, o.a. bij Alphonse VAN
BEURDEN junior, en van 1920 tot 1928 aan het Hoger Instituut, waar hij een leerling was van
Isidoor OPSOMER. Meer gegevens hebben we niet omdat voor de periode 1914-1921, net
zoals in Maldegem, geen archieven bestaan. Om zijn studies te betalen retoucheerde hij
foto’s voor een kunstfotograaf.
Nadat Julien Creytens in 1920 tot het toelatingsexamen was doorgedrongen, won hij in 1925
de Prijs van Rome voor schilderkunst. Het jaar daarna, op 27 juni 1926, werd hij hiervoor
door het gemeentebestuur en de mensen van zijn geboortedorp Wingene, op luisterrijke
wijze gehuldigd. Op de affiche Huldebetoon aan den kunstenaar Julien Creytens staat de
volgende tekst te lezen: De Gemeente-Overheden zullen den kunstenaar gaan afhalen te 11
ure ’s voormiddags aan het huis van zijn oom, heer Camiel Creytens, om stoetsgewijze langs
Kloosterstraat, Beernemstraat en Bruggestraat naar het gemeentehuis te komen, alwaar de
plechtige ontvangst zal geschieden. De inwoners der straten langswaar de stoet zal
voorbijtrekken eraan houden HUNNE HUIZEN TE BEVLAGGEN om hunne deelneming te
betonen in den huldegroet aan hun Wyngensen Kunstenaar, Wyngene den 19 juni 1926.’

Met zijn Prijs van Rome verdiende de laureaat het toen aanzienlijke bedrag van 20.000 frank,
om er een kunstreis mee te maken, in die tijd bijna altijd naar Italië. We hebben hieromtrent
geen concrete gegevens. Hij nam toen wel deel aan enkele wedstrijden voor schilderkunst,
en hield enkele opmerkelijke tentoonstellingen.
Hij was laureaat van de wedstrijd van La Nation Belge (1924), won de Prijs Ed. De Keyser
(1925), kreeg een premie op de Prijskamp voor Schilderkunst van de Provincie West-
Vlaanderen (1926) en tenslotte won hij de Prijs Laurent Meeus (1927) en de Prijs der
Marineschilders (1927).
Hierna, in 1929, werd Julien Creytens in Antwerpen aangesteld tot leraar aan de Koninklijke
Academie en in 1941 tot leraar aan het Nationaal Hoger Instituut. In 1949 werd hij benoemd
tot directeur van deze twee scholen, ter vervanging van zijn vroegere leraar Isidoor
Opsomer. Hij kreeg eveneens de leiding van alle leergangen ’Onderwijs Plastische Kunsten’,
waarvan hij later voorzitter werd op het niveau ’Nationaal Studiefonds’.
ln 1932 trouwde hij met Hilda VAN BEURDEN, een dochter van zijn vroegere leraar. Ze
kregen twee kinderen, een dochter Helga en een zoon Peter. Hilda Van Beurden was een
brave vrouw, hij de wat onstuimige kunstenaar die naast zijn drukke pedagogische
opdrachten ook nog de tijd vond om gulzig deel te nemen aan het culturele leven.
Julien Creytens was in 1950 lid van het Comité M. Sabbe-Hulde dat ijverde voor de
oprichting van een Sabbe-monument. Hij was ook nog vicepresident van de Koninklijke
Vereniging voor Schone Kunsten, lid van de Commissie voor schone kunsten van Antwerpen,
lid van het Openluchtmuseum Middelheim, medestichter van de Vereniging van
Marineschilders, corresponderend lid van de Koninklijke Academie van België en vanaf 1961
lid van deze Academie, afdeling schilderkunst. Naast de talrijke studiereizen maakte hij in
1959 een belangrijke reis in China.
Julien Creytens is in Borgerhout gestorven op 28 februari 1972. Het einde van dit vruchtbare
en roemvol leven is een treurig verhaal. Hij leed aan aderverkalking en verbleef al een tijdje
in een rustoord waar hij onder het roken in zijn zetel in slaap is gevallen en levend is
verbrand. (Wingene, Lannoo 1983)
Al tijdens zijn leven kreeg Julien Creytens grote bekendheid, zowel in binnen- als in
buitenland. Zijn drukke opdrachten hebben hem echter nooit belet te blijven schilderen en
een waardevol, waarschijnlijk beperkt oeuvre op te bouwen in zijn atelier aan de
Mechelsesteenweg nr. 199 in Antwerpen. We weten met zekerheid dat hij deelgenomen
heeft aan een twintigtal buitenlandse tentoonstellingen ingericht door de Belgische Staat. Zo
komt het ook dat enkele van zijn werken zowel in binnen- als in buitenlandse musea
aanwezig zijn.
Een goede analyse van zijn schilderkunst brengt Marcel MATHIJS in een tekst uit 1936, die
we heel kort als volgt samengevat hebben. In zijn vroegste academische periode loopt hij
nog in het spoor van Opsomers massale vormgeving. Later verleiden hem de poëtische

interieurs van De Braeckeleer, met hun nauwkeurige detaillering. De sterke materialiteit van
Ensors stillevens met vis noopt hem tot bijna brutale namaak.
Het ruimste deel van zijn werk besteedt hij aan het naaktfiguur. Hij neemt het thema der
Venetiaanse Venusbeelden weer op. Het brandende bruin der huid tegen een lichtgroene en
bourgogne purperen achtergrond, de weelderigheid der vormen, de sensualiteit der
houding, de uitdagende blik geven er iets ontstellends aan. Soms behandelt hij het
onderwerp in een rustiger toon: vrouwelijke jeugd straalt levensblijheid en lentefrisheid uit.
De kleurzetting getuigt van een vrijheid en slagzekerheid - die ver boven academische
knapheid reikt. In het portret streeft Julien Creytens naar karakteristieke uitdrukking en
gelijkenis. Hij schildert de mens zoals hij is, met zijn deugden en gebreken en zonder enige
toegeving aan burgerlijke smaak of eigenliefde. Van het landschap geeft hij vooral de
intimiteit weer. in zijn havengezichten behandelt hij bij voorkeur het thema van een viertal
verweerde visserssloepen in een grauwe havenhoek bijeen gedrumd, gevlucht voor de
storm. Zijn stillevens zijn een blijde weelde, zuiver in de materie en ruim gezien.’
(uit “Heemkundige Bijdragen” juli, september en oktober 1997, overname enkel met
bronvermelding)