Technische Documentatie VSH Multicon S

Een product van vsh
Alles van VSH: Dat werkt beter.
VSH Multicon S
Kunststofleidingsysteem
n Technische handleiding
n Assortimentsoverzicht

4
Inhoudsopgave
Inleiding 6
1 Toepassingsgebied 7
1.1 Algemeen 7
1.2 Toepassingen voor CV 7
1.2.1 Installatie met verdelers 7
1.2.2 Installatie zonder verdelers 8
1.2.3 Aansluiten van een ketel 8
1.2.4 Aansluiten van radiatoren met zijaansluiting 9
1.2.5 Aansluiten van radiatoren met onderaansluiting 12
1.2.6 Aansluiten van designradiatoren 12
1.2.7 Ballorex ® Venturi Strangregelventielen 12
1.3 Toepassingen voor sanitaire installaties 13
1.4 Toepassingen voor gasinstallaties 13
2 Technische aspecten 14
2.1 Principe Schuifhulsfittingen 14
2.2 Technische aspecten VSH Multicon S fitting 14
2.2.1 De opbouw van de VSH Multicon S fittingen 14
2.2.2 Herkenbaarheid VSH Multicon S voor Gas 15
2.3 Technische aspecten VSH Multicon S buis 15
2.3.1 Opbouw van de buis 15
2.3.2 Toe te passen buizen 16
2.3.3 Buiskarakteristieken 16
2.3.4 Karakteristieken PE-isolatie 16
3 Keuren 18
4 Algemene installatie informatie 19
4.1 Inleiding 19
4.2 Bevestiging van de leidingen 19
4.2.1 Uitvoering van fixatiepunten (FP) en glijpunten (GP) 19
4.3 Warmte uitzetting (Expansie in het leidingsysteem) 19
4.3.1 Berekening van een expansiebeen/expansiebocht, type L 21
4.3.2 Berekening van een expansiebeen/expansiebocht, type Z 21
4.3.3 Berekening van een expansiebeen/expansiebocht, type U 22
4.4 Montage-adviezen m.b.t. bevestiging en expansie
van het leidingsysteem 23

4.5 Bevestiging en expansie van een stijgleiding 23
4.6 Voorbeeld m.b.t. bevestiging en expansie
van aftakkingen van een stijgleiding 24
4.7 Drukverlies 25
4.7.1 Drukverlies fittingen 25
4.7.2 Drukverlies buis – Sanitair & CV 26
4.7.3 Drukverlies buis - Gas 27
4.8 Inbouw aanbevelingen 29
4.9 Afpersen van de installatie 29
4.10 Aansluitvermogen en stroomsnelheid 29
4.11 Maximale leidinglengte 30
4.12 Warmte-isolatie 30
4.13 Voorschriften met betrekking tot het installeren
van AKB buis als gasleiding 30
4.14 Corrosie 31
4.14.1 Spanningscorrosie 31
4.14.2 Elektrolytische corrosie 31
4.15 Renovatie oplossing 31
4.15.1 Inleiding 32
4.15.2 Toe te passen buizen 32
4.15.3 Montage 32
5 Montage 32
5.1 Montagevoorschriften Handgereedschap, uitsluitend 14 t/m 26 mm 32
5.2 Montagevoorschriften Electrischgereedschap 34
5.3 Gereedschap 35
5.3.1 Handgereedschap toepasbaar vanaf 14 t/m 26 mm 35
5.3.2 Elektrisch gereedschap toepasbaar vanaf 14 t/m 40 mm 35
5.3.3 Onderhoud 35
6 Garantieverklaring Multicon 36
7 Assortimentsoverzicht 38
7.1 Fittingen 38
7.2 Gas Fittingen 49
7.3 VSH Multi Super Knel 52
7.4 Buizen 56
7.5 Gereedschap 59
5

6
Inleiding
VSH Flow Control heeft altijd een passende oplossing voor gas-,
water-, c.v.- en koelinstallaties in de woning- & utiliteitsbouw. In
samenwerking met zusterbedrijven biedt VSH Flow Control een
compleet assortiment metaal leidingsystemen, kunststof leidingsystemen,
gas-, water- en c.v.-appendages, professioneel sanitair
met legionellapreventiesystemen en nood- en oogdouches.
VSH Multicon S is een kunststofleidingsysteem voor het aanleggen
van cv-, gas-, drinkwater-, koel en olievrije persluchtinstallaties
en bestaat uit fittingen, Aluminium-kunststof systeembuis,
appendages en gereedschappen. Dit betekent dat met één assortiment
fittingen en één kunststofleiding een woning compleet geïnstalleerd
kan worden. Met Multicon S is er geen vernauwing in de
doorlaat en hierdoor ook geen stromingsgeluid. Daarnaast zorgt
de schuifhuls voor een alzijdige inklemming en een visuele controle,
wat extra zekerheid geeft bij het installeren van het systeem.
Voordelen
• Geschikt voor zowel cv-, gas-, drinkwater-,
koel en olievrije persluchtinstallaties
• Breed assortiment vanaf Ø14 t/m 40 mm
• Slanke schuifhulsfittingen uit ontzinkingsbestendig messing
• Grote doorlaat
• Geringe stromingsweerstand en geluid
• Alzijdige inklemming door de ronde schuifhuls
• Duidelijke visuele controle (Leake Before Pressed)
• Snelle en zekere montage
• Stompgelaste Aluminium-kunststof Systeembuis
• Zowel hand- als elektrisch gereedschap
• Systeemkeuren: KIWA voor drinkwater,
GASTEC QA voor gas en, KOMO voor CV
• 10 jaar systeemgarantie

1 Toepassingsgebied
1.1 Algemeen
Het VSH Multicon S systeem is speciaal ontwikkeld voor de
Nederlandse bouwwijze in de woning- en utiliteitsbouw (nieuwbouw
en renovatie). Er is bijvoorbeeld rekening gehouden met
de dunne afwerkvloeren en (Gibo)wanden zoals deze in de
Nederlandse bouw toegepast worden. Voorbeelden hiervan zijn
de slanke fittingen, de passeerkruisstukken en de enkele en
dubbele muurplaat met geringe inbouwdiepte.
1.2 Toepassingen voor CV
Er zijn twee basisprincipes om radiatoren aan te sluiten met
kunststofleidingen. Door middel van verdelers met de leidingen
door de afwerkvloer naar iedere radiator of door middel van leidingen
met aftakkingen in de afwerkvloer. Deze twee principes
worden hieronder verder uitgewerkt.
Onafhankelijk van deze twee installatieprincipes wordt verder
ingegaan op het aansluiten van de belangrijkste onderdelen van
de CV installatie zoals ketels en diverse typen radiatoren.
1.2.1 Installatie met verdelers
Per verdieping wordt de stalen Multicon C verdeler
geplaatst die vanaf de ketel met zijaansluiting
22 mm knel aangesloten wordt. Vanaf
de verdeler worden de radiatoren met aparte
aanvoer en retour leidingen (2-pijps) aangesloten
(afb. 1). Door dit systeem blijven alle koppelingen
bereikbaar.
Het is ook mogelijk bij een installatie met verdelers
een beperkt aantal radiatoren in serie te zetten
(“doorlussen”). Door gebruik te maken van
1-pijps onderblokken wordt de retour van de
eerste radiator de aanvoer van de volgende (afb.
2). Dit betekent wel dat de aanvoertemperatuur
van elke volgende, in serie geplaatste radiator,
lager wordt. Dit wordt slechts gedeeltelijk ondervangen
door het 1-pijps onderblok waardoor
het aantal in serie te plaatsen radiatoren beperkt
is. Ook in deze situatie blijven alle koppelingen
bereikbaar.
Afbeelding 1
Afbeelding 2
7

8
1.2.2 Installatie zonder verdelers
Radiatoren kunnen ook zonder verdelers worden
aangesloten (afb. 3). Hierbij wordt vanaf de
ketel een hoofdleiding langs de verdiepingen
gelegd (stijgleiding). Per verdieping wordt hiervan
afgetakt en worden de kunststofleidingen
direct in de vloer gelegd. Deze buizen worden
langs de radiatoren gelegd, waarbij de diameter
van de gebruikte buis steeds kleiner wordt.
Iedere radiator wordt door middel van aftakkingen
in de vloer 2-pijps aangesloten. Ook in
deze situatie blijven alle koppelingen bereikbaar.
De passerkruisstukken zijn speciaal ontwikkeld
voor het op deze manier aanleggen van een
installatie, zodat men geen overelkaar heen
kruisende leidingen heeft (tabel 1).
Tabel 1
1.2.3 Aansluiten van een ketel
Alle aansluitingen voor CV-, waterleiding en gas
op de ketel kunnen met kunststofleidingen aangesloten
worden. Afhankelijk van het merk en
type van de ketel zijn vier typen aansluitingen
mogelijk voor warm en koud CV- en/of drinkwater
en gasleiding (tabel 2).
Afbeelding 3
Maat Art. nr. A B C L1 L2
16 x 16 x 16 078900.8 16 16 16 143 94
16 x 16 x 20 078904.1 16 16 20 146 96
20 x 16 x 16 078901.9 20 16 16 146 96
20 x 16 x 20 078903.0 20 16 20 149 96
20 x 20 x 20 078902.1 20 20 20 149 99
Afbeelding 4
Aansluiting op metalenbuis knelkoppeling binnendraad buitendraad
Verbinding schuif x knel schuif x insteek schuif x ko.dr. schuif x bn.dr.
Type nr. cv / sanitair K 3224 K 3226 K 3220 K 3261
Type nr. gas G 3224 G 3226 G 3220 G 3222
Tabel 2

1.2.4 Aansluiten van radiatoren met zijaansluiting
Met het assortiment fittingen van VSH Multicon
S is dit type radiatoren op vele manieren aan
te sluiten. De keuze hierin is afhankelijk van de
eisen op het gebied van uiterlijk en kostprijs en
kan dus per project verschillen.
Tweezijdige aansluiting met vloerplaten
Een vloerplaat is een schuifhulsfitting met daaraan
vast een vernikkelde vernikkelde koperen koperen buis ø 15 mm
van 300 of 1000 mm lang. Bij deze toepassing
zijn er bij de radiator geen kunststofleidingen
zichtbaar (afb. 5, tabel 3).
Afbeelding 5
Eenzijdige aansluiting met vloerplaten
Een vloerplaat is een schuifhulsfitting met daaraan
vast een vernikkelde koperen buis ø15mm
van 300 of 1000mm lang. Bij deze toepassing
zijn er bij de radiator geen kunststofleidingen
zichtbaar (afb. 6, tabel 4).
Afbeelding 6
# Product Art. nr.
1 radiatorkraan handbediend standaard haaks*¹ 320558.7
2 radiatorkniekoppeling vernikkeld 087627.1
3 vloerplaat 16 x 300 mm 072747.4
4 vloerplaat 16 x 1000 mm 072748.5
Tabel 3
# Product Art. nr.
1 radiatorkraan handbediend standaard haaks*¹ 320558.7
2 radiatorkniekoppeling vernikkeld 087627.1
3 vloerplaat 16 x 300 mm 072747.4
4 vloerplaat 16 x 1000 mm 072748.5
Tabel 4
9

10
Aansluiting met onderblok en dubbele vloerplaat
De dubbele vloerplaat heeft een hartafstand
van 37,5 mm. Dit komt overeen met de VSH
onderblokken. De vernikkelde koperen buizen
(ø 15 mm) zijn 300 mm lang (afb. 7, tabel 5).
Afbeelding 7
# Product Art. nr.
1 radiatorkraan handbediend standaard haaks*¹ 320558.7
2 stalen precisiebuis
3 onderblok 1-2-pijps omstelbaar/afsluitbaar*² 071665.0
4 aansluitset koper/staal 071588.0
5 dubbele vloerplaat 14 x 300
dubbele vloerplaat 16 x 300
Tabel 5
Aansluiting met onderblok en radiator-aansluit T-stukken
De radiator-aansluit T-stukken zijn T-koppelingen
met daaraan vast een vernikkeld koperen buis
(ø 15 mm) van 300 of 1000 mm lang (afb. 8,
tabel 6).
Afbeelding 8
072744.1
072764.1
# Product Art. nr.
1 radiatorkraan handbediend standaard haaks*¹ 320558.7
2 stalen precisiebuis
3 onderblok 1-2-pijps omstelbaar/afsluitbaar*² 071665.0
4 aansluitset koper/staal 071588.0
5 radiator aansluit T-koppeling 20 x 300 072883.8
Tabel 6

Aansluiting rechtstreeks aan het onderblok
Afbeelding 9
Aansluiting eenzijdig rechtstreeks
Afbeelding 10
# Product Art. nr.
1 radiatorkraan handbediend standaard haaks*¹ 320558.7
2 stalen precisiebuis
3 Simplex variocon zij-onderblok, volledig afsluitbaar,
draaibaar en omkeerbaar*²
320670.9
4 wartelkoppeling 16x3/4 Euroconus
5 schuifhuls vernikkeld 16 072536.2
Tabel 7
# Product Art. nr.
1 radiatorkraan handbediend standaard haaks*¹ 320558.7
2 stalen precisiebuis
3 radiatorkoppeling haaks sch 16 x 1/2 072712.2
4 overgangskoppeling sch x kn 16 x 15 072521.9
5 schuifhuls vernikkeld 16 072536.2
Tabel 8
*¹ VSH levert radiatorkranen in diverse uitvoeringen. Behalve de getoonde kraan ook een rechte uitvoering een
rechte, haakse en een haaks verkeerde thermostatische kraan. Voor meer informatie www.vsh-flowcontrol.nl.
*² VSH levert onderblokken in diverse uitvoeringen, naast de getoonde onderblokken. Voor meer informatie
www.vsh-flowcontrol.nl.
11

12
1.2.5 Aansluiten van radiatoren met onderaansluiting
Voor het aansluiten van radiatoren met onderaansluiting
(zgn. ventielcompactradiatoren, afb.
11) zijn er een aantal mogelijkheden. Het kan
door middel van een H-onderblok (afb. 12) of
rechtstreeks (afb. 13). De H-onderblokken zijn
er in vele uitvoeringen zoals afsluitbaar, recht,
haaks, 1-pijps, 2-pijps, draaibaar (Variocon) en
telescopisch. Voor een compleet overzicht van
de VSH onderblokken verwijzen wij u naar onze
website, www.vsh-flowcontrol.nl.
1.2.6 Aansluiten van designradiatoren
Vooral bij designradiatoren is het van belang dat
deze op een fraaie manier aangesloten worden
(afb. 14). Het VSH Multicon S assortiment voorziet
in twee fraaie aansluitmogelijkheden die beiden
nauwelijks zichtbaar zijn, doordat zowel de
aanvoer als de retour direct uit de muur komen.
Er kan gekozen worden om de kunststofleiding
uit de muur te laten komen en via een radiatorkniekoppeling
direct aan te sluiten (afb. 15). Nog
fraaier is de vernikkelde vloerplaat te gebruiken
in de muur. Hierbij wordt de verbinding met de
kunststofleiding in de muur gemaakt en is alleen
de vernikkelde buis zichtbaar (afb. 16).
1.2.7 Ballorex ® Venturi Strangregelventielen
De Ballorex ® Venturi is een statisch strangregelventiel
om de waterstroom in een cv-installatie
te balanceren. Door het nauwkeurig inregelen
van de flow met de Ballorex ® Venturi wordt optimaal
comfort en vermindering van het energie
verbruik gerealiseerd.
Naast statische strangregelventielen heeft
VSH ook dynamische strangregelventielen, de
Ballorex ® Dynamic. Voor meer informatie www.
vsh-flowcontrol.nl.
Binnen een cv-installatie die is aangelegd met
behulp van VSH Multicon S kan men de overgangskoppelingen
(schuif x buitendraad) gebruiken
om de Ballorex ® Venturi in het systeem te
integreren (afb. 17).
Multicon Multicon
Afbeelding 11 Afbeelding 12 Afbeelding 13
Afbeelding 14 Afbeelding 15 Afbeelding 16
Afbeelding 17
Multicon Multicon

1.3 Toepassingen voor sanitaire installaties
Sanitaire installaties met kunststofleidingen worden in principe
op dezelfde manier aangelegd als met koperen buizen. Veel
voorkomende onderdelen in sanitaire installaties kan men
aansluiten door middel van puntstukken, schroefbussen en
spieeinden (afb. 18).
Gasinstallaties met kunststofleidingen worden in principe op
dezelfde manier aangelegd als met koperen buizen. Veel voorkomende
onderdelen in gasinstallaties kan men aansluiten door
middel van puntstukken, schroefbussen en spieeinden (afb. 19).
Voor de eisen voor gasinstallaties in kunststof verwijzen wij naar
NEN1078 en NPR 3378-10. Een samenvatting van de bepalingen
vindt u op in paragraaf 4.13.
Afbeelding 18
1.4 Toepassingen voor gasinstallaties
Afbeelding 19
13

14
2 Technische aspecten
2.1 Principe Schuifhulsfittingen
Het VSH Multicon S systeem (afb. 20 maakt gebruik van gepatenteerde
schuifhuls fittingen. Deze fitting maakt de montage
gemakkelijk en levert daardoor veel tijdwinst op.
De fitting wordt in de opgetrompte buis gestoken, door het
optrompen van de buis geven schuifhulsfittingen nauwelijks
doorlaatvernauwing en dus geringe stromingsweerstand en
minder kans op geluidsoverlast. Door de schuifhuls vervolgens
m.b.v. het VSH Multicon Schuifgereedschap aan te schuiven
wordt het geheel gefixeerd.
Tijdens de montage is duidelijk zichtbaar dat de verbinding op
de juiste manier tot stand wordt gebracht. De fittingen hebben
een alzijdige inklemming door de ronde schuifhuls. Het is duidelijk
zichtbaar wanneer de montage gereed is. Na montage
vormen buis en fitting een onlosmakelijke verbinding.
Het is toegestaan om deze verbinding in vloeren en plafonds
weg te werken, het geen in NEN 1006 wordt weergegeven.
Afbeelding 20
2.2 Technische aspecten VSH Multicon S fitting
2.2.1 De opbouw van de VSH Multicon S fittingen
Door de toepassing van een aantal VSH vindingen,
met betrekking tot de Multicon fitting
(afb. 21) en de VSH Multicon Schuifhuls (afb.
22), wordt een perfecte dichtheid en een sterke
mechanische verbinding gecreëerd. In de hieronder
volgende sub-paragrafen zullen deze vindingen
worden beschreven, deze vindingen zijn
door VSH gepatenteerd. Het gehele assortiment
is uitgevoerd in ontzinkingsbestendig messing.
Nokkenraster
Het nokkenraster (1) zorgt voor de mechanische borging waardoor
trek- en torsiekrachten die op de buis worden uitgeoefend
geen invloed op de afdichting kunnen hebben.
Doordat het nokkenraster uit losse stompe punten bestaat
wordt de binnenlaag van de buis niet beschadigd. De punten
kunnen ook niet door de binnenlaag van de buis prikken. De
kruislingse plaatsing van de nokken zorgt ervoor dat de buis niet
van de fitting kan worden getrokken en ook niet kan draaien.
Hierdoor kunnen spanningen in de buis niet worden doorgegeven
naar de plaats van de O-ring en zal deze ook op lange
termijn goed blijven afdichten.
O-ring
De O-ring (2) verzorgt de afdichting en kan door z´n elastische
eigenschappen alle oneffenheden en verschillen in uitzetting
opvangen.
Voor gasleidingen gelden speciale voorschriften, zie paragraaf
4.13. De VSH Multicon S fittingen hebben een grote inwendige
doorlaat waardoor stromingsweerstand en -geruis minimaal zijn.
Afbeelding 21 Afbeelding 22
O-ring (sanitair en CV)
De O-ringen die VSH gebruikt voor de VSH Multicon S fittingen
zijn van EPDM rubber. Dit is een hoogwaardige rubbersoort die
voor toepassing in (drink-) water het meest optimale is. Normaal
wordt rubber tijdens het fabricageproces gevulkaniseerd met
zwavel. De O-ringen die VSH toepast zijn gevulkaniseerd met
Peroxide, wat een beter vulkanisatieproces is. De O-ringen
blijven hierdoor ook na lang tijd veerkrachtig.
De zogenaamde veroudering van rubber treedt alleen op indien
het rubber blootgesteld wordt aan daglicht (U.V.) in combinatie
met zuurstof. De O-ringen op de schuifhulsfittingen zijn na montage
volledig opgesloten, waardoor er dus geen contact met
daglicht en zuurstof mogelijk is. Veroudering op die gronden is
daardoor uitgesloten.
Rubber dat in een stromend medium is opgesteld kan door dat
medium op den duur uitgeloogd worden. Hierdoor kunnen ringen
onder bepaalde omstandigheden na verloop van tijd gaan

afbrokkelen. De O-ringen in de schuifhulsfittingen worden niet
aan de stroming van het water blootgesteld waardoor er dus
geen uitloging plaats kan vinden.
O-ring (gas)
De O-ringen die VSH gebruikt voor de VSH Multicon S GAS
fittingen zijn gemaakt van NBR rubber. Dit is een hoogwaardige
rubbersoort die voor toepassing in gasinstallaties het meest
optimale is. De zogenaamde veroudering van rubber treedt
alleen op indien het rubber blootgesteld wordt aan daglicht
(U.V.) in combinatie met zuurstof. De O-ringen op de schuifhulsfittingen
zijn na montage volledig opgesloten, waardoor er dus
geen contact met daglicht en zuurstof mogelijk is. Veroudering
op die gronden is daardoor uitgesloten.
Scheidingsring
De nylon scheidingsring (3) zorgt ervoor dat het messing en
het aluminium niet met elkaar in aanraking komen zodat geen
elektrolytische corrosie kan optreden.
Het Aluminium Kunststof Buis heeft een aluminium laag tussen
2.2.2 Herkenbaarheid VSH Multicon S voor Gas
De VSH Multicon S fittingen en buizen voor gasinstallaties zijn
qua eigenschappen gelijk aan die voor water en CV toepassingen.
De gasfittingen onderscheiden zich door:
• Een gele scheidingsring.
• Zijn gemarkeerd met KIWA-GAS.
de twee lagen PEX. Als dit aluminium in aanraking zou komen
met het messing van de fitting kan dat in een vochtige omgeving
in bepaalde gevallen leiden tot elektrolytische corrosie (paragraaf
4.14.2).
Flens/Zeskant
De flens (4) wordt gebruikt om -met de schuiftang- de huls
tegen de fitting aan te schuiven. Waar mogelijk wordt de flens
gecombineerd met de zeskant waardoor compacte fittingen
ontstaan.
Zaagtandprofiel
Het zaagtandprofiel in de schuifhuls (5) zorgt ervoor dat de druk
op de O-ring niet te groot is terwijl op het nokkenraster maximale
kracht wordt uitgeoefend om een goede trekvastheid te
waarborgen. Door de speciale afwerking van de binnenzijde van
de schuifhuls kunnen tijdens de montage geen beschadigingen
aan de buis ontstaan, tevens kan de huls na montage niet meer
terug schuiven.
• Een O-ring welke geproduceerd wordt uit een rubber dat is
goedgekeurd voor gebruik in gasleidingen (EN682) en geel
gekleurd is.
De gasbuizen onderscheiden zich door:
• De gele kleur van de buis en de mantelbuis
• De opdruk van het gaskeurmerk op de (mantel)buis.
2.3 Technische aspecten VSH Multicon S buis
2.3.1 Opbouw van de buis
De VSH Multicon S meerlagenbuis (afb.23)
bestaat uit een in de lengterichting stompgelaste
aluminiumbuis voorzien van een binnen- en
buitenlaag uit elektronenstralen vernet polyethyleen.
De verschillende lagen worden met
elkaar verbonden door een hoogwaardige verbindingslaag.
Dit resulteert in een vereniging van
voordelen van kunststoffen en metalen buizen.
De binnen- en buitenbuis wordt vervaardigd uit
hoge densiteit polyethyleen (HDPE) granulaten
en vervolgens elektronenstralen vernet, PE-Xc.
Door het vernetten worden de natuurlijke kwaliteiten
van het polyethyleen vele malen verbeterd.
Dit komt onder andere ten goede aan
de druk- en temperatuurbelastbaarheid van de
buis. De buis voldoet aan de strengste normen
wat betreft drinkwaterinstallaties en is zelfs
bestand tegen agressieve stoffen.
Afbeelding 23
Buitenbuis Aluminium kern Binnenbuis
Verbindingslaag Verbindingslaag
De aluminiumkern garandeert de zuurstofdichtheid
en de vormvastheid van de buis. Door het
stomplassen van deze aluminiumkern heeft de
buis overal dezelfde dikte.
15

16
2.3.2 Toe te passen buizen
Maat 14 t/m 32 mm : VSH Multicon S buis en
Henco meerlagenbuis
Maat 40 mm : Uitsluitend VSH Multicon S buis
2.3.3 Buiskarakteristieken
Buiten Ø (mm) 14 16 20 26 32 40
Wanddikte (mm) 2,0 2,0 2,0 3,0 3,0 3,5
Binnen Ø (mm) 10 12 16 20 26 33
Aluminium (mm) 0,4 0,4 0,4 0,5 0,7 1,0
Min. Buigradius, handmatig (5xD) (mm) 70 80 100 125 - -
Min. Buigradius, mechanisch (2xD) (mm) 28 32 40 50 - -
Gewicht (g/m) 111 129 175 274 365 510
Waterinhoud (l/m) 0,079 0,113 0,201 0,314 0,531 0,855
Treksterkte (N/mm²) ≥80 ≥80 ≥80 ≥80 ≥80 ≥80
Lineaire uitzettingscoëfficiënt (mm / (mK)) 0,025 0,025 0,025 0,025 0,025 0,025
Warmtegeleidingscoëfficiënt (W/mK) 0,50 0,50 0,50 0,50 0,48 0,46
Max. werkdruk, langdurig (bar) 10 10 10 10 10 10
Max. werkdruk, kortstondig (bar) 12 12 12 12 12 12
Max. bedrijfstemperatuur, continue (°C) 70 70 70 70 70 70
Max. bedrijfstemperatuur, middel lang (°C)* 95 95 95 95 95 95
Max. bedrijfstemperatuur, piek (°C)** 110 110 110 110 110 110
Zuurstofdiffusie (mg/l) 0 0 0 0 0 0
Wandruwheid (mm) 0,007 0,007 0,007 0,007 0,007 0,007
Tabel 10
* Afhankelijk van de druk in het systeem enkele maanden tot 3 jaar
** Onder druk maximaal 5 minuten, drukloos maximaal 60 minuten
2.3.4 Karakteristieken PE-isolatie
De VSH Multicon S buizen met PE-isolatie dienen als bescherming
tegen: condensvorming, warmteverlies, expansie en
geluidsoverdracht.
Verder dient men de buizen te isoleren daar waar ze zich op
hoge temperaturen groeperen (vloerverwarmingseffect). De
PE-schuim is voorzien van een geëxtrudeerde PE-film in rode
of blauwe kleur. De thermische isolatie is vrij van Cfk’s en heeft
volgende technische kenmerken:
Temperatuurbereik : -35°C - +95°C
Warmtegeleidingscoëfficiënt : ≥ 0,04 W/mK bij +40°C,
volgens DIN 52613
Waterdampdiffusieweerstandsfactor : μ ≥ 7.000,
volgens DIN 52613
Kwaliteitsnorm : UNI EN ISO 9002-94
Brandbaarheidfactor : B1, UNI 9177 en
UNI 8457
Dikte : Ø 6 of Ø 10 mm
Tabel 11 geeft de oppervlaktetemperatuur weer van de isolatie
bij een bepaald temperatuurverschil.
Voorbeeld:
• omgevingstemperatuur: 24°C
• koelwatertemperatuur: 6°C
• temperatuurverschil: 6°C - 24°C = -18°C
Een buis van 16 mm voorzien van 10 mm isolatie geeft bij
een temperatuurverschil van -18°C een correctiewaarde van
-6,5°C, de oppervlaktetemperatuur bedraagt dan 17,5°C
(24°C - 6,5°C).
Indien men condensatie wil vermijden, moet de oppervlaktetemperatuur
van de isolatie steeds hoger zijn dan de dauwpunttemperatuur.

Tabel 11
Ø 14 Ø 16 Ø 20 Ø 26
∆T 6 mm 10 mm 6 mm 10 mm 6 mm 10 mm 6 mm 10 mm
0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0
-1,0 -0,4 -0,4 -0,4 -0,4 -0,3 -0,3 -0,3 -0,2
-2,0 -0,9 -0,8 -0,8 -0,7 -0,7 -0,6 -0,5 -0,5
-3,0 -1,3 -1,2 -1,2 -1,1 -1,0 -0,9 -0,8 -0,7
-4,0 -1,8 -1,6 -1,6 -1,4 -1,3 -1,2 -0,1 -0,1
-5,0 -2,2 -2,0 -2,0 -1,8 -1,6 -1,5 -1,3 -1,2
-6,0 -2,7 -2,4 -2,4 -2,2 -2,0 -1,8 -1,6 -1,5
-7,0 -3,1 -2,8 -2,8 -2,5 -2,3 -2,1 -1,8 -1,7
-8,0 -3,5 -3,2 -3,2 -2,9 -2,6 -2,4 -2,1 -1,9
-9,0 -4,0 -3,6 -3,6 -3,2 -2,9 -2,7 -2,3 -2,2
-10,0 -4,4 -4,0 -4,0 -3,6 -3,3 -3,0 -2,6 -2,4
-11,0 -4,9 -4,4 -4,4 -3,9 -3,6 -3,3 -2,9 -2,7
-12,0 -5,3 -4,8 -4,8 -4,3 -3,9 -3,6 -3,1 -2,9
-13,0 -5,8 -5,2 -5,1 -4,7 -4,3 -3,9 -3,4 -3,2
-14,0 -6,2 -5,6 -5,5 -5,0 -4,6 -4,2 -3,6 -3,4
-15,0 -6,6 -6,0 -5,9 -5,4 -4,9 -4,5 -3,9 -3,6
-16,0 -7,1 -6,4 -6,3 -5,7 -5,2 -4,8 -4,2 -3,9
-17,0 -7,5 -6,8 -6,7 -6,1 -5,6 -5,1 -4,4 -4,1
-18,0 -8,0 -7,1 -7,1 -6,5 -5,9 -5,4 -4,7 -4,4
-19,0 -8,4 -7,5 -7,5 -6,8 -6,2 -5,7 -4,9 -4,6
-20,0 -8,8 -7,9 -7,9 -7,2 -6,5 -6,0 -5,2 -4,9
-21,0 -9,3 -8,3 -8,3 -7,5 -6,9 -6,3 -5,5 -5,1
-22,0 -9,7 -8,7 -8,7 -7,9 -7,2 -6,6 -5,7 -5,3
17

18
3 Keuren
VSH Multicon S heeft de volgende systeemkeurmerken:
• KIWA voor water certificaat nr K10341/04:
producten die voldoen aan Kiwa beoordelingsrichtlijn
BRL K536 deel E.
• KIWA voor water certificaat nr K25981/01:
producten die voldoen aan Kiwa beoordelingsrichtlijn
BRL K536 deel E.
• GASTEC QA voor gas certificaat nr K22967/02:
producten die voldoen aan Kiwa beoordelingsrichtlijn
BRL-K536 deel E
• KOMO voor CV certificaat nr K11808
• SITAC voor water certificaat nr 0138/98
De genoemde keuren zijn systeemkeuren. Dit betekent dat deze
alleen van toepassing zijn op de combinatie van VSH Multicon
S fittingen en Multicon buis waarop het teken (3 golven) staat
afgebeeld. Dit opschrift betekent dat de buizen tot het goedgekeurde
systeem behoren.

4 Algemene installatie informatie
4.1 Inleiding
De lengte van leidingen verandert vanwege thermische verschillen
die optreden in installaties. Kleine lengteveranderingen kunnen
gemakkelijk door de “elasticiteit” van het leidingnet worden
opgevangen. Bij grotere lengteveranderingen is het nodig dat er
4.2 Bevestiging van de leidingen
Leidingbeugels kunnen als glijpunten (GP) of als fixatiepunten
(FP) worden uitgevoerd. De leidingbeugels worden met inachtname
van de benodigde afstanden voor de ondersteuning van
het gewicht van de leiding gemonteerd. Mocht de plaatsing van
het glijpunt een belemmering zijn voor de benodigde lengte van
maatregelen worden getroffen. Dit kan gedaan worden door glij-
en fixatiepunten te gebruiken en expansiebenen en -bochten in
het leidingsysteem te integreren.
het expansiebeen, dan dient er een leidingsteun aan de onderzijde
te worden geplaatst.
In tabel 12 wordt de maximale toegestane montage-afstand
weergegeven tussen twee leidingbeugels.
Diameter buis 14 x 2 16 x 2 20 x 2 26 x 3 32 x 3 40 x 3,5
Max. leidingbeugel afstand (m) 1,2 1,2 1,3 1,5 1,6 1,7
Tabel 12
4.2.1 Uitvoering van fixatiepunten (FP) en glijpunten (GP)
• De fixatiepunten moeten elke axiale verschuiving
van de leidingen onmogelijk maken,
daarom moeten ze aan beide kanten van een
fitting worden aangebracht.
• De leidingbeugels die fixatiepunten vormen,
mogen niet direct op fittingen en de fittinghulzen
worden gemonteerd, omdat dit de
thermische beweging van de leiding kan
blokkeren (afb. 24).
• Als fixatiepunten bij T-koppelingen worden
gemonteerd, dient erop te worden gelet dat
de beugels die de leiding fixeren niet op
aftakkingen worden gezet die een kleinere
diameter hebben dan de maat van de
buis waar de aftakking vandaan komt.
Leidingen met een grote diameter kunnen in deze situatie
namelijk krachten veroorzaken welke een leiding met een
kleinere diameter dan kunnen beschadigen (afb. 25).
• Glijpunten of geleidingsbeugels laten de leiding uitsluitend
Afbeelding 24 Afbeelding 25
axiaal bewegen, ze kunnen worden gezien als radiale fixatie-
punten. Vergeet niet dat de leidingbeugels de zijdelinkse
beweging van de buis verhinderen. Daarom kan de plaatsing
ervan bepalend zijn voor lengte van de expansiebocht.
19

20
4.3 Warmte uitzetting (Expansie in het leidingsysteem)
In een installatie zorgt de uitzetting (ΔL) van een leiding (L), voor
een vormverandering van de leiding die het expansiebeen (A)
vormt. De lengte van het expansie been (A) moet zo worden
gekozen, dat er geen overmatige spanningen in de leiding (L)
kunnen optreden. De uiteindelijke lengte van het expansiebeen
is afhankelijk van de lengte van de leiding (L), het temperatuursverschil
(ΔT) en de diameter van de buis
De compensatielengte van een leidingsysteem moet worden
berekend door, voorafgaande aan het installeren, de lengteve-
Om het berekenen te vergemakkelijken wordt in tabel 13 de
totale lengte verandering, in mm, bij diverse leidinglengten en
diverse temperatuurverschillen weergegeven
Tabel 13
L (m)
10 20 30 40
∆t (K)
50 60 70 80 90
0,5 0,13 0,25 0,38 0,50 0,63 0,75 0,88 1,00 1,13
1 0,25 0,50 0,75 1,00 1,25 1,50 1,75 2,00 2,25
2 0,50 1,00 1,50 2,00 2,50 3,00 3,50 4,00 4,50
3 0,75 1,50 2,25 3,00 3,75 4,50 5,25 6,00 6,75
4 1,00 2,00 3,00 4,00 5,00 6,00 7,00 8,00 9,00
5 1,25 2,50 3,75 5,00 6,25 7,50 8,75 10,00 11,25
6 1,50 3,00 4,50 6,00 7,50 9,00 10,50 12,00 13,50
7 1,75 3,50 5,25 7,00 8,75 10,50 12,25 14,00 15,75
8 2,00 4,00 6,00 8,00 10,00 12,00 14,00 16,00 18,00
9 2,25 4,50 6,75 9,00 11,25 13,50 15,75 18,00 20,25
10 2,50 5,00 7,50 10,00 12,50 15,00 17,50 20,00 22,50
15 3,75 7,50 11,25 15,00 18,75 22,50 26,25 30,00 33,75
20 5,00 10,00 15,00 20,00 25,00 30,00 35,00 40,00 45,00
25 6,25 12,50 18,75 25,00 31,25 37,50 43,75 50,00 56,25
30 7,50 15,00 22,50 30,00 37,50 45,00 52,50 60,00 67,50
35 8,75 17,50 26,25 35,00 43,75 52,50 61,25 70,00 78,75
40 10,00 20,00 30,00 40,00 50,00 60,00 70,00 80,00 90,00
In tabel 14 wordt aangegeven wat de lengte van het expansiebeen
(A) moet zijn om de expansie in de leiding op te vangen.
Tabel 14
randeringen in het leidingnet te berekenen.
De vergelijking om lengteveranderingen te berekenen is als
volgt: ∆L= L x α x ∆t
ΔL = totale lengte verandering (mm)
L = lengte van de buis (m)
α = lineaire uitzettingscoëfficiënt
Δt = temperatuurverschil (K)
voor VSH Multicon S AKB buizen α = 0,025mm/mK
∆L (mm)
14 16
Dz - Diameter van de leiding (mm)
20 25 32 40
5 300 320 360 410 460 510
10 430 460 510 580 640 720
15 530 560 620 710 790 880
20 600 640 720 820 910 1.020
30 740 790 880 1.010 1.120 1.250
40 850 910 1.020 1.160 1.290 1.440
50 950 1.050 1.140 1.300 1.440 1.610
60 1.050 1.120 1.250 1.420 1.580 1.770
70 1.130 1.210 1.350 1.540 1.700 1.910
80 1.210 1.290 1.440 1.640 1.820 2.040
90 1.280 1.370 1.530 1.740 1.930 2.160

4.3.1 Berekening van een expansiebeen/expansiebocht, type L
Men bepaalt de lengte van het expansiebeen (A) als volgt:
1. Bepaal via tabel 13 of via een berekening, de lengte uitzetting
(ΔL), aan de hand van de leiding lengte (L) en het
temperatuurverschil (ΔT).
Afbeelding 26
F
2. Aan de hand van de bepaalde lengte uitzetting (ΔL) voor
de leiding (L) en de buitendiameter van de leiding bepaald
men in tabel 14 de lengte van het expansiebeen (A)
A de lengte van het expansie been
GP het glijpunt (zodat de leiding alleen axiaal kan bewegen)
FP het fixatiepunt (verhindert dat de leiding zich verplaatst)
L de beginlengte van de leiding
ΔL de uitzetting van de leiding
4.3.2 Berekening van een expansiebeen/expansiebocht, type Z
Men bepaalt de lengte van het expansiebeen (A) als volgt:
1. Bepaal de vervangingsmaat Lz = L1 + L2
2. Bepaal via tabel 13 of via een berekening, de lengte uitzetting
(ΔLz), aan de hand van de leiding lengte (Lz) en het
temperatuurverschil (ΔT).
F
Afbeelding 27
z
F
3. Aan de hand van de bepaalde lengte uitzetting (ΔL) voor
de leiding (L) en de buitendiameter van de leiding bepaald
men in tabel 14 de lengte van het expansiebeen (A)
A de lengte van het verende been
FP het fixatiepunt (verhindert dat de leiding zich verplaatst)
Lz de beginlengte van de leiding
ΔLz de uitzetting van de leiding
21

22
4.3.3 Berekening van een expansiebeen/expansiebocht, type U
Men bepaald de lengte van het expansiebeen (A) als volgt:
1. Bepaal de vervangingsmaat Lu = (L1 + L2)/1,8
2. Bepaal via tabel 13 of via een berekening, de lengte uitzetting
(ΔLu), aan de hand van de leiding lengte (Lu) en het
temperatuurverschil (ΔT).
F
Afbeelding 28
F
De lengte van de compensatieleiding (S) moet de vrije werking
van de leidingstukken L1 en L2 waarborgen, rekening
houdend met de eventuele dikte van de leidingisolatie en de
omstandigheden van montage.
S ≥ 2× d isol + ∆L1 + ∆L2 + S min
disol = Dikte van de isolatie
ΔL1, ΔL2 = Uitzettingen van de leidingstukken L1 en L2
Smin = Minimum lengte van de fitting diameter of van de
buigradius van de buis
F
Afbeelding 29
F
F
F
3. Aan de hand van de bepaalde lengte uitzetting (ΔL) voor
de leiding (L) en de buitendiameter van de leiding bepaald
men in tabel 14 de lengte van het expansiebeen (A)
A de lengte van het verende been
FP het fixatiepunt (verhindert dat de leiding zich verplaatst)
L de beginlengte van de leiding
ΔL de uitzetting van de leiding
S de lengte van de U-vormige compensatieleiding
De lengte van de leiding (S) dient zo klein mogelijk blijven.
Indien de lengte van de leiding (S) echter meer dan 10%
bedraagt van de waarde L1 of L2, dient men een fixatie punt
te plaatsen in het midden van de leiding (S). In dit geval kan
men de lengte van de compensatie leiding (A) berekenen als
Type Z, men dient dit dan aan beide kanten van het fixatiepunt
te doen.
A de lengte van het verende been
FP het fixatiepunt (verhindert dat de leiding zich verplaatst)
L de beginlengte van de leiding
ΔL de uitzetting van de leiding
S de lengte van de U-vormige compensatieleiding

4.4 Montage adviezen m.b.t. bevestiging en expansie van
het leidingsysteem
• De op leidingen aangesloten water- en warmtemeters (en
appendages) moeten door montage als fixatiepunten aan de
wand worden bevestigd (het gewicht en de bediening ervan
mogen geen krachten op de leiding uitoefenen).
• Een appendage mag niet in een deel van de installatie
worden gemonteerd die als expansieleiding dient, en mag
hoe dan ook de bewegingen van de leiding, zoals bij glijpunten,
niet belemmeren. Het gunstigste is de appendages
als fixatiepunten uit te voeren, waardoor de leidingen bovendien
worden beschermd tegen overdracht van hun gewicht
en bij het openen en sluiten van de armaturen optredende
krachten.
• In geen geval mogen er leidingstukken ontstaan die geen
bewegingsmogelijkheid ten gunste van uitzetting hebben.
• Bij het aansluiten van de leidingen van multi-layerbuizen op
de stalen buizen wordt aanbevolen in het aansluitpunt een
fixatiepunt op de stalen leiding te realiseren (dit moet in de
planning van de compensatie van de stalen leiding worden
opgenomen).
• Als leidingen loodrecht op de stalen buizen worden aangesloten,
is de aansluiting te zien als een punt, dat de
beweging langs de as van de leiding van multi-layerbuizen
verhinderd. Het is dus niet toegestaan een fixatiepunt voor
de stalen leiding te maken door het monteren van de beugels
op de leiding van multi-layerbuizen. Indien de stalen
leiding op het aansluitpunt op multi-layerbuizen onderhevig
kan zijn aan behoorlijke uitzettingen, dan moet het aansluitingsdeel
van de multi-layerbuizen zijn uitgevoerd als een
expansiebeen door geschikte plaatsing van het glijpunt. Het
monteren van een fixatiepunt is in dit geval niet toegestaan.
De lengte van dit been dient op basis van de uitzettings
maten ΔL van de stalen leiding te worden bepaald.
• Bij een axiale aansluiting van de leidingen van multi-layerbuizen
op de stalen buizen wordt het expansiebeen dat de
uitzetting van dit leidingstuk compenseert, bepaald aan de
hand van de som van de uitzettingen van de beide leidingen.
• In schachten moeten stijgleidingen de mogelijkheid hebben
vrij te kunnen bewegen onder thermische invloeden.
4.5 Bevestiging en expansie van een stijgleiding
• Bij een temperatuurstijging van 60°C zal het leidingstuk van
20 m, 30 mm uitzetten. De uitzetting van 30mm vereist een
expansiebeen A van 1,25 m lang voor de buis met diameter
40 mm.
• Door het principe aan te houden dat het expansiebeen aan
de voet van de stijgleiding A = 1,25 m moet zijn, en het
fixatiepunt op de helft van de hoogte van de stijgleiding aan
te brengen, kan er een stijgleiding van 40 m hoog met een
buis van diameter 40 mm worden gerealiseerd.
• Een grotere stijgleidingshoogte kan worden aangenomen als
we een grotere uitzetting van het leidingdeel boven het fixatiepunt
toestaan. Men kan ook de lengte van het expansie
been A vergroten.
• De aftakking kan het best in de Z-vorm worden uitgevoerd.
Men moet de benodigde lengte van het expansiebeen aan
de aftakking aanhouden.
• De vloerdoorlaten moeten zowel de lengte- als de dwarsbeweging
van de leiding toelaten, om de door de uitzetting
van deelstuk A veroorzaakte vormverandering over te
nemen.
Afbeelding 30
F
F
23

24
4.6 Voorbeeld m.b.t. bevestiging en expansie van aftakkingen
van een stijgleiding
De plaatsing van de aftakking op deze
plaats, geeft de mogelijkheid de compensatie
van beide takken onafhankelijk
te organiseren.
De stalen verdeler wordt als
fixatiepunt gezien.
Appendage dat als fixatiepunt
wordt gemonteerd.
Dit leidingstuk zal als expansiebeen voor
de stijgleiding dienen.
De in de L-vorm uitgevoerde aftakking
van de stijgleiding, welke
zeer dicht bij de doorvoering en
het fixatiepunt ligt, waarborgt de
mogelijkheid een expansiebeen
voor de stijgleiding uit te voeren. De
appendages kunnen als fixatiepunt
direct aan de hoofdleiding worden
gemonteerd.
Afbeelding 31
Niet-aanbevolen oplossing
Foutief is hier de kinematische overbepaling van de
leiding. Er is geen compensatie mogelijk tussen de
twee fixeringspunten.
De in de L-vorm uitgevoerde aftakking
van de stijgleiding, welke zeer dicht
bij de doorvoering en het fixatiepunt
ligt, waarborgt de mogelijkheid een
expansiebeen voor de stijgleiding uit
te voeren. De appendages kunnen als
fixatiepunt direct aan de hoofdleiding
worden gemonteerd.
De in de Z-vorm uitgevoerde aftakkingen van de op enige
afstand van de doorvoergelegen aftakkingen waarborgen de
vrije plaatsing van de fixatiepunten en de toepassing van de
compensatieprincipes.
De positie van het glijpunt GP bepaalt
de lengte van het expansiebeen A.
De plaatsing van de aftakking op deze plaats, geeft de mogelijkheid
de compensatie van beide takken onafhankelijk te
organiseren.
In de praktijk treden in alle richtingen van de hoofdleiding
spanningen op; de appendage “hangt” als
het ware aan de leiding.
F
F

4.7 Drukverlies
4.7.1 Drukverlies fittingen
Fitting Stromingsrichting Zeta-waawaarde Kv-waarde
T-koppeling 1,3 3,73
T-koppeling 0,4 6,72
T-koppeling 1,1 4,05
T-koppeling 1,1 4,05
Kniekoppeling 1,3 3,73
Verloopkoppeling 1,5 3,47
Muurplaat 1,0 4,25
Rechte koppeling 0,4 6,72
Tabel 15
25

26
4.7.2 Drukverlies buis – Sanitair & CV
Elke vloeistof verliest energie wanneer ze door
een buis stroomt als gevolg van de wrijving
van de vloeistof tegen de wanden van de buis.
Grafiek 1 en Tabel 16 tonen, voor een gegeven
debiet, het drukverlies in functie van de diameter
van de buis en de stroomsnelheid. Als medium
is hier water genomen met een temperatuur van
10°C, P = Q x ΔT x 1,163 = Vermogen in Watt
Verm.
(kW/h)
Tabel 16
Debiet
(l/h)
Drukverlies (mbar/m)
Grafiek 1
1 m/s
0,9 m/s
0,8 m/s
0,7 m/s
0,6 m/s
0,5 m/s
0,4 m/s
0,3 m/s
Flow (l/h)
AKB 14 mm AKB 16 mm AKB 20 mm AKB 26 mm AKB 32 mm AKB 40 mm
Snelheid
(m/s)
Drukval
(mbar/m)
Snelheid
(m/s)
Drukval
(mbar/m)
Snelheid
(m/s)
Drukval
(mbar/m)
Snelheid
(m/s)
Drukval
(mbar/m)
Snelheid
(m/s)
Drukval
(mbar/m)
Snelheid
(m/s)
Ø 14
Ø 16
Ø 20
Ø 26
Ø 32
Ø 40
Drukval
(mbar/m)
1 43 0,15 0,46 0,11 0,17 0,06 0,03 0,04 0,01 0,02 0,00 0,01 0,00
2 86 0,30 1,50 0,21 0,63 0,12 0,16 0,08 0,06 0,05 0,01 0,03 0,00
3 129 0,46 3,02 0,32 1,28 0,18 0,33 0,11 0,11 0,07 0,03 0,04 0,01
4 172 0,61 4,99 0,42 2,10 0,24 0,54 0,15 0,19 0,09 0,05 0,06 0,02
5 215 0,76 7,37 0,53 3,10 0,30 0,79 0,19 0,28 0,11 0,08 0,07 0,03
6 258 0,91 10,15 0,63 4,26 0,36 1,09 0,23 0,38 0,14 0,11 0,08 0,04
7 301 1,07 13,31 0,74 5,59 0,42 1,42 0,27 0,49 0,16 0,14 0,10 0,05
8 344 1,22 16,85 0,85 7,07 0,48 1,80 0,30 0,62 0,18 0,18 0,11 0,06
9 387 1,37 20,75 0,95 8,70 0,54 2,21 0,34 0,77 0,20 0,22 0,13 0,07
10 430 1,52 25,01 1,06 10,48 0,59 2,66 0,38 0,92 0,23 0,27 0,14 0,09
11 473 1,67 29,62 1,16 12,40 0,65 3,15 0,42 1,09 0,25 0,31 0,15 0,10
12 516 1,83 34,58 1,27 14,46 0,71 3,67 0,46 1,27 0,27 0,36 0,17 0,12
13 559 1,98 39,88 1,37 16,67 0,77 4,22 0,49 1,46 0,29 0,42 0,18 0,14
14 602 2,13 45,51 1,48 19,02 0,83 4,81 0,53 1,66 0,32 0,48 0,20 0,15
15 645 2,28 51,47 1,59 21,50 0,89 5,44 0,57 1,88 0,34 0,54 0,21 0,17
16 688 2,44 57,76 1,69 24,11 0,95 6,10 0,61 2,10 0,36 0,60 0,22 0,19
17 731 2,59 64,38 1,80 26,87 1,01 6,79 0,65 2,34 0,38 0,67 0,24 0,22
18 774 2,74 71,31 1,90 29,75 1,07 7,51 0,68 2,59 0,41 0,74 0,25 0,24
19 817 2,89 78,57 2,01 32,76 1,13 8,27 0,72 2,85 0,43 0,82 0,27 0,26
20 860 3,04 86,14 2,11 35,91 1,19 9,06 0,76 3,12 0,45 0,89 0,28 0,29
21 903 3,20 94,02 2,22 39,18 1,25 9,88 0,80 3,40 0,47 0,97 0,29 0,31
22 946 3,35 102,22 2,33 42,58 1,31 10,73 0,84 3,70 0,50 1,06 0,31 0,34
23 989 3,50 110,72 2,43 46,11 1,37 11,62 0,88 4,00 0,52 1,14 0,32 0,37
24 1032 3,65 119,53 2,54 49,76 1,43 12,53 0,91 4,31 0,54 1,23 0,34 0,40
25 1075 3,81 128,65 2,64 53,54 1,49 13,48 0,95 4,64 0,56 1,33 0,35 0,43
26 1118 3,96 138,07 2,75 57,44 1,55 14,45 0,99 4,97 0,59 1,42 0,36 0,46
27 1161 4,11 147,79 2,85 61,47 1,61 15,46 1,03 5,32 0,61 1,52 0,38 0,49
28 1204 4,26 157,81 2,96 65,62 1,66 16,50 1,07 5,67 0,63 1,62 0,39 0,52
29 1247 4,41 168,13 3,07 69,89 1,72 17,57 1,10 6,04 0,65 1,72 0,41 0,55
30 1290 4,57 178,75 3,17 74,29 1,78 18,67 1,14 6,41 0,68 1,83 0,42 0,59
31 1333 4,72 189,66 3,28 78,80 1,84 19,79 1,18 6,80 0,70 1,94 0,43 0,62
32 1376 4,87 200,87 3,38 83,44 1,90 20,95 1,22 7,19 0,72 2,05 0,45 0,66
33 1419 5,02 212,37 3,49 88,19 1,96 22,14 1,26 7,60 0,74 2,17 0,46 0,69
34 1462 5,18 224,16 3,59 93,07 2,02 23,35 1,29 8,01 0,77 2,29 0,48 0,73
35 1505 5,33 236,24 3,70 98,06 2,08 24,60 1,33 8,44 0,79 2,41 0,49 0,77
36 1548 5,48 248,61 3,81 103,17 2,14 25,87 1,37 8,88 0,81 2,53 0,50 0,81
37 1591 5,63 261,27 3,91 108,40 2,20 27,18 1,41 9,32 0,83 2,66 0,52 0,85
38 1634 5,78 274,22 4,02 113,75 2,26 28,51 1,45 9,78 0,86 2,79 0,53 0,89
39 1677 5,94 287,46 4,12 119,21 2,32 29,87 1,48 10,24 0,88 2,92 0,55 0,93

Verm.
(kW/h)
Debiet
(l/h)
AKB 14 mm AKB 16 mm AKB 20 mm AKB 26 mm AKB 32 mm AKB 40 mm
Snelheid
(m/s)
Drukval
(mbar/m)
Snelheid
(m/s)
Drukval
(mbar/m)
Snelheid
(m/s)
Drukval
(mbar/m)
Snelheid
(m/s)
Drukval
(mbar/m)
Snelheid
(m/s)
Drukval
(mbar/m)
Snelheid
(m/s)
Drukval
(mbar/m)
40 1720 6,09 300,98 4,23 124,79 2,38 31,26 1,52 10,71 0,90 3,05 0,56 0,98
41 1763 6,24 314,78 4,33 130,49 2,44 32,68 1,56 11,20 0,92 3,19 0,57 1,02
42 1806 6,39 328,87 4,44 136,30 2,50 34,12 1,60 11,69 0,95 3,33 0,59 1,07
43 1849 6,55 343,25 4,55 142,23 2,56 35,60 1,64 12,20 0,97 3,47 0,60 1,11
44 1892 6,70 357,90 4,65 148,27 2,62 37,10 1,67 12,71 0,99 3,62 0,62 1,16
45 1935 6,85 372,84 4,76 154,43 2,68 38,63 1,71 13,23 1,01 3,76 0,63 1,20
46 1978 7,00 388,06 4,86 160,70 2,74 40,19 1,75 13,76 1,04 3,91 0,64 1,25
47 2021 7,15 403,56 4,97 167,09 2,79 41,78 1,79 14,30 1,06 4,07 0,66 1,30
48 2064 7,31 419,33 5,07 173,59 2,85 43,39 1,83 14,85 1,08 4,22 0,67 1,35
49 2107 7,46 435,39 5,18 180,20 2,91 45,03 1,86 15,41 1,10 4,38 0,68 1,40
50 2150 7,61 451,72 5,29 186,93 2,97 46,70 1,90 15,98 1,13 4,54 0,70 1,45
51 2193 7,76 468,34 5,39 193,77 3,03 48,40 1,94 16,56 1,15 4,71 0,71 1,50
52 2236 7,92 485,22 5,50 200,72 3,09 50,12 1,98 17,15 1,17 4,87 0,73 1,56
53 2279 8,07 502,39 5,60 207,78 3,15 51,87 2,02 17,74 1,19 5,04 0,74 1,61
54 2322 8,22 519,83 5,71 214,96 3,21 53,65 2,05 18,35 1,22 5,21 0,75 1,67
55 2365 8,37 537,55 5,81 222,25 3,27 55,46 2,09 18,96 1,24 5,39 0,77 1,72
56 2408 8,52 555,54 5,92 229,65 3,33 57,29 2,13 19,59 1,26 5,56 0,78 1,78
57 2451 8,68 573,80 6,03 237,16 3,39 59,15 2,17 20,22 1,28 5,74 0,80 1,83
58 2494 8,83 592,34 6,13 244,78 3,45 61,04 2,21 20,86 1,31 5,92 0,81 1,89
59 2537 8,98 611,15 6,24 252,51 3,51 62,96 2,25 21,52 1,33 6,11 0,82 1,95
60 2580 9,13 630,23 6,34 260,35 3,57 64,90 2,28 22,18 1,35 6,29 0,84 2,01
61 2623 9,29 649,58 6,45 268,30 3,63 66,87 2,32 22,85 1,37 6,48 0,85 2,07
62 2666 9,44 669,21 6,55 276,37 3,69 68,86 2,36 23,52 1,40 6,68 0,87 2,13
63 2709 9,59 689,11 6,66 284,54 3,75 70,88 2,40 24,21 1,42 6,87 0,88 2,19
64 2752 9,74 709,28 6,77 292,82 3,81 72,93 2,44 24,91 1,44 7,07 0,89 2,25
65 2795 9,89 729,71 6,87 301,21 3,86 75,01 2,47 25,61 1,46 7,27 0,91 2,32
66 2838 10,05 750,42 6,98 309,71 3,92 77,11 2,51 26,33 1,49 7,47 0,92 2,38
67 2881 10,20 771,40 7,08 318,32 3,98 79,24 2,55 27,05 1,51 7,67 0,94 2,45
68 2924 10,35 792,65 7,19 327,04 4,04 81,39 2,59 27,78 1,53 7,88 0,95 2,51
69 2967 10,50 814,16 7,29 335,87 4,10 83,57 2,63 28,52 1,55 8,09 0,96 2,58
70 3010 10,66 835,94 7,40 344,80 4,16 85,78 2,66 29,27 1,58 8,30 0,98 2,65
71 3053 10,81 857,99 7,51 353,85 4,22 88,01 2,70 30,03 1,60 8,51 0,99 2,71
72 3096 10,96 880,31 7,61 363,00 4,28 90,27 2,74 30,80 1,62 8,73 1,01 2,78
73 3139 11,11 902,90 7,72 372,26 4,34 92,56 2,78 31,58 1,64 8,95 1,02 2,85
74 3182 11,26 925,75 7,82 381,63 4,40 94,87 2,82 32,36 1,67 9,17 1,03 2,92
75 3225 11,42 948,87 7,93 391,10 4,46 97,21 2,85 33,15 1,69 9,39 1,05 2,99
Tabel 16 vervolg
4.7.3 Drukverlies buis - Gas
Evenals water zal ook gas energie verliezen door
de wrijving tegen de wand van de buis. Aan de
hand van het drukverliesdiagram voor gas kan
een correcte leidingberekening gemaakt worden.
Volgens de NEN 1078 moet het leidingwerk
zo ontworpen zijn dat het drukverlies ervan niet
meer is dan het verschil tussen de werkdruk en
de minimale benodigde verbruiksdruk volgens
de toestelfabrikant. Dit betekent voor een huishoudelijke
aardgasinstallatie dat het totale drukverlies
vanaf de uitlaat van de gasmeter tot aan
het toestel 250 Pa (2,5 mbar) mag zijn.
Voorbeeld:
Indien u een ketel aan wilt sluiten van 25 kW op
10 meter afstand van de gasmeter, komt U bij
16mm aan een waarde van 10 x 0,523 = 5,23
mbar, zie tabel 17. Dit is teveel drukverlies, u
moet dus 20mm buis toepassen.
Drukverlies (mbar/m)
Grafiek 2
Drukverlies voor aardgas 20ºC
Volumestroom (m3/h)
Ø 16
Ø 20
Ø 26
27

28
Tabel 17 is gebasseerd op een gastemperatuur van 12°C en een
atmosferische druk van 1013 mbar.
Drukverlies in mbar voor gas/m buis
Vermogen AKB 16 AKB 20 AKB 26
(kW) (mbar/m) (mbar/m) (mbar/m)
1 0,007 0,002 0,001
2 0,013 0,004 0,002
3 0,020 0,006 0,003
4 0,026 0,008 0,003
5 0,033 0,010 0,004
6 0,040 0,013 0,005
7 0,046 0,015 0,006
8 0,053 0,017 0,007
9 0,059 0,019 0,008
10 0,109 0,021 0,009
11 0,128 0,023 0,009
12 0,149 0,025 0,010
13 0,170 0,044 0,011
14 0,193 0,050 0,012
15 0,217 0,056 0,013
16 0,243 0,062 0,014
17 0,269 0,069 0,024
18 0,297 0,076 0,027
19 0,326 0,084 0,029
20 0,356 0,091 0,032
21 0,387 0,099 0,035
22 0,419 0,107 0,037
23 0,453 0,116 0,040
24 0,488 0,013 0,043
25 0,523 0,134 0,047
26 0,560 0,143 0,050
27 0,598 0,153 0,053
28 0,637 0,162 0,057
29 0,677 0,173 0,060
30 0,718 0,183 0,064
31 0,761 0,194 0,067
32 0,804 0,204 0,071
33 0,848 0,216 0,075
34 0,894 0,227 0,079
35 0,940 0,239 0,083
36 0,988 0,251 0,087
37 1,036 0,263 0,091
38 1,086 0,275 0,095
39 1,137 0,288 0,100
40 1,188 0,301 0,104
41 1,241 0,314 0,109
42 1,295 0,328 0,113
43 1,349 0,341 0,118
44 1,405 0,355 0,123
45 1,462 0,369 0,128
46 1,520 0,384 0,133
47 1,578 0,398 0,138
48 1,638 0,413 0,143
49 1,699 0,429 0,148
50 1,761 0,444 0,153
Tabel 17
Drukverlies in mbar voor gas/m buis
Vermogen AKB 16 AKB 20 AKB 26
(kW) (mbar/m) (mbar/m) (mbar/m)
51 1,823 0,460 0,159
52 1,887 0,475 0,164
53 1,952 0,492 0,170
54 2,018 0,508 0,175
55 2,152 0,524 0,181
56 2,152 0,541 0,187
57 2,221 0,558 0,193
58 2,290 0,576 0,199
59 2,361 0,593 0,205
60 2,432 0,611 0,211
61 2,505 0,629 0,217
62 2,578 0,647 0,223
63 2,653 0,666 0,229
64 2,728 0,684 0,236
65 2,804 0,703 0,242
66 2,882 0,722 0,249
67 2,960 0,742 0,255
68 3,039 0,761 0,262
69 3,119 0,781 0,269
70 3,201 0,801 0,276
71 3,283 0,822 0,283
72 3,366 0,842 0,290
73 3,450 0,863 0,297
74 3,535 0,884 0,304
75 3,620 0,905 0,311
76 3,707 0,926 0,318
77 3,795 0,948 0,326
78 3,884 0,970 0,333
79 3,973 0,992 0,341
80 4,064 1,014 0,348
81 4,155 1,037 0,356
82 4,248 1,060 0,364
83 4,341 1,083 0,372
84 4,436 1,106 0,379
85 4,531 1,129 0,387
86 4,627 1,153 0,395
87 4,724 1,177 0,404
88 4,822 1,201 0,412
89 4,921 1,225 0,420
90 5,021 1,250 0,428
91 5,122 1,275 0,437
92 5,223 1,300 0,445
93 5,326 1,325 0,454
94 5,430 1,350 0,462
95 5,534 1,376 0,471
96 5,639 1,402 0,480
97 5,746 1,428 0,489
98 5,853 1,454 0,498
99 5,961 1,481 0,507
100 6,070 1,507 0,516

4.8 Inbouw aanbevelingen
In moderne installaties worden de leidingen, om esthetische
en praktische redenen, nog slechts zelden direct zichtbaar
gemonteerd, alleen in bijruimtes zoals in de kelder of garage
worden leidingen nog zichtbaar geïnstalleerd.
Montage van leidingen in de muur of vloer vereist enige voorzorgsmaatregelen:
• Bij VSH Multicon S fittingen moet vermeden worden dat
omgevingsstoffen, zoals ammoniak of nitriet, door het
isolatiemateriaal kunnen indringen of in het isolatiemateriaal
aanwezig zijn.
4.9 Afpersen van de installatie
Zoals al eerder vermeld, is het tegenwoordig gebruikelijk dat
de leidingen en fittingen in de muur of vloer worden weggewerkt.
Voordat verbindingen ingestort of onbereikbaar weggewerkt
worden moet de installatie afgeperst worden volgens VEWIN
4.10 Aansluitvermogen en stroomsnelheid
De waarden in de tabel gelden bij een temperatuurverschil van
20°C over de radiator. De stroomsnelheid is maximaal 0,6 m/s,
omdat bij hogere snelheden het stromingsgeluid hinderlijk kan
worden. Om de totale weerstand per strang te bepalen moet
de benodigde leidinglengte vermenigvuldigd worden met het
drukverlies per meter. De capaciteit van de CV-pomp moet
groot genoeg zijn om deze weerstand te kunnen overwinnen.
Tabel 18
Belangrijk: Leidingen voor water, die weggewerkt worden in
de vloer of wand, dienen altijd voorzien te zijn van een mantel
of isolatie om een scheiding tussen leiding en bouwwerk te
bewerkstelligen. (i.v.m. bijv. geluidsoverdracht)
De afwerkvloer dient volgens NEN 2741 boven de leidingen
tenminste 15mm te bedragen (totaal minimaal 4 cm). Dit ter
voorkoming van scheurvorming in de vloer of mechanische
schade.
werkblad W.B. 2.3. Ook voor verwarmingsinstallaties moet
deze afpersmethode toegepast worden.
U wordt verzocht de desbetreffende installatievoorschriften en
werkbladen nauwlettend te volgen.
De onderstaande tabel is bepaald door de formule:
P = q x S.W. x ∆T
P = vermogen in Watt
q = debiet in l/s
S.W. = soortelijke warmte van water = 4180 J/kg∙°C
ΔT = temperatuur verschil over radiator 20°C
Stroomsnelheid m/s
Buis 0,1 0,2 0,3 0,4 0,5 0,6
P q P q P q P q P q P q
14x2 657 0,00785 1313 0,01571 1970 0,02356 2626 0,03142 3283 0,03927 3940 0,04712
16x2 945 0,01131 1891 0,02262 2836 0,03393 3782 0,04524 4727 0,05655 5673 0,06786
20x2 1681 0,02011 3362 0,04021 5043 0,06032 6724 0,08042 8404 0,10053 10085 0,12064
26x3 2626 0,03142 5253 0,06283 7879 0,09425 10505 0,12566 13132 0,15708 15758 0,18850
32x3 4438 0,05309 8877 0,10620 13315 0,15927 17752 0,21236 22190 0,26545 26628 0,31854
40x3,5 7150 0,08553 14300 0,17106 21450 0,25659 28600 0,34212 35750 0,42765 42900 0,51318
29

30
4.11 Maximale leidinglengte
De maximale leidinglengte (grafiek 3) van een
tapwaterinstallatie is afhankelijk van de categorie
waar deze in valt. Er zijn drie categorieën, te
weten:
• Categorie I: voor tapwater t.b.v. van een
aanrechtkraan, hiervoor geldt een maximale
wachttijd van 20 seconden.
• Categorie II: voor tapwater t.b.v. van een
wastafelkraan of bidet, hiervoor geldt een
maximale wachttijd van 20 seconden.
• Categorie III: voor tapwater t.b.v. een
badkraan, douche kraan of vaatwasmachine,
hiervoor geldt een maximale wachttijd van
20 seconden.
Grafiek 3
4.12 Inbouw aanbevelingen
Er geldt het volgende voorschrift voor warmte-isolatie in
Nederland:
• Koudwaterleidingen moeten tegen condensvorming en
verhitting worden beschermd volgens de VEWIN werkbladen
(NL).
AKB gasleidingen:
• mogen niet in het zicht worden gelegd.
- In de meterruimte mag de buis in het zicht liggen en
behoeft niet te zijn voorzien van een mantelbuis.
• mogen bereikbaar zijn weggewerkt
- Een vrijliggende leiding in een mantelbuis wordt
beschouwd als een weggewerkte bereikbare leiding.
In andere landen (met name Duitsland) gelden de volgende
voorschriften:
• Koudwaterleidingen dienen volgens DIN 1988, Deel 2 tegen
condensvorming en verwarming beschermt te worden.
• Warmwaterleidingen moeten ter bescherming van energie
verliezen volgens de wet ter besparing van energie (EnEG)
en de verwarmingsinstallatie voorschrift (HeizAnIV) geïsoleerd
worden.
4.13 Voorschriften met betrekking tot het installeren van
AKB buis als gasleiding
AKB 26
AKB 20
AKB 16
AKB 14
• mogen weg worden gewerkt in vloer, muur of
onbereikbare ruimte
• mogen in de grond worden weggewerkt;
- Messing fittingen mogen niet onbeschermd in de grond
worden gelegd i.v.m. ontzinking van het materiaal.
Voor uitgebreide voorschriften en bepalingen zie NEN 1078 en
NPR 3378-5:2007.

4.14 Corrosie
4.14.1 Spanningscorrosie
Spanningscorrosie kenmerkt zich doordat na enige maanden
plotseling scheuren optreden in het materiaal. Deze scheuren
zijn het gevolg van een gezamenlijke inwerking van bepaalde
chemische stoffen en mechanische spanningen, in combinatie
met vocht uit de omgeving. Spanningscorrosie kan alleen
optreden als al deze factoren aanwezig zijn en is niet specifiek
voor metalen of kunststoffen het kan in beide voorkomen. Het
is bekend dat vooral (maar niet uitsluitend) koperlegeringen
gevoelig zijn voor ammoniumverbindingen zoals bijvoorbeeld
ammoniak. Spanningen ontstaan door een combinatie van
4.14.2 Elektrolytische corrosie
Elektrolytische corrosie is een reactie tussen twee verschillende
metalen die in een vochtige omgeving elektrisch geleidend met
elkaar verbonden zijn. Doordat de potentialen van de metalen
verschillen treedt een redoxreactie op waarbij het meest onedele
metaal wordt aangetast ten koste van het edelere. Omdat aluminium
(-1,662 V) onedeler is dan koper (+0.337 V) kan bij direct
contact tussen het messing (± 60% koper) van de fitting en het
4.15 Renovatie oplossing
4.15.1 Inleiding
Bij renovatie projecten kan het voorkomen u een kunststofbuis
tegen komt waarvan het merk en de juiste maatvoering niet
bekend is. Om toch op deze buis verder te kunnen installeren
hebben kunt u onze VSH Multi Super knelfittingen toepassen
(afb. 32). Door de speciale insert, knelring en moer die bij deze
fitting in de bekende VSH Super Knelfitting is gemonteerd, hoeft
u alleen met een steeksleutel de fitting aan te draaien.
Voordelen VSH Multi Super Knel
• Universeel inzetbaar op kunststof-, koper- en metalenbuis
• Eenvoudige montage met standaard knelgereedschap
• Geschikt voor water- en cv-systemen
• Geschikt voor meer dan 25 verschillende soorten buis
interne spanningen als gevolg van de productie en externe
spanningen die ontstaan tijdens de montage. Vocht tenslotte
ontstaat vaak door condensatie op de buis.
Ammoniak ontstaat ook op biologische wijze bij de afbraak van
mest en urine. Daarom kunnen messing fittingen niet worden
toegepast in de omgeving van veehouderijen.
Omdat VSH Multicon S schuifhulsfittingen een alzijdige inklemming
hebben en niet worden aangedraaid zijn de inwendige
spanningen gelijk verdeeld over het materiaal en daardoor laag.
Hierdoor is de kans op spanningscorrosie klein.
aluminium van het AKB in een vochtige omgeving het aluminium
worden aangetast en zogenaamde „bloemkolen“ gaan vormen.
Op lange termijn kan dit ervoor zorgen dat de buis verzwakt
wordt en dat de fitting kan gaan lekken. Om dit te voorkomen
zijn VSH Multicon S schuifhulsfittingen voorzien van een nylon
scheidingsring die ervoor zorgt dat het aluminium en het messing
elkaar niet kunnen raken als de fitting is gemonteerd.
Afbeelding 32
31

32
4.15.2 Toe te passen buizen
De VSH Multi Super knelfitting kan worden toegepast bij de
volgende merken buis:
Merk Buistype Merk Buistype
VSH Multicon PE-XC/Al/PE-HD – PE-Xc Haka PE-XC/Al/PE-HD – PE-Xc
VSH KAN-therm Multi Universal PE-RT/Al/PEHD Henco Unipex PE-Xc (15x2.5)
KAN-therm Multi Basic PE-RT/Al/PEHD Henco PE-XC/Al/PE-Xc
KAN-therm PE-Xc – EVOH Hewing/ Proaqua PE-XC/Al/PEX
KAN-therm PE-RT - EVOH Pexep Alupex AKB
Alphacan PEX Pexep Pe-X PEX
Alpex therm AKB Polytherm PEX
Becker Plastics PEX Polytherm MT AKB
Begetube AKB Superpipe AKB
Comap Florys Multiskin PE-Xc/Al/PEX Uponor/Unipipe PE-RT/Al/PE-RT
Comap Florys Techtube PEHD-Xc/EVOH Velta PEX
Espace PEX Velta Rapex AKB
Gabotherm GT-PB-DD Wavin Tigris PE-Xc/Al/PEHD
Giacomini AKB
Tabel 19
4.15.3 Montage
Buis op de juiste lengte recht inkorten
Wartelmoer en knelring over de buis schuiven
Buis kalibreren
Insert in de fitting steken
Buis tot de aanslag in de fittingsteken
Verbinding handvast aandraaien
Met een steeksleutel 1 slag nadraaien
5 Montage
5.1 Montagevoorschriften Handgereedschap,
uitsluitend 14 t/m 26 mm
Afbeelding 33
Afbeelding 34
De buis recht afknippen, niet zagen, hierdoor ontstaat een
vlak buiseinde (afb. 33). Bij het afsnijden van de beschermbuis
de binnenbuis niet beschadigen.
De schuifhuls, met de afgeschuinde binnenzijde naar het
buiseinde gericht, over de buis schuiven (afb. 34).

Afbeelding 35
Afbeelding 36
Afbeelding 37
Afbeelding 38
Afbeelding 39
Afbeelding 40
Na het plaatsen van de juiste maat optrompdoorn en
klembekken, de AKB buis optrompen door eerst de armen
van de tang volledig uit elkaar te bewegen. Vervolgens de
buis tegen de doorn te plaatsen en de armen van de tang
weer volledig naar elkaar toe bewegen. De buis wordt
Controleer en of de O-ring en de scheidingsring aanwezig
en onbeschadigd zijn (afb. 36).
De buis over de insert schuiven (afb. 37). Insert zo ver
mogelijk in de buis. Gebruik geen glijmiddel voor de insert
zoals minerale oliën of synthetische zepen.
Na het plaaten van de juiste schuifvorken in de schuiftang.
De fitting en de buis met schuifhuls tussen de schuifvorken
plaatsen en vervolgens de schuifhuls met de schuiftang
tot tegen de flens schuiven (afb. 38 Schuiftang deLuxe,
afb. 39 standaard schuiftang). De schuifhuls moet volledig
tegen de scheidingsring aangeschoven worden.
De verbinding is klaar als de schuifhuls tegen de flens
aangedrukt is (afb. 40).
automatisch vastgeklemd en de doorn wordt in de buis
geduwd. Door de armen weer uit elkaar te bewegen wordt
de buis weer los gelaten en kan de tang weggenomen
worden (afb. 35).
LET OP dat bij gebruik van knie- en T-koppelingen deze
in de juiste stand staan. Bij fittingen met een schroefdraad
zijde dient eerst de schroefdraadzijde bevestigd te worden.
Na montage kunnen de fittingen niet meer draaien ten
opzichte van de buis.
LET OP bij gebruik van de verkeerde schuifvorken kunnen
de buis en de fitting onherstelbaar beschadigen.
33

34
5.2 Montagevoorschriften Electrischgereedschap
Afbeelding 41
Afbeelding 42
Afbeelding 43
Afbeelding 44
Afbeelding 45
Afbeelding 46
De buis recht afknippen, niet zagen, hierdoor ontstaat een
vlak buiseinde (afb. 41). Bij het afsnijden van de beschermbuis
de binnenbuis niet beschadigen.
De schuifhuls, met de afgeschuinde binnenzijde naar het
buiseinde gericht, over de buis schuiven (afb. 42).
Na het plaatsen van de juiste maat optrompkop, de AKB
buis in de optrompkop steken en de optrompmachine
activeren (afb. 43). De optromping niet onderbreken. Na
afloop van de optromping loopt de optrompmachine
automatisch terug in haar ruststand, vervolgens kunt u de
opgetrompte buis uit de optrompkop halen.
Controleer en of de O-ring en de scheidingsring aanwezig
en onbeschadigd zijn (afb. 44).
De buis over de insert schuiven (afb. 45). Insert zo ver
mogelijk in de buis. Gebruik geen glijmiddel voor de insert
zoals minerale oliën of synthetische zepen.
Na het plaaten van de juiste schuifvorken op de schuifmachine.
De fitting en de buis met schuifhuls tussen de
schuifvorken plaatsen en vervolgens de schuifmachine
activeren (afb. 46). De schuifhuls wordt nu tegen de flens
van de fitting aangeschoven. Na afloop van de aanschuiving
loopt de schuifmachinemachine automatisch terug in
haar ruststand
LET OP Wanneer de beschermlaag van de optrompkop
versleten is (de rode basiskleur van het rubber wordt
zichtbaar) moet u de optrompkop vervangen. Door de
gebruiker mag niets aan de afstelling van de optrompkop
gewijzigd worden.
LET OP dat bij gebruik van knie- en T-koppelingen deze
in de juiste stand staan. Bij fittingen met een schroefdraad
zijde dient eerst de schroefdraadzijde bevestigd te worden.
Na montage kunnen de fittingen niet meer draaien ten
opzichte van de buis.
LET OP bij gebruik van de verkeerde schuifvorken kunnen
de buis en de fitting onherstelbaar beschadigen.

Afbeelding 47
5.3 Gereedschap
De verbinding is klaar als de schuifhuls tegen de flens
aangedrukt is (afb. 47).
5.3.1 Handgereedschap toepasbaar vanaf 14 t/m 26 mm
VSH Multicon S fittingen zijn eenvoudig en snel te monteren
met behulp van licht en praktisch handgereedschap. Het
gereedschap is gemakkelijk te bedienen en aan te passen voor
de diverse buismaten en behoeft geen externe energiebronnen.
Het handgereedschap bestaat uit:
• Een optromptang voor het opwijden van het desbetreffende
buiseinde. Hierdoor ontstaat een fitting met een optimale
mogelijke doorlaat.
• Een standaard schuiftang, voor het maken van de verbinding
5.3.2 Elektrisch gereedschap toepasbaar vanaf 14 t/m 40 mm
VSH Multicon S fittingen zijn ook eenvoudig en snel te
monteren met behulp van het Premium gereedschap. Het
gereedschap is gemakkelijk te bedienen en aan te passen voor
de diverse buismaten.
Het VSH Multicon S Premium gereedschap bestaat uit:
• Schuifmachine Premium, met accu (netadapter, is los
verkrijgbaar)
5.3.3 Onderhoud
Periodiek onderhoud van elektrische machines en componenten
is een vereiste voor het correct aanleggen van leidingsystemen.
Producten
K 3291 – Premium tool,
excl. Optrompkoppen K 3289
nadat de fitting in de buis is geplaatst. Doordat de schuif-
tang met een ratel werkt, kan de verbinding met een mini-
mum aan inspanning worden gemaakt. Montage in hoeken
is mogelijk door de slanke vorm van de tang.
• De luxe uitvoering heeft als voordeel dat de specifieke schuifvorken
eenvoudig uitwisselbaar zijn. Het aanschuiven vindt
plaats door een pompbeweging te maken met één been.
Het andere been zit vast aan het huis, waardoor het mogelijk
is om kort op de muur een evenwijdige verbinding te maken.
• Schuifvorken, op elke schuifvork bevinden zich 2 maten
(16 & 20 mm, 14 & 26 mm en 32 & 40 mm)
• Optrompmachine Premium, met accu (netadapter, is los
verkrijgbaar)
• Optrompkoppen (14, 16, 20, 26, 32 en 40 mm
• Acculader
Hieronder vindt u de adressen van de diverse servicecenters
t.b.v. de verschillende Multicon S elektrische gereedschappen.
K 3289 – Optrompkop AKB
K 3286 – Adapter optrompkop
K 3296 – Schuifbek
Servicecenter Huygmetaal Montagesystemen H.K. Electric B.V.
Bezoekadres
Postadres
Damsluisweg 44a
1332 ED Almere
Postbus 1092
1300 BB Almere
De Steegen 5-7
5321 JZ Hedel
Postbus 71
5320 AB Hedel
Telefoon 036-5496620 073 - 599 7 599
Fax 036-5496640 073 - 599 7 590
E-mail info@huygmetaal.nl info@hkelectric.nl
35

36
6 Garantieverklaring Multicon
6.1 Toepassingsgebied
Deze garantieverklaring is van toepassing op de door VSH
Fittings B.V. (hierna genoemd VSH) geleverde VSH Multicon
Schuifhulsfittingen en VSH Multiconbuis van AKB en PEX,
zoals opgenomen in het VSH Multicon assortimentsoverzicht.
VSH heeft het Multicon S systeem met goed resultaat laten
testen door het KIWA op basis van BRL K536 deel E. Naar
aanleiding hiervan zijn KIWA-keuren verleend op het systeem
voor water met zowel PEX buizen (certificaat K10341/04) als
AKB buizen (certificaat nr. K 25981/01) en op het systeem
voor gas met AKB buis (certificaat nr. K22697/02)
Voor uitgebreide voorschriften en bepalingen met betrekking
tot het leggen van kunststofbuis als gasleiding verwijzen wij
naar NEN 1078 en NPR 3378-10
6.2 Inhoud van de garantie
1. Bij geconstateerde fabricage fouten in de VSH Multicon
Schuifhulsfittingen vergoedt VSH de directe schade; in
dat geval levert VSH kosteloos vervangende VSH Multicon
Schuifhulsfittingen en/of vergoedt VSH de herstelkosten
zoals de noodzakelijke uit- en inbouw kosten, inclusief de
kosten voor het herstellen van het gebouw in de oorspronkelijke
staat en directe gevolgschade tot een maximum van
€ 225.000,- per benadeelde per gebeurtenis, met een maximum
van € 1,0 miljoen.
2. Indirecte schade, bijvoorbeeld (doch niet beperkt tot) als
gevolg van bedrijfsstilstand of productie-uitval, wordt niet
vergoed.
3. Gebreken als gevolg van vervoer en/of opslag van door VSH
geleverde onderdelen vallen niet onder de garantie.
6.3 Verplichtingen van de installateur
De installateur is verplicht:
1. Te controleren of de producten wettelijk geschikt zijn voor de
toepassing waarvoor ze gebruikt worden en hierbij de op het
tijdstip van installatie geldende lokale voorschriften en bepalingen
in acht te nemen.
2. De op het tijdstip van installatie geldende montage-instructies
in acht te nemen en te handhaven, zoals opgenomen in
het “VSH Multicon Technische Documentatie”.
3. Alleen VSH Multicon S en / of C onderdelen te gebruiken
(PEX, AKB, fittingen en appendages) in het leidingsysteem.
De buizen moeten zijn voorzien van het opschrift “Multicon“
of kenmerk (3 golfjes)
4. Onmiddellijk alle noodzakelijke maatregelen te nemen om de
schade te beperken.
5. Onmiddellijk nadat de installateur de schade heeft geconstateerd
of had moeten constateren, de opgetreden schade
schriftelijk te melden aan VSH, met vermelding van plaats,
tijdstip en omschrijving van de schade.
De garantie is alléén van toepassing indien de VSH Multicon
Schuifhulsfittingen door een bij de Nederlandse wet erkende
installateur in de volgende installaties zijn verwerkt, zoals ook
vermeld in ons assortimentsoverzicht:
VSH Multicon S © Systeem: CV installaties
Drinkwaterinstallaties
Gasinstallaties
VSH Multicon C © Systeem: Verdelersysteem
Radiatoraansluitsysteem
4. Schade als gevolg van montagefouten wordt niet vergoed.
5. De maximale werkdruk en de maximum temperatuur mogen
niet worden overschreden.
6. De door VSH verstrekte garantie geldt voor VSH Multicon
Schuifhulsfittingen en VSH Multicon PEX en AKB buis voor
een periode van 10 jaar na aanschaf.
7. Voor de producten welke voor garantie zijn vervangen geldt
dezelfde garantietermijn als die van de oorspronkelijke producten.
Dit houdt in dat ook voor de vervangen producten
de garantieperiode geldt vanaf de datum van aanschaf van
oorspronkelijke producten.
6. VSH in de gelegenheid te stellen om na ontvangst van de
schademelding de schade zelf vast te stellen, dan wel door
een expert te laten vaststellen en te beoordelen.
7. De onderdelen die de schade hebben veroorzaakt voor
onderzoek onmiddellijk ter beschikking te stellen aan VSH.
8. Schriftelijke goedkeuring aan VSH te vragen voor demontage,
reparatie of andere werkzaamheden terzake van het
product. Zonder deze schriftelijke goedkeuring vervalt elke
aanspraak uit hoofde van garantie.
9. De bovenstaande verplichtingen na te komen. Wordt één
van de bovenstaande verplichtingen niet nagekomen, dan is
VSH niet aansprakelijk. De aansprakelijkheid blijft bestaan
voor zover de niet nagekomen verplichtingen niet van invloed
zijn geweest op de vaststelling of het bedrag van de schade.

6.4 VSH
1. VSH is verplicht de installateur op de hoogte te houden van
de verdere beoordeling van de schade door VSH dan wel
door een expert.
6.5 Overige Bepalingen
Op deze garantieverklaring zijn de Algemene
Voorwaarden van VSH (gedeponeerd ter Griffie van de
Arrondissementsrechtbank te Amsterdam op 24 augustus
1992 onder nummer 237/1992) van toepassing, tenzij daarvan
in het bovenstaande is afgeweken. Indien er AKB van
een ander merk wordt toegepast, wordt onder uitzonderlijke
2. VSH heeft het recht de schade zelf dan wel door een derde
te (laten) herstellen.
voorwaarden eenzelfde garantie afgegeven, slechts alleen na
vooraf schriftelijke toestemming door VSH gegeven.
Hilversum, maart 2010
VSH Fittings B.V.
37

38
7 Assortimentsoverzicht
7.1 Fittingen
K 3200 Schuifhuls
Maat Artikel-nr. Geschikt voor buis Materiaal L
14 072730.9 AKB Messing DZR 12,5
14 072768.3 AKB Messing DZR, vernikkeld 12,5
16 072500.1 AKB, ook voor gas Messing DZR 12,0
16 072536.2 AKB Messing DZR, vernikkeld 12,0
16 072769.4 PEX Messing DZR 12,0
16 072770.5 PEX Messing DZR, vernikkeld 12,0
20 072501.0 AKB, ook voor gas Messing DZR 15,0
20 072537.3 AKB Messing DZR, vernikkeld 15,0
26 072514.2 AKB, ook voor gas Messing DZR 20,5
32 072391.0 AKB Messing DZR 22,0
40 072392.1 AKB Messing DZR 26,0
K 3210 Rechte koppeling (2x schuif)
Maat Artikel-nr. Geschikt voor buis Materiaal L
14 x 14 072718.8 AKB Messing DZR 40,8
16 x 16 072628.6 AKB & PEX Messing DZR 39,8
20 x 20 072630.8 AKB Messing DZR 45,8
26 x 26 072632.1 AKB Messing DZR 56,9
32 x 32 072398.7 AKB Messing DZR 62,5
40 x 40 072400.9 AKB Messing DZR 72,8

7.1 Fittingen
K 3212 Verloopkoppeling (2x schuif)
Maat Artikel-nr. Geschikt voor buis Materiaal A B L
14 x 16 072775.1 AKB Messing DZR 14 16 40,3
16 x 20 072629.7 AKB Messing DZR 16 20 42,5
20 x 26 072771.6 AKB Messing DZR 20 26 51,4
26 x 32 072402.0 AKB Messing DZR 26 32 59,5
32 x 40 072404.2 AKB Messing DZR 32 40 67,9
K 3222 Overgangskoppeling (schuif x binnendraad)
Maat Artikel-nr. Geschikt voor buis Materiaal A D L L1 SLW
14 x Rp1/2 072803.5 AKB Messing DZR 14 1/2 44,6 15,0 27
16 x Rp1/2 072618.7 AKB & PEX Messing DZR 16 1/2 44,1 15,0 27
20 x Rp1/2 072619.8 AKB Messing DZR 20 1/2 45,3 15,0 27
K 3220 Overgangskoppeling (schuif x conische buitendraad)
Maat Artikel-nr. Geschikt voor buis Materiaal A D L L1 SLW
14 x R1/2 072752.9 AKB Messing DZR 14 1/2 39,8 14,1 20
16 x R1/2 072621.1 AKB & PEX Messing DZR 16 1/2 39,3 14,1 22
16 x R3/4 072623.1 AKB & PEX Messing DZR 16 3/4 42,2 17,5 22
20 x R1/2 072622.0 AKB Messing DZR 20 1/2 43,3 14,1 24
20 x R3/4 072624.2 AKB Messing DZR 20 3/4 46,2 17,5 24
26 x R3/4 072626.4 AKB Messing DZR 26 3/4 52,2 17,5 30
26 x R1 072627.5 AKB Messing DZR 26 1 56,5 22,0 30
32 x R1 072394.3 AKB Messing DZR 32 1 57,2 20 38
40 x R1.1/4 072396.5 AKB Messing DZR 40 1.1/4 66,4 22 48
39

40
7.1 Fittingen
K 3221 Overgangskoppeling (schuif x cilindrische buitendraad)
Maat Artikel-nr. Geschikt voor buis Materiaal A D L L1 SLW
14 x G3/8 072832.1 AKB Messing DZR 14 3/8 32,6 7,5 19
16 x G3/8 072834.3 AKB & PEX Messing DZR 16 3/8 32,2 7,5 22
K 3224 Overgangskoppeling (schuif x knel)
Maat Artikel-nr. Geschikt voor buis Materiaal A D L L1 SLW
14 x 10 072801.3 AKB Messing DZR 14 10 38,6 17 20
14 x 15 072720.1 AKB Messing DZR 14 15 48,7 24 22
16 x 10 072527.4 AKB & PEX Messing DZR 16 10 39,0 17 22
16 x 15 072521.9 AKB & PEX Messing DZR 16 15 48,3 24 22
20 x 15 072523.0 AKB Messing DZR 20 15 46,3 24 24
20 x 22 072525.2 AKB Messing DZR 20 22 54,1 32 30
26 x 22 072741.9 AKB Messing DZR 26 22 60,4 32 30
26 x 28 072557.1 AKB Messing DZR 26 28 62,5 39 36
K 3226 Overgangskoppeling (schuif x insteek)
Maat Artikel-nr. Geschikt voor buis Materiaal A D L L1
14 x Ø12 072699.0 AKB Messing DZR, vernikkeld 14 12 41,9 18,5
14 x Ø15 072702.3 AKB Messing DZR 14 15 44,9 21,5
16 x Ø12 072698.1 AKB & PEX Messing DZR, vernikkeld 16 12 41,4 18,5
16 x Ø15 072761.7 AKB & PEX Messing DZR 16 15 44,4 27,5
20 x Ø15 072823.3 AKB Messing DZR 20 15 47,4 27,5
20 x Ø22 072757.3 AKB Messing DZR 20 22 49,0 23,0
26 x Ø22 072759.5 AKB Messing DZR 26 22 54,4 23,0

7.1 Fittingen
K 3230 Kniekoppeling (2x schuif)
Maat Artikel-nr. Geschikt voor buis Materiaal H L
14 x 14 072714.4 AKB Messing DZR 33,4 33,4
16 x 16 072612.1 AKB & PEX Messing DZR 34,2 34,2
20 x 20 072610.1 AKB Messing DZR 37,5 37,5
26 x 26 072613.2 AKB Messing DZR 45,5 45,5
32 x 32 072374.5 AKB Messing DZR 59,5 59,5
40 x 40 072372.3 AKB Messing DZR 63,4 63,4
K 3229 Kniekoppeling (schuif x binnendraad)
Maat Artikel-nr. Geschikt voor buis Materiaal A H1 H2 L L1
16 x Rp1/2 072836.5 AKB & PEX Messing DZR 16 15,0 22,0 35,9 15,0
K 3232 Kniekoppeling (schuif x conische buitendraad)
Maat Artikel-nr. Geschikt voor buis Materiaal A D H L SLW
14 x R1/2 072781.5 AKB Messing DZR 14 1/2 27,8 34,1 14
16 x R1/2 072782.6 AKB & PEX Messing DZR 16 1/2 28,8 33,6 15
41

42
7.1 Fittingen
K 3234 Kniekoppeling (schuif x knel)
Maat Artikel-nr. Geschikt voor buis Materiaal A D H L
14 x 10 072809.0 AKB Messing DZR 14 10 31,0 33,4
16 x 10 072811.2 AKB & PEX Messing DZR 16 10 33,5 34,2
16 x 15 072855.2 AKB & PEX Messing DZR 16 15 36,1 33,6
K 3235 Kniekoppeling (schuif x insteek)
Maat Artikel-nr. Geschikt voor buis Materiaal A D H L L1
26 x Ø22 072728.7 AKB Messing DZR 26 22 43,3 45,5 23,2
K 3240 T-koppeling (3x schuif)
Maat Artikel-nr. Geschikt voor buis Materiaal H L
14 x 14 x 14 072716.6 AKB Messing DZR 34,4 31,1
16 x 16 x 16 072634.1 AKB & PEX Messing DZR 35,7 31,2
20 x 20 x 20 072633.0 AKB Messing DZR 40,5 34,5
26 x 26 x 26 072641.8 AKB Messing DZR 47,4 41,9

7.1 Fittingen
K 3242 T-koppeling verlopend (3x schuif)
Maat Artikel-nr. Geschikt voor buis Materiaal A B C H L1 L2
16 x 14 x 14 072739.7 AKB Messing DZR 16 14 14 35,4 30,5 31,0
16 x 14 x 16 072704.5 AKB Messing DZR 16 14 16 35,4 30,0 30,0
16 x 20 x 16 072638.5 AKB Messing DZR 16 20 16 38,7 32,6 32,6
20 x 14 x 14 072783.7 AKB Messing DZR 20 14 14 37,5 33,0 30,3
20 x 14 x 20 072710.0 AKB Messing DZR 20 14 20 37,5 33,0 33,0
20 x 16 x 16 072637.4 AKB Messing DZR 20 16 16 37,0 31,2 32,5
20 x 16 x 20 072635.2 AKB Messing DZR 20 16 20 37,0 33,0 33,0
20 x 20 x 16 072636.3 AKB Messing DZR 20 20 16 40,0 34,5 32,5
26 x 16 x 16 072647.3 AKB Messing DZR 26 16 16 38,3 39,2 30,7
26 x 16 x 20 072880.5 AKB Messing DZR 26 16 20 38,3 39,2 34,1
26 x 16 x 26 072645.1 AKB Messing DZR 26 16 26 38,3 39,2 39,2
26 x 20 x 20 072743.0 AKB Messing DZR 26 20 20 41,7 41,0 34,5
26 x 20 x 26 072642.9 AKB Messing DZR 26 20 26 41,2 40,6 40,6
32 x 16 x 32 072390.1 AKB Messing DZR 32 16 32 44,3 45,9 51,7
32 x 20 x 32 072388.8 AKB Messing DZR 32 20 32 47,3 45,9 51,7
32 x 26 x 26 072386.6 AKB Messing DZR 32 26 26 52,3 45,9 49,6
32 x 26 x 32 072384.4 AKB Messing DZR 32 26 32 52,3 45,9 51,7
40 x 20 x 40 072382.2 AKB Messing DZR 40 20 40 51,9 54,2 60,4
40 x 26 x 40 072380.0 AKB Messing DZR 40 26 40 57,9 54,2 60,4
40 x 32 x 32 072378.9 AKB Messing DZR 40 32 32 60,0 54,2 56,5
40 x 32 x 40 072376.7 AKB Messing DZR 40 32 40 60,0 54,2 60,4
K 3243 T-koppeling (schuif x lange binnendraad x schuif)
Maat Artikel-nr. Geschikt voor buis Materiaal A D H L
16 x Rp1/2 x 16 085985.9 AKB & PEX Messing DZR 16 1/2 22,6 70,8
43

44
7.1 Fittingen
K 3201 Passeerkruisstuk (3x schuif)
Maat Artikel-nr. Opmerking Geschikt voor buis Materiaal A B C L1 L2
16 x 16 x 16 078900.8 AKB & PEX Messing DZR 16 16 16 143 94
16 x 16 x 20 078904.1 Gespiegeld AKB Messing DZR 16 16 20 146 96
20 x 16 x 16 078901.9 AKB Messing DZR 20 16 16 146 96
20 x 16 x 20 078903.0 AKB Messing DZR 20 16 20 149 96
20 x 20 x 20 078902.1 AKB Messing DZR 20 20 20 149 99
K 3250 Muurplaat (schuif x binnendraad)
Maat Artikel-nr. Geschikt voor buis Materiaal A D H H1 H2 L
14 x Rp3/8 072785.9 AKB Messing DZR 14 3/8 27,9 10,0 11,0 33,9
14 x Rp1/2 072786.1 AKB Messing DZR 14 1/2 32,0 15,0 11,0 36,4
16 x Rp3/8 072617.6 AKB & PEX Messing DZR 16 3/8 30,0 10,0 12,0 33,4
16 x Rp1/2 072614.3 AKB & PEX Messing DZR 16 1/2 34,0 15,0 12,0 35,9
20 x Rp1/2 072615.4 AKB Messing DZR 20 1/2 38,5 16,5 13,5 38,9
20 x Rp3/4 072616.5 AKB Messing DZR 50 3/4 41,0 18,0 14,0 41,9
K 3252 Gemini muurplaat (schuif x binnendraad)
Maat Artikel-nr. Geschikt voor buis Materiaal A D L
14 x Rp3/8 072787.0 AKB Messing DZR 14 3/8 120,0
14 x Rp1/2 072788.1 AKB Messing DZR 14 1/2 153,0
16 x Rp3/8 072577.1 AKB & PEX Messing DZR 16 3/8 120,0
16 x Rp1/2 072578.0 AKB & PEX Messing DZR 16 1/2 153,0

7.1 Fittingen
K 3257 Gevelplaat (schuif x binnendraad)
Maat Artikel-nr. Geschikt voor buis Materiaal A D L L1 L2
16 x G1/2 072669.3 AKB & PEX Messing DZR / RVS 16 1/2 80,0 34,0 10,5
K 3260 Wartelkoppeling (schuif x binnendraad M22)
Maat Artikel-nr. Geschikt voor buis Materiaal A D L SLW
14 x M22 072736.4 AKB Messing DZR, vernikkeld 14 M22 x 1,5 33,0 25
16 x M22 072110.5 AKB & PEX Messing DZR, vernikkeld 16 M22 x 1,5 33,5 25
K 3261 Wartelkoppeling (schuif x binnendraad)
Maat Artikel-nr. Geschikt voor buis Materiaal A D L SLW
14 x G1/2 072805.7 AKB Messing DZR 14 1/2 39,5 24
16 x G1/2 072541.7 AKB & PEX Messing DZR 16 1/2 32,5 24
16 x G3/4 072543.9 AKB & PEX Messing DZR 16 3/4 39,0 30
20 x G1/2 072825.5 AKB Messing DZR 20 1/2 42,0 24
20 x G3/4 072545.0 AKB Messing DZR 20 3/4 39,0 30
45

46
7.1 Fittingen
K 3262 Wartelkoppeling (schuif x euroconus)
Maat Artikel-nr. Geschikt voor buis Materiaal A D L SLW
16 x 3/4 072692.4 AKB & PEX Messing DZR, vernikkeld 16 3/4 39,0 30
K 3265 Radiatorkoppeling, recht (schuif x conische buitendraad)
Maat Artikel-nr. Geschikt voor buis Materiaal A D L L1 SLW1 SLW2
14 x R1/2 072735.3 AKB Messing DZR, vernikkeld 14 1/2 17 61,9 22 25
16 x R1/2 072706.7 AKB & PEX Messing DZR, vernikkeld 16 1/2 17 61,3 22 25
K 3266 Radiatorkoppeling, haaks (schuif x conische buitendraad)
Maat Artikel-nr. Geschikt voor buis Materiaal A D H L L1 SLW1 SLW2
16 x R1/2 072712.2 AKB & PEX Messing DZR, vernikkeld 16 1/2 50,9 36 17 18 25
K 3267 Radiatoraansluit T-koppeling (schuif x buis x schuif)
Maat Artikel-nr. Geschikt voor buis Materiaal A D L L1
20 x Ø15 x 20 072883.8 AKB Messing DZR, vernikkeld 20 15 300 13
20 x Ø15 x 20 072884.9 AKB Messing DZR, vernikkeld 20 15 1000 13

7.1 Fittingen
K 3268 Vloerplaat (schuif x buis)
Maat Artikel-nr. Geschikt voor buis Materiaal A D H L
14 x Ø15 072851.9 AKB Messing DZR, vernikkeld 14 15 11,0 120
16 x Ø15 072853.0 AKB & PEX Messing DZR, vernikkeld 16 15 12,0 120
16 x Ø15 072747.4 AKB & PEX Messing DZR, vernikkeld 16 15 12,0 300
16 x Ø15 072748.5 AKB & PEX Messing DZR, vernikkeld 16 15 12,0 1000
K 3269 Dubbele vloerplaat (schuif x buis)
Maat Artikel-nr. Geschikt voor buis Materiaal A D H L L1 L2
14 x Ø15 072744.1 AKB Messing DZR, vernikkeld 14 15 11,5 300 37,5 87,5
16 x Ø15 072764.1 AKB & PEX Messing DZR, vernikkeld 16 15 11,5 300 37,5 87,5
16 x Ø15 072874.1 AKB & PEX Messing DZR, vernikkeld 16 15 11,5 300 50,0 100,0
K 3270 Verdeler (aanvoer: 3/4 binnendraad)
Maat Artikel-nr. Materiaal D1 D2 D3 L L1
2 Groeps 072661.6 Messing DZR 3/4 bn.dr. 3/4 bt.dr. 1/2 bt.dr. 108,0 50,0
2 Groeps 072600.0 Messing DZR 3/4 bn.dr. 3/4 bn.dr. 1/2 bn.dr. 107,0 45,0
3 Groeps 072662.7 Messing DZR 3/4 bn.dr. 3/4 bt.dr. 1/2 bt.dr. 158,0 50,0
4 Groeps 072601.1 Messing DZR 3/4 bn.dr. 3/4 bn.dr. 1/2 bn.dr. 197,0 45,0
47

48
7.1 Fittingen
K 3202 Startkoffer
Maat Artikelnr. Opmerking
16 mm 078990.1
20 mm 078991.0
KD 3210 Multicon S COMBI Box
Inhoud koffer:
100x Schuifhuls 16x2
10x Rechte koppeling 16x16 (2x schuif)
10x Overgangskoppeling 16x15 (schuif x knel)
5x Overgangskoppeling 16x1/2 (schuif x binnendraad)
5x Overgangskoppeling 16x1/2 (schuif x conische buitendraad)
10x Kniekoppeling 16x16 (2x schuif)
10x T-koppeling 16x16x16 (3xschuif)
10x Muurplaat 16x1/2 (schuif x binnendraad)
Inhoud koffer:
90x Schuifhuls 20x2
10x Rechte koppeling 20x20 (2x schuif)
10x Overgangskoppeling 20x15 (schuif x knel)
5x Overgangskoppeling 20x1/2 (schuif x conische buitendraad)
5x Overgangskoppeling 20x3/4 (schuif x conische buitendraad)
10x Kniekoppeling 20x20 (2x schuif)
10x T-koppeling 20x20x20 (3x schuif)
Maat Artikel-nr. Omschrijving Aantal
16 x Ø15 77000.0 Overgangskoppeling (schuif x insteek) incl. schuifhulzen 40
16 x 15 77002.2 Overgangskoppeling (schuif x knel) incl. schuifhulzen 40
16 x 1/2 77006.6 Muurplaat (schuif x binnendraad) incl. schuifhulzen 40
16 x 16 77007.7 Rechte koppeling (2x schuif) incl. schuifhulzen 40
16x16x16 77009.9 T-koppeling (3x schuif) incl. schuifhulzen 40

7.2 Gas Fittingen
G 3210 Rechte koppeling gas (2x schuif)
Maat Artikel-nr. Geschikt voor buis L
16 x 16 079633.4 AKB 39,8
20 x 20 079634.5 AKB 45,8
26 x 26 079635.6 AKB 56,9
G 3212 Verloopkoppeling gas (2x schuif)
Maat Artikel-nr. Geschikt voor buis A B L
16 x 20 079638.9 AKB 16 20 42,5
20 x 26 079639.1 AKB 20 26 51,4
G 3222 Overgangskoppeling gas (schuif x binnendraad)
Maat Artikel-nr. Geschikt voor buis A D L L1 SLW
16 x Rp1/2 079647.7 AKB 16 1/2 44,1 15 27
20 x Rp1/2 079648.8 AKB 20 1/2 45,3 15 27
49

50
7.2 Gas Fittingen
G 3220 Overgangskoppeling gas (schuif x con.buitendraad)
Maat Artikel-nr. Geschikt voor buis A D L L1 SLW
16 x R1/2 079640.0 AKB 16 1/2 39,3 14,1 22
20 x R1/2 079641.1 AKB 20 1/2 43,3 14,1 24
20 x R3/4 079642.2 AKB 20 3/4 46,2 17,5 24
26 x R3/4 079643.3 AKB 26 3/4 52,2 17,5 30
G 3224 Overgangskoppeling gas (schuif x knel)
Maat Artikel-nr. Geschikt voor buis A D L SLW1 SLW2
16 x 15 079652.1 AKB 16 15 48,3 24 22
20 x 22 079653.2 AKB 20 22 54,1 32 30
26 x 22 079654.3 AKB 26 22 60,4 32 30
G 3226 Overgangskoppeling gas (schuif x insteek)
Maat Artikel-nr. Geschikt voor buis A D L L1
16 x Ø15 079657.6 AKB 16 15 44,4 27,5
20 x Ø15 079658.7 AKB 20 15 47,4 27,5
20 x Ø22 079659.8 AKB 20 22 49,0 23,0
26 x Ø22 079660.9 AKB 26 22 54,4 23,0

7.2 Gas Fittingen
G 3240 T-koppeling gas (3x schuif)
Maat Artikel-nr. Geschikt voor buis H L
16 x 16 x 16 079666.4 AKB 35,7 31,2
20 x 20 x 20 079667.5 AKB 40,5 34,5
26 x 26 x 26 079668.6 AKB 47,4 41,9
G 3242 T-koppeling, verlopend gas (3x schuif)
Maat Artikel-nr. Geschikt voor buis A B C H L1 L2
20 x 16 x 16 079665.3 AKB 20 16 16 37,0 31,2 32,5
20 x 16 x 20 079661.1 AKB 20 16 20 37,0 33,0 33,0
20 x 20 x 16 079662.0 AKB 20 20 16 40,0 34,5 32,5
26 x 16 x 20 079663.1 AKB 26 16 20 38,3 39,2 34,1
26 x 16 x 26 079670.8 AKB 26 16 26 38,3 39,2 39,2
G 3250 Muurplaat gas (schuif x binnendraad)
Maat Artikel-nr. Geschikt voor buis A D H H1 H2 L
16 x 1/2 079664.2 AKB 16 1/2 34,0 15,0 12,0 35,9
26 x 3/4 079698.3 AKB 26 3/4 50,0 20,0 15,0 68,0
51

52
7.3 VSH Multi Super KNEL
K 3056 Rechte Koppeling (2x multi super knel)
Maat Artikel-nr. Materiaal B D1 D2 SLW
14 x 14 089201.2 Messing 45,5 14 14 22
16 x 16 089211.1 Messing 45,5 16 16 22
K 3058 Verloopkoppeling (multi super knel x buitendraad)
Maat Artikel-nr. Materiaal b B1 d SLW
14 x R1/2 089203.4 Messing 17,0 44,0 1/2 22
16 x R1/2 089213.3 Messing 17,0 44,0 1/2 22
K 3066 Verloopkoppeling (multi super knel x binnendraad)
Maat Artikel-nr. Materiaal b B1 d SLW
14 x Rp1/2 089209.1 Messing 15,0 42,5 1/2 27
16 x Rp1/2 089219.9 Messing 15,0 42,5 1/2 27

7.3 VSH Multi Super KNEL
K 3057 Overgangskoppeling (multi super knel x knel)
Maat Artikel-nr. Materiaal B D1 D2 SLW
14 x 15 089202.3 Messing 45,5 14 15 22
16 x 15 089212.2 Messing 45,5 16 15 22
K 3065 Eindkoppeling (1x multi super knel)
Maat Artikel-nr. Materiaal B D1 SLW
14 089208.9 Messing 26,0 14 22
16 089218.8 Messing 26,0 16 22
K 3062 Kniekoppeling (2x multi super knel)
Maat Artikel-nr. Materiaal B D1 D2 H SLW
14 x 14 089205.6 Messing 32,5 14 14 32,5 17
16 x 16 089215.5 Messing 32,5 16 16 32,5 17
53

54
7.3 VSH Multi Super KNEL
K 3063 Kniekoppeling (multi super knel x buitendraad)
Maat Artikel-nr. Materiaal B d D1 H H1 SLW
14 x R1/2 089206.7 Messing 36,0 1/2 14 25,0 10,5 17
16 x R1/2 089216.6 Messing 36,0 1/2 16 25,0 10,5 17
K 3064 Kniekoppeling (multi super knel x lange binnendraad)
Maat Artikel-nr. Materiaal B d D1 H H1 SLW
14 x Rp1/2 089207.8 Messing 32,5 1/2 14 23,0 9,0 17
16 x Rp1/2 089217.7 Messing 32,5 1/2 16 23,0 9,0 17
K 3059 T-koppeling (3x multi super knel)
Maat Artikel-nr. Materiaal B1 D1 D2 D3 SLW
14 x 14 x 14 089204.5 Messing 32,0 14 14 14 17
16 x 16 x 16 089214.4 Messing 32,0 16 16 16 17

7.3 VSH Multi Super KNEL
K 3055 Losse insert + ring + wartelmoer
Maat Artikel-nr. Materiaal
14 089200.1 Messing
16 089210.0 Messing
K 3068 Sanitair verdeler Multi Super KNEL
Maat Artikel-nr. Opmerking
2 groeps 088376.2 t.b.v. Multi Super KNEL 14 & 16
3 groeps 088377.3 t.b.v. Multi Super KNEL 14 & 16
S 1288 VSH Multi Super KNEL Actiekoffers
Maat Artikel-nr. Opmerking
14 mm 099225.4
16 mm 099226.5
Inhoud koffer:
5x Rechte koppeling 14x14 (multi super knel)
5x Overgangskoppeling 14x15 (multi super knel x knel)
5x Verloopkoppeling 14xR1/2 (multi super knel x buitendraad)
5x Verloopkoppeling 14xRp1/2 (multi super knel x binnendraad)
10x Insert/ring/moer 14mm
5x Tkoppeling 14x14x14 (multi super knel)
5x Knie koppeling 14x14 (multi super knel)
5x Eindkoppeling 14 (multi super knel)
1x Kalibreerset (8-16mm)
Inhoud koffer:
5x Rechte koppeling 16x16 (multi super knel)
5x Overgangskoppeling 16x15 (multi super knel x knel)
5x Verloopkoppeling 16xR1/2 (multi super knel x buitendraad)
5x Verloopkoppeling 16xRp1/2 (multi super knel x binnendraad)
10x Insert/ring/moer 16mm
5x Tkoppeling 16x16x16 (multi super knel)
5x Knie koppeling 16x16 (multi super knel)
5x Eindkoppeling 16 (multi super knel)
1x Kalibreerset (8-16mm)
55

56
7.4 Buizen
K 3130 Multicon AKB-buis (voor sanitaire-, cv-, koel- en olievrije persluchtinstallaties)
Maat A rtikel-nr. Opmerking d D L
14 x 2 072916.8 Op rol 10 14 200 m
16 x 2 072917.9 Op rol 12 16 200 m
20 x 2 072918.1 Op rol 16 20 100 m
26 x 3 072919.0 Op rol 20 26 50 m
14 x 2 072682.5 Rechte lengte 10 14 5 m
16 x 2 072711.1 Rechte lengte 12 16 5 m
20 x 2 072684.7 Rechte lengte 16 20 5 m
26 x 3 072685.8 Rechte lengte 20 26 5 m
32 x 3 072416.3 Rechte lengte 26 32 5 m
40 x 3,5 072417.4 Rechte lengte 33 40 5 m
K 3101 Multicon AKB-buis met mantel
(voor sanitaire-, cv-, koel- en olievrije persluchtinstallaties)
Maat Artikel-nr. Opmerking d D D1 L
14 x 2 072950.9 Met rode beschermbuis 10 14 24 50 m
14 x 2 072951.1 Met blauwe beschermbuis 10 14 24 50 m
16 x 2 072952.0 Met rode beschermbuis 12 16 24 50 m
16 x 2 072953.1 Met blauwe beschermbuis 12 16 24 50 m
20 x 2 072954.2 Met rode beschermbuis 16 20 28 50 m
20 x 2 072955.3 Met blauwe beschermbuis 16 20 28 50 m
26 x 3 072956.4 Met rode beschermbuis 20 26 34 50 m
26 x 3 072957.5 Met blauwe beschermbuis 20 26 34 50 m

7.4 Buizen
K 3105 Multicon AKB-buis met 6 mm PE-isolatie
(voor sanitaire-, cv-, koel- en olievrije persluchtinstallaties)
Maat Artikel-nr. Opmerking d D D1 L
14 x 2 072966.3 Met isolatiemantel rood 6 mm 10 14 26 100 m
14 x 2 072965.2 Met isolatiemantel blauw 6 mm 10 14 26 100 m
16 x 2 072968.5 Met isolatiemantel rood 6 mm 12 16 28 100 m
16 x 2 072967.4 Met isolatiemantel blauw 6 mm 12 16 28 100 m
20 x 2 072970.7 Met isolatiemantel rood 6 mm 16 20 32 50 m
20 x 2 072969.6 Met isolatiemantel blauw 6 mm 16 20 32 50 m
26 x 3 072972.9 Met isolatiemantel rood 6 mm 20 26 38 25 m
26 x 3 072971.8 Met isolatiemantel blauw 6 mm 20 26 38 25 m
K 3115 Multicon AKB-buis met 10 mm PE-isolatie
(voor sanitaire-, cv-, koel- en olievrije persluchtinstallaties)
Maat Artikel-nr. Opmerking d D D1 L
14 x 2 072974.0 Met isolatiemantel rood 10 mm 10 14 34 50 m
14 x 2 072973.1 Met isolatiemantel blauw 10 mm 10 14 34 50 m
16 x 2 072976.2 Met isolatiemantel rood 10 mm 12 16 36 50 m
16 x 2 072975.1 Met isolatiemantel blauw 10 mm 12 16 36 50 m
20 x 2 072978.4 Met isolatiemantel rood 10 mm 16 20 40 50 m
20 x 2 072977.3 Met isolatiemantel blauw 10 mm 16 20 40 50 m
26 x 3 072980.6 Met isolatiemantel rood 10 mm 20 26 46 25 m
26 x 3 072979.5 Met isolatiemantel blauw 10 mm 20 26 46 25 m
57

58
7.4 Buizen
K 3100 Multicon PEX Buis Diffusiedicht (DD) (voor drinkwater en cv)
Maat Artikel-nr. Opmerking d D D1 L
16 x 2 071544.0 Met rode beschermbuis 12 16 24 75 m
16 x 2 071545.1 Met blauwe beschermbuis 12 16 24 75 m
G 3230 Multicon AKB-buis (voor gasinstallaties)
Maat Artikel-nr. Opmerking d D L
16 x 2 079677.4 Geel gekleurde buis 12 16 50 m
20 x 2 079678.5 Geel gekleurde buis 16 20 50 m
26 x 3 079679.6 Geel gekleurde buis 20 26 50 m
G 3231 Multicon AKB-buis met mantel (voor gasinstallaties)
Maat Artikel-nr. Opmerking d D D1 L
16 x 2 079672.1 Met gele beschermbuis 12 16 24 50 m
20 x 2 079673.0 Met gele beschermbuis 16 20 28 50 m
26 x 3 079674.1 Met gele beschermbuis 20 26 34 50 m

7.5 Gereedschap
K 3291 VSH Multicon S Premium tool
Artikel-nr. Uitvoering
072930.0 Schuif- en Optrompmachine inclusief toebehoren 14 t/m 26mm in een koffer
072931.1 Schuifmachine met vorken 14 t/m 26mm in een koffer
072933.3 Optrompmachine
072932.2 Schuifmachine
072934.4 Accu voor optromp- en schuifmachine
620930.2 Snellader voor accu
072946.5 Netadapter
072935.5 Schuifvork 14+26
072936.6 Schuifvork 16+20
072937.7 Schuifvork 32+40
072938.8 Tube smeervet
072939.9 Losse koffer
K 3289 Optrompkop AKB
Maat Artikel-nr. Opmerking
14 072410.8 Voor 14 x 2 mm AKB
16 072411.9 Voor 16 x 2 mm AKB
20 072412.1 Voor 20 x 2 mm AKB
26 072413.0 Voor 26 x 3 mm AKB
32 072414.1 Voor 32 x 3 mm AKB
40 072415.2 Voor 40 x 3,5 mm AKB
K 3050 Leidingschaar
Maat Artikel-nr.
14 - 26 mm 071551.7
59

60
7.5 Gereedschap
K 3279 Optromptang voor AKB (in koffer)
Artikel-nr. Opmerking
072860.7 Per tang 1 optrompdoorn en 2 klembekken nodig
K 3278 Optrompdoorn voor Optromptang K 3279
Maat Artikel-nr. Opmerking
14 072865.1 Voor AKB 14 x 2
16 072866.2 Voor AKB 16 x 2
20 072867.3 Voor AKB 20 x 2
26 072868.4 Voor AKB 26 x 3
K 3277 Klembek voor Optromptang K 3279
Maat Artikel-nr. Opmerking
Voor AKB 14 072861.8 Twee klembekken noodzakelijk
Voor AKB 16 072862.9 Twee klembekken noodzakelijk
Voor AKB 20 072863.1 Twee klembekken noodzakelijk
Voor AKB 26 072864.0 Twee klembekken noodzakelijk

7.5 Gereedschap
K 3276 Schuiftang voor PEX & AKB Luxe (in koffer)
Artikel-nr. Opmerking
072900.3 Twee schuifvorken Luxe K 3299 noodzakelijk
K 3299 Schuifvork Luxe voor Schuiftang K 3276
Maat Artikel-nr. Opmerking
14 AKB 072901.4 Set van 2 vorken
16 PEX & AKB 072902.5 Set van 2 vorken
20 AKB 072903.6 Set van 2 vorken
26 AKB 072904.7 Set van 2 vorken
K 3282 Schuiftang voor PEX & AKB
Artikel-nr. Opmerking
072657.2 Twee schuifvorken K 3283 noodzakelijk
61

62
7.5 Gereedschap
K 3283 Schuifvork voor Schuiftang K 3282 EN Schuifbek K 3296
Maat Artikel-nr. Opmerking
14 PEX & AKB 072773.8 Twee schuifvorken K 3283 noodzakelijk
16 PEX & AKB 072650.6 Twee schuifvorken K 3283 noodzakelijk
20 AKB 072651.7 Twee schuifvorken K 3283 noodzakelijk
26 AKB 072652.8 Twee schuifvorken K 3283 noodzakelijk
32 AKB 072418.5 Twee schuifvorken K 3283 noodzakelijk
40 AKB 072419.6 Twee schuifvorken K 3283 noodzakelijk
K 3286 Adapter Optrompkop voor pressmachines*
Artikel-nr. Opmerking L L1
072409.7 Nodig bij gebruik optrompkoppen K 3289 75 34
K 3296 Schuifbek voor pressmachines*
Artikel-nr. Opmerking
072909.1 Twee schuifvorken K 3283 noodzakelijk
* Niet geschikt voor mini pressmachines

www.vsh-flowcontrol.nl
www.vsh-flowcontrol.be
Alles van VSH: Dat werkt beter.
VSH Flow Control spaceshuttle 5, 3824 ML Amersfoort, Nederland, Tel.: +31 (0)33 4503880, Fax: +31 (0)33 4503899, info@vsh-flowcontrol.nl, www.vsh-flowcontrol.nl
VSH Flow Control N.V. vosveld 17a, 2110 Wijnegem, België, Tel.: +32 (0)3 3263426, Fax: +32 (0)3 3263428, info@vsh-flowcontrol.be, www.vsh-flowcontrol.be
November
2010