Notitie Convenant LeerKracht - Dyade

Notitie
Convenant LeerKracht
van Nederland
De functiemix
primair onderwijs
Samenvatting convenant LeerKracht van Nederland Pagina 1 van 8

1. Inleiding
De minister van onderwijs, cultuur en wetenschap (OCW) heeft met de sociale partners in het primair
en voortgezet onderwijs (PO en VO) en het hoger beroepsonderwijs (hbo) in het convenant
LeerKracht van Nederland een aantal afspraken vastgelegd. Hiermee wil men een drietal
hoofddoelstellingen bereiken: een sterkere positie van de leraar, een betere beloning en optimale
inzetbaarheid.
Het adviesrapport van de commissie Rinnooy Kan is verder uitgewerkt in het Actieplan Leerkracht en
voorts in het convenant, dat per 1 juli 2008 definitief is vastgesteld. Afspraken uit het convenant zijn
vastgelegd in het Kaderbesluit rechtspositie PO, in de CAO PO 2009, in de Nota ‘Werken in het
onderwijs 2009’ van het ministerie van OCW en in de regeling financiële arbeidsvoorwaarden 2009.
De drie hoofddoelstellingen zijn uitgewerkt in deeldoelstellingen die vaak al in regelingen zijn
opgenomen. In bijlage 1 treft u informatie aan over deze deeldoelstellingen en uitwerkingen daarvan.
Deze nota gaat vooral in op één van de deeldoelstellingen, de functiemix.
2. De functiemix
2.1 Wat is de functiemix?
De functiemix is de verdeling van leraren (in voltijdbanen, fte’s) over de salarisschalen. Meer specifiek
de verhouding in salarisschalen van leraren. Nu wordt 99 procent van alle leerkrachten in het
basisonderwijs nog betaald in LA. Vanaf 2014 moet 40 procent uitbetaald gaan worden in LB en 2
procent in LC. In het convenant is opgenomen dat scholen in het basisonderwijs er, in overleg met de
personeelsgeleding van de (G)MR, voor kunnen kiezen promoties naar schaal LC om te zetten in
extra schalen LB.
Het ministerie van OCW heeft een website geopend die laat zien hoe de ontwikkeling van deze
functiemix voor alle scholen in het PO en VO verloopt. Het is mogelijk de functiemix te vergelijken met
andere besturen en scholen, de sector als geheel en de doelstellingen zoals afgesproken in het
convenant. Zie www.functiemix.minocw.nl.
2.2 Wie betaalt ?
De praktische uitwerking van deze afspraken vraagt een extra financiële investering naast de
algemene salarisontwikkeling. Doordat het is vastgelegd in het convenant LeerKracht van Nederland,
zullen schoolbesturen de komende jaren extra geld krijgen, zodat leraren promotie kunnen maken
naar hogere salarisschalen. Hoe een en ander wordt uitbetaald is nog niet bekend. Wel is duidelijk dat
schoolbesturen worden geacht 25 procent van de meerkosten zelf bij te dragen. Deze gelden hebben
schoolbesturen sinds 2001 ontvangen van het ministerie en maken inmiddels deel uit van de lumpsum
(Van Rijngelden).
Door het convenant LeerKracht van Nederland wordt op termijn meer dan € 1 miljard per jaar extra
geïnvesteerd in het onderwijs. Het grootste deel hiervan wordt ingezet voor betere beloning van
leraren. Gekoppeld aan deze investering zijn doelstellingen afgesproken voor de functiemix. Om te
borgen dat de doelstellingen worden gehaald, is de ontwikkeling van de functiemix gekoppeld aan
gefaseerde verhoging van de bekostiging.
Voor de scholen in het PO zijn vanaf 2010 gelden beschikbaar. Per sector zijn tussendoelstellingen
afgesproken voor de functiemix in 2011. Wanneer deze tussendoelstellingen zijn gehaald, komt een
tweede tranche van aanvullende bekostiging beschikbaar. Daarna loopt de aanvullende bekostiging
verder op tot 2014. In dat jaar wordt de ontwikkeling opnieuw bekeken. Indien de sector in 2011 de
tussendoelen niet heeft bereikt, wordt het aanvullende functiemixbudget afgestemd op de op dat
moment gerealiseerde functiemix op bestuursniveau.
Samenvatting convenant LeerKracht van Nederland Pagina 2 van 8

2.3 Wie bepaalt?
De randvoorwaarden voor de functiemix staan in het convenant en zijn onder andere uitgewerkt in het
kaderbesluit PO en de CAO PO 2009.
De afspraken in de CAO PO zijn gemaakt door werknemersorganisaties, verenigd in de
Werkgeversvereniging Primair Onderwijs en de vertegenwoordigers van de schoolbesturen. Daarom
zijn deze afspraken over de functiemix bindend voor schoolbesturen in het primair onderwijs. U kunt
dus niet besluiten geen uitvoer te geven aan de functiemix.
Schoolbesturen bepalen, in overleg met (de personeelsgeleding van) de (G)MR, hoe zij de versterking
van de functiemix gaan realiseren binnen de gestelde kaders. Het bestuur is daarbij verplicht de
medezeggenschapsraad te informeren. Zij verstrekt uit eigen beweging relevante data over de
functiemix, het te voeren beleid en het beschikbare budget aan de P(G)MR.
2.4 Hoe wordt de functiemix ingevoerd en welke resultaten moeten op welk moment zijn
behaald?
- De eerste nulmeting is van 1 oktober 2008 (www.functiemix.minocw.nl).
- Vanaf 1 oktover 2009 vindt een nieuwe nulmeting naar de functiemix per bestuur plaats.
- Op 1 augustus 2010 start de invoering van meer hogere leraarsfuncties in vijf tranches volgens
onderstaande reeks:
* Basisonderwijs 2010 8% LB, op brinnummerniveau geldt een minimum van 6%
2011 16% LB, op brinnummerniveau geldt een minimum van 12%
2012 24% LB, op brinnummerniveau geldt een minimum van 18%
2013 32% LB, op brinnummerniveau geldt een minimum van 24%
2014 40% LB, op brinnummerniveau geldt een minimum van 30%
* Speciaal (basis)onderwijs 2010 3% LC
2011 6% LC
2012 8% LC
2013 11% LC
2014 14% LC
Het aantal fte's dat per jaar per school ingevoerd moet worden, wordt vastgelegd in het
bestuursformatieplan.
2.5 Hoe wordt het percentage LB- of LC-functies voor mijn school berekend?
De percentages worden berekend aan de hand van de formules of ‘sleutels’, zoals opgenomen in
bijlage XIV van de CAO PO. Zie bijlage 2 van dit document.
Er kan niet worden volstaan met het vermenigvuldigen van het percentage met het totaal aan fte's in
een schooljaar, om te bepalen hoeveel functies er in dat jaar moeten worden omgezet. Dat komt
doordat in de formules is uitgegaan van een gemiddelde groepsgrootte (22 leerlingen voor het
basisonderwijs, 14 voor het speciaal basisonderwijs, et cetera). Niet alle scholen voldoen aan dit
gemiddelde aantal leerlingen per groep.
Voorbeeld
Een school voor basisonderwijs met 300 leerlingen en 10 fte onderwijzend personeel zou (40% x 10
fte) 4 fte personeel in LB moeten hebben benoemd in 2014. De gemiddelde groepsgrootte van deze
school is echter (300 : 10) maar liefst 30 leerlingen per klas.
Als we de formule toepassen en uitgaan van 40%, dan komen wij op: 0,4 x ((300/22) - 2) = 4,65 fte.
Samenvatting convenant LeerKracht van Nederland Pagina 3 van 8

2.6 Wat als een bestuur al een meer dan bovengemiddelde functiemix heeft?
Het convenant stelt geld beschikbaar om de functiemix op elke school te verbeteren. Dit geld is
bestemd om de ontwikkeling van de functiemix per school (het aandeel leraren dat promotie maakt)
overeen te laten komen met de ontwikkeling die afgesproken is voor de sector. Dit betekent dat
scholen die nu een bovengemiddelde functiemix hebben, ook in 2011 en 2014 boven de
sectordoelstellingen uit zullen komen.
2.7 Waar vind ik meer informatie en wie kan helpen?
In de bijlagen vindt u meer informatie, zoals de samenvatting van alle onderdelen van het convenant
en de verzamelde vragen en antwoorden vanuit onder andere de directeurenochtenden over het
convenant. Meer informatie vindt u op de websites: www.leerkrachtvannederland.nl, www.minocw.nl,
www.functiemix.minocw.nl, www.onderwijsarbeidsmarkt.nl en in de CAO PO 2009 en de financiële
arbeidsvoorwaarden 2009. Zie hiervoor www.cfi.nl).
In de CAO PO 2009 zijn uitgangspunten voor criteria om te differentiëren binnen de leraarsfunctie
vastgelegd. Afgesproken is dat de sociale partners de scholen ondersteunen bij de inrichting van de
functiemix.
Dyade heeft de kennis en kunde om schoolbesturen bij te staan in het beschrijven en waarderen van
nieuwe functies, de invoering daarvan in de organisatie en het uitzetten van het traject voor een
zorgvuldige invulling van de nieuwe functie (-s). Ook kan Dyade financiële doorrekeningen maken. In
paragraaf 2.11 vindt u alles over het uitgebreide aanbod van Dyade.
2.8 Moet ik de functie van leerkracht opnieuw gaan waarderen?
Volgens de CAO PO mag een bestuur alleen een nieuwe functie introduceren als deze functie is
beschreven en gewaardeerd via het functiewaarderingssysteem FUWA-PO, is opgenomen in het
functieboek van het bestuur en het traject medezeggenschap is afgerond. Om besturen bij te staan is
er inmiddels een nieuw voorbeeld functiebeschrijving voor de LB-functie beschikbaar. Besturen mogen
deze beschrijving overnemen, maar zijn dit niet verplicht. Wel is voorgeschreven dat de nieuwe functie
een aantal elementen moet bevatten, zodat de functie onderscheidend is qua complexiteit en niveau
van het werk van de leerkracht in een lagere schaal. Overigens is voor het meetellen voor de realisatie
van de functiemix als voorwaarde gesteld, dat een leerkracht die in aanmerking komt voor de LBfunctie,
minimaal 50 procent van de werktijd onderwijs geeft (voor fulltimers minimaal 930 uur : 2 =
465 lesuren op jaarbasis).
Voor het basisonderwijs geldt dat de nieuwe functie in ieder geval moet bevatten:
• Opleidingsniveau hbo + door relevante opleidingen/masterclasses danwel hbo-masters: in
aansluiting op de Kwaliteitsagenda primair onderwijs onder andere op de deelgebieden
rekenen en taal, zorg en achterstand.
• (Mede) verantwoordelijkheid dragen voor het ontwikkelen, uitdragen en verdedigen van het
onderwijskundig beleid.
• Signaleren en analyseren van behoeften tot vernieuwing van het onderwijs en hiervoor
concepten aanleveren.
Zie ook de CAO PO 2009 artikel 5.3 (bijlage 2 bij dit document).
Samenvatting convenant LeerKracht van Nederland Pagina 4 van 8

2.9 Hoe zit het met de monitoring en verantwoording?
Jaarlijks wordt per instelling bekeken of de convenantmiddelen voor het functiegebouw herkenbaar
zijn toegevoegd aan de gemiddelde loonsom voor de leraarformatie.
Schoolbesturen zorgen zelf voor het aanleveren van personeelsgegevens aan CFI. Dit is het meest
efficiënt, als het via het administratiekantoor wordt gedaan. Een administratiekantoor kan hier een
vergoeding voor vragen. Deze vergoeding is voor rekening van het schoolbestuur. Om hierin te
voorzien stelt CFI per 1 januari 2009 structureel een onkostenvergoeding beschikbaar voor
gegevensaanleveringen in het PO en VO van circa € 200.000,- (Nota ‘Werken in het onderwijs 2009’,
ministerie van OCW).
Verantwoording van inzet van de gelden vindt plaats via de jaarrekening.
2.10 Wat moet een schoolbestuur doen om te voldoen aan de nieuwe eisen?
De kerntaak van een school is het geven van onderwijs. Daarvoor is inzet van mensen en middelen
nodig. In de nieuwe situatie wijzigen de middelen om de inzet van mensen extra te belonen. Hoewel
dit zeer positief is, ontvangt niet iedereen een (zelfde) extra beloning. Dit kan onrust veroorzaken
binnen de scholen, wat de kwaliteit van het onderwijs niet ten goede komt. De functiemix dient daarom
zorgvuldig ingevoerd te worden. Dit vraagt in korte tijd heel veel voorbereiding. Daarbij is een
planmatige aanpak vereist.
Dyade kan u daarbij helpen. Dyade heeft in de navolgende planning beschreven hoe de invoering van
de functiemix het beste kan plaatsvinden. Deze is zoals voorgeschreven, gericht op invoering van de
eerste hogere leerkrachtfuncties per 1 augustus 2010.
Samenvatting convenant LeerKracht van Nederland Pagina 5 van 8

In het kader treft u een toelichting op de planning.
Toelichting planning invoering functiemix:
De eerste stap bij de invoering van de functiemix is na te gaan in hoeverre het convenant in lijn is
met het eigen beleid en hoe afstemming verkregen kan worden. U heeft keuzes. Beloont u
kwaliteit van functioneren, of juist specifieke taken die in lijn zijn met de doelstellingen in uw
schoolplan of strategisch beleidsplan, met een hogere leerkrachtfunctie? Verdeelt u de functies op
basis van beoordelingen, of laat u mensen solliciteren op de nieuwe functies? Mogen de scholen
deze vragen zelf beantwoorden, of regelt u het bovenschools? Heeft u de kennis en kunde in huis
en tijd beschikbaar om de functiemix in te voeren, of moet elders ondersteuning worden gezocht?
Hoe en wanneer informeert u medewerkers en de (G)MR? Is dat voordat keuzes zijn gemaakt,
zodat medewerkers en medezeggenschap mee kunnen praten, of informeert u liever achteraf,
omdat de besluitvorming niet gevaat is bij teveel meningen? Daarnaast is het relevant om te
bekijken of uw (personeels)beleid en instrumenten nog voldoen. Een belangrijk beleidsstuk is de
gesprekscyclus. Veel schoolbesturen kennen een gesprekscyclus van vier jaar met daarin één
beoordeling in de vier jaar. Indien de mogelijkheid geboden wordt jaarlijks over te gaan naar een
hogere schaal, is een beoordeling relevant. De beoordeling op zich moet gericht zijn op het
meerdere wat de LB- of LC-leraar doet. Ook zullen er keuzes gemaakt moeten worden in de
beoordelingssystematiek, ter voorkoming van onrust en ‘scheve gezichten’. Beoordelen betekent
een erkenning van ongelijkheid van mensen, iets dat in het onderwijs niet gewoonlijk is. Wij
verwachten dan ook dat invoering van beoordelen, met daaraan gekoppeld de consequenties voor
het salaris, de nodige onrust zal geven. Dat wilt u voorkomen, of in ieder geval zo veel mogelijk
beheersen. In geval van jaarlijkse beoordelingsgesprekken kan het voorkomen dat de ‘span of
control’ van directeuren dusdanig groot is, dat zij te lang bezig zijn met functionerings-, voortgangs-
en beoordelingsgesprekken. Mogelijk is dan een herziening van het managementstatuut nodig,
zodat adjuncten en locatieleiders als direct leidinggevenden de gesprekken met een deel van de
medewerkers over kunnen nemen.
De medewerkers zullen de POP’s veelal hebben opgesteld in de periode dat nog geen sprake was
van de nieuwe carrièremogelijkheden. Een aantal medewerkers zal in aanmerking willen komen
voor een hogere schaal en het POP daar op willen aanpassen. Scholing is een van de voorwaarden
voor inschaling in LB, aldus de voorbeeldfunctie. Er is hier een duidelijke relatie met de
Lerarenbeurs. Ook het scholingsbeleid moet bekeken en beoordeeld worden. Wellicht moet meer
geld vrijgemaakt worden, of moeten voorwaarden gewijzigd worden om tijdig te kunnen voldoen aan
de voorwaarden uit het convenant. Het leeftijdsbewust beleid kan weer relevant worden als een
bestuur oudere leerkrachten wil inzetten als seniorleraar en deze met een hogere schaal wil
belonen. De hogere lerarenfunctie zal moeten worden beschreven en gewaardeerd door een
gecertificeerde FUWA-waardeerder. Ook zal de functie in het functieboek moeten worden
opgenomen, na goedkeuring van de (G)MR. Er moeten besluiten worden genomen over wie in
aanmerking gaat komen voor de LB-functie. Vragen die u daarbij kunt stellen zijn de vragen die in
de inleiding van deze tekst zijn opgesomd. Als in kaart gebracht is wat er moet gebeuren, zal
besluitvorming moeten volgen over wie dit alles gaat begeleiden en uitvoeren.
Samenvatting convenant LeerKracht van Nederland Pagina 6 van 8

Planning schooljaar 2008/2009
• Nulmeting voor de eigen schoolorganisatie (www.functiemix.minocw.nl);
• Absolute streefaantallen voor de functiemix per schooljaar benoemen (per school/per
bestuur);
• Kaders bepalen van organisatiespecifieke invoering functiemix;
◦ Functiemix afstemmen op eigen beleid en wensen en eigen doelstellingen vastleggen;
◦ Besluitvorming over beloning functionarissen of speciale taken;
◦ School of bovenschools beleid opzetten;
◦ Bepaling selectie op grond beoordeling of door middel van sollicitaties.
• Plan schrijven, waarin doelstellingen van het ministerie en doelstellingen van de organisatie
als ook vastgestelde randvoorwaarden zijn opgenomen. Ook moet in het plan van aanpak een
eerste planning, een inschatting van de tijdsinvestering als ook verdeling van taken, een opzet
voor communicatie richting medewerkers en een financiële doorrekening zijn opgenomen;
• Plan van aanpak realisatie functiemix uitvoeren.
◦ Start communicatie medewerkers en de (G)MR;
◦ Beschrijven en waarderen functie(s);
◦ Trajectinvoering starten van nieuwe functie in functiegebouw;
◦ (Indien van toepassing) opstellen functieboek (gebleken is dat veel besturen deze nog niet
hebben, het is wel verplicht);
◦ Ontwikkelen/aanpassen gesprekscyclus;
◦ Ontwikkelen/aanpassen beoordelingsbeleid of sollicitatieprocedure;
◦ Ontwikkelen/aanpassen beloningsbeleid;
◦ Ontwikkelen/aanpassen overig personeelsbeleid;
◦ Beleidsstukken in procedure nemen (veelal instemmingsrecht P(G)MR);
◦ Eventueel training invoeren voor het voeren van beoordelingsgesprekken.
Schooljaar 2009/2010
• Invoeren aangepaste/nieuwe gesprekscyclus en aanverwant personeelsbeleid;
• Opstellen/aanpassen POP door medewerkers;
• Scholing/begeleiding starten voor potentiële LB'ers;
• Eerste beoordelingen personeel voor functiemix of sollicitatieprocedure voor LB-functie
doorlopen.
Schooljaar 2010/2014
• Realiseren functiemix (tussen- en einddoelstellingen)
• Functieboek op bestuursniveau en invulling functiebouwwerk op schoolniveau, binnen kaders
van functieboek en (meerjaren)formatieplan op orde.
Samenvatting convenant LeerKracht van Nederland Pagina 7 van 8

2.11 Wat kan Dyade voor mij betekenen?
Veel. Dyade kan op alle onderdelen die relevant zijn bij de invoering van het convenant LeerKracht
ondersteuning bieden. Onderstaand vindt u de verschillende modules die Dyade aanbiedt. Natuurlijk is
maatwerk ook altijd mogelijk.
In onderstaande tabel is een verdeling gemaakt in procesbegeleiding en beleidsontwikkeling. Dyade
heeft specialisten in huis voor beide disciplines. Een combinatie tussen de twee kan altijd gemaakt
worden.
Modules Omschrijving aanbod Dyade
procesbegeleiding/scholing
Omschrijving aanbod Dyade
beleidsontwikkeling/ondersteuning
0. Functiemix Niet van toepassing. Nulmeting en doorrekening per school en/of
bestuur.
1.Informatiebijeenkomsten Informatiebijeenkomsten over convenant voor bestuur, Niet van toepassing.
management en medezeggenschap.
2. Kaders invoeren LB-functie
schoolbestuur
3. Plan van aanpak invoering
functiemix
Procesbegeleiding bij bepalen keuze schoolbestuur
voor invulling LB-functie en kaders invoering LBfunctie.
Procesbegeleiding bij opstellen plan van aanpak
functiemix, bijvoorbeeld door studiedag waarin de
inhoud van het plan wordt bepaald.
Bewaken voortgang en planning van het traject.
4. Communicatie Uitvoering gedachtevormende bijeenkomsten
management, team, (G)MR.
5. Beoordeling en advisering
bestaand personeelsbeleid
Uitvoering informatieuitkomsten.
Met management/bestuur inventariseren en
beoordelen van het personeelsbeleid op gewenste
aanpassingen, in verband de met functiemix.
6. Functiegebouw Met management/bestuur gezamenlijk komen tot
beschrijving LB-functie (waardering volgt separaat),
procesbegeleiding invoering aanpassingen in
functiegebouw.
7. Gesprekkencyclus Met management/bestuur gezamenlijk bekijken en
bespreken gesprekscyclus op basis van kaders
schoolbestuur met aandacht voor POP, reglement,
gespreksformulier, bekwaamheidsdossier en
eventueel competentiemanagement.
8. Beoordelingssystematiek Met management/bestuur gezamenlijk bepalen
beoordelingssystematiek/belonen.
Met management/bestuur gezamenlijk bepalen
ingrediënten van beloningsbeleid.
9. Sollicitatieprocedure Met management/bestuur gezamenlijk bepalen hoe
sollicitatieprocedure zou moeten lopen.
Beschrijven keuzemogelijkheden of
uitwerken gemaakte keuzes.
Opstellen plan van aanpak in
samenwerking met het schoolbestuur en
bewaken voortgang en planning van het
traject.
Opstellen communicatieparagraaf.
Inventarisatie en beoordeling
personeelsbeleid schoolbestuur op
gewenste aanpassingen in verband met de
functiemix.
Functiebeschrijving en waardering
opstellen, beschrijving procedure invoering
aanpassingen in functiegebouw.
Herzien/opstellen gesprekscyclus op basis
van kaders schoolbestuur met aandacht
voor POP, reglement, gespreksformulier,
bekwaamheidsdossier en eventueel
competentiemanagement.
Uitwerken opties beoordelingsbeleid in nota
of keuzes bestuur vastleggen in beleid,
opstellen/aanpassen beloningsbeleid.
Opstellen/aanpassen sollicitatieprocedure.
10. Overig personeelsbeleid Met management/bestuur gezamenlijk onderdelen Aanpassen/opstellen personeelsbeleid op
personeelsbeleid nader analyseren en kaders bepalen. verzoek schoolbestuur.
11. Managementstatuut Met schoolbestuur traject bestuursconcept, strategisch Advies over en uitwerking van wijzigingen
beleid, managementstatuut, managementrapportages, managementstatuut.
P&O en AO/IC ingaan.
12. Training Niet van toepassing. Training beoordelingsgesprek
leidinggevenden (module is in ontwikkeling).
13. Functiemix info Stuur- en verantwoordingsinfo schoolleiding
/ (G)MR leveren of op maat maken.
Drs W. Rijndorp-Kreft, Dyade Rotterdam, 11 februari 2009
Samenvatting convenant LeerKracht van Nederland Pagina 8 van 8