XANDRA BROOD - Ja! Magazine

XANDRA BROOD
‘Ik ben een doorzetter’
DE VOEDSELTUIN
VItamInen Voor de Voedselpakketen
JOOP BOER
de zuInIgste man Van nederland
HET BLAD DAT OMHOOG KIJKT
nummer 5 | mei 2012

Resto VanHarte is
het gezellige buurtrestaurant
met lekkere, gezonde maaltijden.
Dé plek om buurtgenoten
en wijkorganisaties
te leren kennen.
Reseveringsnummer: 0800 - 0151
3 of 6 euro, Kinderen voor de halve prijs
U vindt Resto VanHarte op de volgende adressen:
Amersfoort: Weberstraat 2. Amsterdam: Pieter Calandlaan 258a, Motorwal 300 en Kraaiennest 68. Alkmaar: Arubastraat 2. Arnhem: IJssellaan 89.
Den Bosch: Ploossche Hof 85. Den Haag: Jonckbloetplein 24, Diamanthorst 183, Guntersteinweg 277 en Laakweg 235 (kinderrestaurant).
Den Helder: Boterzwin 3476. Dordrecht: Groen van Pinstererweg 38. Enschede: Pastoor Geertmanstraat 17. Groningen: Goudlaan 297.
Leeuwarden: Hoeksterpad 16. Maastricht: Edisonstraat 4. Middelburg: op wisselende locaties bel naar het gratis nummer 0800-0151.
Rotterdam: Schommelstraat 69 en Dempostraat 143. Tilburg: Corellistraat 10. Utrecht: Bernadottelaan 23.
Venlo: Drie Decembersingel 40. Zoetermeer: Van Doornenplantsoen 1 en Cesar Franckrode 62.
COLOfON
HoofdredactIe:
Sander de Kramer
conceptontwIkkelIng:
Arjan Verweij
Sander de Kramer
Andries Coppoolse
Barbara Kathmann
coördInator:
Koen Freijssen
redactIonele
medewerkers:
Ilja Post
Xandra Brood
Herman den Blijker
Sjaak Sies
Clara Sies
Jan-Cees Butter
Marcel Slockers
Sjany Middelkoop
Mitchell Daamen
Henk Schouten
Tante Toos
Wendy Bovendeert
Willem Philipsen
Wendy Vermeulen
fotografIe:
Arie Kievit
Rokus van den Bout
Bart Jansen
Fadjiwa Faber
David Jezior
VormgeVIng:
Maximum
David Cleffken
druk:
Senefelder Misset
dIstrIbutIecoördInator:
Sjany Middelkoop
dIstrIbutIepunten
en partners:
Voedselbanken Nederland
Resto VanHarte
Stichting Humanitas
Yulius
Stichting Mara
Radar Uitvoering
Minimax
Stichting Pluspunt Rotterdam
met dank aan:
Gijs Kempen
Marja Bijl
Jan Menting
Hermen van Dorp
redactIeadres:
Redactie Ja!
Mauritsplaats 24
3012 CD Rotterdam
redactie@jamagazine.org
Telefoon: 06-50404503
adVertentIeVerkoop:
info@jamagazine.org
dIstrIbutIepunt worden?
Koen Freijssen: 06-50404503
info@jamagazine.org
DOELSTELLINGEN
Ja! is in december 2011
opgericht. Dit magazine
verschijnt maandelijks en is
bedoeld voor alle mensen,
die (tijdelijk) moeite hebben
zich in onze snelle, complexe
samenleving te redden.
Ja! wil ondermeer, met
gemakkelijk leesbare artikelen,
de weg wijzen naar instanties
en initiatieven.
Ja! wil met bijzondere
levensverhalen en interessante
interviews inspireren en geeft
bovendien handige tips hoe
kan worden bespaard op de
dagelijkse uitgaven.
Ja! is een blad dat omhoog
kijkt. Ons motto luidt:
‘We kijken naar mogelijkheden
in plaats van beperkingen’.
Ja! is er overigens voor álle
mensen die een portie
positiviteit kunnen gebruiken.
Het magazine is in heel
Nederland gratis verkrijgbaar
en wordt verspreid via onder
andere Voedselbanken
Nederland, verzorgingshuizen,
ziekenhuizen, alle filialen van
Resto VanHarte en tal van
maatschappelijke instanties.
Bovendien staat elke editie van
Ja! digitaal op onze website:
www.jamagazine.org.
INHOUD
8
INTERVIEw XANDRA BROOD
20
EEN KORTE GESCHIEDENIS VAN KOffIE
VERDER...
4 Jalezers oVer
5 nIeuws uIt absurdIstan
5 koopJesJaag-ster Xandra
6 VItamInen Voor de Voedselbank
11 tIps Van tante toos
12 oude lIefde roest nIet
15 bIkken met HerrIe
16 ontmoet de zuInIgste man Van nederland
18 koopJesJagen met Xandra brood
19 de sIezen
22 scHrIJVerscafé
24 op de koffIe bIJ de VerenIgIng Van
Verlegen mensen
26 kruIswoordpuzzel
27 doc slock geeft raad
28 gratIs uItagenda
29 wIe zegt er Ja! tegen Ines boost?
30 eerste Hulp bIJ ouderscHap
31 lacHen met Henk

4 MENING OPMERKELIJK
REDACTIONEEL 5
JALEZERS OVER:
Chips in schooluniformen
tegen spijbelen
nedzat:
,,Daar gaat hun privacy. Die
kinderen zijn veel te jong om
te beslissen of ze wel zo’n chip
willen die hen heel de dag in de
gaten houdt. Het is de taak van
docenten om te controleren of
een kind aanwezig is. Ik ben het
er niet mee eens!”
Scholieren in Brazilië krijgen bij hun schooluniformen
T-shirts waarin zogenaamde chips
zijn genaaid. Deze chips waarschuwen ouders
als hun kind spijbelt door middel van een SMS
op hun mobiele telefoon. Als de kinderen na
twintig minuten niet zijn gearriveerd in de klas,
worden de ouders gewaarschuwd met een
berichtje. ,,We hebben gemerkt dat ouders hun
kind bij school afzetten, maar niet opletten of
ze daadwerkelijk naar binnen gaan. Ouders zijn
vaak verbaasd als ze horen hoe vaak hun kind
afwezig is geweest”, aldus onderwijssecretaris
Coriolano Moraes.
mirte:
,,Wat een slimme manier om
zeker te weten dat kinderen op
school zijn aangekomen. Naast
dat het spijbelen tegengaat, is het
ook fijn om te weten dat je kind
veilig is aangekomen op school.”
arjan:
erik:
,,Het lijkt me een dure grap.
Daarnaast is het enorm
onpraktisch. Ik denk namelijk
niet dat de chips nog werken,
nadat de T-shirts een keer in
de was zijn geweest.”
cezanne:
,,Ik vind het een prima plan. Met
al die honderden kinderen op
een school is de sociale controle
steeds minder. Het valt tegenwoordig
niet meer op als een
kind spijbelt.”
,,Ongelofelijk! Spijbelen moet
absoluut worden aangepakt, maar
ik vind het onzin om daar zo’n
duur systeem voor te gebruiken.
Investeer dat geld in een mooie
speelplaats, waardoor kinderen
geen dag school meer willen
missen.”
NIEUwS
uIt absurdIstan
Zonnebril
voor
honden
Honden die last hebben van de zon kunnen
deze zomer terecht bij een opticien in Berlijn
voor een zonnebril. Een Duitse ondernemer
startte onlangs met de verkoop van zonnebrillen
voor honden. Het product wordt
verkocht in de Berlijnse brillenwinkel
Sehwerk, gespecialiseerd in de oogverzorging
van honden. De modebewuste baasjes kunnen
kiezen uit een reeks gekleurde monturen,
waaronder roze, maar ook een luipaardprint
ontbreekt niet in de collectie. Er zijn ook
miniversies te verkrijgen voor kleinere
honden zoals chihuahua’s. De ontwerpers
omschrijven de zonnebrillen als ‘flexibel’
en ‘goed passend’. Naast zonnebrillen zijn er
in deze winkel ook andere accessoires voor
honden te koop, zoals rugzakken, hoeden
en kettingen.
Dove man
schrijft zich
in voor
DJ-wedstrijd
Een dove man heeft zich ingeschreven bij
één van de grootste DJ-wedstrijden ter
wereld. Hoewel de diskjockey nauwelijks
kan horen, voelt hij door trillingen van het
geluid de maat van de muziek.
De 26-jarige Robbie Wilde heeft een beperkt
gehoor. In totaal hoort hij maar 25 procent.
Toch speelde hij als kind al drums en
basgitaar, waarna hij als tiener achter de
draaitafels belandde in het restaurant van
zijn vader. Inmiddels tourt hij door Amerika
en Canada waar hij optreedt met andere
bekende DJ’s.
Koopjesjaag-ster Xandra
Sinds het allereerste nummer siert een
bekende Nederlander de voorpagina van Ja!.
Van Richard Krajicek en Willeke Alberti tot
René Froger; allemaal vertelden zij in ons
blad openhartig hoe de moeilijke periodes in
hun leven hen hebben gevormd. En hoe zij,
juist dankzij die ervaringen, hun bekendheid
nu inzetten voor een betere samenleving.
Wij vinden dit soort interviews heel belangrijk.
Wie ’s avonds op tv een rondje zapt, struikelt
over de champagne slurpende beroemdheden,
die per limousine van feestje naar feestje rijden.
Gillend, boerend, zingend... maar vooral
schreeuwend om aandacht. Alles om maar in
de spotlights te blijven. In Ja! daarentegen
doen wij het anders. Bij ons geen holle vaten
met chronische publiciteitsdrang. In ons
magazine komen alleen échte sterren, die
snappen waar het in het leven om draait.
Mensen zoals... Xandra Brood. Xandra heeft,
zoals iedereen weet, diepe dalen gekend.
Sinds de dood van haar man Herman stond
ze er plotseling helemaal alleen voor. Als
beroemde tv-styliste hád Xandra al een razend
druk bestaan, maar nu stond haar leven ook
nog eens compleet op de kop. Xandra moest
in haar uppie het huishouden bestieren en
zorg dragen voor de opgroeiende kinderen.
In een periode van intens verdriet. Maar Xandra
hield zich staande, en sloeg zich kranig door
de donkerste dagen heen. Toen wij haar
maanden geleden belden met de vraag of ze
misschien een keertje in Ja! een metamorfose
zou willen doen, zei Xandra spontaan: ,,Zullen
we er meteen een vaste rubriek van maken?
Ik vind het geweldig om mee te doen!”
Sindsdien steekt Xandra elk nummer een
Ja!-lezer in een nieuwe, goedkope outfit. En
dat niet alleen; ze bezorgt deze mensen, die
het vaak moeilijk hebben (gehad), meteen
een onvergetelijke dag. Het is in één woord:
geweldig! Xandra is ónze ster. De ster van Ja!
Koopjesjaag-ster. En we zijn er apetrots op!
Sander de Kramer, Hoofdredacteur

6 REPORTAGE
7
VITAMINEN VOOR DE VOEDSELBANK
STICHTING VOEDSELTUIN ROTTERDAM
VERzORGT GRATIS GROENTE EN
fRUIT VOOR ARME GEzINNEN.
Nu zie je nog weinig aan het veld van Stichting
Voedseltuin Rotterdam. Alleen maar aarde,
en wat kleine plantjes. Maar ondergronds
groeien allemaal zaadjes. Groenten en fruit
dat, zodra het geoogst is, bestemd is
voor de Voedselbank.
Om minstens duizend
gezinnen die van de
pakketten afhankelijk zijn
wat extra vitamientjes mee
te geven. En om vrijwilligers
en mensen met een afstand
tot de arbeidsmarkt te leren
hoe je biologische groenten
en fruit verbouwd.
tekst Ilja Post
fotografIe Bart Jansen
tekst Ilja Post
fotografIe Bart Jansen
Martijn van Zanten (32) is er maar
druk mee. De Voedseltuin die de
hovenier in Rotterdam helpt creëren,
is bijna twee voetbalvelden groot.
En om het braakliggende terrein
op de Gedempte Keilehaven om te
toveren tot een gedroomd eetbaar
paradijs moet er nog veel gebeuren.
Niet dat hij tot nu toe op zijn handen
heeft gezeten. Hij heeft al ruim een
half jaar bloed, zweet en tranen in
de tuin geïnvesteerd.
Juli 2011 ging de eerste spade de grond
in, nadat bodemonderzoek uitwees dat
de grond, zoals aanvankelijk gevreesd,
niet vervuild is. Daarna werd het
bijna 7000 vierkante meter tellende
terrein bedekt onder een flinke lading
compost. Kort daarop kon Martijn de
eerste oogst binnenhalen: duizend
kroppen sla. Het begin van een groene
oase.
Nou ja, ‘groen’. Zoveel aanplant is er
nog niet te zien. Her en der staan al
wel wat stekken. Onlangs zijn 250
frambozenstruiken geplant. Maar
voor het merendeel bestaat de tuin
nog uit stroken omgewoelde aarde.
‘Beworm ons eerst. Dank u’, valt er
te lezen op de houten bordjes die uit
de door mensenhanden gemaakte
molshopen steken. Die wormen
zijn belangrijke bondgenoten van
Martijn. ,,Hun poep is goud waard”,
knipoogt hij. ,,Planten smullen
ervan. Bovendien wordt de grond er
beduidend beter van structuur van,
kruimelig en goed luchtig. Precies
wat elke tuinder zich wenst.”
Die wormen zijn cruciaal voor het
duurzame en milieuvriendelijke
karakter van de Voedseltuin; één van
de belangrijkste doelstellingen van
het project. ,,Want de tuin is geen
gewone tuin”, zegt Martijn. ,,Ze wordt
aangelegd volgens de principes van
de permacultuur. Dit is een vorm
van tuinbouw waarin een duurzaam
ecologisch systeem wordt ontwikkeld.
Chemische middelen, pesticiden of
kunstmest zijn daarbij verboden.
Liever gebruiken wij de kracht van
de natuur om de grond zo gezond
mogelijk te maken en houden.
Bijvoorbeeld door een zwarte els
naast een hazelaar te planten. De
els bindt stikstof in de bodem die
de hazelaar weer nodig heeft om te
groeien. Zo houden de soorten elkaar
in leven. Je moet dus goed nadenken
welke planten, struiken of bomen je
naast elkaar zet.”
‘wE HOPEN
MINSTENS DUIzEND
GEzINNEN TE
KUNNEN TRAKTEREN
OP ONzE EERLIJK
GETEELDE GROENTE
EN fRUIT’
Martijn weet waarover hij praat.
Hij heeft veel werkervaring in de
groensector. In het verleden heeft hij
gewerkt bij een hovenier, een boerenbedrijf
en een tuinder, om daarna de
studie Wild Life Management te gaan
doen bij het Van Hall Instituut in
Leeuwarden. Tijdens zijn studie heeft
hij zich gespecialiseerd in permacultuur
bij de Permacultuur School
Nederland. Hij weet alles van vogels,
wilde planten en plant-dierrelaties.
En van het aanleggen van natuurlijk
en eetbare tuinen. Want dat is wat
hij dagelijks doet met zijn bedrijf,
Simple Food. Of deed. Want zijn
vrijwilligerswerk als projectmanager
bij stichting Voedseltuin slokt
momenteel zoveel tijd op dat hij
amper nog aan zijn eigenlijke,
betaalde werkzaamheden toekomt.
Vervelend vindt hij dat niet. Martijn
gelooft heilig in de doelstellingen
van Stichting Voedseltuin. Allereerst
natuurlijk om cliënten van de
Voedselbank straks van overheerlijke
biologisch geteelde groenten en fruit
te kunnen voorzien. Maar ook in de
hoop zoveel mogelijk mensen aan de
slag te laten gaan in de groentetuin.
Buurtbewoners, vrijwilligers, maar
vooral mensen die in de bijstand zitten.
,,Ze kunnen ons helpen bij het zaaien,
oogsten en tuinieren. Maar bijvoorbeeld
ook bij het maken van hekken. Of
op het terrein van communicatie en
marketing. Op die manier doen ze
werkervaring op wat hen helpt bij het
vinden van een reguliere baan.”
Momenteel is Martijn met zijn team
druk aan het zaaien. In totaal moeten
er zo’n duizend bomen de grond in.
In de zomer moeten hier overal appels,
peren, bramen, bessen en noten uit
de grond komen. ,,Het wordt straks
één grote smikkeltuin”, lacht hij.
,,Lekker, puur natuur en voor een
goed doel”, aldus de bedenker van de
tuin. ,,Alle groenten en fruit wordt
in pakketten van de Voedselbank
gestopt. Ook komt er een plukweide,
waar je gratis bloemen kunt plukken
om weg te geven. We hopen minstens
duizend gezinnen te kunnen trakteren
op onze eerlijk geteelde groenten en
fruit. Gratis en voor niets.”
Wilt u als vrijwilliger meewerken
aan het project van Stichting
Voedseltuin Rotterdam? Of
wilt u meer informatie over dit
project? Neem dan contact op
via onderstaande gegevens:
Stichting Voedseltuin Rotterdam
Telefoonnummer: 06 -14412332
E-mail:
info@voedseltuinrotterdam.nl
Website: www.voedseltuin.com

8 INTERVIEW
9
Xandra brood
‘HERMAN
zOU TROTS
OP ONS zIJN’
Die sprong… Geen
interview met jou, waarin
het onderwerp niet wordt
opgerakeld. Altijd lees je
er weer over, de zelfmoord
van Herman. Doet dat
geen pijn?
,,Ik heb er altijd goed over
kunnen praten. Net als
onze kinderen. Ergens
kwam zijn dood ook niet
als een verrassing. Ik wist
dat hij niet lang meer te
leven had. Dat was een
gegeven. De enige vraag
was wanneer. Al dacht ik
destijds dat hij aan een
hartaanval of hersenbloeding
zou overlijden. Ik heb me
vaak afgevraagd hoe het zou
zijn als het dan zover was.
Dus toen het gebeurde,
had ik zoiets van: nou,
nu weet ik het.”
Xandra brood hebben we vooral leren kennen als ‘de weduwe van’. Het is bijna elf
jaar geleden dat haar man Herman brood vanaf het amsterdamse Hilton zijn dood
tegemoet sprong. Hij wilde niet meer. zijn lichaam was op. een besluit dat zijn gezin
in diepe rouw dompelde. want behalve schilder en muzikant was Herman ook een
echte familieman. na een periode van intens verdriet herpakte het gezin zich.
Xandra ging door met haar werk als styliste. een gesprek over Herman, haar
dochters en die laatste, fatale sprong.
,,Ineens besefte ik me: nu
zijn we nog maar met zijn
vieren. Onze dochters Lola,
Brenda, Holly en ik. Extra
naar was dat ik, als weduwe
van een BN’er, overal werd
nagekeken. Stond ik bij de
bakker of liep ik in de
supermarkt, dan keken
mensen me na. Enerzijds
was dat heel mooi, want ik
voelde me gesteund. Maar
aan de andere kant wilde ik
soms anoniem zijn. Als
mensen mij dan sterkte
wensten, kwamen de
tranen weer. Ik heb het
daar moeilijk mee gehad.
Maar ik ben een doorzetter,
absoluut geen drama queen.
We moesten verder. En dat
hebben we gedaan. Tja, wat
moet je anders…”
Hoe hoorde je van het
overlijden van Herman?
,,Ik zat met Holly in het
circus toen het gebeurde.
Lola was thuis. Ze was
druk aan het oefenen voor
een playbackshow toen de
politie aanbelde en haar het
nieuws vertelde. Vervolgens
is ze direct met een vriendin
van mij naar het circus
gestormd. Toen ik Lola aan
zag komen lopen, wist ik
meteen hoe laat het was.
Daar hoefde ik de 15 of 16
gemiste oproepen op mijn
mobiele telefoon niet eens
voor af te luisteren…”
tekst Mitchell Daamen en Koen Freijssen
fotografIe Fadjiwa Faber
,,Op weg naar het circus
reed ik er nota bene zelf
langs. Voor de deur van het
Hilton stonden allemaal
ambulances geparkeerd.
En een traumahelikopter.
Holly, nog maar 6 jaar oud,
wees ‘m in het voorbijgaan
enthousiast aan. ‘Mama,
kijk: een helikopter!’ Ik zei
haar nog: ‘Ja, er is iets ergs
gebeurd. Maar we hebben
haast. We moeten naar het
circus.’ Toen wist ik natuurlijk
nog niet dat het Herman
was die daar lag. Dat was
heel raar achteraf.” >>
‘Ergens kwam de dood
van Herman niet als een
verrassing. Ik wist dat hij
niet lang meer te leven had.
Dat was een gegeven.
De enige vraag was
wanneer’

10 INTERVIEW BESPAREN 11
Hoe heb je de periode
vlak na het overlijden
van Herman ervaren?
Ik kan me voorstellen dat
het ook financieel een
klap was. Herman was
toch de kostwinner van
het gezin.
,,Er viel met zijn dood
inderdaad een flinke hap
aan inkomen weg. Toen
Herman nog leefde, hoefden
we ons nooit zorgen om
geld te maken. Niet dat we
rijk waren, maar Herman
rommelde op de één of
andere manier altijd wel
wat bij elkaar. We hadden
niets te klagen. Ook vóór
Herman heb ik nooit echt
armoede gekend. Mijn
ouders hadden het goed.
Daarnaast heb ik tot op de
dag van vandaag ook zelf
hard gewerkt.”
,,Toch ken ik ze wel,
mensen die weinig geld
hebben. Gezinnen
die moeten rondkomen
van 50 euro per week.
Ook Herman’s bandleden
hebben het zwaar gehad
toen Herman ziek werd en
overleed. Die hadden een
vaste basis van een aantal
optredens per week. Dat
viel ineens weg. En als je
niet speelt, komt er geen
geld binnen. Die jongens
hebben het echt lastig gehad.”
Wat denk jij, kan iedereen
in armoede terecht komen?
,,Dat weet ik wel zeker. Ik
ben zelf freelancer en als ik
op een dag mijn heup breek,
zit ik ook ineens zonder
inkomsten. Als je dan ook
nog je vaste lasten hebt die
hetzelfde blijven en je krijgt
je huis niet verkocht… dan
komt het allemaal wel heel
griezelig dichtbij. Ik heb
dan ook nooit begrepen dat
er lui zijn die neerkijken op
mensen met weinig geld.”
Hoe is het leven nu, tien
jaar na Herman’s dood?
,,Natuurlijk is het nog
steeds een groot gemis. Ik
had het voor de kinderen
heel fijn gevonden als
Herman er nog was. Lola
is nu een volwassen vrouw.
Ze lijkt heel erg op hem.
Dat merkte ik onlangs weer
tijdens de opnames van het
tv-programma Lola Zoekt
Brood, waarin ze op zoek
ging naar het erfgoed van
haar vader. Mensen die
Herman nog kenden van
toen hij jong was, en Lola
zagen, zeiden bijna
allemaal: ‘Goh, sprekend
Herman.’ Ze werkt nu als
ontwerpster bij The Sting,
voor ons eigen kledingmerk
genaamd Brood. Ook
innerlijk lijkt ze heel erg op
Herman. Ze doet alles op
haar eigen manier. Brenda
heeft een zoontje en geeft
Engelse les. Holly doet
eindexamen en danst
professioneel.”
Zou Herman trots zijn op
jullie?
,,Natuurlijk. Hij zou heel
trots zijn op ons. De
kinderen hebben het
lekker. Het is heel gezellig
thuis. We zijn een hecht
gezin.”
Denk je nog veel aan hem?
,,Elke dag. Soms draai ik ’s
avonds zijn muziek. Of kijk
ik filmpjes van Herman
terug op YouTube. Als ik
hem dan weer zie lopen,
komt alles weer helemaal
terug. Vooral een nummer
als ‘When I Get Home’
vind ik heel erg mooi.
Maar ook ‘Windows of My
Eyes’ en ‘My Way’ luister ik
graag.”
,,Een tijdje terug heb ik
onze stacaravan in Elburg
ontruimd. Deze hadden
we veertien jaar geleden
gekocht. Herman kwam er
vaak. Vooral tegen het
einde, toen hij al erg ziek
was. Het ontruimen van
al onze spulletjes en het
wegdoen van de caravan
was moeilijk. Toch weer
een soort afsluiting.”
Tegenwoordig ben je een
bekend styliste. Hoe ben
je eigenlijk in dat wereldje
terechtgekomen?
,,Vroeger heb ik zo’n vier
jaar in de Amsterdamse
discotheek Richter gewerkt.
In die tijd was ik veel met
kleding bezig. Ik had een
wilde kledingstijl, met van
die scheuren in mijn
kleding en veren in mijn
haar. Kortom, je kon
moeilijk om mij heen.
Misschien dat ik daarom
op een dag werd aangesproken
of ik bij RTL4 als
styliste wilde komen werken.
Dat was in de beginperiode
van de zender, zo eind
jaren ‘80. Sindsdien heb ik
als stylist gewerkt voor
programma’s als De 5 Uur
Show, Telekids en de eerste
Idols.”
Licht eens een tipje van
de sluier op… wat is de
typische Xandra Broodstijl?
,,Het moet vooral niet té
gelikt zijn. De hakken
hoeven bij mij niet per se
bij het tasje te passen. Het
gaat om het combineren.
Dat vind ik ook het leukste
om te doen.”
Moet je geld hebben om
er leuk uit te zien?
,,Nee joh. Bij het kopen van
kleding gaat het vooral om
creativiteit. Dat je kledingstukken
leuk weet te
combineren. Als je zo te
werk gaat, hoeft shoppen
helemaal niet duur te zijn.
In sommige modezaken is
kleding tegenwoordig erg
duur, maar bij de H&M en
de Primark kun je voor
weinig geld prima kleding
kopen. Ook in tweedehands
winkels en op de markt
kun je geregeld wat leuks
vinden.”
Vol passie steekt Xandra
Ja!-lezers in een nieuw
jasje. Vanaf pagina 18 is
deze maandelijks terugkerende
rubriek te lezen.
‘Ik ben een
doorzetter,
absoluut
geen drama
queen’
TIPS van
tante toos
tante toos is de ongekroonde koningin
van het geld besparen. In Ja! geeft ze
handige tips en trucs hoe kan worden
bezuinigd op de dagelijkse uitgaven.
De Citroenen Top 5
Er is geen vrucht zo veelzijdig als de citroen.
Een citroen heeft een heerlijk frisse geur.
Daarnaast is deze voor meerdere doeleinden te
gebruiken in het huishouden. Vol trots presenteer
ik mijn ‘De Citroenen Top 5. Vijf manieren om
deze gele vrucht te gebruiken in het huishouden:
1. De citroen werkt uitstekend als afschrikmiddel
voor mieren. Pers het sap uit de citroen op
plekken in het huis waar je overlast hebt van
mieren en ze zijn snel verdwenen.
2. Last van vieze geurtjes in de koelkast? Leg er
een halve citroen in en voor je het weet zijn
de geurtjes verdwenen.
3. Spiegels zijn het mooist als ze glimmen. Meng
vier eetlepels citroensap met een halve liter
water en de spiegel schijnt als nooit te voren.
4. Het grondig schoonmaken van houten
snijplanken is een lastig karwei. Wrijf daarom
citroensap in de snijplak en laat het een
nachtje intrekken. Spoel de plank de volgende
ochtend goed om en je hebt een prachtig
resultaat.
5. Na het koken zijn de geuren van vis en
knoflook vaak moeilijk te verwijderen van
de handen. Zelfs na het gebruik van zeep.
Maar als je een half citroentje uitknijpt over
je handen zal je zien dat de geurtjes wél
verdwijnen.
Succes met de citroenen. Onthoud wel dat een
citroen in de koelkast ongeveer drie weken
houdbaar is. Buiten de koelkast slechts een
week.
Tot volgende keer!
Tante Toos

oude
lIefde
ROEST
NIET
De mensen die voor deze serie zijn gefotografeerd,
gebruiken al jarenlang hetzelfde product. Zij kunnen
geen afstand doen van hun oude, vertrouwde
apparaten. De mensen op de foto’s zien het nut
niet in van het vervangen. ,,Hij doet het nog en er
zitten zoveel herinneringen aan. Dat gooi je toch
niet zomaar weg?”
fotografIe
Bart Jansen, Maxime Cardol, Els van Asseldonk, Chantal de Beun en Lotte Bout
De computer van meneer Strubbe
De wonderpan van de familie Lapré
De radio van meneer Kruijmers
Het tosti ijzer van meneer zegveld

STEUN ONZE
GEZELLIGHEIDS-
DIEREN
IEDERE WEEK GAAT
INGRID NAAR HENK OM
HEM OP TE VROLIJKEN
STEUN ONS WERK EN DONEER GEZELLIGHEIDSDIEREN.NL
POWERED BY ZWIERS
Benodigdheden:
4 Kipfilets
2 Eieren
Zout en versgemalen
witte peper
Panko (Japanse
broodkruim)
Plantaardige olie
Bereidingswijze:
Snijd de kipfilet in stukjes. Klop de eieren in een diep bord los met zout en
peper en strooi panko op een plat bord. Wentel de kipstukjes eerst door het
ei en dan door de panko.
Verhit ruim olie in een frituurpan of een grote koekenpan en frituur of bak
de kipnuggets in 3 tot 4 minuten goudbruin en krokant.
Smullen maar!
BIKKEN MET HERRIE
15
KIP
NUGGETS à
la HerrIe
Kipnuggets doen het altijd goed.
Dit is de ideale snack om
te serveren tijdens een borrel,
kinderfeestje of als voorgerechtje
tijdens het diner. Dankzij Herrie
maakt u straks de lekkerste
kipnuggets van de buurt.

16 INSPIRATIE
17
tekst Ilja Post
fotografIe Bart Jansen
ontmoet
DE zUINIGSTE
MAN Van
nederland
Joop Boer is verreweg de zuinigste man van
Nederland. Door zijn milieubewuste en luxeloze
leven produceerde hij jarenlang minder dan
twee zakken vuilnis per jaar. Lange tijd liep zijn
energiemeter áchteruit, omdat de zonnepanelen
op zijn dak meer energie leverden dan hij
verbruikte. Nu hij na 30 jaar eindelijk weer
een vriendin heeft, is hij iets luxer gaan
leven. Maar verder zijn z’n principes overeind
gebleven. ,,Ik streef nog steeds naar
100 procent biologisch, veganistisch en
fairtrade.”
Joop Boer (66) is een aparte man.
Jarenlang lag de toen nog alleenstaande
Joop in de clinch met zijn
Groningse energieleverancier.
Want een klant die ieder jaar mínder
stroom verbruikt dan het jaar daarvoor,
waarbij elektriciteitsmeter niet voor-
maar achteruit loopt, dát begreep
niemand. En toch had hij gelijk.
Joop gebruikte maar de helft van de
energie die de zonnepanelen op zijn
dak produceerden. De rest leverde
hij terug aan de energieleverancier.
,,Feitelijk waren ze mij dus geld
verschuldigd. Maar dat bedrag heb
ik pas na jaren bellen, zeuren en brieven
schrijven teruggestort gekregen.”
Joop heeft zuinig leven tot sport
verheven. In zijn oude huis in
Groningen was amper een elektrisch
apparaat te vinden. Geen koelkast,
geen televisie en als hij thuis op de
computer moest werken, maakte hij
eerst aantekeningen om stroom te
besparen. Stoken deed hij pas
wanneer de temperatuur in huis
onder de 13 graden kwam. Daarvoor
stond zelfs de waakvlam niet aan.
Maar ook in het dagelijkse leven was
zuinigheid troef. Hij kocht niets wat
verpakt is in blik of plastic, recyclede
al zijn papier en glas en had een
volkstuintje waar hij een deel van
zijn eigen groente en fruit teelde.
Als gevolg daarvan produceerde hij
jaarlijks niet meer dan twee vuilniszakken
afval. Een knappe prestatie,
wat hem de afgelopen jaren heel wat
media-aandacht heeft opgeleverd als
“de zuinigste man van Nederland”.
Waar die drang om een zo eerlijk en
zuinig leven te leiden vandaan komt?
Joop: ,,Geen idee eigenlijk. Uit een
gezin van zes kinderen ben ik de
enige die zo milieubewust leeft.
Mijn moeder hield absoluut niet van
verspilling (als de melk bijna zuur
was, bakte ze er nog gauw pannenkoeken
van). Maar zo zuinig als ik
ben, waren zelfs mijn ouders niet.
Dat heb ik mezelf aangeleerd. Tijdens
mijn studie biologie verbaasde ik mij
erover hoe roekeloos mensen met het
milieu omgaan. Ook later, werkzaam
bij een anti-kernenergie organisatie
en daarna als adviseur/installateur
zonnepanelen, is die verbazing
gebleven. Ik wil de wereld niet armer
of lelijker achterlaten dan ik haar
aangetroffen heb.”
Joop’s vriendin, denkt daar precies zo
over. De twee leerden elkaar kennen
over de mail. Ze mailde Joop naar
aanleiding van zijn publicaties, en
ze raakten verliefd. Intussen woont
het stel samen in een huurhuis in
De Steeg, een dorp aan de rand van
de Veluwezoom. Voor Joop, die
daarvoor 30 jaar alleen woonde, was
het wel even wennen. Sinds hij de
liefde heeft gevonden, is hij iets luxer
gaan leven. En ook zijn quotum van
maximaal twee vuilniszakken per jaar
‘MET DE TREIN EN
DE VOUwfIETS
KOM JE OVERAL
wAAR JE MOET zIJN.
EN HET IS NOG
GEzOND OOK!’
haalt hij niet meer. Maar verder zijn
z’n principes overeind gebleven. ,,Ik
streef nog steeds naar 100 procent
biologisch, veganistisch en fairtrade.”
Net als vroeger zijn Joop’s meeste
aankopen tweedehands. Hij koopt ze in
kringloopwinkels of via Marktplaats.nl.
Dure sapjes drinkt hij niet. “Een kop
thee of water uit de kraan is mij net
zo lief.”
Ook plastic zakjes zijn nog altijd uit
den boze. Het stel neemt altijd hun
eigen boodschappen- en fietstas mee.
Een fietstas ja, want autorijden, doet
de milieubewuste Joop niet. Hij fietst.
Joop, die ooit van de ene op de andere
dag ontslag nam om een bedrijfje in
zonnepanelen te beginnen, verbaast
zich sowieso over al die benzine-
slurpende vervuilers. “Onnodig.
Met de trein en de vouwfiets kom je
overal waar je moet zijn. En het is
nog gezond ook!”
Wat ook gezond is, is het volkstuintje
dat Joop zijn dagelijkse portie
vitaminen verschaft. Net zo als de
lap grond in Loenen, die hij heeft
kunnen kopen met de opbrengst van
zijn oude huis in Groningen. Joop
is een biologisch bedrijf begonnen,
De Oude Spreng, en is er druk aan
het experimenteren met biologische
landbouw. Let wel: zónder dierlijke
mest. ,,Tuinieren is mijn grootste
hobby. Ooit wilde ik mijn naam eer
aandoen en boer worden”, lacht hij.
,,Maar daar ben ik van af gestapt
toen ik zag hoe moderne landbouwmethoden
het milieu belasten. Nu
verbouw ik op een eerlijke manier
asperges, kruisbessen, druiven,
bloemen en kruiden. Van de kruiden
maak ik thee, de vruchten gaan in de
jam en de bloemen verkoop ik of doe
ik cadeau.”
Hoewel de zorg voor zijn akker hem
veel energie kost, denkt de bijna 67
jarige Joop nog lang niet aan stoppen.
Onlangs heeft hij zich aangemeld bij
een collectief van biologische boeren.
Daarmee heeft hij zich toegelegd
om vanaf 2013 ieder jaar een
bepaalde hoeveelheid groente en fruit
in te brengen. Om zijn land tijdens
langdurige droge perioden te kunnen
bewateren, heeft hij pas nog vier
vaten van elk duizend liter geplaatst
om regenwater in op te vangen.
En dan wil hij binnenkort ook nog
honderd druivenstokken zetten.
En toespraken op scholen en in
buurthuizen gaan houden om nog
meer mensen voor zijn leefstijl te
interesseren. Én opnieuw zonnepanelen
op het dak plaatsen. Want
hoewel hij de panelen destijds wel
uit Groningen heeft meegenomen,
is hij daar door de liefde en al zijn
andere werkzaamheden nog niet aan
toegekomen.

18 SHOPPEN COLUMN
19
koopJesJagen met XANDRA BROOD
er leuk uItzIen Hoeft nIet Veel geld te kosten. de bekende tV-stylIste Xandra brood gaat elke maand
met een Ja!-lezer op stap, op zoek naar een mooIe, betaalbare outfIt.
Michèle is een vrouw met veel energie. Ze werkte jarenlang
in een café, maar door fysieke problemen moest ze met haar
werk stoppen. Ze liet het er niet bij zitten. Michèle zit niet
graag thuis op de bank. Ze zet zich al enige tijd met veel
passie in als vrijwilliger voor verschillende organisaties.
Uit waardering voor haar krachtige mentaliteit doet Xandra
haar een mooie outfit cadeau.
wat een enorm verschil. Schrok je niet toen je
jezelf terug zag in de spiegel?
,,Ik ben heel erg verrast. Wat een prachtige kleren. En de
make-up is echt schitterend. Ik vond het een bijzondere ervaring.
Normaal neem ik niet echt de tijd om na te denken over mijn
kleding. Het voelt heerlijk om zo verwend te worden.”
Had je dit zelf kunnen uitzoeken?
,,Ik vond het heel leuk dat een ander iets voor me heeft
uitgezocht. Xandra heeft het goed ingeschat. Het is vrolijk
maar past toch bij mijn leeftijd. Het past daarnaast ook
prima bij mijn rondingen. Het kleedt heel mooi af.”
wat vind je het mooiste onderdeel van je outfit?
,,Ik kan niet kiezen tussen de spijkerbroek en het tuniekje.
Daarnaast maken de opgespelde bloemen op mijn borst de
outfit helemaal af. Ik zal voortaan meer letten op dit soort
kleine details.”
wanneer doe je dit weer aan?
,,In ieder geval als mijn dochters bij me op bezoek komen. Ze
willen graag dat ik mezelf meer verwen. Ik kan niet wachten
om mijn nieuwe kleding aan ze te laten zien.”
XANDRA OVER DE NIEUwE LOOK VAN MICHèLE:
,,Michèle draagt een fleurige outfit. Het tuniekje met kleurenprint
is geheel volgens de trend van dit voorjaar en komt tot net
boven haar knieën. Het kleed heel mooi af. Dit soort topjes
van een fijne, dunne stof zijn in bijna alle kledingwinkels te
vinden. De kleurtjes van het tuniekje, die eveneens terugkomen
in de schoenen, maken het zomerse gevoel compleet.”
,,Ik ben groot fan van accessoires. Bij Michèle heb ik gekozen
voor een corsage. Deze corsages kunnen zowel in het haar,
als op de kleding gedragen worden. Deze bloemen hebben
namelijk een haarclip en een veiligheidsspeld. Het past
precies binnen de sfeer van haar outfit. Onderschat de
waarde van accessoires niet. Een klein detail kan wel
degelijk het verschil maken in het geheel. Michèle straalt.
Ze ziet er prachtig uit.”
fotografIe: Fadjiwa Faber
VIsagIe: Wendy Vermeulen
DE SIEzEN
sjaak en clara sies zijn de oprichters van
de Voedselbank in nederland. In Ja! laten zij
hun licht schijnen over onderwerpen die in
onze samenleving spelen.
Steun ons burgerinitiatief!
Vorige week schreven wij op deze plek over
onze bedoeling om een burgerintiatief te starten
om de politiek onder druk te zetten. Wij willen
dat de deur naar Europese voedselhulp wordt
opengezet! Die mogelijkheid is gegeven aan
ons burgers, maar... er zit een beperking aan.
Ik citeer de website van de Tweede Kamer:
,,Uw voorstel is nieuw: de laatste twee jaar is
het onderwerp niet in de Tweede Kamer aan
de orde geweest.”
Dat is lekker dan! In december 2011, zo staat
in onze agenda, is er zelfs een motie ingediend
én aangenomen. Maar plotseling blijkt dat de
motie niet wordt uitgevoerd. Dit is blijkbaar
een normale gang van zaken in de politiek.
Hoe kunnen we Den Haag overtuigen? Wij
hebben ons de afgelopen jaren toch bewezen?
Voedselbanken Nederland levert een
belangrijke bijdrage aan zowel het helpen
van mensen in financiele nood, evenals het
tegengaan van verspilling van voedsel. Wij
kunnen met elkaar de druk opvoeren door
met onze verhalen naar buiten te komen.
Laten horen hoe wij in de maling worden
genomen door uitkerende instanties, deurwaarders,
enzovoort.
Laat uw stem horen! Schrijf uw verhaal op,
stuur of mail ons. 2012 zal het jaar worden
waarin de politiek zich achter de oren zal
krabben! Doet u mee? 123presies@gmail.com
of redactie@jamagazine.org

20 BIJZONDERE VERHALEN
21
tekst Ilja Post
fotografIe Archief
een korte
gescHIedenIs Van
KOffIE
Nederlanders zijn dol op hun bakje troost. Gemiddeld drinken we
zo’n 3,5 kop koffie per dag, ongeveer 150 liter per persoon per jaar.
Alleen de Oostenrijkers, Finnen, Noren en Zweden drinken nog
meer per persoon. Het waren dan ook onze voorvaderen die
koffie zo populair hebben gemaakt. Een in 1616 door een
Nederlander meegesmokkelde koffieplant staat aan de basis
van miljarden koffieplanten ter wereld.
Waar koffie
precies vandaan
komt, en wie de
drank als eerste dronk, is niet helemaal
duidelijk. Maar daarover doen een
aantal interessante legendes de ronde.
Eén van de meest bekende genaamd
Kaldi, die leefde in het jaar 300 na
Christus. Deze Kaldi merkte op een
dag dat zijn geitjes wel erg energiek
werden na het eten van de bessen van
een bepaalde struik. Nieuwsgierig als
hij was, at hij zelf een handjevol bessen.
En wat denk je, ook Kaldi voelde zijn
vermoeidheid direct verdwijnen.
Of Kaldi ooit echt bestaan heeft, valt
moeilijk te controleren. Daar is het
nu eenmaal een legende voor. Maar
dat Arabieren de eerste koffiedrinkers
waren, blijkt wel waar te zijn.
Soefi’s uit Jemen waren
één van de eersten die
de zaden roosterden
en er een drankje van
brouwden. Het hielp
hen wakker te blijven
tijdens hun lange,
nachtelijke gebeden.
Van daaruit verspreidde
het brouwsel zich naar
Ethiopië, en verder door
de Arabische wereld.
Koffiehuizen openden op elke
straathoek hun deuren. Tegen
het einde van de 15e eeuw
waren de straten van Mekka
gevuld met mannen
slurpend uit
stomende
koffiemokken.
Een andere
plek, beroemd
geworden door
koffie, is Mokka -
een kleine havenstad
in Jemen. Van de 15e tot de
17e eeuw was dit de belangrijkste
handelsplaats voor koffie. De Turken,
heerser over de landen die we nu
kennen als Syrië, Palestina, Jemen
en Egypte, hadden er het
alleenrecht op de teelt van
en handel in koffiebonen. Via Mokka
verscheepten ze de bonen naar Suez.
En van daaruit, per kameel, naar
Alexandrië, destijds de hoofdstad van
Egypte, waar kooplieden uit Venetië
en Frankrijk kennis maakten met het
verkwikkende drankje.
In 1645 werd in Venetië het allereerste
Europese koffiehuis geopend. Andere
wereldsteden bleven niet achter: in
1650 volgde Oxford, in 1651 Londen,
in 1664 Den Haag, in 1677 Hamburg
en in 1689 Parijs, Boston en New York.
In de processtukken van het Gerechtshof
in Den Haag staat het verslag van
een ruzie die zich in 1670 afspeelde.
In een koffiehuis aan de Hofsingel
werd de boel kort en klein geslagen,
omdat een aantal klanten, vanwege
het late tijdstip, geen koffie meer
geserveerd kreeg. Het moet één van de
eerste koffiehuisgevechten zijn geweest.
Omdat de Turken in die tijd nog
altijd het alleenrecht op de wereldhandel
in koffie hadden, was koffie
vrij duur. Tot ene Pieter van den
Broecke, koopman in dienst van de
VOC, in 1616 enkele koffieplantjes
uit Jemen smokkelde. Hij nam
ze mee naar Amsterdam, waar ze
een plekje kregen in de botanische
tuinen. Veertig jaar later gebruikten
ze die stekjes om in Sri Lanka en
Indonesië hun eigen koffieplantages
op te richten. Niet veel later was de
koffieaanplant op Java groter dan in
Jemen, en groeide Amsterdam uit tot
het absolute centrum van de wereldhandel
in koffie.
In 1714 gaf de
burgemeester van
Amsterdam een
jonge koffieplant
cadeau aan de
Franse koning
Lodewijk de Veertiende.
Blij met zijn geschenk liet de koning
het boompje direct planten in de
Koninklijke Botanische Tuin in
Parijs. Verder gaf hij één van zijn
officieren bevel een aantal stekken
naar hun eigen overzeese koloniën
te verschepen. De Fransen wilden
- als de grootste koffiedrinkers
van Europa - zelf koffie produceren
in plaats van de bonen bij anderen
kopen. In Martinique, een eiland
in de Caribische Zee, gingen ze aan
land. Vijftig jaar later telde het eiland
18 miljoen koffieplanten, allemaal
afkomstig van die ene Nederlandse
stek.
De Nederlanders waren ook de
eerste die koffieplantages oprichten
in Midden- en Zuid-Amerika. In
1712 namen ze de eerste bomen mee
naar Suriname. Zes jaar later werd
de eerste oogst terug naar het
moederland geëxporteerd. Vanuit
Suriname werden ook plantages
opgericht in Frans-Guyana. Daarna
belandde koffie ook in handen van
de Brazilianen, vandaag de dag het
grootst koffieproducerende land.
Luitenant-kolonel Francisco de Mello
Palheta werd door de keizer naar
Frans-Guyana gestuurd om een
koffieplant te bemachtigen. De
Fransen waren echter niet bereid
te delen en de missie dreigde te
mislukken. Ware het niet dat de
vrouw van de Franse gouverneur
een oogje had op Francisco. Als
afscheidscadeau gaf ze hem een groot
boeket ‘bloemen’, waar binnenin
een aantal koffiezaadjes zat verstopt.
Groot genoeg om een eigen plantage
te beginnen.
De Britten op hun beurt brachten
koffie in 1730 naar Jamaica, waar in
de Blue Mountains momenteel één
van de beroemdste en duurste koffie
ter wereld wordt geteeld. Maar de
allerduurste koffie is Kopi Loewak
of Civetkoffie uit Indonesië. Kopi is
het Indonesische woord voor ‘koffie’
en Loewak is de lokale naam voor de
civetkatachtige die verantwoordelijk
is voor het nogal bizarre productieproces.
Het beestje voedt zich met
koffiebessen waarna hij de pitjes
uitpoept. De pitten worden daarna
gewassen en licht geroosterd, om
de smaak te behouden. Omdat de
uitgepoepte pitten vrij moeilijk te
vinden zijn, is de prijs zeer hoog.
Per jaar wordt slechts zo’n 200 kilo
Kopi Loewak geproduceerd.

22 SCHRIJVERSCAFÉ
23
Stuur uw gedicht of kort verhaaltje naar redactie@jamagazine.org
of Mauritsplaats 24,3012 CD Rotterdam

24 In the SpotlIghtS
25
OP DE KOffIE
bIJ de VerenIgIng
Van Verlegen
mensen
‘met VerlegenHeId
kun Je leren leVen’
omgaan met collega’s. een sollicitatie-
of functioneringsgesprek voeren.
of een praatje aanknopen met
dat ene leuke meisje of
die waanzinnige jongen.
Veel mensen draaien er hun hand
niet voor om.
maar als je verlegen bent,
stijgt op die momenten
het schaamrood naar je kaken.
gemiddeld 40 procent
van de mensheid
is wel eens verlegen.
de helft daarvan
is dusdanig verlegen
dat het hun leven
domineert.
Het zijn ruwe cijfers.
maar dat maakt de impact er
niet minder van.
de angst voor wat
anderen van hen denken,
is zo groot dat sommigen
amper nog het huis
uitdurven.
tekst Ilja Post
fotografIe Archief
Digna Nienhuis en Paul Groenewegen
kennen die angst maar al te goed.
Gemakkelijk vinden ze het niet om
hun verhaal te doen. Maar als de leden
van de Vereniging van Verlegen Mensen
(VVM) iets hebben geleerd, is het
wel om hun angst onder ogen te
komen. En dus bikkelen ze dapper
door. ,,Van verlegenheid zul je nooit
helemaal afkomen. Maar je kunt er
wel mee leren leven.”
Beiden zijn al van jongs af aan verlegen.
Hun verlegenheid openbaarde zich
voor het eerst tijdens de puberteit.
Op school vonden zowel Digna als
Paul moeilijk aansluiting. Veel pauzes
en tussenuren brachten ze alleen door.
Soms werd er ook gepest.
Digna: ,,Als kind wil je niets liever
dan erbij horen. Je wilt niet afwijkend
zijn, maar juist zijn als alle anderen.
Op jonge leeftijd ging me dat best
goed af. Als peuter, kleuter of basisschoolleerling
hoef je nog geen hele
gesprekken te voeren. Lekker met
elkaar spelen is dan vaak genoeg.
De problemen begonnen pas op de
middelbare school… Daar bleek dat
ik niet sociaal vaardig genoeg was
om mee te komen.”
,,Ik wilde wel een praatje beginnen met
de populaire meiden - ik wilde niets
liever - maar ik durfde gewoon niet”,
vervolgt ze. ,,Alleen al de gedachte
eraan was zo verlammend
dat ik het bij voorbaat
al op gaf. Vrienden
die ik had, zaten in
hetzelfde schuitje
als ik. Ook zij
hoorden er
niet echt bij.
Dat was dan
ook gelijk de
basis van onze
vriendschap.
We gingen
met elkaar om,
omdat we
niemand
anders
hadden.”
De meeste last van hun verlegenheid
hebben de twee tijdens informele
gesprekken. ,,Tijdens zakelijke
gesprekken, waar de gesprekstof
redelijk vast staat, red ik me wel”,
aldus Digna die werkt bij een
assurantiekantoor. ,,Maar een goed
gesprek is lastig. Omdat je alleen
maar bezig bent met hoe je overkomt,
hoor je niets meer van wat de ander
zegt. Je denkt continue dat de ander
je stom vindt. Ook al is dat helemaal
niet het geval. Desondanks heeft het
lang geduurd voor ik dat negatieve
denkpatroon kon loslaten.”
Paul, in tegenstelling tot de getrouwde
Digna, is vrijgezel. Hij heeft grootste
moeite om af te spreken met een vrouw.
Een mooi meisje de tijd vragen, lukt
hem nog net. Maar daarna klapt hij
dicht. ,,Enorm frustrerend! Uiteindelijk
laat ik me toch weer leiden door
mijn angst. Nog voor ik een meisje
aanspreek, is daar altijd die angst.
Op zo’n moment voel ik me rood
worden. Ik begin te zweten en te
hakkelen.”
‘dankzIJ de VerenIgIng
leer Je Voor Jezelf
opkomen. Ik ben de
afgelopen Jaren meer
uIt mIJn scHulp
gekropen’
,,Voor sommigen is die angst alles
overheersend”, knikt Digna instemmend.
,,Ik ken mensen die genoegen nemen
met een simpel baantje, terwijl ze veel
meer in hun mars hebben. Maar zolang
ze hun verlegenheid niet onder
controle weten te krijgen, zullen ze
nooit boven zichzelf uitstijgen.”
Lange tijd hebben Paul en Digna zich
erg alleen gevoeld. Alsof niemand
anders zo verlegen was als zij. Totdat
ze, afzonderlijk van elkaar, een bericht
in de krant lazen over de Vereniging
van Verlegen Mensen. Bij Paul was
het zijn moeder die hem het artikel
onder de neus schoof. Hij belde het
nummer, vroeg een brochure en
aanmeldformulier aan en een jaar
later werkte hij als webmaster voor de
vereniging. Paul is degene die ervoor
heeft gezorgd dat mensen zich nu
ook via internet kunnen aanmelden.
En hij is degene die regelmatig uitjes
organiseert.
,,Dat is een hele klus”, zegt hij.
,,Want hoewel alleen leden op die
uitjes en feestavonden afkomen, is de
omgeving niet vertrouwd. Als we een
feestzaal afhuren, moet je alsnog een
drankje bestellen aan de bar, waar
geen verlegen persoon achter staat.
Maar samen slaan we ons daar wel
doorheen. Dankzij onze vereniging
leer je voor jezelf opkomen. Ik ben
de afgelopen jaren meer uit mijn
schulp gekropen. Via weekendjes
weg probeer ik zelfs weer afspraakjes
te regelen.”
Ook Digna heeft veel profijt van de
gesprekken met lotgenoten. ,,De
vereniging heeft mij doen beseffen
dat je gevoelens kunt sturen. Ik
ben verlegen. Maar dat hoeft niet
te betekenen dat ik voorgoed de
slachtofferrol moet innemen.
Met een beetje hulp en sturing kan
ik mijn gedachten zo programmeren
dat ik mezelf beter ga voelen. Dat lukt
niet ineens, want het is een proces.
Maar het is fijn om te weten dat ik
me niet bij mijn verlegenheid hoef
neer te leggen.”
Paul en Digna hebben intussen leren
omgaan met hun verlegenheid. Hun
lidmaatschap van de Vereniging van
Verlegen Mensen heeft daar alles mee
te maken. Beiden slaagden met vlag
en wimpel voor de zelfhulpcursus
‘Hallo, hier ben ik’. Dankzij de
georganiseerde uitstapjes en feestjes
weten ze hun vaardigheden verder
te ontwikkelen. Digna: ,,Een brutaal
mens hoop ik nooit te worden.
Tevreden zijn met wie ik ben,
is goed genoeg.”
Voor meer informatie:
Vereniging van Verlegen Mensen
Telefoonummer: 0174 - 240 707
E-mail: info@verlegenmensen.nl
Website: www.verlegenmensen.nl

26 PUZZEL
COLUMN 27
KRUISwOORD
PUzzEL
Breng de letters uit
de overeenkomstig
genummerde hokjes
in het diagram over
naar de hokjes hieronder.
Indien de kruiswoordpuzzel
juist is opgelost,
ontstaat er een
trefwoord.
Stuur uw oplossing
naar: Redactie Ja!,
Mauritsplaats 24,
3012 CD Rotterdam.
redactie@jamagazine.org
Onder de inzenders
wordt een mooie prijs
verloot.
De oplossing van het
vorige nummer was:
BROODNODIG
47 19 51 24 41 3 31 9 37 30
HORIzONTAAL
1 onjuist, 5 katholiek, 9 watervogel, 10 koorzang, 11 file,
12 zwemvogel, 14 persoonlijk voornaamwoord,
15 met onbekende bestemming (afk), 16 netwerk,
18 vreemde taal, 21 begeerte, 23 scheepsbouw,
24 rivierarm, 26 meisjesnaam, 27 gevederd dier,
29 verzilverd metaal, 30 aandachtig kijken,
31 parlementsvakantie, 33 african national congress (afk),
35 poederig, 36 woordenreeks, 38 opgeld, 40 verbond, 41
uitroep van verrassing, 43 bindende regel, 44 westerlengte
(afk), 46 oorspronkelijke bewonder van nieuw-zeeland,
47 radium (afk), 48 strijkende liefkozing, 50 langs, 51 snelle
voortgang, 52 het heilige boek der moslims.
VERTICAAL
1 hartelijk, 2 opgewekt, 3 kleuter, 4 vogelbek, 5 ongekookt,
6 ondernemingsraad (afk), 7 mejuffrouw (afk),
8 middagdutje in spanje, 12 sporenplant, 13 bron, 15 soort
scan, 17 humeur, 19 enkeling, 20 spinnenwebdraden,
22 allerliefst, 24 stamsymbool, 25 kookgerei, 27 op grote
afstand, 28 oog in een touw, 32 wedstrijdbeker, 33 groei,
34 amerikaanse inlichtingendienst, 36 houding van een
ruiter, 37 onderzoeken, 39 elektrische eenheid,
40 natuursteen, 42 natuur, 43 haat, 45 stuk doek,
47 kustinsnijding, 49 in oprichting (afk), 50 vrouw (afk).
1 2 3 4 5 6 7 8
9 10
11 12 13 14
15 16 17
18 19 20 21 22
23 24 25 26
27 28
29 30
31 32
33 34 35 36 37
38 39 40
41 42 43
44 45 46 47
48 49 50
51 52
DOC SLOCK
Marcel Slockers is huisarts. Daarnaast houdt hij zich al meer
dan 25 jaar bezig met aan armoede gerelateerde ziektes en
kwaaltjes. In deze maandelijkse column beschrijft ‘Doc Slock’
wat hij in zijn werk tegenkomt en geeft hij advies.
de sHag Van saskIa
Saskia heeft een doorrookte stem. Je
hoort het direct wanneer ze wakker
wordt. Dan kruipt ze hoestend en
proestend uit bed. Om vervolgens,
het spuug nog uit de gootsteen
wassend, haar eerste shaggie van de
dag in brand te zetten. Haar conditie
is dan ook niet al te best. Met een volle
boodschappentas de trap oplopen,
voelt voor haar aan als een marathon.
Saskia heeft al een paar keer geprobeerd
te stoppen met roken. Maar ze houdt
het nooit lang vol. Thuis praten ze maar
niet meer over nieuwe stoppogingen.
Dat is beter voor Saskia’s humeur.
Ze heeft er de pest over in als manlief
of haar kinderen er weer eens over
beginnen. Maar ze is ook niet blij dat
haar dochter intussen is gaan roken.
Daar geeft ze zichzelf de schuld van.
Zij heeft immers het verkeerde
voorbeeld gegeven. Gelukkig dat haar
zoon nog steeds zwaar anti-roken is.
Die moet er niet aan denken om net
als zijn moeder zijn volwassen leven
lang verslaafd te zijn.
Het is treurig dat Saskia haar sigaretten
nog altijd niet aan de kant heeft
weten te schuiven. Maar vreemd is
het niet. Slechts één op de twintig
mensen stopt op eigen kracht.
De rest heeft daar hulp bij nodig. Tja,
ze noemen het niet voor niets een
verslaving. Met elke nieuwe sigaret
voedt ze haar nicotineverslaving.
Het is een ziekte. En een ziekte moet
je niet veroordelen, maar behandelen.
Veroordeel uw naaste dus niet als
hij of zij weer naar een sigarettenpakje
of shagbuidel grijpt. Steun
diegene juist om hulp te zoeken
bij dokters, praktijkondersteuners of
een anti-rookcoach. Want roken mag
dan een verslaving - en daardoor een
ziekte - zijn; onbehandeld kan het tot
ernstige klachten leiden, waaronder
longkanker en hart- en vaatziekten.
Ook mijn praktijkondersteuner helpt
vanuit de huisartspraktijk mensen
met stoppen met roken. Afgelopen
jaar is veertig procent van de mensen
succesvol gestopt. Allemaal dankzij
een goede samenwerking tussen
patiënt, huisartspraktijk en apotheek.
We kijken per persoon wat de beste
manier van stoppen is. Vaak zijn
daar zes gesprekken voor nodig, in
combinatie met nicotinevervangers.
Helaas ziet onze minister van
Volksgezondheid nog steeds niet het
belang in van stoppen met
roken. Volgens haar is
dat ieders eigen
verantwoordelijkheid.
Dat het een verslaving
is, waarbij mensen
professionele hulp
nodig hebben,
snapt ze niet. Ook
ben ik niet blij
met
geeft
raad
haar beslissing om roken in sommige
cafés alsnog toe te staan. Op die
manier jaagt ze onbewust honderden
mensen de dood in. Ook haar onzinnige
idee om de medicijnen tegen roken
uit het basispakket te halen, is een teken
dat ze geen verstand van zaken heeft.
Ik heb een andere mening. Ik gun
iedereen een eerlijke kans om voorgoed
van de sigaretten af te komen.
Zowel Saskia als de rokende lezers
onder u. Als ik met dit stukje tien
rokers kan laten stoppen. Heb ik
meer gezondheidswinst bereikt dan
weken lang gewoon huisartsenwerk.
Huisarts Marcel Slockers

28 UITAGENDA AANGEBODEN 29
GRATISuItagenda
een dagJe-uIt Hoeft nIet duur te zIJn. er Is In nederland Van alles te beleVen, wat nIks of weInIg kost. elke maand selecteert
Ja! leuke eVenementen, festIVals, musea of andere uItJes dIe gratIs, of Voor slecHts een paar euro, toegankelIJk zIJn.
Amsterdam en
omstreken
refleX art mInIatuur
museum
Ria en Lex Daniëls
begonnen dertig jaar
geleden met het verzamelen
van miniatuurkunstwerken.
Inmiddels bestaat de
verzameling uit ongeveer
1.700 werken van meer
dan 700 kunstenaars,
van 70 verschillende
nationaliteiten. De hele
collectie is ondergebracht
in het Reflex Art
Miniatuur Museum.
Adres: Weteringschans 83,
Amsterdam
stadsarcHIef
Neem een duik in het
verleden van onze
hoofdstad. Het Stadsarchief
is het historisch
documentatiecentrum van
de stad Amsterdam met
35 kilometer archieven.
Hier blijft alles bewaard.
Ook vind je hier een
historische collectie met
kaarten, tekeningen,
prenten en foto’s.
Daarnaast zijn er ook
leuke rondleidingen.
Adres: Vijzelstraat 32,
Amsterdam
Rotterdam en
omstreken
centrum beeldende
kunst
Sinds een kwart eeuw
stimuleert het Centrum
Beeldende Kunst de
Rotterdamse kunstenaars.
Via tentoonstellingen
en activiteiten probeert
het CBK de Rotterdamse
kunst een podium, een
plek te geven en met
publiek in contact te
brengen.
Adres: Nieuwe Binnenweg
75, Rotterdam
sHowroom mama
MAMA is een project
van stichting Public Art
Squad. Het is een instelling
voor kunst en cultuur. Ze
organiseren kunsttentoonstellingen
met werken van
jonge kunstenaars. Ook
organiseren ze projecten
op het gebied van kunst
en cultuur in en rondom
Rotterdam. Naast deze
tentoonstellingen zijn de
kunstenaars van MAMA
steeds op zoek om met
kunst en cultuur een breed
publiek te bereiken.
Adres: Witte de Withstraat
29, Rotterdam
Utrecht en
omstreken
pygmalIon
beeldende kunst
Deze organisatie is
gespecialiseerd in de
Nederlandse schilderkunst
van het einde van de
negentiende eeuw. De
collectie bestaat uit
schilderijen, tekeningen
en beelden uit de periode
1850 tot en met 1950.
Ook bevat de collectie
manuscripten, foto’s,
bijzondere boeken en
zeldzame tijdschriften.
Pygmalion organiseert
twee keer per jaar een
tentoonstelling, in
het voorjaar en in het
najaar. Bezoekers kunnen
langskomen op afspraak.
Telefoonnummer:
046-556736.
Langegracht 44, Maarssen
Het museum Voor Het
kruIdenIersbedrIJf
Dit museum is gevestigd
in het romantische kruidenierswinkeltje
van Betje
Boerhave. Het winkeltje
stamt uit 1873 en bevindt
zich tussen Neude en het
Janskerkhof, op vijf minuten
van het Domplein.
Zoetekauwen kunnen
hun genot op met de
heerlijke ouderwetse
puntzakken snoep, die
worden gewogen
op een echte bascule
weegschaal.
Adres: Hoogt 6, Utrecht
Den Haag en
omstreken
JamsessIe
De bekendste contrabassist
uit Amsterdam, René van
Beeck, host elke dinsdagavond
een jazz-avond in
de Haagse club Danzig.
Elke week staat er een
andere formatie van
bekende muzikanten die
de avond tot een succes
maken. Na dit optreden
volgt een verrassende,
opzwepende en
professionele jamsessie.
Adres: Lange Houtstraat 9,
Den Haag
museum Van Het
ambacHt
Het Museum van het
Ambacht is een piepklein
museum in het hart van
Den Haag, waar maximaal
acht bezoekers tegelijk
terecht kunnen. In drie
kleine historische pandjes
vindt de bezoeker diverse
oude gereedschappen.
Adres: Oog in ‘t Zeilstraat 44
Tilburg en
omstreken
kInderboerderIJ de
leIJHoeVe
Deze kinderboerderij
is een ware belevenis.
Kinderen, en uiteraard
ook volwassenen, kunnen
op deze plek de dieren
van heel dichtbij bekijken.
Vooral in het voorjaar,
wanneer de weide in bloei
staat, is kinderboerderij
de Leijhoeve een absolute
aanrader.
Adres: Bredaseweg 570,
Tilburg
Maastricht en
omstreken
Het drIelandenpunt
Deze plek ligt op de grens
van Nederland, België
en Duitsland. Tevens is
het het hoogste punt van
Nederland, namelijk 323
meter boven NAP. Rond
dit punt is van alles te
doen. Vanaf Taverne de
Grenssteen beginnen allerlei
mooie wandelingen.
Adres: Viergrenzenweg 97,
Vaals
Jekerdal
De natuurtuinen van
Jekerdal worden onderhouden
door vrijwilligers.
In de instructieruimte
wordt uitleg gegeven over
tuinieren en het creëren
van een eigen natuurtuin.
Ook is de ruimte
beschikbaar voor
vergaderingen en
workshops. Alles voor de
echte tuinder en natuurliefhebbers.
Adres: Drabbelstraat 7,
Maastricht
Groningen en
omstreken
Wie Groningen van boven
wil zien, kan terecht in de
Martinitoren.
d’ Olle Grieze, zoals de
Groningers de hoogste
toren van de stad noemen,
stamt al uit de 13e eeuw.
De toren hoort bij de
Martinikerk. Met zijn 97
meter hoogte is de toren
de vier na hoogste in
Nederland. Volwassenen
betalen 3 euro entree,
kinderen 2 euro.
Adres: Grote Markt,
Groningen
museum Het Joodse
scHooltJe
Dit was tot 1996 een oud
schoolgebouwtje, maar
werd daarna gerestaureerd
als museum en monument
ter nagedachtenis aan de
Joodse inwoners van Leek.
In de stenen plakkaten
aan de buitenmuur van
het museum Het Joodse
Schooltje staan de namen
gegraveerd van alle Joodse
inwoners van Leek die in
de Tweede Wereldoorlog
werden weggevoerd en
vermoord. In dit schoolgebouwtje
kregen de
Joodse kinderen van Leek
les in de Joodse Religie
en de Hebreeuwse taal.
Ontdek nu de Joodse
geschiedenis van Leek in
dit museum.
Adres: Samuel Leviestraat
10, Leek
friesland en
omstreken
kaatsmuseum
Het oudste sportmuseum van
Nederland is helemaal gericht
op de Friese sport kaatsen. Naast
leuke anekdotes en speluitleg
krijgt de bezoeker mogelijkheid
het zelf ook eens te proberen. Het
Kaatsmuseum wordt mogelijk
gemaakt door de Koninklijke
Nederlandse Kaats Bond (KNKB).
Volwassenen: 2,50 euro Kinderen:
1,50 euro 65+’ers 1,50 euro.
Adres: Voorstraat, Franeker
regtHuys abbekerk
Neem een kijkje in de geschiedenis
van West-Friesland. Vroeger
bevond zich in dit gebouw een
rechtbank, waar vier dorpen
gebruik van maakten. De
geschiedenis blijft bewaard nu
het gebouw is omgetoverd tot
museum. Volwassenen betalen
1 euro. Kinderen krijgen gratis
toegang.
Adres: Dorpstraat 48, Abbekerk
zeeland en
omstreken
mIlIeu educatIe centrum
de beVelanden
Van vogels kijken met de
boswachter en lekkere vogelhapjes
maken, tot in het donker luisteren
naar de geluiden van de nacht.
Voor scholen is er gratis een
cursusruimte met lesmateriaal ter
beschikking. De toegangskosten
bedragen 1 euro per persoon.
Adres: Kattendijksedijk 23, Goes
fotografIe Bart Jansen
wIE zEGT ER
JA! tegen Ines boost?
Naam: Ines Boost
Geboorteplaats: Naumburg, Duitsland
Educatie: HBO-opleiding voor sociaal werkster
Talen: Nederlands, Duits
Hobby’s: Schilderen, lezen, klassieke muziek, tuinieren
Bijzonderheden: Kwam in 1997 voor de liefde naar Nederland
wAT VOOR wERK HEB JE ALLEMAAL GEDAAN?
Ik heb in Nederland tien jaar gewerkt als docent Duits bij ROC
Zadkine in Rotterdam. Drie jaar geleden ben ik noodgedwongen
gestopt door een burn-out. In de tussentijd ben ik samen met een
re-integratiebureau op zoek geweest naar een nieuwe baan, maar
dat liep op niets uit. Ik moest om privéredenen namelijk regelmatig
afreizen naar Duitsland.
NAAR wAT VOOR EEN BAAN BEN JE NU OP zOEK?
Het lijkt mij erg leuk om met gehandicapten, ouderen of kinderen
te werken. Ik heb sociaal maatschappelijk werk altijd heel erg leuk
gevonden. En ik heb er de diploma’s voor. In mijn jeugd was ik ook
altijd met sociale dingen bezig. Zo heb ik in mijn schooltijd in
Duitsland een schoolkrant opgericht.
wAAROM MOET EEN wERKGEVER MET JOU IN zEE GAAN?
Ik zet me graag in voor andere mensen. Ik ben echt een gever.
Andere mensen helpen, dat vind ik leuk. Zowel in mijn werk als
daarbuiten. Zo maak ik bijvoorbeeld regelmatig kleding voor
vrienden. Dat geeft mij voldoening.
Heeft u interesse in de diensten van Ines Boost?
Mail onze redactie: redactie@jamagazine.org

30 COLUMN HUMOR 31
SPELEN
EERSTE
HULP BIJ
OUDER-
SCHAP
Een vader belt mij op met een leuke, serieuze vraag: ‘Hoe kan ik leren spelen met mijn kinderen van 2, 3 en 5 jaar oud?’
Hij vertelt dat hij het vooral in huis met de kinderen lastig vindt te bedenken wat hij met ze kan doen.
Een week na het telefoontje sta ik in zijn huiskamer. De tv staat hard aan op een schreeuwerige kinderzender. Zijn
dochtertje van 3 jaar kijkt gefascineerd. Op de bank zit zijn zoontje van 5 jaar met een speelgoedapparaat waar veel
geluid uitkomt. Vader staat met zijn dochtertje van 2 jaar op de arm, zijn mobiel rinkelt in zijn broekzak.
Na overleg met mij zet de vader de tv uit. ,,Kom, we gaan een spelletje doen. Deze mevrouw gaat het ons leren”, zegt hij
enthousiast. De kinderen krijgen de opdracht kleine spulletjes te verzamelen. Een pen, een lepeltje, een speentje, papa’s
mobiel, van alles leggen ze op tafel. ,,Kijk goed”, zeg ik. ,,Ik tel tot 10 en dan gaat het kleedje erover”. Mijn hand pakt
vervolgens onder het kleedje één van de attributen weg. ,,Hokus spokus.... wat is er weg?”, vraag ik en tegelijkertijd trek
ik het kleedje weg. De kinderen kijken aandachtig. ,,Het autootje!”, roept de oudste. Dan mag hij iets onder het kleedje
weghalen en daarna zijn zusje. Na wat varianten gespeeld te hebben, waarbij meer voorwerpen “verdwijnen”, geef ik
vader een cd’tje met kinderliedjes en vraag hem dat op te zetten. We pakken lepels, pannen en deksels en zingen en
springen en slaan mee met de muziek. Ik zie vader en de kinderen lachen en spelen.
Na een kwartiertje vraagt vader hijgend: ,,Hoe krijg ik ze nu weer rustig?” Ik stel hem voor de muziek uit te zetten en
een verhaaltje voor te lezen. Even later legt hij de jongste in bed voor haar middagslaapje en de andere twee mogen een
tekenfilm kijken. Vader zegt verrast te zijn, dat spelen met de kinderen zo leuk en makkelijk is.
Mijn advies is simpel. Je hebt geen speelgoed nodig om te kunnen spelen. Neem de tijd en besteed aandacht aan de
kinderen. Zet de tv en mobiele telefoon vaker uit en speel!
Heeft u een vraag aan Tonja? Stuur dan een e-mail naar redactie@jamagazine.org
Deze column wordt mede mogelijk gemaakt door Radar.
tonja roodenburg is een gedreven gezinscoach. dagelijks
ondersteunt ze gezinnen die, door wat voor omstandig heden
dan ook, haar hulp nodig hebben. In Ja! geeft ze, aan de
hand van voorbeelden uit de praktijk, opvoedkundige tips
aan lezers.
Henk Schouten is een voetballegende.
In de jaren ’50 speelde hij voor het
Nederlands elftal. Op 2 april 1956 schreef
Henk geschiedenis. Hij scoorde 9 doelpunten
in één wedstrijd. Henk, bijna 80 jaar inmiddels,
schittert nog elk weekeinde in de vaderlandse
voetbalstadions. Niet meer als veelscorende
spits, maar als moppentapper. In Ja! vertelt
de topscorer aller tijden elke maand zijn
laatste nieuwe.
LACHEN
met Henk
Moeilijk woord
Schaatsers Henk Angenent en Eric
Hulsebosch zitten bij elkaar in de klas.
Dan vraagt de juffrouw: ,,Wie kan er voor
mij een moeilijk woord opnoemen?” De
kleine Henk Angenent steekt zijn vinger
op, en zegt: ,,Intelligent.” ,,Keurig”, zegt de
juf. Vervolgens schrijft ze het woord op het
schoolbord. ,,En weet je misschien ook wat
het woord betekent?”, vraagt de juf aan Henk
Angenent. ,,Jawel juf, dan ben je slim en
knap.” De juffrouw is zeer tevreden en steekt
haar duim.
,,Weet iemand nog een moeilijk woord?”
vraagt ze. Eric Hulsebosch steekt zijn
vinger op en roept: ,,Kritisch.” De juffrouw
is weer zeer tevreden. Wederom schrijft ze
het woord op het bord. ,,En weet je ook de
betekenis van dit woord, Eric? ,,Tuurlijk juf.
Da binne die dinge woar oe mie schrieft op
de bord.”
is op zoek naar
enthousiaste
vrijwilligers voor
enkele uren per week.
• Chauffeurs (met rijbewijs B)
• Duizendpoten
• Regelneven
Heeft u zin om ons team te
komen versterken?
Neem dan contact op met
coördinator Koen Freijssen
06 – 50 40 45 03 of via
info@jamagazine.org

Wil jij écht iets voor mensen betekenen?
In de zorg word je met open armen ontvangen.
Heb je momenteel geen werk maar zou je wel weer aan de slag willen? Kies dan voor een baan in een verpleeg- of
verzorgingshuis, de thuiszorg of kraamzorg. Daar kun je écht iets voor mensen betekenen en ben je verzekerd van
een mooie toekomst.
Ontdek jouw mogelijkheden op open armen.nl