Verenigingsblad vgg - Groot Gezin

Interview met Prof. Jan Janssens (Deel 2)
Prof. Jan Janssens onderzoekt effecten van opvoeding. Hij kijkt zowel naar positieve (sociale,
morele ontwikkeling) als negatieve gevolgen van opvoeding (gedragsproblemen). Daarnaast houdt
hij zich bezig met de effectiviteit van oudercursussen, preventieprogramma's en hulpverlening aan
gezinnen. Jan Janssens stelt dat de invloed van opvoeding erg overdreven wordt en dat
oudercursussen maar een gering effect hebben. Voor echte probleemgezinnen zijn zwaardere
middelen nodig, zoals gezinsinterventie (bijvoorbeeld Families First) of intensieve
gezinsbegeleiding.
Verdeling van zorg en arbeid
De levensloopregeling stelt, als het gaat om de verdeling
van zorg en arbeid tussen man en vrouw, niets voor. Ik
heb hier op de universiteit in een werkgroep gezeten
over de verdeling van zorg en arbeid tussen man en
vrouw. Daar is toen ook het idee uit voortgekomen om
de 5 e werkdag voor ouders van jonge gezinnen volledig
fiscaal te belasten, omdat je het anders nooit lukt die
dag vrij te krijgen.
Ik heb op de radio een keer op moederdag daarover
gediscussieerd met de toenmalige staatssecretaris van
gezinszaken, Phoa. Ik zei toen tegen hem van: alleen
praten helpt niet in Nederland, die campagne van toen
gaat niet werken, als je in Nederland iets wil veranderen,
dan moet je mensen in de portemonnee raken. Hij zei
van niet, want: de cultuur is aan het veranderen.
Maar dat is niet waar, want Nederland blijft achter op
Europa. Wij blijven steken op 1,5 kostverdiener om de
een of andere reden. En waar kun je een baan krijgen
waarin je 4 dagen per week werkt? Hier op universiteit
lukt dat wel, maar in bedrijfsleven gooi je dan al je
carrièrekansen weg.
Ons voorstel was dus: belast de 5 e werkdag. Het gevolg
daarvan zal zijn dat dan niemand op die 5 e dag werkt,
want je krijgt er toch niets voor. Als je hiervan een
model maakt, dan kun je hard maken, dat iedereen 3,5
– 4 dagen werkt en dat je dus maar 1 -1,5 dag
kinderopvang nodig hebt om een gelijke verdeling van
zorg en arbeid tussen man en vrouw te krijgen.
Wanneer de kinderen jong zijn en nog niet naar school,
dan leidt dit systeem tot inkomensverlies. Maar dat kun
je compenseren met een hogere kinderbijslag of door
fiscale maatregelen zoals kinderaftrek/ouderaftrek. Dus
er zijn wel fiscale regelingen mogelijk om de verdeling
eerlijker te maken dan hij is. Nu is de makkelijkste
oplossing dat de vrouw thuisblijft. Daarmee doe je ook
iets aan de inkomensdip die het gevolg is van de
opvoeding van kinderen.
De praktijk is echter anders. Vanaf de jaren 70 zie je het
gezinsinkomen eigenlijk (relatief) dalen. Vóór de jaren
70 was één gezinsinkomen voldoende om rond te
komen. Nu is 1,5 gezinsinkomen de basisnorm. En in de
toekomst zouden beide ouders fulltime moeten werken.
Maar hoeveel procent werkt er op dit moment fulltime?
van: Marloes en Nell
Dat is slechts 3% van de beide ouders met jongere
kinderen.
Ouderschapsverlof
Het is ook de vraag hoeveel mensen fulltime willen
werken. De meeste vrouwen en mannen willen betrokken
zijn bij de opvoeding van hun kinderen. Alleen mannen
krijgen dat moeilijker voor elkaar. Maar als ik het hier aan
de jongere meiden vraag, die werken voor het merendeel
3 dagen in de week. Daarmee verpesten ze hun carrière
volledig, want ze komen niet aan het daarvoor
noodzakelijk publiceren toe. Ze willen niet hele dagen
gaan werken omdat ze hun kinderen dan bijna niet zien.
Het is niet terecht dat dit de mensen blokkeert in hun
carrièremogelijkheden. Want tijd die je aan zorg
besteedt, komt je ontwikkeling wel ten goede. In Zweden
heb je wettelijk 1 jaar ouderschapsverlof, en is er geen
inbreuk op je arbeidscarrière. Maar ook daar zie je dat er
in de praktijk sluipwegen zijn, en dat potentiële ouders
minder kansen krijgen.
Toch zijn er ook hier mogelijkheden voor bijvoorbeeld 1
jaar ouderschapsverlof, maar dit wordt niet geaccepteerd.
In Nederlands hebben we het kortste ouderschapsverlof,
en de slechtste compensatie hiervoor. Ook in Nederland
was ooit sprake van om het ouderschapsverlof te betalen,
maar dat is niet doorgegaan. Wel kwam er de
heffingskorting voor hen, maar die wordt inmiddels ook
weer afgeschaft. En dat terwijl je deze korting ook anders
zou kunnen gebruiken, bijvoorbeeld om mensen op
niveau te houden, zodat ze na een jaar zorgverlof weer
aan de slag kunnen.
In de verkiezingsprogramma’s van vier jaar geleden bleek
alleen in het CDA- partijprogramma iets over het gezin te
staan; Groen Links relateerde het gezin aan de
armoedeproblematiek. . Maar het lijkt dat hier kentering
in komt, zelfs vanuit de PvdA!
De opvoedcursus
De ouderlijke intuïtie is een groot goed. Doordat je samen
met je kind ook de moeilijkere perioden doormaakt,
groeit er een band. Bij de meeste van die moeilijke
periodes vragen ouders geen hulp. Toch zie je steeds
meer dat hierbij professionals worden ingeschakeld, en
dat heeft een schadelijk effect op de ontwikkeling van de
band met je kind. Als we onderzoek naar de effectiviteit
van oudercursussen doen, dan zien we dat hierdoor de
kwaliteit van de communicatie tussen kind en ouder
Pagina 4 Jaargang 13, augustus 2007