Kosten en baten van agressie veiligheidsbeleid - Tijdschrift over ...

Verschijnt 4 x per jaar · jaargang 1 · 2008
AA
P
Kosten en baten van
agressie veiligheidsbeleid
#3
Januari 2008
Tijdschrift over Agressie Preventie

COLOFON AP 2008 #3
Redactieadres RegeerRegeer
Landsmeerderdijk 21,
1035 PS Amsterdam
T 020 493 34 36, F 020 493 38 28
E-mail info@AP-tijdschrift.nl
www.AP-tijdschrift.nl
Redactie
Leo Regeer, eindredactie
E-mail info@AP-tijdschrift.nl
Opmaak en realisatie
Hanneke van der Teems, hanneke@vanderteems.nl
Fotografie
Hawumea Photography, Amsterdam
hawumea@yahoo.com
Illustraties
Nina Lassen
A•P is een uitgave van
RegeerRegeer
E-mail info@AP-tijdschrift.nl
Abonnementen en administratie
Abonnementenprijzen voor vier nummers,
excl. 6% BTW € 22,- per jaar, studieabonnement
(recente studieverklaring vereist) € 18,- per jaar.
Los nummer € 6,50 (incl. BTW en verzendkosten).
Abonnementen kunnen worden opgegeven bij
RegeerRegeer.
E-mail info@AP-tijdschrift.nl, www.AP-tijdschrift.nl,
T 020 4933436. Een abonnement kan op ieder gewenst
moment ingaan en geldt tot wederopzegging.
De minimum looptijd van een abonnement is één jaar.
Partijen kunnen ieder schriftelijk opzeggen twee maanden
voorafgaand aan het aflopen van de abonnementsperiode.
Advertentie-exploitatie
Hanneke van der Teems
T 020 4933436
E-mail hanneke@vanderteems.nl
Auteursrecht
Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of
openbaar gemaakt zonder schriftelijke toestemming van
de uitgever.
ISSN 1872-6534
AA
© 2008 RegeerRegeer, Amsterdam
P
www.AP-tijdschrift.nl
6
Thema: Pestproblemen
systematisch signaleren
Over een praktische aanpak, de auteur
beschrijft concrete acties en vraagt aandacht
voor de gevolgen bij pesten op school…
Inhoud
10
Reportage: Groeiend gevoel van onveiligheid
bij het openbaar vervoer
Over de agressie en geweldsproblemen in het openbaar vervoer, nog steeds actueel...
12
Opinie: Alleen werken:
Een veronachtzaamd
veiligheidsrisico in de
zorg- en dienstverlening
Over alleen werken en de grote veiligheidrisico’s
die daarbij voor werknemers én
cliënten kunnen ontstaan...
18
Verdieping:
Wat zijn de
kosten en baten
van agressie
veiligheidsbeleid?
Agressie en geweld kosten het
bedrijfsleven veel geld.
De auteur geeft aanbevelingen
hoe veiligheidsbeleid zichzelf
kan terugverdienen…
27
Interview: Wat als je slachtoffer
wordt van agressie en
geweld op je werkplek?
Sinds kort kunnen werknemers zich verzekeren indien
zij slachtoffer worden van agressie en geweld op de
werkplek...
4 Van de redactie, zij schreven voor deze A . P, abonnee
AA P
6
informatie 5 Informatie, auteur richtlijnen 16 Boeken
9, 17 en 30 Kort Nieuws 26 Agenda en Websites
#3
3

4 #3
Van de redactie
In deze derde (verlate) editie van A . P tijdschrift
wordt vanuit het thema kosten en baten van
agressiepreventie veel aandacht besteed aan de
inhoud van het proces veiligheidsbeleid.
Ideaal gesproken zou veiligheidsbeleid doelgericht
alle risicofactoren die agressie kunnen veroorzaken,
moeten kunnen terugdringen. Helaas, dat is
onmogelijk, onze maatschappij is dynamisch en er
ontwikkelen zich dus elke dag op allerlei plekken in die
maatschappij weer nieuwe risicofactoren.
Mijns inziens wordt er dan ook bij ‘agressiebestrijding’
teveel nadruk gelegd (lees te veel miljoenen
euro’s uitgegeven) op het verminderen van die
risicofactoren.
Natuurlijk, (bewaking)camera’s, detectiepoorten,
toegangscontrole enz. kunnen risico’s wel beperken,
maar nooit uitsluiten. Deze maatregelen zorgen
misschien voor zo’n 20 % agressiepreventie. Waar
nodig, en vooral passend als een hulpmiddel in
het totale veiligheidsbeleid, wel inzetten. Maar de
intermenselijke processen blijven altijd belangrijker.
Het verbeteren van de menselijke interactie kan
eerder voor zo’n 80 % agressiepreventie zorgen.
Besteding van budget om veiligheid te bewerkstelligen
is effectiever, indien je werknemers daarmee kan
leren respectvoller om te gaan met boosheid van
klanten en collega’s. Minstens zo belangrijk is het
proces, om werknemers te leren op welke wijze zij zelf
veiligheidsrisico’s kunnen leren inschatten. Directies
en management zijn verantwoordelijk om veilige
werkomstandigheden te scheppen voor werknemers
(en klanten), maar werknemers zijn natuurlijk wel
verplicht om hun directies professioneel te informeren
omtrent de risico’s voor die veiligheid… Als dat proces
niet plaatsvindt, blijft men elkaar nodeloos verwijten
toespelen, dus…
veiligheid begint bij jezelf!
Ik wens u veel inhoudelijk
leesplezier met deze A . P en
zie graag uit naar uw reacties!
Leo Regeer
AA P
Zij schreven voor
deze A•P...
Dr. Albert R. Hauber, HAUBER
Onderzoek & Advies,
Leidschendam.
E-mail: arhauber@xs4all.nl
Dr. Albert Hauber is criminoloog
en werkzaam bij de Sectie
Klinische- en Gezondheidspsychologie
aan de Universiteit
van Leiden. Hij was een der
initiatiefnemers van bureau HALT, een succesvol
initiatief dat zich tot een grote landelijke organisatie
heeft ontwikkeld.
Jacquette Meijerink is sinds
1979 werkzaam in het basisonderwijs
als leerkracht, adjunctdirecteur,
vertrouwenspersoon,
remedial teacher en intern
begeleider.
De laatste twee jaar houdt zij zich
als gediplomeerd Schoolcounselor
tevens bezig met bovenschoolse advisering en
diverse advies en begeleidingsactiviteiten.
E-mail: j.m.meijerink@planet.nl
Aan onze abonnees,
Door omstandigheden van technische aard is editie nummer
3 van november 2007 komen te vervallen en ontvangt u
nummer 3 nu in januari 2008. Wij bieden onze excuses aan
voor het ontstane ongemak. Uiteraard ontvangt u voor uw
jaar abonnement alle 4 de edities van A.P.
verschijningsdatum thema
#1 april 2007 agressiepreventie & historisch perspectief
#2 juli 2007 agressiepreventie & jeugd
#3 januari 2008 kosten en baten van agressie
veiligheidsbeleid
#4 april 2008 agressiepreventie & maatschappij
radicalisering
#5 juli 2008 agressiepreventie & vrijheidsbeperking
#6 november 2008 agressiepreventie & meetinstrumenten
#7 januari 2009 agressiepreventie & succesvolle
trainingsresultaten
#8 april 2009 agressiepreventie & counseling aanpak

Informatie
Auteur richtlijnen
Uw artikel in A•P plaatsen?
De redactie nodigt professionals uit alle bedrijfstakken uit om artikel(en) in te sturen.
Algemeen
A•P tijdschrift plaatst artikelen van professionals die relevant
zijn voor de ontwikkeling van het vakgebied agressiepreventie
en veiligheidsbeleid. Professionals kunnen afkomstig zijn uit
vele sectoren, zoals de gezondheidszorg, het onderwijs, overheidssector
of een dienstverlenend en/of commercieel bedrijf
dat te maken krijgt met agressie (op de werkvloer).
Hierbij kan het gaan om artikelen die de lezer inzicht geven
en helpen om expertise op te bouwen wat betreft de preventie
van agressie, (seksuele) intimidatie en geweld in de context
van actuele gebeurtenissen. Daar kunnen ook artikelen toe
behoren met informatie over deskundigheidsbevordering,
trainingen en ‘human interest’ artikelen met een hoog gehalte
aan praktijkcases in daadwerkelijke agressiepreventie.
Het concept artikel/manuscript mag niet aan een ander
tijdschrift aangeboden worden, dan wel elders in het
Nederlands gepubliceerd zijn of ter publicatie aangeboden
worden, lopende de beoordelingsprocedure. Alle (co) auteurs
worden geacht in te stemmen met de aanbieding van het
artikel aan A•P Tijdschrift.
Redactioneel
Een artikel mag maximaal 2200 woorden bevatten. De titel
dient beknopt te zijn, u kunt eventueel een subtitel toevoegen.
De structuur van het artikel
- Samenvatting van max. 200 woorden met daarin
begrepen:
- Enige trefwoorden ofwel ‘one liners’
- Inleiding met bij voorkeur een praktijk situatie/case
- Enkele alinea’s over de methode
- Enkele alinea’s over diagnose, te verwachten resultaten/
uitkomsten, interventies
- Enkele alinea’s over conclusie(s), eventuele discussie
- Alinea over het belang van integratie in diverse sectoren:
bijvoorbeeld op welke wijze kan men uit dit verhaal
praktische tips en/of aanbevelingen verstrekken aan
andere bedrijfstakken
- U kunt de diverse alinea’s voorzien van een korte titel
-
-
U kunt iedere figuur/tabel van een nummer voorzien en u
kunt er in de tekst naar verwijzen (zie figuur ..).
Vermijd het gebruik van afkortingen, indien toch noodzakelijk,
neem dan de woorden in ieder geval de eerste keer
volledig op, gevolgd door de afkorting tussen haakjes.
Literatuur verwijzing
Neemt u literatuurverwijzingen als volgt op:
- Bij boeken:
Auteur(s), boektitel, hoofdstuk, uitgever, ISBN, jaartal.
- Bij artikelen:
Auteur(s), naam artikel, tijdschrift titel, editie, pagina
nummer, uitgever, ISSN, jaartal.
- In uw eigen tekst wordt naar literatuur tussen haakjes
verwezen als volgt:
(Naam van enkele of de 1e auteur, jaartal)
Aanleveren tekst
Artikelen dienen als Wordbestand gemaild te worden aan de
redactie info@AP-tijdschrift.nl.
In een apart document kunt u de auteurgegevens meezenden:
naam, titel, werkplek, functie, werkervaring(en) en correspondentieadres.
Procedure
Uw artikel wordt door drie onafhankelijke en anonieme
beoordelaars becommentarieert.
De inzender van het artikel ontvangt zo spoedig mogelijk, in
het algemeen binnen twee maanden, het eindoordeel van de
redactie A•P Tijdschrift. Indien uw artikel gepubliceerd wordt
willen wij ook graag een digitale foto (met hoge resolutie) van
de auteur ontvangen.
Reageren op artikelen in A.P?
Dat zien wij graag!
U kunt uw reactie op artikelen kort en bondig
(max. 1 A4) sturen aan de redactie van A.P tijdschrift.
AA P
#3
5

6 #3
Thema
door Jacquette Meijerink, Schoolcounselor
Pestproblemen
systematisch signaleren
AA P
Gelukkig is er tegenwoordig veel aandacht op (basis-)scholen
voor het omgaan met pestproblemen. Bijna alle scholen
werken al met een pestprotocol. Leerkrachten nemen pestklachten
serieus en ondernemen in de meeste gevallen
adequate maatregelen.
Toch zit hier een addertje onder het gras. Het blijkt, dat lang
niet alle pestproblemen door leerkrachten of ouders (tijdig)
worden opgemerkt. En bovendien: wat is pesten precies?
Goede definities omschrijven wel, wat we precies onder pesten
mogen verstaan. Alleen gaan we daarmee voorbij aan het kind
zèlf. Geen van de omschrijvingen van pesten geeft aan, dat
een kind zich gepest kan voelen , ook wanneer de
gebeurtenissen niet binnen de definitie passen. Om het kind
geen – blijvende – schade op te laten lopen, is het van groot
belang dat aan deze categorie kinderen (meer) aandacht
geschonken wordt.
Ook blijkt het signaleren van pesten in de praktijk lastig.
René komt uit een probleem gezin. Diverse instanties maken
zich zorgen en er is gespecialiseerde gezinshulp ingeschakeld.
Op school merkt de leerkracht dat het niet zo goed gaat met
René. Zijn leerprestaties laten te wensen over, hij raakt steeds
van alles kwijt, zijn vulpen is alweer stuk en er zitten scheuren
in zijn schriften.
Later blijkt, dat René door twee klasgenootjes gepest wordt.
Zij vernielden zijn spulletjes en pakten materialen van hem af.
Een onderzoek naar psychosomatische klachten onder een
paar honderd basisschoolleerlingen in Hattem, Heerde en
Apeldoorn wees uit, dat bijna een kwart van de ondervraagde
leerlingen last bleek te hebben van psychosomatische
klachten. Deze klachten zijn vaak vrij direct naar de oorzaak te
herleiden: leerproblemen, faalangst of pestproblemen.
Eén van de leerlingen gaf zelfs aan regelmatig buikpijn te
hebben vanwege het feit dat een klasgenootje zo gepest werd.
Uit het onderzoek bleek zonneklaar dat leerkrachten (en
ouders) te weinig op de hoogte waren van het wel en wee

van de leerlingen. Het verbeteren van de signalering zou naar
verwachting meer en vooral in een vroeger stadium relevante
informatie opleveren, waarmee o.a. pestproblemen snel
onderkend kunnen worden. Door een passende interventie
kunnen pestproblemen in de kiem gesmoord worden. Een
aantal samenhangende acties hebben geleid tot een
systematisch signaleringssysteem, dat de basis vormt van
het welbevinden van de leerlingen. De relatie met andere
leerlingen en pesten maken daar nadrukkelijk deel van uit.
In mijn contacten met leerlingen bleek, dat psychosomatische
klachten zowel thuis als op school vaak voor kennisgeving
aangenomen worden. Aandacht voor de klachten is er
wel, maar zeker niet oorzaak-, of oplossingsgericht. Ook
bleken kinderen met problemen (pesten, seksueel misbruik,
faalangst, verdriet en rouw, of problemen in de thuissituatie)
nogal eens lichamelijke klachten te hebben, die niet als
zodanig herkend werden door ouders en leerkrachten. “Ze
is gewoon een slechte slaper” of “Als er ook maar iets is,
slaat het op haar buik” of “Hij is motorisch altijd wat achter
geweest” worden als afdoende verklaring voor de klachten
gegeven, terwijl de betreffende leerlingen een dieper liggende
problematiek blijken te ervaren.
Om meer te weten te komen over het vóórkomen van
dergelijke klachten in de bovenbouw (groep 5 tot en met 8)
is een kleine inventarisatie op een aantal scholen gehouden.
Aan de Intern Begeleider en aan leerkrachten is gevraagd,
hoeveel leerlingen met psychosomatische klachten gediagnosticeerd
zijn, bij hoeveel kinderen er een vermoeden van
psychosomatische problematiek is, en welke rol in beide
gevallen de school/leerkracht speelt. Ook werd gevraagd naar
de wijze van signalering en naar de opvatting van de IB-er en
leerkracht rond dergelijke klachten en de behandeling ervan.
Daarnaast hebben de leerlingen een vragenlijst ingevuld,
waarin ze konden aangeven òf er sprake is van lichamelijke
klachten (en welke) en welke behoefte er is om met een
vertrouwenspersoon te praten. Tenslotte is een aantal
(counseling) gesprekken gevoerd met leerlingen, die
psychosomatische klachten vertonen.
In mijn contacten met leerlingen bleek,
dat psychosomatische klachten zowel
thuis als op school vaak voor kennisgeving
aangenomen worden.
Opvallend was het aantal waarderende opmerkingen
van leerlingen over de vragenlijst.
- Wat goed dat hier eindelijk aandacht voor komt.
- Eindelijk gaat er iets gebeuren.
- Ik vind het goed dat u dit doet.
Alleen het enkele feit, dat de kinderen aan konden geven dat
ze zorgen, problemen of pijn hadden, deed hen al goed!
De meeste scholen hanteren geen signaleringssysteem,
maar gaan alleen af op de waarneming van de leerkrachten.
Invallers zijn meestal niet op de hoogte van het feit dat zij
leerlingen in de groep hebben, die vaak psychosomatische
klachten vertonen.
Een aantal van de ondervraagde scholen gebruiken de schoolvragenlijst,
maar meestal alleen in groep 8, een enkele keer in
groep 7.
De leerlingen voelen zich lang niet altijd serieus genomen of
goed begrepen. Wel geeft ruim 20 % van de leerlingen (!) aan,
dat ze graag (meer) hulp willen bij hun problemen.
Naar aanleiding van bovenstaande conclusies is het
signaleringssysteem, dat bij ons op school gehanteerd wordt
uitgebreid en nader gesystematiseerd.
Het systematisch signaleren van sociaal-emotionele problemen
en psychosomatische klachten kent de volgende onderdelen:
- Participatie in het Multidisciplinair Team
- Brievenbussen
- Groepslessen om de leerlingen jaarlijks te informeren
- Twee maal per jaar afnemen van SEF signaleringslijsten
- Interventies
Multidisciplinair Team
Eenmaal in de twee maanden komt een Multidisciplinair Team
bij elkaar. In dit team participeert iemand van alle disciplines,
die met kinderen (en hun ouders) te maken hebben. Politie,
maatschappelijk werk, jeugdwerker, leerplichtambtenaar,
scholen, speelzalen, naschoolse opvang vaardigen een
vertegenwoordiger af. Gefaciliteerd door de gemeente geven
zij elkaar zorgelijke signalen door en melden bijvoorbeeld als
team zo nodig bij het Meldpunt Kindermishandeling.
Brievenbussen
In de school hangen twee brievenbussen, waar leerlingen
ideeën, vragen en problemen in kunnen doen. Vanaf de
kleutergroepen leren de kinderen gebruik te maken van de
brievenbussen, waardoor het gebruik ervan positief geladen is.
Deze brievenbussen zijn vooral belangrijk voor de tijdige
signalering van pestproblemen. Niet alleen geplaagde of
AA P
#3
7

8 #3
gepeste kinderen melden dit via de brievenbus, maar ook klas
of schoolgenootjes laten via de brievenbus weten dat ze zich
zorgen maken over leerlingen.
“Juf, het gaat niet goed met mij. Denny”.
SEF Signaleringslijsten
In de groepen 3 tot en met 8 wordt in oktober en in maart een
SEF-signaleringslijst (Sociaal Emotioneel Functioneren)
afgenomen. Per lijst worden 4 onderwerpen behandeld,
waardoor er 8 onderdelen per jaar in de signalering aan de
orde komen, te weten:
- Relatie met andere leerlingen
- Schoolbeeld
- Depressieve gevoelens
- Relatie school-thuis
- Psychosomatische aspecten
- Pesten
- (Faal)angst
- Verdriet en rouw
Elk onderdeel heeft 6 items en het is de bedoeling dat de
kinderen het cijfer voor de stelling omcirkelen wanneer zij de
uitspraak op zichzelf van toepassing vinden. Daarna komen
twee aanvulzinnen met betrekking tot het onderwerp. De
leerlingen vinden het erg leuk om te doen en zijn binnen
een minuut of 10 klaar. Ook het nakijken verloopt snel.
De meest ideale situatie is, dat de leerkracht de ingevulde
bladen doorneemt en daarna aan de vertrouwenspersoon
overhandigt. Van belang is om ook de informatie van de
in voorgaande leerjaren ingevulde lijsten mee te nemen,
omdat ze aanvullende informatie kunnen geven, waardoor
een steeds completere signalering ontstaat. Het is zo tevens
mogelijk om de toe- of afname van beginnende problemen op
de voet te volgen.
Door het afnemen van de vragenlijsten geven de antwoorden
van de leerlingen aan, of er op één of meer van de
onderzochte onderwerpen problemen te verwachten zijn.
De meeste kinderen vullen de lijsten met een onthullende
eerlijkheid in, ook wanneer zij in de groepen 7 en 8 voor het
eerst met deze vragen in aanraking komen. De aanvulzinnen
bevestigen of ontkennen de conclusies, die op basis van de
door de leerling omcirkelde stellingen getrokken worden. In
alle onderzochte groepen kwamen via de vragenlijsten (veel)
AA P
meer kinderen naar voren, die behoefte hadden aan een vorm
van hulp, dan bij de leerkracht en intern begeleider voordien
bekend waren. Het is blijkbaar makkelijker om problemen
aan het papier toe te vertrouwen dan rechtstreeks aan de
leerkracht. Hierdoor vindt een snellere en betere signalering
plaats. Door hierop gerichte actie te ondernemen, hopen we
de kinderen effectiever te helpen en te voorkomen dat ze in de
toekomst zullen vastlopen.
“Juf, het gaat niet goed met mij.
Denny”.
Groepslessen
Door het geven van groepslessen worden de leerlingen
geïnformeerd over allerlei zaken, die te maken hebben met
zorg voor de leerlingen: Pesten, Buitenbeentjes (Adhd,
Pdd-nos, Dyslexie), Kindertelefoon, Moeilijke thuissituaties
en Mishandeling.
Interventies
Aan de hand van de signaleringslijsten is al snel te zien, of er
mogelijke problemen spelen. Door specifieke vragenlijsten in
te laten vullen, kan een beter beeld worden gekregen over de
mate, waarin hulp voor het kind gewenst of noodzakelijk kan
zijn. Bovendien kan een schoolbreed probleem geconstateerd
worden of een groepsinterventie wenselijk blijken.
Veel kinderen vinden het plezieriger om met een vertrouwenspersoon
te praten dan met de leerkracht van de eigen groep.
Ook (juist!) wanneer de verstandhouding met meester of juf
prima is. De vertrouwenspersoon moet over goede gespreksvaardigheden
beschikken. Vanzelfsprekend kan voor sommige
leerlingen een vervolggesprek of een verwijzing gewenst of
zelfs noodzakelijk zijn.
Deskundigen kunnen verschillende maatregelen adviseren en
programma’s uitvoeren.
Als extern schoolcounselor word ik bijvoorbeeld gevraagd voor
adviezen rond de invoering van het sociaal emotioneel
signaleringssysteem, maar ook voor het geven van sociale
vaardigheidstrainingen en het voeren van counselinggesprekken
met zowel pesters als gepeste leerlingen.
In alle onderzochte groepen kwamen via de vragenlijsten (veel) meer kinderen
naar voren, die behoefte hadden aan een vorm van hulp, dan bij de leerkracht
en intern begeleider voordien bekend waren.

Door systematisch het zich welbevinden van de leerling te
blijven volgen en hierop te anticiperen, ontstaat een klimaat
binnen de school waarin kinderen zich gehoord en gezien
weten. Van meet af aan raken ze vertrouwd met het op
gepaste wijze delen van – soms vertrouwelijke - informatie.
De leerlingen helpen zo, om eventuele problemen tijdig te
kunnen onderkennen. Bovendien geeft het gebruik van het
signaleringssysteem op langere termijn een meerwaarde. Door
de uitkomsten over meerdere jaren te volgen, kan een beter
beeld van de ontwikkeling van de leerling worden gevormd.
Het voeren van gesprekken met een deskundige (schoolcounselor,
maatschappelijk werker) kan als diagnosticerend
worden ingezet, maar ook als remedie. In overleg met de
intern begeleider kan naar een school-, en leerling-specifiek
Uit de vragenlijsten:
Ze vinden mij dom!
Meester heeft de pik op mij.
Ik haat gym, want ze willen
mij niet in hun groepje.
Kort
NIEUWS
OM stuurt twee verdachten
steekpartij naar huis
7 januari 2008
DORDRECHT - Het Openbaar Ministerie (OM) in Dordrecht
heeft maandag twee van de drie verdachten van een fatale
steekpartij in Hendrik Ido Ambacht naar huis gestuurd.
De 17- en 18-jarige jongens blijven wel verdacht van
poging tot doodslag.
Op 23 december kwam een 18-jarige plaatsgenoot om het
leven. Een 16-jarige jongen zit nog vast voor moord. Hij moet
woensdag voor de raadkamer van de rechtbank komen.
vervolg worden gezocht.
Door het systematisch aandacht schenken aan het sociaal
emotioneel functioneren van de leerlingen denken wij nog
beter in te kunnen spelen op de behoefte van het individuele
kind. Hierdoor wordt grotendeels voorkomen dat de problemen
pas laat gesignaleerd worden en de problematiek dus veel
groter is geworden dan eigenlijk nodig zou zijn. Het
systematisch signaleren draagt zo positief bij aan een goed
zorgklimaat op school. Specifiek voor het pestprobleem
betekent het dat pestsignalen in een dusdanig vroeg stadium
worden opgevangen, dat de school veel pestproblemen in de
kiem kan smoren door een passende interventie toe te passen.
Bovendien worden ook de leerlingen, die zich gepest voelen
onderkend. Begeleiding op maat behoedt ook deze kinderen
voor toekomstige (pest-)problemen.
Jacquette Meijerink is sinds 1979 werkzaam in het basisonderwijs
als leerkracht, adjunct-directeur, vertrouwenspersoon,
remedial teacher en intern begeleider.
De laatste twee jaar houdt zij zich als gediplomeerd Schoolcounselor
tevens bezig met bovenschoolse advisering
en diverse advies en begeleidingsactiviteiten.
E-mail: j.m.meijerink@planet.nl
Bij Pauw en Witteman
Donderdag 10 januari
Frans Coers is directeur op het Walburg College in Zwijndrecht.
Een van zijn leerlingen wordt ervan verdacht op 22 december
2007 een 18-jarige jongen te hebben doodgestoken in
Hendrik-Ido-Ambacht. Gisteren stuurde Coers een brief naar
alle leerlingen en hun ouders. De dader zou zelf slachtoffer zijn
geweest van vernederende pesterijen en de steekpartij zou
een wanhoopsdaad zijn. Vanavond vertelt de directeur over de
nasleep van dit drama.
(c) ANP
AA P
#3
9

10 #3
Reportage
door Dr. Albert R. Hauber, HAUBER Onderzoek & Advies, Leidschendam (zie blz. 4)
Groeiend gevoel van onveiligheid
bij het openbaar vervoer
Klopt het als de media suggereren dat het openbaar vervoer
sinds jaar en dag het mikpunt is van allerlei vormen van
criminaliteit en dat men stations en treinen maar beter
kan mijden omdat men daar wordt geconfronteerd met het
afvalputje van de samenleving, dat criminaliteit niet schuwt?
Menigeen komt daardoor, vooral ’s avonds, niet meer in het
openbaar vervoer en dat houdt het beeld gemakkelijk in stand.
Maar dit is grotendeels ten onrechte.
Ondanks zwartrijden, vandalisme, graffiti, diefstal, agressie
en geweld blijkt, door voortdurende inspanningen van de
betrokken organisaties, het openbaar vervoer aanzienlijk
veiliger dan het wegverkeer dat jaarlijks door ongelukken
honderden doden en vele duizenden slachtoffers eist.
Na de Tweede Wereldoorlog was de criminaliteit laag in
Nederland, ook bij het openbaar vervoer. Op elk station was
in- en uitgangscontrole. En door de tram liep een conducteur.
Later kreeg een deel van de conducteurs een vaste zitplaats
achterin de tram, waarlangs de instappende reizigers moesten
lopen om een kaartje te kopen. Over de hoogte van het tarief
hoefde de conducteur zich niet druk te maken, want ieder
betaalde hetzelfde ongeacht de afstand. De hier geschetste
situatie zorgde ervoor dat zwartrijden nauwelijks voorkwam.
Als er bij controle iemand zonder geldig plaatsbewijs werd
aangetroffen, was bovendien de conducteur verantwoordelijk.
Die had zijn werk niet goed gedaan.
Halverwege de jaren zestig kwam daarin verandering. Om te
bezuinigen op stijgende loonkosten werden toen toezicht-en
controlefuncties geschrapt. Bij de NS werd de perroncontrole
opgeheven en in de grote steden verdween de conducteur
van de tram. Kortom, het honour system werd geboren. Dit
betekende dat de verantwoordelijkheid voor een correcte
betaling bij de klant zelf werd gelegd. Sinds de jaren vijftig
was het vertrouwen gegroeid dat de homogene samenleving
met de sterke sociale controle geschikt was om deze verantwoordelijkheid
te dragen. Vanuit deze optimistische mensvisie
AA P
zag men geen remmingen het proces van rationalisatie op
allerlei terreinen voort te zetten, zich onvoldoend realiserend
dat in de tweede helft van de jaren zestig de maatschappij
radicaal veranderde. Essentieel daarbij was het zich losmaken
van traditionele normen en waarden. Men wilde vrij zijn,
verbrak op grote schaal bestaande banden in de samenleving,
zodat ook de informele sociale controle wegviel. Het is daarom
niet vreemd, dat in de eerste helft van de jaren zeventig
zich de eerste tekenen aandienden: misbruik van het honour
system. Het zwartrijden werd populair, vooral toen duidelijk
werd dat vervoerbedrijven aanvankelijk maar heel weinig
controleerden. Na invoering van het zonetarief ontstond een
nieuwe categorie wanbetalers, de grijsrijders die voor minder
zones betalen dan zij eigenlijk reizen. Zwart- en grijsrijders
berokkenen de vervoerbedrijven financiële schade, een
passieve schade. De wel betalende reizigers merken daarvan
in de regel niets. Dit verandert bij nieuwe vormen van
criminaliteit die eind jaren zeventig bij het openbaar vervoer
opdoemen: graffiti en vandalisme. Deze activiteiten betekenen
actieve schade voor de vervoerbedrijven; het repareren en
schoonmaken vergen miljoenen per jaar. Bovendien voelen
bepaalde reizigers zich niet op hun gemak in een vervoermiddel
of station dat er haveloos uitziet met graffiti op de muur en
kapotgesneden banken. Zij associëren dat met onveiligheid.
Echte angstgevoelens ontstaan - en voor sommige reizigers
vermijdingsreacties - als midden jaren tachtig naast
zwartrijden, graffiti en vandalisme, agressie en geweld
toenemen. Deze ontwikkeling heeft niet alleen consequenties
voor de reizigers, maar ook voor het personeel. Dit wordt
nogal eens tijdens controle activiteiten uitgescholden, bedreigt
of aangevallen. Het probleem is dat er voor het personeel,
anders dan voor reizigers, geen uitweg bestaat, althans niet
officieel. Men kan zich ziek melden, of als NS conducteur in
plaats van controleren ’s avonds rustig in de eerste klas of
bij de machinist op de bok plaatsnemen. Als dat veelvuldig
gebeurt, zal het zwartrijden toenemen en zullen door gebrek
aan toezicht meer reizigers zich onveilig voelen.

Hoe kan de huidige aanpak verbeteren?
Verantwoording betaling
Leg de verantwoordelijkheid voor een correcte betaling bij
de aanbieder en niet bij de klant. Dus geen honour system
toepassen.
Meer sporenaanpak
Een enkele maatregel heeft zelden effect. Het gaat om een
samenstel van tegelijkertijd te nemen maatregelen die
enerzijds de situatie minder uitnodigend maken, zoals het
afsluiten van perrons, en anderzijds de potentiële dader
ontmoedigen zoals het verhogen van de pakkans.
Hogere pakkans
Als mensen merken dat bepaald gedrag voor betrokken
ongewenste consequenties met zich meebrengt, zoals enige
tijd in een politiecel doorbrengen of een boete betalen zullen
de meeste dat gedrag achterwege laten. Politie, NS personeel
en particuliere beveiligers moeten en kunnen in nauwe
samenwerking de pakkans omhoog brengen.
Beheerste toegang tot de perrons
Op dit moment vindt af en toe ingangscontrole plaats. De
bedoeling is dit op de grote stations permanent in te voeren
in combinatie met de chipkaart. Uit onderzoek dat ondergetekende
voor NS heeft verricht blijkt dat ruim de helft
van de reizigers dat toejuicht, terwijl 25% daar neutraal
tegenover staat en 25% dat afwijst. Een deel van deze
laatste categorie vreest in de spits daardoor de trein te
missen, terwijl andere beseffen dat perroncontrole het
zwartrijden bemoeilijkt, zo niet onmogelijk maakt.
Meer investeren in personeel
Jarenlang trachten OV bedrijven te bezuinigen op personeel.
Dit heeft geleid tot minder controle en meer criminaliteit.
Om dit proces te keren is het van belang te investeren in
goed gekwalificeerd personeel. Dit personeel heeft namelijk
een dubbele taak. Enerzijds dienen zij door klantvriendelijk
optreden te zorgen voor een goede sfeer. Anderzijds moeten
zij tijdens controles duidelijk maken dat bewuste overtreders
een weinig tolerante behandeling tegemoet kunnen zien.
Omgang tussen personeel en reizigers persoonlijker
maken
Dit betekent het opheffen van de anonimiteit. Experimenten
bij de Deutsche Bahn laten zien, dat personeelsleden die een
naambordje op hun revers dragen en zich bovendien via de
microfoon voorstellen minder last van agressie hebben. Dit is
geheel in overeenstemming met experimenten van Zimbardo,
waaruit blijkt dat anonieme relaties eerder agressie
oproepen.
AA P
11
#3

12 #3
Opinie
van de redactie
Alleen werken:
Een veronachtzaamd veiligheidsrisico in de zorg – en dienstverlening!
AA P
In onze maatschappij is de laatste decennia een toenemend
individualisme ontstaan. Dit heeft ook zijn weerslag gevonden
in de organisatie van vele vormen van zorg en dienstverlening.
Immers, de zorg moet meer en meer kleinschalig en
individueel op maat geleverd kunnen worden. Zo zijn er in de
gehele (geestelijke) gezondheidszorg allerlei kleinschalige
woonvormen ontwikkeld. Een goed initiatief, want vanuit
beschermende woonwormen, gezinsvervangende huizen en
overige beschutte woonvormen kunnen patiënten en cliënten
goed integreren en gezonder leren functioneren in diezelfde
maatschappij.
Maar… ieder voordeel heeft ook zijn nadeel (vrij naar Johan
Cruyf!).
De keerzijde van kleinschaligheid en het solistisch werken
zijn de grote risico’s voor de veiligheid van werknemers en
cliënten die kunnen ontstaan. Kleinschaligheid heeft vaak
tot gevolg, dat begeleiders op vele momenten van de dag
alleen staan op een groep cliënten. Zij moeten dan ook vaak
cliënten aanspreken op afspraken die zij meestal niet zelf
hebben gemaakt: een verhoogd risico op ongezonde reacties,
gedragingen en zelfs agressie of geweld!
Deze situaties doen zich vergelijkbaar ook voor in de thuiszorg
(huisbezoeken), huisartspraktijken, huisbezoeken door
controleambtenaren, spreekkamer situaties en nog veel
meer beroepsbeoefenaren.
In vele bedrijfssectoren wordt momenteel overlegd over het
vaststellen van de ARBO Catalogus, waarin per sector
verplichtend wordt afgesproken op welke wijze men risico’s
gaat proberen terug te dringen om de veiligheid van
werknemers te verhogen.
Welnu, het fenomeen “alleen werken en veiligheidsrisico’s”
staat reeds opgenomen in de ARBO wet, maar in het kader

van agressie- en geweldspreventie kan het zeker geen kwaad
om in de diverse bedrijfssectoren dit fenomeen dringend onder
de aandacht te brengen. Hieronder volgen enige concrete
beschrijvingen, overgenomen uit de ARBO website van het
Ministerie SZW.
Wat wordt verstaan onder alleen werkenden?
Als u werkzaamheden verricht buiten het gezichtsveld of de
gehoorafstand van anderen dan wordt dit gezien als alleen
werken.
Risico’s
Alleen werken kan risico’s met zich meebrengen. Tijdens de
avond- en nachturen ziet een bedrijf er heel anders uit dan
overdag. De receptie, bedrijfshulpverlening of beveiliging zijn
vaak niet aanwezig of maar gedeeltelijk. Het pand is donker.
Collega’s zijn afwezig. Werknemers die alleen werken hebben
hierdoor vaak met andere arbeidsomstandigheden te maken
dan werknemers die overdag werken tijdens normale
bedrijfsuren.
Voorbeelden van beroepen
Alleen werkenden kunnen bijvoorbeeld zijn: monteurs, schoonmakers,
chauffeurs, schilders, beveiligingsmedewerkers,
conducteurs, verpleegkundig medewerkers, ziekenverzorgers,
duikers, thuiswerkers, of vertegenwoordigers.
Alleen werkenden hebben vaak met andere
arbeidsomstandigheden te maken dan andere
werknemers. In de risico inventarisatie en
– evaluatie (RI&E) moet hier speciaal aandacht
aan worden besteed. Ook staan in de Arbowet expliciete regels
voor een aantal situaties waarin alleen gewerkt wordt.
RI&E
In de RI&E moet speciale aandacht worden besteed aan de
risico’s voor alleen werkenden. Als er alleen wordt gewerkt
en zich daarbij risico’s kunnen voordoen, moet de werkgever
maatregelen nemen om deze risico’s weg te nemen of te
beperken.
Maatregelen
De maatregelen moeten in beginsel aan de bron worden
genomen, dus bij het ontwerp en de uitvoering/inrichting van
de werksituatie!
Ongewilde gebeurtenissen waarbij de veiligheid en gezondheid
van de werknemers in gevaar kan komen, moeten zoveel
worden vermeden en de gevolgen daarvan zoveel mogelijk
beperkt.
Wat zijn risicovolle situaties voor alleen werkenden?
Alleen werken kan risico’s met zich meebrengen. Voorbeelden
van risicovolle situaties voor alleen werkenden zijn:
- Het betreden van besloten ruimtes, zoals kelders, kruipruimtes,
rioleringskanalen, mestputten, tanks en vries- of
koelcellen;
- Het transporteren van geld vóór opening en ná sluitingstijd
bij onder andere horecabedrijven, benzinestations en
winkels;
- Het verrichten van nachtdiensten in o.a.
(zieken)zorginstellingen;
- Het betreden van isoleer- en/of crisisinterventieruimtes in
de psychiatrie;
- Het reageren op inbraakalarm;
- Tijdens het contact met bepaalde cliënten (waarbij een
aannemelijke of voorspelbare kans op agressief of ander
ongewenst gedrag bestaat);
- Het werken met giftige stoffen;
- Het werken met grote hoeveelheden organische oplosmiddelen,
sterke zuren en basen of corrosieve stoffen;
- Beklimming van kooiladders (zoals bij het beklimmen van
hoogspanningsmasten);
- Het verrichten van werkzaamheden waarbij het dragen van
perslucht noodzakelijk is.
De keerzijde van kleinschaligheid en het solistisch
werken zijn de grote risico’s voor de veiligheid van
werknemers en cliënten die kunnen ontstaan.
Werkgevers en alleen werkenden kunnen een aantal
maatregelen nemen in situaties waarin alleen wordt
gewerkt.
Geïsoleerde werkzaamheden die risico’s kunnen opleveren,
mogen pas alleen worden uitgevoerd nadat:
- De risico’s van de alleen werkplek zorgvuldig zijn
geanalyseerd.
- Er aan de hand hiervan beschermende maatregelen zijn
getroffen.
- Er maatregelen zijn getroffen om incidenten zoveel
mogelijk te voorkomen.
- Er voorzieningen zijn getroffen zodat er direct en adequaat
hulpverlenend door bijvoorbeeld een leidinggevende of
bedrijfshulpverlener kan worden ingegrepen.
- Er voor directe toegang is gezorgd, zowel voor externe als
interne hulpverleners.
- De alleen werkende behoort waar nodig te worden
beschermd tegen risico’s zoals ongewenst bezoek,
AA P
13
#3

14 #3
-
-
-
-
-
indringers en/of ongewenst gedrag. De in- en uitgangen
van de bedrijfsruimte kunnen zodanig worden afgesloten
dat dit binnen het door de organisatie gehanteerde
protocol valt en gemakkelijk van binnenuit kunnen worden
geopend.
Alleen werken in risicosituaties mag uitsluitend plaats
vinden in opdracht van/of met medeweten van de
leidinggevende. Er moeten preventieve maatregelen zijn
genomen.
Binnen de organisatie behoort bekend te zijn waar,
wanneer (bijvoorbeeld tijdens avond- en nachturen) en
wie alleen werken. Het is nuttig om binnen een bedrijf een
actuele aanwezigheidsregistratie bij te houden. Dit kan
zowel schriftelijk als automatisch (met een elektronische
pas), of mondeling bij een nachtportier of beveiligingsmedewerker.
Voor personen met bepaalde ziektepatronen, of personen
die medicijnen gebruiken die het reactievermogen
beïnvloeden, is alleen werken niet altijd toegestaan.
Raadpleeg in voorkomende gevallen de bedrijfsarts of de
huisarts.
Voor zowel jeugdige werknemers onder de 18 jaar als voor
onvoldoende opgeleide medewerkers geldt dat zij niet
zonder toezicht mogen werken.
De alleen werkende moet onder meer op de hoogte zijn
van de bedrijfshulpverlening procedures zodat hij in staat
AA P
-
-
-
is om bij een calamiteit snel hulp te kunnen in roepen.
De alleen werkende moet duidelijk hoor- of zichtbaar alarm
kunnen slaan. Het is van groot belang dat hij, waar dat
nodig is, de beschikking heeft over goed werkende
communicatieapparatuur (een vaste en/of mobiele
telefoon, een portofoon, etc.).
De alleen werkende behoort onder alle omstandigheden
via een zo kort mogelijke, verlichte en bewegwijzerde
vluchtweg van de werkplek te kunnen vluchten. Hierbij
moet hij niet gebruik hoeven maken van bijzondere hulpmiddelen.
Ook moet hij geen obstakels op zijn weg vinden.
De noodzakelijke sleutels en/of andere instrumenten
bevinden zich onder direct (zichtbaar) handbereik van de
alleen werkende.
De alleen werkende registreert en meldt alle incidenten
die zich tijdens de avond- en nachturen voordoen aan zijn
leidinggevende.
Hoe wordt er toezicht gehouden?
De Arbeidsinspectie houdt toezicht op de naleving van
de Arbowet. De Arbeidsinspectie kan eisen stellen aan de
maatregelen die een werkgever moet nemen om risicovolle
situaties voor alleen werkenden te beperken. De Arbeidsinspectie
kan bevelen dat werkzaamheden die ernstig gevaar
opleveren worden stilgelegd. Dit bevel kan zich ook richten tot
een zelfstandige of een alleen werkende.

Opleidingen
I NTERMEDIAIR
B EDRIJFSCOACH
T RAIN DE TRAINER
Incompany Trainingen
AGRESSIEPREVENTIE
Radar methode
Regeer® met
Controle & Fysieke
Beheersing® (CFB)
Advies – en
ondersteuningstrajecten
bij ernstige
gedragsproblemen.
en aanpak bij
I NTIMIDATIE
B EDREIGING EN
F YSIEK GEWELD
Start
31 maart
2008
[Advertentie]
Al sinds 1991 dé specialist
voor communicatie, preventie,
nazorg en sociale veiligheid
met een uitgebreid scala aan
praktijkgerichte trainingen en
traineropleidingen.
Posters
Radar methode
Regeer
Zeker omgaan met
agressie en geweld
CFB methode Regeer
Fysiek professioneel
omgaan met geweld
Educatief
notitie
blokje
Zinnige uitspraken over
agressie preventie
Bureaublokje, 23 x 20 cm
40 vel per blok, eenzijdig full color
bedrukt , 20 euro per bundel van 6
stuks inclusief verzendkosten.
Posters, 594 x 820 mm
eenzijdig full color bedrukt,
10 euro per stuk inclusief verzendkosten.
Te bestellen op onze website
www.leo.nl
LEO Management
Agressie Preventie
Zuideinde 281b
1511 GP Oostzaan
Tel: 020 - 493 34 37
Fax: 020 - 493 38 28
E-mail: management@leo.nl
www.leo.nl
AA P
C O M M U N I C AT I E, PREVENTIE, NAZ O R G & SOCIALE V E I L I G H E I D
15
#3

16 #3
Boeken Boeken
Bakens in niemandsland
Opstellen over massaal geweld
Auteur: Abram de Swaan
Paperback | 237 Pagina’s | Bert Bakker
| Prijs: € 18,90 |
ISBN10: 9035131665
In Nederland lijkt grootschalig geweld
een anomalie. Iets wat anderen
overkomt en wat anderen volvoeren.
Maar in de twintigste eeuw hebben
staten op ongeëvenaarde schaal
gemoord onder ongewapende, weerloze
burgers. In die periode vielen vijfmaal
zoveel burgerslachtoffers als militairen.
In de grootscheepse geweldpleging zijn
patronen te herkennen. Alle groepsvorming
gaat gepaard met gevoelens
voor identificatie jegens de eigen
mensen en van desidentificatie ten
opzichte van anderen, die uitgesloten
moeten worden. In moderne tijden
hebben die groepsgevoelens een veel
breder bereik gekregen, en omvatten ze
rassen, klassen, naties en ook geloofsgroeperingen.
AA P
De thematiek van grootscheeps geweld,
groepsvorming en staatvorming valt
niet onder één enkele wetenschap,
maar ligt tussen psychologie, sociologie,
politiek en geschiedenis. In dat
niemandsland tussen de vakgebieden,
zonder een richtinggevende discipline,
wil dit boek een baken zijn waarmee
iemand een weg kan uitzetten. Bakens
in niemandsland gaat over ‘moord en
de staat’ en is daarmee de tegenhanger
van De Swaans Zorg en de staat, dat
nu bijna twintig jaar in druk is.
Zinloos geweld bestaat niet
Auteur: Olga Rodenko & B. van der
Haer
Paperback | 96 pagina’s | SWP |
Prijs: € 9,40 | ISBN10: 9066653833
De laatste jaren wordt onze
samenleving overspoeld met berichten
over zinloos geweld. Krant, radio en tv
besteden ruimschoots aandacht aan
dit fenomeen. Waar ‘gewoon’ geweld
nog enigszins te begrijpen is, omdat
je meestal wel kunt zien en mogelijk
aanvoelen waar de agressie vandaan
komt, is dit bij zinloos geweld niet
het geval. Het kan schijnbaar zonder
enige zichtbare aanleiding - zonder
‘zin’ - zomaar opeens naast of achter je
opduiken. De burger voelt zich onzeker
en steeds onveiliger, en de overheid
lijkt niet meer te doen dan preventiefbeveiligende
maatregelen te treffen.
Hoe kun je ingrijpen in iets wat je niet
begrijpt? De auteurs pleiten ervoor de
aandacht van de daad te verleggen
naar de dader en het verstoorde contact
tussen de oudere en jongere generatie
te herstellen. Alleen zo kunnen we er
achter komen wat voor zin het geweld
voor de dader had en wat de werkelijke
oorzaken ervan zijn geweest.
Olga Rodenko (1924) en Bon van
der Haer (1915), die beiden als
psychologen jarenlang ervaring hebben
opgedaan met probleemjongeren,
schreven dit boek op grond van hun
persoonlijke verontwaardiging.
Risicofactoren voor de
ontwikkeling van agressie
Een onderzoek naar de voorspellers
van agressie in een groep agressieve
kinderen

Auteur: D. Huibers-Staal
Paperback | pagina’s | SWP | Prijs:
€ 14,90 | ISBN10: 978-90-6665-871-4
Dagelijks staan de media bol van
berichten over agressie-incidenten met
kinderen. Agressie hoort bij de normale
ontwikkeling van een kind. Maar als
deze ontwikkeling problematisch
verloopt, kan het uit de hand lopen.
De kans dat een kind zich agressief
ontwikkelt, wordt groter naarmate
er meer risicofactoren en minder
protectieve factoren meespelen.
Maar is de combinatie van deze
factoren ook voorspellend voor de ernst
en de ontwikkeling van de agressie?
Daphne Huibers-Staal probeert in dit
boek hierop een antwoord te vinden.
Ze begint met een theoretische
verkenning en vervolgt met een
rapportage van een empirisch
onderzoek onder vijfentwintig scholen
verspreid over heel Nederland. Het
geheel wordt afgesloten met de
implicaties voor de praktijk en in
hoeverre de bevindingen kunnen leiden
tot concrete mogelijkheden in de
(secundaire) preventie van agressie.
Dit boek is in eerste instantie bedoeld
voor leerkrachten en jeugdhulpverleners
die werken met kinderen die
agressief gedrag vertonen, maar ook
medewerkers van consultatiebureaus,
peuterspeelzalen, kinderdagverblijven,
buitenschoolse opvangcentra en
buurthuizen kunnen hun voordeel
ermee doen.
Kort
NIEUWS
Vooral leidinggevenden
pesten op het werk
NAARDEN - Ongeveer 4,5 procent van de werknemers
in Nederland is op het werk slachtoffer van pesterijen.
De leidinggevende is vaak de dader.
Dit blijkt uit onderzoek van het onderzoeksbureau
ZebraZone onder 2230 werknemers.
In 34 procent van de gevallen is de leidinggevende
betrokken bij pesterijen, zeggen de slachtoffers.
Bijna even vaak (32 procent) zijn het mensen van
buiten, zoals klanten of leerlingen.
Groepen collega’s zijn bij een kwart van de pesterijen
betrokken en in een op de zes gevallen is één collega
de dader.
Gevolgen
De gevolgen van het gepest zijn groot, zowel voor het
slachtoffer als voor de organisatie. Slachtoffers hebben
meer last van stress en voelen zich minder gezond. Zij
verzuimden het afgelopen jaar gemiddeld 20,5 dagen,
terwijl niet-gepeste collega’s gemiddeld 6,4 dagen ziek
thuis waren. Werknemers die gepest worden, presteren
ook minder, vinden zij zelf.
In Frankrijk en België is volgens dit onderzoek pesten op
het werk een groter probleem. Daar klaagt respectievelijk
12 en 16 procent van de werknemers erover.
In een rapport dat het ministerie van Sociale Zaken
vorige maand naar de Tweede Kamer stuurde, kwam
juist naar voren dat in Nederland werknemers vaker
klagen over pesterijen en intimidatie op het werk dan
gemiddeld in andere Europese landen.
(c) ANP
6 december 2007
AA P
17
#3

18 #3
Verdieping
door Leo Regeer
Wat zijn de kosten en baten
van agressie veiligheidsbeleid?
Vanuit de ARBO wet wordt in vele bedrijfssectoren
geconcludeerd, dat agressie inderdaad agressie is
wanneer de werknemer dat subjectief als zodanig
ervaart. Dat gegeven op zich maakt het moeilijk zo niet
onmogelijk om een helder zicht te krijgen op de kosten
en baten van agressie veiligheidsbeleid. De auteur van
dit artikel probeert vanuit de RADAR methode Regeer
aanbevelingen te beschrijven die kosten – en baten
berekening beter mogelijk kunnen maken.
De aandacht voor agressie en geweld neemt de laatste jaren
toe. De verharding van de samenleving raakt vooral mensen
die onder moeilijke omstandigheden anderen proberen
te helpen. Binnen diverse sectoren wordt agressie tegen
dienst- of hulpverleners als een groeiend probleem ervaren.
Uit onderzoek blijkt echter dat het aantal incidenten waarbij
geweld tegen hulpverleners wordt gebruikt niet toeneemt.
Dat geldt wel voor de intensiteit. Behalve met verbale
agressie, worden hulpverleners steeds vaker met lichamelijk
geweld geconfronteerd binnen de beroepsuitoefening zowel in
het bedrijf als daarbuiten.
Per 1 januari 2007 is het afgelopen jaar de nieuwe ARBO wet
van kracht geworden. De termen over agressie, intimidatie en
geweld uit de ‘oude‘ ARBO wet zijn vervangen door de term
´PsychoSociale Arbeidsbelasting´ (PSA) en onder dit begrip
vallen nu (seksuele) intimidatie, agressie en geweld, pesten,
werkdruk en stress. De wet hanteer voor deze begrippen
(abstracte) definities die subjectief te interpreteren zijn. De
term PSA is niet zomaar gekozen, maar hangt nauw samen
met een bekend onderzoeksgegeven dat vele arbeidsongeschikten
juist op grond van psychosociale klachten
arbeidsongeschikt zijn geworden.
De doelstelling van de nieuwe ARBO wet is dan ook: ”een
goed ARBO beleid dient bij te dragen aan het voorkomen
van ziekten en ongevallen en het terugdringen van verzuim
en arbeidsongeschiktheid.” De overheid gaat er vanuit dat
AA P
de branches zelf een concrete invulling geven aan dit beleid
en wil zo min mogelijk regels voorschrijven.
Vanuit de ARBO wet wordt in vele bedrijfssectoren gecon-
cludeerd, dat agressie inderdaad agressie is wanneer de
werknemer dat als zodanig ervaart.
En dan komen de vragen:
1. Is dat wel zo?
2. Wat is de definitie van agressie en geweld?
3. Welke incidenten registreer ik nu wel of niet in de
organisatie?
4. Wat zijn de kosten van incidenten?
5. Op welke basis dien ik veiligheidsbeleid te ontwikkelen?
6. Wat zijn de kosten van veiligheidsbeleid?
7. Wat zijn de baten van agressiepreventie?
1. Is dat wel zo?
Om iets zinnigs te kunnen zeggen over de kosten van
agressiebeleid moeten we helderheid geven over wat we
verstaan onder agressie. Als je nu honderd werknemers de
vraag stelt wat zij onder agressie verstaan, krijg je honderd
verschillende (subjectieve) antwoorden. Belangrijk is het besef
dat je als mens in dezelfde situatie zowel slachtoffer als dader
van agressie en geweld kunt zijn. De praktijk leert nagenoeg
altijd, dat mensen door hun eigen angsten worden belemmerd
in het eigen handelen. Dit resulteert doorgaans tot emotionele
en/of intuïtieve acties. Personen met angst gebruiken de
verkeerde interventies op het verkeerde moment of gebruiken
interventies die agressie en geweld eerder bevorderen dan
beperken. Ook wordt te vaak ingegrepen in de hoop controle
te krijgen over de situatie, wat tot een onnodig hoog aantal
incidenten leidt. Uit diverse onderzoeken blijkt, dat agressief
gedrag van werknemers richting cliënten even vaak voorkomt
als omgekeerd. Niet alleen verbaal, maar ook fysiek. Dat is
eigenlijk logisch. Niets menselijks is ons vreemd, ook niet op
ons werk.

2. Wat is de definitie van PSA?
Aanbeveling 1: Ik pleit uitdrukkelijk en vind het van
groot belang dat in alle branches eenzelfde definitie
van het begrip PSA wordt beschreven met eenduidige
beschrijving in termen van objectief waarneembaar
gedrag dat (seksuele) intimidatie, agressie en geweld,
pesten, werkdruk en stress bepaalt.
Zolang in onze maatschappij en in alle branches agressie en
geweld als subjectieve beleving geregistreerd blijft worden,
zullen we nooit in staat blijken de agressie- en geweldspiraal
af te remmen, laat staan te verminderen. Mensen bewegen
zich in onze maatschappij door alle branches heen en dat
maakt juist concrete eenduidige uitwisseling van ervaringen
noodzakelijk om een agressiepreventiebeleid te ontwikkelen.
Aangezien iedere branche op eigen manier incidenten
registreert met uiteenlopende definities, blijft men appels met
Om het belang van eenduidigheid aan te tonen
moge het bijgaande overzicht verduidelijken.
Een aantal situatie voorbeelden:
-
-
-
-
-
-
-
een kind schreeuwt en scheld tegen de ouders;
een discobezoeker scheld de portier uit als hem de toegang
geweigerd wordt;
een psychiatrisch patiënt is het oneens met een behandelingsafspraak
en begint de verpleegkundige te bedreigen;
een klant is het niet eens met de beslissing over zijn
uitkering en begint de sociale dienst medewerker te
beledigen en uit te schelden;
een ambulancemedewerker beslist tot behandeling van
een kind ter plaatse en de ouder vind dat het kind zo snel
mogelijk naar het ziekenhuis moet voor hulp en begint de
hulpverlener te bedreigen;
een thuiszorgmedewerker wordt tijdens haar werkzaamheden
door de heer des huizes met seksueel dreigende
gebaren bejegend;
twee politieagenten worden uitgescholden en bedreigd
door publiek, dat zijn woede uit om een vermeende te late
reactie in de situatie.
1) Definitie (dreigend) verbaal agressief gedrag
volgens de RADAR methode Regeer
(Dreigend) verbaal agressief gedrag wordt gekenmerkt
door op de ander gerichte uitingen, vijandig van aard. De
ander ervaart dit gedrag dan ook altijd als niet gewenst en
onplezierig. Het roept spanning op en maakt emoties van
angst, machteloosheid, boosheid of schuld los. De ander
wordt echter (nog) niet direct aangevallen of geraakt.
peren vergelijken, ontbreekt er een eenduidige aanpak en kan
men onvoldoende leren van elkanders ervaringen. Dat zal er
naar mijn mening toe leiden, dat de agressie- en geweldspiraal
zich in alle branches alleen maar zal blijven intensiveren.
Vanuit de RADAR methode Regeer blijkt namelijk, dat een
dergelijke eenduidigheid door alle branches heen wel degelijk
mogelijk is, aangezien het proces van agressief gedrag altijd
en overal hetzelfde verloopt. Overal in alle branches werken
mensen met hetzelfde gezonde en ongezonde gedrag. Alleen
de omstandigheden verschillen in de branches en dus op
welke wijze je omgaat met dat gedrag bepaalt in hoge mate
de verschillen in de branches. M.a.w. de “diagnose” van het
gedrag van mensen is eenduidig, de objectieve gedragskenmerken
zijn eenduidig en zelfs het interventielabel en het
gewenste resultaat blijven eenduidig. Kortom: vanuit Regeer’s
Radarmethode is het gehele agressie proces waarden vrij en
heel eenduidig en concreet weer te geven voor alle branches.
2) Objectieve gedragskenmerken vanuit
de RADAR methode o.a.:
- maken van sarcastische en kwetsende opmerkingen;
- vloeken en uitschelden;
- respectloos andere mensen tegen elkaar uitspelen;
- tegen de persoon gerichte verwensingen uiten;
- het duidelijk bedreigen van have en goed;
- op de ander neerzien en als minderwaardig bestempelen;
3) Het gewenste resultaat
Win -win situatie door deëscalatie bewerkstelligen
4) Interventielabel volgens de Radar methode
Grenzen stellen (= toegespitste branche specifieke
handelingen / acties in deze situaties).
Het mag duidelijk zijn, dat in deze voorbeeldsituaties
1) de definitie en 2) de objectieve gedragskenmerken,
3) het gewenste resultaat zowel als 4) het interventielabel in
alle branches eenduidig zouden moeten zijn.
De manier waarop de grenzen gesteld kunnen worden verschilt
natuurlijk per situatie en is afhankelijk met welke mensen
men in die situatie van doen heeft. Eerst daar onderscheiden
branches en sectoren zich, de uitvoering van de interventies
dient men op maat toe te spitsen! Uitsluitend in het handelen
en uitvoeren van interventies worden ieders unieke specifieke
waarden toegevoegd en kunnen branches zich onderscheiden.
Uitsluitend de ‘uitvoering van die interventies’ geven ‘kleur’
aan het handelen en bepalen de bijzondere eigenheid van die
branche!
AA P
19
#3

20 #3
Model angst
RADAR methode Regeer ®
‘Gezond gedrag’ is een vaak terugkerende term in de RADAR
methode Regeer en staat voor een adequate reactie op de
gemoedstoestand waarin een persoon zich bevindt. Voor alle
niveaus in het model - van assertiviteit, agitatie, verbale en
fysieke dreiging tot geweld - is omschreven wat de uiterlijke
objectieve verschijningsvormen in gedrag zijn. Daarnaast
wordt in de methode uiteengezet, hoe je op de verschillende
vormen moet reageren. De methode beschrijft ook de
mogelijke gemoedstoestanden van het slachtoffer, variërend
van lichte, matige, hevige tot extreme angst. Belangrijk hierbij
is hoe de dader én het slachtoffer de kenmerken bij zichzelf
herkent, onderkent en vertaalt naar ‘gezond gedrag’.
Het gebruik van de RADAR methode zorgt voor een optimaal
professioneel omgaan met agressie. Als een medewerker de
verschillende niveaus van intimidatie, agressie, pesten, geweld
en gedragskenmerken herkent en er adequaat mee omgaat,
kunnen spanningen afnemen. Een medewerker in een stadium
van dreigend geweld, kan het proces bijvoorbeeld omkeren tot
het stadium van agitatie of assertiviteit. Dán werk je dus aan
preventie. Natuurlijk moet de medewerker ook de zekerheid
hebben dat er in geval van nood hulp komt. Daarvoor heb je
een goed veiligheidsbeleid nodig.
3. Welke incidenten registreer ik nu wel of niet in
de organisatie?
Als incidenten onbesproken blijven, kan de angst of boosheid
een verlammende uitwerking krijgen. De angst kan daarnaast
resulteren in ongecontroleerde agitatie en agressieve bejegeningen
van cliënten, bezoekers. Ook partners, familie en
vrienden kunnen hiervan indirect het slachtoffer worden. Het
komt regelmatig voor dat medewerkers voor onbepaalde tijd
ziek worden en de ongewenste ervaringen zich vertalen naar
moeilijk herkenbare lichamelijke en/of psychosociale klachten.
AA P
ASSERTIVITEIT
GEWELDDADIG
grens overschrijden
DREIGEND
VERBAAL / FYSIEK
gezond
spanning
AGITATIE
machteloosheid
Respectvol: win-win
Wederzijdse veiligheid
Minimale beschadiging
PANIEK
fysiek gewelddadige situatie
Professioneel
ingrijpen
Onderhandelen
Keuze moment:
wel / niet ingrijpen
“TWILIGHT ZONE”
Ruimte bieden /
Gedragsalternatieven
Communicatie / Attitude
Kansrijke preventie
R - Registratie
A - Agressie
D - Diagnose
A - Analyse
R - Risico
EXTREME ANGST
grenzen stellen
HEVIGE ANGST
erkennen
MATIGE ANGST
herkennen
LICHTE ANGST
normaal
Fysieke zekerheid
Team technieken
Team samenwerking
Aanbeveling 2: Ik vind het van groot belang dat in alle
branches een eenduidige incidentregistratie gehanteerd
gaat worden. Doorgaans is er zeer veel aandacht
voor de registratie van ernstige incidenten, die echter
gelukkig minder vaak voorkomen. Ik pleit in het kader
van agressiepreventie in alle branches voor meer
gerichte aandacht ten aanzien van minder ernstige
incidenten op het niveau van geagiteerd gedrag
(zie incidentenmodel), incidenten die veel vaker en
dagelijks plaatsvinden.
Wat is een incident?
Vanuit de RADAR methode Regeer in de context van
agressie staat het begrip ‘incident’ voor een gebeurtenis. De
gebeurtenis kan weliswaar meer of minder ernstig zijn, maar
betekent geen ramp en veroorzaakt in principe geen blijvend
psychisch letsel. Dit neemt niet weg dat de betrokkenen wel
getraumatiseerd kunnen raken. Bij het definiëren van het
begrip incident in de context van agressie en/of geweld zijn
de volgende overwegingen van belang:
1. De definitie van agressie en geweld.
2. De mogelijkheid van een goede voorbereiding.
3. De mate van schade bij slachtoffers.
4. De mate van professioneel handelen.
5. De mate van zorgvuldigheid bij het professioneel handelen.
6. De aansprakelijkheid in de situatie.
Ad 2: Incidenten waarop betrokken zich (eventueel met
collega’s) kunnen voorbereiden verschillen duidelijk van
situaties waarbij een medewerker op een onverwacht moment
met de bedreiging of het geweld wordt geconfronteerd.
Ad 3: Wanneer de betrokkene de controle op de situatie
verliest, bestaat er het risico van beschadiging (fysiek,
psychisch of sociaalemotioneel).
Ad 4: Met eenduidige criteria en een vast omschreven
beroepsstandaard kan de mate van professioneel handelen
worden getoetst.
Het grootste
Ad 5: Protocollen en
aantal
veiligheidsprocedures incidenten wordt
zijn van groot belang veroorzaakt door
bij het voorkomen van steeds dezelfde
agressie en geweld. kleine groep
Een medewerker mag mensen.
bijvoorbeeld nooit
alleen in een gevaarlijke situatie
terechtkomen.
Ad 6: Alle betrokkenen moeten weten
wie aansprakelijk wordt gesteld in
geval van een (ernstig) incident.

Definitie van een incident volgens de RADAR methode
Regeer
Een incident is een (on)verwachte situatie met meerdere
betrokkenen, die zich afspeelt op één van de niveaus van de
RADAR-classificatie. Betrokkenen hebben de controle over
het professioneel handelen in deze situatie niet verloren. Er
is sprake van een ingrijpende gebeurtenis, met of zonder
slachtoffer(s).
Definitie van een ernstig incident volgens de RADAR
methode Regeer
Een ernstig incident is een (on)verwachte situatie met
meerdere betrokkenen, die zich doorgaans afspeelt op het
tweede en/of derde niveau van de RADAR-classificatie. Op dit
niveau is de betrokkene de controle over het professionele
handelen in meer of mindere mate verloren. De situatie is zo
ingrijpend dat er waarschijnlijk sprake is van een of meerdere
slachtoffer(s).
4. Wat zijn de kosten van incidenten?
Aanbeveling 3: Al diegenen die in een organisatie
bij een incident zijn betrokken zijn ook degenen die
betrokken dienen te worden bij de registratie van dat
incident. Dat wil dus zeggen zowel de medewerker(s)
als de klant(en)!
Veiligheidsbeleid start met het registreren van incidenten
agressie en geweld: meten is weten! Dat kost tijd en geld,
evenals het implementeren van een goed veiligheidsbeleid.
Bij de registratie van incidenten ziet men het belang van een
eenduidige definitie van agressie en de vaststelling van het
incident op basis van objectiviteit.
De huidige problematiek in organisaties behelst namelijk, dat
men naar mijn mening onjuiste informatie over incidenten
verzameld door “onderrapportage” en/of “over rapportage”
van incidenten. Daardoor heeft men op management niveau
een vertekend beeld van wat er daadwerkelijk aan incidenten
in de organisatie plaatsvindt.
Bijvoorbeeld: een medewerker wordt door een klant
persoonlijk bedreigd of zelfs geslagen…
Medewerker A ervaart dit subjectief als niet ernstig, gebeurt
wel vaker, haalt z’n schouders op en zal het incident niet
melden. Medewerker B ervaart dit subjectief wel als ernstig,
is er door van z’n stuk en zal het incident wel melden.
Een goed geïmplementeerd veiligheidsbeleid verschaft alle
medewerkers dezelfde objectieve observatiekenmerken
en verplicht een dergelijk incident te melden, ongeacht de
subjectieve beleving: medewerker A en B zullen beiden
ditzelfde incident wel melden.
Aanbeveling 4: De kosten van incidenten kunnen
uitsluitend bepaald worden op basis van objectieve
registratie.
Er bestaat een goede Nederlandse uitdrukking: een goede
voorbereiding is het halve werk.… dat geldt zeker voor
veiligheidsbeleid.
Een goed veiligheidsbeleid schept de voorwaarden om
incidenten te verminderen en de kosten te beheersen, alle
incidenten voorkomen zal nu en in de toekomst nooit lukken.
Op basis van voorgaande alinea’s kom ik tot de volgende opzet
van gemiddelde kosten per incident:
- Met daadwerkelijke kosten bedoel ik hier een ‘expert
inschatting‘ van de benodigde tijd waarin medewerkers
betrokkenen zijn in het incident.
- Als uurloon hanteer ik € 25,- = 1 ½ x modaal inkomen
(€ 45.000,- per jaar), aangezien de praktijkervaring leert,
dat zowel de uitvoerende(n) als op enig moment ook de
direct leidinggevende betrokken is bij een incident.
- Een betrokkene in een incident kan op dat moment niet
zijn ‘normale’ werk doen en dient dus voor dezelfde tijd
vervangen te worden, dit zijn ook directe incident kosten.
- Na het incident kost het tijd om collegiale nazorg aan
slachtoffers te verlenen, dit bereken ik als directe kosten
en wel als volgt: 1 uur x 2 collega’s per slachtoffer.
- Alle overige voorwaardenscheppende en indirecte kosten
vallen mijns inziens onder de noemer veiligheidsbeleid,
deze kosten betrek ik hier niet in de directe incidentkosten.
- Onder de rubriek mogelijk vervolg staan indicatiekosten
genoemd, die in de kosten veiligheidsbeleid verklaard
worden.
AA P
21
#3

22 #3
soort
incident
AA P
indicatie
kosten *
Extreem ernstig incident
3 betrokkenen
tijd: 90 min.
+ vervanging
en nazorg
€ 300,-
per
incident
Hevig ernstig incident
2 betrokkenen
tijd: 60 min.
+ vervanging
en nazorg
€150,-
per
incident
Matig ernstig incident
1 betrokkene
tijd: 30 min.
€ 12,50
per
incident
+ mogelijk
gevolg
Arbeids-
ongeschiktheid
WAO
jaarsalaris
medewerker
langdurig
verzuim
week/maand
salaris
medewerker
kortdurend
verzuim
€ 370,- per
jaar per
medewerker
frequentie
maandelijks
of jaarlijks
wekelijks of
maandelijks
dagelijks
De incident kosten zijn exclusief de kosten veiligheidsbeleid
van € 940,- per fte werknemer per jaar (zie verder).
Dit overzicht maakt het belang van het implementeren van
een goed veiligheidsbeleid duidelijk, immers zeer ernstige
incidenten komen (gelukkig) minder vaak voor, maar
indien deze incidenten plaatsvinden zijn er wel veel meer
medewerkers in betrokken, die ook nog eens een grotere kans
lopen op langdurig ‘agressie’ verzuim of om tengevolge van
geweld op de werkplek min of meer volledig arbeidsongeschikt
te raken.
Bij een grotere inzet van medewerker uren dient men dan ook
nog eens de kosten met die factor te vermenigvuldigen, neem
bijvoorbeeld een ernstig incident dat zodanig escaleert, dat
hele teams of afdelingen al of niet met inzet van beveiliging in
rep en roer komen.
Nogmaals wil ik ook de aandacht richten op de matig ernstige
incidenten op het niveau van geagiteerd gedrag. Medewerkers
die te doen hebben met woordenwisselingen, conflicten met
collega’s of leidinggevenden, terecht of onterechte boosheid
van klanten, deze situaties komen echt veelvuldig voor in de
dagelijkse praktijk.
Medewerkers met angst gebruiken in deze situaties vaak de
verkeerde interventies op het verkeerde moment of gebruiken
interventies die de agitatie juist laten escaleren naar meer
ernstige agressie incidenten. Het is evident, dat met het
trainen van medewerkers in een meer professionele omgang
met boze klanten of collega’s de organisatie veel ‘winst ‘ kan
opleveren en de kwaliteit van dienstverlening kan verhogen.
Voorbeeld: Een organisatie registreert per jaar aan incidenten:
mate extreem hevig matig
aantal 4 20 100
kosten incident € 1200,- € 3000,- € 1250,aantal
betrokken
medewerkers
12 40 100
Mogelijk gevolg 12 x 20 x 100 x
arbeids- langdurig kortdurend
ongeschikt verzuim verzuim
à minimaal € 37.000,- per jaar
Bepaal:
1. Het aantal en soorten incidenten dat jaarlijks plaatsvindt in
uw organisatie.
2. De directe incident kosten.
3. De mogelijke verzuimkosten gerelateerd aan de incidenten
5. Op welke basis dient de organisatie
veiligheidsbeleid te ontwikkelen?
Aanbeveling 5: Het is de gezamenlijke verantwoordelijkheid
van de leiding en de medewerkers in de
organisatie dat alle medewerkers vertrouwen hebben
in - en zich gesteund voelen door het veiligheidsbeleid
in de organisatie waar zij werken. Als een medewerker
zich niet veilig voelt in zijn werk, dan ervaren de
klanten ook onveiligheid en vermindert de kwaliteit van
de zorg – en dienstverlening.
Stel een gedragscode voor de organisatie op.
Veiligheid in het werk is mijns inziens onlosmakelijk verbonden
met de kwaliteit van het werk en de dienstverlening. Veiligheid
begint bij een ieder zelf, “verbeter de wereld en begin bij
jezelf” is zeer van toepassing. Het is dus belangrijk om
allereerst goede aandacht te besteden aan een algemeen
gedragen gedragscode. Een gedragscode is in organisaties
een veronachtzaamd gebied, vaak wordt een gedragscode
verward met afspraken over huisregels, dat is heel wat anders.
Huisregels gaan meestal over wat wel of niet is toegestaan in
de contacten, zijn meest negatief geladen met allerlei geboden
en verboden en huisregels leiden niet in het minst juist tot
vele conflicten.
Een gedragscode gaat over mensen in een organisatie, die,
onafhankelijk van hiërarchie, dus alle medewerkers van hoog
tot laag, van portier tot en met directie, maar ook alle externe
mensen, zoals klanten en bezoekers, afspreken op welke wijze
men bij voorkeur met elkaar omgaat.
Voorbeeld: een chef vind dat zijn medewerker een klant niet
juist te woord staat.

Mogelijke gedragregel:
a. De medewerker wordt direct door zijn chef hierop aan-
gesproken ten overstaan van collega’s en klanten.
b. De chef grijpt in en neemt de situatie over van de
medewerker.
c. De chef verzoekt de medewerker na het voorval even mee
te komen naar andere ruimte en spreekt de medewerker
aan.
d. De chef maakt notitie van het voorval en brengt het thema
als agendapunt ter bespreking op een teambijeenkomst die
hij voorzit.
e. De chef verzoekt de betrokken medewerker na het voorval
om zelf de situatie als incident in te brengen in een team
intervisiebijeenkomst.
Angst en onmacht zijn dé risicofactoren die de kans op het
ontstaan van PSA vergoten.
Besteed daarom bij het ontwikkelen van een gedragscode
specifieke aandacht aan omgangsregels die:
- het zelfbeeld van medewerkers en klanten niet kunnen
bedreigen;
- niet inspelen op de onbevredigde behoeften van
medewerkers en klanten;
- geen existentiële waarden van medewerkers en klanten
aantasten.
Aanbeveling 6: De organisatie dient een systeem van
kwaliteitstoetsing met betrekking tot veiligheid te
realiseren.
Een gedegen veiligheidsbeleid begint dus met het opstellen
van een goede gedragscode en voorts een efficiënte
gegevensverzameling door het eenduidig, bij voorkeur digitaal,
registeren van incidenten. Daarna kan men overgaan tot het
opstellen van protocollen en procedures, waarbij het vooral
van belang is, om duidelijk vast te stellen wie, wat, waar en
hoe. Wie draagt verantwoordelijkheid, hoe en voor welke
situaties en op welk moment en hoe wordt er dan gehandeld.
In de 21e eeuw zijn ook de hulpmiddelen op digitaal en
elektronische gebied van belang, deze middelen dient men
uitsluitend in te zetten ter ondersteuning van het proces. Het
mag nooit zo zijn, dat men denkt met een camera het
geweldsrisico ingedamd te hebben. Een camera doet niets
meer of minder dan registeren en is een hulpmiddel doch geen
doel. Ook zijn er materiële en overige personele kosten, denk
aan de aanpassingen van ruimten, kwaliteit en kwantiteit van
personeel die vereist zijn in uitzonderlijke situaties.
Slachtoffers van incidenten hebben recht op een gedegen
collegiale nazorg, daarbij inbegrepen ook uw klanten en
bezoekers als deze slachtoffer zijn van een incident in uw
organisatie.
Goede basis – en follow-up trainingen om de deskundigheid
van medewerkers te bevorderen dienen een centrale plaats in
te nemen als jaarlijks vast onderdeel in veiligheidsbeleid. Op
basis van de registratie uitkomsten kunnen (direct) leidinggevenden
beter bepalen welke deskundigheid voor welke
werknemers het meest vereist is. Een goed veiligheidsbeleid
voorziet ook in het op maat toespitsen van de trainingen. Zo
hoeft bijvoorbeeld niet iedere werknemer getraind te worden
in het fysiek ingrijpen in extreme geweldsituaties, maar
wel hebben veel meer
medewerkers training
nodig in agressiepreventie
vaardigheden.
Veiligheidsbeleid behelst
ook beleidsbesprekingen
van uitvoerenden en
managers en het gestructureerd
inbrengen
van incidenten binnen de
intervisie bijeenkomsten
op afdelingen niveau,
met als uitgangspunt:
wat is er gebeurd en hoe
kunnen we hiervan leren
om in de toekomst op een
meer professionele wijze
hiermee om te gaan.
AA P
23
#3

24 #3
Op strategisch niveau in de organisatie behoren alle processen
samen te komen, teneinde het veiligheidsbeleid jaarlijks of
tweejaarlijks te evalueren en bij te stellen. Bij een centrale
stuurgroep of zoals in vele bedrijven reeds een BOT (bedrijfsopvang
team) is ingesteld.
Agressie is een dynamisch interactieproces en in de loop der
tijd kunnen de risico’s, omgangsvormen, omstandigheden en
doelgroepen veranderen, dus ook de veiligheidsmaatregelen.
6. Wat zijn de kosten van veiligheidsbeleid?
Aanbeveling 7: Een gedegen en organisatie breed
gedragen veiligheidsbeleid verdient zich zelf terug en is
een investering in de kwaliteit van de dienstverlening.
Agressie kosten het bedrijfsleven en de maatschappij veel,
heel veel geld. Denkt u zich maar eens even in, hoe de kosten
kunnen oplopen wanneer werknemers arbeidsongeschikt
raken door net te vaak geconfronteerd te zijn met angstige en
bedreigende werksituaties. In het begrip Psychosociale
Arbeidsbelasting PSA zijn niet voor niets de elementen
werkdruk en stress opgenomen, klachten die meestal het
gevolg kunnen zijn van het te lang in onveilige situaties
blijven doorwerken. Agressie is niet zelden een onderliggende
reden voor werknemers, vaak met geheel andere argumenten
bekleed, te vertrekken en te solliciteren naar een andere baan.
Om de lezer een beeld te geven hoe deze kosten zichtbaar
gemaakt kunnen worden, zal ik een aantal voorbeeld
rekenmodellen de revue laten passeren.
a. Kosten arbeidsongeschiktheid gerelateerd aan
agressie, intimidatie en geweld op de werkplek
Een calculatie voorbeeld
(met Regeer’s Agressie Calculatie Factor/ACF = 0.165):
In Nederland zijn ongeveer 800.000 arbeidsongeschikten
(WAO’ers), waarvan 200.000 WAO’ers minder dan 80 %
arbeidsongeschikt zijn (stand september 2007, CBS).
Onderzoek (2001, Ministerie SZW) geeft aan, dat ongeveer
1/3 (0,33 %) van het aantal arbeidsongeschikten gerelateerd
is aan psychosociale klachten.
50 % van de arbeidsongeschikten met psychosociale klachten
is gerelateerd aan agressie, intimidatie, pesten en geweld op
de werkplek.
Hierdoor kom ik simpelweg op de ACF van 0.165
(0.33 : 2 = 0.165).
0.165 x 600.000 volledige WAO’ers = 99.000 volledige
WAO’ers gerelateerd aan agressie op de werkplek.
0.165 x 200.000 gedeeltelijke WAO’ers = 33.000 gedeeltelijke
WAO’ers gerelateerd aan agressie op de werkplek.
AA P
Kosten WAO’ers gerelateerd aan agressie op de werkplek:
Stel modaal inkomen € 30.000,- per jaar.
70 % van 99.000 volledige WAO’ers € 2.079.000.000
50 % van 33.000 gedeeltelijke WAO’ers € 495.000.000
Totale kosten per jaar bedrijfsleven € 2.574.000.000
Langdurig “agressieverzuim“ kost een bedrijf maximaal 2 jaar
lang het volledige jaarsalaris per werknemer.
b. Kosten ‘agressie’ verzuim in bedrijf of instelling
met Regeer’s ACF
Aangezien arbeidsverzuim meestal voorafgaat aan arbeidsongeschiktheid,
kan dezelfde rekensom naar mijn mening ook
voor bedrijven en instellingen worden toegepast.
Ik neem als uitgangspunt een gemiddeld verzuimpercentage
van 5 %, let wel, er zijn organisaties waar het verzuimpercentage
daar beneden blijft, maar ook kan het verzuimpercentage
beduidend hoger liggen.
aantal
werk-
nemers
in bedrijf
verzuim
5 %
5 %
verzuim x
Regeer’s
ACF 0.165
kosten ‘agressie’
verzuim x
1½ modaal
€ 45.000,- per jaar
50 2,5 0.41 € 18.500,- per jaar
200 10 1.65 € 74.250,- per jaar
400 20 3.3 € 148.500,- per jaar
600 30 4.95 € 222.750,- per jaar
1000 50 8.25 € 371.250,- per jaar
2000 100 16.5 € 742.500,- per jaar
“Agressieverzuim” kost een bedrijf gemiddeld
minimaal € 370,- per fte werknemer per jaar.
Tijdens de evaluatie van de ARBO wet in 2004 kwam het
feit naar voren, dat in de grotere bedrijven agressie veiligheidsbeleid
meer handen en voeten krijgt dan in de kleinere
bedrijven. De kosten van agressie vormen wellicht de drijfveer,
hoe meer werknemers hoe groter de schade, nietwaar? Toch
schuilt daar een groot gevaar in, werknemers in een klein
bedrijf staan aan dezelfde gevaren bloot en voelen zich beslist
even onveilig bij gevaar als hun collega bij de grotere broer. Er
dient mijns inziens slechts een enkel criterium te gelden voor
alle bedrijven, groot of klein: als uw werknemer niet veilig kan
werken, dan lopen uw klanten ook grotere veiligheidsrisico’s.
Aanbeveling 8: De mate waarin u omgaat met
agressie zegt even veel over de kwaliteit van
uw dienstverlening.

In de meeste organisaties zijn de kosten veiligheidsbeleid
min of meer het ‘stiefkindje’ op de begroting en vertaalt zich
vaak in ‘ad hoc’ beleid: er gebeurt plotseling en ‘schijnbaar’
totaal onverwacht een ernstig geweldsincident met slachtoffers,
iedereen in rep en roer en vanuit alle kanten moet in
de organisatie ‘gezocht’ worden naar budget om de nu direct
benodigde en vereiste extra middelen en maatregelen te
financieren. Gelukkig zijn er ook veel organisaties waar men
meer structureel budget inruimt, maar toch... meestal worden
allerlei veiligheidsmaatregelen zoals trainingen, personele
inzet, hulpmiddelen, vervangingsuren onttrokken uit het
reguliere budget. Ja, en als er dan geld naar andere prioriteiten
gegaan is en er geen geld meer beschikbaar is, dan wordt
veiligheid ‘het sluitstuk’ van die begroting met alle gevolgen
van dien. Ik pleit voor een meer structurele aanpak en voor
een daadwerkelijk en realistisch kostendekkend budget
Veiligheidsbeleid.
Dat kan een organisatie uitsluitend realiseren, indien
management en alle medewerkers de prioriteit ook intentioneel
ondersteunen. Ik hoop met dit artikel medewerkers en
management bewust te laten worden, dat veiligheid onontbeerlijk
is en in toenemende mate zelfs onontkoombaar en
essentieel wordt voor een gezonde bedrijfsvoering en goede
kwaliteit van dienstverlening.
Voorbeeld berekening van Regeer’s VCF
Veiligheidsbeleid Calculatie Factor
Ik neem een modaal bruto jaarloon als basis € 30.000,-
De afdracht sociale premies bedraagt 20 % van
de loonsom € 6.000,van
die loonsom trek ik 5 % arbeidsverzuim af € 5.700,dan
vermenigvuldig ik het restant loonsom met
de ACF 0.165
dan kom ik op het bedrag wat ik noem VCF.
Geadviseerde kosten veiligheidsbeleid
per fte werknemer per jaar € 940,-
Aanbeveling 9: laat de organisatie de beleidskaders
veiligheid vaststellen en vertaal de uitvoering van dat
beleid in een jaarlijks budget per afdeling of team van
medewerkers.
Leg de verantwoordelijkheid daar waar ie hoort,
namelijk de directe leidinggevende/manager is er
verantwoordelijk voor, dat zijn medewerkers veilig
kunnen werken teneinde een goede kwaliteit van
dienstverlening te kunnen verzorgen.
7. Wat zijn de baten van agressiepreventie?
Ten slotte
Aanbeveling 10: Bij periodieke toetsing van de
percentages werknemer - en klanttevredenheid,
arbeidsverzuim, arbeidsongeschiktheid én personeelsverloop
kan de organisatie inzicht krijgen in de mate
van succesvolle implementatie van veiligheidsbeleid.
De baten van veiligheidbeleid vertalen zich in de organisatie in
resultaten zoals beschreven in de doelstelling van de nieuwe
ARBO wet: “het voorkomen van ziekten en ongevallen en het
terugdringen van verzuim en arbeidsongeschiktheid.”
Ieder ernstig incident dat in de organisatie voorkomen kan
worden is winst.
Wanneer voorkomen kan worden dat mensen betrokken
en gewond raken in incidenten is dat winst. Dat zal zich na
verloop van tijd ook vertalen in minder verzuimkosten voor de
organisatie en wat misschien minstens zo belangrijk is, in het
terugdringen van het verlooppercentage onder personeel. Als
werknemers goede collegiale nazorg genieten bij incidenten,
trainingen kunnen volgen om meer deskundig te worden, zich
gesteund voelen in moeilijke situaties, gehoord worden door
het management en zelfverzekerd plezier in hun werk hebben,
dan zullen zij minder geneigd zijn om de veilige werkplek in te
ruilen voor een andere baan. Dat vertaalt zich uiteindelijk ook
in een kwalitatief betere werkwijze.
De baten zullen voor iedere organisatie specifiek jaarlijks
kwantificeerbaar vast te stellen zijn.
Dat kan de organisatie ook vast stellen door, naast de
verplichte klachtregelingen (negatief), tevens periodiek klant
tevredenheid onderzoek te verrichten (positief).
De organisatie zal wellicht aangenaam verrast kunnen worden
door het positieve imago dat de klanten kunnen verwoorden,
wanneer de veiligheid en kwaliteit van de dienstverlening zijn
uitstraling niet mist!
De rekenmodellen in dit artikel zijn
door de schrijver op persoonlijke titel
en met de grootste zorgvuldigheid
samengesteld. Noch de schrijver,
noch de uitgever stellen zich echter
aansprakelijk voor eventuele schade
als gevolg van eventuele onjuist-
heden en/of onvolkomenheden in
deze rekenmodellen.
Leo Regeer: Opleider en
adviseur te Amsterdam
AA P
25
#3

26 #3
Agenda Websites Websites
Agenda
i n t e r n a t i o n a a l co n g r e s
18 - 19 maart 2008
1 st Biennial Conference of
the International Family
Aggression Society
Preston, Lancashire, UNITED KINGDOM
URL: www.uclan.ac.uk/
facs/science/psychol/
ifas/ifasindex.html
Venue: University of
Central Lancashire
Organisers: Dr. Nicola
Graham-Kevan & Crime Solutions
Landelijke Studiedag
Kindermishandeling 2008
Donderdag 28 februari 2008
9.30 - 17.00 uur te Eindhoven
www.congresburo.com
Iedereen die in zorg, welzijn en
onderwijs met kinderen of ouders
werkt, kan op enig moment te maken
krijgen met het thema kindermishandeling.
Hetzij omdat er vermoedens
ontstaan dat een bepaald kind
mishandeld wordt, hetzij omdat er
bekend is dat een kind een mishandelingsverleden
heeft. Vooral wanneer
de ouders en het kind uit een andere
(sub)cultuur afkomstig zijn, is het
extra moeilijk om mishandeling vast
te stellen, vermoedens te bespreken
en oplossingen te zoeken. Op deze
studiedag wordt daarom stilgestaan
bij signalen van kindermishandeling
en de manieren waarop zulke signalen
geïnterpreteerd, gedeeld en besproken
kunnen worden met mensen die een
andere culturele achtergrond hebben.
AA P
V&VN-congres
www.avvv.net
V&VN organiseert 7 februari 2008
voor alle verpleegkundigen en
verzorgenden een congres met als
titel ‘Harde keuzes in een zacht
beroep’.
Tijdens dit congres wordt op veel
manieren stil gestaan bij de vraag wat
verpleegkundigen en verzorgenden
nodig hebben om goed en veilig te
kunnen verplegen en verzorgen. Ook
het omgaan met geweld is een thema.
Landelijk congres
Ouderenmishandeling
Donderdag 31 januari 2008
Naturalis Leiden
Doelgroep: Beleids-, staf- en
coördinerende medewerkers bij
gemeenten, GGD’s, Advies en
Steunpunten Huiselijk Geweld,
instellingen voor welzijn en dienstverlening,
(thuis-)zorginstellingen,
GGZ, politie, huisartsen, ziekenhuizen,
woningbouwcorporaties.
Kortom: iedereen die in zijn/haar werk
op beleids-, coördinerend of uitvoerend
niveau te maken krijgt met ouderen.
Inlichtingen: Leids Congres Bureau,
Jacqueline van Wieringen, t: 071-
5148203, e: jacqueline@leidscongresbureau.nl,
www.leidscongresbureau.
nl/ouderenmishandeling
www.huiselijkgeweld.nl
De website is in eerste instantie opgezet
als verzamelpunt van informatie.
Het Ondersteuningsprogramma huiselijk
geweld van MOVISIE probeert alle
gegevens, die over het onderwerp
huiselijk geweld voorhanden zijn te
bundelen.
Meer over het
Ondersteuningsprogramma
De website wordt hiermee een loket
waar beroepsgroepen en publiek terecht
kunnen voor informatie. De website is
de plaats waar vraag en antwoord bij
elkaar komen.
www.weetwatjetypt.nl
Pesten via internet, hoezo laf!?
Helaas is het een probleem waar wij
steeds meer mee te maken krijgen.
Het is belangrijk om digitaal pesten
(cyberpesten) te voorkomen of te
verhelpen. Op deze site vind je genoeg
informatie, tips en hulp die jullie kunnen
helpen. Deze site is in drie gedeelten
ingericht: kinderen, ouders en
leerkrachten.
Wee t u in t e r e s s a n t e We b s i t e s?
gee f ze do o r aa n de re d a c t i e !

Praktijkcase
Praktijkcase
p s y c h o s o c i a l e
a r b e i d s b e l a s t i n g (psa)!
12 maart 2008 van 09.30 – 12.00 uur
Bent u in uw
organisatie
betrokken bij
veilig werken?
Waar u kennis van kunt nemen
Na inbreng van de praktijksituatie
algemeen of op een alleen werkplek:
- Wat betekent de nieuwe ARBO
wet voor de diverse bedrijven?
- Hoe kun je in je eigen branche
ARBO zorg op maat maken?
- Hoe kun je de PSA vroegtijdig
signaleren?
- Welke interventies en preventie
maatregelen zijn effectief?
- Hoe werkt de Arbeidsinspectie
nu in de praktijk?
- Wat is mijn rol als werknemer?
z i c h t op veiligheidsrisico’s
in al l e e n We r k l o c at i e s
16 mei 2008 van 09.30 – 12.00 uur
Bent u alleen werkzaam
in een locatie?
Werkt u vaak alleen
als groepsbegeleider?
Over implementatie bij o.a. agressie van de nieuwe ARBO wet
Bij de invoering van de nieuwe ARBO wet vanaf 1 januari 2007 moeten werkgevers en
werknemers samen afspraken maken ter preventie van de psychosociale arbeidsbelasting,
te weten oplossingen aandragen voor agressie, geweld, intimidatie, pesten en werkdruk.
Inschrijfbon (stuur een kopie per deelnemer bij meerdere aanmeldingen)
Beide studiedagen vinden plaats van 09.30 – 12.00 uur te
Amsterdam. Uw investering per studie ochtend bedraagt
€ 95,- per deelnemer.
Ja, ik schrijf mij in voor:
Studie ochtend Praktijkcase PSA
op woensdag 12 maart 2008
Studie ochtend Zicht op Veiligheidsrisico’s bij
alleen werklocaties op vrijdag 16 mei 2008
Waar u verder nog kennis van kunt nemen
* actuele informatie over psychosociale
arbeidsbelasting (PSA)
* kort en krachtige verheldering van de
nieuwe wetten
* werken vanuit uw praktijksituatie
* een helder, eenduidig begrippenkader
Zo schrijft u zich in
Via internet: www.leo.nl
Via e – mail: management@leo.nl
Via faxen: 020 – 493 38 28
Telefonisch: 020 – 493 34 37
Antwoordbon opsturen aan: LEO studiedagen,
Antwoordnummer 42045, 1020 VB Amsterdam
Deze trainingen
zijn ook op maat
incompany voor
uw organisatie
in te zetten, u
kunt een offerte
aanvragen...
Voor wie zijn deze open praktijk
studiedagen bestemd?
voor alle werknemers en voor iedereen
die verantwoordelijkheid draagt voor
een veilige werkplek in zorg, onderwijs
en dienstverlening in gemeenten en
bedrijven zoals verpleegkundigen,
begeleiders, teamleiders, managers,
leerkrachten, ARBO / BHV functiona-
rissen, docenten, mentoren, coör-
dinatoren, vertrouwens-personen,
voorlichters, leden klachtencommis-
sies, OR leden, beleidsmedewerkers,
personeelsfunctionarissen, juristen,
werknemers, werkgevers en directies.
Naam: .................................................................... voorletters: ........m/v
Privé adres: ............................................................................................
Postcode/plaats: .....................................................................................
Telefoon direct: ......................................................................................
E-mail: ..................................................................................................
Werkzaam in de instelling: ............................ Plaats: ..............................
Sector: ...................................................... Functie: .............................
Datum: ...................................................... Handtekening: ....................
AA P
27
#3

28 #3
Interview
van de redactie
Wat als je slachtoffer wordt van
agressie en geweld op je werkplek?
AA P
Werkgevers zijn verantwoordelijk, dat werknemers op een
veilige manier hun functie kunnen uitoefenen en veilig kunnen
werken in het bedrijf. De jurisprudentie van de laatste jaren
geeft blijk van een toenemende werkgeversaansprakelijkheid
bij bedrijfsongevallen, zeker ook als het gaat om agressie &
geweld op de werkplek.
Slachtoffers van agressie & geweld kunnen te maken krijgen
met uiteenlopende kosten. Naast materiële schade is er
vrijwel altijd sprake van sociaal-emotioneel- en/of lichamelijk
letsel. In ernstige gevallen kunnen er ook kosten ontstaan
bij blijvende invaliditeit, zoals het aanpassen van de woning,
om nog maar te zwijgen over de kosten bij incidenten met
dodelijke afloop. Onzekerheid over de uitkering van een
schadevergoeding is wel het laatste wat een slachtoffer
verdient.
We zijn op bezoek bij Ruud Heikoop en David van Delft,
accountmanagers van intermediair SEZ BV in Reeuwijk.
Onze nieuwsgierigheid is gewekt door het bericht, dat SEZ BV
op de markt gekomen is met een specifieke verzekering polis
agressie & geweld.
Ruud Heikoop: Enige jaren geleden werden wij door
werkgevers benaderd met het verzoek om een verzekering te
ontwikkelen, die uitkeert als medewerkers slachtoffer worden
van agressie & geweld tijdens hun werkzaamheden. De
gevolgen van geweld raken meestal veel verder dan de eerste
schrik of een kapotte bril. Bij de ontwikkeling van deze SEZ
Agressie & Geweldpolis zijn we daarom niet over één nacht ijs
gegaan. Wij zijn intermediair, dat wil zeggen dat wij polissen
inkopen bij verzekeraar(s), met name op het gebied van zorgen
verzuim verzekeringen en wij zijn altijd bezig om vanuit
een lijst met nieuwe en frisse ideeën zelf polissen voor verzekeringen
te ontwikkelen. Met het verwezenlijken van deze
nieuwe polis voor de specifieke vraag zagen wij mogelijkheden
in het uitbreiden van onze verzekeringsportefeuille.

Nieuwe doelgroepen
Heikoop: Wij hebben volgens een ruwe schatting al meer
dan 1000 van deze polissen afgesloten en het valt ons
op, dat wij hiermee ook onverwacht andere doelgroepen
mee bereiken. Zo blijkt dat homofielen en dan met name
de zogenaamde ‘hetero’ (getrouwde) homofielen zich erg
onveilig voelen en massaal deze polis als privé persoon
afsluiten.
Terwijl bijvoorbeeld een doelgroep als marktkooplieden,
die vrijwel dagelijks met agressie op straat geconfronteerd
worden, het geheel laten afweten….
€ 1,25 per maand is de premie voor deze verzekering, is dat
nu wel zo interessant voor de verzekeringsmaatschappij?
Heikoop: Ja, we zijn heel erg trots op dit geweldige resultaat!
We zijn dan ook een flinke tijd met de ontwikkeling van deze
verzekeringspolis bezig geweest om daarna de best mogelijke
polis tegen het laagst denkbare tarief in te kunnen kopen. Met
deze lage premie kun je dus wel stellen, dat wij bij de verschillende
verzekeringsmaatschappijen de polis zeer goed uit
onderhandeld hebben. Er wordt dan ook geen winst op deze
verzekering gemaakt, de premie voorziet in de kosten bij de
verzekeringsmaatschappij en de administratiekosten. Ons
belang? Wij gaan ervan uit, dat wij deze nieuwe verzekerden
ook kunnen informeren over bijvoorbeeld onze zorg – en
verzuim verzekeringen en daarin schuilt dan voor ons de
meerwaarde in het aanbieden van deze verzekeringspolis.
Sinds wanneer is de verzekering op de markt?
De verzekering hebben we dit jaar per 1 januari 2007
gelanceerd, maar eigenlijk hadden we de polis al een tijd
eerder ontwikkeld…. Op dat moment gebeurde er echter net
een ernstig geweldincident op een school met veel nationale
media aandacht. Wij wilden niet de indruk wekken dat wij
zogezegd van deze situatie misbruik zouden maken… maar
toen we dit jaar de polis op de markt brachten, volgden er
niettemin toch veel publiciteit in kranten (o.a. voorpagina
van de Telegraaf) en andere media. De verzekering is helaas
erg actueel, liever zouden ook wij geweld willen voorkomen,
maar alle geweld oplossen is een utopie. Wat we wel kunnen,
is de financiële pijn die geweld voor de slachtoffers met zich
meebrengt helpen verzachten.
Wie kan zich verzekeren en vanaf welk moment?
Iedereen kan zich individueel vanaf elk moment verzekeren!
De polis is in eerste instantie gericht op werkgevers, die al hun
medewerkers in het bedrijf kunnen verzekeren. Bij een ernstig
incident, waarbij een werknemer slachtoffer wordt, kan dan de
werkgever een pijnlijke rechtsgang, waarbij hij tegenover zijn
werknemer komt te staan, worden bespaard. Het ontslaat de
werkgever geenszins van zijn (wettelijke ARBO) plicht, om er
alles aan te doen wat in zijn macht ligt om dergelijke onveilige
situaties in de toekomst zoveel mogelijk te voorkomen!
Hoe wordt er met de schuldvraag omgegaan?
Heikoop: De verzekering is wat dat betreft een uniek
product, bij het vaststellen van de uitkering geldt uitsluitend,
dat de schade die bij het slachtoffer is toegebracht wordt
vastgesteld. Er wordt dus geen schuldvraag gesteld! Er dient
uitsluitend vastgesteld te worden, dat het individu slachtoffer
is geworden van agressie en/of geweld. Daarvoor dient het
slachtoffer politie aangifte te verrichten of wel kan het bedrijf
in voorkomende situaties dit aantonen met een degelijke en
objectieve registratie van het incident. Voorts wordt de schade
van het slachtoffer bepaald en dient men aannemelijk te
maken welke schade er naar rato wordt geleden. Er is aan veel
gedacht, zo wordt de nazorg bij psychische schade verleend en
zijn er naast de uitkeringen voor materiele schade, blijvende
invaliditeit of bij overlijden ook aanvullende uitkeringen tot
100 % als de ziektekostenverzekering van het slachtoffer
niet volledig tegemoet komt in de kosten. Uiteindelijk blijft de
dader verantwoordelijk voor de gevolgen van zijn agressieve
daden en dus zullen alle kosten die deze verzekering uitkeert
aan het slachtoffer ook weer worden verhaald op deze dader.
Ook daarin voorziet de polis in de rechtsbijstandskosten.
Uniek in Nederland
Deze SEZ polis Agressie & Geweld is uniek voor Nederland en zelfs voor
Europa. De polis kan alleen in Nederland en België worden afgesloten.
De verzekering biedt 24-uurs dekking in geheel Europa en kan dus
behalve voor werknemers in bedrijven ook als privé persoon worden
afgesloten. Ook als je slachtoffer wordt van geweld op straat.
AA P
29
#3

30 #3
Kort
NIEUWS
Conducteurs voor actie tegen
nieuw agressiebeleid
CAPELLE AAN DEN IJSSEL - Hoofdconducteurs van de
Nederlandse Spoorwegen zijn bereid actie te voeren, omdat zij
agressieve reizigers niet meer zelf mogen aanpakken.
Zij maken zich grote zorgen over de toekomst. Zij willen de
geweldsbevoegdheid behouden en zijn bereid daarvoor een
opleiding te volgen.
Dat blijkt uit een onderzoek dat FNV Bondgenoten onder
de ongeveer 3000 hoofdconducteurs van de NS heeft laten
uitvoeren. 339 van hen hebben meegedaan. Sinds 1 januari
mogen hoofdconducteurs geen geweld meer toepassen tegen
bijvoorbeeld zwartrijders. Zij moeten een beroep doen op
mobiele teams van de Nederlandse Spoorwegen die meer
bevoegdheden hebben. Verder zijn er flexibel inzetbare teams,
verspreid op tussenstations in het land of aanwezig in treinen,
die de hoofdconducteurs kunnen inschakelen.
Minder ziekteverzuim door
afspraken over veilig werk
DEN HAAG - De afspraken tussen werkgevers en werknemers
over veilig werk en het terugdringen van ziekteverzuim en
arbeidsongeschiktheid werpen vruchten af.
Tussen 1999 en 2005 is het ziekteverzuim in sectoren met
een zogenoemd arboconvenant met 28 procent gedaald. In de
overige sectoren was dat 11 procent.
Minister Piet Hein Donner van Sociale Zaken heeft dat aan de
Tweede Kamer laten weten. De extra daling van het verzuim in
sectoren met een arboconvenant scheelt in die bedrijfstakken
450 miljoen euro per jaar.
Ook zijn daar meer maatregelen getroffen tegen arbeidsrisico’s
als RSI, werkdruk en agressie op het werk.
Agressie tegen overheidspersoneel
harder aangepakt
DEN HAAG - Het kabinet neemt een reeks maatregelen om
agressie tegen overheidsdienaren terug te dringen. Mensen die
zich agressief opstellen tegen overheidspersoneel moeten er
AA P
straks rekening mee houden dat ze bepaalde rechten kunnen
verliezen, zoals bijvoorbeeld hun uitkering.
Dat heeft minister Guusje ter Horst (Binnenlandse Zaken)
gezegd na afloop van de ministerraad. “Mensen die werken
voor u en mij behoren niet uitgescholden of geslagen te
worden. We moeten duidelijke normen stellen van wat we wel
en niet acceptabel vinden.
Overheidspersoneel krijgt in toenemende mate te maken
met agressie en geweld. Een kwart van hen wordt inmiddels
geconfronteerd met fysiek geweld en bijna tweederde met een
agressieve benadering, zo leert recent onderzoek.
Vooral ambulancebroeders, gevangenispersoneel en treinconducteurs
hebben het zwaar te verduren. Zij krijgen bijna
zonder uitzondering te maken met agressie en geweld.
Geweld weegt extra zwaar als het gaat om hulpverleners, zoals
ambulancepersoneel en brandweerlieden’’, zei vicepremier
André Rouvoet in een toelichting. “Klagen mag, maar schelden
niet en geweld al helemaal niet.”
Met het Openbare Ministerie is in het verleden al afgesproken
dat bij agressie en geweld tegen overheidspersoneel hogere
straffen worden geëist.
Ook mensen die enorm tekeer gaan tegen baliemedewerkers
van bijvoorbeeld de Sociale Dienst kunnen rekenen op
represailles. Wanneer ze te ver gaan, moet wat minister Ter
Horst betreft worden gekort op de uitkering.
Het vrijdag gepresenteerde actieplan is een uitwerking en
aanscherping van een pakket voorstellen dat het vorige
kabinet heeft gedaan.
Helft horecapersoneel gebukt
onder zware werkdruk
AMSTERDAM - Voor bijna de helft van het horecapersoneel
is de psychische en fysieke werkdruk te hoog en 55 procent
zegt dat de werkgever daaraan niets doet. Dit meldt de FNV
Horecabond.
Grootste klachten zijn de vaak hectische werkomstandig-
heden, agressie van klanten en zwaar lichamelijk werk. Uit
een onderzoek van de bond bleek dat de horecawerkers

Kort
NIEUWS
ontevreden zijn met hun huidige cao: 82 procent wil een
nieuwe overeenkomst.
De Horecabond bereidt zich voor op nieuwe cao-onderhandelingen
voor volgend jaar. De bond zet in op een loonsverhoging
van 3,5 procent omdat de lonen van de meeste werknemers
volgens de bond de afgelopen jaren slechts matig gestegen
zijn ondanks een economische groei in de sector.
FNV pleit ook voor meer zeggenschap voor het personeel over
hun werkrooster om onregelmatige werktijden te beperken, zo
meldt NU Z. (c) NU Z
Boze Chinezen mogen
afreageren in cafe
LONDEN - Gestreste Chinezen kunnen sinds kort hun
frustraties botvieren in een nieuw café in de stad Nanjing.
Al hun opgekropte woede kunnen de klanten uitleven op het
personeel, dat zij naar wens in elkaar kunnen slaan, schoppen
of stompen.
De twintig mannelijke barmedewerkers hebben
beschermende kleding aan en hebben een speciale training
gekregen om de agressie op te vangen. De meeste klanten
zijn volgens eigenaar Wu Gong vrouwen die werken in de
dienstverlening of de entertainmentindustrie. Op verzoek kan
het personeel zich verkleden als de persoon die de klant te
lijf wil gaan, bijvoorbeeld als de baas of echtgeno(o)t(e), zo
meldde de BBC.
Als een flinke kaakstoot niet oplucht, is in de bar ook
psychologische hulp beschikbaar. Studenten aan de plaatselijke
faculteit psychologie zijn aangetrokken om de soms
noodzakelijke geestelijke steun te verlenen.
Jeugdgevangenissen
functioneren ondermaats
DEN HAAG - De veiligheid van jongeren in jeugdgevangenissen
is onvoldoende gegarandeerd. De veertien justitiële jeugdinrichtingen
in Nederland slagen er niet in om jongeren goed
te heropvoeden en te behandelen.
Ook doen zij onvoldoende aan het voorkomen van agressie en
geweld. Dat staat in een inspectierapport dat is aangeboden
aan staatssecretaris Nebahat Albayrak van Justitie.
Vier inspectiediensten oordelen gezamenlijk dat de jeugdgevangenissen
hun opdracht onvoldoende uitvoeren. In zes
inrichtingen bestaat zelfs een ernstig risico op een onveilig
leef- en behandelklimaat voor de jongeren. Zij zijn onder
verscherpt toezicht geplaatst.
Albayrak vindt dat de inspecties een “bijzonder ernstig beeld”
schetsen van de veiligheid in jeugdgevangenissen. “De
conclusies liegen er niet om. Dit rapport geeft een duidelijk
signaal af: zo kan het niet verder.”
In overleg met de bewindslieden Ernst Hirsch Ballin (Justitie),
André Rouvoet (Jeugd) en Sharon Dijksma (Onderwijs) heeft
de staatssecretaris besloten aanvullende maatregelen te
nemen ter verbetering van de veiligheid.
Het gaat onder meer om investeringen in het opleidingsniveau
van personeel, het aantrekken van extra jeugdpsychiaters en
verkleining van de groepen.
Het budget hiervoor is vrijgemaakt in de overheidsbegroting
voor 2008, die volgende week wordt gepresenteerd. Dat staat
in een brief aan de Tweede Kamer.
De maatregelen komen bovenop ingrepen die al eerder werden
aangekondigd. Bovendien bekijken de verantwoordelijke bewindslieden
wat er verder nog moet gebeuren. Dit zal komend
voorjaar resulteren in een pakket aanvullende maatregelen.
Alle veertien jeugdgevangenissen moeten een verbeterplan
voorleggen aan de inspectiediensten. “Het gaat hier om de
moeilijkste groep jongeren binnen de jeugdzorg. Dat betekent
dat je alles op alles moet zetten om de risico’s zo snel mogelijk
te verminderen”, zei hoofdinspecteur Joke de Vries van de
inspectie Jeugdzorg. Zij presenteerde het rapport.
De vorige minister van Justitie, Piet Hein Donner, heeft in
2006 opdracht gegeven tot het onderzoek naar de veiligheid
in jeugdgevangenissen. Dat is mede uitgevoerd door de
inspecties van het Onderwijs, voor de Gezondheidszorg en
voor de Sanctietoepassing.
Later deze maand wordt ook een onderzoek van de Algemene
Rekenkamer naar jeugdgevangenissen gepubliceerd.
Bron: ANP
AA P
31
#3

Mahoniemeubelen.nl
Wij importeren rechtstreeks uit de Filippijnen, daar worden onze
kwaliteitsmeubelen vervaardigd en wij werken daar samen met
verschillende meubelfabrieken. De meubelen zijn naar eigen
design, van massief Mahonie en van zeer goede kwaliteit. Naast het
mahoniehout vind u in onze meubelcollectie ook combinaties met
gevlochten hardhouten materialen (zoals Abaca). Onze collectie
meubelen staat afgebeeld op de website, wij kunnen uit deze
voorraad direct leveren. De huidige design collectie bestaat o.a.
uit diverse stijlen lounge stoelen, love seats, 2 – 3 zit bankstellen,
eetkamertafels en stoelen, (garderobe) kasten, laden kasten,
barstoelen, cocktail tafels, bijzet kasten, kamerschermen, tv
kasten en vitrinekasten. Wij verkopen deze eigen importmeubelen
rechtstreeks aan particulieren. U kunt onze collectie modern
klassieke mahonie meubelen op afspraak bezichtigen. U kunt zowel
op werkdagen, in de weekenden als in de avonduren ook bij ons
terecht voor een bezichtiging op afspraak.
Verder kunnen wij ook maatwerk leveren. Bijna al uw woon ideeën
(ook bedden op maat) kunnen wij realiseren. De levertijd van
maatwerk meubelen bedraagt 3 – 5 maanden.
Onze showroom is gevestigd in de regio Amsterdam.
Tevens verkopen wij een uitgebreide collectie reproschilderijen,
zie voor de collectie www.reproschilderijen.nl.
Ook eigen import boxspringbedden met
memory foam matrassen (vergelijk
Tempur) en gezondheidskussens voor
comfortabel en gezond slapen. De bedden
zijn 0.90 cm breed, 210 cm lang en 68
cm hoog, door het comfortabel in- en
uitstappen is deze boxspring ook uitermate
geschikt voor senioren! Zie hiervoor www.
boxspringmemoryfoam.nl.
U kunt een afspraak
maken als volgt:
• Via de website een
e-mail sturen met uw
contactgegevens, zo
spoedig mogelijk nemen
wij met u contact op
voor het maken van een
afspraak.
• U kunt dagelijks van 10
– 19 uur bellen om een
afspraak voor bezichtiging
te maken op telefoon
nummer: 020 493 34 29