22.09.2013 Views

Mythes, metaforen en gezegden - Paard & Levenskunst

Mythes, metaforen en gezegden - Paard & Levenskunst

Mythes, metaforen en gezegden - Paard & Levenskunst

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

zoud<strong>en</strong> zijn pupill<strong>en</strong> zijn geweest. Na zijn dood plaatste Jupiter hem tuss<strong>en</strong> de sterr<strong>en</strong> als het<br />

sterrebeeld Boogschutter.<br />

Ook Pegasus (Lat.) is e<strong>en</strong> van de meest bek<strong>en</strong>de figur<strong>en</strong> uit de Griekse mythologie. Pegasus,<br />

het gevleugelde paard, ontstond uit e<strong>en</strong> liefde tuss<strong>en</strong> de Medusa <strong>en</strong> de zeegod Poseidon. Hij<br />

kwam ter wereld uit Medusa's bloed to<strong>en</strong> de held Perseus haar doodde. Zijn bek<strong>en</strong>dste<br />

optred<strong>en</strong> is wellicht in de mythe van Bellerophon, waarin hij het dier vangt <strong>en</strong> temt zodat deze<br />

van di<strong>en</strong>st kan zijn in de strijd teg<strong>en</strong> de Chimaira <strong>en</strong> teg<strong>en</strong> de Amazon<strong>en</strong>. Bellerophon<br />

probeerde op Pegasus naar de Olympus te vlieg<strong>en</strong>, maar de god<strong>en</strong> doorzag<strong>en</strong> de hoogmoedige<br />

daad van Bellerophon <strong>en</strong> stuurd<strong>en</strong> e<strong>en</strong> vlieg, die Pegasus onder de staart beet. Pegasus<br />

steigerde, Bellerophon viel eraf <strong>en</strong> stierf e<strong>en</strong> gruwelijke dood (alhoewel hij volg<strong>en</strong>s sommige<br />

bronn<strong>en</strong> door de godin Ath<strong>en</strong>a werd gered). Pegasus kwam wel op de Olympus aan <strong>en</strong> werd<br />

'drager' van de bliksemschicht<strong>en</strong> van Zeus.<br />

De Druïd<strong>en</strong> <strong>en</strong> de Kelt<strong>en</strong> geloofd<strong>en</strong> ook dat paard<strong>en</strong> de boodschappers war<strong>en</strong> tuss<strong>en</strong> lev<strong>en</strong>d<strong>en</strong><br />

<strong>en</strong> het dod<strong>en</strong>rijk. Epona was e<strong>en</strong> Keltische vruchtbaarheidsgodin. Ze werd later vereerd door<br />

de Romeinse cavalerie als "Epona Augusta" of "Epona Regina" <strong>en</strong> had in Rome e<strong>en</strong> eig<strong>en</strong><br />

feestdag: op 18 december. Als beschermster van reizigers had ze ook e<strong>en</strong> diepere spirituele<br />

betek<strong>en</strong>is, want ze werd ook geassocieerd met de reis van de ziel naar de onderwereld. Ze was<br />

beschermster van paard <strong>en</strong> ruiter/reiziger <strong>en</strong> werd vaak afgebeeld met e<strong>en</strong> paard, e<strong>en</strong> veul<strong>en</strong>,<br />

e<strong>en</strong> drinkschaal <strong>en</strong> e<strong>en</strong> Cornucopia (hoorn van overvloed). Vaak draagt ze op afbeelding<strong>en</strong><br />

e<strong>en</strong> grote sleutel, wat geïnterpreteerd werd als symbool van haar vermog<strong>en</strong> om de toegang tot<br />

de andere wereld te ontsluit<strong>en</strong>. Haar afbeelding<strong>en</strong> werd<strong>en</strong> dikwijls in kleine schrijn<strong>en</strong><br />

geplaatst in de paard<strong>en</strong>stal, maar niet alle<strong>en</strong> paard<strong>en</strong>stall<strong>en</strong>, ook grafmonum<strong>en</strong>t<strong>en</strong> werd<strong>en</strong> met<br />

haar beeld opgesmukt. Dit suggereerde dat Epona <strong>en</strong> haar paard<strong>en</strong> begeleiders war<strong>en</strong> van de<br />

ziel in de rit naar de onderwereld. Het personage Rhiannon, e<strong>en</strong> Welsh godin, wordt soms met<br />

haar in verband gebracht, alsook de Ierse godin Macha.<br />

Sleipnir is e<strong>en</strong> achtb<strong>en</strong>ige h<strong>en</strong>gst uit de Noorse mythologie, imm<strong>en</strong>s sterk <strong>en</strong> het snelste paard<br />

dat er bestaat. Hij wordt het paard van Odin, die hem door de hemel naar de onderwereld<br />

droeg. Sleipnir zou volg<strong>en</strong>s vel<strong>en</strong> IJsland hebb<strong>en</strong> gemaakt tijd<strong>en</strong>s zijn eerste voetstap hier op<br />

aarde.<br />

In de Christelijke traditie staat het paard voor moed <strong>en</strong> in het Oost<strong>en</strong> voor vuur <strong>en</strong> hemel.<br />

De kerkvaders schrev<strong>en</strong> het paard hoogmoed <strong>en</strong> wellust toe, oerdrift<strong>en</strong> (het dier zou begerig<br />

hinnik<strong>en</strong> als het e<strong>en</strong> vrouw zag). Tegelijkertijd treed het als e<strong>en</strong> beeld op van de overwinning<br />

(bijvoorbeeld van e<strong>en</strong> martelaar op de wereld). Als heilige ruiters tred<strong>en</strong> in de Christelijke<br />

leg<strong>en</strong>de o.a de drak<strong>en</strong>doder Sint Joris <strong>en</strong> Sint Maart<strong>en</strong> op. Op schilderij<strong>en</strong> van de kruisiging<br />

w<strong>en</strong>d<strong>en</strong> door Romein<strong>en</strong> bered<strong>en</strong> paard<strong>en</strong> hun hoofd van Christus af, duid<strong>en</strong>d op het ongeloof<br />

van deze berijders.<br />

Maar vaak bleef de symboliek van dit dier dualistisch (tweezijdig), zoals <strong>en</strong>erzijds het<br />

stral<strong>en</strong>de witte paard van de ‘Christus triomfator, <strong>en</strong> als wit paard als zonnesymbool van licht,<br />

lev<strong>en</strong> <strong>en</strong> spirituele verlichting. En anderzijds de zwarte rijdier<strong>en</strong> van de Apocalyptische ruiters<br />

in het bijbelboek van Johannes; Op<strong>en</strong>baring<strong>en</strong>. Het trots stapp<strong>en</strong>de paard domineert in de<br />

heraldiek, omdat het snelheid, kracht <strong>en</strong> adellijkheid symboliseert. De edel<strong>en</strong> gebruikte in de<br />

Middeleeuw<strong>en</strong> het paard om hun id<strong>en</strong>titeit aan het ongeletterde volk te lat<strong>en</strong> wet<strong>en</strong>. M<strong>en</strong> koos<br />

dan dier<strong>en</strong> die in e<strong>en</strong> of ander opzicht aan de famili<strong>en</strong>aam deed d<strong>en</strong>k<strong>en</strong> of voor kwaliteit<strong>en</strong><br />

stond die m<strong>en</strong> aan zichzelf toeschreef.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!