Zingeving in besluitvorming - Ben Verleg Research & Consultancy

Zingeving in besluitvorming - Ben Verleg Research & Consultancy Zingeving in besluitvorming - Ben Verleg Research & Consultancy

21.09.2013 Views

14 3. Incotec - Apple van de zaadindustrie Inleiding Voordat de praktijk van Icotec wordt beschreven gaan we in op de geschiedenis van de regio West Friesland, de thuishaven van het bedrijf. Het is de streek waar de zaadhandel en zaadteelt ooit is begonnen. Incotec is voortgekomen uit een diepgewortelde traditie die uitvoerig is beschreven in het boek “De groei en bloei van Andijk”, door P. Kistemaker. Enkele passages die het ontstaan van de branche beschrijven zijn daaraan ontleend. De regio West Friesland In de 17e eeuw is Enkhuizen de thuishaven voor talloze VOC-schepen die de wereldzeeën bevaren. Na de Gouden eeuw is het vooral de visserij die de regio inkomen verschaft. De Eerste Wereldoorlog en de aanleg van de Afsluitdijk hadden grote gevolgen voor de scheepvaart en de visserij-activiteiten vanuit Enkhuizen. De zich langzaam ontwikkelende zaadhandel bood voor velen een goed alternatief. Het ontstaan van de zaadhandel Als pionier van de zaadhandel staat Nanne Jansz. Groot te boek. Hij is geboren in 1771. Zijn vader is een kleine bouwer, die jaren achtereen een akker huurt van de diaconie. In 1799 trouwt Nanne. Zijn vrouw komt evenals hij uit de kleine burgerij. Achttien kinderen brengt zij groot in een uitermate moeilijke tijd. Vader Nanne krijgt een zwaar gezin en het is zeker noodzaak, dat hij wat meer dan gewoon inbrengt. Wanneer hij precies met zijn zaadhandel begonnen is, weten we niet precies, maar in de patentenlijst voor 1813 heet hij reeds ‘Grainier’. In de zomer kweekt hij zeer zorgvuldig zijn groentezaden, want hij is een secure baas. In de wintermaanden maakt hij daar pakjes van en stapelt ze netjes in de hoge ‘kiep’, een draagkorf aan een leren riem. Allerlei soorten graan gaan er in: spinazie, radijs, knollen, wortelen, uien, enz. Dan gespt hij zich de kiep vast op de schouders en trekt er op uit: de zware mand op de rug en de ‘goedendag’ in de hand, er zwerft soms ruig volk bij de weg! Zo komen de ‘kiepkerels’ uit het Münsterse heel

naar West-Friesland met hun baaien en greinen en hun blauwe kousen in de kiep, zo trekt vader Nanne naar Holland en Utrecht. In 1815 heeft hij reeds relaties in Haarlem, hij heeft het in zijn zakboekje genoteerd en die relaties breiden zich steeds uit. “Hier worden grondslagen gelegd!” schrijft Kistemaker. Nazaten van Nanne Jansz. Groot zullen de Westfriese zaden uitdragen tot in de verste uithoeken van de wereld. “Sluis seeds, known the world over!” Hij wordt vele malen grootvader, hij wordt stamvader van een belangrijk geslacht. De zonen komen in de zaak en nemen het reizen van hem over. Elke winter trekken zij er op uit en bewerken serieus een provincie, soms ook twee. De zonen en zwagers verdelen het afzetgebied. Ieder krijgt zoveel mogelijk de provincies die hij zelf bereisd heeft. Pieter Sluis krijgt Gelderland, Overijssel en Zeeland. Pieter Groot krijgt Friesland en Groningen en Simon Groot Noord- en Zuid-Holland. Willem Groot vestigt zich in Enkhuizen. De volgende generatie herbergt Nanne en Jacob Sluis. De oudste, Nanne, is een echte durfal. Als jongen van zeventien is hij bij een oom te logeren. Daar ziet hij achter de deur een geweer hangen, een echt geweer! Zijn vingers jeuken! Zou je daar echt mee kunnen schieten? Hij gaat stilletjes met het geweer achter de dijk en... pang!, de lading springt terug en de onfortuinlijke schutter moet het zijn verdere leven met één hand doen. Misschien is het daarom, dat hij in de zaadhandel raakt, omdat hij met slechts één hand op de bouw toch maar weinig uitrichten kan. Hij trouwt in 1862. Reeds in het eerste jaar van zijn trouwen gaat hij naar Engeland, hoewel hij geen woord Engels verstaat. Hier begint de export van Westfrieslandse zaden. Tot hiertoe is de zaadteelt te Andijk nog van beperkte omvang. Op 1 juli 1867 wordt te Andijk de firma SLUIS & GROOT opgericht door Nanne Sluis Pietersz. en Nanne Groot Simonsz., die weldra zwagers zullen zijn. Zij brengen de zaak tot grote bloei. Nanne Suis is de baas over de bouwerij. De heren Groot drijven de handel, voornamelijk in koolzaad. Vooral witte kool, ‘Brunswijkers’ en ‘fijne witte’ zijn specialiteiten van de firma. Het bedrijf is zeer lonend, want als de ‘stullen’ last krijgen van ‘zwart worden’ en het nodig blijkt ze in smalle rijen langs de waterkant te plaatsen, laat Nanne Sluis eenvoudig enkele stukken land aan smalle akkers sloten. Het verlies aan land weegt blijkbaar op tegen de enorme winsten, die er met koolzaad te behalen zijn. En als Nanne Sluis zoiets 15

naar West-Friesland met hun baaien en gre<strong>in</strong>en en hun blauwe kousen<br />

<strong>in</strong> de kiep, zo trekt vader Nanne naar Holland en Utrecht. In 1815 heeft<br />

hij reeds relaties <strong>in</strong> Haarlem, hij heeft het <strong>in</strong> zijn zakboekje genoteerd<br />

en die relaties breiden zich steeds uit. “Hier worden grondslagen gelegd!”<br />

schrijft Kistemaker. Nazaten van Nanne Jansz. Groot zullen de<br />

Westfriese zaden uitdragen tot <strong>in</strong> de verste uithoeken van de wereld.<br />

“Sluis seeds, known the world over!” Hij wordt vele malen grootvader,<br />

hij wordt stamvader van een belangrijk geslacht. De zonen komen <strong>in</strong> de<br />

zaak en nemen het reizen van hem over. Elke w<strong>in</strong>ter trekken zij er op<br />

uit en bewerken serieus een prov<strong>in</strong>cie, soms ook twee.<br />

De zonen en zwagers verdelen het afzetgebied. Ieder krijgt zoveel mogelijk<br />

de prov<strong>in</strong>cies die hij zelf bereisd heeft. Pieter Sluis krijgt Gelderland,<br />

Overijssel en Zeeland. Pieter Groot krijgt Friesland en Gron<strong>in</strong>gen<br />

en Simon Groot Noord- en Zuid-Holland. Willem Groot vestigt zich <strong>in</strong><br />

Enkhuizen. De volgende generatie herbergt Nanne en Jacob Sluis. De<br />

oudste, Nanne, is een echte durfal. Als jongen van zeventien is hij bij<br />

een oom te logeren. Daar ziet hij achter de deur een geweer hangen,<br />

een echt geweer! Zijn v<strong>in</strong>gers jeuken! Zou je daar echt mee kunnen<br />

schieten? Hij gaat stilletjes met het geweer achter de dijk en... pang!, de<br />

lad<strong>in</strong>g spr<strong>in</strong>gt terug en de onfortu<strong>in</strong>lijke schutter moet het zijn verdere<br />

leven met één hand doen. Misschien is het daarom, dat hij <strong>in</strong> de zaadhandel<br />

raakt, omdat hij met slechts één hand op de bouw toch maar we<strong>in</strong>ig<br />

uitrichten kan. Hij trouwt <strong>in</strong> 1862. Reeds <strong>in</strong> het eerste jaar van zijn<br />

trouwen gaat hij naar Engeland, hoewel hij geen woord Engels verstaat.<br />

Hier beg<strong>in</strong>t de export van Westfrieslandse zaden. Tot hiertoe is de zaadteelt<br />

te Andijk nog van beperkte omvang. Op 1 juli 1867 wordt te Andijk<br />

de firma SLUIS & GROOT opgericht door Nanne Sluis Pietersz.<br />

en Nanne Groot Simonsz., die weldra zwagers zullen zijn. Zij brengen<br />

de zaak tot grote bloei. Nanne Suis is de baas over de bouwerij. De<br />

heren Groot drijven de handel, voornamelijk <strong>in</strong> koolzaad. Vooral witte<br />

kool, ‘Brunswijkers’ en ‘fijne witte’ zijn specialiteiten van de firma.<br />

Het bedrijf is zeer lonend, want als de ‘stullen’ last krijgen van ‘zwart<br />

worden’ en het nodig blijkt ze <strong>in</strong> smalle rijen langs de waterkant te<br />

plaatsen, laat Nanne Sluis eenvoudig enkele stukken land aan smalle<br />

akkers sloten. Het verlies aan land weegt blijkbaar op tegen de enorme<br />

w<strong>in</strong>sten, die er met koolzaad te behalen zijn. En als Nanne Sluis zoiets<br />

15

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!