Neus- en keelamandelen - UZ Gent
Neus- en keelamandelen - UZ Gent
Neus- en keelamandelen - UZ Gent
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
info voor de patiënt<br />
hoofd, hals <strong>en</strong> z<strong>en</strong>uwstelsel<br />
<strong>Neus</strong>- <strong>en</strong><br />
keelamandel<strong>en</strong><br />
<strong>UZ</strong> G<strong>en</strong>t, Di<strong>en</strong>st <strong>Neus</strong>-, Keel- <strong>en</strong> Oorheelkunde
Inleiding<br />
In overleg met uw behandel<strong>en</strong>de arts heeft u beslot<strong>en</strong> uw neus- <strong>en</strong>/of keelamandel<strong>en</strong><br />
te lat<strong>en</strong> verwijder<strong>en</strong> op de afdeling <strong>Neus</strong>-, Keel- <strong>en</strong> Oorheelkunde (NKO)<br />
van het Universitair Ziek<strong>en</strong>huis G<strong>en</strong>t.<br />
Deze folder geeft u algem<strong>en</strong>e informatie over dit soort operaties. Bepaalde<br />
aspect<strong>en</strong> die in deze folder behandeld word<strong>en</strong>, zijn misschi<strong>en</strong> niet op u van toepassing.<br />
Over andere zal uw behandel<strong>en</strong>de arts u juist meer informatie gev<strong>en</strong>.<br />
Vergeet niet om aan uw behandel<strong>en</strong>de arts alle informatie omtr<strong>en</strong>t uw gezondheidstoestand<br />
te meld<strong>en</strong>, alsook alle medicatie die u regelmatig neemt. In het<br />
bijzonder het gebruik van aspirine <strong>en</strong> aanverwante product<strong>en</strong> of andere medicatie<br />
die de bloedstolling kan beïnvloed<strong>en</strong>, di<strong>en</strong>t gerapporteerd te word<strong>en</strong>. Verwittig uw<br />
arts ook als u <strong>en</strong>/of bepaalde familieled<strong>en</strong> last hebb<strong>en</strong> van lang nabloed<strong>en</strong> bij<br />
wondjes of snel grote blauwe plekk<strong>en</strong> krijg<strong>en</strong>. Als u reeds allergische reacties<br />
heeft gehad, bijvoorbeeld op medicatie of op latex (rubber), dan di<strong>en</strong>t dit ook<br />
reeds op voorhand gemeld <strong>en</strong> besprok<strong>en</strong> te word<strong>en</strong>.<br />
Br<strong>en</strong>g alle rec<strong>en</strong>te medische verslag<strong>en</strong> die u hebt mee, zoals bloedafnames,<br />
radiologische <strong>en</strong> andere preoperatieve onderzoek<strong>en</strong>.<br />
Heeft u na het lez<strong>en</strong> van deze folder nog vrag<strong>en</strong>, stel ze dan gerust aan uw<br />
behandel<strong>en</strong>de arts.<br />
Vrag<strong>en</strong> over de algem<strong>en</strong>e verdoving word<strong>en</strong> best vooraf besprok<strong>en</strong> met de<br />
g<strong>en</strong>eesheer-anesthesist.<br />
<strong>Neus</strong>- <strong>en</strong> keelamandel<strong>en</strong><br />
<strong>Neus</strong>- <strong>en</strong> keelamandel<strong>en</strong> zijn structur<strong>en</strong> opgebouwd uit lymfeweefsel.<br />
De keelamandel<strong>en</strong> (1) (ook tonsill<strong>en</strong> g<strong>en</strong>oemd) zijn in e<strong>en</strong> wijd geop<strong>en</strong>de mond<br />
te zi<strong>en</strong> als twee knobbels, rechts <strong>en</strong> links van de huig. De keelamandel<strong>en</strong> ligg<strong>en</strong><br />
in de amandelloge, opgebouwd door de voorste (2) <strong>en</strong> achterste amandelpijler (3).<br />
De neusamandel (4) (ook poliep<strong>en</strong> of ad<strong>en</strong>oïd<strong>en</strong> g<strong>en</strong>oemd) bevindt zich achteraan<br />
de neusholte <strong>en</strong> is met het blote oog niet te zi<strong>en</strong>. Aan weerszijd<strong>en</strong> van de neusamandel<br />
begint de buis van Eustachius (5), de verbinding waardoor lucht van de<br />
neus-keelholte naar de midd<strong>en</strong>or<strong>en</strong> gaat.<br />
Ongeveer vanaf het achtste lev<strong>en</strong>sjaar neemt het volume van het lymfeweefsel<br />
af.<br />
Als alles goed gaat, hebb<strong>en</strong> neus- <strong>en</strong> keelamandel<strong>en</strong> e<strong>en</strong> nuttige rol, doordat ze<br />
als e<strong>en</strong> soort filter werk<strong>en</strong> <strong>en</strong> binn<strong>en</strong>dring<strong>en</strong>de ziektekiem<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> bestrijd<strong>en</strong>.<br />
2 <strong>Neus</strong>- <strong>en</strong> keelamandel<strong>en</strong> <strong>Neus</strong>- <strong>en</strong> keelamandel<strong>en</strong> 3
Waarom word<strong>en</strong> keel- <strong>en</strong> of<br />
neusamandel<strong>en</strong> verwijderd?<br />
Keelamandel<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> herhaaldelijk ontstek<strong>en</strong>, waarbij ze gaan zwell<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
klacht<strong>en</strong> gev<strong>en</strong> van keelpijn <strong>en</strong> sliklast met vaak ook koorts. Bij uitzondering<br />
breidt de ontsteking van de keelamandel zich uit tot in het omligg<strong>en</strong>de weefsel<br />
met vorming van e<strong>en</strong> abces (peritonsillair abces). Anderzijds kunn<strong>en</strong> keelamandel<strong>en</strong><br />
ook voortdur<strong>en</strong>d in minder of meer ontstok<strong>en</strong> toestand verker<strong>en</strong>, waarbij<br />
vaak klacht<strong>en</strong> van vermoeidheid, afg<strong>en</strong>om<strong>en</strong> eetlust <strong>en</strong> slechtruik<strong>en</strong>de adem<br />
optred<strong>en</strong>.<br />
Voornamelijk bij kinder<strong>en</strong> kan ook de neusamandel chronisch ontstok<strong>en</strong> <strong>en</strong> gezwoll<strong>en</strong><br />
zijn, met voortdur<strong>en</strong>de verkoudhed<strong>en</strong>, neusverstopping <strong>en</strong> op<strong>en</strong>-mond-ademhaling<br />
tot gevolg. Doordat de neusamandel naast de buis van Eustachius ligt, kan<br />
e<strong>en</strong> gezwoll<strong>en</strong> <strong>en</strong> ontstok<strong>en</strong> neusamandel ook aanleiding gev<strong>en</strong> tot e<strong>en</strong> slechte<br />
verluchting van de midd<strong>en</strong>or<strong>en</strong>, met midd<strong>en</strong>oorvocht <strong>en</strong> midd<strong>en</strong>oorontsteking<strong>en</strong><br />
als gevolg.<br />
Wanneer neus- <strong>en</strong>/of keelamandel<strong>en</strong> zeer groot zijn kunn<strong>en</strong> ze ook de ademhaling<br />
belemmer<strong>en</strong> <strong>en</strong> aanleiding gev<strong>en</strong> tot nachtelijke onrust, snurk<strong>en</strong> <strong>en</strong> onderbreking<strong>en</strong><br />
in de ademhaling.<br />
In functie van de aard, ernst <strong>en</strong> frequ<strong>en</strong>tie van de klacht<strong>en</strong> zal uw arts in overleg met<br />
u bepal<strong>en</strong> of het noodzakelijk is uw neus- <strong>en</strong>/of keelamandel<strong>en</strong> te verwijder<strong>en</strong>.<br />
De technische aspect<strong>en</strong> van de ingreep<br />
T<strong>en</strong>zij er medische argum<strong>en</strong>t<strong>en</strong> zijn voor e<strong>en</strong> opname van één of meerdere nacht<strong>en</strong>,<br />
gebeurt de ingreep in dagopname. Als u alle<strong>en</strong>staand b<strong>en</strong>t of alle<strong>en</strong> naar huis moet,<br />
kan u ook overnacht<strong>en</strong>. Gelieve dit ook te meld<strong>en</strong>. De ingreep gebeurt onder algem<strong>en</strong>e<br />
verdoving.<br />
Zowel keel- als neusamandel<strong>en</strong> word<strong>en</strong> via de mond verwijderd, waarbij de mond<br />
wordt op<strong>en</strong> gehoud<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> mondspreider.<br />
Bij wegname van de keelamandel<strong>en</strong> of tonsillectomie word<strong>en</strong> de keelamandel<strong>en</strong><br />
gedisseceerd of ”gepeld” uit de amandelloge.<br />
Verwijder<strong>en</strong> van de neusamandel of ad<strong>en</strong>otomie gebeurt via curettage of “wegschrap<strong>en</strong>”.<br />
Gezi<strong>en</strong> de neus- <strong>en</strong> keelamandel<strong>en</strong> sterk doorbloede orgaantjes zijn, treedt hierbij<br />
wat bloedverlies op, dat wordt gestelpt door de wonde te tamponner<strong>en</strong>, de op<strong>en</strong>staande<br />
bloedvaatjes ev<strong>en</strong>tueel elektrisch dicht te brand<strong>en</strong> <strong>en</strong> heel zeld<strong>en</strong> door de<br />
amandelloge te overhecht<strong>en</strong>.<br />
De ur<strong>en</strong> na de operatie<br />
Na de operatie wordt u wakker in de ontwaakzaal.<br />
Wegname van de neusamandel bezorgt doorgaans weinig last. Soms is er e<strong>en</strong><br />
licht bloederige neussecretie de eerste ur<strong>en</strong> na de operatie. Na het verwijder<strong>en</strong><br />
van de keelamandel<strong>en</strong> is het normaal dat u keelpijn <strong>en</strong> sliklast heeft. De pijn kan<br />
ev<strong>en</strong>tueel uitstral<strong>en</strong> naar de or<strong>en</strong>. Hiervoor krijgt u aangepaste pijnstilling. Soms<br />
is er e<strong>en</strong> licht bloederige speekselsecretie de eerste ur<strong>en</strong> na de operatie.<br />
Wanneer u voldo<strong>en</strong>de wakker b<strong>en</strong>t, wordt u overgebracht naar het dagziek<strong>en</strong>huis<br />
of onze hospitalisatie-afdeling. Hier wordt u nog <strong>en</strong>kele ur<strong>en</strong> geobserveerd<br />
<strong>en</strong> krijgt u drink<strong>en</strong> <strong>en</strong> aangepaste voeding. Wanneer de voedselinname goed<br />
verloopt, kan het infuus in uw arm of hand verwijderd word<strong>en</strong>.<br />
Enkele ur<strong>en</strong> na de ingreep volgt nog e<strong>en</strong> controle door de NKO–arts, die u voedings-<br />
<strong>en</strong> pijnstillingsadvies <strong>en</strong> informatie over het verdere verloop geeft. Indi<strong>en</strong><br />
gew<strong>en</strong>st wordt e<strong>en</strong> controle-afspraak voorzi<strong>en</strong>: na 2 wek<strong>en</strong> bij het wegnem<strong>en</strong><br />
van de keelamandel<strong>en</strong>, na 4 wek<strong>en</strong> bij het wegnem<strong>en</strong> van de neusamandel. De<br />
controle kan ook bij de huisarts gebeur<strong>en</strong>.<br />
4 <strong>Neus</strong>- <strong>en</strong> keelamandel<strong>en</strong> <strong>Neus</strong>- <strong>en</strong> keelamandel<strong>en</strong> 5
Het verdere verloop<br />
Na het verwijder<strong>en</strong> van de neusamandel verlop<strong>en</strong> de dag<strong>en</strong> na de operatie doorgaans<br />
probleemloos. Soms kan u nog <strong>en</strong>kele dag<strong>en</strong> e<strong>en</strong> beetje keelpijn hebb<strong>en</strong>.<br />
Wegname van de keelmandel<strong>en</strong> geeft e<strong>en</strong> wonde ter hoogte van de amandelloges,<br />
die in e<strong>en</strong> tijdspanne van 10 à 14 dag<strong>en</strong> g<strong>en</strong>eest. Op de wonde vormt<br />
zich de eerste dag<strong>en</strong> e<strong>en</strong> wit-grijs, ietwat slechtruik<strong>en</strong>d beslag, dat rond dag 7<br />
na de operatie begint te verdwijn<strong>en</strong>. Zeker de eerste dag<strong>en</strong> kan u pijn hebb<strong>en</strong>,<br />
voornamelijk bij het slikk<strong>en</strong>, met soms uitstral<strong>en</strong>de oorpijn.<br />
De eerste dag<strong>en</strong> na het verwijder<strong>en</strong> van neus- <strong>en</strong>/of keelamandel<strong>en</strong> di<strong>en</strong>t uw<br />
voeding aangepast te word<strong>en</strong> <strong>en</strong> mag u pijnstillers nem<strong>en</strong>. Bij ontslag uit het<br />
ziek<strong>en</strong>huis krijgt u hierover instructies.<br />
Complicaties<br />
• Het belangrijkste risico na het verwijder<strong>en</strong> van neus- <strong>en</strong>/of keelamandel<strong>en</strong><br />
is e<strong>en</strong> nabloeding. Dit risico bedraagt gemiddeld 2 à 4% na keelamandelwegname.<br />
Het risico op e<strong>en</strong> nabloeding na wegname van de neusamandel<br />
ligt veel lager, namelijk minder dan 1%. E<strong>en</strong> nabloeding kan optred<strong>en</strong> van<br />
onmiddellijk na tot 14 dag<strong>en</strong> na de ingreep. Soms vergt e<strong>en</strong> nabloeding e<strong>en</strong><br />
heringreep met stelp<strong>en</strong>, elektrisch dichtbrand<strong>en</strong> van de bloedingshaard,<br />
ev<strong>en</strong>tueel overhecht<strong>en</strong> van de amandelloge, <strong>en</strong> uitzonderlijk afbind<strong>en</strong> van<br />
bloedvat<strong>en</strong>.<br />
• Manipulaties met instrum<strong>en</strong>t<strong>en</strong> in de mondholte kunn<strong>en</strong> kleine wondjes aan<br />
de tong of lip veroorzak<strong>en</strong> <strong>en</strong> soms kan zelfs e<strong>en</strong> tand losgewrikt word<strong>en</strong>.<br />
• Tijd<strong>en</strong>s of onmiddellijk na de ingreep kan u slijm <strong>en</strong> bloed inadem<strong>en</strong>, wat kan<br />
leid<strong>en</strong> tot e<strong>en</strong> longontsteking, met nood aan e<strong>en</strong> medische behandeling.<br />
• Uitzonderlijk kan e<strong>en</strong> infectie vanuit het wondbed optred<strong>en</strong>. Dat kan leid<strong>en</strong><br />
tot e<strong>en</strong> abces in het halsgebied met pijn, hoge koorts <strong>en</strong> zwelling ter<br />
hoogte van de hals.<br />
• Andere, zeldzame complicaties zijn o.a. onvoldo<strong>en</strong>de afsluiting van de<br />
neusholte door het verhemelte met als gevolg luchtverlies via de neus bij<br />
het sprek<strong>en</strong> <strong>en</strong> ev<strong>en</strong>tueel terugvloei van voedsel naar de neus; vergroeiing<strong>en</strong><br />
in het operatiegebied; beschadiging van de buis van Eustachius <strong>en</strong><br />
smaakverlies.<br />
Al deze complicaties zijn zeldzaam <strong>en</strong> moet<strong>en</strong> afgewog<strong>en</strong> word<strong>en</strong> teg<strong>en</strong> de voordel<strong>en</strong><br />
die normaal van deze ingreep te verwacht<strong>en</strong> zijn <strong>en</strong> teg<strong>en</strong> de verwikkeling<strong>en</strong><br />
die kunn<strong>en</strong> optred<strong>en</strong> als niet tot operatieve behandeling wordt overgegaan.<br />
Opmerking<br />
Er is e<strong>en</strong> operatiedatum met u afgesprok<strong>en</strong>. Gelieve er rek<strong>en</strong>ing mee te houd<strong>en</strong><br />
dat verschuiving<strong>en</strong> om organisatorische of medische red<strong>en</strong><strong>en</strong> altijd mogelijk zijn.<br />
Als u zelf om welke red<strong>en</strong> dan ook de operatie w<strong>en</strong>st te annuler<strong>en</strong> of te verplaats<strong>en</strong>,<br />
gelieve ons dan ruim op voorhand te verwittig<strong>en</strong> opdat ge<strong>en</strong> kostbare<br />
operatietijd zou verlor<strong>en</strong> gaan. U kan deze informatie ook nalez<strong>en</strong> op de website<br />
van het <strong>UZ</strong> G<strong>en</strong>t (www. uzg<strong>en</strong>t.be).<br />
6 <strong>Neus</strong>- <strong>en</strong> keelamandel<strong>en</strong> <strong>Neus</strong>- <strong>en</strong> keelamandel<strong>en</strong> 7
hoofd, hals <strong>en</strong> z<strong>en</strong>uwstelsel<br />
Di<strong>en</strong>st <strong>Neus</strong>-, Keel- <strong>en</strong> Oorheelkunde<br />
Tel. 09 332 23 32<br />
Tel. 09 332 26 21<br />
Fax 09 332 49 93<br />
Deze brochure werd <strong>en</strong>kel ontwikkeld voor gebruik binn<strong>en</strong> het <strong>UZ</strong> G<strong>en</strong>t. Alle recht<strong>en</strong> voorbehoud<strong>en</strong>.<br />
Niets uit deze uitgave mag word<strong>en</strong> verveelvoudigd, opgeslag<strong>en</strong> in e<strong>en</strong> geautomatiseerd gegev<strong>en</strong>sbestand<br />
of op<strong>en</strong>baar gemaakt, in <strong>en</strong>ige vorm of op <strong>en</strong>ige wijze, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming<br />
van het <strong>UZ</strong> G<strong>en</strong>t.<br />
Universitair Ziek<strong>en</strong>huis G<strong>en</strong>t<br />
De Pintelaan 185 - 9000 G<strong>en</strong>t<br />
Tel. +32 (0)9 332 21 11 - Fax +32 (0)9 332 38 00<br />
info@uzg<strong>en</strong>t.be - www.uzg<strong>en</strong>t.be<br />
v.u.: J. Peeters, afgevaardigd bestuurder <strong>UZ</strong> G<strong>en</strong>t, De Pintelaan 185, 9000 G<strong>en</strong>t<br />
MODULO.be 118375 - September 2009