dpo_11604.pdf

EX
BIBLIOTHECA
F.G.WALLER
_ 1933_J
I

EN D E E Z E
HUUWLYKEN?-
ZYN ZEKERLYK NIET IN
D E N
H E M E L
G E S L O O T EN.

Wie kan u dc magt gcevcn.oin nry van al liet vermaal
mpu leevens te berooven » IïDeel Bladz.i8e

E N D E E Z E
HUUWLYKEN?—
ZYN ZEKERLYK NIET IN
D E N
H E M E L
G E S L O O T E N .
EERSTE DEEL.
EENE ORIGINEELE
R O M A N .
Uit het Hoogduitscïi.
Met Platen.
'* G R AVE NH AG E, •
% I S A A C V A N C L E E F .
M D c c i X X x V I I I.

V O O R B E R I G T ,
V A N D E N
S C H R Y V E R .
E n hoe veelen , Waardfte Leezer! van
alle die Huuwlyken, die er thans in de
Waereld zyn, zyn er toch in den Hemel
geilooten, of, (na alies wat men er van
weet,) kunnen er toch in den Hemel geflonten
weezen ?
En evenwel hoort men nog, niet
flegts uit den mond der oude, bygeloovige
Besjes, maar zelfs uit den mond van
zo veelen, voor verftandig te boek ftaande
, Luiden, dat de Huuwlyken in
den Hemel gefjooten worden! De Moeder
predikt het de Dogter; de Vader den
Zoon; de Oom den Neef; zo menige Minnaar
zyne Beminde,en zo menig manziek
Meisje den Jongeling, die zy gaarne hebben
wilde.
* Me-

V O O R B E R I G T
Menigen lacchen er onvf en houden er
zig echter aan. Wil men het niet geloo-
ven, dan word dikwils den Zwartrok te
hulp geroepen, en honoris caufa kan men
niet anders, of men moet gelooven, alles
wat deeze vertelt! wil men zig met Voor­
beelden behelpen, en ongelukkige Huuw-
lyken ten bewyze aanvoeren , dan haalt
men zig een zo gedugte onwedersbui van
Strafgezigten op den hals, dat er de kwaa-
de Huuwlyken flegts hetkleinfte deel van
uitmaaken! en daar mede is het alweder
afgedaan!
De Huuwlyken zyn thans niet meer dan
de fchaduuwbeelden van het geen zy ge­
weest zyn. Ware het mooglyk er alles
van te ontdekken; men zou affchuuwly-
ke Groepen zien , waar anders de fchil-
deragtigfte Voorwerpen te befchouwen
waren.
De Huuwlyken onzer Voorvaderen wa­
ren Voorbeelden van Liefde, Tederheid
en Trouw. De Man huuwde de Vrouw
en niet haar Geld. De Jongeling vervoeg­
de zig by het Meisje, om haar ter Vrouw
te verkiezen, en niet om ze tot zyn hoer
te

V O O R B E R I G T
ta maaken. Vrouw te weezeen, was in de
ooren van dit Geflagt iets eerwaardigs.
Men was trotsch op Huuwlykstrouw, heden
is men het op Coquetterie. De Vrouwen
ontweeken weleer de wellustige blikken
van hen, die op verleiding en ontugt
uit waren, thans yvert men, om ze het
besten het meest uittelokken.
De Mannen van den ouden tyd hielden
de trouw omtrent hunne Vrouwen, zozeer
hunne pligt te zyn,als zy die zelve, als
een pligt, van hunne Vrouwen vorderden..
Thans maakt men zig belachlykmet er van
te fpreeken.
De Vrouw zegt verftaanbaar genoeg:
Indien ik het flegts zo maak, dat myn Man
het niet bemerke ,dan beleedig ik hem niet.—
En de Man zegt van zyn kanc: o Dat is
geen nieuws, getrouwde Mannen by gepriveligeerde
Hoeren te vinden!
Er is een Land, in 't welk de Man,om
van zyne Vrouw gefcheiden te worden,
flegts cene zyner Slaavinnen, in haare tegenwoordigheid
behoeft te gebruiken , en
de Egtbreuk is beweezen !
By de zitting van een zekeren Kerken,
* 2 raad

V O O R B E R I G T
raad in een klein Hertogdom, werden dertien
Huuwlyken gefcheiden , en zestien
andere Paaren lieten hun Proces aan geven,
om by de volgende Zitting gescheiden
te worden.
O gy edele Duitichen! hoe voortreffe-
]yk weet gy den roem uwer Voorvaderen
optehoudcn !
Een ryk Koopman trouwt zyn Byzit aan
een Jongeling uit , en fchenkt haar een
groot Huuwlyksgoed , onder Voorwaarde,
dat de Man gehouden zal weezen, hem
de Vrouw te laaten volgen , zo dikwerf
hy zulks begeert, en deeze Voorwaarde
geeft hy, (zo men verzekert,) fchriftlyk!
' Is dit Huuwlyk ook in den Hemel ge-
(looten ?
Een Jongling bezit moed, of liever,
boosheid genoeg , om aan een Man van
verdienden , die het ongeluk heeft van
eené ligte Vrouw te hebben , Honderd
Louizen d'or te bieden, wanneer hy haar een
halfjaar met hem op reis wilde mede geven.
Tot dit aanbod moet zekerlyk de Vrouw
de eerfte aanleiding gegeven hebben, en
echter is zy van Duitfchen bloede, 't Is
merk-

V O O R B E R I G T
merkbaar dat er vreemd bloed onder 't onze
vermengd zy.
Daar ook de Huuwlyken, in onze dagen,
zeer kostbaar vallen , mag men wel zeg­
gen , dat de Huuwlyken in de Geldbeurs
geflooten worden. Verfcheiden, welken
liet te kostlyk valt, een eigen Vrouw te
onderhouden', doen in gemeenfchap met
hun Buurman , geeven hem J
s jaarlyks
eenig geld, waarvoor zy eenige fnoepuu-
ten bedingen.
Een ander, aan wien zyne Wederhelft
niet zeer meer behaagt, maakt met drie,
vier andere Vrouwen kennis , en levert
haar, Pro honorario , het noodige voor den
Oplchik, 't welk haare Mannen niet op­
brengen kunnen.
Dergelyke Voorbeelden van Huuwlyken
vind men in deeze Gefchiedenis niet: Zy
zouden onze Leezers verveelen, byaldien
wy er hen mede poogden te onderhouden.
Veele Huuwlyken houd men voor zeer
goed, doch men beoordeelt ze volgens den
uiterlyken fchyn, de inwendige Wanfcha-
penheeden befpeurt men niet, of ziet men
over 't hoofd.
* 3 Wy

V O O R B E R I G T
Wy moeten, of, alle Huuwlyken affchaffen,
en wederom den ftaat der Onnozelheid
invoeren, of, wy moeten ons
bevlytigen, om deeze edele Verééniging
•van den Mensch, die het gezond verftand
cere aandoet, en ons zo verre boven de
Dieren verheft , weder in al derzelver
Rechten te herftellen.
Indien by het Huuwlyk meer op de
cveréénftemming dan op de. andere neffensgaande
omftandigheeden gezien wierd,
zouden er van de tien Huuwlyken naauwlyks
één ongelukkig weezen.
Men kan ook niet ontkennen, dat de
overgedreeven begrippen van Liefde vee-
Ie Huuwlyken ongelukkig maaken. 't Is
waar dat vooreen groot gedeelte de fchuld
daarvan aan de Lefture te wyten zy,
doch daar de Le&ure tot eene te groote
buitenfpoorigheid gedreeven is geworden,
en niet zo fpoedig binnen derzelver behoorlyke
Paaien gebragt kan worden, moeten
wy er ons werk van maaken, om de
Liefde, ten minften haare uitwerkingen,aftefchilderen
, volgens de onvervalschte
natuur, ten einde den Leezer opmerkzaam
re

V O O R B E R I G T
te maaken, en hem voor de droomeryea
der Ligtgeloovigheid te beveiligen.
Ongetwyffeld is de fterfling, in'deeze
Waereld,binnen zekere Paaien beflooten;
die wy aan alle zyden te buiten gaan, ea
verderven daardoor niet flegts hetlighaam,
dat wy te veel vergen, maarteffens oofc
onze verftandlyke vermogens. Wy treeden
, in plaats van met juiste kundigheeden
voorzien te weezen,met valfche en dweepende
begrippen, in een andere Waereld
over; en wat kan er het gevolg van zyn,
anders, dan dat wy weder kinderen moeten
worden, daar wy Wyzen behoorden
te weezen.
Doch ik weide te breed uit. Ik wilde
flegts een Voorberigt, en geen Verhandeling
over de verwarringen onzer eeuw
fchryven.
Wanneer de Leezer myne Tafereelen
natuurlyk en welgeplaatst vind; wanneer
hy deel neemt in hetlyden myner Ongelukkigen.;
wanneer hy een voorneemen
koestert, 'om de waarfchuuwingen, die
deeze Gefchiedenis oplevert, ter harte te
«eernen, en wanneer hy, met my, ge-
tuigt;

V O O R B E R I G T
tuigt: DEEZE HUUWLYKEN ZYN NIET IN
BEN HEMEL GESLOOTEN ! dan doet hy 't
geen ik van eiken verftandigen verwagte !
dan beloont hy mynen arbeid*
EER-

EERSTE BRIEF.
Mevrouw Hosten aan Louiza.
VJy zult u zekerlyk verwonderen een Brief
van my te ontvangen, na dat wy reeds twee
jaareii ophielden aan elkander te fchryven.
Geene fcheiding viel m y i m m e f z w a a r d e r e n
geene verééniging aangenaamer, dan die'van
uwe vriendfchap. Vrolyk derhalven knoop
ik de banden weder vast, daar ze toevallig
zyn afgebrooken geworden.
Ik ben Mevrouw Hasten. Gy hebt thans
alle de aanfpraaken op Ferdinand, die ik wel
eer op hem had. Gy weet, hoe zeer ik hem
beminde. Gy weet hoe haatlyk myne tegen-
, woordige Egtgenoot my altoos was, en bezef
derhalven, hoe ongelukkig myn Huuwlyk my
gemaakt heeft.
Gy laagt my fteeds te zeer op 't hart, en
*yt me als nog te dierbaar, dan dat gy niet
A
al-

( * )
alles zoudt weeten, wat myn treurig,en moog-
lyk door my zelf overhaast, Noodlot betreft.
De Familie van Ferdinand dulde het verlies
zyner goederen niet, de myne wilde er van
afzien, doch de zyne beriep zig op haar recht;
en zie daar, het geluk van twee Gelicvcr
ondermynd !
Gy hadt Ferdinand toen nog niet gezien. -
En nu moest gy hem zien, en — kan ik u
kwalyk neemen, dat gy in uw hart ontwaar­
de 't welk myn hart voor hem gevoelde?
Naauwlyksbemerkte men zulks,of men troon­
de hem van my afr en gy werdt de onfchuldige
oorzaak van myn ongeluk.
Dus verliep er een geruimen tyd, in wel­
ken men den Heer Hasten in myn gezel-
fchap drong. In den beginne was hy my vol-
ftrekt onverdraaglyk, en ik kon niet anders
dan Jiem openlyke blyken myner verachting
geeven, doch de Man zettede my hier zo veel
koelbloedige Filofofie tegen, dat hy my wel­
dra in een verdraagzaamer humeur bragt. Hy
betoogde, met onwederfpreeklyke klaarheid,
dat ik hem ongelyk deed; dat Ferdinand nim­
mer de myne kon worden, en dat het ten
hoogften onbillyk ware, dat ik ten minften
aan

C 3 )
aan eenen anderen niet wilde toeitaan, te be-
proeven wat men op myne geneegenheid
zou kunnen verwinnen. Ik moest hem dus,
zelf tegen myn wil, dulden.
Binnen kort betoonde hy zig als den ede­
len , rechtfchapen Man; Zyne eerbied voor
my; zyn ongemeen geduld met alle myne gril-
ligheeden; de moeiten dien hy zig gaf, om het
verdriet myner Ouderen, over myn lot opge­
vat te verzetten, verwierven hem eerlang my­
ne hoogachting.
Daaglyks vertrouwlyker met ons verkeeren-
de, was hy fpoedig de Getuigen van de traa-
nen, die myne Ouders over myn hardnekkig
gedrag uit de oogen vloeiden! Ah dan kwam
hy by my; fprak , niet als een Minnaar, maar
als een Zoon; overtuigde my van het hoog.
fte ongelyk, dat ik myne Ouders aandeed,
door de weinige dagen, die hen nog te lee-
ven ftonden, derwyzen bitter te maaken! —
en verwekte in my het - denkbeeld, om uic
pligt te doen , wat ik uit liefde niet vermogt.
Nooit hebben myne Ouders my een kwaad
woord gegeeven. Nimmer waren zy myne
neigingen tegen geweest. Zy poogden myne
rerbindtenis met Ferdinand te bevorderen,
A x Mya

( 4 )
Myn geluk was het hunne, en nu, —«-*
daar het hartfeer hen verteerde, zou ik hefl
met ondankbaarheid beloonen ?
Heden voor agt dagen kwamen wy, vol­
gens gewoonte, na de maaltyd, by elkander
om koffie te drinken. Myn Vader rookte zyn
pyp, zonder, (gelyk hy altoos pleeg,) te
fchertfen, en het Gezelfchap te vervrolyken.
Myne Moeder zat, met de zigtbaarfte blyken
op 't veel betekenende gelaat, dat de kommer
haarer ziel reeds een diepen indruk op haar
lighaam gemaakt had. Hasten hield zig bezig
met het Klawier. Er moeften treffende wo­
nen uit voordkomen , dewyl hy uitmunten
wilde, en eer hy 't zelf wist, was hy in eene
dier medefleepende treurtooneu vervallen, die
zo fterk op ons Zenuwgeftel werken, en waar
doorwy dikwerf ontwaar worden, wat traanen
tegen dank zyn.
Laat het nu wel zyn, Myn heer Hasten!
zei myn Vader. Gy ziet wel ,dat het niet ge­
lukken wil. Of moet ik ook tegen myn wil
weenen ?
Gy zoudt niet gelooven, Louiza ! hoe diep
zulks myne ziel doordrong. In één oogen-
blft', ftond de ganfche reeks van treurige en
on-

C 5 )
ongelukkige dagen voor myn geest, die ik aan
dat kleine Gezelfchap veroorzaakt had, tef-
fens my overtuigd houdende, dat ik die ge-
ne ware, die dit alles veranderen kon, en
voorneemende zulks te doen, het mogt dan
kosten wat het wilde.
Intusfchen ik. zulks dagt, was myn Vader
met den Heer Hasten in een gefprek geraakt,
over de menfehelyke gelukzaligheid. Hasten
beweerde, dat zy in de verbeelding van den
mensch beftond.en het binnen ons bereik wa
re dezelve te verkrygen. Myn Vader gaf hem
gelyk, en voegde er by, dat het ongeluk ins-
gelyks in de verbeelding des menfehen zyn be-
ftaan vond, en het niet moeilyk vallen moest
de onheilen in het tegenövergeftelde te her-
fcheppen , wanneer men flegts heerfchappy
over zynen Geest voerde; terwyl die gene
in den grond gelukkig moest worden, die kragt
genoeg in zig. zelf bezat, om het zig te maa­
ken. Dit vermoogen te misbruiken; of tot
een uiterften te dryven, ware Dweepery, dee­
ze was het, die den mensch ongelukkig maak­
te, en de diepite wortelen fchoot, indien men
ze niet tydig uitroeide.
Ik gevoelde volkomen, dat ik een Dweep-
A 3 fter

( « )
fter was , en om fpoedig my van deeze ge,
vaarlyke geestgefteltenis te ontdaan, viel ik
mynen Vader te voet; bezwoer hem, my alles te
vergeeven,waar door ik hemlyden berokkend
had, en verklaarde hem vrywillig, dat ik ge­
reed ware, den Heer Hasten myne hand te
geeven.om langs dien weg het geluk van ons
huis te herftellen.
Nimmer had de blydlchap dat toppunt in
ons huis beklommen, fchoon zy er anders zig
zeer wel vinden liet. Uwe Henriette alleen
kon zig niet van harte verheugen. De daad
zelve fchitterde wel in myne oogen, doch
de opoffering, die dezelve my kosten moest,
drukte als lood op myn hart.
De dag onzer Egtverbintenis werd op gifte­
ren vast gefteld. Ons Huuwlyk is op den
zei ven , tot groot genoegen van alle belang­
hebbenden , voltrokken , en ook ik heb er
my zelf ruftiger by bevonden, dan ik gedagt
had.
Hoe ik met den Heer Hasten fta, en welke
affpraak ik met hem gemaakt hebbe, zult gy
op morgen te weeten komen, want heden
moet ik nog aan Ferdinand ichryven. Ik zal
uwer niet vergeeten, beste Loaiza! Ik zal
hem

7 )
hem bidden, om «het edelfte, het deugdzaam-
fte Meisje, door zyne bezitting gelukkig te
maaken, en fpoedig hoop ik berigt van u te
erlangen, dat gy het waarlyk geworden zyt.
Ik ben zo, als wy weleer elkander omhelsden,
Uwe, enz.
HENRIETTE HASTEN.
T W E E D E B R I E F .
Mevrouw Hast.n aan Ferdinand.
"Wanneer deeze letteren u verfchrikken ,—
wanneer gy myn befluit uit een ander gezigt-
punt befchouwt, dan uit dat myner kinderly.
ke verpligting, —- dan maakt gy my de on-
gelukkigfte Vrouw van de geheele waereld.
Ik heb Hasten myne hand gegeeven, en my
zelve daardoor voor eeuwig de aanfpraak op
de uwe ontzegd! — voor eeuwig, zeg ik, —
neen! myn Ferdinand! — flegts voor dit kort-
ftondige leeven. - Ook heeft myn hart geen
deel aan deeze gift. Ik blyf de uwe, myn
A 4 Bes-

( 8 3
Befte! en gy weet, dat ik de uwe blyf, dat my­
ne geheele ziel u aankleeft, en dat ik hem
flegts myn Gemaal, niet myn Geliefde
noeme.
Even als voortyds, toen de dagen der fchoon-
fte hoop nog voor my ftonden,die ons de ge-
lukkigfte faamenleeving voorfpelden , even zo
ftaan die zelfde dagen nog voor my, — flegts
in een verwyderd verfchiet, flegts aan
gene zyde van het graf, waar verbintenis-
fen noch befluiten beletzelen der gelukzalig­
heid zyn.
Myn Man, geenzins myn Geliefde', (ge­
loof my hierin Ferdinand! by al wat heilig
is, ) heeft my beloofd , de verkeering met n
niet te zullen verhinderen: derhalven fchryf
ik vry aan u, en gy kunt my vrylyk antwoor­
den. De verééniging onzer zielen zal niet op­
houden, en indien myn Man zo edeldenkende
blyft, als hy heden is, zal hy er zelf vermaak
in hebben; want onze liefde was altoos zo
zuiver! altoos hartewerk! altoos de voorfmaak
der verhevenfte zaligheid.
Met ongeduld verwagt ik uw antwoord;
verwagt ik dat gy te vreeden zult weezen, dat
fls myne Ouders de rust bezorgd, en mynen
pligt

C 9 )
pligt vervuld heb. Verder heb ik mets anders
, op deeze waereld te dugten. Nog eens, Fer­
dinand! Louiza bemint u! Gy kunt haar Ge­
lukkig maaken! Gy zyt er zekerlyk toe ver-
pligt. Geef haar uwe hand ! Geef haar ook
een deel van uw hart; laat flegts een gedeelte
aan haar overig, welker ganfche hart gy be-
zit !
Ik ben enz.
HENRIETTE.
P. S. Aan u zal ik nooit den Naam onder,
fchryven, die ik om uwen wi! eens weder ver­
loochenen moet, niet moet, - neen! -
wil.
D E R D E B R I E F .
De Heer Hasten aan Ferdinand Wahler.
Ik ken , wel is waar', u niet in perzoon, Myn-
heer! doch de affchildering; die myne tegen,
woordige Egtgenoote, uwe voormaaiige Hen-
b
'
A 5 ri.

( io )
riette, my van u geeft, vertoont u als een
edel, rechtfehapen Man; en het is in die be­
trekking, dat ik het waage aan u te fchryven.
Gy kunt ligtlyk begrypen, dat ik geen ver-
gifFenis verzoeke, daarvoor dat ik u een Meis­
je ontroofde, '£ welk gy niet bezitten kost:
Dergelyke befchikkingen van het Noodlot zyn
w y Mannen daaglyks onderworpen. Wy fpree--
ken hier van geheel iets anders, en wel be-
paaldlyk van den indruk,die gy,als Minnaar,
op myne Vrouw gemaakt hebt. Deeze was u,
toen gy nog naar haare bezitting dingen mogt,
zeer voordeelig, en berokkende my byna on-
överkomelyke hindernisfen. Loosheid en list
moeiten de voorrechten verdringen, diegyuit-
of inwendig bezat. Maar nu heb ik overwon-
nen. Door onlosmaaklyke banden is zy de my­
ne; en heden kan de indruk, dien gy op haar
gemaakt hebt, u geen voordeel meer ver-
fchaffen. „
Ik verönderftel ,myne Gade als Man zo ge­
lukkig te zullen maaken, als gy als Minnaar
haar zoudt hebben kunnen doen.alleenlyk wordt
daartoe verëischt, dat ik, in dit geval, alle
ftruikelfteeiien opruime , die my in den weg
zyn geworpen, en dat is, de verdere kennis
hou-
/

houding myner Vrouw met u. In 't zelfde tyd-
ftip, waarin ik de loosheid te hulp riep, ten
einde over u te zegepraalen , beloofde ik haar,
de kennishouding en briefwisfeling met u te
znllen dulden. Ik kan deeze belofte niet in^
trekken , maar ik verzoek u, als een Man van
eere, u niet in de zaaken van Man en Vrouw
tefteeken, om aldus door flilzwygen en ver-
wydering, myne Vrouw zelf alle gedagten op
verdere Zielefymphatie te beneemen.
Ik geloof dat gy, met my, zult voelen, dat
de Liefde flegts het loofwerk van hetHuuwlyk
is. De ondervinding heeft maar al te zeer ge­
leerd, dat Huuwlyken, enkel en alleen door
-de Liefde geflooten, binnenweinigjaaren.de
ongelukkigften worden.
Ik verwagt myn verzoek vervuld te zien ,
en ben, tot alle tcgendienften bereidvaardig,
enz,
HASTEN.
VIER-

( 12 )
V I E R D E B R I E F .
Ferdinand Wahler aan den Advokaat Stokherg,
Cjry befchouwt het dan thans als eene on-
mooglykheid , het Testament van myn Oom
te vernietigen, en my zynen natuurlyken Erf­
genaam te maaken, thans zeg ik, na dat wy
er twee jaaren over geprocedeerd hebben? De
Hemel zy geloofd, dat gy eindlyk uwe onge­
lovigheid hebt afgelegd. Ik voorfpelde u
zulks wel voor twee jaaren; doch uwe en-
thufiastifchen yver voor my, vervoerde u der-
wyzen, dat gy my eerst nog eenige honderden
uit de beurs gejaagd hebt, waarvan gy waar-
lyk geen vrugt hadt, alhoewel zy echter pour
la bonns louche zyn bedeed geworden, en
gy wist, hoe ongaarne ik myn beurs voor
Rechters en derzelver aanhang ontfluite! i
Maar misfehien zoudt gy deeze gezegden
wel voor ernst opvatten, neen', myn lie­
ve Stokberg l Ik fcherts er flegts mede. Alles
wat gy deedt,decdt gy uit edele vriendfehap
ly-

tui
lyke oogmerken, zyn deeze u mislukt,
dat was uwe fchuld niet.
Gy vertoont u zekerlyk niet in het beste
licht, wanneer gy my voorflaat, om Louiza
te necmen, ten einde langs dien weg myn goed
te behouden. Gy weet, wat Vyand ik van alle
baatzugtige Egtverbindtenisfen ben , en' nu
zou ik er zelf een aangaan ? Reeds daarom
is Louiza haatlyk in myne oogen, vermits zy
aanfpraak op myn goed heeft; en ik zou haar
niet neemen, offchoon zy meer dan een Engel
ware (
Behalven dat, gy weet, dat ik bemin, en
een fchepzel bemin, die de myne werd, zelf
toen ik niets had, en wier Ouders haar my
zouden gegeeven hebben, indien myne vrien­
den geene magt over my gehad hadden.
Thans is die magt ten einde; ik fnel naar
myne Henriette, en zal het Meisje niet arm
voorkomen.
Ja! myn lieve Vriend! de Hemel heeft ifl
myne billyke zaak voorzien. Ik heb een dub­
bel geluk gehad, terwyl ik v rywillig van myn
goed afftond! Ik heb het Profesforaat,met de
voordeden daar aan verknogt, ingevolge myn
verzoek, verkreegen, en agtduizend Daalders
uiï

( 14)
hit de Lotery getrokken. Beiden deeze
Nieuwstydingen ontving ik op eenen dag.
Myn eenigfte woord was, toen ik ze hoorde :
Henriette! — Want flegts aan haar dagt ik,
en niet anders dan met haar, wil ik dit geluk
genieten.
En wat ontbreekt my nu, lieve Stokberg?
tyk ben ik niet, zo als ik anders zyn zou:-
maar ik heb genoeg, en, met Henriette,meer
dan die veertigduizend Daalders, die ik be­
zitten moest. Louiza heeft heden myn afltand
en votmagt bekomen,om alles te kunnen ont­
vangen.
En derhalven, befte Stokberg! laat nu die
zaak zyn beflag hebben! Zend my de reke­
ning der gemaakte Onkosten ; en verwagt.
voor uwe moeiten de leevendigfte erkentenis,
van uwen
FERDINAND-
VYF-

C is)
V Y F D E B R I E F ,
De AdvekaaX Wurm aan Louiza ÏVedemeijer.
13y deezen, Mcjufvröuw! bekomt'gy het be-
i'igt van uw gewonnen Proces. Uw tegcnpar-
ty is ook volkomen uit het Veld geflagen,en
zal niet verder appelleeren. De Uitfpraak is
nu gcrcchtelyk;het Testament onverbreeklyk,
en de Erfnis de uwe, zo dra hy uwe hand
weigert, en natuurlyk de uwe, by aldien hy
dezelve aanvaart.
Hoe bezwaarlyk viel het my , dit Pleitge­
ding te winnen ! - Moet ik u alles zeggen? -
Moet gy weeten, wat myn hart voor u ge­
voelt? Had myn Geweeten en uw geluk.
het veroorloofd, gaarne zou ik dit Pro­
ces verlooreu hebben! Het te winnen is
niet anders, dan my zelf van alle hoop en
gelukzaligheid te berooven , en my zelf te wy-
ten te hebben, dat gy de myne niet wordt.
Doch , nimmer gaaftgymy de minite hoop! -
Vergeef my derhalven dit zonderling ge-
£hap!

( 16 )
f n a p! Nog meer, ik weet dat gy Ferdinand
bemint, indien derhalven myn yver iets
aan uw geluk toebrengt, engy dezyne wordt,
denk dan zomWylen , met deelneeming, aan
uwen Hoogachter,
WURM.
Z E S D E B R I E F .
Profejfor Wahler aan den Advokaat Stokberg.
By aldien er een Duivel is, dan moet het
hem een ftreelend vermaak weezen, wanneer
hy een mensch, ten toppunt der aardfche ge­
lukzaligheid verheven , op eenmaal in den
diepften afgrond der Ellenden ziet nederftor-
ten! Lees deeze twee Brieven, Stokberg! en
• oordeel over myne aandoeningen !
Voorneemens zynde,. en heen willende fnel-
len, om myn geluk in de armen te vliegen,
valt het verfchriklykst Onheil my op de borst!
.Niet genoeg, dat ik eene Minnares verlieze,
die de bron myns leevens is, moet ik my nog
de

( 17 )
de befpöttingen getrooften van den Onverlaat,
die ze valscbaartig my ontfutzelde.
Het Meisje kan ik niet verdacht houden": Zy
heeft my dikwils van Hasten, en nog menig-
vuldiger maaien van de treurigheid haarer Ou­
ders gefchreeven, en ik wenschte, wenschte
aanhoudende, dat zy flegts ja wilde zeggen;
gebieden wilde ik het haar echter niet. Zy
bleef toch het Meisje van myn hart, en ik
kon zinneloos om haar geworden zyn, byal-
dien ik er niet te bedaard toe geweest ware,
Zonder het my toegevoegd geluk had ik
nooit het denkbeeld, om haar te neemen,
gekoefterd. Doch wat baat my nu dit geluk?
Kon het Noodlot my zulks niet vier weeken
* vroeger bezorgd hebben ! dan, dan ware
zy de myne, dan ware myn leeven maar eene
geheele wellust geweest! Doch meer dan dit
verlies; (want dat heb ik my reeds eeniger
maaten getroost,) is my de handelwyze van
haar Man: ook niet geheel om my zelfs
wil. Ik heb met behulp der Wysgeerte,
my daarin overwonnen, en als derzei ver Lee-
raar was ik verpligt zulks te doen. Ik heb den
Man geantwoord , zo als by verdiende. Ik ver­
acht hem van ganfcher harte. Hy ware de
B min-

( 18 )
minfte opwelling myner gramfchap «iet waardig
, zo hy de Man van myne Henriette niet
was.
Doch om haarenwil is zyn gedrag my on­
aangenaam : ten minften wenschte ik de VrouW
van myn hart een vreedzaamer lot, en zulks
heeft zy nu niet te verwachten, o Kon ik haar
genoegzaam geduld in al het lyden verfchaf-
fen; dat haar reeds treft, of nog voor de deut
ftaat'. maar, helaas 1 dit lyden moet ik zelf nog
vermeerderen. Als een Man van eere moet
ik aan zyn verzoek voldoen,en het haare on­
vervuld laaten. Ik kan haar niet fchryven^
zonder haar,aan den eenen kant, eene fcham-
pere bejegening van haar Man op den hals
te laaden, en aan den anderen kant myn pligt
te krenken.
Aldus, myn Vriend! zyn alle myneheerly-
ke uitzigten, alle myne vermaaken verdweenen!
dus ben ik verfteeken geworden van de be-
ftemming, om tot de zaligfte der ftervelingen
te behooren! Ik verbeelde my fterk genoeg
te zyn, dit alles te draagen, doch mis-
fchien is het ook maar verbeelding! Veelligt
is dit de eerfte werking der bitterheid van
ziele over haar verlies.
Hen-

(19)
Henriette fchryft my ook, dat ik Louiza
neemen zou: maar deeze Triumf zal Louiza
nimmer genieten,- en om ten zekerfte te
te verhoeden, dat men my niet verrasfche en
van befluit veranderen doe , ga ik morgen
naar W*** waar ik een Meis;e gezien heb,
waarvan men my veel goeds gezegd heeft. -
Zy is arm, doch des te beter voor my. Moog-
lyk ontvangt gy overmorgen de tyding, dat
IK gehuuwd ben , met eene Vrouw, die ik
flegts éénmaal gezien heb.
Ik ben enz.
WAHLER.
ZEVENDE BRIEF.
Profejjor Wahler aon den Heer Hasten.
weinig als ik uwe Helling, waarmede
gyuwenonbefchaamden brief befluit, goed kan
heeten, zo zeer veracht ik den Man, die ze
aanvoert,- maar dat gy ze aanvoert, geeft »
daarom het recht niet, om met een Man te
«potten, dien gy, (waarom zou ik zulks ver-
B 2
hee-

heelen?) ongelukkig hebt gemaakt, door héni
te berooven. Waart gy eenige dagen laatei*
gekomen, gy waart den gelukkigen Man niet
geworden. Ik was reeds op weg, met ecil
maatig geluk, groot genoeg om myne Henriet­
te gelukkig te maaken. Heden ben ik arm, —
en gy in het bezit van een fchat, die my al­
leen verryken kon; van een fchat, Myn-
heer! welken gy niet verdient. Daar ik zulks
gevoele, daar ik er vastlyk van overtuigd
ben, dewylgy reeds in de eerfte dagen, den
Tyran over haar fpeelen wilt, kunt gy ligt-
lyk denken, dat ik geen blad papier om uwen
wil verkwiften zou, deed ik het niet ter lief­
de van het Onderwerp, dat deeze briefwisfe-
ling veroorzaakt,
U zal ik niet laftig vallen. De Man, die
zig verlaagen kan , om den Minnaar zyner
Vrouw te verzoeken, dat hy zig verwydere,
is veel te armhartig, dan dat men geen mede-
lyden met hem zou hebben. Ik, Mynheer!
zou geen Egtgenoote begeeren , byaldien ik
haar bewaaken moest, al droeg zy Kroon en
Schepter. Ik ben ook te zeer een Man van
eere, om het geluk van een Meisje te ver-
ftooren, dat ik weleer beminde, en welker ge­
heel

C 21 )
heel toekomftig geluk, helaas! beftaat in d«
erbarmlyke liefde van een nog erbar.nelyker
Man.
Ik heb echter nog een Recht op Henriette,-
en dat is het Recht der Menschheid.' , dat
Recht zal geenzins zwygen.zo dra gyhaar on-
gelyk aandoet. Dit zeg ik u, en waarfchouw
u deswegens. Ik zal gewiflyk uwe fchreden
gadeflaan! Ik zal, tot in de verborgenile fchuil-
hoeken toe, uwe handelwyze met Henriette
opfpeuren, en wee uwer, wanneer gy haar'te
veel doet lyden! Gy moet heden, met geweld,
een goed Man worden, en zulks zult gy den
Minnaar te danken hebben, dien gy te ver-
wyderen poogdet. Indien gy nog een greintje
menschlykheid bezit, zeg dan aan uwe Vrouw,
dat gy my het fchryven aan haar verboden
hebt, ten einde zy my voor geen fchurk hou-
de, zo'als gy er een zyt.
ü
FERDINAND.
3 AGT-

C 22 )
A G T S T E B R I E F .
Profesfor Wahkr aan den Advokaat Stokberg.
Ik fchreef u in myn laatften , dat gy moog-
lyk heden de tyding zoudt ontvangen, dat ik
gehuuwd ware; — en met deezen brief wordt
u die tyding gezonden.
Naauwlyks had ik myn voorgaanden afge­
vaardigd , of ik zettede my op het Rytuig en
reed naar W * * *.
Maar alvoorens moet gy eenige der Om-
flandigheeden weeten, waarom deeze reis ge-
fchiedde.
Toen ik my, agt dagen geleeden, by uwen
Broeder te W*** ophield, zagen wy tegen
ons over, by eene Galanteriekraamfter, een
jong fchoon Meisje. Myn lugthartige Vriend
kon niet naarlaaten, met my daarover te fchert-
fen, cn bepraatte my eindlyk, om derwaards
te gaan, sn er iets te koopen.
Hoe meer ik het Meisje naderde, hoe be-
langrykcr haar gelaat my werd: Zy had, zo
't my voorkwam, in haare houding iets lyde-
lyks,

( 13 )
lyks, dat my trof. Uw Broeder wilde met
haar (loeien, doch zy hield zig achter 's hands,
en vond weldra een voorwendzel om heen te
gaan.
Uw Broeder vroeg, taamlyk dubbelzinnig,
aaa de Modekraamiter, waar zy deeze Waar
had opgedaan, en of zy die van Berlin had
doen komen,
Daar nu deeze Vrouw ter goeder faam ftaaf,
nam zy deeze vraag zeer euvel op , en uw
Broeder had zeer veel werk, om haar te vre-
den te ifellen, en haar te beweegen, dat zy
ons iets wegens het Meisje verhaalde.
Zy was met een klein pakje herwaard geko­
men, en had haar haaren dienst aangebooden.
Deeze Vrouw hield haar, in den beginne,ver­
dacht, en daarom had zy haar op allerlei wyzen
beproefd,doch beftendig was zy daarby geblee-
ven, dat zy een Wees war'e, door een Land­
prediker in huis genomen. Haar Gevader en
Gemoeder waren zeer arm, en na eenige fchul-
den gemaakt te hebben, geftorven. Na der­
zei ver dood had men alles weg genomen,
en haar met haar Pakje uit het huis geftoo-
ten, en zy was alhier gekomen, om werk of
wel een dienst te zoeken.
B 4 Toen

Toen het Meisje weder binnen kwam,
fcheen zy geweend te hebben. Ik ging naar
haar toe, en zei, dat haare ongelukkige Ge-
fchiedenis my bekend was, en verzogt haar,
om het verhaal van eenige nadere byzonder-
heeden. Zy bewilligde in myn verzoek, en
Voldeed er aan, met zo veel vrymoedigheid,
bevalligheid en bewys van gezond verftand,
dat ik haar hartlyk geluk wenschte met de
Gaaven , die de Natuur haar gefchonken had;
teffens haar verzekerende, dat het, met dee-
ze voorrechten,haar aan geen geluk kon ont-
breeken.
Zy nam dit even befcheidenlyk aan, en op
de vraag: Of zy zig wel in den dienst van een
Heer verbinden wilde, wanneer zy teffens als
Huishoudfter wierd aangemerkt, antwoordde
zy my, dat, hoe waardig haar de Vryheid ook
ware, zy echter zig niet tot zulk een geluk
bevoegd rekende: Ik vroeg haar verder, of
ik haar met eenigen onderftand in geld gerie­
ven kon ? Waarop zy tot befcheid gaf, dat zy
veel te ftiptlyk op de eere gefield was, dan
dat zy een Gefchenk kon aanneemen; dat flegts
iets zodanig in haare handen te zien, aanlei­
ding tot verdenking zou kunnen geeven.
V-er-

( 25 )
Vermits ik te rug reisde, verliet ik haar
met het vafte voornoemen , om ze by Hen,
nette in dienst te brengen. Ik kende Vader,
Moeder en Meisje te wel, 0m niet volkomen
zeker van myn zaak te weezen. Nu
keerde het blad om. Ik kwam weder hier. Ik
maakte uw Broeder myn befluit bekend. Hy
prees het; doch het geen meer was dan dat
en waarvoor ik hem niet genoeg danken kan,
hy bood zig aan, allebezwaarnisfen volkomen
uit den weg te ruimen , en in perzoon narigt
van de waarheid des verhaals van het Meisje
te gaan inwinnen. Hy fprong met een te paard;
was gisteren avond reeds weder te rug van het
Dorp,dat omtrent twee uuren van Berlin ligt,
en bragt my de geloofwaardigfte bewyzen der
waarheid mede.
Inmiddels was het reeds zo verre met my
gekomen, dat wanneer hy ze niet gebragt had
ik er door in de grootfte verleegenheid van-de
waereld zou geraakt zyn ; — niet dat ik het
Meisje beminde, maar ik had haar reeds myn
geheelen toeftand ontdekt; haar gezegd, dat ik
huuwelyken moest; haar beleeden, dat ik geen
de minfte tederheid voor haar voeden kon
die zy evenwel recht had te kunnen vorderen';
B
S dat

( 26 )
dat zy echter daarop rekenen kon, dat ik een
hoogachtend Egtgenoot, en een teder vriend
voor haar zou weezen.
Het goede Schepzeltje bewilligde er in,
om haar Noodlot met het myne te verééni-
gen. Zy had veel treffends gezegd , en veel
deelneeming betoond in myn ongeluk; en
haare hartlyke belofte, om my myn lyden zo
draaglyk te maaken, als mooglyk was, ftrek,
te my ten bewys, dat ik tot Gezelfchap en
Vriendin niemand beter zou hebben kunnen
verkiezen.
Uw Broeder was ruim zo blyde als ik, en
de Modekraamfter, die de befte ziel onder al­
le baars gelyken bezat, was opgetoogen van
vreugd, toen zy het Geluk van haare kwee-
keling vernam. Ik liet met een alles tot den
trouw in gereedheid brengen.
Maria was de eenigfte, die na de voltrek­
king van ons Huuwlyk ftil en fomber werd.
In den eerften bevreemde my zulks, en ik
verbeeldde my, dat zy welligt berouw van den
overylden ftap mogt hebben, vermits ik buiten
ftaat ware, haar alles te geeven, waarop zy aan-
fpraak had, en myn pligt vorderde. Ik ging
tot haar om haar daadlyk myne gedachten te
zeg-

C 27 )
zeggen; want ik wil d e zo oprecht met haar te
werk gaan, als mooglyk w a s.
Spoedig evenwel riep z y m y l j i £ m y n e d o Q
hng te rug: Want naauwlyks had ik haar my­
ne vrees te kennen gegceven, of zy antwoord­
de my, met de lieftalligheid van een Engel-
Nooit, myn Vriend! zal myn befluit my be­
rouwen. Gy denkt te edel, dan dat ik niet
gelukkig met u moet zyn. Myne afgetrokken-
hetd kwam alleen daarvan daan, dat ik tus-
fchen beiden fïa en niet weet, of het On-c-
luk van myne Gemocdcr verlooren te hebben
grooter zy dan het geluk, v a n d a t v e r l i e s k!
lyk m uw bezit vergoed t e vinden.
Kon zy my wel iets vleienders zeggen? en
het kwam zo gansch en al uit haar hart! het
werd zo geheel zonder gemaaktheid uitgefpro-
Kcn.! Waarlyk, myn Vriend! had rayne Hen-
nette niet zulk een diepen indruk op m ym
ziel gemaakt; zweefde zy „iet altoos voor
T 6
klonk haare Item niet
telkens door myneooren; zag ik niet fteeds
den vnendlyken aanblik h a a r e r f p r e e k e n d e
oogen , i k z o u M 5 r i a k u n n e n b e a i B m t i
Doch als Egtgenoote zal zy my altoos dier-
baar weezen. ik „eem haar morgen mede naar
de

( 28 )
de Stad, en hoop aldaar ten minften een ge-
tiist leeven te leiden, zo ik er geen gelukkig
genieten kan.
Ik ben, enz.
FERDINAND.
N E G E N D E B R I E F .
De Heer Hasten aan den Heer van Feit.
\V aarom laat gy ons niets van u hooren,
luie Reiziger? Gy blyft dan nog altoos de
oude liederlyke' Fett ! De Duivel weet hoe
het bykomt, dat gy Edelluiden het altoos be­
ter kunt uithouden dan wy. Doch gy zit
tot over de ooren in het geld, en hebt geene
zorgen; tcrwyl wy moeten zugten en zwee-
ten, om de onkosten tot onze Menus plaifirs
te vinden.
Maar ik moet u iets nieuws mededeelen , dat
O geheel buiten postuur zal brengen: ik heb
den eenzaaraen ftand vaarwel gezegd, en my
jn het groote Gilde begeevcn. Gy kunt den*
ken,

C *9 )
fcen, dat ik my geen wisfewasje heb opgezogt.
Ik heb daarenboven het vermaak gehad, om
een geleerd Zaletjonkertje uit den Zadel te
ligten, die er al vry vast in gezeten was,
Geloof vrylyk, myri Hartlap ! dat ik my zo
niet vernederd zou hebben,indien het Meisje
gemaklyker te verkrygen geweest ware, om
haar te huuwlyken. Doch dit was niet alleen
volftrekt onmooglyk, maar geduurende twee
jaaren, heb ik my zelf in geheel andere vou­
wen moeten zetten, o Gy moest my eens in
die ernflige en zedige houdingen, die ik aan­
nam , gezien! Gy moest de Predikatiën eens
gehoord hebben , waarmede ik myn Meisje
haar Beminde vau't hart troonde, en haar tot
my te trekken wist! Hadt gy my, zedig mensch,
eens in het Gezelfchap der ouden van dagen
aanfchouwd, die ik voorgenomen' had den
baard te zalven,'gy ZOudt u halfdood gelac-
chen hebben; maar ik was ook tot Ito-
vens toe verliefd. Nu zy de myne is.fchfkt
zig dat alles, en zo dra is zy niet voor den
geleerden Stokvisch in zekerheid , of ik foei
naar Berlin, en dwaale als Blancheville, we­
der met u om.
Wat voert de kleine Maria toch uit? fchryf
my

(3)
my toch wat van uw Nieuws, want ik zal
my zelf vervloekt verveelen, wanneer ik nog
meer tegenzin in myn Wyf kryge.
Ik ben, enz.
BLANCHEVILLE.
' , — ^
T I E N D E B R I E F .
Louiza Wedemeïer aan Henriette Hasten.
Ik heb, traanen van blydfchap Hortende, u-
wen brief gekuscht, want na eene zo lan­
ge fcheiding u wederom de myne te mogen
noemen , was my een onverwacht geluk.
Niet uit hoofde myner geneegenheid tot
Ferdinand, neen! maar uit louter vergenoe­
gen, liep ik daadiyk tot myn Vader, en ver­
haalde hem, dat gy gehuuwd waart, hem tef­
fens vryheid verzoekende, om u te mogen ant
woorden.
Gy weet, wie hy is, wanneer hy zyn zin
heeft. Hy geloofde alle hinderpaalen, betrek-
lyk myn Huuwiyk met Ferdinand, nu uit den
weg

C 3i )
vreg geruimd te weezen;drukte my in zyn ar-
men; noemde my zyn lieve Dogter, en zei,
dat ik alles kon doen, wat ik begeerde.
Hy maakte my zekerlyk in dat punt gelukt
kig, waarin ik het alleen zyn zal, een
Vriendin weder te krygen, die ik voor verlooren
rekende.
Ferdinand, myn Waardfte ! Ferdinand is in
dat opzigt voor my, 't geen by voor u is. Hy
is gehuuwd ! Wanneer gy zulks nog niet weet,
dan zult gy my, in den eerften opflag, even
zo weinig gelooven , als ik myn Vader geloof­
de , toen hy my aankondigde, dat het Erfdeel
van Ferdinand hem reeds geheel geleeverd
ware.
Ik ftond (lom en verzufd voor hem. Ik kon
my geen begrip vormen, hoe hy u zo fchie-
lyk vergeeten kon;- ik moest hem echter we­
der ontfchuldigen. DeAdvokaat Wurm heeft
my de zaak opgehelderd. Hy is enkel gehuuw-
lykt, om nooit in de verzoeking te komen,
van aan my te denken.
Is dit niet vernederend voor my, befte Hen­
riette ? o Ik heb de ganschlyke diepte ge­
voeld , in welken ik verzonken ben, hoe loos
myn Vriend Wurm het ook voor my heeft
poo-

( 32 )
poogen te verbloemen, dat ik de beleedigde
ware, er by voegende, dat hy het Ferdinand
nimmer vergeeven kon, van myne hand te hebben
afgeflagen.
Necu '. Jetc hy heeft reien my te haateri ,
die op den roof van zyn Erfdeel uitging. Dik-
wils heb ik hem verzekerd, dat ik, wat my
betrof, van alle aanfpraak op zyn geld afzag,
doch telkens bleek, uit zyn gedrag, dat hy
myniet geloofde,en myne verzekering voor
veinzery hield. En daar ik hem nimmer in
een beter licht kon voorkomen, vermits hy
m y altoos als de verftoorfter en de hinder­
paal van zyrie liefde te uwaards moest befchou-
wen kan ik hem niet ten kwade duiden, dat
hy my haat. Hy wist niet, hoe onuitfpreek-
lyk lief ik hem had; en hy weet nog met
dat ik onbaatzugtlg ware; dat ik al het geld
voor zyn Perzoon zou gegeeven hebben . en
hy zal nooit weeten, dat ik om zynen wil voor
altoos ongelukkig worde.
Myn Vader kwam en vond my weenende aan
myn fchryftafeltje. Hy vroeg, waarom ik
weende? Ik beminde Ferdinand! antwoordde
ik,

C 33 )
ik, ik bemin hem nog; en, - myn Vader!hy
wordt de mynen niet!
Hyfloegzyne oogen voor zig neder; voor
de eerstemaal zag ik dezelven met traanen;
voor de eerftemaal zei hy zagtlyk tot my :
wees getrooft, myn Dogter! de tyd zal alles
te recht brengen. Gy zult evenwel nog geluk­
kig worden.
Ik gevoelde, dat zulks nimmer waar kon
worden; deeze ongewoone handelwyze van
myn Vader echter was my een verzagtende
balzem. Ik ftond op; viel hem om den hals,
en bedankte voor het aandeel , dat hy in
myn hartzeer nam. Hy is hardvogtig en
ruuw; met dat alles kan hy zomwylen wee-
zenlyk ook zagt en goed zyn.
By de herdenking van het eerfte, kan ik
niet afzyn, u eene gefchiedenis te verhaalen,
die zonderling genoeg is, om opmerking te
verdienen.
Toen myn Broeder nog leefde, en op de
hooge fchool was, bragt hy , op eene der
Hoogtyden, eens een zyner Vrienden met zig.
Deeze heette Weiftad. Hyhad wel geen zeer
voordeelig voorkomen, doch bezat de kunst
van zig behaaglyk te maaken, die my alsge-
^ maakt»

( 34 )
naaktheid voorkwam, doch door myn Vader
als ernst werd opgevat. Vermits deeze Jongeling
zig naar alle de kleine gnllighecden
van myn Vader te fchikken wist, begon hy
hem liever te kvygen, dan zyn eigen Zoon.
Hy fcheurfle zig , bittcrlyk wccnendc, van
hem af, en roemde hem by elke voegzaame
geleegenheid, zo lang tot dat de zaak met
Ferdinand op het tapyt kwam, wanneer er niet
verder aan hem gedagt werd. Vier wecken
na dat het gerugt der noodzaaklykc Egtverhindtenis
van Ferdinand metmy verfpreid was,
kwam eensflags de Heer Weiftad weder tot
ons. Ik befpeurde aan myn Vader eene zonderlinge
ontftclrenis ; en alhoewel de Heer
Weiftad hem zeer vriendlyk groetede, werd
hy echter mcrklyk koelder ontvangen, dan ik,
na alles, flater tusfehen hen beiden was voorafgegaan,
verwagten moest. Myn Vader wendde
ook weldra eenige bezigheid voor,en verliet
'ons.
ik geraakte eenigzins in vcTleegenheid ,
toen Weiftad, taamlyk vertrouwd, naar my
toe kwam ,-en my verzekerde, dat hy het voor
#yn grootst geluk hield, my te kennen ; •
en voor fflog grooter hield hy het, my de zync

( 35 >
ne te mogen noemen. Hy hoopte, dat zyne
tedere gevoelens omtrent my, my tot de zuivcrfte
en warmde wederliefde zouden beweegen.
In 't eerst ontbraken my de woorden, want
myne verwondering was ten hoogden top ge-
fteigerd. Vermits ik evenwel verpligt was
hem te antwoorden, zeide ik hem, naauw-
lyks my zelf bewust zynde, dat ik niets in
zyn gelaat bcfpeurde, datfchertfen aanduidde,
en dat ik echter, na alles wat hy my daar ge­
zegd had, zeer geneegen was, om zyn voor-
ftcl als fcherts optevatten; dat ik hem vuu-
riglyk bad, niet meer te willen fchertfen met
iets, dat voor my ten hoogften ernftig en aan-
doenlyk was.
Hy verzogt my duizendmaalen, om vergif­
fenis. Hy had gehoopt, vervolgde hy, dat
myn Vader myne beftemming my niet verheeld
zou hebben', en hy was des te onvreedener
hierover, om dat deeze omdandigheid, hem
mooglyk in een ongunftig licht by my plaat-
He ; dat hem nieuwen tyd ter opruiming zon
kosten. Ik moest zyn gansch bedryf op myns
Vaders rekening zetten, daar hy klaarlyk be­
wees, onfciuildig gedwaald te hebben.
Ca De

C 30 )
De woorden, Vader dwaaling be-
dryf - onfchuldig , ftootte ik taamlyk fpoe-
dig achter elkander uit, en verzogt op 't ern-
ftigst om antwoord, dat ter opheldering van
al die woorden dienen moest.
Ik zou voorzeker, dus fprak hy, op een
toon , die tusl'chen aandoening en tederheid .
in was, den weg om uwer te erlangen, an­
ders genomen hebben, by aldien ik niet ver­
wagt had, u voorbereid te zullen vinden. Om
uwe begeerte te voldoen en alle misverftand
voortekomen, moet ik u op heden zeggen,
dat gy myne Verloofde zyt, dat gy zulks zyt
met de bewilliging van uw Vader, offchoon
gy er niets van weet. Erinner u dat tydftip,
in 't welk ik , beneffens uw verdorven Broe­
der by u was! In dat tydftip was het, dat
ik de plegtigfte belofte van uwen Vader ont­
ving, dat, naamlyk, niemand anders dan ik,
zyn Zoon zou worden. En hoe verheugt my
als nog, (in weerwil der ünartlykfte erinne-
ring,) de laatfte uitroep van uwen ftervenden
Broeder, betuigende , dat hy nu des te ge.
trooster de waereld verliet, daar zyne dier-
baare Zuster, het deel van zynen besten
Vriend Itond te worden.
Op

C 37 )
Op dat zelfde oogenblik fchoot my de ont-
fteltenis van myn Vader, by de inkomst van
Weiftad, te binnen: en daar my zyn overyl-
de wyze van belooven bekend was, twyffel-
de ik geen oogenblik aan de waarheid, waar
van ik echter fpoedig nog nader verzekerd
werd.
Iotdsfchen wilde ik, daar het my toch Dim­
mer in degedagten kon komen, deezen Man
te beminnen, het eerfte tydftip my ten nutte
maaken , en voerde hem daarom te gemoete:
dat het my leed deed zyn wensch verydeld
te zien. Dat ik wel geene enkele reden kon
aanvoeren om zyn hand afteflaan , indien men
het hart niet in aanmerking name, dat even­
wel by zulk eene keus volftrekt in aanmer
king moest komen, doch dat ik niet het ge­
ringde woord van myns Vaders belofte ge-
weeten hebbende, ik by gevolg my geene
moeite gegeeven had , om myne geneegenheid
te beperken, derhalven had myn hart reeds
een keus gedaan, en wel mee bewilliging en
goedkeuring van myn Vader, die zulks ze-
kerlyk vergeeten moest hebben , welke keus
my noodzaakte hem te verzoeken, om van
zyn Recht te willen afzien.
' C 3 A f-

( 38 )
Afzien ? riep hy uit, en fcheen zeer ver­
schrikt. Hemel! in welk een ongelukkig en
eindloos doolhof heeft uw Vader my gevoerd'.
Hy wekt deeerfte vonk van liefde te uwaards
inmy op; laat my met de plegtigfte verzekerin­
gen van myn geluk heenreizen! Ik ga;
zoek my uwer hoe langer hoe waardiger te
maaken; ftel uw beeld my onophoudlyk voor
deoogen; denk, fpreek en droom niet anders
dan van u ! Ik kom weder, en vin-
de my deerlyk bedroogen.
Maar, Mynheej! zei ik , (want de hevigheid
waarmede hy fprak, fcheen my beleedigende
tezyn;) Zo maar zonder eenig voorbeding,
zonder eenig terugzigt op my ; en op myne
toeftemming, my aan u verloofd?
„ Dat my zo zeer verwondert als u, •
„ Hy heeft zulks gedaan, en hier hebt gy het
„ bewys."
Hy haalde een Gefchrift voor den dag , waar
in myn Vader ftellig hem het recht over myn
Perzoon mededeelde. Mooglyk dagt hy my
daarmede in de war te zullen helpen; maar
hoe zeer hy ook in dit oogmerk flaagde.her-
ftelde ik my evenwel, en toonde hem, door
myne daaden, dat ook een Vrouw, by onverwag-

t 39 )
wagte Toevallen, beiaard en itandvaftig kan
weczen.
En wat zult gy, met deeze fchriftlyke Belof­
te uitvoeren ? vroeg ik. Zy verbindt den Va­
der om u zyn Dogter te geeven; maar ver-
pligt zy ook de Dogter, om den wil haars
Vaders te vervullen ? Is eene overylde be­
lofte geene toegeevenhqid van een edelmoe­
dig man waardig? en op deezen naam, hoop
ik, dat gy immers aanfpraak zult maaken ?
Gy moet er aanfpraak op maaken , vermits
myn Vader my aan u beloofde , want aan een
onedelmoedig mensch zou hy my niet toege­
zegd hebben. Gy zult dus van de Dogter
niet willen afdwingen, 't gene gy vrywillig
van den Vader verkregen hebt: vooral niet,
daar zyne gedagtcn vermocdlyk, uit hoofde
van uw lang ftilzwygen, veranderd zullen
wcezen, en hy niet de Tyran van zyn Dogter
zal begecren te zyn.
„ De Tyran van zyn Dogtcr? — i Lieve
„ God! hoe verncedert ge my ? My te
„ moeten huuwen, is dan tyranny?- Is dan , —
Zo dra, Myn heer! viel ik hem in de reden,,
myn wil er niet mede gepaard gaat, is het zo !
„ Maar my ongelukkig te maaken, is dan
C 4 „ niets ?

( 40)
„ niets ? Gy kunt dan alle myne voor-
„ uitzigten verydeld zien , en onverfchillig
„ blyven; zonder my de minde blyk te
„ geeven, van dat anders'zo zeer bekoorlyk
„ medelyden eener Vrouwe?"
Ik weet in de daad niet, lieve Jet! hoe het
bykwain , maar ik gevoelde weezenlyk geen
het geringde medelyden; ik ben evenwel an­
ders niet hardvogtig , en echter gevoelde ik
thans iets in myn binnende, dat er naar zweem­
de.
Ik verheugde my zeer, dat myn Vader bin­
nen trad, en hem met zig nam,want, by dee­
ze geleegenheid, had ik mooglyk in een ge­
heel ander licht kunnen voorkomen, dan de
grond van myn hart anders wel eischre.
Kort daarop liet myn Vader my zeggen ,
dat ik op myn Kamer zou blyven. Ik kwam
myn opgedrongen Gast niet weder te zien,
en hoorde den volgende morgen, dat hy we­
der op reis gegaan ware. Had echter het ge.
val met Ferdinand geen plaats gehad, myn
Vader zou my tot zyne hand gedwongen heb­
ben.
Intusfchen, daar alles met Ferdinand nu voor-
by is, heeft deeze Gefchiedenis my zo bang
ge-

C 41 )
gemaakt, dat ik, by d e eerde geleegenheid
myn Vader verzoeken zal, om my nooit we-
der uittelooven. Indien ik deswegens eenmaal
zyn woord heb, dan houdt hy het; en of.
fchoon ik niet het geringde uitzigt hebbe.of
de kleinfte hoop voede , om ooit naar myn
e Igen zinlykheid te huuwen, zal ik my echter
zien te wagten , om immer iemand in de han­
den te vallen, die ik niet verdraagen kan.
Dank zy den Hemel , dat ik ten minden
heden die troost geniete, van weder eene
Vriendin te hebben , die alles voor my
zal zyn, en waaraan ik alles ontdekken kan.
Maar zult gy my eveneens behandelen ? myn
Waarde ! - Mag ik hoop. voeden, dat gy my
met de zelfde oprechtheid zult te gemoete ko,
men ? Doch waar twyffel ik aan ? Gy
waart immers zulks altoos, waarom zoudt gy
het dan heden niet zyn tegen
Uwe
LOUIZA.
C S ELF-

(V-)
E L F D E B R I E F .
Maria iVahlcr aan Mejufnouw Baskemage.
De verandering van myn Naam, lieve Let­
je i zal u zckerlyk vreemd voorkomen ! intus-
fchen is dezelve gegrond, zo er flegts geen
tooverv plaats hebbc, waar door een Koplaa-
res beguicheld, en een Minnaeres bedroogen is
geworden.
Myn ondernomen Inval is my zo voortret-
lyk gelukt, dat ik aan een Man , aan Rykdom
en tot een tydftip geraakt ben, waarin ik die
ouden, wel zoete,doch hoogstgevaarlyke ver-
maaklykhceden vergeetc. Ten minften tot he­
den toe heb ik dezelve vergeeten. Ik denk
er niet meer aan; wensch er niet meer om,
en hoop ze, beneffens allen, die er deel aan
mogten hebben , zo glad te vergeeten , dat er
geen de minfte fpoor in myn geheugen van
overig blyve.
Ik weet niet, of het de zwaarmoedigheid is
der kleine ongelukkige, wier naam en gefchiede-

C 43 )
denis ik aangenomen heb, dan of het een gc«
voel zy, dat geduurende myne afdwaaling in
my verborgen lag ; althans ik ontwaar
iets in myn binnenfte, dat fterk naar berouw
zweemt.
Maar wagt! Nu weet ik wat het is! -
't is het boozegeweeten , dat in my ontwaakt! —
Ja! Letje! dat is-het! - 't Is het gevoel van
kwalyk gedaan te hebben, met my in zulk een
losbandig leeveu intelaaten.
't Is waar, wanneer ik bedenke, dat het glad
vergeeten zou kunnen zyn, dan ftel ik my ge-
heel gerust, en voel geen de minfte tegenzin
in mynevoorigebedryven; het kan derhalven
hetgewisfe niet zyn, dat my geweldig knaa-
gen zou, al had ik enkel maar het geheugen,
van 't geen ik gedaan heb.
Ik heb het gevonden, Lstje ! . H e.
laas ! het is maar al te zeker de vrees, om
als eene Bedriegfter ontdekt te worden , de
vrees om ten fchimp der geheele waereld te
ftrekken.
Ik ben er derhalven niet te gelukkiger door,
om dat ik een uitmuntend Egtgenoot heb, dat
ik rykdom en rust bezit, niet gelukkiger
daar door, om dat ik vastlyk voorgenomen heb,
deugd-

( 44 )
deugdzaam te worden: ook niet, om dat ik
berouw heb van 't gene ik deed! lk was
niet gelukkig, dewyl ik dat alles niet gevoel­
de , en ik my van de eene verdooving en be.
dwelming in de andere ftortede! Wan­
neer zal ik dan gelukkig zyn, en wat moet ik
doen, om het te worden ?
Ach'. Letje', wanneer ik aan zekere jaaren
myns leevens te rug "denke! — doch gy weet
daar niets van. Vergun my, u iets van
myne jeugd te zeggen.
Ik ben een Dogter uit eene der eerfte Hui­
zen van Berlyn. Myne Ouders beminden my
teder, en verdienden de hoogachting der ge-
hcele waereld. Zy waren niet befmet met dat
algemeen verderf, dat in deeze groote Stad
heerscht; Zy bouwden op deugd en rechtfeha-
penheid, als op de twee Zuilen der eeuwige
Zielenvreede , en preezen my door daaden
deeze grondflagen van beftendig geluk aan.
Zonder geftrengheid of Dweepery hadden zy
my opgevoed; zy veroorloofden my alle on.
fchuldige vermaaken; waarfchuuwden my ech­
ter by elk van die, om niet tot utterften over
te flaan. Zy leerden my het misbruik en ge­
bruik der dingen juist onderfcheiden, zo dat
ik

+5)
ik niet dooien kon, byaldien ik flegts altoos
op myne hoede ware.
o Hoe verblyd waren zy, dat ik hunne Les-
fen 20 goed aannam, en hunne voordellen zo
juist begreep ! Zelfs waren zy reeds zo zeer
met my ingenomen, dat zy vooronderftelden
my niet meer te mogen- hoeden ; en ik was
zo verre verbyfterd, dat den geenen dapper
zou uitgelaechen hebben, die my van verleiding
voorgepraat had.
Ik was vyftien jaaren oud. Dat er iets in
de waereld was, dat men Liefde noemde, wist
ik, doch wat de Liefde eigenlyk was, wist
ik niet. De Deugd en Rechtfchapenheid daar­
entegen kende ik in al haar omtrek Ik rede­
neerde over dezelve even als een Boek. Ik
beklaagde elk eene myne Medegezellinnen, die
verleid was geworden, en befchouwde my'zel­
ve als onoverwinlyk.
Het viel elk Mansperzoon ten uiterfte be-
zwaarlyk om toegang in myn Ouders huis tc
erlangen. Hy moest zig door een deugdlyk g 3.
drag aangenaam gemaakt hebben, of doer lui­
den van verdienften aanbevolen geworden zyn.
Tot dien tyd toe had niemand het gewaagd,
my iets meer dan gewoone vleieryen , over
my.

( 46 )
tnyne fchoonheid te zeggen. Ik had elk , die
my iets meer toevoegde, kort en gevoelig af-
gezet.Men hield my vooreen koude, trotfche,
ongevoelige, die geene opmerking verdiende.
Zulks was myne Ouders zeer aangenaam. Zy
hielden my daardoor beveiligd tegen de ver­
leiding, en duldden ook geenzins , dat ik
in den ongehuuwdeu ftaat , de romanesque
Liefde wortel liet fchieten. In den Egt alleen,
zeiden zy, was de Liefde bekoorlyk.
Blancheville intusfehen had zig in ons huis
weeten te nestelen. Was hy waarlyk die ge-
ften, waarvoor hy zig uitgaf, of had hy ecni-
ge aanbeveelingen weeten opteloopeu, die hem
den toegang bezorgden ? Ik weet het niet. De
jaaren, in welken ik de eerfte kennis aan hem
kreeg,' waren de jaaren myner weltevreden­
heid. Toen was ik fier en moedig , en fmaakte
eene rust, die niet weder in myn ziel geko­
men is, en er ook nooit weder inkomen zal.
Evenwel ben ik het met my zelve niet eens,
of alles by my in dien ftaat zougebleeven zyn,
byaldien het oogmerk van Blancheville niet ge­
lukt ware. Wanneer ik die hevige driften in
aanfehouw neeme, die naderhand in my ont-
waakten; die my, tegen dank van de eene afwy-

C 47 )
Wyking tot de andere wegfleepten, dan febynt
het my toe, dat het enkel aan de onrypc Na-
tuur en de ouderlyke Zedenksfen te danken
zy, dat ik betere gedagten voedde; en wan­
neer ik my dit voorftcl, dan neem ik voorbe-
fchikking en natuurgeftel te baat, om cr myne
fchulden agter te verbergen.
Menigwerven kaatst myne woede op Blan­
cheville te rug. Had de Bedrieger de verze­
keringen zyner Liefde geitand gedaan! Was
zyn hart waarlyk geweest, dat het voor-af te
zyn, dan had ik mooglyk gelukkig geweest
want ik beminde Hem onuitfpreeklyk.
Doch gy zult vragen , hoe hy het, ondanks
myne grondftellingen, fierheid en zelftevree-
heid, zo verre had kunnen brengen, om my te
verkloeken?
Ik was de eerfte niet, Letje! die doorhem
overwonnen werd. Hy was een doorfleepen
Booswigt Hy wist in den beginne zig zo vast
by myne Ouders te zetten; Grondftellingen,
die de hunnen volkomen gelyk waren, in zy!
nc redeneeringen te mengen, dat zy hun ge­
heel vertrouwen op hem ftdden. Zy geboo.
den my zelfs, om, op myne bezoeken, hem
tot myn Geleider te neemen. Een geruimen
tyd

( 48 )
tyd lang kon Blancheville geen enkelen aan-
blik van my verkrygen. De onderwerpen on­
zer faamenfpraaken betroffen altoos de geleerd-
heid of het menschlyk leeven, en dit was
waarlyk een ryke ftof, die ons lang en dik-
wils kon gaande houden. Ik werd daardoor
aan hem gewoon; vond hem aangenaam; en
begon hem veelal te gelooven in zaaken, die
ik anders niet geloofd zou hebben.
De overgang van Symphatie tot Platonifche
Liefde was weldra gemaakt. De vernuftige
MinnaBr werd voor my een Bron van duizend
aangenaamheeden. Hy vleidde myn Hoogmoed;
en deeze Liefde verleende my een Voorrecht
boven alle myne Medezusters. Met de ver­
hitting der Ziel geraakte het lighaam ook in
vuur. Welke kunsten werden er niet door
hem te werk gefield. Wyn, de nagt, de harts-
t o g t ) alles vermeerde zyne zegenpraal.
Het ergfte by dit alles was, dat er van dat oo­
genblik af eene bedenking by my oprees, of
het vermaak den mensch niet ruim zo eigen
ware, dan de zelfverloochening.
Myn Huichlaar bragt niet weinig het zyne
toe , om dit denkbeeld in my te verfterken.
Toen ik hem een verwyt over zyn gehouden
ge-

C 49 )
gedrag deed,en de Grondftellingen die hy zelf
opgegeeven had, hem voorhield, antwoordde
hy my daadlyk; dat zulks het eenige middel
ware, om de vooröordeelen to beftryden, zo
als ik dezelven gehad had. Weldra zou ik lee-
ren inzien, dat wanneer ik dezelven langer had!
blyven voeden , ik my in een rampzaligen Af­
grond van zelfverloochening geftort zou heb­
ben, die my eindlyk geheel zou hebben uitge­
teerd, dewyl het lichaam veel te zwak was,
om de ziel op dat fteile pad te volgen.
In de daad was ik ligtiyk te beweegen, om
aan zyn zeggen geloof te geeven , vermits de
ftreelende vooruitzigten zyner onverbreeklyke
Liefde, my voor alle onaangenaamheeden ge-
noegzaame verzekering fcheenen te bezorgen.
Gy weet, Letje! dat ik my uit myn Ouders
huis door hem fchaaken liet, doch de aanlei­
ding daar toe is u onbekend.
De Hofraad G** was een der vertrouwd-
He Vrienden van myn Vader. Zy waren te
faamen opgevoed; hadden eenerlei denkwyze,
en onderhielden de naauwfte Verbintenisfen
hunner Huizen met elkander. Wy Kinderen
waren dus ook altoos by een. De eenige Dog-
ter van den Hofraad fcheen de zedigheid zelve.
D
Elk

( 50 )
Elk een voedde deswegens geneegenheid en
hoogachting voor haar perzoon. Zy zou myne-
beftendige Gezellinne geweest zyn, doch
tvy hadden nooit dat hartlyk vertrouwen in
elkander gefield, dat daartoe verëischtwordt,
want zy kwam my zeer agterhoudende voor,
derhalven moest ik het ook weezen.
Eenige Maanden, na dat ik reeds met Blan­
cheville in een foort van heimlyken Egt ge­
leefd had , en het niet eenmaal had durven
waagen, om, (daar ik zyne grondftellingen
kende,) hem te verzoeken, van by myne Ou­
ders om myn hand te willen aanhouden, kwam
de Hofraad droevig en neerflagtig tot ons, en
myn Vader floot zig omtrent een half uur met
hem op.
Kort daarna werd ik geroepen. Myn Vader
nam my minzaam by de hand en zeide: Ik heb
geen reden, myn Dogter! om onvergenoegd
over u te zyn. Doch enkel ter uwer waar-
fchuuwing, moetik u het droevig Noodlot van
den Hofraad bekend maaken. Zyne zedige
Dogter heeft zig in zo verre vergeeten, dat
zy zedert een halfjaar, gemeenzaame verkee- t
ring gehouden heeft, met een Perzoon , waar­
aan hy ze niet ten Huuwlyk geeven kan, De
ge-

C5i)
gevolgen van deeze verkeering zyn reeds blykbaar
geworden, en de Vader ongelukkig gemaakt,
door het Meisje, waarop hy moedig
was.
Konzy zig vergeeten, dan is het ten minden
van u ook mooglyk. Gy gaat daaglyksch
met Blancheville om: heeft hy u ook iets-van
liefde gezegd?
Ik werd bloedrood. Uw gelaat antwoordt
my! vervolgde myn Vader; en 't verwondert
my, daar de Man myne Liefde voor en tot hem
zo wel weet, dat hy zig niet nader verklaard
heeft. Zulks is my een reden , om aan de
waarheid van het Charadter, dat by aanneemt
te twyffelen. Wagt u derhalven voor hem,
tot dat ik u nadere Berigten doe toekomen!
Ik zal dezelven zo van hem, als van zyne
Familje zien intewinnen , dat ik, by overyling
tot dus verre verzuimd heb.
Met moeite had ik de ontfteltenis verbor­
gen, waar in ik my bevond, en ik was zeer
blyde, toen myn Vader my beval heen te gaan
De geheele waereld lag my op het hart. —
't Was my onmooglyk den Chaos te doorzien
die ik in myn binnenfte ontdekte, waar pligt
en overtreeding met elkander overhoop lagen.
D 2 M e t

( 52 )
Met fmart verwagte ik, dat Blancheville kómen
, en my uit dit alles redden zou.
Hy kwam. Ik ftelde hem alles voor oogen.
Dit was erg! zeidc hy. Hy heette geenzina
Blancheville, en vermogt ook geenzins den
naam van zyn Familje te noemen. Myn Vader
derhalven zou er gewislyk nooit in bewilli­
gen , my aan hem te geeven, dewyl hy hem
voor een gelukzoeker zou houden.
Traanen waren myn toevlugt. Hy droogde de­
zelve medelydende af;geliet zig als in vertwyf-
feling te zyn, en deed' my den voorflag, om myn
Ouders huis te verlaaten , en zyne eeuwige
Liefde, tot myneBefchutsvrouw aanteneemen.
]ong,onërvaaren, en in eene onbefchryflyke
vrees voor myn Vader, was deeze Voorflag
my welkom. -Ik geloofde, in zyne Liefde alle
vergoeding te zullen vinden. In ftede dat het
voorbeeld myner Gezellinne my had behooren
oplettende en omzigtig te maaken, bevestigde
het my in 't denkbeeld, dat elk Meisje even­
eens gevoelde als ik, en dat myn Vader onge-
lyk had. Alles verfterkte mydus in hec voor-
neemen , om my van een Huis te verwyderen,
waar men geen vergenoegen kende, en waar
men het aan niemand vergunde.
Wan-

C si)
Wanneer ik my te binnen breng, hoe ge.
maklyk en zonder de minde aandoening ik het
huis myner Ouderen verliet, dan ontroert my
de gedagten van toenmaals kwalyk gedaan te
hebben , want de Verleider had my geheel ver­
blind. Myn Vader vernam den volgenden dag
myne vluggen dierf aan een beroerte. Myne
Moeder volgde hem weldra. Ik gaf aan Blan-
cheville Volraagt, om myn Erfenis voor my
te ontvangen. Ik was verblind genoeg , om
alles aan hem overtelaaten, en niet eens op
een openlyk Huuwlyk aan te dringen. Het be-
kóorlyke der vryheid, dat hy my treffende af-
fchilderde; Zyn betoog van den dood der Lief­
de in den Egt; de afkeer die ik in my ont­
waarde, om flegts een vonkje deezer Liefde
by hem te zien verderven, dit alles we-
derhield my , om op de geringde zekerheid
voor my zelve, in dit geval, bedagt te zyn.
Dit duurde twee jaaren aldus voort, en ik ver­
beeldde my in een Hemel te weezen,.
Eensklaps betrok deeze heldere Hemel met-
de zwartfte Onweerswolken. Op den on.-e-
lukkigden Morgenftond van myn geheel lee-
ven, vond ik een Brief op myn Toilet lig­
gen. ^ Hy was van Blancheville. Ik voedde
D
3 nog

( 54 )
nog geen de minfte argwaan, toen ik hem op­
brak 1 doch lees hem, en verbeeld u hoe
ik getroffen was! Ik voeg een Affchrift
hier neffens.
Nu geraakte myn bloed geweldig aan 't gis­
ten, doch ik was moedig genoeg, om dee­
ze laage ziel te kunnen verachten. Myne •
Liefde was in eens geheel verdweenen , en geen
de minfte zugt kwam er in myn hart op , om
my weder aan hem te verbinden. Hy had my
met Kroon en Schepter kunnen ontmoeten, en
ik had den Kop voor hem afgekeerd. Gy waart
getuige van het geen ik hem eens 'toevoegde,
toen ik hem eens onverwagt aantrof, en gy
waart tot nog toe onkundig, om welke reden,
ik hem met zulk eene uitfteekende verachting
behandelde.
Tot dat ik kennis aan u verkreeg, Letje!
was ik zeer ongelukkig. Die genoeglyke da­
gen in myns Vaders huis kwamen my telkens
voor den geest. Heden pynigde het my niet
weinig , daar ik my zelf als de oorzaak van
den dood myner Ouders befchouwde ! ik fchrei-
de dag en nagt, en echter, wanneer ik de zaak
wel inzie , fchynt het my toe , dat ik meer
weende, over het fchandlyk bedrog van Blan-
che-

( 55 )
cheville, en het-gemis van verkeering, dan wel
over hen. Duizend voordellen deed my myn
hart, om my aan hem te wreeken; want van
alles wat hy my gefcheeven had geloofde ik
niets, maar begreep dat hy my moede was.
Myne fierheid was verfchriklyk vernederd geworden.
Ik kwam my zelve lelyk voor,wanneer
ik my voorden Spiegel delde. De grootde
raazemy die ik beging was , dat ik een
Brief aan myn Broeder fchreef,• hem om vergiffenis
voor myne afdwaaling verzogt , en
myn verlangen "betuigde , om weder in den
fchoot der Familje te worden opgenomen.
Men antwoordde my, dat men flegts ééne
Zuster had en kende. Ik moest my openlyk
rustig gedraagen, en nimmer doen blyken, dat
ik tot hunne Maagfchap behoorde, of men zou
den Vader- en Moedermoord voorbeeldlyk wee-
ten te dratfen.
Ik werd woedende over dit antwoord. Men
wil my den weg opdelven, riep ik, om tot de
Deugd wedertekeeren ! Welaan ! ik zal my dan
ganschlyk der Ondeugd overgeeven ! Dit was
het tyddip, waarin gy by my kwaamt, en my
te rug hieldt, van myn 'voornoemen, om aan
myne Zuster te fchryven. Gy verhaalde my
D 4 uwe

(.56)
uwe Gefchiedenis, en het overige is u be
kend.
Had de Ritmeester my niet bedorven, nooit
zou ik u verhaten hebben. Doch ik had
niets meer, en de geleegenheid kwam my al
te fchoon voor, om er geen voordeel mede te
doen.
In de daad ik dagt niet het Offer van Hymen,
maar van Cythera te zullen worden. Ik dagt
niet eene eerlyke Modekraamfter in de waereld
te zullen vinden.
Of dit alles nu ten mynen besten zal ftrek-
ken, weet ik niet. Het eenige dat ik weet is,
dat ik my zeer wel naar de omftandigheeden,
waarin ik my bevind, heb weeten te fchikken;
en het eenige dat ik van u verzoeke, is, ftil-
zwygen en poogingen , om my ganschlyk in
het vergeetboek te doen komen. Want een­
maal moest ik er uitfcheiden! mooglyk zal de
tyd verder alles heelen, wat my nu nog aan
het hart knaagt.
Ik ben enz.
MARIA.
TWAALF-

^ ( -57 )
T W A A L F D E BRIEF.
Blancheville aan Maria.
J- Joe gaarne, Iieffle Maria! befpaardeifc my
zeiven het verdriet, om u te moeten zeggen,
dat onze fcheiding onvermydlyk is. Vermits
ik ook bedugt was, dat dit Affcheid te fterken
indruk op ons mogt maaken, ben ik heimlyk
vertrokken. Myne Familje begeerde myne te­
rugkomst.
De verfchillen, cusfchen dezelve en my zyn
in der minne vereffend. Mooglyk moet ik my
eerlang in een Juk laaten fpannen, dat gy
nooit behoeven zult. Ongetwyffeld benyd ik
u, dat gy z o onafhanglyk zyt; . maar ik
kan haar niet benyden, die ik eenmaal bemin-
t i e
' die ik nog waardeere!
Gy weet zelve , Maria ! dat eenerlei kost
daaglyks gegeeten, zeer fpoedig tegenftaat. Of
men nu misfchien z 0 veele bekoorlykheedcn
mogt bezitten, dat men deswegens niet te vree­
zen hadde, moet men evenwel op zyn hoede
D 5 w c e.

( 58 ')
weczen, dat de hartstogt "iet in onverfcliiliigheid
ontaarte !
Wy hebben altoos zo openhartig met el­
kander gefproken, waarom zou ik het dan he­
den ook niet doen? Wy hebben de vermo­
gens der menschlyke ziel maar al te wel ont.
leed, en zyn te dikwils van eenerlei denkwyze
geweest, dan dat gy ook heden niet met my
cenftemmig zoudt zyn', ten minden , wanneer
gy derker zyt dan ik, dat gy geene toegceven-
heid omtrent my zoudt gebruiken.
Geduurende een jaar gevoelde ik reeds iets,
datmyinluiderde, my van u afterukken, ten
einde gymy even zo dierbaar zoudt blyven, als
gy my zyt. Dit verborgen iets heb ik langen
tyd bedreeden. Ik heb-gepoogd u zo gevallig
tc blyven als te vooren.en gy zoudt geene de
minde uitwendige vermindering myner Liefde
befpeurd hebben. Heden echter komt de op­
roeping myner Familje my juist van pas, om
dit opzet ter uitvoer tc brengen.
Ik zal, zo veel ik kan, my wagten, om
enige Verbindtenisfen aantegaan , die drydig
met'myne Vryheidzyn, en als dan keer ik
„ogeens tot u weder, om, met eene vernieuw­
de Liefde, andermaal de uwe te zyn ! Dan
zal

C 59 )
zal de tegenwoordige Vryheid gulden Ketenen
fmecden.
Geniet intusfchen alle de geneugten, die
uwe begaafdheeden en bekoorlykheid u ver-
fchafFen kunnen. Gy zyt veel te fchoon.om
met van Aanbidders omringd te weezen , zo
dra men weeten zal, dat onze Verbindtenis op-
houdt.
De Rekening van uw goed fluit ik hier in. Gy
zult het zelve zeer gcfmolcen vinden; doch
wanneer gy u w e groote Uitgaven u erinnert,
zal u zulks niet zonderling voorkomen. Gy
hebt daarenboven het middel in handen, om
uw kas fpoediger te vullen, dan zy gelee'digd
werd.
Met de vuurigfte verzekeringen van dankerkentenis^
voor uwe onfehatbaare Liefde, en
van de belofte, om eens wederom famen te
komen, blyve ik enz.
BLANCHEVILLE.
DER-

( 6o )
D E R T I E N D E B R I E F .
Mejufvrouw Baskernage aan den Ritmeester
Strundel.
Ik heb gehoord, Heer Ritmeester ! dat gy
naar N** reizen wilt, om u daar te verftrooïén.
Ik wensch, dat gy u aldaar wegens de ontrouw
uwer Geliefde fchadeloos houden, en zig aan
de kleine Lotje wreeken moogt.
De reden van myn fchryven is een verzoek
aan u '. Ik heb eene Vriendin in N**. De
Vrouw van de Profesfor Wahler. Zoudt gy
haar deezen Brief wel willen doen toekomen I
maar het moet heimlyk gefchieden, zo dat haar
Man het niet gewaar worde. Het beste zou
zyn, dat gy zelfkennis poogde te maaken, en
hem beitelde, en ik verzeker u van eene vriend-
lyke ontvangst.
Verwaarloost gy echter myn verzoek , dan
verzeker ik u, van aan het uwe ook niette zul.
len voldoen.
Ik ben enz.
CHARLOTTA BASKERNAGE.
VEER-

(6s. )
V E E R T I E N D E B R I E F .
Lotje aan Maria.
Ik weet waarlyk zo min als gy, of ik u ge­
luk wenfchen, dan of ik u bekiaagen moct :
het laatfte ben ik het naast geneegen te geloo-
ven; ten ware dan, dat gy u zo zeer in de .
gunst van uwen Man had weeten te dringen,
dat uwe wil volmaakt den zynen was.
Dewyl gy m y z o openhartig uwe ganfche
Gefchiedenis voor onze kennismaaking, ne-
fchryft, kan ik voor u niet verzwygen, dat ik
dezelve reeds wist, dewyl Blancheville ze my
in 't vertrouwen gemeld had, daar hy toen ter
tyd myne Liefde zogt, en my opdroeg, kennis
met u te maaken. Ik heb derhalven tegen hem
geene verwondering over uw gedrag doen biy.
ken, om dat ik wist, hoe vernederend hy u
behandeld had: ik heb hem daarom zelfs ge­
haat.
Ware de Earon niet .het Slagtoffer zvner
losbandige leevenswyze geworden, lief Meis­
je!

( 62 3
je! gy waart als nog gelukkig, en bezat de
Ritmeester zyn vermogen, gy zoudt het ook
zyn. Delaatfteis in vertwyffeling, en is voor-
neemens een Reis te doen, om zig te ver-
itrooïen; waarfchynlyk te voet, want aan geld
ontbreekt het hem. Ik heb, onder de hand,
door een Jood , hem eene kleine fom doen
aanbieden, en hy heeft ze ter leen aangeno­
men , want gefchenken neemt hy nooit, ten zy
dezelven van zyne kleine lieve Maria komen.
Uwe Naarvolgfter is , uitgenomen haare
dweepende zwaarmoedigheid, taamlyk geluk­
kig. Hoe verre de Graaf B** met haar is,
weet ik niet; ik kan het ook van hem niet te
weeten krygen,.want thans is hy zeer geheim­
houdende; dat hy haar werklyk onderhoudt, is
zeker, doch daar uit is nog geen befluit te trek­
ken, want dikwerf is hy ook een Dweeper,
en het Meisje vertoont eene onöverwinlyke
deugd.
Ik zal u van tyd tot tyd, door middel van
den Overbrenger van deezen Brief, die, ik
vertrouw, dat u niet onaangenaam zal weezen,
berichten van de vorderingen van het nieuwe
Paar doen toekomen; doch daarvoor zyt gy
my eene juiste befchryving uvre omftanfdig-

digheeden, en vooral eene van uwen Man ver.
fchuldigd. Ik zou gaarne willen weeten hoe
zulk een Egle Man zig gedraagt. Wy zagen,
wel is waar, by ons Egtcmanncn genoe-.doch
dewyl het, de Hemel zy geloofd! onze Man-
nen niet waren, wecten wy ook niet, hoe zy
het met hunne Vrouwen ftelden.
Gy kunt er zeker op gaan, dat ik, .
Eénen uitgezonderd, - met niemand een Juk
zal draagen. Daarentegen leef ik ook ten ui.
terde OEkonomisch, en eerlang heb ik z o
veel by elkander, dat ik er des noods van
leeven, en ook nog anderen Behoeftigen van
te goede doen kan, wanneer myn tegenwoor­
dige Ridder, die gewislyk de laatrte is, zal af­
zitten.
Men houdt ons, Maria! ten minden veelen
van ons, voor veel erger dan wy in de daad
zyn : menig uitgedreeken gelaat gaan wy in
Vroomheid, en menige aandoenlyke Ziel, in
werkzaam medelyden te boven.
Antwoord my fpoedig en wees verzekerd,
dat ik u, in weerwil der Liefde eens Mans,'
beminne,
Ik ben , enz..
LOTJE.
VYF-

(

C 65 )
dagt, toen hy nog voor ray leefde ? - O laat
my dan voor 't minst den troost van uwe lip­
pen hooren; dat gy het my vergeeft! het
my vergeeft om der Ouderen wil, die ik gaarne
gelukkig wilde zien.
Ik ben ongelukkig gehuuwd. Ik behoef u
niet meer te zeggen, om u het ganfche gewigt
myner verfchriklyke omftandigheeden te doen
gevoelen. Gy weet, welk eene zaligheid ik my
in den Egt verbeeldde! verbeeld u dat geheel
het tegenövergeftelde my treft, en ver­
waardig my met uw medelyden.
* * * * *
Zo even ontvang ik een Brief van Louiza.
Ik fidder om hem te openen. Ó Dat hy toch
troostlyke Berigten behelzen mogt! dat *
uwe Henriette er een mogt vinden van u, _
van u, als den Man van Louiza !
* * * * *
o Hemel! — Wahler! gy hebt dan niet
gewild ? Louiza is dan de uwe niet ? _
Ook dat Meisje is ongelukkig, gelyk ik ben?-
en een ander bezit u ? - Deeze andere —
hoe gelukkig moet zy zyn ! Ik J n o e t h a a r
E
be-

( 66 )
benyden , Ferdinand ! • i* erken bet, ik
behoorde zulks niet te doen, maar ik kan
niet anders, 't Is droevig,en het denkbeeld
grenst aan de zwaarmoedigheid, wat zeg
ik, aan de zwaarmoedigheid? het grenst
aan de vertwyffeling, dat myn Ferdinand ge­
hoor ontzeidc aan zyne Henriette'. haa-
ren wensch ten minften niet in overweeging
nam, en een fchielyken Inval, op haar ver­
zoek , niet uitftelde, want die Inval was
zekerlyk fchielyk !
Doch waartoe dit klaagen ? Ken , myn
Waardfte! ken, myn Ferdinand! den wensch,
dien mooglyk myn mond niet uitfpreekt, doch
dsen myn hart denkt. Mogt zy, aan wie gy
uwe hand gaaft, uw leevenspad met roozen
* beftrooïen! mogt zy, lieflyk als een zomer­
koelte ,-u alle geneugten in dit jammerdal doen
fmaaken! Mogt haare ziel fchoon en zuiver
zyn, even gelyk de Liefde uwer Henriette was,
en mogt zy u eeuwige zaligheeden toe lac
c h e n i Allcenlyk, myn Ferdinand! alleen-
lyk 'behoorde gy het aandenken aan uwe Hen­
riette, niet geheel uit uwe ziel te verbannen!
o Zy maakt nog zulk eene hartlyke aanfpraak
op «we tederheid, op uwe Vriendfchap, die
in

C 67 )
in een volmaakter leeven , Liefde is.
Deeze, - (lees dit uwe Gade niet voor!)-
deeze zal eenmaal voor haar herleeven ! Zy
zal die behouden, boven allen, die zig in uw
hart poogen te dringen.
En nu, Ferdinand! om alles wat u lief en
dierbaar zy, flegts eenige weinige woor­
den! —. flegts de verzekering, dat gy uwe
Henriette niet veragt! byaldien gy dan verder
niets voor haar gevoelen kunt!
De zekerheid hier van, 't js waar, —
zou my doodlyk weezen. - Ik moet uitfchei-
den. Het bloed perst'my naar 'thart. o Mogt
het berden! mogt het voor niemand meerder
kloppen , wanneer Ferdinand de myne niet
meer is.
HENRIETTE.
E * ZES-

( 68 )
ZESTIENDE BRIEF.
* Mevrouw Hasten aan Louiza
Befte Louiza!
Ik heb uwen Brief geleezen. Blydfchap en
fchrik bevingen my beurtlings. Gy dan,
gy hebt jook Ferdinand verlooren? Beiden
derhalven waren wy tot het Ongeluk ge­
doemd.
Naderhand meer hier van. Myn hart is te
vol! het niet teffens voor u uittefchudden zou
my dooden. Myn Ongeluk is zo groot, dat
ik er my geen begrip van formeeren kan, om
het u in zyn ganfchen omtrek te fchilderen.
Ik wilde u fchryven, wat affpraak ik met
myn Man gemaakt heb. Ik wilde u eens zeer >
•veel van zyne Edelmoedigheid, van zyne toe-
geevenheid, goedheid, en al die vryheeden ver-
haaien , die hy my vergunde. Maar heden
heb ik flegts noodig u weinig te zeggen, en
gy weet alles. Hoor dan! Hy is een Belofte-
verbreeker,een trouwlooze, die beloofde het
- . geen

( 69 )
geen hy houden kon; doch niet houden wil­
de. Twee jaaren lang heeft hy zig onder
een Masker verfchoolen, om my te vangen, en
nu, nu hy my gevangen heeft, rukthy, be­
reids in de eerfte Maand, het Mom af, dat een
zwart hart verborg, en ontdekt de valschheid,
waar hy Waarheid en Eerlykheid voorwendde!
Zyne eerfte verandering befpeurde ik aan de
Gierigheid, waarmede hy het geld van myn
Huuwlyksgift van myn Vader ontving. Deeze
Üep zo fterk in 't oog, dat myn Vader zelf
hem zei : Hoe, Zoon! 't is even als ofgy
nooit geld gehad hadt.en echter weet ik het
tegendeel. Hy bedroog andermaal myn Vader,
doch my niet. De Huichlaar nam, my aan­
ziende , een vriendlyk gelaat aan, dat echter,
toen ik het zag, my den fchelm in 't hart aan­
kondigde, en zeide: Dit geld is my zo waar­
dig , alleen, om dat uw onwaardeerbaar Jetje
het my aanbrengt. Immers zyn de verliefden
Kinderen ! zei de goede Vader, die geloofde
het zo voortrefiyk met my gemaakt te hebben.
Toen ik op myn eerften Brief aan Ferdinand
geen antwoord ontving, liet ik zomtyds bly-
ken, dat ik er bedroefd over was, en dan be­
gon hy, hy, die geene liefde kent, —~
E 3 met

( 70 )
met dé getrouwfte Liefde den fpot te dryven;
lachte my uit .en zeide: Ik moest niet geloo-
ven, dat het immer ernst geweest ware, met
de liefde van Ferdinand ! het kon wel op eene
verleiding, maar nimmer op eenHuuwlyk toe­
gelegd zyn!
Deeze befchuldiging verontruste my gewel­
dig. Binnenhouden kon ik my niet. Ik ant­
woordde hem derhalven , dat hy bedenken
moest, onder welke Bedingen ik hem myne
hand gegeeven heb. Langs deezen weg kon
hy'nimmer op myne Liefde hoopen.maar wel,
wanneer hy medelyden met my betoonde, en
my wegens een verlooren Goed te vertroosten
zogt.
Waarachtig, Mevrouw! antwoordde hy, dat
zou iets nieuws zyn, wanneer de Man de Vrouw
over den verlooren Minnaar moest te vree­
den (tellen. Deed ik niet genoeg, dat ik u de
Briefwisfeling veroorloofde ? Kan ik het hel­
pen , dat hy Schurk genoeg is, om u niet te
antwoorden.
Ik weende. Met deeze uitdrukking, Myn
heer'! zeide ik, beleedigt gy'my al te zeer.
Stel my niet op de proef, of ik u haaten kan;
want myne Liefde is niet onder de Geloften
on-

onzer Egtverbintenis begreepen. De onder-
drukking gaat flegts tot een zeker punt, dan
wordt deszelfsOndcrwerp vecrkragtig,en werpt
alles van zig af, dat het tegenftond. Gy hebt
beloofd, myne liefde te zullen verdienen t Is
dit nu de wyze?
Hy verliet my, en werd hoe langer hoe knor-
riger tegen my. Ik nam my voor alles te doen,
wat eene Vrouw verpligt is. Ik ZOgt hem in
een beter luim te brengen; deed alles om hem
genoegen te geeven, doch verdierf het daar
door nog des te meer. Hy geloofde, dat ik
my nu alles zou haten welgevallen. Hy be­
gon , met my de kleinfte genoegens te ontzeg­
gen. Ik verdroeg dit, en weldra zal de Man,
en zal myn Noodlot my onverfchillig weezen,'
De naam van Ferdinand is het flegts, die nog
ilJ
i^^eft; die myne ziel verontrust, en my
voor myn verftand bedugt doet zyn.
Toen er een Maand verloopen was, na dat
ik den eerften Brief fchreef, begon ik den twee,
den. Onder deezen arbeid werd ik door uwen
lieven Brief verrascht. Deeze gaf my berigt
van Ferdinand. O! ik heb u beklaagt, en haïr
bcnyd, die hem bezit,
Deeze tweede Brief werd ter loops, door
E 4 myn

( 7* )
myn Man, gezien, in de handen van den Bedienden
, die hem naar de Post bragt. Aan
wien, Mevrouw? vroeg hy. Aan Profes for
Wahler! was 't antwoord. Ha ! vertoef
nog een oogenblik. Ik nam den Bedienden den
Brief uit de hand, en deeze vertrok.
„ Hebt gy antwoord op den eerften? "
Neen!
„ En vernedert gy u om den tweeden te
fchryven ? "
De eerfte kan verlooren geraakt zyn!
„ Dat is niet denklyk."
. Dan zal deeze tweede hem tot erinnering
itrckken , om den eerften te beantwoorden.
,, Als of gy zo onnozel waart, om niet in-
„ tezjen, dat hy niet meer met u te doen wil
„ hebben ! — 't Is waar, ik kan hem niet ver-
„ denken, want ik zou eveneens zo handelen
„ met de Minnaares, die een ander boven my
„ gefteld had, eveneens zo, wanneer zy
„ de Gade van een ander ware!
Verwyten ? Mynheer! deeze heb
ik niet verwagt. Heb ik iemand boven hem
gefteld?Ik gaf u myn hand Mynheer ! om dat
ik myne Ouders rust wilde verfchaffen. Gy
zult weldra zien, hoe ongelukkig haare Dog­
ter

( 73 )
ter is. Ik gaf u myn hand, vermits gy betuigde,
zonder myne liefde niet te kunnen leeven,
en reeds befpëur ik hoe weinig u daaraan
geleegen is. Gy hebt mynPerzoon en weinigje
goed gezogt. Gy hebt het verkreegen, en nunu
zyt gy verzadigd?
„ Uw verwyt evenaart voor 't minst hetmy-
„ ne. Wy zyn nu getrouwde ' Luiden : laat
„ ons derhalven dit Gefprek ftaaken! ik wil
„ de briefwisfeling opgehouden hebben !"
En ik, Mynheer! beroep ,ny op uw woord.
Dat is van kragt, en moet van kragt blyven -
'tls voor ons Huuwlyk gegeeven, en flegts
onder dat beding, gaf ik u myn hand, en ik
zal myn Recht weeten te doen gelden.
„ Geene bedreigingen ! Maar nu Me-
„ vrouw! wanneer gy op deezen Brief weder.
„ om geen antwoord ontvangt ? "
Dan zal ik zwygen! - antwoordde ik met
nedergeflagen oogen, en het ftorten van een
traanenvloed.
" m a a l
„ Nu , zend dan deezen Brief nog we- '
d a n o o k e e
' S » een meêr. En ontdekte
„ ik tets in 't vervolg," voegde hy erop een
b l e d e
' f " d c n
toon by, die myin volle kragt
deed gevoelen, tot welk eene diepe flaavemy
E
5 i k

( 74)
ik verzonken was, „ dan zal ik geftrenglyk
„ wceten te ftraffen : want de Man, dieniet
„ voor de eere en den goeden naam zyncr
„ Vrouwe zorgt, is niets waardig."
Hy flapte daarop gansch trotsch voort en
verliet my. Ik zugtte overluid, en was geheel
tot my zelve bepaald, ik ftond zeer lang tus-
fchen beiden ,' twyffelende of ik den Brief aan
Ferdinand al of niet zou afzenden. Eindlyk
zegepraalde myne Liefde over de Gerechtig­
heid. Heb ik den Man wel meer beloofd dan
dc pligten eener Vrouw te zullen vervullen?
en dat doe ik! De vriendfehap komt in 't
Plan niet,
Ik heb derhalven den Brief aan den waardig-
ftari Man.afgevaardigd, doch wanneer hy
my nu niet antwoordt, dan is uwe Henriette
zeer ongelukkig. Ik begeer flegts eenige Re­
gels, flegts vergeeving van hem! - o Loui­
za ! Louiza ! Gy zyt den Man nader dan ik,
zoudt gyhem zulks niet eens in 't oor kunnen
luisteren ?
Doch wat zeg ik? Ik bedenk niet, dat gy in't
zelfde.geval zyt als ik: Myne Waardfte! best
Meisje! innigfte Vriendin ! houd my dit alles ten
goede. Ik zal niets meer van Ferdinand zeggen.
ö
Ik

( 75 )
Ik neem geen minder deel in uw lyden, myn
Beste! dan gy in het myne. Mogt gy in den
Vader eenige vergoeding voor het verlies van
Ferdinand vinden ! Zekerlyk zal hy goed tegen
u zyn. Ontdek u geheellyk aan hem , en zie
van hem de beloften te verkrygen, dat hy u
nooit tot een Huuwlyk dwinge ! 't Zou droevig
weezen, wanneer gy in myne omftandigheeden
geraakte.
Myne oogen zyn duifter door het weenen.
Ik moet deezen fluiten. Alle myne gedagten,
zelf de droevigfte, die in myn binnenfte op-
ryst, zult gy weeten.
Ik ben, enz.
HENRIETTE.
Z E V E N T I E N D E B R I E F .
De Heer Hasten aan den Heer Profejfor
Wahler.
Uw Brief, myn lieve Profesfor! is de zwak­
heid van een oogenblik, waarin de hartstogc
over

( 76 )
over de Wysgeerte zegevierde. Wy Geleerden
moeten met de pen vegten, laaten wy derhal­
ven hetfchimpen agterwegen laaten. Gy kunt
aartige Satiren maaken, doch zulks zet kwaad
bloed, en daarom ook dit uit den weg!
Gy hebt uw woord gehouden, en niet aan
myn Vrouw gefchreeven: doch gy ftaat een
tweeden Brief van haar te ontvangen, en dit
vordert eene tweede waarfchuuwing. Ik zal
niets, van het geen ik te vooren gefchreeven
heb, herhaalen, vermits gy het zo euvel op­
vat.
Alleenlyk heb ik u te verzoeken, om voort
te vaaren, zo als gy begonnen hebt, dan zal
de verwydering in welke wy leeven , ons
voor verdere onaangenaainheeden behoeden.
Ik ben enz.
AGT-

C ?7 )
A G T T I E N D E B R I E F .
Louiza aan Mevrouw Hasten.
Ik zal fiw antwoord niet afwagten, myn Bes­
te 1 alvoorens ik u verder fchryve. Ik kon
ook niet anders, want de aandoening, om zig
geheel aan eene Vriendin te ontdekken is te
ftreelende. Ik ben gelukkig in een opzigt,
waarin ik het niet verwagtte.
Myn Vader is geheel de myne. Weet dat hy
zyn geliefdkooste drift, zyn zugt voor het geld,
aan my opoffert.
Gisteren kwam hy by my, en was min of
meer nedergeflagen. Ik liefkoosde hem, en
zogthem optebeuren. Ik vroeg, wat hem deer­
de, en of ik in ftaat was om zyn lyden te kun­
nen verzagten? Gy, Meisje! voegde hy my
toe! Gy zyt het juist om wier wil ik treurig
ben. Ik heb in de Waereld gezwoegd en ge­
zweet; ik heb het geil op hoopen geftapeld;
om u en uw Broeder gelukkig te maaken. Het
Noodlot heeft Hem aan my ontrukt! maar u
heeft

C 78 )
heeft het my gelaaten, en ik bevind my bui­
ten ftaat, om u volgens uwe verdienften té
bezorgen. Gy waart den beften, den teder-
ften Man waardig, een Man dien gy lief
hebt! dan , hy begeerde uniet! moet
dat een Vader niet treurig maaken ? Wan­
neer ik my de ganfche zaak met alle de omftan-
digheeden , te binnen breng, dan wenschte ik
wel, dat de Oom van Ferdinand het Teftament
niet gemaakt had, of fchoon hy u de helft van
zyn goed verfchuldigd was.
Deeze geleegenheid kwam my veel te fchoon
voor , om ér my niet van te bedienen, en myn
lang doordagt Plan ten minften eens voorte-
ftellen. Lieffte, befte Vader! zei ik, bezorg
voor 't minst aan uwe Dogter eene rust, diezy
zo zeer behoeft, en zonder welke zy niet ge­
lukkig kan worden.
Eisch! eisch! myn Dogter! alles wat gy be­
geert! riep hy, yveriger als hy ooit te vooren
iets gezegd had, gaarne wil ik alles doen,
wat u gelukkig kan maaken.
Vergun my dan, myn Vader! dat ik de helft
van dat goed aan Ferdinand te rug geeve'.
Thans ziet elkeen, dat ik er niets méde koo-
pen wil, want hyis gehuuwd ; maar degeheele
Wae-

( 79 )
Waereld, die ons als baatzugtigbefchouwt, en
algemeen gelooft, dat wy dit Teflament bekuipt
hebben, zal, na zulk eene handeling,
betere gedagten van ons voeden, en wy zullen
den blaam afwisfchen. Ik zal veele luiden
vryer onder de oogen durven zien , die my
heden met een dubbelzinnig gelaat befchouwen,
en gy zelf, befte Vader! zult u in de
oogen van veelen rechtvaardigen, die nu van
u zeggen: De Man is ryk, en evenv/el is hy
fchraapgicrig genoeg, om het goed van Ferdinand
naar zig te willen trekken,
Hy ftond in diepe overdenking voor my,
Eindlyk greep hymyne beide handen. Gy hebt
gelyk Louisje ! zei hy. Ik heb gelds
genoeg! meer dan gy noodig hebt. 't Is ook
alles eerlyk gewonnen, en weet gy wat! Het
geld van dien Oom is met het myne verdiend*
en ingevolge ons gemaakt Contract had ik de
helft der winst kunnen vorderen ,• dit heb ik
echter niet gedaan; derhalven kan ik het nu
doen! Ik begeer flegts geene fchade te lyden;
en dan moet ik u nog iets zeggen.
Gy erinnert u Weiftad immers nog wel! aan
Hem had. ik u beloofd, en ik moest den fchurk
dui-

( 8o )
duizend Ryksdaalders voor zyn afftand geeven,
Ik zal u zyne Qüitantien laaten zien. Dat geld
wil ik er niet by infchieten, want ik betaalde
het ten behoeve van Ferdinand: deeze heeft
ook niet te klaagen; dewyl ik hem u, en al
myn goed teffens wilde afftaan . Die Jongeling
was een Heethoofd teren hy zulks affloeg, en
het zal hem vast berouwen. Wilt gy hem nu
van de overige dertigduizend Daalders de helft
toefchikken, dan zal ik het geld inpakken ?
Ik wilde my aan zyne voeten werpen, doch
hy hief my op. Dat behoeft niet, Louisje!
voor eenige jaaren zou ik zulks niet gedaan
hebben, doch thans doe ik het gaarne. Ik be­
gin nu intezien, dat het geld alleen niet ge­
lukkig maakt, en ik bemin u daarom temeer,
vermits het doode Metaal u zo zeer niet be­
koort, als my.
Myn God! een zo zaligen dag had ik nim­
mer beleefd. Verbeeld u, Henriette! zonder
in 't minst te morren, pakte de Man de vyftien
duizend Ryksdaalders by elkander.
Ik heb ze Ferdinand met eenen Brief toege­
zonden, en zal zien, wat hy my antwoordt':
als dan zal ik er u te gelyk berigt van doen
toe-

(81) s
toekomen, want ik weet, dat zulks u niet on>
verfchillig is.
Ik ben, enz.
LOUIZA.
N E G E N T I E N D E B R I E F .
Maria aan Lotje.
Ik ben recht in myn fchik, dat ik een Brief
van u heb. Niet als of ik my daardoor
eenige voorleeden tyden erinnerde , en myne
tegenwoordige dagen er door verligtede! maar
Wel, om dat ik in alle uwe tegenwoordige en
toekomftige Brieven eene Vriendin vinde en
vinden zal, die my hier ontbreekt, vermits ik
het hier niet waagen durf, iemand regt in de
dogen te zien.
Al wie ik zie, houd ik verdagt van my te
Willen verraaden. 't Geen gy my van den
Ritmeester fchryft , doet my leed, want hy
beminde my ongemeen, en niets in de waereld
zou my te dierbaar voor hem geweest zyn.
E Doch

C «O
Doch myne krachten konden het niet langer
uithouden. Ik bedank u, lieve Lot! dat gy
hein , naar uw vermogen, geholpen hebt. Ik
zal het u tc göê komen, en u nog iets daar­
enboven zenden, waarvan gy hem onder de
hand wat geeven kunt: doch weeten mag hy
niet, dat het van my is, om dat ik zekere re­
den heb, om op myn hoede te weezen.
Gy begeert vervolgens eene juifte befchry-
ving van myn Man !
Zekerlyk, Lotje! is hy een Man van ver-
dienften; een Man , die alle hoogachting waar­
dig is. Beminde hy my zo zeer , als hy my
fchat, mooglyk was er geen gelukkiger mensch
op aarde, dan ik ben! maar hy heeft my ge-
huuwd, op dat hy geen andere zou neemen,
die hem beminde, dewyl zy hem belettede eene
andere te neemen, die hy lief had.
Dat heet nog eerst zig om een Man te ver-
moeien! maar hy is ook een fchoon Man.
Het Affchrift van een Brief, dat ik hier nef-
fens voege, en 't welk gy na de leezing daad-
lyk verfcheuren moet, ten einde 't niet in
vreemde handen valle, zal u een genoegzaam
licht in de zaak geeven.
Den Brief zelve ontving hy voor eenige
da-

t 83)
dagen met de vyftienduizend Ryksdaalders,
Hy heeft ze gehouden, en prees de Schryffter
zeer, niet zo zeer om des gelds wille, dat ligt,
hem niet naauw aan 't hart, maar hy verheugt
zig om dat het Meisje dat geene niet is, waar­
voor hy ze verdagt hield. Ik befpeurde ook
aan hem, dat hy zeer wel te vreeden geweest
zou zyn, indien hy my nog niet gehad had,
it Kan wel zyn, dat deeze Twee ligt beter
zyn dan ik, ook wel fchaoner 1 maar ik
ben evenwel nu zyne. Vrouw, en of fchoon
hy wel alle mooglyke achting voor my heeft,
gaat zulks echter met een zékeren dwang ge­
paard , die my, zo als gy gemaklyk begrypea
kunt, in het geheel niet behaagt.
Dikwils, Lotje! wanneer hy my een fraai
gefchenk doet, denk ik, ware het liever eene
hartlyke kusch! en nog waag ik het niet,om
hem iets des wegens te zeggen, want de Voor-
Waarde is, dat er geene Liefde in 't fpel mag
komen. Eindlyk, ik geloof, dat ik op hem
verliefd ben; ten minden ik zal het worden 5
zo dra de rust myner ziel vermeerdert, dat ilj
my vleien durf te zullen gebeuren. Duurt dit
nog een vierdedeel jaars zo voort, dan houdt
ikmy volkomen gerust, en komt er dan iemand,
F 2 die

( 84')

C 85 )
Brief, dat hy my aangenaam zou weezen!Wat
heb ik toch met dien ouden, fmeerigen Boer
te fchaffen. Is dit ernst of gekfcheeren ? Met
den volgenden meer.
Ik ben enz.
MARIA.
T W I N T I G S T E B R J E F ,
Louiza Weiemeier aan-Trofesjor Ferdi­
nand Wahler.
Eens is er een tydftip geweest, Ferdinand!
In 't welk ik u met de duurfte betuigingen
verzekerde, dat ik die geene niet was, waar­
voor gy my hieldt. Ik was niet baatzug-
tig noch er op uit, om uw goed te bezitten!
Zeide gy my toen al niet in 't aangezigt, dat
gy het tegendeel geloofde,' uwe houdingen
drukten zulks genoeg uit. Elk eene uwer
blikken fchoot verachting uit over het Meisje,
dat ongelukkig genoeg was, om u te bemin­
nen , om te gevoelen, dat zy zonder uw be-
2it, nimmer gelukkig kon weezen.
F
3 Ik

( 86 )
Ik kon u vergeeven, dat gy my niet beminde
, dit is de beftemming onzer ziel , die
zig nimmer laat dwingen : ook wist ik dat gy
reeds beminde, en wel een Voorwerp beminde
, dat ik gaarne de voorkeur boven my
toeftond. Ik deed u derhalven geen ongelyk,
want ik befchouwde uwe Liefde als billyk,
eb door my niet te beminnen, deedt gy het
my ook niet.
Maar dat gy my baatzugtig geloofde te zyn,
was onrechtvaardigheid; dat gy myne verzeke­
ringen van het tegendeel niet betrouwde,
viel hard en bcleedigend. Ik had het toen­
maals niet in myne magt, u de duidlykfte be-
wyzen myner onbaatzugtigheid te geeven. Ik
was afhanglyk van een Vader, die de onbil-
lykheid van uw goed naar zig te neemen, toen­
maals nog niet inzag; die er echter heden van
overtuigd is, en my de vryheid gegeeven heeft,
om u de helft van uw goed wederom ter hand
te ftellen, vermits hy u, met egtc Hukken be-
wyzen kan , dat de andere helft hem toebe­
hoort.
De helft bedraagt twintigduizend Ryksdaal­
ders; doch op vyfduizcnd dcrzelvcn heeft hy
eene andere aanfpraak gemaakt. Scheld heden
9P

( 8? )
op deeze Ockonomie niet, noch lach niet om
den Vader, die door de Dogter gefchat wordt,
om handelingen, die zy nimmer van hem ver-
wagtede.
Hy had my aan een ander verloofd, en toert
hy my aan u wilde geeven , moest hy hem
tienduizend Ryksdaalders betaalen , om de ge­
lofte buiten kragt te Hellen. Deeze fom neemt
hy van uw Kapitaal. Gy moet hem deeze zwak­
heid ten beften houden, en overweegen, of
gy reden hebt, om van hem of my kwalyk te
denken, daar gy, wanneer myn Perzoon u al
onverfchillig geweest is, gy ten minden een
verdubbeld goed met deeze Vrouw bekomen
hebt.
Stond het aan my, Ferdinand ! Gy zoudt alles
terug ontvangen! doch het geen, waartoe
ik verlof heb, geef ik, en volgt hier nqffens.
Dat ik het niet weder te rug zal neemen is
zeker.
Zo gy echter nog een fehaduuw van vil*
fche grootmoedigheid in uw ziel hebt, en gy
weigeren zoudt dit geld aanteneemen,bedenk
dan , dat gy my op nieuw beleedigt.
Indien gy iets anders in deeze teruggave
zoekt,' dan zuivere Edelmoedigheid en gevoe-
F 4 lige

( 83 )
lige overtuiging, dat het geld u toebehoort,
weet dan, dat gy den goeden naam van myn
Vader en vaneen Meisje bezwalkt, die u niets
anders deed, dan dat de Lievelinge van uw
Oom was, het was zonder het te willen zyn,'
en zonder de minfte baatzugtige inzigten te
hebben.
Ik paste deezen ouden, waardigen Grysaart,
dien ik als myn Vader beminde, zorgvuldig op.
Hy dagt dat gy met my het gelukkigftp zyn
zoudt: hy dagt, dat gy myne hand niet afflaan
zoudt. Had hy anders gedagt, hy zou zeker
de Erffenis verdeeld hebben , zo als wy die
heden deelen.
Zo dra ik myn eigen meester zal zyn, zult
gy ook de andere vyf duizend Ryksdaalders
bekomen, want het zou zeer oneigen weezen,
dat gy myn Minnaar betaalen moest.
Indien geen ander verzoek of aandrang u
mogt overhaalen, om van deeze noodlottige,
en by de waereld zo zeer bekende Gefchie-
denis, een einde te maaken, doe het dan ten
gevalle van haar, die flegts gedagt heeft voor
u te zullen leeven; die- nooit zal vergeeten,
dat zy, zonder deeze omftandigheden , veei-
ligt de Vrouw van Ferdinand had kunnen wor­
den ,

( 89 )
den', en die, haar Noodlot zy dan zo als het
wil, altoos zal zeggen: Met Ferdinand ware
ik gelukkig geweest.
Kunt gy eene zo openhartige belydenis der
zwakheid van een Meisje zonder deelneeming
leezen? Geloof my, Ferdinand! ware Henri­
ette de uwe geworden, niets zou myn vreugd
hebben kunnen evenaaren. Die oprecht be­
mint is niet baatzugtig. Dikwils vergeet hy
zig zelve, wanneer flegts het genoegen, by
het Voorwerp zyner Liefde huisvest.
Mogteri er nimmer, Ferdinand! dergelyfce
treurige dagen over my en Henriette meer op­
gaan ! Vergun my ook altoos deeze kleine er-
innerjng u te doen, - dat gy v 0or Henriette,.
die veel ongelukkiger is, dan ik ben, .
toch eenig meerder medelyden koesteren wilt:
dit zal teffens ten troost (trekken van uwe,.
LOUIZA WEDEMEIER,
f 5

(90 )
EEN EN TWINTIGSTE BRIEF.
Profesfor Wahkr aan den Advokaai Stokberg-
jjVIetal myn vernuft,met al myn Wysgeerte
en overtuiging, dat ik wel gedaan heb, met
al den troost, dat ik my als een Man gedraa-
gen heb; met al myne voorneemens, om naar
myn pligt te leeven , en met welke hersfen-
fchimmen niet al meer, waarvan ik bezwan­
gerd ging, of nog dikwerf ga! met dat
alles, myn lieve Stokberg 1 is het niets, —•
niets, zeg ik u.
Ik poog my zeiven optedringen, dat ik het
voortveflyk gemaakt heb; dit betoog ik met
de geheele Logica, en zwets het myn hart,
dat het tegendeel ftaande wil houden, voor,
met de overtuigendfte welfpreekenheid. Ik be­
duide-het zelve, dat het ongelyk heeft, en
zie , eensklaps ftaat reuzenhoogte en rotzeil
vast het denkbeeld voor myn geest, dat ik een
domme pas begaan heb.
En welke is die ? dat ik een Vrouw geno.

( Oi )
nomen heb, die ik niet bemin. Neem eeneö
Engel, dommen Duivel! en ftel u eenen an­
deren , duizendmaalen fchooner voor, wan­
neer gy hem ziet, en hy zal leelyk in uwe
oogen worden.
En wat kan die arme ziel, myn Vrouw, dit
helpen; dat ik alles verkeerdlyk overwoog,
verkeerdlyk befloot en verkeerdlyk eer uitvoet
bragt? Ik befpeur zonneklaar, dat zy my be­
mint, en haare Liefde is my lastig! jfe
weet menigmaalen niet, wat ik zeggen moet,
wanneer zy my verzoekt, vriend'yk te willen
zyn; liever alle Gcfchcnken haar te onthou­
den, en in ftede daarvan,haar myne geneegen.
heid te doen blyken.
Zomwylen treft zy my. Ik begin tc ontwaa-
ren, dat uit pligt neiging kan voortfpruiten ! -
doch de Naam van Henriette behoeft my negt*
ergends voortekomeu , ik behoef flegts een
•Boek in de hand te neemen, waar uit ik te
eenigen tyde haar iets heb voorgeleezen; ik
behoef haar Beeldnis my flegts voorden Geert
tc brengen, e n alle gevoel is verdwee-
nen ! . Doch valt my iets in de hand, dat
2y gefchreeven, of my ten gefchenke gegee-
ven heeft, dan komt my elk ander Vrouw^
lyk

( 9» )
lyk Schepzel afzigtlyk en opgefmukt voor.
' Dit gaat zelf zo verre, Stokberg! dat myn
Vrouw, door den opflag haarer oogen en be-
dryven, my als een Byzit voorkomt! Zy, die
het onfchuldigfle Schepzel was toen ik haar
trouwde! die niet wist wat Liefde ware! Die
pas uit de School der befte Opvoeding, even
gelyk een fchuldloos kind uit zyn Moeder was
voortgekomen. Tweêmaalen, waarachtig, was
het eveneens als of my een mes in de handen
viel, en^bet kwam my op de tong, om
het haar te zeggen, doch te rechter tyd her-
ftelde ik my, en het vernuft herftelde de ver^
warde verbeeldingskragt.
Ik poog zo veel ik kan, dit alles wederom
goed te maaken. De opfchik is iets nieuws
voor haar; dus fchenk ik haar alles, wat haas
hart begeert. Intusfchen ben ik zwak genoeg,
om haar tot Vertrouwde, van alle myne Ge­
heimen te maaken. Ik heb haar myne geheele
Liefdegcfchiedenis verhaald en teffens gebe­
den, het te willen vergeeven, wanneer ik dik-
wüs , door dit aandenken, geemlyk en ver­
drietig word. Dan zie ik haar geheel nederge-
flagen voor my, en menigwcrven ftaan haar de
traanen in de oogen. Zy heeft het in de daad
zq

( 93 )
*o erg als ik. Een Man te hebben, die men
bemint, en door hem niet weder bemind te
worden , is bezwaarlyk te verdraagen.
* * * * *
Ik ben buiten my zeiven. Een nieuw Bewvs
doet zig op, dar ik ongelyk heb, dat ik dom
was, en met open oogen niet zag, wat my
goed ware. In dit geval , lieve Stokberg !
zaagt gy fcherper dan ik. Gy gaaft my den
Raad, om Louiza te neemen, en ik verwierp
denzelven. Ik overyldc my, onderzogt niet,
hield het Meisje, dat edele Meisje, verdagt! —
Lees deezen Brief!
Hebt gy ooit een edeler ziel gevonden ? Ilc
heb dat geld aangenomen! Wat zou ik doen?
Na zo veele beleedigingen, haar andermaal te
beleedigen! O dat zy heeden de myne mogt
zyn , dan konde ik ten minften, vuurig en
hartlyk , met haar over Henriette fpreekeii,
want zy zyn de vertrouwdfte Vriendinnen, —
en Henriette bad er my om, haar te willen
neemen ! en ik deed zulks niet! — Ach!
ik had dan geen Liefde'voor haar, die Henriette
tot Voorfpreekfter had ? hos flegt was
dit !
Neem

i n)
i Neem gy nu flegts, lieve Stokberg! het ge-
kik, het welk ik heden gehad heb ,daar Loui­
za briefwisfeling met haar houdt: ~— altoos
iets van haar te kunnen leezen; iets nieuws
van haar te hooren; haar door de pen van
Louiza tc trootten, en haar moed te kunnen
infpreeken ! Helaas! het Noodlot heeft
my gansch ongelukkig willen maaken , daar
het my niet geheel gelukkig maaken kon.
Myn Vrouw moet zekerlyk gewaar worden,
dat ik berouw heb, van haar te hebben geno­
men , want op zommige tydai , ben ik my
zelf geen meester. Ik liep met den Brief en
het geld tot haar. Ik vloeide over van Lof­
tuitingen wegens Louiza, en eerst, na dat ik
fchoon uit gepredikt had, en na my honderd
maaien den ongelukkigften mensch op den
aardbodem genoemd te hebben, bezon ikmy! —
'Daar ftend de goede Vrouw in traanen ! Zy
zei wel, dat zy het Lot dier beide Vrouwen
beweende; doch zo veel kennis heb ik even-
Wel nog van het vrouwiyk hart, dat ik my
overtuigd kon houden , dat zy, over myne
handelwyze tegen haar, traanen ftortede.
]k wilde dit wederom heritelleu,*en fchonk
-haar het derde deel van het geld: Zy aan­
vaard-

( 95 )
vaardde het, maar onverfchillig , tcrwyl zy
een oog op my floeg, dat my zeide! Behoud
al uw geld en fchenk my uwe Liefde?
En gifteren , nog gifteren , kon ik haar niet
verdraagen. Waar ik haar ontmoetcde, week
ik uit den weg, want ik was zo tegenftreeven.
de, dat ik moeite met haar zou hebben kun­
nen zoeken.
En wat zal er nu van my, wat zal er
van myn Huuwlyk worden ? ,
Louiza heb ik geandwoord. Ik zal my ten
minften van haar bedienen, om Henriette te
doen weeten , dat ik eveneens denk als te voo-
ren, en dat haar Man my verbiedt aan haar te
fchryven.
Leef gelukkig, lieve Vriend ! en word niet '
moeilyk over deezen myn langen klaagzang I
Ik ben, enz.
FERDINAND.
TWEE

C 0 )
TWEE EN TWINTIGSTE BRIEF;
Maria aan Lotje.
Stout Meisje! wat hebt gy begonnen. He­
den ken ik den Bode van uwen Brief. Gy hebt
liét misfchien met hem en my wel gemeend,
doch het gene gy gedaan hebt, kan ik nim­
mer goed heeten. Gy hebt een vuur in myn
binnenfte ontfteeken, dat ik bezig was teblus-
fchen, en 't welk ik voorzeker tot myn en
des Ritmeesters bestwil gebluscht zou heb­
ben.
' In de daad , Lotje! 't waar nooit in myn
ziel opgekomen , om weder in 't net der Lief­
de te loopen ! Ik had my reeds langzaam van
die ftreelende aandoening afgewend, die nu
weder zo fterk in myn hart omfpookt, indien
ik flegts het Voorwerp myner tederheid maar
niet weder gezien had. Nu is het geval daar!
Ik gevoel het, ik kan de kragt der Liefde niet
wedcrftaan,. • en waarlyk , een woord uit
Kareis mond, is overvloedig genoeg,om myn
pnverfchilligen Man, met alle zyne weldaaden
en

( 97 )
en oplettenheeden, uit myn hart te verban-nen.
.
Ik ben hem evenwel-de zelfde opmerkzaam­
heid fchuldig, en ik zal niet flegts ten uiterften
voorzigtig handelen, maar my zelf bedwingen,
en zo lang achterhoudende weezen, tot dat ik
verzekerd ben , dat ik zonder >t minften te
vreezen met Karei kan omgaan. Hoe ik dit
zal aanvangen, zult gy hooren, wanneer gy
vooraf weet, hoe ik en de halfvertwyffelde
Minnaar faamgeraakten.
Myne eenige en geduurige Wandeling is in
een klein boschje, digt by de Stad, waar al-
toos veel menfehen gevonden worden, en my,
ne kleine ydelheid, die anders geen tydverdryf
heeft, zig dikwils in hareKleedermajefteit zien
het. Gtsteren tegen den avond was ik aldaar
en ergerde my reeds over het Noodlot dat
juist 1 U I g e e n m e n s c h d e r w a a r d s h e e n g e v Q e r d
had; en dit evenwel was thans myn geluk
Honderd fchreden naauwlyks voortgegaan zyn'
de, zag ik Karei, ter zyden af, voor my ftaan
Ik werd verward, en poogde hem in dien eer­
ften angst te ontwyken: maar dit nam hy zo
hoog op, dat hy my daadlyk toeriep:' Maria '
§y wilt dan uwen Karei niet te woord ftaan?
G
Had-

( 98 }
Hadden er menfchen tegenwoordig geweest,
ik zou my genoodzaakt gevonden hebben, om
eene onmagt voor te wenden, ten einde my
bier uit te redden, 't welk dan nog wel goed
voor ditmaal zou geweest zyn , maar teffens
ook aanleiding tot naarvorfching zou gegeeven
hebben.
Nu kon ik het anders overleggen. Ik trad
naar hem toe, en zei: Dat ik my voor u ver­
bergen wil, Karei'. gefchied tot uw en myn
bestwil. Ik ben gehuuwd, en gy zult my ze-
kerlyk niet ongelukkig willen maaken.
Gehuuwd? vroeg by. Evenwel niet met Pro-
fesfor Wahler?
Met den zelfden.
„ En ik was dom genoeg, om u den Brief
„ van Lotje niet eigenhandig te beftellen 1"
Gy hadt dien dan ? Nu, Karei! ver­
mits gy toch hier zyt, laat het dan weezen,
dat wy elkander eenmaal fpreeken !
,, Hemelen Hel'. — Éénmaal? - Neen! —
Ik zal u myn waarde meermaalen fpreeken."
Karei! zei ik tegen hem, op een toon, waar­
mede ik anders alles van hem verkreeg, hoe
kimt gy dus onbezonnen weezen? My op een
openlyke plaats uw Waards te noemen, waar
elk

C 99 )
elk oogenblik, een verrader "ons beluifteren
kan ! Geloof my, ik bemin u even zo fterk als
te vooren, maar zal deeze Liefde my ten ver­
der ve ftrekken ? Wanneer deeze Onderhan­
deling ter ooren van mynen Man kwam , dan
ware hy in ftaat om my verdagt te houden;
verdagt houden heeft naarvorfching ten ge­
volge, en zulks moet ik in de eerfte plaats
vermyden, indien ik in myne omffcandigheden
blyven wil.
„ Zyt gy dan zo gelukkig, Maria? bemint
„ gy uw Man dan. zo zeer, en wilt gy my
„ geen de minfte hoop overig laaten, om u
„ zomtyds eens te zien, daar ik geheel voor
„ u leevc?"
Er is flegts eene mooglykheid, Karei! das
ivy weder gelukkig kunnen zyn. Zie kennis
met myn Man te maaken. Maak dat hy uw
Vriend worde, ten einde gy, zonder opfpraak,
met my verkeeren kunt. Moeilyk kan u zulks
niet vallen. En vermits uwe Financien altoos
in een flegten ftaat zyn, en gy mooglyk, ter
uitvoering van myn Plan, geld zult noodig
hebben, wil ik deeze geleegenheid niet ver­
zuimen. Zie daar! Doe en gelaat u nu, even
als of gy my gekend noch gezien hadt!
Ga Ik

Ik gaf hem myn Geldbeurs en vertrok, tot
myn geluk, want kort daarop kwamen er een
menigte van myns Mans Toehoorders, die my
eerbiedig groeteden, dat zy wel zouden naar-
gelaaten hebben , wanneer zy my by een Offi­
cier gezien- hadden.
Hoe Karei nu zyne zaaken zal inrigten,
weet ik niet. Heden is hy reeds vroeg by myn
Man geweest. Doch wat hy met hem gefpro-
ken heeft, en of hy hoop hebbe,om weder te
komen, kan ik nog niet weeten : doch dit weet'
ik, dat ik myn huis niet verlaat, alvoorens ik
myne zaaken in 't net heb : Want hoe zeer ik
Karei beminne, en gaarne al het geld dat ik
heb, voor hem geeven wil, wil ik echter den
goeden naam, dien ik hier heb, niet opoffe­
ren.
En nog eens, Lotje! behoudens uw goeden
wil! gy hebt my een leelyke trek gefpeeld.
Ik ben, enz.
MARIA.
DRir

C IOI )
DRIE EN TWINTIGSTE BRIEF.
Ferdinand Wahler aan Louiza Wedemeïer,
Vereeringswaardig Meisje !
Wanneer ik, van fchaamte doordrongen,
en vol berouw over myn gedrag tegen u, u
nadere, dan hoop ik zal zy, die my zo groot­
moedig behandelde, ook grootmoedig genoeg
zyn, my vergiffenis te fehenkcn.
Ik had ongelyk uwe waardy te verdenken,
doch ik befchouwde die uit een valsch oog­
punt. Ik verbeeldde my , dat gy het waart, diq
my myne Henriette ontrukken wilde. Dus
dwaalt men mcnigwerven , wanneer men ge­
looft de befte befluiten te neemen.
Maar gy zyt te goedaartig , edel Meisje!
dan dat gy my niet van alle verdere ontfchul-
digingen zoudt willen ontdaan. Ik wil liever
op een zaak komen, die my zeer na aan 't
hart ligt, en waarop gy my zelf gebragt hebt.
Gy wenscht, dat ik voor Henriette eenig
meerder medelyden zou gevoelen. — Ha l
G 3 Loui-

( 102 )
Louiza! het geen ik gevoeleis door geen pen
uittedrukken. Ik gevoelde dit reeds, toen zy
my betuigde, ongelukkig te weezen, dus van
my verwyderd te zyn., en toen had zy
de hoop nog, om eenmaal de myne te wor­
den. En nu, aan eene dwinglandy, die
geen's gelyken heeft, opgeofferd ! en dat
voor een week, deelneemend hart! Dus
de Hel te erlangen, daar zy den Hemel ver­
diende ! Ik gevoel, o Neen! Loui­
za ! gy hebt gelyk , ik gevoel geen medelyden!
Myn gevoel is Woede! Woede tegen Een ,
die haar zo onbillyk behandelen kan, • en
Ach! dikwils ook tegen haar zelf, om dat zy
zig in de handen van diergelyk een Booswigt
werpen kon.
Ik heb niet misdaan ! neen ! Louiza!
maar mooglyk weet gy niet, dat hy my aan
de gevoeligfte zyde aangreep, by de eere van
een Man, naamlyk! Hy, die zelf geene eere
bezit,ftelt echter dezelve ten fcheidsmuur tus-
fchen Henriette en my.
Hoe welkom, best Meisje! zyt gy my he­
den, om uw edelaartig, deelneemend gevóel
met deeze Edele. Verlos gy my van myne
Onrust! zeg haar, dat ik beftendig blyf den­
ken

( i°3 >
ken gelyk te voeren! dat ik als nog haar Fer­
dinand ben, en het altoos zal weezen! Zeg
haar; dat myne eere en myne verpligting, dat
de uitdruklyke begeerte van haaren Man, on­
der welks geweld zy nu ftaat, my verbieden
om aan haar te fchryven; dat ik anders, met
al de warmte der innigfte Vriendfchap, met
a! de aandoening der tederfte Liefde, haar ze!f
dat geene zou zeggen , wat ik heden u ver­
zoek haar te willen voordraagen.
En gy Waardfte! wees te vreeden, met de
belydenis , dat ik myn ganfcheLeeftyd berouw
zal hebben , van u zo gelukkig niet te hebben
gemaakt, als ik veelligt zou hebben kunnen
doen. Dit zy genoeg, ten opzigte van u en
van haar.
Met betrekking tot my , Louiza! moet ik
anders fpreeken : Gy zoudt dat geene niet ge­
vonden hebben , 't welk gy verwagtede! Hen­
riette niet te bezitten, heeft my ten uiterften
mismoedig en geemlyk gemaakt. Myn arme
Wyf, dat ik het vermaak haares leevens ver­
bitter, ondervindt zulks maar al te zeer; en
van die zyde befchouwd, bid ik u, wees te
vreeden! Is er echter iets, dat ik voor u doen
kan, gebied 'over my! verzeker ook uw waar-
G 4 digen

( i4 )
digen Vader, dat hy geen grooter Vereerder
heeft dan uwen
FERDINAND WAHLER,
V I E R E N TWINTIGSTE BRIEF.
Ferdinand aan Louiza.
Spoedig , Louiza'. wordt myn Brief door ee-
nen anderen gevolgd. Konde ik even zo fpoe-
dig heenvliegcn, en Henriette zeggen, dat ik
om haar geweend heb,, bittere traanen ge­
weend heb, die eenmaal voor my getuigen zullen
!
Om alles wat u lief is, Louiza ! fchryf haar
ten eerften. Ik voeghaaren verfchriklyken Brief
hier neffens, die my byna van het verftand heeft
berooft I Onuitfpreeklyk Lyden ! waarom
moest gy dus ons beiden treffen? Hy fpot
met haar! die ongevoelige! Louiza ! welk
een Man moet dat weezen! — Maar nog een
verzoek, het laatften, waag ik, en
hoort hy dan niet, verandert hy dan zyn
ge-

( 105 )
gedrag tegen die Ongelukkige niet, dan
verbreek ik ook die Ketens, welken maar al­
leen zo lang kunnen binden, als er de Mensch-
lykheid niet door' lydt! - dan verfta ik door
Eere, hetgeen waarlyk Eere is, en dan zal ik
hem leeren, hoe hy met eene Vrouw moet om­
gaan, gelyk de zyne is.
Deezen Brief bekomt gy per Expresfe. Ik
mag er geen woord meer byvoegen , ten einde
ik de ongelukkige geen oogenblik van den
troost verfteeke, die zy door myne verzeke­
ringen hebben kan. Het tydftip, waarin gy
my met - een troostlyk berigt van haar zult
verheugen, zal myn zaligfte weezen ! de He­
mel zal er u voor zegenen!
FERDINAND.
G 5 VYF

( lOtf )
VYF EN TWINTIGSTE BRIEF.
Ferdinand aan den Heer Hasten.
Onwaardig Man van myne Henriette!
Cry hebt dan myn Voorftel niet aangenomen;
myn verzoek geen gehoor gegeeven, om aan
uwe Vrouw te zeggen, dat gy my verbooden
hebt aan haar te fchryven ? Gy hebt daardoor
my niet zo zeer in 't ongeluk gebragt, (want
ik zou my kunnen'verdeedigen) dan wel Hen­
riette I gy offert haar op.
Weet gy, Myn heer! zy kan de gedagten
niet vefdraagen, dat ik zo groot een Schurk
zyn zou, als gy zyt. Derhalven voor de laat-
ftemaal: Zeg haar, dat gy my verbooden. hebt
aan haar te Jchryven. Wanneer haar derde
Brief my melden zal, dat zy nog even zeer van
u lyden moet, dan verbreek ik myne belofte,
en zal haar fchry ven, doch flegts eenmaal, dit
beloof ik u.
Doch wilt gy ook dit éénmaal niet? gy
kunt

( i»7 )
kunt het verhinderen, —. verhinderen met
weinig woorden , die u toch niet haatlyker
kunnen maaken by eene Vrouw, by welke gy,
na uwe behandeling, toch niet haatlyker wor­
den kunt, en voor wie gy, ten zy ze al het
geduld en de verdraagzaamheid van een So-
crates mogt bezitten, altoos onverdraaglyk zyn
zult.
Weet gy wat het zegt, met iemand om te
gaan, die men niet genecgen is? Behoorde
gy niet alles aan te wenden, om de rust te ver-
fchaffen aan haar, die u gedwongen de hand
gaf? en zyt gy, in tegendeel er niet op uit,
om haar het leeven zuur en onrustig te maa.
ken ?
Gy ziet immers hoe zeer ik my inbinde, en
my bemoeïe, om .u niets in den weg te leggen.
Dat nu de arme Vrouw dezelfde ftandvastig-
heid niet heeft ; dat haare Liefde voor my
mooglyk veel fterker was; dat zy myne gedag-
tenis zo fpoedig niet uitwisfchen kan; — zulks
verdriet u, verdriet u tegens recht en te-
gens uw beloften.
Ik wil u befchimpen noch Satiren maaken,
Mynheer Hasten ! Doch eene Les mag ik u
wel geeven, en die is: Tragt u door vriend-
Iyk,

( io8 3
lykheid by uwe Gade bemind te maaken. Dat
is de weg, om den Minnaar uit haar hart te
dringen. Gy ziet hier uit, dat de Minnaar u
zo zeer niet tegen is, als gy wel gelooft.
Doch waarheden genoeg tegen u gezegd!
Niet om uwen wil, maar Henriette's wil, heb
ik'wedelyden met u. Ik wenschte, dat gy als
Blancheville , by uwe laaghartige leevenswyze
te Berlyn gebleeven waart, dan ware Henriette
my niet ontrukt geworden.
In goeden ernst derhalven nog eens!
Gy Mynheer Hasten! voer myn verzoek
uit, of de D ,. ..r zal u op den kop vaaren.
FERDINAND.
ZES EN TWINTIGSTE BRIEF.
De Advokaat Wurm aan den Ritmeester Strundeh
Lieve Boezemvriend!
G y bidt en fmeekt my uw Proces voort te zet­
ten , en u geld te verfchaffen. Indien gy wist-,
goe-

( IOO )
góede Jongen! dat elk een van uwe briever!
een fteek in myn hart is, gy zoudt medelyden
met my hebben, en zó dikwils niet fchry ven.
Ik kan my uwen ganfehen toeftand' verbeelden,
en het doet my leed, dat ik niet beter flaagen
kan tot nog toe. Uw Tegenparty fihyt my te
veel ftruikelfteencn op den weg, en bezit daar­
enboven de uitfteekende bekwaamheid , om
Kabaaien te maaken, en heeft verfcheiden
Rechters op de'hand', die haar niet gaarne by-
tcn wilden. Intusfchen hebt gy het recht op
uwe zyde,en gy zult, byaldien de Gerechtig­
heid niet ten eeuemale ftikziende is, Recht en
een goede fcmme Gelds behouden.
Om echter niet gansch en al troostlooze be-
rigten aan u te fchryven, moet ik u zeggen,
dat ik misfehien zelf eerlang in ftaat zal wee­
zen, om u eenige duizenden Daalders te leenen,
eu dat dit misfehien al taamlyk zeker is. Op
deeze Hoop, die, in vertrouwen gezegd, zyn
grond vindt, in de Liefde vooreen ryk Meisje,
en in het Humvlyk met haar, zyne vervulling
zal erlangen, zend ik u driehonderd Ryksdaal­
ders , dehelft van myn tegenwoordigen rykdom;
de andere helft zou ik u ook zenden, indien het
moog-

( uo)
lïiooglyk ware, dat een Bruidegom geldeloo»
bleeve !
Dat Meisje is zeer ryk, doch ik bid u, Broe­
derlief! dat gy niet gelooft, dat ik haar om,
het geldneeme! Wanneer zy geen penning be­
zat, zou ik haar neemen, en ik wenschte, dat
zy er geen bezat, dan had ik haar des te lie­
ver ! mooglyk beminde zy my dan , en wy wa­
ren gelukkiger , dan wy anders zyn zullen.
Want hoe verflingerd ik ook op haar ben,
heeft zy echter verliefd geweest, op eeneii
zekeren Profesfor Wahler, die echter haar niet
begeerde, maar een ander nam.
Dit Meisje is zo beminlyk en goedaartig,als
gy er in het ganfche Roomfche Ryk een zult
aantreffen. Ik verbeeldde my als volkomen ze­
ker, dat de Profesfor, die door den hoogmoe-
digften Duivel bezieFd wordt, haar zou genoo-
men, het Proces gewonnen, en my aldus, met
alle form van Rechten, myn toekomftig, moog­
lyk wel myn overyld en gedroomd, geluk,zou
ontzegd hebben.
Ik hoorde vervolgens wel, dat hy een zotte
ftap gedaan had , en zy onvertroostlyK des­
wegens ware, doch het kwam in myn hoofd
niet

( m )
niet op, om 'verder aan haar te denken, be-
halven Jat ik ook nog geen trek gevoel, om
raazende van Liefde te worden.
Voor zes dagen ging ik er heen, dewyl ik
moest, als hebbende den ouden Heer eenige
zaaken te zeggen, vermits ik hem, in alle zy­
ne Procesfen diene.
Het Meisje kwam my recht in den mond ge-
loopen; een weinigje zwaarmoedig zynde, maar
zo hemels fchoon, dat het onmooglyk was haar
aantezien , en niet duivels van verliefdheid te
worden. Ik wrong my, bukte, en wilde voor-
bygaan; doch zie, daar greep het my by
de hand: - Welnu, goede Heer Advokaat.'
zo koel voorby? Ik werd rood tot over
myn oogen; Ik zou, dus vervolgde zy,fchier
gelooven, dat gy boos zyt. - Blyf heden mid­
dag by ons! zo als gy het beveelt! antwoord­
de ik, in alle domheid, en had het op de tong,
om haar aanbod te weigeren.
ik vervoegde my by den ouden Heer; doch
het Meisje verbyfterje al myne denkbeelden.
Waar ik van vooren beginnen moest, begon ik
van agteren, en alles hing als heet zand aan
elkander. Ik deed verfcheiden poogingen om
my in order te houden: Eindlyk zei hy: Gy
hebt

(II*)
hebt iets andersin 't hoofd, Heer Advokaatt
Hellen wy de zaaken tot na den middag uit <
en gaan wy nu eens een wandeling in den tuin
doen.
Ik ging met een, doch al waar ik het
oog heen wendde, zag ik het Meisje, en eens­
klaps viel hy my met de vraag op 't hart: Hadt
gy myne Dogter reeds gezien ? Ja! antwoord­
de ik, maar met wat gelaat, weet de Hemel,
en juist keek de oude Heer my in 't gezigt.
Doch hy is een flimme Gast. Hy laat niets
merken, hoe naauwkeurig men er ook op let­
ten moge; dus wist ik niet, hos ik het met
hem had.
Des middags was hy zeer opgeruimd: Loui­
za was ook lugtiger, dan ik gedagt had. Ik
moeter echter verbruid dom uitgezien hebben.
Ik fprak met den ouden geduurig over Proces-
fen; zy kwam er telken tusfchen beiden, en
wilde een ander praatje ter baan brengen.
Toen wy van tafel opreezen, zei de oude
Wedemeïer, dat hy een uurtje wilde gaan flaa-
pen, wy moeiten ons intusfchen zo goed on­
derhouden als wy konden. Dit was juist
geen kwaad teeken voor my.
Doch om de ganfche Waereld had ik het
hart

( H3 )
hart niet gehad, om weder een aanvang te maa­
ken, indien zy zelve niet eerst begonnen had.
Myn lieve Heer Advokaat 1 dus begon zy.-
Dit woord doordrong telkens myne ziel. —
Gy weet myne gebeele omftaniigfaeid. Myn
Vader dringt er fterk op aan, dat ik my in' 't
Huuwlyk begeeven zou. Hy zou my gaarne
voor zyn dood verzorgd, en in rust zien. Gy
hebt u éénmaal eens geuit, dat ik u m e t on-
verfchülig ware ; naast Feriinand, weet ik nie­
mand , die ik hooger fchat cbri.ii, Ik weet zeer
wel, dat het een Meisje kwalyk voegt, om zig
zelve aantebieden; maar ik ben boven deeze
vooroordeelen verheeven. indien gy vergëe
ten kunt, dat ik elders beminde, en dat er een
hartstogtin myn hart heerschte; dan bied ik u
myne hand aan.
Ik was, even als kwam ik uit de wolken
vallen. Ik kon naauwlyks Hameren ï n dat
oogenblik kwam zy my duizendmaalen bekoor
lyker voor: Louiza.' riep ik ; ^ i s \ r a o ' 0
yk? Zal ik zo gelukkig? Z o za-
J
'g, ?
Stil! myn lieve Wurm.' — dus ging Zy
voort— Geene overyling! geene vervoe-
ringen! — I k b e g e e r bedaardheid. - Gun u
1 1
zei-

( U4 )
«erven tyd! dat gy my bemint, weet ik,
maar ik moet ook weeten,of gy my, zo als ik
ben, verdraagen kunt. Ik geef uagt dagen
tyd, om u te bedenken ! doe my als dan
uw antwoord toekoomen! En hiermede fnelde
zy naar haar Kamer.
Vyf minuuten Hond ik daar, als een gedag-
tenioos mensch; wanneer een bediende van
den ouden Wedemeïer my een briefje bragt:
ik brak het open, en las er in :
„ Overweeg het geen myn Dogter u gezegd
,, heeft. Ik ben met alles te vreeden. Reis
,, gelukkig, en keer over agt dagen zo ver-
„ genoegd tot ons weder, als wy u verwag-
„ ten !"
Ik vertrok daadlyk, en reed te Post, en was
voor myne Wooning eer ik het wist; ik dagt
zelf, dat ik nog by Louiza was. Des avonds
deed ik niets anders dan van Louiza droomen,
en niets was zekerder, dan dat ik het gelukkig-
fte mensch op den Aardbodem was; dat
woordje misfehien, 't welk ik in den beginne
van deezen Brief fchreef, kwam nog niet in
myne ziel op. Maar de befte Raad komt,
by den nagt! Toen ik des morgens ontwaakte,
was ik er nog verre van af, om een befluit
ge-

( "5 •)
genoomente hebben, en overmorgen is de geftelde
tyd om, en ik ben nog even beflmtenloos
als te vooren.
Gy weet, Heer Ritmeester! dat ik van ouds
her een aartig Karei was. Ik heb het my vast
in den kop geprent, om een Vrouw te neemen,
die my zo van ganfcher harte bemint, als ik
haar beminnen zal. 't Is waar, dat er my gee­
ne zal voorkomen, die my dat zal zyn, wat
Louiza my is, doch 'tis teffens waar, dat Loui­
za voor my dat geene niet zal weezen, zo als
ik droom, dat myn Vrouw zyn moet. Hier
van nu hangt alles af; naamlyk, of ik my durf
vleïen , indiervoegen haare liefde te zullen
verwerven. Kan ik my dit nu in 't hoofd kry-
gen, al ware het dan ook maar een hers-
fenfchim ! dan is alles wel, myn lieve
Broeder!
Als dan berigt ik u nader.
Ik ben enz.
WURM.
H 2 XE-

( nö )
^p. '—==X38$-^
„ t v — A
ZEVEN EN TWINTIGSTE BRIEF.
De Ritmeester Strundel aan den Advokaat
Wurm.
Befte Jongen ! by al wat in de Waereld is,
wat zyt ge voorneemens ? Hebt gy my niet
doodlyk doen ontftellen, door al uw duivel-
dery van overweegingen en bedenkingen? Hadt
gy dan geen rust, by myn ziel! alvoorens ik
een Stafctte tot u afvaardig? Zie, ik zweer
u by myn, — daar had ik waarachtig haast
een Eed gedaan! alles zal heel goed gaan ;
neem flegts maar eerst het Meisje!
Stuur my nu maar ten eerften weder een Sta-
fette met uw Ja te rug ! Anders zullen die
driehonderd Ryksdaalders allen, want ik
moet myne grillen in de Champagne verzuipen,
tot dat ik weet, dat gy gelukkig zyt.
Broer lief ! 't is my enkel en alleen daarom
te doen, dat gy die Party kiest, 't Zou een
verdoemde Zot weezen, wanneer gy ze u de
neus voorby liet gaan. Gy zoudt het u in tyd
en

( "7 )
en eeuwigheid beklaagen; en niet kunnen ver­
antwoordden.
Bedenk maar eens, hoe lief het Meisje u
heeft! en dan, dat fchoone geld; en
hoe gelukkig gy alle menfchen om u heen maa­
ken kunt, en immers is dit uwe Hoofdbedoe­
ling! Op myn eer, Broeder! het kan aanko­
men ! My dunkt ik kan my reeds voorffellen,
hoe gy uw hart aan dat Meisje ophaalt! Be-
fchouw maar eens iemand, die het dus naar den
vleefche gaat ! Stel u al het aangenaame eens
recht voor den geest, en vlieg dan naar het
Meisje. Gy kent dat zoete fchaap nog zo
wel niet als ik. Uw gefnap doet niets uit;
dat is alles gekheid. Nu ! ik wensch er u ge­
luk mede. Ik heb, by myn ziel! onder het
fchryven van deezen Brief, een ganfche Bou-
teilje uitgezoopen.
Wagt maar! gy zult nog wel andere zotte­
klap van my hooren. Doch eerst de Stafette,
hoort ge ?
Ik ben enz.
STRUNDEL.
Ritmeester,
H 3 AGT

( "8 )
AGT EN TWINTIGSTE BRIEF.
De Advokaat Wurm aan den Ritmeester
Strundel.
jR^ydt u de levendige Duivel,dat gy uw geld
in Stafettesen Champagne verkwist? Ik meen­
de betooverd te zyn, toen ik van Louiza ko­
mende, dat fpectakel vond. Ik heb een Man
te paard afgezonden , die komt my zo duur
niet te ftaan , als die hagelfche Stafettes.
"Broeder! Broeder! haast mogt ik het
geld , dat ik hier neffens voor u bygevoegd
heb, weder ontpakken: Doch voor deeze keer
is 't wel. Zend er my maar een klein Wis-
feitje voor. Er zyn tweeduizend Ryksdaal­
ders, met die driehonderd. Zo dra ik een
Vrouw heb, zal ik de vyfduizend vol maaken.
Ik heb reeds myn befluit genomen, eer de ge­
fielde tyd om was. Ik dagt by my zelf, dat
men het kwalyk mogt uitleggen, wanneer ik
het laatfte oogenblik afwagtede , en dat het
veel gevoeglyker ware , om er den tweeden
of

( 119 )
of derden dag heen te gaan. Zo als de Brief
aan u weg was, viel my het denkbeeld in, dat
de geduurige omgang de meufchen met elkan­
der doet overéénftemmen , en dat zulks ook
ligt het geval tusfchen my en Louiza zyn kon.
Ik nam myne vuurige Liefde voor haar, en
haar zagt, handelbaar geitel in aanmerking, en
hier uit verbeeldde ik my , zulk een aartig
Huuwlyk te voorfchyn te komen, dat ik my
zeer verheugd nederlcide, den ganfchen nagt
van myn geluk droomde, en den volgenden
morgen nog met dezelfde gedagten en gevoe­
lens ontwaakte. Nu was er geen houden meer
aan ! Ik fprong te Paard en mars !
Ik had echter nog eenige Muizennesten in
den kop, en wilde vooraf met Louiza daarover
in onderhandeling trceden, en haar vraagen,
hoe zy het ftuk begreep, en wat goeds zy er
van verhoopte.
Doch haar Vader 'ontmoette my al daadlyk
op de trappen. Ha! riep welkom! welkom!.
Heer Advokaat ! Is alles wel ? hebt gy het
reeds overwoogen ? Braaf! braaf! Ik
wensch u dan geluk ! Heer fchoonzoon !
By myn Dogter zal 't u aan niets ontbreeken ! —
het Meisje is ryk.
H 4 Wat

( 120 )
Wa£ kon ik nu hierop antwoorden ?
Ik moest my verheugen. Ik geliet my als of
het geld geen invloed had ; maar de Oude dagt
er over gelyk gjy 't Was niet kwaad, zei hy,
een beetje van dat gangbaare Metaal te bezit­
ten : wanneer men het had , en 't was toch noo-
dig het te hebben, dan behoefde men er
niet om bekommerd te weezen, noch er om te
zwoegen en te zweeten, en wat dergelyke zaa­
ken meer waren.
Toen Louiza binnen trad, vervolgde hy op
den zelfden toon: Ik wensch u geluk, Loui­
za! riep hy, gy krygt een recht braaf Man,
een vlytig Man, en het geen Rara avis is, een
ecrlyk Advokaat. — Ja! ja! Heer Advokaat!
zo gaat hetdikwils.het Proces fleept een Meis­
je naar zig.
Aldus kakelde hy nog wel vyf minuten voort,
in blydfchap van zyn vol hart : waarna hy ons
verliet, ten einde wy,zo als hy zeide, 't met
elkander overweegen konden.
Toen hy weg was ,begon Louiza zelve: Gy
hebt derhalven , lieve Wurm! myn hand dan
niet afgeflagen! moet ik er u voor dankzeg­
gen, of zult gy my van deezen pligt onthef­
fen ?
Dit

C 121 )
Dit maakte my geheel verleegen. Zy was zo
fchoon als eene hemelfche Bevalligheid, en
alles wat ik met haar fpreeken wilde, was
reeds, door het gevoel van myn toekoomend
geluk , uit myne ziel verdweenen. Het ergerde
my intusfehen, dat zy op dien toon gevallen
was, die ik nu niet geheel voorby kon.
Ik nam wel voor, om de zaak een andere
keer te geeven , en te beproeven , om dit gan-
fche Artikel achter de bank te werpen: doch
zy gunde my den tyd tot fpreeken niet. Toen
ik haar verzekerde, dat ik niet wist, of zy dat
vooroordeel by my nog tegenwoordig dagt te
zyn, 't welk zy voor zig zelve overwonnen
had, antwoordde zy, dat dit de zaak niet
meer was. Doch dit konde ik niet ont­
kennen, dat dit befluit my eene vry lange over­
weeging gekost had. Zy bekende, dat dit
haare opmerking had naar zig getrokken. Zy
begeerde in 't minst niet, dat iemand door haar
ongelukkig zou worden; en alhoewel zy my
niet genoeg kon danken daar voor , dat ik
haar Vader het vermaak van zyn leeven niet
bedorven had., was zy echter verpligt my te
zeggen, dat, zo wanneer ik eenige bedenk-
lykheid omtrent deezen Egt voedde, zy zig
H S ge-

C )
genoodzaakt zou vinden, om allengskens haar
Vader daarvan aftebrengen. Met alle open­
hartigheid echter moest zy belyden , dat het
haar doel geweest ware , om aan de wenfchen,
die ik weleer had doen blyken, te beantwoord
den, en dat het haar oogmerk was, om my
door dit Huuwlyk, met al haar vermoogen,
gelukkig te maaken.
Had my het eerfte gedeelte haarer reden
oplettender en befchroomd gemaakt, het laat-
ftc klonk des te aangenaamer in myne ooren.
Met deeze belofte ftond het ganfche Plan van
gelukzaligheid voor my , en, zo als ik het ont­
worpen had , moest het nu ook uitgevoerd
worden , ingevalle Louiza haar woord hield.
Geheel verrukt antwoordde ik haar: Deeze
bekentenis, myne Waardfle! is zo edel, zo be-
koorlyk als gy zelve zyt. Gy overtreft alle
myne verwagtingei). Aan de hand van'het be­
minnenswaardigst Meisje; door haar gelukkig
gemaakt, zal ik myne dagen als in een Para-
dys verflyten.
Geestdry very! gaf zy my ten antwoord. Laat
toch deeze brommende begrippen agterwege!
Het Paradys is niet meer op aarde. Gy weet
immers dat men zyne gedagten niet te boog
moet

( 123 )
moet laaten vliegen. Onze verbeelding, die
Voorzegfter van zekere toekomftigheden ,
fpeelt ons gemeenlyk kwaade parten, wanneer
zy het bet best met ons fchynt voor te hebben.
Gy zyt echter een weinigje te ichroomvallig,
Louiza! antwoordde ik haar.
Wanneer men by bevinding fpreekt, hernam
zy daarop, dan ^preekt men waarheid, en heeft
men zig fraa'ïe voordellen gemaakt, en bevindt
men er zig door bedroogen, dan fchynt het
bedrog niet groot te weezen , wanneer men
weer nieuwe Voordellen vormt.
Het bedrog , viel ik in , is echter zo ligt
niet te vreezen, wanneer de eerde Voordellen
gelukt zyn.
Ik wil, zei zy, u niet uit dien vermaaklyken
droom wekken; maar wel, zo ik er iets toe
doen kan, u altoos in denzelven houden.
De oude Heer weder binnen komende, ver­
heugde zig zeer , ons zo eensgezind te zien , en
fpandealle zyne kragten in, om de toeneemen-
deopgehelderdheid van geest by Louiza aante-
wakkeren. Ik kan haar niet k-watyk neemen,
dat zy tot nog toe.gelyk weleer, dat vrolyke,
aartige Meisje niet is; ik begeer ook niet dat
zy zulks zy, alvoorens dien dag daar zal wec-
zen,

( I2 4 )
zen, die haar voor altoos de verpligting op­
legt, om het voorleedene te vergeeten, en ons
beider geluk te bevorderen.
Binnen agt dagen is zy en ik. volkomen ge­
lukkig. Deeze Liefde en dit Huuwlyk hoop
ik teffens, dat myne duiftere bmen , die vry
dikwiis komen, zul'cn doen overdryven, en my
geheel van de aanvallen der zwaarmoedigheid
geneezen. Ten minden bevincrik my nu reeds
opgeklaarder en leevendiger dan te vooren.
Voor 't overige , goede Ritmeester! doe
eveneens als ik, zoek een Wyf, en zet u daar
mede in een dille rust neder. Bedenk dat uwe
Ligtmisfery nooit een goed einde neemen kan.
Gy kunt.door my onderdeund worden, tot dat
uw Proces geëindigd zal weczen. Voor uwe
huislyke omdandigheeden was dit ook zeer
goed: Want ook de grootde rykdom kan men
doorbrengen.
Ik ben, enz.
WURM.
NE-

1125)
NEGEN EN TWINTIGSTE BRIEF
Louiza aan Henriette.
Lieve ongelukkige!
J-j[ef. vergenoegt my, dat ik ten minden een
deel van uw lyden verzagten kan. Hier zyn
twee Brieven van Ferdinand. Beiden zullen
ze u welkom zyn, en, in uwe treurige om-
flandigheeden, balzem op uwe gewonde ziele
gieten.
By het leezen van uwen Brief heb ik niet
weinig traanen geftort. Zy, die door elk een
bemind, door elk een vereerd wordt,moest
dan een Egtgenoot krygen, die geheel gevoel­
loos was! die u niet beminde, en op wien gy,
met uw ganfche goede hart niets ter waereld
vermogt !
Uw Brief, myne Waardfte ! heeft veel toe-
gebragt tot myn befluit, om myn hand aan een
Man te geeven, die ik ten minften voor recht-
fchapen kenne, en die er my ongetwyffeld dank
voor zal weeten, 4at ik hem verkoos. Het
is

( .126 )
is de Advokaat Wurm , die voor my Procedeerde
, en reeds, ter geleegenheid van deeze
kennis, dikmaals zyn wensch aan my deed blyken,
waaraan ik toen ter tyd niet beantwoorden
kon, vermits de Man, buiten de hoog-
Schting die ik voor hem heb, niets belangryks
voor my heeft, noch hebben kan, om
dat Ferdinand, even als by u, nog altoos in
myn hart is. En van deezen Ferdinand
wilt gy niet meer met my fpreeken? Henriette!
welk een denkbeeld moet gy u van het hart
van Louiza vormen , wanneer gy gelooven
kunt, dat zy minnenydig omtrent u zyn kan !
Zo waarlyk als myn hart zuiver is; Zo waar-
lyk als het nimmer valschheid voedde, zo
waarlyk, Henriette ! heb ik u den Man ge-
gunt, zelf op dat tydftip, toen ik nog hoop
had, dat hy de myne kon worden. Het geval
is hier niet, dat ik geloof, dat gy hem teder­
der beminde dan ik; ook niet, dat ik eene
zonderlinge onbaatzugtigheid voorwende; maar
het is, dat ik weet, dat uwe aandoeningen veel
(terker zyn ; oneindig vatbaarder voor alles
wat op u werkt, en dat gy meer door zyn ver­
lies geleeden hebt, dan ik , en zie den
grond, waarop ik fprcek.
Laa-

( 127 )
Laaten wy derhalven beftendig van het ge­
diefde Onderwerp blyven fpreeken, daar het
ons van zo veel waardy is! Laaten wy er el-
•kander mede vertroosten, dat wy hem niet be­
zitten kunnen. Geloof my, myne Waardfte!
ik heb eenigermaate het menschlyk hart lee-
ren kennen, en zo als ik den tegenwoordigen
Brief van Ferdinand beöordeele, vrees ik de
waarheid getroffen te hebben, wanneer ik zeg,
dat wy hem en zyne Egtgenoote, eerlang ten
hoogften beklaagen zullen, want wat kan er
van een Huuwlyk worden , dat niet op de Lief­
de fteunt!
Ik beken, dat ik, by die gedagten, hartlyk
zugt, en byaldien ik niet geloofde, dat werk­
zaamheid en een ernftig voorneemen, iets op
den mensch vermogt, ik zou voor my zelf Ad­
deren.
Myn Vader ftelt my waarlyk thans fchade*
loos voor al myn lyden; toen hy my het ver­
lof gegee ven had, om Ferdinand het geld ter
hand te Hellen, zei hy tegens my: En nu r
myn Dogter! zag ik gaarne, indien gy my ge­
heel van zorgen wilt ontheffen, dat gy u een
waardig Man verkoost.
Ik geloof niet, Henriette! dat er op den
aard-

( 123 )
aardbodem eeri warmer hart van eene Dogter
voor een Vader flaan kan dan het myne. Toen
hy nog zo liefderyk tegen my niet ware, als
hy heden is, Waardfte Vriendin ! was ik op­
gehelderd, wanneer ik hem flegts zag. O hy
beminde my altoos, doch deeze geneegenheid
ging ook altoos met eenige hardigheid verge­
zeld. Thans is hy zagt tegen my; thans maak
ik zyn ganfche ry;doin uit, en derhalven
was ik ernftig bedagt, o:n zyne begeerte opte-
volgen.
Ik vreesde echter nog altoo?,dat die oude zugt
weder den baas over hem fpeelen , en hy my
fcheel aanzien mogt, wanneer ik hem eene
onvermogende Party voorfloeg: ik waagde het
dierhalven, om met de zagtfte mine, en een
biddende ftcm hem te zeggen : dat byaldien hy
niet moeilyk zou worden , wanneer ik hem
iemand noemde , die weinig middelen, maar
een braaf eerlyk hart en eene onbeperkte edel-
hartigheid bezat, ik hem als dan den Man,
dien ik myne hand voorneemens was te fchen-
ken, zou voordraagen.
Hy bekeek my met een doordringend oog,
en zei: Ik deed wel zeer kwalyk, myn Kind!
dat ik u zo dikwils geleegenheid gegeeven heb,
om

( 120 )
óm zulks van my te gelooven. Doch laat nu
alle wantrouwen vaaren! Myne Liefde moet
U overtuigen, dat .ik allen eigenbaat verzaakt
heb.
Zo goed, Henriette ! had ik hem niet ver-
wagt. Ik zei hem dat ook met de vuurigfte
hartlykeid. Hy deed nog meer, en berst­
te in deeze woorden uit.
Ach ! hoe weinig heb ik u gekend , myn
Dogter! My hebt gy uw edel hart niet te
danken ! neen ! enkel u .zelve 1 Gy
hebt het gevormd ! ik heb er niets aan
toegebragt.
o Hy heeft er zeer veel aan toegebragt, lie­
ve Henriette ! heeft hy eene niet zeer
glansrykè zyde ! hy bezit daarentegen hon­
derd andere Voorrechten , die ik maar al te
wel kende: zelf in zyne Liefde tot het geld,
fchitterde zomwylen eene edelmoedigheid, die
men niet ontkennen kan.
Toen ik hem den Advokaat Wurm voorfter-
de, nam hy zulks met zeer veel blydfchap aan:
betuigende dat die Man hem zeer aangenaam
was: Hy had, zei hy, reeds lang het uitzigt
gehad, om hem, die hem zo veele dienden, en
dat zo redenlyk en onbaatzugtig beweezen had,
I nog

( 130 )
nog éénmaal, op eene uitfleekende wyze tebe-
Ioonen.
Maar wat zult gy er van zeggen, Henriette.
dat ik my zelve, met alle mooglyke formali­
teiten , aan den Man opdroeg ? Heet dat niet
de kieschheid van een Meisje te verzaaken?
Doch ik geloof, wy zullen ook over dit ftuk
zo eenpaarig denken, als wy over zo veel an­
deren doen. 't Verminderde immers myne in-
nerlyke my bekende waardy niet, dat Ferdi­
nand myne hand affloeg. Vernederende was
het voor my: ik ontken ook niet, dat het ge­
voel daarvan blyven zal; maar het ontneemt
my niets.
Daarenboven Wurm was myn Minnaar, eer
ik aan Ferdinand dagt, of hem gezien had.
Ik had den Man reeds eens alle hoop ontzegd,
en wist met zekerheid , dat hy het niet zou
waagen, om er weder van te fpreeken. Myn
opdragtkwam hem zelf zo onverwagt voor,
dat ik op zyn gelaat meende te kunnen leezen,
dat hy er gansch niet mede te vreeden ware,
Mooglyk, en zulks komt my zeer waarfchyn-
lyk voor, verbeeldde zig.de Man eene geest
dryvende tederheid in den Egt, Dit kan ik hem
zekerlyk niet toezeggen, hoewel ik geene
moei-

C r 3r )
moeite zal fpaaren, om hem aan my te verbinden.
En nu nog een woord van Ferdinand. Hy
lydt ongetwyffeld zo onuitfpreeklyk als gy:
verzuim derhalven geen tyd , om hem zelve
te doen weeten , dat gy rustiger zyt. Alles
wat gy hem wilt te kennen geeven, kan door
myne hand gcfchieden, want de briefwisfeling
met eene Vriendin zal de Heer Hasten niet
weeren, en ik ben overtuigd, dat myn Man
my dit niet ontzeggen zal met Ferdinand, voor­
al niet, wanneer ik hem dereden bekend maak,
waarom zulks gefchied.
Leef gelukkig, myne Waardfte! eerlang kryge
ik de beste berigten van u, hoop ik.
Ik ben, enz.
LOUIZA.
I a DER-

^ F ^ ^ r —
D E R T I G S T E B R I E F .
De Heer van Fett dan den Heer Hasten.
hebt my, in de daad, uit een zwymc-
ling gewekt, in welken ik u geheel vergeeten
had. Te vreeden met myn Lotje, bekreun ik
my de geheele Waereld niet, en indien flegts
myne genadige Vrouw Mama derwyze aan den
Hemel geviel, dat by haar van de aarde tot
zig naame, ik geloof, ik trouwde Lotje, en
zettede my op het goed neder.
Dat Meisje heeft, in de jaaren, dat ik.ken­
nis aan haar had, alle 'Proeven doorgeftaan,
en alle valftrikken, die ik haar gelegd heb,
ontweeken. Ik wil al de Vrouwsperzoonen,
tien mylen in de rondte van myn adelyk Goed,
neemen, en myn ganfche adelyke Bezitting te­
gen een Neutendop verwedden, dat geen een
derzelver het tiende deel dier proeven door-
ftaa!
Waartoe zou ik my dan de ftrop om de keel
doen, zo als myne genadige Mama begeert.
Om

C 133 )
Om dat ik wat overvloed van geld heb, wil elk
in myn net. En kreeg myne Moeder eenmaal
vat aan my , dan liet ze my, nolens vokns kop­
pelen : doch ik wagt my; crediet heb ik, en
het goedhartige Mamaatje betaalt toch alle Wis-
fels der jonge Heeren.
Gy hebt dan een Wyf! dat voldoet my,
Borstje! maar dat gy u zo zonderling daarby
aanftelt, zulks voldoet my in 't geheel niet.
Wanneer zy hubs, leevendig en vernuftig is,
Jongenlief! leef dan xvel met haar, want an­
ders geeft het zomtyds leclyk fpeh Nooit
moet gy zat van haar worden. Ik zweer u
heiliglyk, nooit van myn leeven zal ik Lotje
zat worden! en moet het ongeluk my vervol­
gen, zo dat ik zal moeten trouwen, want
ingevalle myne Moeder nog lang leeft, zou zy
het wel doorzetten, dat, wegens eene zekere
Familjeprcdikatie, er een regel uit myn Plan
gewischt wierd, dan beding ik by myne toe­
komende Genadige Vrouw vooruit, dat Lot­
je de myne moet blyven. Verftaa my recht,
Borstje! ik trouw dan niet uit geneegenheid,
maar uit dwang. Gy echter hebt, uit neiging tot
het Meisje, een Huuwlyk aangegaan, en dan
moet men niet met alle winden omdraaien.
I 3 Dat

( 134 )
Dat gy, des noods, voortreflyk den Zeden-
kundigen weet te fpeelen, weet ik by onder­
vinding, en voor uwe vermomming kan de
eerfte Gezant van Beëlzebub zig niet hoeden.
Maar hernieuw toch uw oude ftreeken niet,
anders mogten zy allen nog eens aan den dag
komen, en u zuur opbreeken,
Gy vraagt my, wat de kleine Maria maakt? —
Zy is weg, en niemand weet waarheen. De
Ritmeester heeft die goedhartige Ziel verflon-
den. Hy ligtmistte te fterk. Tusfchen die klei­
ne , welke zy in haare plaatfe ftelde, en den
Graaf B"***, is een ernftige Liefdehandel be­
gonnen. Huuwen mag hy haar niet. Of het
Meisje dit nu van zyn eigen openhartigheid
te weeten is gekomen, dan of een ander zo
vriendlyk geweest zy, h.aar zulks te berigten,
weet ik niet. Genoeg is het, het Meisje weet
het, en zy is te deugdzaam, om op een andere
wys eene verbintenis met hem aantegaan. Des
niettegenftaande is hy verfchriklyk op haar
verflingerd , en biedt haar zo veel geld aan,
als zy benoodigd heeft: zy maakt er gebruik
van, doch zo, dat het hem weinig of niets kost.
-Zy bemint hem uitfteekende, en vergunt geen
Mansperzoon buiten hem, den toegang tot haar.
Dec,

( 135 )
Deeze ganfche Zaak is zo uitgemaakt wae-
reldkundig, dat men haar' even als een wonder
in de Natuur befchouwt. Want wie flaat
er langer geloof aan maagdelyke Deugd ?
Kan ik u ergens in van dienst weezen, —
zeg het flegts , en met blydfchap volvoer
ik uwen wil.
Ik ben, enz.
VAN FETT.
EEN EN DERTIGSTE BRIEF.
De Heer Hasten aan den Heer Van Fett,
G , Boezemvriendje ! behoort onder die
daagiykfche Menfchen, die met de jaaren in
koelbloedigheid toenecmen , en vermits gy by
uw Lotje alles hebt, wat gy wenscht, en zy
ti onthaalt, zo als gy zelf verlangt, behoeft
gy u waarlyk om de geheele Waereld niet te
bekommeren. — Maar neem eens een Meisje,
dat gy bepaald voorgenomen hebt te zullen
genieten , en dat gy door niets anders dan
I 4 door

( 136 )
door een Huuwlyk kunt meester worden !
Wanneer gy haar dan tot uw Vrouw hebt,
laat haar dan uw ooren vol huilen ! hoor haar
dan altoos van den ouden Minnaar reutelen I
Zie fteeds haare oogen vol traanen, en weet,
dat dit Meisje voor geen penningswaardy
Liefde voor u heeft! - en wees dan te vree­
den.
Wees zoo goed, lieve Fett! en ruim eens
al die duiveldery van myn pad ! Deeze Vrouw
heeft reeds tweemaalen aan den Boekwurm
gefchreeven, en vermits ik hem het fchryven
verbooden heb, heeft hy my twee waarach­
tig, zeer onhoflyke Brieven gezonden, die ik
hier neffens voege.
Reis tog eens naar hem toe: Hel hem de
zaak verrtandig voor, en zeg hem, dat hy myn
Vrouw eens onder 't oog brenge: dat het'haar
pligt zy, niet verder aan hem te denken, en
dat zy de drift, welke zy voor hem voedde,
aan my verfchuldigd is. Wanneer hy dit doet,
dan zal de zaak allengskens veranderen! en
in dat geval zal ik mooglyk van uwe verftan-
dige erinneringen gebruik kunnen maaken, en
ik des te eerder met myn Noodlot te vree'den
kunnen weezen, Zeg hem ook, dat hy zo ver-
kwis-

C 137 )
kwistende niet met Schurken om zig heen moet
fmyten. Anders loopt hy waarachtig gevaar,da£
ik my zelve vergeete, en eens meteen Geleer­
den een Krygsmansproces maake ! Ik heb, wel
is waar, reeds myn affcheid van deeze foort
van Rechtsgeleerdheid genomen, en den De­
gen opgeftooken; maar hy verlaate zig.hier
niet te zeer op, of ik haal hem-weder voor
den dag. Vorsch ook eens uit, of de Karei
een Harnasch heeft, en heeft hy het niet,dan
kunt gy hem gemaklyk zo veel vrees op 't lyf
jaagen, dat hy wel vergeeten zal, om verder
aan de zaak te denken.
Gy verftaat my genoeg, en zult ook alles
ten besten volvoeren. Hy heet Profesfor Wah-
Ier en woont te M * *.
Ik ben enz.
1
HASTEN.
5 TWEE

C 138 )
TWEE EN DERTIGSTE BRIEF.
De Ritmeester Slrundel aan den Heer Fan Fett.
Ik heb, voor eenige dagen, een bezoek by
uwe Moeder afgelegd, myn lieve Fett! Zy heeft
my de inliggende gegeeven , en teffens my
mondling opgedraagen , u te willen verzoeken,
dat gy u toch niet langer tegen de goede voor-
neemens, die zy met u heeft, zoudt aankan­
ten. Zy begeerde van my te weeten, hoe gy
leefde ? Gy begrypt natuurlyk, dat ik haar de
waarheid niet zei, doch zy wist alles reeds
veel beter, dan ik het haar zou hebben kunnen
zeggen. '
„ Ik neem u niet kwalyk, zei ze tegens my,
dat gy het woord ten behoeve van myn Zoon
voert, dewyl hy uw Vriend is; integendeel ik
verheug my.dat hy nog Vrienden heeft: maar
gy zult my moeten toeftaan , dat zyne leevens-
wyze ten uicerfte aanftootlyk zy! en dat het
zeer flegt is, een Moeder, die hem zo teder
bemint als ik, zo veel verdriet te veroorzaaken!

C 139 )
ken ! Ook denk ik, dat hy juist nu deeze Jee-
venswyze, die men eindlyk moede moet wor­
den , moede mag zyn."
„ Ik heb omdeFamilje en haare eere tefpaa-
ren een ftap gedaan, die hem tot my brengen
moet! ik deed denzelven echter zo geheim als
mooglyk was. Slegts in 't Kabinet van den
Landsheer weet men er iets van. 't Zal nu
alleen aan myn Zoon ftaan , of hy de open-
baarmaaking van deezen ftap wil voorkomen.
Keert hy op deezen Briefte rug, dan vervalt
al het overige, en elk een is in het denkbeeld,
dat hy.vrywillig komr. Doch bëantwoordt hy
niet aan myn verzoek, dan moet ik my van
het Landsheerlyk bevel bedienen.
Ik kon haar bedryf niet laaken. In tegen­
deel , ik had alle mooglyke voorzigtigheid,
met eene beleedigde en vertoornde Moeder,
noodig te gebruiken. Ik ftelde alleenlyk aan
haar voor, dat zy wel weeten zou, in welk
eene betrekking gy tot Lotje ftondt, en wat
zy deswegens, ten haarcn opzigten, beflooten
bad !
„ 't Is my dubbel aangenaam, antwoordde
zy, dat ik daarover met u fpreeken kan. Het
valt altoos hart voor eene Moeder, over dietse-

( 14° )
gclyke zaaken met een Zoon te moeten fpree­
ken. Gy kunt derhalven myne meening op dat
ftuk, aan hem overbrengen; hem verzoeken,
de zaak in der flilte aftemaakcn, zo dat wy
zelfs niet noodig zullen hebben, er verder een
woord over te wisfelen."
„ Ik hoor, vervolgde zy , dat het Meisje
zo geheel flegt niet zyn moet, • ten min­
den, zy heeft myn Zoon van andere uitfpat-
tingen afgehouden. Zy mag hem ten fterkften
beminnen. Schoon ik van gevoelen ben,
dat zulk eene toevallige Liefde niet zeer hart-
lyk is, —- Zy moet echter weeten, dat zy
nooit zyne Vrouw worden kan. Ten einde zy
nu niet ten eenigen tyde zig genoodzaakt vin-
de, myn Zoon te verwyten, dat zy door hem
gedwongen is om nadeelige flappen te doen,
kan zy van een deezer twee voorflaagen kie­
zen !"
„ Leevenslang kan zy een genoegzaam jaar­
geld trekken, en dat verteeren waar zy wil,
mits niet binnen den pmtrek van twaalf my-
len rondom dit Landgoed; ofzykan, begeert
zy te trouwen, in eens duizend Pistoolen van
my ontvangen.
Zie daar de voorflagen van uwe Moeder, die
ik

( Hi )
ik uit haar naam u te doen hebbe! Ik begryp,
dat Lotje er mede te vreeden zou kunnen zyn,
en gy niet langer u weigcragtig behoeft te ge-
draagen.
Te rug derhalven, myn lieve Fett ! wanï
de Opfpraak moet gy in alle gevallen vermy-
den. En ten einde gy u weder eénigzins by
uw Moeder aangenaam zoudt maaken, dat noo­
dig zal zyn, begryp ik, dat ge u fpoedigop
reis moet begeeven. Ten minften behoort gy
uwe Moeder daadlyk te antwoorden, en zo
veel mooglyk te bevreedigen: want zo gy talm-
agtig zyt, vrees ik, dat zy van de bedreiging,
die haar zuiver ernst is, gebruik zal maa­
ken.
Ik ben, enz.
STRUNDEL.
DRIg

( )
DRIE EN DERTIGSTE BRIEF.
Aan dan Heer Van Fett van zyne Moeder.
Ontaarte, echter my nog dieibaare Zoon !
.Zekerlyk moest het my te verdrietig vallen,
om op den toon eener Moeder aan u te fchry-
ven , evenwel zal ik het nog eens doen 1 nog
eens zal ik u verzoeken, alvoorens ik my als
Rechter over uwe bedryven Helle.
Bedenk zelf, myn Zoon I of het uwer Af­
komst en Begaafdheeden waardig zy, dat gy
alles wat de milddaadige Natuur u fchonk,
alles waarmede een hooge Geboorte u bevoor­
rechtte , verwaarloost en verkwist, en eene
leevenswyze houdt,die geheel het tegenöver-
geftelde uwer beftemming is.
Zyt gy dan ongevoelig voor den algemee-
nen Lof, of de veragting der geheele Wae­
reld? ten minften behoort gy dan gevoel te
hebben, voor de gevoelens van hen, die iets
over u te zeggen hebben.
Uw

C 143 )
Uw Vaderland beloofde zig van u de in'*'
fteekendfte dienften : het had Recht om dezel­
ven van u te eisfchen. Vrienden, welken gy
affchrikt, roemden openlyk op uwe bekwaam-
heeden, en nu , nu moeten deezen ten
fpot verflrekken van hen. die openlyk hen
tegenwerpen , dat gy de kragten uwer Jeugd
verfpilt, in buitenfpoorigheeden, welker be-
naamingen ik my fchaam te noemen. Gy be­
zat weleer een edelen Hoogmoed , waar is
dezelve gebleeven ? heeft uwe teugellooze lee-
venswandel denzelven geknakt, dien Stam
op welken uw geheel Geflagt zig verliet ?
Uw Vader had twee Broeders. Beiden ont­
hielden zy zig van de vermaaken des Huuw-
lyks, ten einde de Zoon van hunnen oudften
Broeder eens des te heerlyker praaien' mogt.
Indien zy eens mogten opzien , waar toe gy
het geene gebruikt, dat zy u naarlieten, en dat
Ilrekken moest, om uw Adel te verheffen! —
Wat zouden zy zeggen ?
Wat zou uw Vader zeggen, wien zyn Vorst
zo dikwils vleiende toeriep : Wat zal ik be­
ginnen , wanneer gy dood zyt ? Waarop uw
Vader dan antwoordde: Ik voed eenen Zoon
voor u op, die edelmoediger zal denken dan
ikl

( H4 )
ik'! — Wat zou hy zeggen : wanneer hy Be­
den, dien Zoon verre zag van zyn voetfpoof
te drukken.
Overdenk dit alles eens recht, myn lieve
Zoon ! Herinner u den tyd, dien gy in myn
Huis doorbragt, toen gy my betuigde, — dat
gy hoogstgelukkig waart, dewyl gy een Moe­
der hadt, die gy niet dan zeer ongaarne ver-,
liet, en toen gy het Plan formeerde , om
op het pad der Eere uwen Vader naar te ftree-
ven.
Komt er geen enkele gedagten van berouw
in uw hart op? Kunt gy'dit alles zo gansch-
lyk vergeeten ? Is de tederheid eener Moeder
dan niets meer in uwe oogen ? en voedt gy
geen de geringfte zugt in uwen boezem, om
die tederhartige Moeder weder te zien ?
o Myn Zoon ! op deeze gedagten kan ik my­
ne traanen niet wederhouden ! Zy vlieten te­
gen myn dank! Zy voeren myne hartlyke ver­
giffenis u te gemoete! Keer weder! keer we­
der in de liefdevolle armen van uwe Moeder;
gy zult er nog even vuurig ontvangen wor­
den , als of gy niet gedwaald hadt! Gy be­
hoeft-geene ontvangst te dugten, dat u van
uw moederlyk Huis zou affchrikken! Er zal
geen

C 145 )
geen enkel woord van het voorleedene gerepi
worden. Ik en alle uwe Vrienden zullen on
vermoeid bezig zyn; om u ryklyk,j a veel over­
vloediger dat gene te vergoeden, 't welk gy
zult moeten agterlaaten, by uw overkomst.
* * * * *
Maar,myn Zoon! ik heb moeten afbreeken,'
dewyl ik eenige rust en verzaameling van krag-
ten noodig had, om u dat gene te zeggen,'t
welk ik u, in den naam van uwen Staat en
van uwe Beftemming zeggen moet. Hier zal
de Moeder zwygen , en in die betrekking haar
hart (luiten. Gehoorzaamt gy heden niet; is
deéze laatfte Vermaaning,- deeze jongde imeek-,
bede , is alles te vergeefsch ? Wilt gy aan de­
zelven geen gehoor geeven ? welaan ! dan zult'
gy hen moeten hooren , die meerder recht op
u hebben dan ik! Dan zult gy het Vaderland
en deri Vorst moeten hooren, en hen gedwon­
gen moeten volgen, zo gy niet verkiest het
vrywillig te doen!
De Vorst begeert niet, dat uwe ïnkomften in
vreemde Landen verdaan , noch minder dat uw
vermogen aldaar verkwist worde; hy begeert
ook den ondergang van uw Huis niet, 't welk
K hem

C 146 )
ïiera zo veele dienften bewees. Hy hoopt,
dat, indien gy u niet verbetert, uw Zoon ten
miniten, even als gy van uw Vader ten kwaa-
den ontaart, hy ook ten goeden van u ooi-
aarten mag!
Hy begeert derhalven, dat gy te rug zult
keeren, en eene Egtgenoote voor u zult zoe­
ken ?
Gy weet, dat hy het middel in handen heeft
em u herwaards te doen brengen! Volg daar­
om liever de vriendlyke noodiging eener Moe­
der ! Kom, en laat zy wederom blydfchap aan
haaren Zoon hebben, dien zy altoos zo teder
beminde! Doet gy dit, dan zal ik tederder
omtrent u zyn, dan immer te vooren! dan zult
gy belooningen in ftede van verwytingen er-
langen, en gy zult my als op nieuw doen her-
leeven.
Ik ben enz.
KAS.OLINA.
VIER

C 147 )
VIER EN DERTIGSTE BRIEF.
Henriette Hasten aan Ferdinand Wakier.
Qr ^ . tó*^^:
deling myns Mans te dugten hebbe ! offchoon
er ook den dood van de hand myns Mans op
Hond, ik moet echter aan'u fchryven , ik kan,
ik mag het niet laaten. Ik hen overtuigd, dat
ik niet tegen hem zondig? want ik zei, ik
beloofde hem, in het uur der plegtigfte Ver-
bindtenis, met de grootftc plegtighcid, -—
dat gy altoos de eerfte Vriend van myn hart
zoudt weezen! en als zodanig een Vriend
blyf ik u boven hem Hellen.
Het voldeed my zelf, dat hy het nooit zyn
zou, het nooit zyn kon ! deswegens maakte
ik die Verbindtenis zo vast, op dat myn Ge-
weeten my niet eens, in myn jongfle uur,iets
te verwyten zou hebben! Heden, al verfcheen
dit groot oogenblik, deeze ontzaglyke uure,
ik beefde niet! In dat oogenblik kan ik zeg­
gen; Ferdinand is alleen de myne!dit getinge­
ld 2 nis

C H3 }
nis kan door het ruim der lugt tot voor den'
troon des Onflerflyken doordringen', alle re-
denlyke Weezens mogen het hooren! Alles zal
moeten getuigen , dat myn hart nimmer wan­
kelde in de trouw voor Ferdinand, in weer­
wil 'van het geen myne lippen anders zeggen
mogten.
O er ligt zo véél troost voor my opgefloo-
ten, in het denkbeeld, Wanneer heden
die Barbaar, dién ik verpligt ben Man te noe­
men, my het hart doorboort,dat toen ter tyd,
met eene kruipende vriendlykheid, die ik voor
grootmoedigheid aanzag, hy op alle myne voor-
flellen, Ja ! zeide; Ja, zeide, om aan u te moo-
gen fchryven! Ja , zeide, om u te moogeu
zien'. Dat tweede Ja, heeft hy verbrooken,
misfehien verbrooken voor al myn leeven!
Het eerfte begeerde hy ook te breeken , doch'
zulks gelukte hem niet, noch zal hem geluk­
ken , in weerwil zyner yverigfte poogingen 1
Hoe kan ik Louiza er genoeg voor danken,
Ferdinand ! dat zy my uit de dwaaling, die ter
vertwyffeling geleidde, getrokken heeft. Zy
heeft my het leeven weder gegeeven! Ik heb
uwen brief geleezen! ik heb gezien, dat Fer­
dinand nog dezelfde is, die hy altoos was;
dat

( 149 )
c'at niets hem heeft kunnen doen veranderen;-
niets hem erger doen worden! erger •
moest ik niet geweeten hebben, dat dit woord
op hem niet toepaslyk is ?
Was het niet altoos uw bepaald en onver-
zetlyk voorneemen, om my altoos getrouw te
blyven? En gy zyt het,Ferdinand! en wy zyn
het beiden voor elkander. Onze fcheiding is
eene beproeving, wy zullen zekerlyk weder,
om veréénigd worden.
Ik ben zo vrolyk,Ferdinand! Zo vrolyk, ze*
dert ik den Brief van Louiza ontving, dat
myn Man zelf opmerkzaam geworden is. Hy
vroeg my, waarom ik het ware ?
Om dat, antwoordde ik hem, er-een Licht
in myne ziel is opgegaan, dat my verlichtte
even als de liefde van Ferdinand, en my zo
vrolyk aanlachte als den opflag zyner oogen.
En nu hadt gy eens moeten zien, hoe woe­
dende hy myn Kamer verliet! Het berouwde
my zulks gezegd te hebben, myn voorneemen
was geenzins hem te beleedigen; ik zei hem -
zulks in een zoetvoerigen Droom van opge-
toogen Liefde.
Gevoelde de Man flegts het minfte medely­
den met my, behandelde hy my flegts draag.-
K 3 tyk!

( 150 3
lyk! O hy Zou ten minften ontwaaren, dat de
Mensch fterk is, dat hy veel vermag, wan­
neer hy wil! Ik zou myn hartzeer derwyzen
voor hem verbergen, dat hy deaelve over 't
hoofd zou zien, en de Lyderes vergenoegd zou
gelooven te weezen.
Doch, elk oogenblik fchier, doeti hy er my
aan gedenken! Geloof my, Ferdinand! Ik had
uuren , waar in de gedagten aan u, geheel rus •
tig in my waren ; waarin ik my vergenoegde
myn pligt vervuld te hebben, en waarin de
hoop, van u nog eenmaal zonder dwang te zul­
len beminnen, zekerheid wierd. In die oogen-
blikkenbemoeide ik my, om my by myn Man
aangenaam te maaken. Ik poogde hem aan
my te verbinden en zyne knorrige buïen te
doen overdryven. DeMenschlievenheid fpoor-
de my aan, om hem woorden te geeven, die
ik, by de erinnering aan uwe Liefde, hem niet
gezegd zou hebben.
Maar , gelyk gezegd is, myn goede Be-
fchermëngel,liet deeze Liefde in de ftille fcha-
duw der ftreelendlte hoop rusten, om my een­
maal eens een zorgvryën dag in deeze aard-
fche Hel te bezorgen! doch ftraks
wekte de ruuwe Man my, door deeze bittere
aan-

C 151 )
.aanmerking : Of ik dan eindlyk eens begon
intezien, dat hy deeze tederheid verdiende, die
weleer aan Ferdinand beweezen was ? Dit
deed my van hem agterwaards deinzen , en een
ttaanenvloed was myn antwoord.
Dan ftiet hy my van zig weg, en fehold my
met naamen, die ik niet herzeggen wil, die ik
echter nooit, nboit verdiende!
Dan dagt ik dikwils, kwalyk gedaan te heb­
ben , met hem myne hand te geeven; doch
aan myne Ouders denkende, troostede ik my
daarmede, dat ik hunne oude dagen een ftil-
len vreede had toegebragt.
't Is waar, hun Hemel is ook niet geheel
zonder wolleen ! Dikwils zien zy myne traa-
nen, en weenen met niy. Zy weeten wel niet
dat myn Man alleen er de oorzaak van zy,
ook beu ik te edelhartig, om zyn Aanklaager
by hen te weezen, en iets op zyne rekening
te zetten! doch niet enkel om zynen wil, want
ik vrees, dat, wisten zy hoe hy met my leeft,
zy zig zelf zouden befchuldigc-n, als de oor-
zaaken van myn Lyden , dewyl zy my over­
gehaald hebben, om hem tot myn Man te nee­
men.
Ik wenschte zekerlyk ook dikwils om den
K 4. dood,

( 152 )
dood, indien zy er niet waren, en het lee-
ven, om haaren wil my niet dierbaar ware,
want hunne droefheid zou onuitfpreeklyk wee­
zen.
Gy kost het nooit verdraagen, Ferdinand!
dat ik van de zaligheeden van een vroegen
dood fprak! Gy wilde my zulks altoos voor
eene kleinmoedigheid van ziel aanrekenen, en
ik was geneegen u te gelooven : doch de ftille
wensch myner ziele is echter altoos, dat ik
geftorven mogt zyn , alvoorens ik Hasten leer­
de kennen! Met eene volkomen, onaf­
gebroken liefde voor u, ware ik dan geftor­
ven ! dan zoude ik myn Graf op het Kerk­
hof, waar wy zo dikwils zaamen waren, be-
fteld hebben; op dat plekje, waarvan wy zei­
den , dat het best ter rufte gefchikt was. Weet
gy nog wel, onder die vier Olmenboomen ,waar
die kleine heuvel is ?
Ik was altoos begeerig, om myn Vader te
verzoeken, dat plekje te koopen, en er een
Familjegraf aanteleggen. Deeze gedagte is nu
verdweenen. Zonder u mag men my begraa-
ven, waar men wil.
Dat plekje had altoos iets ftreelends voor
my in. Ik zou cr heden zekerlyk heengaan •
wan-

( 153 )
wanneer het weder zulks veroorloofde, en da
tyd, om aan u te fchryven, my niet te kost­
baar ware! Want Hasten is op reis, anders zou
ik aan u niet durven fchryven, vermits hy alle
myne handelingen befpiedc.
Maar zo dra het mooglyk is zal ik er gaan!
Dan zal ik aan u denken, myn Waardfte!aan
u denken! Och! mogten wy beiden reeds
rusten , daar, waar geene andere Item ons
wekt, dan die ter eeuwige Verééniging! wan­
neer er geene fcheiding meer plaats zal heb-
ben ! Heden , myn Ferdinand! zult gy u min­
der dan voorheen, om deezen mynen wensch
vertoornen, want waartoe ben ik nut in de
Waereld? My en anderen tot een last,is het
beter in 't graf te rusten.
Ferdinand .'zal ik u, of zult gy my roepen?—
Die het eerst ten jongden dage ontwaakt, zal
door eene eeuwige kragt, zig de plaats zien
aanwyzen waar de andere flaapt! of ontwaa-
ken wy heiden gelyk , dan zullen wy elkan­
der te gemoete fnellen, omhelzen en onfeheid-
baar met elkander voortwandelen, van Wae­
reld tot Waereld, door alle die zalige Oor­
den, die de goede Schepper ten onëindigcn
verblyf van het lydende Meuschdom fchiep';
K 5 waar

( 154 l
Waar wy ontallyke gelukkigen, die op aarde
ongelukkig waren , zullen aanfchouwen, en
onder welken, Wy evenwel de gelukkigftenzul­
len weezen !
Wanneer ik my die hemel fche Vreugden voor-
ilelle 1 wanneer ik my verbeelde, hoe wy dan
geen het minfte gevoel van eenige onrust zul­
len hebben ; hoe dan myne Ouders vrolyk,
vergenoegd, en zalig zullen zyn 1 hoe wy hen
zullen beminnen, gelyk zy ons! dan komt het
my gemaklyk voor ,om deeze zorgen nog eeni-
ge jaaren te draagen.
Nog eene dankbetuiging, myn Ferdinand!
heb ik u te doen. Gy hebt Louiza uwe vriend'
fchap gefchonken : Zulks heb ik gewenseht!
had het uwe hand mogen zyn , 't was my ze-
keriyk vcël aangenaamer geweest ! Doch ik
zal 'uwe Gade niet beleedigen; zy zal uwer
ook waardig zyn '. Kunt gy, Ferdinand! deezen
Briefen myne Liefdevoof haar niet verbergen,
zeg haar dan, dat ik eene Dweepfter ben , dat
zy medelyden met my hebbel Ik bemin haar,
. dewyl zy uwe Egtgenoote is, doch ik fiddere,
wanneer ik denk, dat gyhaar meer zoudt kun­
nen beminnen dan uwe
HENRIETTE.
VYF

C 155)
VYF EN DERTIGSTE BRIEF.
De Heer Van Fat aan den Heer Hasten. '
Van vier zaaken , myn lieve Hasten! heb
ik u berigten medetedeelcn. Ik wil van my
zeiven beginnen, en daarvan; U maar weinig
woorden zeggen.
Myne Moeder heeft het daarheen weeten te
brengen , dat ik te rug moest keeren, wilde
ik niet befpot zyn. Ik zal het haar niet kwa-
lyk neemen, want zy heeft my lief. Zy heeft
my'een Brief gefchreeven, onder 't leezen van
welks eerfte gedeelte my de traanen in de
oogen fchooten. 't Was waarachtig nooit myn
voorneemen, om haar te beleedigen: doch zy
moet my ook zo niet aan banden leggen , even
geiyk men een Kind zou doen. Gy begrypr,
dat die Brief, hoe tederhartig hy anders ook
ware, met dat alles verdoemd zedckundig was
ingerigt ! Myn Vader en Oomen werden uit
het Ryk der dooden opgeroepen , om myn
bloed in bewceging te brengen. Ik zal die
goe-

C is« )
goede zielen laaten rusten, want zy lieten my
een goede ftuiver geld.
Maar de Raadgeevers van myne genadige Ma­
ma heb ik een neus aangedraaid, die zy waarach­
tig wel ongeklouwd zullen laaten, en waardoor
hunne Plannen wel eenigzins geftoord zullen
worden: doch om myne Moeder niet te bedroe­
ven, zal ik van dit alles geen enkel woord aan
een eenige leevendige ziel zeggen, voor dat
zy geftorveu zal weezen, en tot dien tyd toe,
my te vreeden houden, met in ftilte myn fpel
met hen te ipeelen.
Doch om met myne Gefchiedenis voorttevaa-
ren; Ik fchreef aan myne Moeder, dat ik ko»
men zou, en flegts den Ritmeester te N** een
bezoek geeven , want deeze is onze Onder­
handelaar, 't Is een bliks Karei, en offchoon
hy geen rooden duit bezit, mag men hem over­
al zeer wel lyden, en is overal wellekom.
Toen ik te N** kwam, waar ik uw voor-
ftel.als de Hoofdzaak van myn reis derwaards.
in myn hoofd had, en den Ritmeester zei, dat
ik naar den Profesfor Wahler wilde gaan, be­
geerde deeze zulks volftrekt niet te hebben.
Ik wist niet wat dit te beduiden had ; deed yve-
rig onderzoek naar de reden, doch kon er de
waa-

( *57 )
waare niet uit krygen, tot dat ik den hoed afnam
en hem toevoegde: Dan ga ik er daadlyk
heen !
Toen kwam het geheim voor den dag! en
begryp nu eens, hoe uw Medeminnaar, dien
arme Duivel van een Profesfor er aan toe is !
Hy is met de kleine Maria getrouwd, en
houdt haar voor een fpiegel van alle deugden.
In den beginne , Hasten 1 moest ik lacchen,"
maar toen de Ritmeester, die, de drommel
haalme, zeer zedig geworden is, my betoogde,
dat er niets belachlyks in was, want Wahlgr
was een achtingswaardig Man, en bad, in de
eerfte drift, toen hy Henriette verloor, het
Meisje genomen, die, by me ziel, een Heili­
gen bedriegen zou, begreep ik, dat de Mart
veeleer tc beklaagen was.
Nadat ik den Ritmeester verklaard had, over
dit ftuk zo billyk te denken als hy, moest ik
hem belooven, van dit alles geen woord tegen
iemand te zullen reppen.
Ik beloofde dit daadlyk , en offchoon de
Ritmeester veel tegen u intebrengen had, en
vdoronderftelde, dat gy ten minften die ge-
Hen waart, die hier iets van weeten zoudt,
koos ik echter uwe Tarty, en beweerde, gyt
waart

C 158 5
waaït zo flegt niet, als hy u geloofde te zynj
gy hadt wraak genoeg aan uw Medeminnaar, en
zoudt u van zulk een laaghartig middel niet be­
dienen, om hem te beleedigen. En dit alle
liet hy toen gelden.
Ik verhaalde hem daarop, wat last gy my
gegeeven hadt ; waarop hy zig aanbood, my
by den Profesfor in te leiden. Toen moest ik
hem vervolgens alle groote en kleine verze­
keringen geeven, waaraan hetlighaamlyk deel
van den Eed flegts ontbrak, dat ik my gelaa­
t-en zou, als of ik Maria niet kende.
Wy gingen vervolgens derwaards, doch zy
was er niet tegenwoordig.
Wahler is een fchoon Mansperzoon; hy
heeft eene vastigheid in denopflag zyner oogen,
en in zyne houdingen, die hem daadlyk voor
een braaf Man doet kennen. Men behoeft
flegts twintig woorden met hem te wisfelen,
om met hem ingenomen te zyn. Om u te too-
nen hoe verftandig hy denkt, en wat ongelyk
gy , ten zynen opzigte, hebt; zal ik ons
gansch gefprek , zo veel u aangaat-, hier by
voegen.
Behalven het genoegen, waarde Heer Pro­
fesfor I van kennis met u te maaken, heb ik
nog

C 159 5
nog een Voorftêl van een myner Vrienden aan
U , waartoe ik de vryheid zou verzoeken , om
het te moogen voordraagen.
„ Spreek, Heer Baron! en wees verzekerd
,, van alles waarmede ik u dienen kan, de-
„ wyl ik de onderlinge verpligiingen van den
„ mensch te wel ken, om ze niet volvaardig
„ te betragten."
Het Voorftêl is van den Heer Hasten, die
reeds eenige brieven met u gewisfeld heeft,
en zig beklaagt, dat gy hem beleedigd hebt,
door harde uitdrukkingen , die hy geenzins
verdiende.
,, Het doet my leed, Heer Baron ! dat de
„ Heer Hasten uw Vriend is, dewyl ik my
„ verpligt vind, om als nu aan zynen Vriend
„ te moeten zeggen, dat hy deeze behande-
„ ling in allen opzigten verdiend heeft. Vcr-
>> geef my, dat ik u dit zeg, gy vorderde het
,, van my; van den Heer Hasten en onze ken*
„ nis, zwyg ik anders veel liever."
Ik wil u gaarne gelooven, Heer Profesfor!
antwoordde ik een weinig heeti' De beste weg
intusfehen, om hier van te zwygen , ware dee­
ze uitdrukkingen te vermyden. '
„ Ik zal dit doen, zo dra- ;
7
hy 'blyken
» geeft »'

,\ geeft , dat hy een rechtfchap'en Man
» is-"
En waarin , vervolgde ik nog heeter, be­
toont hy, dat hy zulks niet is? Hy en gy be­
minde een Voorwerp ! is dit onedelmoe­
dig? • Hy ilond naar de hand van het
Meisje, gelyk gy! is het zyn fchuld, dat
de omftandigheeden hem gunftiger waren dan
u ? Heeft zy hem niet vrywillig de hand
gegeeven? Is het heden haar pligt niet,'
den Man te beminnen, waaraan zy zig zelve
overgaf? is het zelfs de uwe niet, om haar te
erinneren , dat zy niemand anders beminnen
moet, dat hem ? Gebiedt de Menschlykheid,
die gy zo yverig met den mond predikt, u zulks
niet? Laat dit de dienst weezen , die gy my
aanbiedt,en gy zult alle de wenfchen van my-
nen Vriend vervullen.
„ Indien gy my verpligten wilt, Heer Ba-
V, ron! en de achting die ik voor u voede,
, en die ik niet gaarne wilde verliezen, be-
,, geert te behouden, laaten wy dan hier van
„ afftappen ! Zeg tegen uw Vriend, dat hy
„ uwe vriendfchap moet verdienen, door u
„ de waarheid te ontdekken , en hy zal my
i, het verdriet befpaaren, om. meermaalen aan
„ hem

( I5i )
>, hem te gedenken, dan myn hart uit zig'zei-
„ vegeneegen is te doen."
O myn lieve Vriend! dat is niet braaf. Uw
hartstögt verblindt u derwyzen , dat gy ver­
geet, wat gy aan eene egtlyke Verbintenis
fchuldig zyt! Is het pligtmaatig, dat gy inbreuk
doet, op de rechten van eenen Egtgenoot,
en dat gy zyne Gade in het denkbeeld onder­
houdt , dat deeze onwettige liefde goed zy.
Stond zy u niet af, toen zy aan Hem haare
hand fchonk! Bedenkt gy niet, dat gy het lee­
ven van den Man bitter maakt? Dat gy den
Hemel, dien hy zig aan de zyde van Henriette
voorftelde, hem in een Hel herfchept ?
Weet gy wel j dat de Man hier op vuur vatten,
en eene vergoeding van u vorderen kan, die
eene van uw beider Egtgenooten onfeilbaar
ongelukkig moet maaken? Zoudt gy , in dat
geval, met een goed gewisfen hem durven
ftaan?
„ Gy zyt te heet, Heer Baron! en byaldien
„ gy niet verkiest bedaarder te weezen, dan
„ moet ik u verzoeken, dit gefprek te willen
„ af breeken , en uitteftellen, tot wy gelaate-
n e r z u l l e n
>>
weezen. Aan uw Vriend of zyn
,', Voorftêl ben ik geene rekenfehap verfchul-
L
„ digd, •

C 162 )
„ digd, en zal ze ook niet geeven. Maar san
„ u en aan deezen waardigen Vriend ben ik
verdccdiging fchuldig, en ik zal my ook ver-
„ deedigen, byaldien gy my belooft, dat gy
,, my niet in de reden zult vallen 1"
Uit 'oen ik u verfchuldigd, antwoordde ik,
want ik befpeurde daadlyk, dat ik te driftig
geworden was. Gaarne zag ik, dat gy u kost ver-
deedigen, en nog aangenaamer ware het my,
wanneer ik een middel kon uitvinden, om u
met mynen Vriend te verzoenen.
„ Hoor dan, (dus vervolgde hy;) de Heer
„ Hasten heeft met eene huichelagtige vermom-
.„ ming, by Henriette en haare Ouders, een
zagt Character voorgewend. Henriette heeft
„ hem nooit bemind, doch zy eerde dit zyn
bedrieglyk Character. Zy gaf hem haare hand,
onder de uitdruklykfte verzekering en toe-
„ zegging , dat ik haar Vriend zou blyven.
„ Daarenboven veroorloofde hy gemeenfehap
„ en briefwisfeling. Het was hem enkel om
„ haar perzoon te doen. Toen hy haar in zyn
„ bezit had, verbrak hy zyne belofte, en kwam
„ er niets van na. My befpottede hy, in ftede
„ van my vriendlyk te bejegenen, daar hy my
„ voor zyne rust van nooden dagt te hebben,
„ Dit

( i

( 164 )
,, Heden moet ik u het punt beantwoorden,
dat gy my voorlegt. Er is maar ééne waare
„ Heldenmoed, en deeze beftaat daarin, om
,, grootmoedig zyncn Vyand, de beleedigingen,
,, te vergeeven. De bedreiging van een Tweegevégt,van
dezyde van uwen Vriend,komt
,, my niet onverwagt voor. Ik heb my meer
in ioortgelyke gevallen bevonden. Ik vrees
dezelve niet. Alhoewel uw Vriend niet
waardig is, om myn leeven tegen het zyne
„ te zetten, verzeker ik u evenwel.dat er één
„ geval is, waar in ik het doen kan; en dat
„ is, wanneer hy Henriette derwyzcn wreed
„ behandelt, dat ik my verpligt rekene, het
te moeten wreeken. Doch ook dat geval
„ maaralleen, kan my daartoe beweegen: in
„ alle anderen zou ik hem poogen te ont-
,, wyken, dewyl ik my verpligt ken, 'het lee-
„ ven te behouden, zo lang ik er mede nuttig
,, kan weezen."
„ En dit kunt gy uwen Vriend zeggen : dat
,, ikgewislyk voorzie, dewyl ik in dit geval dag-
,, te, dat, flegts met het geluk, en niet met
„ hem te kampen hebbe, en dat ook niets an-
„ ders dan het geluk hem behoeden kan! "
Hier zweeg hy, en ik vatte het woord.
Gy

( 165 )
Gy breekt een gedagte af, lieve Heef Pro­
fesfor ! die gy begon te uiten , en die ik wel
wenschte , dat gy hadt voortgezet. Het was
deeze : dat gy het voor den grootften Helden­
moed hieldt, zynen Vyand grootmoedig, de be-
leedigingen, te vergeeven; waarfchynlyk houdt
gy het dan ook voor grootmoediger, om een
zaak in verfchil, in der minne byteleggen j'dah
omze met den degen te beflegten ! Ten opzig-
te , dat alle uwe goede voordellen geen meer
vrugtgevolg by hem hadden, geef ik u gclyk
daarin, dat hy niet wel deed, en zig aan u ver­
greep, en ik beloof u, bet zo verre by hem te
zullen brengen, dat hyzyne Vrouw menschly-
kcr bejegent.
Waarachtig, ik heb in myn ganfehen leeftyd
nog geen mensch vrolyker gezien dan hem.
Kunt gy dat doem, zeide hy, terwyl hy my om
den hals viel: dan zal ik zeggen, dat gy myn
befte Vriend zyt! Niets op de Waereld, Myn
heer de Baron! ligt my nader aan 'thart, dan
de welvaart van dit Meisje, of als gy het
aldus wilt, van deeze Gade van uwen
Vriend. Hy, die iets tot haarwclzyn bydraagt,
maakt my zalig, en hy, die ftegts iets tot haar
welzyn bydraagen wil, is reeds myn Vriend.
L 3 Met

( 166 )
Met vermaak en innerlyken eerbied voor u,
neem ik dit aanbod aan. Zeg den Heer Has.
ten* dat hy van myn Vyand myn Vriend kan
worden, wanneer hy myne Henriette beminnen
en waardeeren wil. Ik zal er hem voor
bedanken , even als had hy my de grootfte
weldaad beweezen, en elk oogenblik zal my
dierbaar zyn, waarin ik hoor, dat hy haar dierbaarder
geworden is. 't Is waarfchynlyk, dat
geen eigenbaat in dit geval plaats kan hebben;
want ik ben niet by haar, en kan ook niet by
haar zyn, en zal het ook niet waagen, dewyl
ik getrouw aan myn pligt wil blyven, en de
kragt der Liefde te wel kenne ! Ik begeer ook
zelfs niet eens de voortzetting der Briefwisfcfeling
van haare zyde. Wanneer de Heer Hasten
my eigenhandig fchryft, dat hy hier mede
genoegen neemt, dan zal ik haar voor de eerfte
en teffens voor de laatftemaal fchryven , en
haar beduiden; niet, dat zy die tederheid
aan haar Man verfchuldigd is, die zy voor my
gehad heeft, want zulks is zy niet, en zou
ook myne begeerte niet weezen ; > maar dat
zy zig beyvere, om myner zo weinig te ge­
denken als mooglyk zy, en zig haar Man met
alle haar vermoogens aangenaam te maaken.
Hier

( 167 )
Hier zweeg de Heer Wahler, en ik moest
beneffens den Ritmeester toeftaan , dat deeze
verklaaring de edelmoedigfte was, die een
Man, ui zyne omftandigheeden, immer gee­
ven kon.
Ik heb, hier mede, u getrouwlyk van alles
verflag gedaan , en wensch verder, dat gy u
tegen den Man zelf nader verklaart, en het
verfcbjl uit de Waereld helpt. Gy zoudt best
doen, met hem te laaten fchryven. Ware ik
in uwe plaats, ik liet hen beiden daartoe de
vryheid. Zulk eene hartstogt verfterkt men»
door er zig tegen te kanten; en zy verzwakt, gaat
tc niet, wanneer men dezelve den vryen loop
laat. Wat hebt gy daarenboven te vreezen ,
daar zy zo veele mylen van elkander verwy-
derd zyn, en hy u belooft, van haar niet te
zullen zien.
Over uwe behandeling ten opzigte van hem,
ben ik op verre na zo gram niet, als over die;
van uw arm Wyf! Daar gy van te vooren gs-
weeten hebt, dat zy beminde, en daar gy des-
wegens een Verdrag met haar hebt aangegaan,
behoorde gy ook billyker met haar te handelen.
Dit is gansch niet fraai van u, myn lieve Has­
ten! en bevestigt my in myn gevoelen, dati
L 4 uw

( 168 )
uw Character het beste niet is. Ik zei u immers
altoos, men kan wel genieten wat zig van zelf
aanbiedt, maar dwingen moet men niemand.
Intusfchen hoop ik, dat gy den goeden raad
van uwen Vriend ter harte zult neemen.
Ik ben, enz.
VAN FETT.
ZES EN DERTIGSTE BRIEF.
De Advokaat, Wurm aan den Ritmeester
Strundel.
M yn Huuwlyk , lieve Ritmeester! is vol­
trokken, en is nu niet meer te verbreeken.
Ten bewyze daarvan zend ik u de rest van
de vyfduizend Ryksdaalders; als gy eens wist,
met welk eene blydfchap Louiza ze my gaf,
gy zoudt ze nog wel eens zo gaarne aannee-
men.
Van myn geluk kan ik u, tot nog toe , niets
zekers zeggen. Ik moet het zelf eeist formec-
ren, om het recht te verkrygen.
Reeds

(. 169 )
Reeds is myne Louiza even gelyk het Mor­
genrood ! Zy is zagt als een Engel. Medely"
dende bemint zy alles wat lydt. Nu zal ik zien,
of zy ook gereed is, of zy ook vergeeten kan,
dat zy elders beminde ; want, myn waarde
Vriend! dit behoort tot myn geluk,anders ver-
kwyn ik.
Moet ik uiets der vermaaken van myn Feest­
dag mededeelen ? hy was even als een fchoo-
ne Herfstdag. Men verblydt zig , dat hy zo
is, doch evenwel gebreekt er "iets aan, 't geen
men zelf niet recht uitdrukken kan. Het is al­
thans geen Lentedag, die de lieflyke Zomer
te gemoete lacht! Het treurige, door de ver­
welking der vrolykgroenende Natuur veroor­
zaakt, hangt ons derwyzen aan, dat wy het
niet van ons werpen kunnen.
Ik had aan Louiza de ganfche bezorging van
het Feest overgelaaten. Haar Vader had my
zulks verzogt, en ik had bepaald voorgenoo-
men, alvoorens zy de myne zou weezen, my
in 't geheel niet tegen haaren wil te verzet­
ten , zelf niet in kleinigheeden. Ik ondervind,
»u zy de myne is, ook wel, dat ik het niet
zal kunnen doen! want wie kan haar aanzien
en niet alles doen wat zy begeert?
L
5 In-

( 170 )
Intusfchen was het met my niet zo als 't be­
hoorde, vermits er by het Feest niet alles was,
wat ik rekene dat er by moet zyn. Een Feest
zonder Muziek heet by my geen Feest, 't Moest
het echter voor my zyn , evenwel kan ik niet
ontkennen , dat zulks voor eenige oogenblik-
keneene zekere teonvredenheid in mydeed ge-
booren worden.
Na de Middagmaaltyd kwamen de Gasten by
elkander. Vermits ik my te vooren op alles
voorbereid had, verwonderde het my geenzins,
dat ik flegts eene gedwongen opgehelderdheid
in dc oogen van Louiza befpeurde. Intusfchen
was ook deeze my aangenaam, en ik al vry
we! te vrceden, dat zy maar niet weende. By
de Trouwplegtigheeden liep het zo droog niet
af: vermits echter de geheele waereld de Bruids-
traanen als een weezenlyk vci'ëischtederHuuw-
l/ksfluiting befchouwt, deed dit niet veel uit.
Doch had zy buiten deezen tyd geweend, dan
had men openlyk kunnen zeggen, dat zy my
tegen haar zin nam; ik keek ook elk een vast
in de oogen, o;n te zien, was 't mooglyk.wat
men er van dagt,: want tot de kinderen toe,
weeten haare Gefchiedenis met Ferdinand.
Toen het Gezclfehap daarna wat vrolyker
werd,

( 171 )
werd , begon zy het ook te worden, voor-
al was de oude Heer zeer opgeruimd, en dit
brast veel toe, dat ik het ook werd.
Den volgenden dag, zynde gifteren, telde
de oude Heer my veertigduizend Ryksdaalders
toe; er by voegende, dat ik ten minften nog
eens zo veel te wagten had, wanneer hy te
overlyden kwam; en, indien ik zulks wilde,
kon ik de Praktyk laaten vaaren, en by hem
op zyn Goed leeven. Doch hy begeerde my
hierin vry te laaten, dewyl ik behoorde te wee­
ten , wat het best voor my was.
Ik verzogt verfchoond te zyn van deezen
Voorflag, en verlof om in de Stad temoogen
blyven. De Vacantietyden wilde ik zeer gaar­
ne by hem komen doorbrengen. Hy kon ook
dikwerf by ons zyn, en dus genootcn wy el­
kanders Gezelfchap, enz.
't Was my, zei ik hem verder, niet enkel te
doen, om een hand vol Geld te verdienen,
want zulks had ik door zyne goedheid, nu in
overvloed; doch het was uit hoofde van de
gewoonte om te werken, waarvan ik bezwaar-
lyk zou kunnen afgaan : Dus kon men ook me-
nigen armen drommel dienen, die niet veel
geld befteeden kon, en menig een recht ver-
fchaf-

( 172 )
fchaffen, die het anders nooit zou gekreegen
hebben ! dit zo maar te laaten vaaren, was
ongetwyffeld tegen onze verpligting hande­
len.
De oude Heer prees my desweegens. 't Was
braaf en eerlyk gehandeld; 't zou my zegen
aanbrengen, en myn Huuwlyk zou wel gaan.
, Dit trof my derwyzen het hart, lieve Rit­
meester! dat ik byna geweend zou hebben.
Louiza kwam ter rechter tyd in 't vertrek, en
de oude Heer ging heen.
Ik vroeg haar , wat zy met al dit geld doen
wilde? Zy zag my teder en vertrouwende aan,
en antwoordde: Dat is uwe zorg, Man lief T
daar bekommer ik my niet mede.'
: Had ik een Vrouw van een ander flag moe­
ten neemen, dan myne Louiza is, ik had geen
aanfpraak op deeze vertrouwlykheid gemaakt,
jaï ik had ze gepoogd tc verhinderen.
In de omftandigheid echter waarin ik my be-
vinde, is 't een blyk, dat die gemeenzaamheid,
welke in de wyze haarer uitdrukkingen lag op-
geflooten, myn vertrouwen poogt te verzeke­
ren , en zy zig by my verdiend wil maaken.
Uit hoofde myner dweepende Liefde, beant­
woord ik haar met die zelfde tedere vertrouwlyk-

C 173)
lykheid , dewyl wy daardoor den naaffen en
belten weg naar elkanders hart vinden.
Ik bedankte haar daar voor, en vroeg ver­
volgens , of zy my wel veroorloofde, aan een
Boezemvriend die ik had, en het behoefde,
iets van deeze Som te verfchietcn; dat te vei­
liger gefchieden kon, om dat ik zyne zaaken
in handen had, waardoor de wederbetaaling
ten vollen zeker ware.
Zy zag my andermaal tederlyk aan, en zei:
Hoe ik toch zulk een wantrouwen kon voe­
den ten opzigte van haare deelneeming in het
Noodlot van anderen? Ik moest alles ten goe­
de beiteeden. Zy had, met betrekking tot haar
geld, geen beter keus kunnen doen, dewyl ik
het zekerfte wist, wie er leed en gebrek had.
Met betrekking tot u, was dit antwoord
recht, doch voor my was het zulks niet ge-
heel: eenigzins zwaarmoediger dan te vooren,
pakte ik het geld by elkander.
Ik weet zeer wel, dat zy gelooft, dat zy
ten aanzien, van de Perzoon, beter keuze zou
hebben kunnen doen, doch wat kan ik helpen,
dat ik zo aandoenlyk ben, en dat myn hart er
tegen opkomt.
Thans zyn wy in de Stad,'en Louiza houdt
zig

( 174 )
-zig bezig met haare Huishouding in order te
brengen.
Ik zal u getrouwlyk alle nieuws , ten op-
zigte van myn Huuwlyk, mededeelen : doch
Ik verWagt ook eens een Brief van u.
WURM.
ZEVEN EN DERTIGSTE BRIEF.
Maria aan Lotje.
Heden, Lotje ! ben ik weder taamlyk met u
Verzoend, anders zou ik ook zo helder niet aan
li fchry ven. Gy echter zyt daar de oorzaak
niet van, maar het vernuft van myn Karei.
Myn voomeemen om deugdzaam en myn
Ferdinand getrouw te leeven,is waarlyk onder-
mynd en vervallen 1 en hoe kon dit ook anders
zyn? hoe kan my zulks geweeten worden? daar
de vuurige en tederfte Minnaar zig in de plaats
van den kouden, en altoos om zyne Henriette
denkendenen zugtenden ftelt?
Ik

( »?S )
Ik had tegen Karei gezegd: dat wy onzege-
meenfchap op geene andere wyze vernieuwen
konden , dan door de vriendfchap , die hy met
myn Man moeste tragten te maaken ; deeze
Affpraak berouwde my echter welhaast. Toen
ik den volgenden avond op zyn Kamer kwam,
en als een Heldin , my in ftaat geloofde tc zyn,
myn Man dit Offer te kunnen brengen, vond
ik hem ueerflagtig en zwaarmoedig. Hy rustte
met zyn hoofd op de eene hand , en las iets.
Ik wenschte hem een goeden avond. Hy hoor­
de myniet. Ik trad nader by, om te beproe-
ven, of ik hem kon opbeuren ! Hy had
een Brief van Henriette voor zig liggen ; zyne
traanen waren op denzelven geftort. Het trof
my. Ik zugtte en wilde vertrekken.
Hy bemerkte my eindelyk. Hy fprong op ;
lei den Brief weg; bragt my van de deur te
rug en verzogt.-dat ik hem verfchooncn wilde,
dewyl hy in diepe gedagten gezeten had.
Ik weet niet, of het aandoening dan mismoe­
digheid ware, die een traan , in myn oog
bragt.
Gy weent! Maria ! zei hy tegens my.
Waarom doet gy dat ? Kan eene treurige bui
van uw Gade u zo ontmoedigen ? Beur u
zei-

C 176 )
zelve op, ik zal het ook tragten te_ doen! Wy
zullen ten minften , ons het leeven niet ver­
bitteren, wanneer wy het niet verzoeten kun­
nen.
Had Karei my zulks gezegd, ik ware hem
om den hals gevloogen , doch dan zou het zc-
kcrlyk met meer vuur zyn gezegd geworden,
en de inhoud was ook anders geweest.
Intusfchen werd ik vriendlyker, en liefkoos­
de hem, niet van harten, maar gedwongen ,
omtrent zo als men een ryken Grysaart doet,
die door niets anders dan zyn geld ons hart
kan roeren. En ik verzeker u, Lotje!
dat de koude minnekozeryen van een Man, dien
men kan beminnen, oneindig aandoenlyker zyn,
dan de warmfte aanvallen van eenen uitge-
dienden Ouden.
Ik weet niet, of hy het bemerkte, dan of
het zyne natuurlyke afkeer voor my was, die
by zyne raazende Liefde zeer wel plaats kan
hebben! althans, hy verliet my; en ik
geloof, met een foort van ve-ragting. Zeer
naauw heb ik er geen acht op geflagen , want
ik had myn Karei in 't hoofd ; doch my dagt,
dat hy my een weinig van zig (lootte. Ten
minften, het gevoel by my, was naderhand
even

( 177 )
even als of zulks gefchied ware, ook verbeeld­
de ik my, dat my zulks te meermaalen reeds
gebeurd wes.
Myne geraaktheid hier over was onbefchryf-
lyk, en ik vormde teffens het befluit, om de
verkeering met Karei weder te vernieuwen,
al ware het dan ook op geene andere wyze
mooglyk, dan door op de fcheiding van myn
Man, (uit hoofde van zyn gedrag tegen my,)
aantedringen.
Dien zelfden avond fchreef hy my nog een
Briefje, waarin hy my, duizendmaalen om ver­
giffenis, wegens het voorgevallene, bad: doch
er. by voegende, dat hy zyn natuurgeftel niet
veranderen kon. Hy had eene dwaasheid be­
gaan, dat hy, zonder Liefde, my zyne hand
had gegeeven, doch dit was nu zo, en het
leed geen verandering : alleenlyk verzogt hy
te moogen weeten, waarmede hy my het lee­
ven kon veranngenaamen. Ik had flegts over
zyn geld te beveelen.
Hier door gaf hy my, natuurlyk, de Wa­
penen tegen hem, zeifin handen. Ik over­
tuigde my zelve wel dra, — (want hoe ligt
overtuigt men zig zeiven niet, dat men gelyk
heeft, wanneer men bemint,) dat ik er geen
M
kwaad

( 178 )
kwaad aan zou doen, wanneer ik aan Karei
den toegang tot my vry gaf.
Maar hy maakte my dit alles nog veel ge-
maklyker. Na dat er vyf dagen verloopen. wa­
ren , kwam hy by my, verzoekende, om een
zyner Vrienden , - den Ritmeester van Strun-
del naamlyk, — de kennismaaking met my
te veroorlooven, daar ik toch geene andere
kennis fcheen te willen maaken. Hy voegde
er by, dat hy wist, dat ik genoegen in open-
lyke vermaakenvond; dat ik dezelve echter tot
nog had opgeofferd, dewyl ik zyne .begelei­
ding by dezelven niet genieten kon. Dat de
Ritmeester een rechtfchapen Man, en een zeer
goede kennis van hem was, en dat derhalven
niemand, op deeze kennismaaking iets te beris­
pen zou weeten.
Ik verbaasde my over deeze list,en ik ftond
op 't punt om ze door myne houding te very-
delen- Doch de Liefde kwam my,. met al haar
vermoogen te hulp- — De erinnering aan de
voorleedene.dierbaare en wellustige tyden.en
het drukkend gewigt der tegenwoordige bittere
dagen , deeden het overige.
Ik gedroeg my als eene verftandige Vrouw;
verzekerde hem; dat ik,zonder deeze luidrugtige

( 179 )
tige verftrooijing , zeer wel leeven kon: ik
wilde my echter geenzins onttrekken, wanneer
hy dagt, dat het my genoegen zou verfchaffen,
of wanneer het ten gevalle van zyn Vriend'
gefchiedde.
Hy fcheen zeer te vreeden met myn be­
fluit te zyn. Dien middag at de Ritmeester
met ons. Wy waren ten uiterften hoflyk, doch
teffens zeer koel tegen elkander. Hy verzogt
my eene Wandeling met hem te willen doen.
Wy verkoozen daartoe eenen niet geheel
eenzaamen Oord, doch ook geenen, waar wy
veel beluisterd konden worden. Ik wilde van
Karei weeten, hoe hy dit ganfche werk had
aangevangen, doch hy begeerde niet my.zulks
te zeggen. Ik vroeg hem, of hy geld noodig
had; hy antwoordde van neen.
Den volgenden Dag veffcheen hy in een
kostbaar Gewaad. Ik vroeg hem, of hy zyn
Proces gewonnen had. 't Was al wederom.
Neen ! Ik verzogt hem daarop , toch geene
fchulden te willen maaken-, hy.verzekerde my,
dat dit zyn geval niet was; dat ik hem flegts
behoefde te laaten zorgen. Ik viel op de ge­
dagten van Ontrouw; gisfende dat hy ergens
een' ryke kennis had , zo als te meermaalen
M 2 • • Lui.

( i8o )
Luiden van zyn beroep en fchoonheid gebeurt;
doch ook ten deezen opzigte ftelde hy my vol­
komen gerust.
Spoedig wist hy het Gefprek over andera
Onderwerpen te doen loopen. Myn Man , zei­
de hy, was gmeegen my elk genoegen toete-
ftaan; en vermits hy een volleedig vertrou­
wen in hem ftelde, konden wy onze verkee­
ring openlyk en veilig voortzetten , zonder
deswegens ietsin 't minst te vreezen te hebben.
Ik deed hem echter dit alles uit een ander
oogpunt befchouwen. Ik beduidde hem; dat
het vertrouwen, 't welk myn Man in hem
ftelde, flegts zo lang duuren zou , tot dat men
hem verdagt maakte. Ik ftelde hem voor, dat
een zeker foort van kleine verdenking aan
myn Man een niet verwerplyk Recht zou aan
de hand geeven , voor zyne onrechtvaardig-
heeden, ten mynsn opzigte , en dat, zo dra
myn goeden naam in 't minst werd aangetast,
ik oneindig gemaklykcr te ontdekken ware,
als dan, wanneer ik fteeds een iegelyk, die
voorgaf my te kennen, onder het gezigt tree­
den, en my er op beroepen kon. Dat er wel ge-:
lykheid tusfchen twee Menfchen ware, die bej
drieglyk was.
Om

( I8i )
Om derhalven tot een bepaald oogmerk met
hem te geraaken , vroeg ik hem, naar de gron­
den van zyne verbindtenis met myn Man ?
Deeze my beweezen hebbende, liet ik er ver­
der alles op nederkomen/ Wy fpraaken dan
met elkander af; dat wy veele geheime by.
eenkomften zouden houden; echter weinig open-
baare plaatzen bezoeken ; dat wy ons nooit
in eenzaame Oorden, alleen, zouden laaten
vinden; dat wy een zeker foort van agterhou-
dende Hofiykheid tegen elkander zouden in
acht neemen, en onze geheime faamenkomflen
evenwel zo inrigten , dat buiten ons geen
Mensch daar iets in 't minst van weeten of-
vermoeden zou.
Dit alles nu is zo goed ter uitvoer jebragt,
als wy ons voorgefteld hadden. Wy hebben
verfcheiden geheime kenmsfen gemaakt, die
my in 't byzonder veel vermaak verfchaffen.
Myn leevendig geftel, en vrolyke .geest, heb­
ben my Vriendinnen bezorgd, die ik nimmer
had durven hoopen te zullen vinden. Ik ben
in een kring gekomen, die geheel voor my ge-
flooten was , en thans een onuitputbaare Bron
van de grootfte vreugden voor my oplevert.
Ik bemin myn Karei onuitfpreeklyk, doch ik
M 3 beu

( 182 )
ben fiim genoeg, om zulks voor de .Waereld
te verbergen. Slegts ik en hy, (en gynuook,)
weeten het.' ••
Myn Man fchynt zeer, met myn fmaak in
deeze genoegens, te vreeden te. weezen : hy
voedt geen argwaan. Ik kan ook thans veel ge-
maklyker zyne Mifantropifche buïen over 't
hoofd zien. • • • •
•Evenwel Lotje! moet ik bekennen, dat met
zelden de gedagte in myn binnenfte opryst,
dat ik hem onrecht doe. Hy is my immers niet
ontrouw, en doet my weldaaden genieten, wel­
ken ik geenzins verdien !
Deeze gedagte kost my mer.igwerven traa­
nen , en Karei is zo onbillyk niet, dat hy er
geen deel in zou neemen. Hy betuigt, dat,,
byaldien hy voordeezen my zo wel gekend
had, als nu, ik nimmer aan Ferdinand zou ge-
r a a k t Zyn! Wanneer ik nu bedenke, Lot­
je' dat Karei myn Man zou hebben kunnen
zyn, dan komt het my voor, dat het Nood­
lot beflooten heeft, op het fchriklykst dien
ftap te willen wreeken , waarmede ik myne Ou­
ders beleedigd heb !
Te midden in myne vennaaken doen er zig
ook verfchieten op , die een bitter lyden aankon

( 183 )
kondigen. Er verfchynen van tyd tot kennis-
fen van oude dagen, en voor deezen kan Ka-
rel waarlyk niet verbergen , wie ik ben. Uw
Minnaar bevindt zig heden alhier : Ik heb hem
nog niet gezien, doeh ik verzeker u, dat ik
voor den opflag zyner oogen fchrikken zal.
Doe my dit eene vermaak, en fchryf hem
ten mynen opzigte; verzoek hem om ftiltezwy-
gen. Hier mede verpligt gy uwe
MARIA.
AGT EN DERTIGSTE BRIEF.
Henriette Hasten aan Louiza.
Wa armede, met wat woorden, zal ik u my­
ne ellende fchilderen, Louiza! Hoe kan ik'u
uitdrukken;hoewreedlyk ik lyde? Myneblyd-
fchap over uwen Brief, en de verklaaring van
Ferdinand , is fpoedig in verdriet verkeert! en
had ik niet heden den troost van Ferdinands
Liefde; wist ik niet dat de Dood dit verdriet
eens eindigen, enmy weder feheiden zou , van
M 4 hem,

( I8 4 )
hem, aan wien ik onlosmaaklyk gehegt ben,
ik zou in vertwyffeling vallen.
Den laatften Brief dien ik, voor Feninand,
u toefchikte, kon ik door gcenen aan u ver­
gezeld doen gaan : de verftoorder van myn rust
was my te fpoedig op handen. Ik geloof even­
wel niet, dat hy lust noch veimoogen genpeg
bezit, om geheimen uittevorfchen.
Gisteren vroeg, na dat wy rustig ontbeeten
hadden, kwam hy, als een woedend mensch,
de Kamer inftuiven.
Mevrouw ! zei hy , ik had gedagt, dat gy
uw woord zoudt gehouden hebben. Dat was
het beding, waarop myne vriendlykc handel-
wys jegens u, gegrond was. Zulks hebt gy
niet gedaan. Gy hebt driemaal aan Ferdinand
gefchreeven. Zeg my hoe dat dit is bygeko-
men. Ik weet dat gy anders uw woord niet
verbreekt. Gy moet derhalven op uw tweeden
Brief antwoord van Ferdinand ontvangen heb­
ben, anders hadt gy den derden niet gefchree­
ven. Hoe is het daarmede? en wat durft hy
pnderftaan, met aan een Vrouw , tegen den
wil van haar Man, te fchryven? •
Ik fidderde van 't hoofd tot de voeten; ik
wierp my in een ftoel en weende.
Ant-

( 185 )
Antwoord ! Mevrouw ! antwoord ! fchreeuw_
de hy, en geene traanen.
Ja! antwoordde ik, ik weet dat het tegen
uwen wil zou geweest zyn, wanneer ik hem
gefchreeven had. Ik weet, dat gy zo onbarm­
hartig geweest zyt, om my deezen troost te
ontzeggen,- en teffens weet ik. dat gy my
uw woord niet gehouden hebt. Maar hy
heeft niet gefchreeven. Ik zal u alles verklaa-
ren. Ik heb eene Vriendin. Zy was myne
vertrouwde eer gy kennis aan my hadt, en zy
is het weder, zedert ik uwen naam heb aan­
genomen. Aan deeze heeft Ferdinand gefchree­
ven , en door middel van Louiza heb ik be-
rigten , en geene Brieven van hem, -— en
op deeze berigten , die voor my zo goed wa­
ren als Brieven , heb ik hem weder gefchree­
ven.
Louiza? vroeg hy: Wat is dat voor eene
Louiza ?
Louiza Wedeme'er! antwoordde ik.
Ha ! Louiza Wedemeïer , antwoordde hy
heftig.cn met eene zekere verbaasdheid in zy.
ne houdingen. Een fchoon Complot!ver­
volgde hy, na eenige tusfehenpoozing.
Eene aartige Koppelaarfter! Maar ik zal het
M s Nest

( 135 )
Nest, -dat ,aan myncn ondergang arbeidt, ver-
ftooren! Myne ernftige. begeerte is, dat
gy alle Briefwisfding, - alles waj naar eeni­
ge gemeenCchap zweemt., reet deeze Louiza
Wedermier afbreekt! Dat ik cr voortaan niets
meerder van merke! Gy ziet, ik ontdek
alleSi En ontdek ik in 't vervolg eene Let­
ter van die natuur, dan zal ik u,naar verdiens­
ten weeten te behandelen..
Ik geraakte, in eene hevige gisting: doch het
was goed , dat ik te weinig kjsgi en moed
had, om myne ganfche hevigheid tegen hem
uittelaaten, Zy verwandelde in traanen, doch
demitberftLng myner jaminerklagccn was echter
hevig genoeg.
Wie, Myn heer! vroeg ik , geeft u het recht,,
om uhet meesterfchap over myne onfchuldigfte
handelingen aantemaatigen ? Wie kan u de magt
geeven, ommy vair al het vermaak myns leevens
te berooven ? Ik ben uwe Gevangene niet,
die gy beveelen kunt, wat zy doen en laaten
moet. Zo dra ik myn pligt tegen uniet fchen-
de , houdt uw geweld op! Myne Vriendin
zult gy myiaiet ontneemen. Dat Recht op haar
zal ik beweeren , al moest ik het voor de Vier-
fchaar zoeken. Uwe laage befchuldingen te­
gen

( 187 )
gen haar, zal ik te fchande maaken j' en'nog
meer. Ik bêgeer, om in 't vervolg aan Ferdinand
te mogen fchryven. Belet gy my dit 1
dan zyt gy myn Gemaal niet 1 dan zyt gy myn
Tyran ! en dan zal ik een afgsyzen van u hebben.
Helaas ! Louiza ! naauwlyks had ik deeze
vroorden geuit,of hy kwam op my af,en floeg
my in 't gezigt. Dat is voor uwe verwaaten-
heid 1 zei hy : Ik zal uwe ongehoorzaamheid
v/el weeten te bedwingen.
Het laatfte hoorde ik nog, doch bezweek
vervolgens. Toen ik weder bykwam , vond
ik my vol bloed, en nat van traanen.
Daar ik zeer dikwils alleen ben , en ongeroe­
pen niemand by my hebben wil, kon men den'
toeftand, in welken ik my bevond, geenzins
vermoeden; intusfchen had ik een geheel uur
lang, my zelf onbewust, geweend en uit de'
neus gebloed.
Ik riep myn Kamenier, welke zeer verfchrik-
te, en daadlyk de waare oorzaak bezefte, niet­
tegenstaande ik eene andere voorwendde. Toeri-
zy my uitkleedde , befpeurde ik, dat zy weende.
Dit trof my fterk, en ik kon, voor ditmaal,
deeze deelneeming niet ongemerkt laaten voor-'
by-

t 188 )
bygaan. Ik bedank u, Meisje! zei ik, voor
uwe geneegenheid te mywaards.en ik wensch,
dat het u, om deezer traanen wil, eens recht
wel moge gaan!
Lieve Mevrouw! zei zy hierop. Ik zal by
u blyven, dan 2yt ge in een ie grooter veilig­
heid. Laat ik eenig werk op uw Kamer ver-
rigten. Ik zie het toch altoos, wanneer gy ge­
weend hebt, en ik weet, dat gy reden hebt om
te weenen. Ach! God! de Heer Wahler was
een gansch ander Man.
Deeze evinnering perste my andermaal traa­
nen en zugten af. Ik Hond haar toe, het geen
zy my verzogt had. Ik waarfchuuwde haar
echter , dat zy niet veel vermaak te wagten had,
vermits ik altoos weenen zou.
Heb ik dan, vroeg ze my, reeds vermaak ge­
had, zedert gy getrouwd zyt? Ik heb u zo
lief, dat ik door niets in de Waereld, ver­
maakt kan worden, wanneer gy geen vermaak
hebt.
Ik heb myn Man niet weder gezien. Heden
morgen vroeg is hy uitgereeden. Lizette heb
ik, ten opzigte van uwen Brief, tot myne ver­
trouwde gemaakt: zy zalze in het toekoomen-
de bezorgen, 't Is droevig voor my, dat ik
my

( i*9 )
my van deeze list bedienen moet, maar
noodzaakt myn Man my er niet toe? Het lee­
ven zou my onverdraaglyk zyn, wanneer ik
niet, nu en dan eens, myn vol hart aan uwen
Boezem kon uitftortën.
Louiza! leefden myne Ouders niet, ik ge­
loof, dat ik op eene fcheiding zou aandringen;
want wanneer deeze handelwyze daartoe geen
genoegzaamen grond opleevert, dan zal er
weldra eene wreeder behandeling opvolgen. Ik
bemerk uit alle omftandigheeden , dat zyne
boosheid zonder paaien is, en echter, ik
weet niet waarom! —- Bemind heeft hy my
nooit, en myn genot, waarom het den Hui­
chelaar te doen was, heeft hy verkreegen.
Verbeeld u zulk een lyden , van dus te moe­
ten leeven, zonder te klaagen. Ik zou myne
Ouders ongelukkig maaken, wanneer ik er hen
iets van liet blyken. Myn God! —- op
deeze wyze Hasten te moeten leeren kennen,
dien ik u, in myn eerften Brief, als een edel
en rechtfchapen Man befchreef!
Wanneer gy aan Ferdinand fchryft, verhaal
hem dan myn ongeluk, Hy mogt in rechtvaar­
dige woede tegen den veroorzaaker ontbranden.
Zeg, dat ik hem betreur, en zal blyven be­
treu-

( 190 )
treuren, tot het einde van myn leeven toe. Elk
oogenblik gedenk ik aan Hem, met vöornee-
men aan Hem te fchryven.
• En dit zal ik ook doen, Louiza! alleenlyk
zal ik het eerst nog eens aan myn Man 2eggen,
op dat hy namaals niet opkome, en my van be­
drog befchuldige!
• Er kome van wat er van wil, opgecven doe
ik niet; want erger dan het nu gegaan is, kan
het my niet meer gaan.
Ik ben enz.
HENRIETTE.
NEGEN EN DERTIGSTE BRIEF.
Lotje aan Maria.
Uwe inrigting met den Ritmeester ! lieve
Maria! is waarachtig voortreflyk; ik wensch
er u van harte geluk mede. Evenwel heb ik
het met myn Minnaar nog beter gemaakt dan
g y. Ik flond op het punt om hem geheel te
verliezen. Zyne Moeder heeft alle .kunstjes in
't werk

•
I
r 191 )
'c werk weeten te ftellen, om' hem' weder by
zig te krygen.
Hy is ook om die reden op reis gegaan, en
zulks met myn wil, echter niet zonder
geketend te zyn. Hy'bragt my den Brief zy-
ner Moeder; ftelde my voor; hoe veel genee.
genheid zy voor hem betoonde ,• en of ik zelve
niet billyken moest, dat hy vertrok; en dat hy
haar, met alle haare Medeftanders,in flaap poog­
de te wiegen, t;n einde zy hem, door een
Vorstlyk bevel, niet noodzaakte, om te rug te
keeren 1
Natuurlyker wys moest ik dit alles billyken.
Ik zei hem, dat het ook myn pligt was, om
voor zyn geluk te zorgen; dat ik my, in dit
geval, aan geen oogenblik verzuim begeerde
fchuldig te maaken.
Deeze myns bereidvaardigheid fcheen hy niet
verwagt te hebben; hy ftapte van dit Onder­
werp af, en begon van andere dingen te fpree­
ken. Ik antwoordde hem wel vrymoedig, even­
wel korter dan ik gewoon was; liet zo nu en
dan eenige bekommering in myn gefprek bly-
ken ; en vergat niet , zo nu en dan, eenige
Zugten te loozen , die zyn aandagt niet ont-
fnapten.
Wel-

( 192 )
Weldra werd hy zelf bekommerd en vroeg
my, wat my deerde ? Ik poogde hem te mis­
leiden, en antwoordde, dat ik een verkouwd-
heid had, en den ganfchen dag reeds niet wel
geweest ware. Ik had er ook niets tegen, toen
hy fprak van my te willen verlaaten; en om­
helsde zyne aanbieding greetig , om my den
ganfchen dag, myne vryheid te laaten behou­
den.
Dien gcheelen dag had ik noodig, om het
Plan, dat my in 't hoofd gekomen was, en dat
ik voorgenomen had ter uitvoer te brengen,
door te denken. Had een ander in myn plaats
geweest, deeze zou geweend en zig de hairen
uit den kop geplukt hebben , wegens zulk een
verlies. Gy hadt hem onvermydlyk verlooren
gerekend, doch ik niet.
Gy weet, dat ik, zo dra ik den Heer Van
Fett leerde kennen , en hy my zyne oprechte
Liefde betuigde, teffens my de genoegzaame
verzekering geevende, dat deeze Liefde niet
zo fpoedig zou eindigen, dat ik, zeg ik, be-
floot, om myne losbandige leevenswys vaar­
wel te zeggen, 't Was indedaad uit overdaad.
Ik had te veel genooten, om er langer ver­
maak in te vinden. Men zegt dikwils, dat wy
on-

C193)
onverzaadiyk zyn, doch dit bewees ik het te­
gendeel , Maria ! Het was my om niets
anders te doen, dan om voor myn toekomend
fortuin te zorgen, en de Rykdom was zo zeer
aan zynen Naam verbonden , dat ik by hem de
befte geleegenheid, ter bereiking van myn oog­
merk vond.
Ik maakte gebruik van al die kunstgreepen,
die het zekerfte konden dienen, om hem vast
te ketenen. Ik bezat al de verëischten ,om de
fmoorlyke verliefde te kunnen fpeelen, en hy
allen, om fmoorlyk verliefd te kunnen wor­
den. Hy was in goeden ernst weldra de ge-
trouwfte Minnaar; ik nam my voor hem ge­
trouw te zyn, doch bemind heb ik hem nooit.
Ons Geflagt is altoos vleiende, en kan geen
vaste neiging vestigen; Was ik niet tot een
zekere trap van Stoïfche ongevoeligheid ge-
Iteegen , de minfte zyner proeven had ik niet
kunnen doorftaan , ik zwyg van die ganfche
reeks, die hy my liet doorgaan.
Van het tydftip af, dat ik zyn zwak omtrent
my leerde kennen, nam ik my daadlyk voor,
om hem niet te laaten ontfnappen, fchoon ik
er teffens weinig van blyken liet. Van dat
uur af begeerde ik genadige Vrouw en. Erfge*
N naa-

( 194 >
naame van den Man te weezen , die Zulk een
fchoon Goed bezat. Ik hoopte zekerlyk op
den dood zyner Moeder, die ons nu die ver-
duivelde trek fpeelt, van in 't leeven te bly­
ven, en hem daarenboven my poogt te ont­
trekken.
Ik voorzag, dat wanneer ik eenmaal los liet,
ik my met een Penfioen, of een duk Geld zou
moeten laaten te vreeden (tellen.
Ik had echter zo weinig daarop gerekend,
dat ik, om niet inhaalig te fchynen, flegts wei­
nig van hem aangertoomen had, en ook daar
mede, als eene verftandige Huishoudfter, in ge­
valle hy kwame te fterven, fpaarzaam was om-
gegaan. Ik had hem ook voor uitfpattingen
behoed, en flegts, ten einde hy niet te zuinig
voor de Vrouw mogt zyn, als Minnaar, hem
hier en daar eene kleine verkwisting toege-
geeven. •
'Eenigermaaten had ik dus eene weezenlyke
verdienden aan hem! en dat alles zoude
ik om niet gedaan hebben ? — uwe gehoor-
zaame Diénaares, myn lieve genadige Mama'.
Myne zaakjes waren nu in order, en den
volgenden Morgen kwam myn fchoone jongen
Heer al vroeg voor myn bed, om te verneemen,

( 195 )
hieri, hoe ik voer. Jk had gezorgd om een zeer
zieklyk voorkomen te hebben. De verward­
heid van myn fpraak; het beeven myner han­
den, en alles wat ik hem, als ylende, voor.
prevelde, maakte hem zo verward en ongerust,
dat ik my reeds taamlyk verzekerd hield van
de zegepraal over hem.
Na veel bidden s en aandringens , om hem
toch te willen zeggen , wat de oorzaak van
deeze myne geweldige verandering ware, liet
ik my overhaalen; verzogt hem zig te willen
nederzetten, en my aantehooren! '
Ik gevoel, myn Waardfte ! zei ik tegen hem,
dat ik u te veel bemin, om uw verlies te kun­
nen verdraagen. Het ligtzinnige Meisje heeft
zig nooit iets anders voorgefteld, dan aan uwe
bevreediging, uw bezit , en de zoete dagen
met u, te denken. Dat dit een einde zou nee­
men, dat gy zelf er een einde aan maaken zoudt,
viel haar nimmer in. Ik kan zekerlyk u geene
verwyten doen. Gy hebt met een Meisje, dat,
als ik, van 't geluk verlaaten was, en zig ge«
noodzaakt vond, om haar .toevlugt tot eene
verachtlyke leevenswys te moeten neemen, zeer
edelmoedig gehandeld ! Met recht is het niet
te vorderen, dat gy zulk een Meisje met die
N 2 tc- •

( 195 )
tederheid zult befchouwen, waarmede gy eefi
ander Onfchuldïg en verleii Meisje befchou­
wen zult. Ik moet derhalven my te vreeden
Hellen, wanneer gy my verlaat, en ik zie, dat
gy my verlaaten moet.
Daar het nu niet anders zyn kan .vervolgde
ik, bitterlyk fchrcïcnde; en het Noodlot my
in eens alle vermaaken ontrukt, wensch
ik flegts, dat gy fpoedig weg reist, téh-einde
gy niet in de droevige noodzaake gebragt wordt,
om den ondergang van uwe Charlottè te aan-
fchouwcn!
Ik maakte het den goeden Jongen zo be-
naauwd,' dat hy voor myn bed weende.
Lotje! Lotje ! riep hy, gy fpreekt in de hitte
Van de Koorts. Wie zegt het, dat gy my ver­
liezen zult? Neen! neen! ik zweer u by
den Hemel! zweer u by alles, •—-
Zweer niet! viel ik hem fchielykin: want
het geen gy zweert zult gy niet kunnen naar-
komen. Gy wilt my altoos beminnen , dit weet
ik, hier van ben ik overtuigd. Met deeze ver­
zekering wil ik u ook laaten vertrekken; maar
gy hebt eene Moeder, die de grootfte genee-
genheid voor u voedt. Hetoverwigtdermoe-
derlyke Liefde is op verre na zo groot niet,
zo

( 197 )
zo lang gy by my zyt, als wanneer gy-van my
verwyderd zult weczen. Haare traanen , haare
gebeden, de opgewekte hoogmoed, de glansryke
uitzigten der groote Waereld, de zugt
tot roem ! — dit alles zyn de klippen, op ieder
van welken een ftuk van uw hart, voor my
• verbryzeld wordt, tot dat er niets meer van
overig is.
En,myn Waardfte! wanneer u daarenboven
een Meis'e, met een zagten oogöpflag, en
voorgeloogen onfchuld, voorgefteld wordt, in
een geleenden opfchik , -—. dan ftaat uw ar­
me Lotje daar , van alle Liefde beroofd en
verlaaten! zonder een eenigen Voorfpraak!
Want uw hart zal haar ontnomen weezen! En
offchoon de Minnares, die het niet meer wa­
re, zedert zy u beminde, duizendmaalen te-
dercr lief had, dan die Echtgenoote, zal zy
evenwel flegts in een haatlyk licht geplaatst
en gedagt worden, en duizend haarer goede
eigenfehappen verdwyncn voor de koele om­
helzingen.
Lotje 1 zei hy, gy fchildert my een verfchrik-
lyk Tafereel van het toekoomende! Ik g;voel
evenwel, dat het waarheid zou kunnen wor­
den! gcloovcn kan ik het niet, vermits ik my
N 3 ' zelf

( 198 )
^jelf alle wel kenne, en u te hartlyk beminnc!
Doch om allen fchyn van verdenking, als of ik
u niet met het zelfde vuur als te vooren bemin­
de, op te ruimen, zal ik er u een bewys van
geeven, dat u in alle zekerheid zal Hellen. Ik
zal u trouwen.
Maria! Maria ! hier had ik hem daar hy weezen
moest!— maar myn vernuft verliet my niet. —
Ik voer in verrukking uit :Ha ! dat is edel!dat
is fchoon ! die gedagte is hemefsch ! o Voor dee­
ze Liefde zal ik u omarmen! zal ik u derwy-
zen bedanken, als of gy my uit het vuur ge-
greepen hadt !
Doch ik week fchielyk agter uit, toen hy'
my omarmen wilde.
Droom ik, of waak ik ? Is het verbeel­
ding? —^ Neen! laat my alleen ! laat my
alleen! Gy zegt, gy wilt my trouwen! —
Ja ! gy zegt zulks, en ik geloof het! — Maar
ik doe het niet! — Hoe! ik zou de verftoor-
fter van uwe rust, van uw geluk weezen? —
Ik zou my den vloek uwer Familje, en eens
den uwen my op den hals haaien? Gy
hebt dit niet wel overwoogen ! Vertrek,
vertrek , myn Waardfte! en laat uw arme Lotje
ten minften in rust omkomen! — Gelooft
67

C 199 )
gy. dat men dit Huuwlyk zou goedkeuren ! —
Men lachte my uit! men zou den fpot met
my dry ven!
Om 'sHemels wil, Lotje! hoormy! — Gy
hebt voor niets te vreezen! —- Er zyn mid­
delen genoeg , om dit Huuwlyk zo vast te
maaken, dat geen geweld in Haat zal. zyn,
om het te verbreeken. Zo lang myne Moeder
leeft zal ik het geheim houden, ten einde haar
het verdriet te befpaaren, dat ik u getrouwd
heb. Maar dan , Lotje! dan verklaar ik
U, voor het oog der geheele Waereld, voor
myne Vrouw! Dan voer ik u ten toppunt van
alle roem en eer, en leef alleen met en voor u.
Zult gy dat doen ? Zal u dit niet ten
eenigen dage berouwen ? Welaan dan! —
op deeze wys zoudt gy weder in 't leeven te
rug kunnen roepen ! Wanneer gy my, aldus
van uwe Liefde verzekeren wilt, dan zal ik
het my getroosten, om nog eenige jaaren in
ftilte op dit heil te wagten. Doch overweeg
wel, wat gy doet en wat gy belooft!
Heden valt het u mooglyk ligt, doch het
berouw zou u zwaarder kun-:en vallen, dan
ge u misfehien verbeeldt! En ik wil niet,
dat men eens zou zeggen; dat gy zelf eens
N /]. zes-

( 200 )
zeggen zoudt, dat ik u tot deezen ftap verleid
heb! Nog eens, ik zie af van alles, wat
gy my beloofd hebt. Ik zal fterven, en uw
geluk u geheel overlaaten, indien er flegts de
minlte bedcnklykheid in u opryst!
Neen ! myn Lotje ! geene bcdenklykheid ! —
in het allerminst niet. Nog heden zal ik u
bewyzen, dat het my ernst is. Stel u vol­
komen gerust ! Deezen Nademiddag ben ik
weder by u.
: Hy hield zyn woord. Hy kwam en bragt
een behoorlyk Huuwlykscontract met >zig me­
de. Hy had ook Getuigen by zig, en ver­
klaarde plegtig: Dat ik hem nimmer de ge­
ringde aanleiding tot dit Hnuwlyk gegecven
had; dat hy vry willig de myne werd; dat er
nimmer eene fcheiding tusfehen ons zou plaats
vinden, wanneer het niet volkomen myn eigen
wil en begeerte ware 1
Alles werd dus op het zekerde vast ge-
deld, ën wy werden nog dien zelfden avond ge­
trouwd.
Wat zegt gy hier van, Maria ? Behaagt u
dat dukje niet? Is het niet meederlyk uitge-
dagt, en heb ik er geen eer van ?
Den volgenden dag reisde myn Gemaal voprt,
de-

( 201 )
dewyl ik zelfs hem niet langer begeerde optehouden.
Gy kunt begrypen, dat ik te zyner
tyd , van deeze myne Rechten gebruik zal
maaken, en my dan, zo my tegenfporlingen
gemaakt worden van eeneganfeh andere zydq
zal laaten zien , dan nu. Schryft my nu fpoedig
wat nieuws van u I
* * * * *
Zo als ik deezen zal fluiten, bekom ik ecu
tyding, die voor u van het uiterfte gewigt is.
De Gefchiedenis van Mariane begint openbaar
te worden. De Graaf B*** is fmoorlyk ver-
liefd. Daar zy zegt, dat zy enkel de Gedog-
ter van den Prediker was, by wien ze zig heeft
opgehouden , haalt hy zig groote dingen in 't
hoofd , en poogt op allerlei wyzen uittevor-
fchen , wie zy wel weezen kon. Hy heeft zig
openlyk voor haar Befchermer verklaard. Zy­
ne Moeder, dus noemt men het, zal haar by
zig neemen, en haar als een Dogter aanmer­
ken. Ik zou die goedaartige ziel, want dat is
zy, gaarne het waarfchynlyk geluk gunnen,
van Gravin te worden, zo gy flegts niet me­
de in 't fpel betrokken waart. Doch komt het
uit, dat ge u voor haar hebt uitgegeeveu,
N S dan

( 202 )'
dan kan het gevolgen hebben. Ik heb immers
altoos gezegd, toen de kennis met haar enden
Graaf op 't getouw gezet werd, dat het niet
goed zou afioopen , maar toen geloofde 't nie­
mand.
Hy is een verliefde Dweeper, en dat zagte
gezigt, en die deugdzaame 'bedenklykheeden
van dat quafi Nonnetje moeten zyne verbeet,
dingskragt in beweeging brengen. •
Wanneer flegts uw Man, uit hoofde uwer
vertellingen, niet eenige berigteirheeft inge­
wonnen , dan wil dit verder niets zeggen: doch
is dat zo, dan moet gy op middelen bedagt
zyn, om hem voortekomen. 't Zou best zyn,
dat de Ritmeester op reis ging, om te beletten,
dat er van u niet meer gefproken wordt.
Dat Meisje maakt haar fortuin! Zy is het
Onderwerp der algemeene Gefprekken gcwor-
den. Luiden, die niet weeten, wat deugden
zyn , roemen haar en haare Heldinnemoed zeer
hoog: en Dames, die by uitftek voor wellus­
tig te boek (laan, laaten haar by zig komen;
befchenken haar, en vereeren haar, om dat
zy den nedergeploften roem des Vrouwlyken
Geflagts weder ter been geholpen heeft. Dee­
ze allen klesven haar aan, om, by de algemee-

( 203 )
meene beöordeeling over haar, mede in aan­
merking te komen, waar men van deugd en
vereering fpreekt. Het grootfte- Gros pryst
haar, dat zy zig eener Onderdrukten aantrek­
ken, doch die 't recht weeten, lacchen haar
uit.
• Dus gaat het in de Waereld , myn lieve
Maria ! en wy zullen niet eerder ontdekken,
wie er, in den ganfchen reeks zyner hande­
lingen , gelyk heeft , voor dat wy in ecu
andere Waereld komen , die nu nog zo on-
zigtbaar is, dat het bezwaarlyk valt er aan te
gelooven.
Ik ben, enz,
LOTJE.
VEER'

( 204 )
V E E R T I G S T E B R I E F .
Henriette aan Louizi.
Bezorg den inleggenden aan Ferdinand .bes­
te Louiza! 't Is waar.hy is buiten myn Mans
wil en weeten afgevaardigd ; doch aan een
Tyran ben ik geene gehoorzaamheid yerfchut-
digd.
Naauwlyks was uw laatfte Brief afgezonden
toen hy te rug kwam. Hy trad in de Kamer,
terwyl ik juist bezig was, met warmen wyn
te leggen op de buil, welke hy my geflagen
had.
Gevolgen , zei hy, die gy u zelve te wyten
n ebt! De Vrouw, die haar Man tot dien
graad verbitteren kan, kan of mag hem niets
van dat alles te last leggen, 't welk daar uit
ontftaat. Gy hebt aan u zelve alleen alle de
werkingen van zynen yver toetefchryven.
Ik antwoordde hem zeer bedaard: Uwe han-
delwys, Myn heer! behoeft geene verontfchul-
diging, want zy laat zig niet verontfchuldigen.
Gy

C 2ÓS )
Gy hebt den Band verfcheurd, die nog tusfchetï
ons beiden was, den Band öaamlyk van we-
derzydfche achting ! Gy zult dien zekerlyk van
dag tot dag, hoe langer hoe meer uit het oog
verliezen ! Ik weet, dat my een fchriklyk ke­
ven voor de deur ftaat. Gy hebt my tyd ge-
laaten, om te overleggen, wat my te doen ftaat,
en myn befluit is, om, ter liefde van myne Ou­
ders , het alles te verdraagen. Doe nu verder
wat u behaagt!
Uwe Stoifcheongevoeligheid, antwoordde hy
my, betoont gy zeer ten ontyde. Gy kunt de
uitberstingmyner gramfchap vergeeten, en voor
derzelver verdere uitgieting u in zekerheid re­
kenen! Ik begeer niet veel van u. Alleenlyk
moet gy de kennis met Ferdinand en Louiza
afbreeken; voor het overige zult gy meesteres
uwer handelingen blyven.
Dat wil zeggen, ik moet my zelve van den
«enigen troost verfteeken , die my nog is over-
gebleeven? Neen! Mynheer ! Ik bewillig in
alle eifchen.die uw Roem en myne Onfchuld
vorderen ! Ik beloof en verzeker u, dat ik
Ferdinand, en zo gy zulks wilt, dat ik nooit
Louiza zien zal; maar de Briefwisfeling tas-
fchen my en hen moet ftand blyven houden;
dat

( 205 )
dat verklaar ik u by deezen, rond uit; en tivé
verder Verbod doet, in dit geval, niets af.
By elke geleegenheid zal ik fchry ven , en .wanneer
gy my ftruikelfteenen op den weg fmyt,
zal ik my van al de kunstgreepen bedienen,
die aan het oogmerk van myne begeerte voldoen
kunnen.
Op dit gezegde ftampvoetede hy, dat er de
ganfche Kamer van dreunde. Myne Moeder was
voor deeze keer myne Redfter. Zy kwam my
bezoeken. Hy moest zyne woede beteugelen,
dewyl hy vreesde, dat ik anders zyn gedrag
tegen my voor haar mogt blootleggen.
Toen myne Moeder binnentrad ging hyhaar
met eene valfche vriendlykheid te gemoete;
kuschte haare hand en zei : Gy komt recht
van pas, Moeder lief! onze Jetje bevindt zig
zedert gifteren niet al te wel, en ik moet haar
voor eenige uuren verlaaten. Houd haar ge-
zelfchap, tot dat ik wederkome. Dit zeggen­
de vertrok hy, en liet myne Moederjin deuiter-
fte verwondering ftaan.
Gy weet,Louiza! dat zy met een goed door-
zigt begaafd is. 't Is hier niet, Jetje! zeizy,
zo als het behoort: dat is duidlyk te zien. Ik
weet wel, dat Egtgenooten niet altoos als En­
ge-

( 207 )
gelen leeven kunnen: maar wanneer èr zo iets
voorgevallen is, als waarvan ik my vastlyk
overtuigd houde, en uw Man kan het zo in
een oogenblik ontveinzen, gelyk hy by zyn
heengaan deed, dan zyt gy er flegt aan toe.
Spreek derhalven, Jetje! en verheel niets voor
my!
Ik had vastlyk voorgenomen haar niets te
zeggen. Doch het veinzen is my zo onëigen
als het hem eigen is. Ik zogt myne Moeder te
overpraaten; wendde Hoofdpyn en ongefteld-
heid voor, en weende toen ik gebrek aan voor-
wendzels kreeg.
Ik zie, myne Dogter! dus vervolgde zy, dat
gy er niet gaarne van fpreeken wilt. 't Is wel!
ik be geer ook geen gedwongen belydenis.
Mooglyk denkt gy, dat deeze Zomerbui wel
Weer zal overdryven ; en gy doet wel, dat dit
wilt- afwagten. Misfehien , 1 doch dit hoop
ik niet, Meisje ! hebt gy er zelve fchuld
•aan. In dat geval, bid ik u, dat gy het poogt
te verbeteren. Geef alles toe wat mooglyk is.
Zo u echter meer opgelegd mogt worden, dan
gy draagen kunt, bedenk dan, dat uwe Moeder
uwe- befte Vriendin zy I Doch uw Man zal ik
gadeflaan.
Ik

C 203 )
Ik was blyde, dat dit zo afliep. Ik bewon­
derde de liefderyke Goedheid van myne Moe­
der, en nam voor óm myn Man voor haare
icherpziende oogen te waarfchuuwen. Ik bragt
eenige uuren, taamlyk gerust, door, en hoop­
te dat alles nog wel fchikken zou.
Myn Man bleef voor myne Moeder te lang
weg. Zy zei, dat zy den Ouden Heer niet
langer dorst laaten wagten! en verzogt my,
by 't heengaan , om toch alles aantewen-
den , ten einde ons Huuwlyk vreedzaam
bleeve ! By deeze woorden vloeiden er we­
derom , tegen myn dank, eenige traanen uit
myne oogen.
Myn God! zei zy.myne Dogtcr! ik verlaat
u heden, met eene verfchriklyke onrust. Gave
de Hemel, dat deeze aandoening niets kwaads
voorfpelde!
Eenige uuren daarna kwam myn Man eerst
te huis. Wy aten te faamen, en over tafel
viel er geen woord van het gebeurde. Na de
maaltyd zei hy : Ik wilde uwe Moeder niet te-
genfpreeken, daarom ging ik heen.
• Ik wilde, antwoordde ik, dat gy haar zo
weinig fpraakt, als mooglyk zy. Zy vermoed­
de, dat er iets tusfehen ons beiden moest voor-
ge-

( 200 )
gevallen zyn; verder zeggende, dat zy u gade
flaan zou.
Dat zou recht goed zyn, duuwde hy my
hevig toe» wanneer de Schoonmoeder met de
Dogter zig tegen my veréénigden! In dat
geval zou ik haar myn huis verbieden.
Ik had niets tegen hem aantevoeren, dan de
Wapenen eener Vrouw, traanen naamlyk.
Beleedig die waardige Vrouw niet! riep ik.
De Hemel zou zulks geftrenger ftaffen, dan
het geen ge aan my doet 1
Ik ftond op, cn wilde in myn Kamer gaan.
Hebt gy uw befluit genomen ? vroeg hy;
Zult gy het fchry ven naarlaaten?
Neen ! Myn heer Hasten ! myn befluit is
vast en onverbreeklyk ! niets kan het verande­
ren , en de Hemel het niet mispryzen.
't Is wel! zei hy, de tafel van welke wy
gegeeten hadden, met alles wat er op ftond,
om ver fmytehde , zo dat het licht my van
de fchrik uit dê hand viel. • 't Is wel! Ik
zal er myne maatregelen naar weeten te neemen.
Ik ontftak, beevende , myn licht aan een
armblaker, en ging naar bed , waar ik den gan­
fchen nagt geweend heb.
O Zeg

( 210 )
Zeg van dit alles toch niets tegen Ferdinand'
bezorg hem flegts mynen Brief.
Ik ben, enz.
HENRIETTE.
P. S. Ik moet deezen Brief wederom ope­
nen', en een ander Opfchrift opzetten. Myn Man
heeft order aan de Post gegeeven, om geene
Brieven van myne hand en zegel aanteneemen.
Als myn Vader dit maar niet flegts ter ooren
komt, die deezen hoon, niet ongevoelig zal
aanzien.
Lizettenam den Brief, en zei, dat ik de zorg
voor haar moest overlaaten. Ik heb echter
den Brief aan Ferdinand weder te rug geno­
men , om eerst te zien, hoe het met den uwen
gaat.
EEN

C 211 )
EEN EN VEERTIGSTE BRIEF.
De Heer Fan Fett aan Lotje.
Lieve, dierbaare Vrouw !
Wanneer de belydenis , dat myn Befluit,
van u volkomen te vreeden gefteld te hebben,
my nog niet berouwt, iets tot uw grootst ge­
noegen, kan toebrengen, dan erlangt gy hier
dezelve uit de volheid van myn hart.
Thans ben ik by myne Moeder; ik heb alles
in behoorlyke order gebragt; alle voorige ver-
fchillen zyn bygelegd. Ik heb my duizend Pis-
toolen door haar laaten toetellen, die ik u hier
neffens, als een klein bewys, van myn aanden­
ken , toezend. Myne Moeder gelooft waarlyk
dat zy befteed zyn geworden, om u aftekoo-
pen; evenwel heeft zy er nog geen een woord
van gefprooken.
De blykbaare opgehelderdheid van geest,
waarmede ik by haar kwam, geloof ik, heeft
haar, in het eerfte oogenblik overtuigd, dat ik
niet meer aan het voorige gedagt. Zy vleide
O 2 mv

( 212 )
my zeer, en ik denk thy in korten tyd zo vast
te zetten, dat ik fpoedig Heer en Voogd zal
weezen, o;n te doen en te laaten, het geen ik
wil. Ik tragt het naamlyk daar heen te brengen,
dat zy allengskens van het Oppergezag,
dat myn Vader, by testament, haar over my
verleent, zal afzien, en my het beduur over
my en het myne zal in handen geeven.
Als dan, lieve Lotje! zal ik mooglyk kun­
nen bewerken, dat wy zaamen leeven zullen,
zonder door haar geftoord tc worden; alhoe­
wel ik zeer wel voorzie, dat de openbaarmaa-
king van ons Huuwlyk niet eerder zal kunnen
plaats hebben, dan na haaren dood.
De reden , waarom ik my dit verbeelde, is,
dat zy my daaglyks met Voorwerpen bekend
maakt, die door haar beftemd zyn, om my te
kluisteren. De Hemel weet, waar die drom
van Vrouwen van daan komt, die my eiken
dag bezoekt. Altoos nieuwe! de eene fchoon-
dcr dan de andere , Nota bene ! dooi­
de Lunst gemaakt! - Want weezenlyke fchoon-
heeden zie ik hier of byna geheel niet.ofder-
wyzcu onder de bloemen, blanketzel en poe­
der begraaven , dat men er geen bchoorlyk oor­
deel over vellen kan.
In-

C "3 )
Intusfchen vermaak ik my niet weinig met
dit fpel. Myne nederige verbeelding fchildert
my dikwerf zeer zoetvoerig , hoe dit alles om
mynentwil gefchiedt , en menigmaal , dryf ik
met deeze en geene den heimlyken fpot. Op
dien tyd echter, wanneer myne Moeder denkt,
dat ik in haar net gevangen ben, zeg ik haar
zeer droogjes: dat zy er my nog geen Eene
gebragt heeft, die het derde gedeelte uwer be.
gaafdheeden bezit.
Nooit kryg ik hier antwoord op. Zy fchynt
vöorgenoomen te hebben nimmer van Lotje te
fpreeken; misfehien is zybedugt, dat ik
u te zeer verheffen zou.
Maar zou er geen mooglykheid weezen,
om u een Geflagtboom aan te fmeeren? ten
einde gy als eene Freule zoudt kunnen te voor-
fchyn treeden! Dan was de zaak gevonden ,
en men zou u voor myne Vrouw moeten er­
kennen. Er zyn voorbeelden genoeg, dat men,
ter bevordering van de een of andere zaak,
vooral van Huuwlyken , ergens een ouden ver-
fleeten Adel uit een hoek gehaald , en er vecle
voortreflyke dienften mede gedaan heeft. Pleeg
hier over eens met den een of anderen Kop-
pelaar raad. Mooglyk dat duizend Piftolen hier
O 3 zeer

zeer veel toe zouden doen. Welk geluk, zo
ge u kost doen Adelen !
Wy vertrekken voor eenige weeken naar de
Stad. Ik kan u verzekeren , Wyf lief! dat
ik met fmart hier aan denke'. Den toon en
den leeftrant van het Hof ben ik geheel ontwend
, en vleien of kruipen kan ik niet. De
Liefde mis ik hier ook, dus zal my den tyd
ontzaglyk lang vallen. Indien gy my niet door
uwe Brieven opbeurt, zal ik er erg aan toe
weezen.
Intusfchen ben ik blyde, dat alles in zo vefre
goed is. Ik wagt reikhalzend naar berigt
van uwe vergenoegdheid, dat gy zekerlyk niet
ontzeggen zult aan uwen
FRITZ.
ÏWEB

{ 215 )
TWEE EN VEERTIGSTE BRIEF.
Ferdinand Wahler aan den Advokaat Stokberg.
Ik moet echter aan u fchry ven, Stokberg !
offchoon ik reeds drie Brieven aan u begon­
nen en verfcheurd heb; dewyl ik er zonde van
maak, om u met onaangenaame Brieven lastig
te vallen : deezen zuit gy echter bekomen , ver­
mits by, ten minften voor eenige regels, lyd-
lyke Berigten behelst.
Over 't geheel, myn lieve Vriend ! word ik
verfchriklyk zwaarmoedig. De noodzaaklyk-
heid, waarin ik my bevind, om zo dikwils
den huislyken vreede te moeten verftooren,
maakt de verftandigfte overweeging tot dwaas­
heid; en wanneer ik myne openlyke Lesfen
met myne handelingen vergelyk, dan vind ik
my verpligt,om myn Leeraarsambt nederteïeg-
gen; 't welk ik buiten dat reeds vastlyk voor-
neemens ben.
Ik geloof het best voor my te zullen zyn,
om den overigen tyd myns kommervollen lee-
vens in de eenzaamheid door te brengen. Ik
O 4 zal

( 216 )
zal een klein Landgoed zien te koopen; en
beeft myne Vrouw geen vermaak in het Land-
leeven, dan kan zy in de Stad blyven.
De Advokaat Wurm, die met Louiza ge­
huuwd is, heeft my dc andere vyftienduizend
Ryksdaalders overgemaakt , die ik, volgens
zyne ftelling, ook aanneemen moest. Hy zegt:
Zyne Vrouw kan rust noch duur hebben, al-
voorcns zy dit geld kwyt is. Zy is óp de
grillige gedagten gevallen, dat het den vloek
op haare overige bezitting brengen zou. Een
zekere Weiftad heeft er tienduizend bekomen,
om haar afteftaan. Welk eene laage ziel moet
dat zyn, die voor geld van een Meisje kan
afzien l Vooral daar zy nimmer hem eenig
recht op haar Pcrzoon gegeeven heeft, en zy
door haar Vader alleen aan hem is toegezegd
geworden !
Doch mooglyk oordeel ik hier te mensch-
haatende I De arme Drommel mag het noodig
gehad hebben!
Heden kan ik myn Plan ter uitvoer bren­
gen , en myne Vrouw nog geld genoeg, ter
haarer onderhouding in de Stad, overlaaten.
't Strekte my tot geen geringe blydfchap,
om een Vriend in den pragtigleevenden Rit-
mces-

( 217 )
meester Strundel te vinden, die my ook he­
den, in myne huishoudlyke omftandigheeden
zeer te ftade komt. Hy maakte zig by my be­
kend; verzogt om myne Vriendfchap , en dat
hy, geduurende zyn verblyf alhier, my dik­
wils bezoeken mogt, vermits hy anders geene
kennisfen had. Ik antwoordde hem, dat ik
zeer weinig gezelligheid aan hem kon bezor­
gen , doch wanneer hy kennis met myne Vrouw
wilde maaken, die by gebrek van een Gelei­
der, niet veel uit kwam, zulks zou myaange.
naam weezen.
Dit gelukte. Ik had het vermaak te zien,
dat zy beiden zeer wel overeen Memmen , en
daar zy beiden edel denken, zo als de ganfche
Stad hen dat getuigenis geeft, Melt het my ten
minften daarin gerust, dat myne Vrouw geen
treurig leeven behoeft te leiden: Want ik be­
gin haar hoe langer hoe meer tegen te worden.
Zo dikwerf ik haar zie, erinncr ik my al de
zaligheeden , die ik zou hebben kunnen genie­
ten , en als dan verwensch ik niet flegts
myn Huuwlyk, maar ook de geheele mrigting
der Waereld, met alle haare overéénkomften,
waardoor de voortreflyke Henriette voor my
verlooren ging!
0
5 'tls

( 218 )
't Is my echter , met behulp van Louiza,
gelukt, om haar geruster te maaken. Gy weet,
dat ik niet aan haar fchryven mag , en my
heeft zy weder gefchreeven! O een zo
hartlyken Brief! Treurig is dezelve ! •
Ik lees hem alle dagen , om my met haar bezig
te houden. Alle haare Brieven heb ik beant-
\voord,en die antwoorden by elkander gelegd:
want wie weet het'. - mooglyk komt er nog
een tydftip , dat ik ze haar ter hand kan ftellen.
Deeze Hasten, vrees ik, is een Duivel voor
haar, en zulks kan niet bedekt voor my bly­
ven ! en is hy dit! dan breek ik myn woord,-
dan heb ik recht om het te breeken!
Er was een Vriend van hem by my; een
verftandig, eerlyk Man; geen van zyn' foort,
maar een, die veel te goed is, om zyn Vriend
te weezen. Hy kwam my eenige Voor [lagen
doen, en fprak zeer wel: doch men had hem
de zaak geheel anders verteld, dan ze in de
daad was, dus moest hy wel in de verbeel­
ding weezen, dat ik ongelyk had. Hy fprak
met zeer veel deelneeming van het geval van
zynen Vriend. Dit behaagde my, en daarom
liet ik my met hem in. Ik overtuigde hem ech­
ter weldra, en nu was hy geheel in myn be­
lang.

( 210 )
lang. Ik leerde hier uit, dat er nog edele en
weldenkende Luiden in de Waereld zyn.
Myn Hypochondrifche toeftand is reeds al­
lerwegen bekend. Myne Toehoorders beklaa.
gen my: daar ik haar dikwils in 't midden der
les verlaat, en haar verzoek my aan myne zwaar-
geestige buien overtelaaten
Dit gebeurt niet zelden, en wanneer ik een
Text heb, waarin flegts van Huuwlyken ge­
rept wordt, dan zou ik zelf myne Lofreden
op den Egtenftaat niet gaarne gedrukt zien.
Ik maakte my zeiven tot eene gewoonte, om
op de Liefde te fchimpen, niettegenftaande zy
de grootfte zoetigheid myns levens pleeg te
zyn. Ik doe zulks, om de Jeugd te waarfchuu-
wen , op dat zy niet, als ik, zig aan eene
hartstogt overgeeve, die haar ten fpeelbal van
het Noodlot maakt, en waardoor de verftan-
digfte Man, die zigboven alles verheven dunkt
te zyn, een dwaas wordt. En dit, dit zou
de befte Waereld weezen !
Doch ftil.Myn heer de Wysgeer ! Gy wordt
itekeligen lastig, en ik dagt alleen op my zelf
te fchelden. Ik zal een weinigje gaan wande­
len , misfehien verzet dit het kwaade humeur,
dat my thans befpringt.
't Heeft

( 220 )
* * * * *
•t Heeft niets geholpen; ik kom zelfgeemly
ker terug, dan ik uitgegaan ben. Ik heb een
ftil plaatsje, waar ik dikwils heenga, en kort
Ba myn Huuwlyk dikwils heen ging, en myne
Vrouw veele dingen gezegd heb , die ik had
behooren te zwygen.
Ik ging weder derwaards; in diepe gedagten
verzonken. Door eene Allée gaande, zag ik
myne Vrouw; op een bank zittende. Ik aar­
zelde een weinig, en ging naar haar toe. Ik
zag dat de traanen haar in de oogen ftonden.
Traanen hebben bymy eene magnetifche kragt.
Ik zette my naast haar, en zag den Ritmees-
ter op een anderen bank, in een boek Zitten
leezen. Ik riep hem , en vroeg :of 't hem moog­
lyk ware, om geduurende deeze diepe treurig­
heid te kunnen leezen ?
Zy begeert het 20 ! antwoordde hy. Wan­
neer wy hier zyn, zyn wy nimmer vergenoegd.
En waarom niet, Maria? vroeg ik met eene
zigtbaare deelneeming
Thans vloeiden haare traanen. Hoe zou ik
hier vrolyk kunnen weezen, zei zy, waar gy
my zo menigwerven uwe treurige Gefchiede-
nis verhaald hebt! waai- ik my telkens erin-

C 221 )
ncre, dat ik een Man heb, die door my niet
gelukkig kan worden ! AI uw Geld en Goed
ftelt my niet fchadeloos wegens het verlies
dat ik leed, daar gy myne Liefde niet beant­
woordt !
Dat is Waarachtig om.raazcndc te worden.
Ik kon niets antwoorden. Vergeef het my,
Maria ! zei ik, ten uiterfte bewoogen;
wendde my daarop naar den Ritmeester , en
verzogt hem, haar aan een vermaaklyker oord
te willen geleiden.
Daadlyk keerde ik weder herwaards , om
myne droefheid voor de ganfche Waereld te
verbergen, uitgezonderd voor my zeiven en
voor u, waarde Stokberg! die zo edel, zo
vriendlyk aan my denkt.
Heb voor 't overige medelyden met uwen
FERDINAND.
DRIE

( 221 )
DRIE EN VEERTIGSTE BRIEF,
Henriette aan Ferdinand Waklef.
.Gy wenscht dan, myn Waardfte! aan my te
mogen fchry ven? O dit woord, deeze ge­
dagte is zo troostryk voor uwe Henriette, in
die eenzaame uuren , waarin zy aan u ge •
denkt!
Mogt zy maar alleen en geheel aan u den^
ken, dan zou zydit verdrietige leeven nog He-
ver leeven , dan zy het heden werklyk doet.
Evenwel kan ik meer aan u denken dan te
vooren. Hy verlaat my heden menigvuldiger
m a alen, Hy.die elk eene myner Gedag­
ten befpiedt, even als las hy duidlyk op myn
Voorhoofd, dat Ferdinand geheel myn hart be-
heerscht. Doch hy kan nu doen wat hem be­
haagt, ik zeg het hem zo dikwils hy zulks be­
geert , dat het niet anders is, en dat ik, het
geen in my zy, niet verbergen kan. Dat ik
echter veeltyds droevig ben, kunt gy ligtlyk
denken, en vermits ik niet altoos alleen kan
wee-

( 223 )
wcezcn, vraagt men my veelmaalen : Waarom
ik droevig ben ? Dan legt my op de tong
om te zeggen : Ik ben het om Ferdinands wil!
Docli ik houde zulks binnen. Ik moet echter
toeftemmen , 't geen ik voor my zelve niet ont­
veinzen kan. Een inwendige ftem roept my
toe, om het der ganfche Waereld toch eenmaal
te verkondigen ! Wat zegt het, of zy u voor
zinloos houde? Breng Ferdinand het Offer ,
dat hem toekomt!
* * * * *
Wagt eens! Ik zou u gaarne iet ver­
tellen! — Doch het is niet om te vertellen! —
maar ik heb geweend, bitterlyk geweend!
Ja ! myn lieve Ferdinand! onder die vier
groote Olmenboomen heb ik geweend. Ik wil­
de het in 't eerfte u niet verhaalen, om u niet
bedroefd te maaken! maar nu zal ik het u ver-
haaien , want zulks is my zo aangenaam, als u
het hooren.
't Was gisteren een zeer fchoone dag. Zui­
ver vervrolykende, zo als wy geweest zyn.
De Hemel zo opgehelderd als onze zielen. Myn
Vader en Moeder waren met Hasten naar het
Landgoed vertrokken : ik was niet mede ge­
gaan

( 3-H )
gaan, om dat ik gaarne de geleegenheid vermy-
de, om, in hunne tegenwoordigheid, te zaa-
men met hem te zyn, op dat zy niet zouden
merken, hoe.weinig ik hem lyden mag.
Ik doe u deeze belydenis met alle openhar­
tigheid, myn lieve Ferdinand! Zo de Hemel
het my kwalyk neeme, dat ik hem niet bemin-
ne, zulks komt voor uwe rekening, want gy
zit te diep in myn hart.
Daadlyk befloot ik, om een Wandeling op
het Kerkhof te gaan doen. Weet gy wat ik
deed ? Ik trok het witte gewaad aan, dat
gy my op een zekeren Kersnagt gefchonken
hebt. Ik nam uw waeïer, en hing het kleinen
.gouden kruis om. O ik heb dat alles zo zorg­
vuldig bewaard. Hasten kreeg er niets van te
zien. Dit verdient hy niet. Ik had Lizette
voorafgezonden , om het Kerkhof te doen ont-
fluiten! en nu ging ik, —• gezwind, •
haastig door alle ftraaten heen, — op
dat niemand my zou ophouden, en teffens, op
dat niemand my zien, en het myn Man over-
zeggen mogt.
Toen ik by 't Kerkhof was, in eens, --
was ik er op ; Lizette liet ik er buiten bly­
ven , om acht te geeven, dat er niemand op
kwa-

C'225 )
Wame. Toen liep ik onder de Olmen; zeetede
my op den Heuvel en weende zeer lang.
•Als myne oogen weder droog waren gewor­
den , ftond ik op. Toen was myne ziel opgeklaarder,
even als of ik alle kommer had weggeweend.
U w Beeld ftond my zo leevendig
voor den Geest; dat ik my verbeeldde, met u
omtegaan. Wy fpraakeu : Hoe wy eens elkander
beminnen wilden! en hoe kort de tyd geweest
ware» die Hasten ons van elkander gefcheiden
had gehouden! 't Was eveneens met
my, alsof wy hier dikwils by elkander konden
re zaamen komen en fpreeken; Dit was alles
zo natuurlyk in myne verbeelding, dat ik het
van blydfchap uitfchreeuwde, en u wilde omarmen
!
Eensklaps verdween deerze verfchyning uit
myne ziel, want gy waart er niet, en ik
treurde! Ik riep myne traanen te rug, —
en zy kwamen!
Ik erinnerde my aldaar een zwaarmoedig ge-
fprek , dat wy eens gehad haddei», waar by ik
een voorgevoel ontwaarde, hoe het ons gaan
zou! Heugt het u nog wel, Ferdinand! toen
ik u zeide: Dat de Dag zo treurig wierdt, en
ik dagt, dat het onze Liefde eveneens zo ver-
P gaan

( 226 )
gaan zoude? Dat het een Voorteken ware,
dat ik altoos de treurigfte plekken zogt?
Gy wilde my toen dit uit het hoofd praaten:
Gy begeerde ook niet weder derwaards te gaan,
en ging er ook in lange niet, tot dat ik er u
ten ernftigfte om verzogt.
Ziet gy nu wel, myn Waardfte! dat ik ge-
lyk had , en dat myn Voorgevoel niet ydel ge­
weest is?
Toen ik nu wederom hartlyk weende, ftond,
onverwagt, iemand recht voor my I Ik
verfchrikte en kende hem in 't eerst niet,
doch hem recht befchouwende, was het uw
voormaalige Lieveling, Vader Eduard.
Ik wilde myne traanen afwisfchen, doch hy
zeide, ween vrylyk, Vriendin! ik weet immers
waarom gy weent:" Gy weent om Ferdi­
nand , en hy verdient het.
Myn God! hoe hartlyk verheugde my dit!
Er was dan nog iemand, die aan u dagt, en
beneffens my, om u weende. Hoe bedankte ik
dien waardigen Vader I
Toen ik hem vroeg, hoe hy op 't Kerkhof
gekomen was, antwoordde hy: Ik ftond op
den Wal, van waar men hier heen kan zien.
Wegens de Olmen kon hy er geen recht befcheid

( 217 )
fcheid van krygen, doch aan myn kleed had
hy my herkend: want dat was het zelfde, waar­
in hy my nog eens met Fcrdnfand alhier gezien
had. Hy was de Wal afgegaan, om op het
Kerkhof te komen. Lizette had er hem echter'
niet opgelaaten : toen was hy aan de andere
zyde over den muur geklommen. Indien ik
iets aan Ferdinand te heitellen had, zou hy
het voor my wel bezorgen.
Andermaal bedankte ik den goeden Vader,
die het zo wel met my meende. Ik dankte ook
den goeden God, die my in hem de tweede
deugdzaame ziel bezorgde, om my zelve met u
te onderhouden.
Ik fprak met dien vriendlyken Vader nog
veel over u, en hy fcheen zig te verheugen,
dat ik u nog niet vergeeten had. Hy ver­
haalde waarlyk veel goeds van u, en zei, dat
hy myn Vader en Moeder dikwils gezegd had,
dat ik met u veel gelukkiger geweest zou zyn.
Ikontftclde cn verzogt hem, zulks niet weder
te doen. Ik liet hem my ook belooven, dat
hy in het toekomende alle goed van Hasten
fpreeken zou. Was dit niet wel gedaan van
my, Ferdinand?
De Vader moest my naar huis geleiden. Ik
F 2 ' was

( "8 )
was recht in myn fchik iemand te hebben, waar
mede ik wederom van u fpreeken konde!
maar er ook wederom fiegter aan toe, Ferdi-
nand ! toen hy vertrok, en my geheel alleen
]. e t j en gy waart zo verre, zo ver­
re van my!
Schielyk ontkleedde ik my, cn weende an­
dermaal, toen ik myne kleederen wegfchikte;
en kort daarop kwam myn Man; en
maar, ach! laat ik een Gordyn voor het To-
neel van dien avond laaten vallen, want
ik had nog grootere reden om te weenen.
* * * * *
O dat de Zon altoos zo helder mogt opgaan,
als zy deezen Morgen deed! Dit is hoogtyd
voor Louiza ! ö Mogt haar ganfehe leeven zyn,
gclyk my dit oogenblik is! Goede, goe­
de God ! Gy hebt zekerlyk alle uwe Schep­
zelen niet tot zulk een lyden gedoemd! Laat
haar onder dat getal behooren, 't welk gy hier
aanvanglyk de zaligheid toefchikt!
Gy gunt het haar immers ook, niet waar,
Ferdinand ? - Doch ik hoor myn Man ! - Schie­
lyk myne Papieren weg, op dat hy niet bemerke,
dat gy het onderwerp myner gedagten zyt!
Een

( 229 )
$f iff 3fc 5fP ^
Een fchriklyke, fchriklyke droom!
Ferdinand! indien gy ook aldus droomt, ont­
waak dan uit elke fluimering , of flaap
hard ! hard ! dat de droom voorby-
ga ! Ha! ik ontwaak weder.
Zie, Ferdinand! wanneer iet diergelyks my
waakende bejegende, zou ik ook denken i Ik
droom; ik zal ontwaaken! — dat is — ik zou
denken : — weg droom! — de dood verfchaft
een diepen flaap! zonder droom! zonder
droom ! — Ferdinand !
Maar moet ik dien droom u wel vernaa­
ien? — Ja! ik zal het doen! — Gy moet alles
weeten. Nimmer had ik zulk een droom!
myn Ferdinand! 't Was of ik ontwaakte en
bloedde, • of ik geheel met bloed ware!
Onder het bloed waren traanen vermengd,en
deezen hadden myn Gewaad van onderen tot
boven befmet.
By het ontwaaken was ik eveneens, als
iemand die verdoofd is door een flag in den
flaap ontvangen ! • eveneens als of Has­
ten my dien flag gegeeven had, en my dien
gegeeven had, om dat ik aan u fchry ven wil­
de. Was dat niet een benaauwde Droom ?
P 3 maar

( 230 )
maar ook een {treelende ? — Want ik had hem
oin uwen wil I
Myn hoofd, — Ferdinand'. myn hoofd doet
my wee. Zulke droomen doen geen goed aan
myn zwak geitel. Ik moet uitfeheiden met
fchryven. De Brief moet voort. Ik heb
er geleegenheid toe. o Ferdinand: bemin
toch uwe
HENRIETTE.
De Brief is nog niet weg. Een booze Geest
fcheen tc gevaarlyk voor hem ! toen nam ik
hem weder te rug; borg hem aan mynen boe­
zem, tot dat het gevaar voorby was. Heden is dit
voorby. Ik heb den Brief menigvuldigmaalen
gekuscht. —— Waar gy hem ook kusfehen zult,
zult gy een kusch van my aantreffen. • Zui­
ver, Ferdinand! alles zuiver, gelyk myne ziel.
VIER

C 231 )
VIER EN VEERTIGSTE BRIEF.
De Advokaat Stokberg aan Ferdinand
Wahler.
Waardfte, Befte Vriend.'
Jk heb verfcheiden van uwe Brieven niet kun­
nen beantwoorden, dewyl er my volftrekt de
tyd toe ontbroken heeft, en, gaarne wil ik u
myne flof heid bekennen, ik zou hem nog he­
den niet hebben beantwoord, zo ik u niet om
eenige Berigtente verzoeken had, om welken
mede te deelen gy in ftaat zyt.
• Geloof echter niet, dat dit minder Vriend-
fchap zou aanduiden, dan ik voordeezen voor
u voedde I By elke mooglyke geleegenheid,
zult gy de blyken ontvangen, dat ik u gaarne
en oprechtlyk diene.
Doch in de omftandigheeden, in welke gy
u bevindt, kan myne dienstvaardigheid u wei­
nig helpen, en in anderen zou ik my moeten
onttrekken, Ik beklaag u van ganfcher harte.
P 4 ik

( 232 )
Jk zou u uw overyld Huuwlyk afgeraaden heb­
ben , doch het was te laat. Elke Brief, dien
ik van u ontving, maakt my eenige uuren diep-
peinzende, en het is flegts de beftendige ge-
leegenheid , welke ik heb, om menfchen te
kunnen bedienen, die er de treurige indrukken
van kan uitwisfchen.
Gy fchryft zo zwaarmoedig , myn Vriend!
dat ik u aanraade, om uw ambt niet geheel
neder te leggen; want gansch zonder arbeid te
zyn is ftrydïg met uw geestgeftel; doch neem
voor eenigen tyd oorlof, en poog op het land
nieuwe kragtcn in te faamelen. Laat onder-,
wy! uwe Egtgenoote in de Stad blyven, opdat
haar te zien u geene onaangenaame oogenblik-
kcn berokkene !
't Geen ik van u verlang te weeten, betreft
den Ritmeester Strundel. In alles wat gy my
zegt, kan ik my zelf niet vinden. Ik wensch­
te te wecten, of het de zelfde zy, voor wien de
Advokaat Wurm procedeert, en welks Tegen-
party ik bediene?
Wanneer hy dezelfde zy , dan moeten er
byzondere Herfcheppingen omtrent hem, plaats
gehad hebben. Deeze Man is in 't geheel niet
vermoogend. Zyn ganfche Rykdom bellaat iu
dit

( 233 )
dit groot Proces, en hy kan er niet eens de on­
kosten van betaalen, die er de eerlyke Wurm
voor hem om doet.
Deeze heeft my meer dan eens verweeten,
dat ik eene ten uicerfte onrechtvaardige zaak
verdeedigdc, en hy heeft grond om zulks te
gelooven, vermits hy niet weet, het geen my
er van bekend is.
De Party van den Ritmeester bezit een Do­
cument, ingevolge 't welk, de helft van het
irj verfchil zynde Goed, dat op de Zuster ver­
viel, na haaren dood, wanneer zy zonder Erf-
genaamen overlydt, niet aan den Broeder,maar
aan die Party komt. Dit Document heb ik
nog niet ten voorfchyn durven brengen , ver­
mits ik met zekerheid geloof, dat de Ritmees­
ter het Goed in handen zou krygen, tot zo
lang, dat er bewys van den dood der Zuster
ware! nu is hy bekend voor een doorbren­
ger; en dus zouden wy gevaar loopen, om ons
Geld te verliezen.
Wy hebben ons derhalven tot nu toe, met
fchraale uitvlugten moeten behelpen, eer wy
met de groote zaak voor den dag durven ko­
men, 't welk Wurm ons voor MuggezifeetJ en
draaïery aanrekent.
P S 't Gaat

( 234 )
. 't Gaat dikwils met de Rechtsgeleerden zo,
dat wy dulden moeten, dat de fchyn tegen ons
is: menige Schurk daarentegen verfchuilt zig
achter den fchyn-des Rechts, terwyl hy de
grootfte boosheid uitfpeelt! Doch onder
wat rangen van Menfchen gebeurt dit niet'.
Indien dit nu dezelfde Ritmeester zy, dien
ik bedoel, dan-kan ik u, myn befte Vriend !
eene andere Anecdote niet verheelen; hier in
beftaande : dat hy in Berlyn een zeer wild lee­
ven geleid heeft, en onder anderen het Goed
van een publiek Meisje verteerd; welk Meisje
naderhand verdweenen is.
Ik weet by ondervinding , dat Menfchen
fpoedigvan gevoelens veranderen kunnen ;ook
vooröndcrftelt eene afwyking van die natuur,
geen verlies van eerlykheid en rechtfchapen-
heid. Het kan dus, betreklyk'zyn goed hart
en eerlyke inzigten, zeer rigtig weezen , doch
het enkele Artikel van 't Geld wenschte ik na­
der onderzogt te hebben. Tot verkwistingen
ontziet men gemeenlyk den Altaar der Vriend-
fchap niet, en veelligt is uwe Gade gereed
genoeg, om daartoe alles te befteeden, wat zy
. beeft.
Ook hier tegen zou ik niet veel hebben, in-
te-

C 235 )
tebrengen , vermits de Ritmeester ongetwyf-
feld tot grooten Rykdom ftaat te komen, maar
hy kan ook groote fchuldcn hebben, en ik zou
niet gaarne zien, dat by het leed en de onhei­
len, die gy thans te draagen hebt, ook dat van
gebrek kwamc!
Doch voor het tegenwoordige genoeg van
, deeze omftandigheeden , als eene vriendlyke
waarfchuwing.
Wanneer gy u derhalven met zekerheid over­
tuigd vindt, dat uw Ritmeester Strundel myn
Tegenparty is, vraag hem dan , uit myn naam.,
of hy zig niets van eene Zuster erinnert.die in
haar jeugd, door een zeker toeval, uit haar
Ouders huis gefcheiden is?
Geef er my als dan daadlyk berigt van, en
verwagt alle vriendfchaplyke tegen dien ften van
uwen
STOKBERG.
VYF

C 236)
VYF EN VEERTIGSTE BRIEF.
Maria Wahlcr aan Lotje,
D oor het laatfte Berigt van uwen Brief,
lieve Lotje! hebt gy myn bloed in eene bewee­
ging gebragt, die ik nog niet ftillen kan. Wat
zal er van my worden, zo deeze Gefchiede-
nis ook invloed op my hebben moet? Hoe
zal ik de fchande, die op my wagt, kunnen
ontloopen? En dat juist nu, daar ik in
het burgerlyk zaamenleeven fmaak begin te vin­
den? In plaats van den goeden naam, dien ik
heb , te behouden , zal ik, voor 't oog der gan-
fche Waereld, als een veragtlyk Schepzel be­
kend worden 1 en ik mag my zelve zo
veel verwyten als ik wil , myn hart getuigt
echter nog altoos, dat ik dit niet verdiend heb.
Ik vervloek den onëdelen Verleider, die my uit
myner Ouderen huis troonde, en temeer moet
ik hem vloeken, daar ik heden inzie, dat er
zaligheeden in een deugdzaam leeven te vin­
den zyn.
Zou

( 237 3
Zou ik wel ooit in deezen Doolhof geraakÊ
zyn, indien ik niet van het eene kwaad tot het
andere was < urtgegaan ? Immers heb ik door
myn Verleider, de vaste grondflagen der deugd,
die ik gelegd had, aan 't wankelen laaten bren­
gen ! Dit trok myn Val, en deeze wederom de
vlugt uit myner Ouderen huis naar zig. Gewoon
aan ds vrugten der Wellust, zogt ik het ver­
looren Onderwerp myner Liefde in anderen
weder. Myn verderf was myn rechtmaatig loon.
Ja! Lotje! Ik heb ongelyk. Ik heb dit alles
verdiend.
Zyn ook myne tegenwoordige omdandighee-
den niet overéénkomftig myne verdienden ? Heb
ik mynen Man niet dubbel bedroogen ? Speel­
de ik niet de onfchuldige Hulchlaares ? Daar
ik hem nam? en fpeel ik heden de getrouwe
Gade niet, daar ik hem ontrouw ben?
Alles overkomt my, Lotje! volgens verdien­
den ! -— ik onderga geene onrechtvaardig­
heid !
Reeds zedcrt een geruimen tyd befpeurde
ik, dat de fmart van een boos geweeten my
drukt.
Dit was nog zo niet, toen ik u myn laatden
Brief fchreef. Toen verheugde ik my over he:
Ut-

( 238 )
bezit van mynenKarei, — en nog verheug ik
er my over. Ik gevoel, dat ik zonder hem niet
zyn kan: maar juist die gedagte, dat ik met
hem alleen gelukkig kan weezen , kwelt my
zo ontzaglyk. Ik heb een begrip van het bedrog
gekreegen, 't welk. ik nog niet had; en
't komt my afgryslyk voor, dat ik niet ander?
gelukkig kan weezen , dan terwyl ik mynen
Man misleide'.
Ik verval geheel in de buien van myn Man,
wanneer ik alleen ben. Er behooren reeds
vrolyke Menfchen, ten minfte vrolyke opbeu­
ringen toe, wil ik zo opgehelderd van ziel wee-
zenfals ik anders in myne eenzaamheid op myn
Kamer zyn kon. De Ritmeester moet menig-
werven het Offer myner droevige uuren wor­
den ; en niet zelden doe ik hem den last draa-
gen van het gene, waaraan hy eigenlyk geen
fchuld heeft. Ik zoek niet meer de woelige
Oorden ! ik zoek eenzaame. Ik vlied de te­
genwoordigheid van myn Man, om dat ik my
verbeelde, dat hy de ontrouw op myn Voor­
hoofd leest.
Voor eenige dagen ging ik met den Rit­
meester wandelen. Ferdinand ontmoetede ons.
Wy zagen hem van verre komen. Ik ontftel-
de

( 239 )
de toen ik hem zag. , Myn God! zei ik, wat
zal hy denken?
De Ritmeester fchrikte van my, doch her>
ftelde zig fpoedig en antwoordde:' Wees ge­
rust, Maria! hy weet nergens van, en kan er
ook niets van weetcn. Wy zullen hem aan-
fpreeken, en onze blydfchap betuigen, van
hem hier eens te mogen zien.
Neen ! neen! zei ik vol angst, ik zou my
zelve verraaden. Ik zie er te verward uit. Het
wroegend Geweeten liegt niet. Ik wilde een
zypad inflaan, doch Karei belettede het my:
Wanneer hy zulks ziet, zei hy, dan zal hy ze-
kerlyk denken, dat wy hem poogen te ontwy-
ken, en dan verraaden we ons zelve nog veel
meer.
Niet verre van ons was een bank. ik zet-
tede my op denzelven. Karei wilde zig naast
my zetten. Karei! zei ik zagjes, om 's He­
mels wil, zet u aan de overzyde!
Karei deed het , en haalde een boek voor
den dag. Ferdinand naderde , in diepe gedag­
ten verzonken, zo dat ik hoopte, dat hy ons
ongemerkt zou voorbygaan. Toen hy digte by
ons was, keek hy op en zag ons. Ik dagtin
de aarde te zullen zinken. Nooit van myn lee­
ven

( 240 3
ven was ik 20 fterk aangedaan. De traanen
fchooten my in de oogen , die ik evenwel nog
te rügge hield. Hy zette zig naast my: zag my
met een veelbeduidend oog aan ; doeg vervol­
gens het gezigt op den Ritmeester: riep hem
en vroeg hem zagtlyk : Hoe het hem mooglyk
was te kunnen leezen, terwyl ik treurde.
De Ritmeester leide de fchuld geheel op my,
zeggende, dat ik het aldus begeerde 1 en dac
ik nooit vergenoegd ware, wanneer wy her-
waards heen gingen* Ferdinand bloosde, en
vroeg daadlyk: En waarom dat, Maria?
Ik moest my redden zo goed ik kon , en myn
vernuft, om by diergelyke voorvallen fchiêtyk
een uitvlugt te vinden, gaf er my een aan de
hand, waardoor ik hem zelf ten Onderwerp
van 't geval maaken kon. Zonder weemoedig­
heid echter gelukte dit niet: de traanen, wel*
ken ik zo lang opgehouden had, vloeiden nu
in eens langs myne wangen. Hoe, zei ik,
hoe kan ik vergenoegd weezen op eene plaats,
waar gy my zo dikwils uwe treurigs Gefchie-
denis veihaald hebt ; waar ik met .zekerheid
overtuigd ben geworden, dat ik een Man heb,
dien ik niet gelukkig kan maaken; waar ik my
altoos voor den geest breng , dat al uw geld
my

( 241 )
my niet voor myn verlies, en al myne aan^
doening u niet voor het uwe Fchadeloos houden
kan.
Het laatfte, en de drukking myner handen
waren myn volkomen ernst. Hoe veel was
hy my in dat tydftip -
niet waardig. Ik zou
hem alles beloofd hebben, wat hy flegts be­
geerd had!
Hy vertrok. Wathy nog gezegd heeft, hoor­
de ik niet. Karei heeft het my ook niet ge­
zegd, want hy fcheen yverzugtig ten opzigte
van myne Gezegden tegen myn Man te weezen.
Ik ben wel ongelukkig Maria! zei hy, dat
ik niet in ftaat ben, om den Man uit uw hart
te ftooten, dien gy toch niet bemint, of nooit
beminnen kunt. Doch dit is doorgaands der
Vrouwen aart, dat zy niet achten het gene zy
bezitten, en dat zy gaarne hadden, het gene
zy niet hebben. Ik heb in. de daad altoos ge­
dagt, dat myne Maria eene uitzondering op
deezen regel maakte, en dat myne Liefde my
van haare wedermin verzekerde. Dan,
helaas! ik zie dat het zo niet is! - Gy treurt
om Ferdinand, dewyl gy hem bemint! en
myne Liefde bezit gy, - en, z y h niets
in uwe oogen!
Q ik

( 242 )
Ik moest nog fterker weenen. — Deeze
beleediging van Karei verfcheurde my het hart.
Ik treur niet om Ferdinand , antwoordde ik
hem, om dat ik hem bemin, maar ik treur,
om dat hy myn Man is. Behaagde het God,
dat ik my nimmer aan hem verbonden had, dan
zoude ik beden niet behoeven te zugten. Wa­
re ik aan u verbonden, gy zoudt zien,hoe
vast zulks weezen zou! Maar zoudt gy eene
Egtgenoote, indien zy u al niet beminde, ook
dan niet fchelden , wanneer zy u ontrouw wa­
re? en rekent gy het my tot fchuld, dat ik
myn Noodlot verwenfche, dat my dwingt om
zulks te weezen?
Karei deed daarop alles, wat in zyn ver-
moogen was, om my weder te bevreedigen,
doch ik bleef te onvreeden , vooral toen ik
bemerkte, dat zyn minyver in de daad nog de­
zelfde was, en hy dit alles flegts gezegd had,
om my te vreeden te Hellen. Na dien tyd had
hy het zo goed niet dan weleer; niet om dat
ik hem minder lief had, dan te vooren , maar
wel, om dat my myn Noodlot, en de gevol­
gen , die het naar myn inzien gewislyk heb­
ben moet, zwaar op het hart liggen.
Uw voorftêl, om te beletten, dat men op
die

( 243 )
die zekere plaats niet meer van u fpreeke , heb
ik in overweeging genomen, en zat het mooglyk
ter uitvoer brengen,
* * * * *
Vermits deeze Brief twee dagen is blyven
liggen, om dat ik hem in de uiterfte onrust
in welke ik my bevond , niet afzenden wilde,
kan ik er nog iets byvoegen.
Geduurende deeze twee dagen was Karei niet
by my geweest. Myn Man ontving eergiste­
ren vroeg een Brief, onder 't leezen van" den
welken , hy my zeer bedenklyk aankeek, en de
Kamer verliet. Hy zond om Karei, die daadlyk
kwam; een half uur met hem fprak, en toen
weder vertrok. Des nademiddags kwam hy we­
der ; gifteren nademiddag insgelyks; beiden die
keeren echter kwam hy niet in myn Kamer.
Ik ftond grooten angst uit. Om hem zenden
wilde ik niet, dewyl het nog nooit gebeurd
was, ten einde geene verdenking te baaren, en
voor 't oog van myn Man moest ik my even­
wel vrolyk aanftellen.
Eindlyk echter is hy er heden geweest. Hy
zei, dat myn Man hem een gewigtigen last had
epgedraagen , die hem deezer dagen zo veel te
Q 2
doen

( 244 )
doen had gegeeven, dat hy ze zonder afwending
had moeten doorbrengen, en dit was de
reden geweest, waarom hy my niet had komen
zien. Ik wilde zulks wel niet gelooven, echter
ik moest. Hy voegde er nog by, dat hy,
uit hoofde van dienzelfden last, een reis moest
doen. By deeze geleegenheid ontdekte ik hem,
wat gy my van Marianne gefchreeven hebt, en
verzogt hem teffens, in de plaats waar zy zig
ophield, een bezoek te willen afleggen; uittevorfchen
of er verder-naar haar gevraagd
werd, en te.beletten, dat men iets in 't minst
van my verneemen mogt.
Dit heeft hy my beloofd. Het gene hy, ten
opzigte van myn Man voorgaf, zou ik nog niet
geloofd hebben, indien ik niet by myn Man,
toen ik hem wederzag_, eene opgehelderdheid
befpeurd had , die in geen twee dagen , aan
hem te befpeuren geweest was.
Deeze kondigde my teffens aan, dat hy een
reis van twee maanden, buiten 'sLands .ftond
te onderneemen , ter herftelling zyner kragten,
door te groote ingefpannenheid verzwakt. Ik
bood aan hem te vergezellen ,' doch hy floeg
dit af, en ik drong er niet verder op aan.
üw Minnaar en tegenwoordige Gemaal, is
ge-

( 245 )
gelukkig voort: van deezen derhalven heb ik
niets meer te vreezen. Gy hebt uwe zaakjes
meesterlyk uitgevoerd : ik hoop flegts, dat uw
Huuwlyk betere gevolgen mag hebben dan het
myne : wanneer het lighaamsgeftel er echter
iets toe doet, dan zult gy het nog wel klaaren,
want gy zyt zo zwak niet als ik.
MARIA.
ZES EN VEERTIGSTE BRIEF.
De Advokaat Wurm aan den Ritmeester Strundel.
Mensch, myn lieve Vriend! is het on-
gelukkigfte Schepzel op Gods aardbodem , en
hy is het daarom, om dat hy verftand heeft,
't Is waar, hy zelf is de onmidlyke oorzaak
van deeze zyne Ellenden , wyl het ontegcn-
zeglyk van hem afhangt, om een beter ge­
bruik van zyn verftand te maaken, dan hy
doet. Maar dat hy altoos de neiging heeft ,
dit verftand ten ergften aantewenden • dat hy
Q 3 al- -

(246 )
-altoos het flegtfte voor beter houdt dan het
goede ! dit is ook een bedroefd voorrecht! —
. Doch wat helpt het murmureeren!
De grootfte Ezel van Europa had niet Dim­
mer rondgeleid kunnen worden, dap ik ben!
Laat eens zien, Ritmeester! Ik geloof dat ik
nog de Copie van myn laatften Brief aan u
liggen heb.
* * * * *
Juist,! juist! ik heb alle myne voorige Brie­
ven nog eens overgeleezen. Ik zie , dat ik
veel, zeer veel hoop had, om van myne zwaar­
moedigheid geneezen te worden, zo die Loui­
za de myne zou weezen ! Dan, myn lieve Rit­
meester ! dit is fout! geheel bezyden het
Doel'. Ik ben zwaarmoediger , dan ooit te
voorcn.
Ik ftelde my waarlyk een zo fraai Tafereel
van den Egtenftaat voor den Geest, dat er myne
oogen op fcheemerden. Louiza was, naar my-
ne gedagten , de eenige perzocn, die er de
Hoofdrol in fpeelen kon. Van die gedagten
ben ik nog. Doch zy rekende zonder den
Waard ! ik vergat, dat zy alrcede verliefd
was. Ik verklaar u, dat er niets kwellender,
niets-

( =47 )
niets pynigender is ,'dan wanneer eene Vrouw,
die men bemint, zugtende en treurende zy,als
men haar gaarne vrolyk zag, en vooral, wan­
neer het een Minnaar betreft.
Zy wisfelt ook Brieven met hem. De ver-
ftandige Man moet zig dit nu wel laaten wel­
gevallen, te meer, daar hy geene aanfpraak op
haar hart te maaken heeft.
Doch dit begeerde ik wel, dat myne in alles
haar voorkomende vriendlykheid haar fpoedig
voor my mogt gewonnen gehad hebben ! -—
Zy is echter vriendlyk en vleiende, en indien
ik wist, dat zulks, ten mynen opzigte, vol­
komen ernst ware, zou bet my gerust Hellen ;
maar immers weet ik, dat het flegts voorge­
wend is! en de gedagte, dit alles ware
ernst, zo Ferdinand haar Man was,is in ftaat,
om my tot razerny te brengen.
Dus heb ik my in een Doolhof van Huich-
laary begeeven , waar ik my zei ven onverdraag-
lyk word, en ik evenwel genoodzaakt ben,
vol te moeten houden 1 Wat wat Drommel kon
zig verbeelden de Vrouw het leeven te zul­
len bitter maaken! — Buiten myn weeten zelfs
veroorzaak ik haar menig knyzend oogenblik;
want wanneer zy my fmeekt, om myn neus.uit
Q 4 de

( 248 )
de rechtsgeleerdheid optefteeken , en de vermufte
acten voor een tyd te verhaten, om
eens eenige oogenblikken met haar doortebrengen,
dan doe ik zulks wel, 't is waar,
maar dan zit ik ganfche half uuren zonder fpreeken,
tot dat zy my weder uit den afgro.-d myner
diepe gedagten trekt.
Dan ben ik over my zeiven geërgerd, dat ik
zo dom ben van haar te bedroeven Wanneer
wy by haar Vader zyn, dan moet het veinzen
al weder beginnen, vermits ik niet in 't minst
durf toonen.dat ik met zyne Dogter niet te
vreeden ben! Stond het my niet vry,
Neen! te zeggen, en heeft zy my wel in 't
allerminst beleedigd? Komt zy my niet in alles
voor ? Heb ik het niet my zelf te wyten, dat
ik my zulk een raazend Tafereel van den Huuw­
lyken ftaat gemaakt heb?
Dat zulk een kostlyk Plan voor myn gan­
fchen leeftyd, op dit Huuwlyk gegrond , over­
hoop geworpen is, dat ik dat Plan heden
niet meer volgen, en dus myne voorgeftelde
gelukzaligheid niet meer beoogen kan, om dat
zy ganschlyk uit myn gezigt verdweenen is! —
dit is het droevigfte van allen!
Vreemde Luiden gevoelen myne mismoedig.
. heid

( 249 )
heid, meer dan myne eigen Huisgenooten. Dit
zei my laatst een Boer, een myner Cliënten,
vlak in 't gezigt.
Hy kwam, juist toen ik in diepe gedagten
over myn Noodlot te peinzen zat, en demoog-
lykheid om het te verbeteren, met al de be-
hulpzels der wiskunst poogde urtterekenen. De
Karei is my anders zeer aangenaam, want hy
redeneert, naar zyn Hand, zeer vernuftig. Ik
heb hem eenige reizen uit zaaken gered, waar
anderen hem hunne hulp ontzeiden , vermits
het eenige Grooten betrof.
Thans had hy wederom iets van die natuurd­
en begon uittekraamen,juist toen ik de fchoon
fte hersfénfchimmen kweekte, om Louiza ge­
heel de myne te maaken.
Loop naar den Duivel! zei ik in myn drift;en
Iaat my met vreeden !
Ja, antwoordde hy, daar zal het eindlyk
nog heen moeten, Mynheer de Advokaat!
Want zedert gy een Wyf genomen hebt, rydt
u de bolwurm ! — Ba ! die gortige Wyven !
Zy brengen allerlei ongelukken in de Wae­
reld; Ik heb ook zulk een Serpent. Anders
Heer Advokaat Uioorde en hielpt gy elk een,—
nu komt elk mensch u over de hand! - vaarwel!
Q 5 Gy

( 2J0 )
' Gy begrypt, dat ik hem niet gaan liet, al-
voorens hem de kwaade gedagten te benee-
men, die hy van myne Vrouw had , en wy
raakten niet weinig aan 't fchertzen, toen ik
bemerkte , dat ik ongelyk had. Ik brak het
gefprek af; hoorde naar zyn zaak , en zal
die met allen y ver behartigen. Door zyn
boerschheid hielp hy my ten minften aan 't
nadenken, om myn pligt niet te moeten ver­
zuimen.
Teffens, myn lieve Ritmeester I fchiet my
ook uw Proces te binnen. De Advokaat Stok­
berg is anders een braaf Karei. Ik kan my
niet begrypen , waarom hy. juist voor u een
Hondsvot worden wil! Ik heb hem deswegens
een gevoeligen Brief gefchreeven. Het baat
hem toch niets; eindlyk toch moet hy het ge­
wonnen geeven, en dan maakt hy flegts daar­
enboven nuttelooze onkosten.
Ik verzeker u, dat iemand die geene vafte
grondbeginzelen heeft, een zeer liegt Advo­
kaat weezen moet; want vermits zy zig allen
toeleggen, om het Recht te verdraaien, ten
einde hunne Partyen te redden, is men er op
verdagt en op uit, om zig tegen hunne listen
en laagen te hoeden, en ongevoelig wordt men
_ . , daar-

( 2Sr )
daardoor verleid , om insgelyks zig van draaïeryen,
ter afwending, te bedienen.
* * * * *
Zo even ontvang ik uwen Brief, en het be-
rigt in denzclven. Myn lieve Ritmeester ! dat
is niet braaf! dat kan ik niet pryzen ! gy moogt
zo veel ter uwer ontfchuldiging zeggen als gy
wilt. Byna ben ik geneigd, de hand van uw
Proces aftetrekken, want voor een Man, die
het met de Vrouw vaneen ander houdt, wil ik
het recht niet verdeedigen. 't Kan er even
door, dat het voorheen uwe Maitresfe was ,
dit is erg genoeg voor den Man, die er mede
gefopt is geworden, maar thans evenwel is het
zyne Egtgenoote ! Gy moet u haarer onttrek­
ken , of gy handelt tegen uw pligr. •
Ik wenschte wel, dat gy er my niets van
gefchreven hadt. Gy hebt my ten uiterfte ver­
drietig gemaakt. Nooit heb ik kunnen den­
ken , dat er zulke monfters van Vrouwen wa­
ren. Dit heeft by my daadlyk een invloed,
ten opzigte van het ganfche Vrouwlyk gedagt,'
gehad.
Of fchoon ik, dit verzeker ik u, van de
deugd myner Louiza derwyzen overtuigd ben,
dat

( 252 )
dat ik er niet de minfte twyffel omtrent heb.
be, ben ik echter blyde , dat ik en Wabler
niet op eene plaats woonen; want de Liefde
zegepraalt zeer dikwils over de deugd!
Ba! ik moet den Brief wegleggen, en
verfche lugt fcheppen ; of ik zou in de war ge-
raaken! Het heeft eene verfchriklyke uit­
werking op my gedaan !
* * * * *
Ik ben weder rustiger. Myn Vrouw heeft
my in een beter humeur gebragt. Ik ging in
den Tuin, want ik verbeeldde my, dat uw Brief
vergiftigd ware, zo benaauwd kreeg ik het.
Toen ik tweemaal op en nedergegaan was ,
trad Louiza de tuindeur in. Op dat tydftip
kwam niets my ongeleegener dan het gezigt
van een Vrouwlyk Schepzel. Ik vergat, my
zeiven in zo verre, dat ik een zypad infloeg,
om haar te ontwyken ,• doch zy kwam my van
den anderen kant te gemoete. Ik zou my ge­
heel hebben moeten omkeeren, en de Tuin
uitgegaan zyn , wanneer ik het onderhoud met
haar had willen ontwyken , en zulks kon ik
niet van myn hart verkrygen.
Waarom ontwykt ge my? vroeg ze, toen ze
— na-

( 253 )
nader by my kwam. Wat heb ik u gedaan, myn
Waarde? Geloof my.het doet my leed, dat ik
uwen wensch niet ganschlyk vervullen "kan ! —
Niet kan, dit blykt uit uwe veelvuldige
mismoedigbeeden.
Kan men liefderyker fpreeken ? Ik moest er
door getroffen worden. Ik werd er ook door
aangedaan. Ik ging met haar den Tuin door. Ik
•betuigde haar, dat niet zy, maar wel een gansch
andere-zaak my bezig hield en bekommering
baarde. Zy drong zeer fterk by my aan , om
haar die medetedeelen , zeggende, dat het ver­
trouwen onder ons merklyken aanwinst zou
doen, wanneer wy geene geheimen voor elkan­
der hadden.
In den beginne ftond ik in bedenking, of ik
het haar zeggen zou. Haar ftërk aanhouden
bewoog ermy eindlyktoe; hoewel ik niet kan
ontkennen , nog eene andere beweegoorzaak
daartoe gebad te hebben , die naamlyk , om te
zien , hoe zy, op dit berigt, betreklyk Wahler,
zig gedraagen zou.
Ik treur, zei ik haar, over het Noodlot van u-
wen voormaaligen Minnaar, en vertelde ver­
volgens haar, doch zo glimpend als 't moog­
lyk ware, de ganfche Gefchiedenis, zonder
even-

( 254 )
évenwei dat punt, dat'ge uop nieuw met Wah-
Iers Vrouw hadt ingelaaten , aanteroeren.
Zy geraakte in diepe gedagten : zeggende
een weinig naderhand. Dat is een zeer harde
ftraf, voor eene overyling van één oogenblik!
De Ritmeester heeft u zulks gefchreeven ? voer
zy voort. En waar is hy ? Immers niet op de.
zelfde plaats ? 'Alles wat zy, dit zeg­
gende vreesde , ftond in hare oogen te leezen!
Uwe vrees is gegrond! zei ik. Ferdinand
is , ten deezen opzigten , de ongelukkigfte
Man. Bemint hy haar niet, gelyk hy dan ook
geene reden heeft om haar te beminnen, want
zy bedroog hem van den beginne af, zo be­
hoorde zy echter zo geweetenloos niet met
hem te handelen.
- Maar uw Vriend, voerde zy my daarop te
gemoete, kunt gy een Vriend hebben, die zo
onedelmoedig denkt ?
Hier over traden wy in een wydloopig ge-
fprek. Ik wenschte en poogde u wel te ver-
deedigen , doch daar dit , tusfchen Man en
Vrouw, een zeer teder verfchilftuk was, en
ik , volgens myne Grondbeginzels, dergelyk
een Handel niet verdeedigen mag, waart gy
welhaast de onderliggende Party.
En-

( 255 )
Enkel de verzekering, dat ik u, in andere
opzigten als een edeldenkend Man kende,
wrogt zo veel by haar uit, dat zy u niet ge­
heel verachtede. Zy verzogt my teffens, dat
ik, als uw Vriend zynde,u uit deezen Afgrond
zou poogen te trekken.
Gy werkt zo fferk, zei zy onder anderen ,
ter bevordering van Recht en Billykheid, en
zoudt gy niet eene der Hoofdongerechtighee-
den poogen te verhinderen ? Moeten dan
Ferdinand alle onheilen treffen? — Verdient
de goedheid, die hy zyne Gade betoont, en
ongetwyffeld groot is, dan niet, dat zv hem
getrouw blyve? Zyn dan de Godlyke en mensch-
lyke Wetten zo weinig het Onderwerp der ge­
dagten van deeze Vrouw? Eene verftandige
vermaaning zou haar mooglyk verbeteren. Ik
zal aan haar fchry ven. Ik zal zien., of ik geen-
vonkje van edelaartigheid in haar hart kan op­
wekken. Gy, myn Waarde! Schry'f aan den
Ritmeester. Zoek hem flegts van daar te kry-
gen. Zeg hem, dat hy hier kome, en hier zo
lang blyve , tot dat zyne ftrafbaare minne­
gloed zal verkoeld weezen ! —
Ik beloofde haar zulks , en houd ook myn
woord, en bid u derhalven, om voor eenigeu
tyd

( 256 )
tyd dien Oord te verlaaten , dan zult gy ook
die Vrouw vergeeten. 't Is onmooglyk, dat gy
niet wenfchen zoudt, om allengskens deeze on­
gerechtigheid uit uw hart weg te doen.
Bedenk zelf, wat de M ;n, wanneer hy ag-
ter de gefchiedenis van zyne Vrouw ko'iie, dat
ligtlyk gebeuren kan, denken moet, dat haar
voorige'Minnaar zo digte by haar is' H 't eerfte
kan hy niet veranderen , het gepleegd bedrog
moet hy zig getrooften, doch het Iaatfte moet
verdenking baaren,en hem tot wraak aanfpooren.
. Kom derhalven tot ons! Wy zullen u als
een Vriend ontvangen, en gy zult zien, dat gy
met welmeenende harten te doen hebt. Myne
Louiza belooft, u geene verwyten te zullen
doen, over het .voorleedene, en u te zullen
danken daarvoor, dat gy tot de deugd en der-
zelver zegeningen wederkeert.
Ik ben, enz.
WURM.
ZEVEN-

2L
( 257 )
ZEVEN EN VEERTIGSTE BRIEF
Lotje aan Maria.
't Is waar, uw Brief is een ganfche klaagzang.
Ik heb het u immers altoos aangezien, dat gy
iets zwaarmoedigs in uw geitel hebt, en zulke
Luiden zyn niet zeer gefchikt, voor den kring
in welken gy u geplaatst vindt. De ftroom der
vermaaken heeft u flegts te fterk medegefleept,
anders waart gy reeds voor lange op dezelfde
gedagten gekomen , waarmede gy nu rond­
dwaalt. De ftilte in welke gy leeft, de geduu-
rjge eenzaamheid , het herdenken uwer om-
ftandigheeden ! Ziedaar de oorzaaken van
uwe verandering.
Dat deeze verandering niet daadlyk ftand
greep , hebt gy San uwe dweepende denkbeel-
\ den te wyten. Gy wilde nu deugdzaam wor­
den. Deeze gedagte hield u niet flegts bezig,
° maar, vermits gy de vermaaken tot walgens toe
genooten hebt behaagde zy u, en gy hieldt
uwe verbetering zo lang voor weezenlyk, tot
R dat

( 258 )
dat uwe oude aandoeningen weder terug keer­
den.
Heden zyt gy het, doch vermits gy geene ge>
noegzaame afwending hebt, en nog altoos de
ingebeelde begrippen van deugd aankleeft, die
gy echter zo fpoedig in ftaat zyt te overtree-
den, zo dra het waar gevoel weder zyne voorige
plaats inneemt, kunt gy de vreugd niet geheel
genieten. Voeg hier by de angftige verwag-
ting van ontdekt te zullen worden, die niet wei­
nig medewerkt, om u alles droevig af te fcbil-
deren! en gy zult bevinden, dat het niet
te verwonderen zy, dat gy zulke buijen hebt.
Beur u derhalven óp, lief Wyf! die duifte-
re Wolken zullen overdryven, en de helderfte
Hemel zal, als voordeezen, u weder met alle
zyne vefliefde zaligheeden toelacchen.
Het is zeer goed, dat uw Man u, in deeze
critique oogenblikken, voor eenigen tyd ver­
laat, des te naauwer kunt gy acht geeven , op
alles wat aan hem gezonden word. Laat geen
Brief of Briefje onopgebrooken of ongelee,
zen f dan kan het niet misfen , of gy moet alles
te weeten komen. Mooglyk hebt gy zulks in 't
geheel niet noodig.
Be Moeder van den Graaf heeft Marianne
werk-

( 259 )
werklyk by zig genoomen. Men wil dat zy een
Brief gefchreeven zou hebben , die dit befluit
der Gravin te wege gébragt heeft. Wy zullen
zekerlyk in denzelven niet al te fraai afge-
fchilderd zyn geworden. Ik heb moeiten ge­
daan om den Brief te bekomen. Ik hoop het
en zal hem u dan toezenden.
De Gravin merkt haar in de daad aan als haar
Dogter ; zy neemt ze mede op alle Gezelfchap-
pen. Men beweert, dat zy eene Freule zy.
Zie eens, wat men met gezonde Kinderen
niet al doen kan! — Frederik fchryft my ook,
om hier of daar een adelyken Stamboom op te
fcharrelen, of zo het niet anders weezen kan,
my te laaten Adelen, doch ik zal .zulks wel
laaten. Ik heb my vastlyk voorgenomen, om, i
zo als ik ben, als de Egfgenoote van Fett te*
verfchynen, in fpyt van al die Adelyke kop.
pen!
De Graaf B**; de Held van Marianne,heeft
intusfchen zig op reis moeten begeeven, en
zal zo lang uitblyven, tot dat de ouderdom van
haar geflagt beweezen zal zyn. Zyne Vrouw
Moeder heeft hem te teder lief, dan dat zy
hem het deugdzaam Voorwerp zyner Liefde
ontzeggen zou! Waarom denkt de Mama van
R 2
myn

( 260 )
-myn Frederik niet eveneens zo ? Ik heb my im­
mers ook meesterlyk in een Engel des Lichts
weeteu te herfchcppep?
Myn verblyf hier te Berlyn zal niet lang
meer zyir. Ik heb voorgenomen om den Heer
Frederik te. befpieden. Ik reis naar de Vorst-
lyke Rcfidentieplaats, en zal my aldaar, als
•een Edelman, onder een bedekten Naam,ge-
duurende den Winter „ophouden. Ter gelee-
ge.nheid van het Huuwlyk van den jongen Prins,
zullen er veele vreugdbedryven plaats hebben,
waarby men den Vreemdeling den toegang niet
ontzeggen zal. Ik zal myn Frederik aldaar in
't oog houden, en zyn ganfche bedryf gade
flaan.
Ik heb.van een Ameiïkaansch Officier, voor
een klein gunstbewys, waarvan myn Frederik
niets te weeten komt, de vryheid en Patent
-gekreegen, om my van zyn Naam te mogen
bedienen. Niemand kent hem daar, dus heb
ik er niets te vreezen.
De zorgvuldigheid der Moeder , om den-
jongen Heer de eene fchoonheid ha de andere
toetevoeren, maakt ten minfte de vrees in my
wakker , dat hy mooglyk my ontfutzeld zou
kunnen warden: doch zo ik daarvan iets in 't
minst

C 261 )
minst gewaar worde, zal ik zekerlyk" te voor-
fchyn treeden, en geen klein gerugt maaken]
Ik verbeeld het my nog altoos, dat my nog
eene groote omwending voor de deur ftaat! —
ik zie dezelve met genoegen te gemoete , want
zulk een Heroïque rol te fpeelen valt recht in
myn fmaak.
Wanneer dit Plan my niet voor den Geest
zweefde, kwam ik zekerlyk by u, Maria! en
hielp uwe zaak ten einde brengen. Gy zyt
my zo na, als ik my zelve ben. Door lang-
duurige kennis, en innerlyke vriendfchap zyn
wy meer Zusters geworden, dan men het door
bloedverwantfchap immer zyn kan.
Dit beloof ik u. Gaat uw.zaak kwalyk; fcheidt
uw Man zig van u; zyt gy verhaten , en ben
ik Rezitfter van myn Naam en Rechten , dan zal
ik u tot my neemen, en allen, die in mynen
huize uit en ingaan , zullen u , in weerwil uwer
Gefchiedenis, vcreerengelyk als my, — en,—
wanneer zulks mooglyk zy, -—- dan zult gy
een gelukkig leeven leiden. Verlaat u op dee­
ze beloften !
Ik ben enz.
LOTJE.
R 3 AGT

C 252 )
AG T EN VEERTIGSTE BRIEF.
Marianne aan de Gravin van B**,
Genadige Gravin I
G y hebt tot my gezonden, en my verfchei-
den vraagen laaten doen , waarop ik u niet dan
fcbriftlykkan antwoorden. Mondling den Bren­
ger het een en ander te zeggen, was , zo als na­
der uit myn Brief zal blyken, onmooglyk.
Gy verlangt te weeten, hoe ik kennis aan uw
Zoon gekreegen heb? Of ik hem beminne?
of hy my bemint? en of, het gene hy van my
zegt, de waarheid zy? Of ik deugdzaam
ben ? en of ik niet tot dat foort van weezens
behoore, onder welken men my,zonder eenig
bedenken, gelieft te plaatzen ?
Om u op alle deeze vraagen, ingevolge my­
ne oprechtheid, te kunnen antwoorden, moet
ik u myne geheele ongelukkige Gefchiedeni s
vernaaien. Ik bid u, genadige Gravin ! Lees
dezelve met geduld, en zonder verbittering te­
gen

C 263 )
gen derzei ver Schryffter, en gy zult ontwaa-
ren , dat zy onfchuldig is, en geenzins den
naam verdient, dien men haar nageeft.
Wilt gy echter myne Lotgevallen niet dan
met partydigheid leezen, en geen geloof flaan
aan het gene de onöpgefmukte Waarheid u
onder het oog* zal brengen ! leg dan liever dee.
zen Brief uit uw hand ! Veroordeel my liever
ongehoord, dan dat gy myne verdeediging voor
een verdigtzel zoudt houden ! Vergeet dan eene
Ongelukkige, die uwen Zoon nietgezogt heeft,
maar die, door hem gezogt zynde, hem bemin-
lyk vond; hem beminde, en, ingevalle zy van
hem mogt worden afgefcheiden, hem evenwel
zal blyven beminnen.
Maar hoe kan ik zulks van de Moeder des
ïdelften Jongelings gelooven, die zo groot­
moedig my behandelde, en als even zo groot­
moedig my de Moeder afmaalde?
De Naam van Moeder, genadige Gravin ! is
ahoos dierbaar aan myn hart geweest, offchoon
ik geene kennis draag van haar, die my het
leeven gefchonken heeft; doch zy betoonde my
eene zuivere moederlyke Liefde , zy, die my ,
eene arme verlaatene Wees, opnam, opvoedde,
en my ten moeder werd !
R 4 Ja!

( 2Ö4 )
Ja ! eerbiedwaardige Moeder van eenen ede­
len Zoon ! Ik had nimmer het geluk, van my­
ne Ouders te kennen: die myner aangenomen
hebben, hield ik er voor, en beminde ze als
de zodaanigen. Eerst toen ik wist , wat de
naamen Vader en Moeder betekenden,verftond
ik van hen , dat zy het van my niet warend Ik
gaf myne traanen den vryen loop ! niet zo
zeer, om dat ik myne natuurlyke Ouders ver­
looren had, als wel, om dat ik er hen niet
meer voor houden kon, die ik zo gaarne, met
zo veel liefde en eerbied er tot dus verre voor
gehouden had. Toen zy my verzekerden , dat
ik hen zo waardig was als eene Dogter, en
zy my in 't vervolg wilden blyven beminnen,
ftelde ik my te vreeden, en fleet by hen nog
eenige jaaren, in eene ongeftoorde rust! —
Jaaren, die ik nooit, des ben ik maar
al te wel verzekerd, weder beleeven zal,
al ware het, dat myn Lot my zo gunftig aan­
lachte, als in den beginne.
Ik was by deeze myne aangenomen Ouders ge.
bragt geworden , door een Soldaat, die my
weenende en alleen in een wieg liggende vond,
na het leveren van een bloedigen flag; deeze
Man, medelyden met my krygende en vreezen-
de'

( 265 )
de, dat ik het Offer der barbaarfche woede
mogt worden, redde my uit de kaaken des drei-
genden gevaars.
Myn Gevader was Prediker van een klein
Dorp : het lag niet verre van het Slagveld. Na
dien tyd heeft hy my dikwils derwaards gevoerd
en aldaar my dan erinnerende, dat myne Ou­
ders naar alle waarfchynlykheid alhier het einde
haares Ieevens gevonden hadden ! . eene
erinnering, die my zekerlyk zeer fmartlyk viel,
doch die hy echter noodzaaklyk keurde; dewyl,
zei hy , dezelve my aan den dood zou doen ge.
denken, wanneer ik gevaar liep, om van het
Pad der Deugd afted waaien.
Vergeef het my, genadige Gravin ! indien
ik te breedvoerig worde! ik'moet zulks
zyn, ten einde my onkunstig en onöpgefmukt
aan u voor te Hellen. Deeze waarfchuuwing is
niet te vergeefsch geweest! Zy heeft my
menigmaal .behouden, wanneer ik gevaar liep
van te wankelen.
De goede Grysaart en zyne Gade ftierven op
eenen dag. Zyne müddaadigbeid, vooral om­
trent my, had hem, in het laatst zyns Ieevens,
eenige kleine fchulden doen maaken, die ter
naauwernood uit zyne nalaatenfchap konden
R 5 • be-

( 266 )
betaald worden. Ik gaf alles wat ik had, op
eenig linnen na , om de kosten voor hunne be-
graaffenis goed te maaken; ik Hortte kinderly-
ke traanen, traanen van liefde en dankbaar­
heid op hun graf, en toog,my op God en myn
goed hart verlaatende, naar Berlyn op weg;
wyl ik dikwils had hooren zeggen , dat men,
met het geen ik geleerd had, door de gehecle
Waereld kon te regt geraaken.
Van dit middel moest ik my wel bedienen ,
want op 'tganfcheDorp was niemand, die my­
ner zig zou aangetrokken hebben , vermits
myn Gevader, door zyne geftrengheid , waar­
mede hy dezeden in teugel hield, er algemeen
gehaat was.
i Ik kwam dus, zonder aan iemand kennis te
hebben, herwaards: myne eerfte zorg was te
verneemen, of er geene diensten open waren.
Ik verftond zeer veele handwerken, fprak
Fransch, en fpeelde de Klavier ;'denkende dat
men my overal ,waar menmy noodig had ,met
open armen ontvangen zou.
Men wees my naar eene ongehuuwde Dame,
die naar een Kamermeisje zogt. Ik ging er­
heen. Men liet my zitten;,vroeg naar myne
Gcfchiedenis; en toen ik deeze verhaald, en
• al-

( 26"7 )
alles fchoon uitgefprooken had, zei men my,
dat ik te veel wist voor een Kamermeisje, en
dat men my op dien voet niet gebruiken kon.
Ik ftond op 't punt om te weenen, want nim­
mer had ik gedagt, dat men tot het een of an-
eer te veel kon weeten. Men voorkwam ech­
ter myne mismoedigheid. De Dame zei ver­
volgens, dat zy van haar gering vermogen , op
een burgerlyken voet leefde; zy moest even-
vel , om dit vol te houden, zelf met haarer
handen arbeid het een en ander er by verdie­
nen : Indien ik nu by haar en haar Zuster bly­
ven en haar helpen wilde, dan kon ik verze­
kerd weezen van geen gebrek te zullen lyden;
want handwerken van allerlei foort waren fterk
by haar gezogt.
Deezen Voorflag nam ik met veel blydfchap
aan. Ik wilde de hand van deezen myn Be-
fchermëngei kusfchen; doch zykwam my voor;
omarmde my met de grootfte vertrouwlykheid,
en greep my by de hand, om my by haar Zus­
ter , zo ze zei, te geleiden. Zy bood my haar
aan, zeggende, dat zy eene medearbeidfter be­
komen had, die zeer bekwaam was, en zeker­
lyk haar fortuin hier maaken zou.
Ik geloofde haar op haar woord. Wat wist
ik,

(•268 )
ik, arm fchaap , waarheen ik gevoerd was, of
welk handwerk deeze Vrouwen dreeven. Ik
had even weinig argdenken, toen er des na-
demiddags twee Heeren, den een van welken
men Ritmeester, en den anderen Baron noem­
den , tot ons kwamen. De plaats van waar ik
kwam, was alleen door Boeren bewoond, dus
kwamen er ook niet anders in ons huis : hier
vond ik een Stad, en in een Stad, had ik nog
nooit geweest. De Heeren gedroegen zig zeer
zedig: de Ritmeester, die een geruimen tyd in
flilte met Maria, dat is de eerfte Dame waar
mede ik fprak, gefproken had, was zeer treu­
rig , en Maria zag ik in 't heimlyk traanen
Horten. Men verzogt my op de Klavier te wil­
len fpeelen; ik deed zulks, en zong erby,—
en men prees my daar over zo zeer., dat ik be-
fchaamd wierd.
Den volgenden dag ontving ik van myne
twee Heeren, want daarvoor hield ik henge­
lere kleederen dan de mynen waren,welken my
by uitftek wel (tonden. Des nademiddags kwa­
men die twee Heeren andermaal weder, en brag-
ten uwen Zoon met zig.
Ik beken gaarne, genadige Gravin ! den eer­
ften oogopilag, die ik op hem deed, joeg my
een

( 269 )
een blos op 't aangezigt, en een vuur door alle
myne aderen. Allen , die er by tegenwoordig
warén , fcheenen zulks optemerken, en dit
maakte my nog verwarder, dan ik reeds was.
Ik moest fpeelen. Ik fpeelde, doch flegt;en
zong nog flegter.
Uw Zoon fprak veel met my; de byzondere
aandoening, die ik in my ontwaarde, verhin­
derde my niet, om hem taamlyk goed te be-
fcheiden. Myn Gevader had my een weinig in
de menschkunde onderweezen.
'Wy waren in een vry ernftig Gefprek,toen
ik bemerkte, dat wy ons alleen bevonden. Ik
gaf hierover myne verwondering te kennen.
Is het my geoorloofd, vroeg de Graaf, om
u , op myn beurt, myne verwondering over
iets anders te kennen te geeven ?
ik verzogt hem te willen fpreeken.
Dan verwondert het my zeer, antwoordde
hy , dat ik, by de Grondbeginzels, welken ik
by u ontdek, u in dit huis vindeL
In dit Huis? Hoe meent gy dat? .
Ik ben in de noodzaake, om met myne han­
den te arbeiden , vermits ik geene middelen
bezitte!
Gy weet dus nietwaar ge zyt!arm fchepzel!
Ik

1270')
Ik weet anders niet, Heer Graaf! dan dat ik
In Berlyn ben. Ik gevoelde een zekeren angst,
wat dit doch weezen mogt, zonder het echter
te kunnen gisfen. Ik bad hem, my nader ver­
klaaring te willen geeven,
Zulks is my thans onmooglyk, antwoordde
hy , doch ik zal het gewislyk eens doen :
maar wilt gy my wel iets Jbelooven, Marianne?
Zeer gaarne, indien ik het volbrengen kan.
Het beftaat hierin , dat gy tegen niemand iets
van ons Gefprek laat blyken! Ik daarentegen
beloof u , morgen zo veel te zullen zeggen, dat
gy te vreeden zult Weezen.
Ik had reeds zo veel vertrouwen in hem ge­
fteld , dat ik hem ten tweedemaale myn verzoek
niet dorst voordraagen.
Hy vertrok. Des avonds weende Maria zeer:
haar zogenaamde Zuster Lotje poogde haar wel
op te beuren, doch te vergeefsch. De oor­
zaak daarvan kon ik echter niet ontdekken.'
Slegts eenmaal zei Lotje : Wanneer gy die gril­
len niet uit het hoofd wilt zetten, Maria! dan
is er geen raaden aan u. De andere verzogt
haar, om er geen woord meer van te reppen;
dus vernam ik er eerder niets van, dan den
volgenden morgen, toen Lotje my te kennen
gaf,'

( 271 )
gaf, dat Maria zig op reis begeeven had, eri
misfehien nooit weder zou komen.
Dit deed zodaanig eene uitwerking op my,
dat ik weende, want deeze Maria had my met zo
veel goedhartigheid aangenomen, en was over
't algemeen veel zagter van humeur dan Lotje.
Ik geloof tot op dit oogenblik, dat, hoe flegt
haar gedrag ook ware, zy evenwel een goed
hart bezat, dat mooglyk niet onvatbaar voor
verbetering was. Lotje prees my, dat ik zo
medegaande ware, en ik verzogt haar, die goed­
heid my te willen blyven betoonen, welke Ma­
ria my beweezen had.
Dwaas Meisje ! antwoordde ze my, gy zyt
myne Zuster, in de plaats van Maria, en eer­
lang zult gy my niet meer noodig hebben.
Dit maakte my ten eerften niet weinig op­
merkzaam.
Uw beminlyke Zoon kwam met de twee an­
dere Heeren te rug. De Ritmeester, die, naar
Maria vraagende, haar vertrek vernam, ging
weenende weg. De Baron gaf zig bezigheid
met Lotje, en uw Zoon vervoegde zig tot my.
Indien ik, zei hy, den uitleg van zyn Raad-
zei van gilleren wilde hooren , dan moest ik
hem in het Kabinetje volgen. Daadlyk ftond
ik

( 272 )
ik op ; bood hem myne hand eri ging met
hem.
Kind! zei hy tegen my, bereid u, om iets
te hooren, 't geen u zekerlyk niet aangenaam
zal zyn! Beloof my, bedaard te zullen blyven,
en uwe aandoening te maatigen. Ik beloofde
hem dit, doch zidderde teffens.
Gy zyt by Vrouwluiden , vervolgde hy, die
zig openlyk der wellust hebben toegewyd: 't
is waar, wel niet van de gemeende flag, even­
wel zo openbaar, dat elk, die by haar woont,
voor haar's gelyken gegroet word,en haar goe­
den naam verliest.
In dit oogenblik verfpreiddé zig een Licht
over alles, wat ik gezien en gehoord had. He­
den verftond ik de meening van myns Vaders
waarfchuuwingen, waarmede hy my op het hart
drukte: Dat een Meisje bloot ftond voor dui­
zenderlei verleidingen, en nimmer genoeg op
haare hoede kon weezen.
Ik had met dat alles het hart niet, om den
Graaf op het eerfte woord te gelooven, dat
Maria en Lotje foortgelyke Schepzels waren.
Ik gaf hem myne twyffel deswegens te kennen.
En wat zou ik er aan hebben, antwoordde
hy, dat ik u bedroog, Marianne? Men
heeft

( 273 )
heeft my voor u opgezogt. Van uwe Gefchie-
denis had men my niets gemeld, maar men
heeft u aan my voorgefteld, als een Perzoon,
die geen andere leevenswys overfchoot dan
deezen. Elk ander dan ik, lief Meisje! zou
gebruikt gemaakt hebben van uwe onnozel­
heid en u verleid hebben. Nimmer, hoe zeer
ook daar toe aangezogt! heb ik dergelyke we­
gen ingeflagen. Ik ben tegen myn genoegen
medegegaan , met de Heeren, welken my by u
gebragt hebben : doch toen ik u zag, ont­
waarde ik, dat ik u beminnen kon, en ik be­
klaagde uwe beftemming. Ik befchouwde u
niet als onfchuldig, en poogde u te rug te bren­
gen van het pad 't welk gy infloegt.. Ik vond
v. echter onfchuldig, en begeerde uw Verlei­
der niet te weezen. Houd u derhalven, ver­
mits het onmooglyk is, om , zonder opfpraak,
van hier te geraaken , gerust en lydelyk : en,
indien u 'zulks mooglyk zy, fpreek het niet te­
gen, wanneer men u eene geheime verftand-
honding met my poogt optedringen. Dit is
de eenige weg, om u uwe twyffdingen te be-
neemen ! Eerlang zult gy ten vollen over­
tuigd weezen.
Een traanenvloed was myn eerfte antwoord.
S Ik

( 274 )
Ik geloofde dat zyn gezegden de waarheid wa-
ren, want ik was overtuigd van de braafheid
van den Graaf. Ik wierp my aan .zyne voe­
ten, biddendé: Om Gods wil, Graaf 1 breng
my toch ten eerften uit dit huis!
Dat kan niet zyn! antwoordde hy, gy moet
heden een Masker aanneemen, indien gy het
ontkomen wilt. De eerfte pooging om u van
hier te vervoeren, moet het voorwendzel zyn,
als of ik u wilde onderhouden. Doe ik dat
niet, dan' zal Lotje zig alle moeiten getroos­
ten , om u ongelukkig te maaken; want zy
kan geene deugdzaame neffens zig dulden !
en wat zult gy, zwak Meisje! tegen uwe meer­
dere vermogen ? Verlaat u op myn woord
van eer! ik zoek een woonplaats voor u >
waar gy zeker en buiten allen opfpraak leeven
kunt.
Ik moest my aan hem overgeeven; want
wat kon ik doen ? Elke gedagte deed my, in
dit huis, voor myn Noodlot fidderen. Ook had
'uw beminnenswaardige Zoon zig reeds in myn
hart gevestigd. Ik kon hem al niet meer aan­
zien , zonder dat myn bloed te fneller werd
rondgevoerd.
Ik keerde met hem tot het gezelfchap te rug,
't welk

( 275 )
't welk door den Heer Ritmeester was vermeerderd
geworden.
Lotje vroeg my , eenigzins onbefchoft, of
de Graaf niet een beminlyk Mansperzoon was?
Dit perste my de trainen uit de oogen, ik be
floot er uit, dat de gehouden onderhandeling
my reeds verdagt gemaakt had. Zy voer op
den zelfden trant voort: ik kon het niet lan­
ger verdraagen , maar ging fchreiende naar myn
Kamer, en was nu volkomen overtuigd.
Den ganfchen nagt had ik al weenende door-
gebragt, en zag er zeer onpaslyk uit. Uw
Zoon kwam en verfchrikte. Wat fcheelt u,
Marianne? vroeg hy. Ik heb een flegten nagt
gehad, antwoordde ik hem, en zo ik er nog
eenen onder dit dak moet doorbrengen , dan
geloof ik, het niet te zullen kunnen uithou­
den. Red my, Edelmoedige ziel! en ik zal u
dankbaar zyn !
Hy deelde my daarop de verheugende ty­
ding mede, dat hy, in een onbefproken huis,
een Kamer gehuurd, en Lotje reeds gezegd had,
dat hy my medeneemen zou.
't Was een mocilyk oogenblik voor my , toen
ik van Lotje affcheid neemen moest. Ik be­
dankte haar voor de verleende Huisvesting,
S 2 doch

•( 276 )
doch kon niet naarlaaten er by te voegen , dat
ik haar gedrag tegen my, op gisteren gehou­
den met goed kon keuren.
Dwaazinnetje! zei zy, voor het Gezelfchap
had gy niet behoeven te veinzen. Ik wensch
u van ganfcher harte, dat gy met den Graaf ge"
lukkig moogt zyn!
Ik werd zo rood als bloed, en ftond vaar­
dig om te antwoordden, toen de Graaf my de
hand drukte. Ik begreep, wat hy zeggen wil­
de, en zweeg. Hy geleidde my naar een Ry-
tuig, en bragt my in myne tegenwoordige woo­
ning.
Ik verbaasde toen ik er binnentrad. Is dat
myne wooning? vroeg ik.
Ja! Mejufvrouw!
O! dan handelt gy niet.'oprechtlyk met my:
antwoordde ik weenende. Waarvan zal ik
zulk eene kostlyke wooning betaalen. Een arm
Meisje , dat van den arbeid haarer handen lee­
ven moet, kan zo veel niet opbrengen.
Heb ik niet beloofd, viel hy my in , voor u
te zullen zorgen ? Houdt gy my van een liegt
oogmerk verdagt? Gy zult myn Zuster wee­
zen , zo lang gy zelf begeert. Ik ontken niet,
dat ik u vuuriglyk beminne! maar ik begeer
myn

C 277 )
myn goede daad, door geen flegte handeling
te verduideren. Ik ben ryk, Marianne! en gy
zyt arm. Wat kan ik nu beter doen, dan het
evenwigt bewaaren , dat de Hemel onder de
Menfchen hebben wil ; en daardoor de on-
rechtvaardigheeden van het Noodlot vergoe­
den ? Het eerfte woord, Marianne! dat de
paaien der eerbaarheid zal te buiten gaan, en
gy van my hooren zult, geeft u het recht, om
my voor altoos uwe tegenwoordigheid te ont­
zeggen, O Marianne! bemint gy my ten min­
ften zo veel niet, om myner eerlykheids wil,
dat gymy vergunt, de zorg voor uwe nood-
wendigheeden op my te neemen? •
Helaas ! genadige Gravin ! ik was deeze zoe­
te woorden, dit verzoeken geheel ongewoon.
Het doorfneed my het hart, en ik zou hem dit
hebben toegedaan, al ware het, dat ik hem
niet bemind had. Hy lag aan myne Voeten,
en was de fchoonde Jongeling, dien ik immer
aanfchouwde. Hy beminde my, zei hy!
en ik gevoelde maar al te wel, dat ik in 't zelf­
de geval was, fchoon ik toen de Liefde nog
niet kende. Ik verzogt hem op te daan , en
deeze befchaamdmaakende houding, tegen een
verlaaten, arm, ouderloos Meisje, niet weder
S 3 aan

(•278 )
aan teneemen. Ik verzogt hem vervolgens naast
my neder te zitten, en my te hooren,
Ik geloof, zei ik tegen hem, dat gy my be-
mint; uw openhartig gelaat en edel bedryfbe-
wyst iny, dat gy geene onedele inzigten hebt.
Ik beken u insgelyks , dat ik u beminne I dat
ik een gevoel in my ontwaare, 't welk ik nog
nimmer ondervond. Maar de Afftand tusfehen
ons beiden is te groot, dan dat we immer dur­
ven denken , om die Liefde aantekweeken.
En in deeze geftalte van zaaken , Heer Graaf!
mag ik niets van u aanneemen; want in dieom-
ftandigheeden zou het geene verbetering ver-
oorzaaken, uit welken gy my gered hebt. In­
dien gy my niet uit myner handen arbeid myn
beftaan doet vinden , dan zal ikzelf er een weg
toe opfpooren; want wy zyn flegts in een ze­
ker opzigt zwak; maar dan hebben wy moeds
genoeg, om onze eere en deugd te verdeedigen.
De Graaf werd eenigzins verleegen. Gy
doet my ongelyk, Marianne!! en ik wil er u op
ftaande voet van overtuigen. Hy belde , en er
verfcheen eene Adelyke Dame.
Mevrouw Dammer! zei hy, verklaar deeze
Jufvrouw myne Verbindtenis en oogmerken,en
verdeedig my!
Me-

( 279 )
Mevrouw Dummer nam my vriendlyk by de
hand. Geloof niet, zei zy; met eene eerlyk-
hcid , die haar geheele ziel voor my openleide;
dat myn Huis gelyk is aan dat, hetwelk gy
verlaaten hebt? De Graaf heeft my uwe treu­
rige omftandigheeden toevertrouwd. Hy heeft
my ter liefde van alle Onfchuld, gebeden, u
aan teneemen en te redden. Ik deed zulks, met
deeze hoop, dat gy u aan myne leiding zoiidt
overgeeven , en flegts dit eene Onderhoud,
buiten myne tegenwoordigheid, heb ik hem
toegeftaan. In 't toekomende zal hy u niet,
dan in myn byzyn , zien. Ik vertrouw dat hy
zyn woord houden, en u naar vcreisch ver­
zorgen zal.
Ik heb geen mistrouwen in 't minst in alles
wat gy my zegt, Mevrouw! Uwe aanbieding
is te edelmoedig, dan dat ik dezelve zou af-
flaan. Ik maakte gebruik van de goede ge­
neigdheid van den Graaf, om dat ik byftand
noodig had. Ik bedankte hem deswegens als
een Zuster. Zyn onderhoud neem ik niet aan,
vermits ik arbeiden kan ; arbeiden moet, en
den arbeid ontwennen zou, ingevalle ik een
tyd lang ledig was. Wilt gy my in uw dienst,
of als gezelfchapsjufvrouw by u neemen, dan
S 4 is

( 28o )
. is 't wel; ik zal by u blyven, en myn arbeid
zal my ligt zo veel opleveren, als ik noodig
heb tot myn leevensönderhoud. Kan dit niet
weezen, dan moet ik u verlaaten, en my elders
zien een dienst te bezorgen.
Gy zyt wreed! viel de Graaf my hier in de
reden, maar vergun my ten minften deeze uwe
wreedheid paaien te zetten. Ik ben te vree­
den , dat gy u van uwen arbeid geneert. Me­
vrouw Dummer zal zorg draagen, dat het u aan
geen werk ontbreekt: beloof my flegts, dat gy
deeze wooning een jaar lang zult behouden,
vermits ik dezelve gehuurd heb: dan zal alles
verder aan uwen wil verbleeven worden.
O genadige Gravin '. uw Zoon verzogt dit
met zo veel aandrang en minzaamheid, dat het
my onmooglyk ware, hem zulks te weigeren.
Ik beloofde hem dan dit, en beloofde hem
teffens myn ongeluk: want hoe konde ik hem,
in wiens huis ik my bevond, den toegang tot
my ontzeggen? • Ik zag hem daaglyks, en
ik bevond my niet in ftaat, om hem te zeg­
gen, dat hy niet meer komen moest, fchoon
ik de noodzaaklykheid gevoelde, van dit'te
moeten doen. •
Ik zag of fprak hem nooit, dan in de tegen-
"woor-

( 281 )
woordigbeid van Mevrouw Dummer; doch zy
werd eerlang er aan gewoon ons van- de Lief­
de te hooren fpreeken, en dikwils wanneer
zy in 't heimlyk zugtte, en ik haar naar de
reden vroeg, andwoorddef zy: Dat ik er de
oorzaak van ware; dat zy onze zuiyere Lief­
de beklaagde, om dat dezelve nimmer beloond
kon worden.
Myn God! hoefmartlyk viel my zulk eene
aanmerking! ik was reeds niet meer beltand!
ik bad haar dezelve niet verder uittebreiden!
Ik had geen moeds genoeg om aan verlies te
denken.
Eens naast hem zittende; dronken van Lief.
de en geen arg vermoedende; fchilderde hy
my de toekomftige zaligheeden , met al de
kleuren der Liefde! O hy fprak zo zielbeto-
verende ! en myn hoofd lag op zynen
Boezem gedrukt.
Op eenmaal begon Mevrouw Dummer, vraa-
gende: Maar, Heer Graaf! wat zal uw Moe.
der zeggen, wanneer zy de zaak ontdekt?
Dit was of er een zwaard door myn hart
geftooken werd. Ik fprong op en zei: Gy
hebt dan eene Moeder, Graaf? 0 my ongelukkige
!
Dat

( 282 )
Dat moet gy niet zeggen ! voerde uw bemin­
de Zoon my zeer ernftig te gemoet, wanneer
gy aan myne Moeder gedenkt! —- Om haa-
ren wil word geen Mensch ongelukkig. Ken­
de gy die voortreflyke Vrouw, gy zoudt om
haar geene zugten loozen !
Ik weet niet hoe het bykwam, doch zyne
woorden boezemden my op nieuw vertrou­
wen in !
Hoe zou ik anders heden ook zo vrymoe-
dig aan u durven fchry ven ! Elk woord
ligt my nog versch in het geheugen. Die
voortreflyke Vrouw , denk ik, zal my niet
verftooten ! Zal veelligt de onbezonnenheid
van het Meisje vergeeven; zal voor 't minst
haar niet haaten , want zy beminde fteeds uwen
Zoon zuiver en onfchuldig.
Aldus genadige Gravin ! is de Gefchiedenis
myner Liefde. Gy ziet er uit, hoe zy in myn
hart zig vestigde , zonder dat ik het byna
wist. Deeze Liefde zal beftendig blyven, doch
derzei ver voortduuring in myn binncnfte, is
het eenigfte recht, dat ik begeer te doen gel­
den. Dat ik u, uwen Zoon ontroofde, is
zonder opzet gefchied, en zonder te weeten,
dat ik hem en u daardoor benadeelde. Ben
ik

( «83 )
ik derhalven uwe Liefde onwaardig, vereer
my voor 't minst dan met uw medelyden! Be-
fchik gy zelve myn Lot! zegmy, wat ik doen
moet! Bezorg my een ander verblyf.
Ik zal den Man, dien ik onfchuldig bemin­
de, en oneindig beminnenswaardig vond, ze­
kerlyk nimmer vergeeten. — De gedagten ech­
ter van hem afteftaan; en de zorg voor myn
toekomftig beftaan, zullen voor my ten min­
ften bezigheeden opleveren, die het hartzeer
niet volkomen zullen toelaaten my te vertee­
ren.
Ik bid u enkel nog, de vryheid te hebben,
om uw Zoon eene Moeder te moogen benyden,
die voor hem zorgt; dat hy, doch myne
traanen overweldigen my by deeze gedagten.
Ik befluit, en beveel my u aan, als de on­
gelukkige doch onfchuldige
MARIANNE.
Einde des Eersten Deels.

EN DEEZE
HUUWLYKEN?-
ZYN ZEKERLYK NIET IN
D E N
H E M E L
GESLOOTEN,

WÊkm

Ut viel in ojfljma^fl,en niyn "Mi'oedeT' difcje^' my we^.

E N D E E Z E
HUUWLYKEN?-
ZYN ZEKERLYK NIET IN
D E K
H E M E L
G E S L O O T E N .
TWEEDE DEEL.
EENE ORIGINEELE
R O M A N .
Uit het Hoogduitsdi.
Met Platen.
's G R AVENHA&E,
% I S A A C V A N C L E E F ,
MDCCLXXXYlir,

Ö1

EERSTE BRIEF.
Ferdinand Wahler aan den A.lvokaat Stokberg.
U w Brief heeft my geweldig aangedaan. Ik
wist niet waar ik was, — wat ik doen moest,,
toen ik hein geleezen had. By ongeluk was
myn Vrouw er tegenwoordig: ik had echter
nog bedaardheid genoeg, om my in te houden,
en zulks was zeer wel van my gedaan. Ik gaf
zeer naauwkeurig acht op haar, doch ik be-
fpeurde niets anders aan haar, dan de gewoo-
ne droefgeestigheid. Ik ging de Kamer uit, en
liet den Ritmeester haaien. Ik riep al myne
koelbloedigheid te hulp, ten einde geene on«
gegronde verdenking aan den dag te leggen.
Hy kwam ; Mk ontving hem gelyk anders,
verzogt hem zig nedertezetten , en fprak gelyk
een Vriend tegen zyn Vriend. Vriendlief! zei
ik tegen hem, gy hebt, gelyk gy weet, door
uwe verkeering, my zeer veel vermaak doen
A 3 ge-

C 5 )
genieten. Zelfs hebt gy eenigermaaten myne
Ziel eene rust bezorgd , die my hoognoodig
was, en waaraan ik fteeds wanhoopte, van
ze te zullen erlangen; ik bedoel die, van my­
ne Vrouw een Gezelfchap te hebben toege­
voegd, dat haar voor myne koelheid enbuijen,
door een vriendlyken omgang, fchadeloos Hal­
len kan. Gy hebt gezien, dat ik deswegens
niet ondankbaar was: by elke voegzaame ge-
leegenheid heb ik u myne erkentenis en vriend-
fchap betoond.
De Ritmeester had tot dus verre met zeer
veel opmerkzaamheid toegeluifterd. Heden
viel hy my in de reden.
Waartoe deeze wydloopige Inleiding! myn
Vriend! zei hy met eene openhartige gulheid,
die my teffens van zyne onfehuld overtuigde:
Gy geeft zelf te kennen, dat wy eikanderen
niet vréémd zyn, en echter flaat gy een mag-
tigen omweg in, om my te zeggen, 't geen u
op het hart ligt!
Recht zo', recht zo! myn Waarde Vriend !
en dus helder voor de vuist. Ik heb van de
band van een goed Vriend', dat gy alles be-
halven ryk zyt, doch, dat gy het zoudt kun­
nen zyn. Uwe uitgaaven flemmen hier mede
- nie-t

( 7 )
niet overeen! denk niet, dan ik zulks om
mynen wil zegge! neen! het is meer om
uw zelfs wil. Zou myne Vrouw u ook dat
Geld geleend hebben , waarover ik haar de
vrye befchikking gelaaten heb ? niet dat
ik h aar gedrag des wegens berispe, otn dat zy
een Vriend hefpe, maar ik ben van gevoelen,
dat gy behoort te begrypen, dat deeze Bron
niet onuitpirtlyk zy, en uw Proces nog van
zeer langen duur kan weezen!
De Ritmeester haalde zeer bedaard zyn Brie­
ventas voor den dag. Ik heb , zei hy, niets
van uwe Vrouw geleend, alhoewel Zy het my
heeft aangeboede». Zie hier de Brieven van
myn Advokaat Wurm, die my het geld gegee­
ven heeft. Uwe waarfchuuwing zal echter niet
vrugtloos weezen. Ik zal gedagtig zyn, dat
ook deeze Bron van mynen Vriend niet on-
uitputlyk is. "t Is waar, dat ik een onmaatige
zugt tot Verkwisting heb, doch van dit oogen­
blik af, zal ik die zugt poogen te onderdruk­
ken.
Was dit niet edel van den Man gehandeld?
Met des te grooter vrymoedrgheid ging ik nu
tot het tweede, en veel tederer punt over.
't Moet my, zei ik, tot een byzowcfer ver-
A 4 maak

( e 3
maak (trekken, dusdaanig een befluit by u te
hebben doen gebooren worden, en in dat ge­
val, ben ik ganschlyk tot uwen dienst. Maar
nu iets anders, waar omtrent ik dezelfde open­
hartige verklaaring van u yerwagte! Gy hebt
in Berlyn eene buitenfpoorige leevenswyze ge­
leid , hoofdzaaklyk met betrekking tot het
Vrouwlyk geflagt. Wy ftaan hier beiden als
Mannen van eere , maar ook te gelyk als zwak­
ke Menfchen. Ik weet hoe moeilyk het val?
diergelyke hartstogten te onderdrukken. Indien
uw wensch zig verder uitftrekt dan tot den
blooten omgang, vermyd dan liever eene Egt-
genopte, die buiten twyffel deugdzaam is, doch
echter, uit hoofde van de buijen haars Mans,
eerder dan eene andere, zwakke oogenblikken
Zfiu kunnen hebben 1
De zigtbaare verleegenheid van den Man ver­
oorzaakte , dat ik ophield, Ik las duidelyk op
zyn gelaat,dat deezebefchuldiging hem te zeer
in zyne eere beleedigde. Houd u itil, zei ik;
ik ben overtuigd, dat gy op zulk eene wyze
niet denkt. Alles is wel en afgedaan.
Er is geen grooter genoegen, myn lieve Stok­
berg ! dan te ervaaren, dat een Man, die men,
door hem pngelyk te doen, in verleegenheid
ge-

C 9 )
gebragt heeft, ons vertrouwen weder gewint,
dat men te vooren verlooren had.
Ik verzogt hem verder nu nergens meer aan
te willen denken. Ik zag, dat hy de Rechten
van een Egtgenoot volleedig kende , en dat
hy bedagt was, my klaar te doen begrypen
dat hy niet in ftaat ware, iets dergelyks van
my te kunnen denken. Ik brak derhalven ter
rechter tyd dit Gefprek af.
Ik vroeg hem vervolgens, of hy zig niet
erinneren kon, in zyne jeu^d een Zuster ver­
looren te hebben ? Hy begeerde daadlyk te
weeten , hoe ik op deeze vraag kwam ! Ik
fprak hem van uw Document, en dat hy mis­
fehien , wanneer hy de helft van 't geld in ver­
trouwde handen ter bewaaring ftelde,hy de an­
dere helft daadlyk bekomen kon.
Dit fcheen hem bedenklyk, en befloot daad­
lyk naar u toetereiaen.
Hy zei my ook, dat hy eenige Papieren had
liggen, die betreklyk zyne vermiste Zuster wa­
ren. Binnen twee dagen vertoonde hy my
alles, wat hy er van bezat, en hier uit brag-
ten wy het volgende by een :
,, Dat zyn Vader, aan de verlooren gegaan
„ zynde Zuster, de helft van zyn Goed maak-
A 5 „te,

( lo )
„ te, ingevalle zy wederge vonden mogt WÖT-
,, den: doch dat, wanneer zy niet te voor-
„ fchyn mogt komen , de helft van deeze
„ helft, na verïoop van dertig jaaren, aart
„ die Erfgenaamen moest komen, weiken er
„ recht op zouden hebben."
Hier van heeft de Ritmeester dugtige bewyzen
, die hy n vertoonen zal, en denk, dat
hy daadlyk met deeze vierdepart zig zal laaten
vergenoegen.
Myn volgenden Brief zult gy van het land
bekomen. Ik heb een klein Landgoed gekogt,
en zal er my eenigen tyd ophouden.
Ik ben, enz.
FERDINAND.
TWEE-

C » )
T W E E D E B R I E F .
Be Ritmeester Strundel aan den AdvokaatWum'.
Even zo als ik my in de Wagen wilde zet­
ten, waarde Wurm! ontving ik uwen Brief.
Ik moet u zeggen, dat ik hem in zulk eene
eenftemmigbeid van mynen geest met den uwen
ontving, dat by eene dubbele uitwerking op
my deed. Ik zegge u daarom van te vooren ;
ik zal by u komen.
Wanneer ik my geheel inde omftandighee-
den van Wahler plaatfe, dan kome ik my zelf
als een fchriklyk flegt Karei voor, in vergely-
king van hem. Iemand moet hem zekerlyk be-
ligt van myne voorige leevenswyze gegeeven
hebben, en ongetwyffeld had ik u voor den
Man gehouden, wanneer de omftandigheid van
den flegten toelland myner geldmiddelen er
niet bygevoegd geweest ware! waar van gy,
milddaadige Geever! waarlyk beter onderrigt
waart.
Maar toen ik hem in dit ftuk te vieeden ge­
fteld

(12)
field had, gaf hy my zyne verdenking , ten op­
zigte van zyne Vrouw te kennen. Ik raakte
verward, wist niet wat te andwoorden, en kon
ook niet. Reeds kwam het denkbeeld in my
op, om my aan zyne voeten te werpen, hem
alles te bekennen, en my aan hem overtegee-
ven,. — doch zyne voorkomende goedheid
befpaarde my deeze en alle verdere hefchaa-
ming.
Deeze Man is zo geheel zuiver; zo gansch
vry van eenig kwaad vermoeden tegen zyn
Evenmensch, dat hy myne verleegenheid voor
gevoeligheid over zyne verdenking nam. Hy
verzogt my vergiffenis, om dat hy zulks van
my bad kunnen verwagten,
Intusfchen werd myne verleegenheid en verr
warring daardoor merklyk vermeerderd. Ik
ftond volkomen als den armften Zondaar voor
hem ! Myn hart, dat nog altoos eene heimlyke
achting voor den naam van een rechtfchapen
Man voedde, ontroerde geweldig, toen hymy
befchouwde als volftrekt het tegendeel van
het geen ik waarlyk was.
11; zou my zelf wel voor den Kop geflagen
hebben , lieve Wurm! • maar nu, nu
zweer ik by al wat heilig is, zo dra myn reis
ge-

C *5 )
gedaan zal weezen, zal ik by a komen , en zal
haar nooit weder zien.
Na deeze kwellende Onderhandeling met
Wabler gehouden te hebben, waagde ik het
niet, om haar te bezoeken: ik bragt ook nog
twee andere dagen by hem door, zonder by
haar te komen. Zedert dien tyd heb ik haar
flegts eens gefproken. Ik was vastlyk voor-
neemens deeze Onderhandeling met haaren
Man aan haar te ontdekken, doch zulks was
my onmooglyk: Zy was te vleiende, te lièf-
taallig tegens my. Toen ik het woord op de
lippen had , verdween het van dezelve als
fneeuw voor 't vuur ! Ik moest my zelf met
geweld losrukken , ten einde geene zwakhee-
den te begaan , waartoe haare bekoorlykhee-
den my verleid zouden hebben.
Met dit alles, bemin ik haar zeer,-en zy my.,
Zy heeft zeker een braaf, edel hart bezeeten,
alvoorens zy verleid werd, en ik kan het den
Schurk Hasten nimmer vergeeven ! : Zo
dikwils ik er aan gedenk, zou ik hem wel in 't
gezigt willen vliegen, om hem al de onheilen
te verwyten, die hy zo veel goede Luiden be­
rokkend heeft ?
Mooglyk weet gy nog niet, dat hy het is,
die»'

( 14')
idie , onder den Naam van Blancheville, het
goede Meisje verleid heeft. Van Fett heeft
my dit ontdekt. Tegen Maria heb ik er ech­
ter nog niets van laaten blyken. Indien Wahler
wist, dat Hasten dus, in allen opzigten, zyn
Duivel ware, zyne voortreflyke VVysgëerte zou
geen Meester blyven! maar ongetwyffeld zou
hy zig op hem wreeken.
Geloof niet, myn lieve Wurm! dat wy zo
gelukkig zyn , als wy in het begin waren-!
Maria gevoelt niet minder dan ik, de knaa­
gingen van het ontwaakende Gewisfe! Zy ftort
mcnigen bitteren traan , en zy zal er nogmeer
Horten , zo dra zy verneemt, dat ik haar ver­
laat. Dikwils heeft zy my verhaald, dat zy
de treurigfte Voorgevoelens deswegens in zig
ontwaarde ! en helaas ! de vervulling van
dezelven ftaat haar voor de deur!
Myn reis gefchied uit hoofde van myn
Proces. Ik zal u daarover fchry ven, zo dra
ik Stokberg zal gefproken hebben, en moet
het tot een vergelyk komen, dan zal ik het
n eerst mededeelen, en tot dien tyd toe, vaar
wel!
Bedank uwe Louiza voor het belang dat zy
in myn Lot ftelt. Zeg haar, dat hy, die zig
bc-

( *5 )
beteren kan, in iet geheel geen flegt Karei zyi
en zulks jkan en wil ik !
Tot dat ik ,u monding (preek blyf ik, enz.
STRUNDEL.
D E R D E B R I E F .
Henriette aan Ferdinand.
Wee! wee! driewerf, wee myner! Ferdi­
nand! dat ik u kou laaten vaaren ! —
dat Vader en Moeder zo veel o P my v« n r o g-
««, dat ik, verbyfterd door het Noodlot,
Ja ! - gezegd heb, waar ik met eeuwige -
eeuwige wederitreeving, Meen: - hadbeh'oo-
ren te zeggen!
Dtóvreeslyke, die doodiyke „ure is geko-
«en, waar in de gedagte, van u ontrouw te
l^' op myn hart drukt, dan of
het onder een Molenrteen verpletterd werd !
Alle de kwellingen, die myae Ziel a f m a t.
tevfia? voor myi laccfeen any i n * a a r j g e.
zigt!

( 16 )
£;g t! befchimpen my! luid, — luid­
keels fchreeuwen zy het uit! Zy lacchen
ten trotsch van myn geweetcn, dat my toeroept
dit alles verdiend te hebben, — verdiend, -
dewyl ik u vcrlaaten heb!
O Ferdinand ! in welke jammeren zyt gy ge-
fl. ort j geftort om mynen wil!
Slaapt gy? Ontwaak, zorglooze Slaa-
per! Al fluimerde gy den doodflaap, Ferdi­
nand '. gy moet ontwaaken , wanneer ik u toc-
roepe, dat ik u toeroepen zal, zal? 1
n e e n; moet! —• moet, om uwe wraak
tegen my te ontvlammen !
Waarom doorttoot gy my het hart niet, Fer­
dinand ! om op eenmaal myn lyden te volein­
den? maar neen! gy moet my naar ver-
dienften martelen! Neem eene gloeïende
naaide, en prikkel er my langzaam mede , tot
dat de brand eerst myne beenderen verteere,
en dan pas myn hart aangrype!
Hoor, myn Vriend!' waaraan ik my fchul-
dig maakte! hoor zulks, maar recht
zo als het is! Vergader al uwe ftandvas-
ügbeid, maar wat zeg ik? Neenï
laat deeze aan haare plaats! Vergader al
de woede, die gy in uw Ziel kunt oproepen!
gy

k 17 )
gy hebt ze noodig! kat uw lydzaam en
zagtmocdig hau, u in deezen toch geen trek
fpeelcn!
Uwe Vrouw, Ferdinand ! uwe Vrouw is een
Hoer! Eene openlyke Hoer is zy, die gy in
piaats van uwe Henriette, omhelst, en
de Satan die haar verleidde, haar die zo on­
fchuldig was als ik, en zagtmoedig en bekoor-
lyk ware, deeze Satan is even dezelfde,
die uwe Henriette ten verderve fleept! •
Ja! die ook haar verleidde, want die Satan is myn
Man niet! Neen ! ook ik, - ik ben zyne
Byzit! ^— Ik fcheide my van hem af, ten aan­
zien der Waereld en van den Almagtigen. De
ftraf eener Byzit zal ik verdraagen, maar zyne
Vrouw begeer ik niet geweest te zyn.
Arme, arme ferdinand! U U is
dit overkomen, U,den edélften onder de Her-
velingen ! U, die nooit het voorneemen
vormde , om iemand te bedriegen, U heeft
men derwyzen bedroogen, dat er een Engel
over weenen , en een Duivel over grynzen en
fchateren moet!
En gelooft gy Ferdinand ! dat ik deeze Hen­
riette , die de Bron van alle uwe Ongelukken
is, nog bekkagen kan, daar haare veinzeryen U
II. DEEL. B mis-

( i8 )
misleidden , want zekerlyk waren haafe deug­
den loutere Voorwendzels, anders had zy nooit
uw hart verraeesterd? - Ja! ik kan haar be'
klaagen, doch alleenlyk daarom, vermits Has-
ten haar bedroog.
Hasten! hoe doet deeze Naam my Ad­
deren >
en evenwel moet ik hem fchry-
ven' - Eene inwendige ftem beveelt my, dat
ik hem fchry ven moet! ik moet hem
dan aanzien, en hem als eene omvatting van
alle Boosheeden.aanmerken! Ik word woeden­
de als ik hem aanfehouwe 1 Ferdinand!
Ferdinand! het is niet rigtïg met het verftand
van uwe Henriette.
Van uwe Henriette! o Neen! van die
By Zi t» waar voor gy my ook houdt,
Vergeef, edel, grootmoedig Man! vergeef my,
wanneer ik, door fmart gedreeven, u zomwylen
nog myn Trooster noem!
Het verftand ! O dat is verdweenen, en
was het dit niet, ik zou van fchaamte ver­
gen ! — Ik vertrouw echter, dat gy een arm ,
lydend , beleedigd en verward Schepzel wel
iets ten goede zult houden!
Li-

( 19 )
* * * * *
Lizette heeft my van myne fchryftafel weg-
gefleurd! want ik zat, — fchreef — en ween­
de ! en zy zei dat zulks niet goed voor my
was! Ach God ! zy weet niet wat goed
voor my is. O dat myne traanen vergif mog-
ten weezen, dat zy invreeten en myn bloed
aanfteekerj mogten ! dat zy my den dood naar
het berftende hart voerden !
Lizette echter ftond er op ! Zy bad en vleid-
de my al te aandoenlyk. Ik voldeed haar;
hield met fchryven op , en begaf my ter rust.-
Ik gcliet my als of ik fliep, toen Ieide zy zig
ook neder. Merkende dat zy in flaap was ge­
vallen ftond ik wederom op, en vervolgde
myn fchryven.'
Ik fchryf u dit by 't flaauwe fchynzcl van
een Nagtlicht, want ander licht durf ik niet
ontfteeken; ik vrees dat het Meisje er door
ontwaaken , en zy het fchryven my wederom
verbieden mogt!
Ik gevoel my ook des te beter, door de
naare fchemering, die my omringt. Menig
oogenblik overvalt my, in 't welk ik my ver­
beelde, dat het myn laatfte Nagt zy! in ande­
re oogenblikken echter, doet deeze verbeel-
B 2
ding

( 20 )
ding my fchrikken. O Ik heb nog zulk een
groot Register aftedoen! ik zou niet gaarne
plotsling fterven.
Wat is dit?. Zie ik aan 't venfter met
een fchynzcl, — een licht? — denkt gy
dan nog aan my,.lieve Ferdinand? 't Is
mv eveneens of gy het zelf zyt ! of gy my
wenkt, om gerust en ftil te weezen!
Of, zo gy het zelf niet zyt, gy zelf
n i e t? Is het dan uw fchim? Byzit!
Furie! hebt gy hem omgebragt ? hebt gy
hem vermoord? — Wyf ! dan flinger ik u,
met deeze zwakke hand, ten afgrond.
Neen ! hy is bet niet. O Ferdinand.
wreek u! - Bloed, bloed moet u wreêkcn! -
myn bloed, Ferdinand! het myne ? - Neen!-
d a t „iet! Ook hy verdient het niet, want
van uwe hand te fterven ware belooning en
geen'ftraf!
O gy goede Ferdinand ! wistr gy eens, met
welk eene helfche blydfchap hy my verhaal­
de.
* * * * *
Lizette rigt zig op! — Slaap wel Ferdi­
nand! • Ik leg my neder , wanneer deeze Brief
ver-

( 21 )
verzegeld is; O ware het om eeuwig te
fhapen, hoe getroost was dan uwe
V
HENRIETTE.
V I E R D E B R I E F .
Louiza aan Maria,
JL^ene onbekende, eene vreemde fchryft. u,
doch zy fchryft u, uit een inncrlyk en zuiver
gevoel des harten, 't welk zy buiten Haat is te
kunnen ontveinzen.
. Ik heb gevoel voor Deugd en Rechtfchapen-
heid, en dit wensch ik aan elk eene onzer Sexe.
Ik zugt en fidder waar ik dezelve niet ontdek-
ke! — Doch by eene moet ik dezelven voorat
vinden ! hier om zwoegt myne ziel! en myne
bekommeringen worden echter pynigende, als
ik in nader onderzoek wil treeden.
Er is een tyd geweest, in weiken ik u tot
myne Vriendin wenschte! doch heden kan ik
B 3 dit

( aa )
dit niet meer doen. Gy hebt eene Gade, die
ik beminde en gaarne gelukkig zou gemaakt
hebben ! Gy, Vrouw ! gy hebt eenen Man,
die hooglyk te waardeeren is, die u, dit weet
ik, uit een diepen Poel van onheilen getrok­
ken heeft,- die, zo lief als hem het leeven is,
u gelukkig wil maaken, doch dien gy,ik moet
het met den rechten Naam benoemen, fchandlyk
bedriegt. —
Zeg my, gy ontiiarte van het Vrouwlyk Ge-
flagt! draagt gy geene kennis van alles wat hy
voor u deed ! Bezeft gy niet, dat gy er hem
dankbaarheid voor verfchuldigd zyt? Dunkt
het u niet lyden genoeg te weezen, voor een
rechtfchapen Man , wanneer hy de verleide
voor onfchuldig houd ? Kunt gy hem, ten
deezen opzigten , in 't aangezigt zien , zonder
fchaamrood te worden?
O laat ik toch al het overige niet herdenken!
Laat ik u alleenlyk dit zeggen, dat de eere van
een Egtgenoot tekwetfen, de onedelfte daad in
de geheele natuur zy! Dat zulk eene bedric-
gery alle bedrog overtreft, dat immer verzon­
nen kan worden.
Verbeeld u den tederhartigen Man, wiens
vuu-

C 23 )
vuurigfte wensch is, om zyne Gade gelukkig
te maaken ; voeg hier by, gelyk het geval by
u is, dat hy zulks wenscht, niet, om dat hy u
zo uitermaaten bemint, maar om dat hy aan zy­
ne verpligtingen zoekt te beantwoorden : bezeft
gy niet,dat zyne verdienden daardoor te groo.
ter, en uwe verpligting des te O-erker word?
Liefde voorliefde is gevoel van het hart, maar
pligt voor pligt, is het gevoel der rechtfcha-
penhcid. 't Gene eenmaal gefchied is kunt gy
niet veranderen, doch gy kunt echter uwen Man
ten minften de ontdekking befpaaren, dat hy
tot zulk een hoogen graad / ongelukkig is. He­
den kunt gy van uwe afwyking wederkeeren;
kunt gy eene deugdzaame Gade worden ! en in
dat geval verdient gy niet minder lof, dan of
gy het van den beginne af geweest waart. Ik
ken de grootheid van zulk eene overwinning;
het bewys dat gy er my van geeven zult, door
de verzekering, dat het uw ernftig voornee-
men is, zal my met blydfchap vervullen.
Zekerlyk bezit gy, (of gy zoudt Ferdinand
niet hebben kunnen behaagen,) van natuur,
eenzagten goedaartig hart! Erinncrt u zom-
wylen dat hart niet, dat gy onrechtvaardigheid
" B \ pleegt?

( u )
pleegt ? Maant het u niet aan tot eene geluk­
kige verandering ? Om een Man het recht te
doenwedervaaren.dat hy verdient, en gy hem
verfchaffen kunt? Sta ftil by de eerfte dier
deugdzaame ingeevingen I Hoor de ftem van
uw hart! Volg die op, en gy zult bevinden,
dat de verbetering in uw vermogen zy !
Bemint hy u ook niet, in die maate, als gy
begrypt van een Egtgenoot te kunnen verlan­
gen , zyne Vriendfchap immers bezorgt u daar
eene genoegzaame vergoeding voor! en indien
uwe ziel woor de Vriendfchap gevormd is, en
gy geneegen zyt om tot het pad der Deugd
wedertekeeren; dan ftaat myn hart geheel voor
u open ; dan zal ik u met de warmfte toegenec-
genheid in het zelve ontvangen, en alles ver­
geeten , wat te vooren gefchied mogt zyn ! Ik
zal u in uw voorneemen bevestigen, ten einde
het ftandvastig blyve, en zal poogen uwe ziel
de myne gelykvormig te maaken 1 Uwe ziel,
myne Vriendin', (aldus noem ik u, om dat ik
my verzekerd houde , dat gy my niet zult
tegenftreeven, ) die door een wreed lyden be­
proefd geworden is, en nog beproefd word,
en die enkel met de deugdzaame gedagten,en
het

( *5 )
het vooruitzigt op de belooning in de eeuwigheid,
zig vertroosten kan.
Met reikhalzend verlangen zie ik uw ant­
woord te gemoete.
Ik ben, enz.
LOUIZA
V Y F D E B R I E F .
Louiza aan Henriette.
In langen tyd, myne Waardfte! heb ik niets
van u te leezen gehad: ik weet echter, dat gy
my niet kunt vergeeten hebben. Zouden.ook
uwe omftandigheeden wel erger geworden zyn,
zo dat gy in 't geheel niet meer aan my zoudt
moogen fchryven ? Ik beef wanneer ik hier
aan denke 1
Deeze gedagten treffen my thans te gevoeli­
ger , lieve Henriette! om dat ik zelve, wel in
geene ongelukkige, echter in eene zeer treuri­
ge Egtverbintenis my begeeven heb. Al de
leevendigheid van myn Man is in zwaarmoe-
B 5 dig-

( 26 )
digheid verkeerd, en hoe meer ik er op uit
ben, om hem te doorgronden, hoe minder hy
naar my hooren wil; hy verzoekt my zelf, er
niet van te fpreeken; fchynt onvergenoegd over
myne lief koozingen te zyn; fpreekt van ziek­
te; van liefde voor de eenzaamheid, en van
misnoegdheid, die hy tegen zyn dank in zig
gevoelt.
Ik befpeur wel, dat dit alles fterker word,
wanneer hy my eens fchreïende vind, waar­
om ik dit ook zo veel mooglyk tragt voorte-
komen, evenwel kan ik het niet geheel belet­
ten , daar hy altoos den vryen toegang in myn
Kamer heeft, en my dikwils verrast..
De traanen persfen my de oogen uit, zo dik­
werf ik de geheele reeks onzer Noodlottig-
heeden overdenk 1 zo dikwerf ik my u,of den
nog veel ongelukkiger Ferdinand te binnen
breng ! Heeft hy geen Tyran over zyn hart,
hy heeft er een over zyne eere, xvaarvan het
geheim, wanneer hy het eenmaal ontdekt, hem
zekerlyk geheel ten verderve fleept.
Zoudt gy bet gelooven, Henriette 1 dat Fer-
dinands Gade niet deugdzaam is ? dat hy zig
bedroog, toen hy haar nam? dat zy toen zelf
niet deugdzaam was ? Ik heb aan die Onge­
luk-

( 27 )
Iukklge gefchreeven, vermits ik het myne wil
toebrengen, om haar uit dien afgrond te rukken,
en voor 't minst Ferdinand het onaangenaame
van dergelyk eene ontdekking te befpaaren.
Maar zoudt gy kunnen denken, dat de ont­
dekking hiervan eene nadeelige uitwerking op°
het zwaarmoedig geitel van myn Man gedaan
heeft? Hyis echter zorgvuldig genoeg, om
er my niets van te laaten blyken, want hy ruimt
alles uit den weg, wat hy begrypt, dat in 't
minst myne kieschbeid beleedigen of ergeren
kan.
Doch hy heeft een geitel, waarvan de hoe-
daanigheeden hem niet juist bekend zyn. Hy
gaat my voorby, zonder my te zien; of ziet
elders heen, zo dat ik zyn aandagt niet op my
geveftigd kankrygen, en befchouwt myne lief­
kozingen , met een foort van eerbiedigheid
Dit verfcheurt dikwils de banden, die door­
een foort van liefde tusfehen ons beiden ge­
legd werden, en voert ons weder tot eene ft and­
plaats te rug, waar wy ons reeds over verfoei­
den maanden bevonden, in ftede van door de
mterfte hoogachting nieuwe banden van Lief­
de tc leggen.
Hy

( 28 )
Hy bezit ook geene voorzigtigheid genoeg,
om in zekere gevallen zyne gedagten voor my
te verbergen. Hy zegt ze my wel niet, maar
by is gewoon , alle zyne invallen op het papier,
te ftellen, en dit laat hy onagtzaam over
.al liggen. In den beginne vond ik eenige voortreflyke
gedagten, of bedenkingen van het hart
over 't menschlyk leeven;ik gewende my daar
door dezelve op te neemen en te leezen: dit
doe ik heden nog. Dikwerf vind ik fteekelige
aanmerkingen op ons Geflagt. Eene derzelven
vond ik onlangs zeer merkwaardig, vermits
ze my eene minyver fchynt aanteduiden,
waar voor ik geen grond ontdekken kan. Ik
heb dezelve opgenomen, en zal by geleegenheid,
wanneer" hy eens in een goed humeur is,
met hem daarover fpreeken. Ze luidt als volgt.
„ Vrouw ! uw beftaan is loutere zwak-
», held. Gy leevert het klaarde bewys op , dat
„ het fchoonfte teffens altoos hetonvolkoomcn-
„ fte zy! Gy fchynt fterker dan den Man! Gy
„ fchynt het jaaren lang! - en — één oogen-
„ blik herfchept u wederom in eene Vrouw ! -
„ Louiza, fluiftert eene ftemme my in 't oor :
„ wanneer gy my gelooven wilde, zou al-
„ hier eene uitzondering kunnen zyn. Gaarne
,, wensch-

( 29 3
„ wenschte ik zulks te gelooven , doch dit-1»
,, zo niet. - O goede Geest! die dit my toe-
?> roept,gy zult zien, dat er een tyd komt,dat
,, ik fidderen zai! —- en ik ben niet
„ fterk genoeg, om deezen tyd te kunnen af-
,, weeren !"
Deezen tyd begryp ik niet, Henriette! ech­
ter bemerkt gy duideiyk , dat , achter deeze
gedagten kwaade verdenkingen verborgen lig.
gen, die in zyn hart gevormd, en zeer gemak-
lyk den Duivel van ons Huuwlyk zouden kun-
nen worden.
* * * * *
Terwyl ik dit fchreef, overviel hy my, vraa-
ge-nde : aan wie ik fchreef? en uw naam genoemd
hebbende; zei hy: My niet te. willen ftooren !
en ging, in weerwil myner verzoeken, de Ka­
mer uit. Ik werd zo rood als bloed, toen hy
my dit vroeg. Zekerlyk zal hy het bemerkt
hebben! en is dit waar, dan verdenkt hy my
gewis van bedrog, en fchryft myne verwarring
mooglyk toe, aaneen leugen, die ik hem op
den mouw fpelde, daar zy evenwel niets an­
ders was, dan de treurige aandoening, dat ik
in de noodzaake ware, dergelyke waarheedea
van hem te moeten fchryven.
Maar

( 3o )
Maar ik heb voorgenomen, om hem , nog
deezen dag, uit den droom te helpen, en zat
daarom deezen Brief nog niet afzenden, om,
ingeval van noodzaaklykheid, hem cfenzelven
te kunnen vertoonen. Ongetwyffeld is hy een
edelmoedig Mensch, en zal derhalven zig gaar­
ne van de waarheid laaten overtuigen.
Het geen my hem het waardigile maaikt, is
dat hy, zo dikwils myn Vader komt, alle zy­
ne grilligheeden ter zydeftelt, en zig zo vro­
lyk en opgeruimd vertoont, als zyne omftan-
digheeden flegts toelaaten. Hierdoor is de
oude Man in het denkbeeld, dat zyne Kinde­
xen een Hemel op aarde hebben, en zulks is
voor Ouders zekerlyk reeds een trap van za­
ligheid, en hen dit te misgunnen ware dui-
velsch.
* * * $ *
Helaas ! Henriette ! traanen van verdriet,
druppen op den Brief, dien ik met blydfchap
en verzoening dagt te befluitcn. Veeltyds ver­
beeldt men de uitkomst van zyn Plan zig ge-
heer anders, dan men ze naderhand in de daad
bevindt. Ook dat had ik behooren te beden­
ken. In ftede van eene verdenking uit zyne
ziel

( 31 )
ziel te wisfchên, die my önuirfpreeklyk verfchriklyk
was, heb ik er eene doen . gebooreu
worden.
Vol van de gedagten , dat myn voornoemen
my gelukken zou, zette ik my aan de avond-
maaltyd. Ik dagt, dat het best zou zyn met
hem in een goed humeur te brengen, en fprak
dus zeer veel met hem. Na den eeten plaatste
ik my naast hem op eene Sopha, en keuvel­
de al voort. In langen wilde het er niet uit,
't geen ik hem te zeggen had, eindlyk be­
gon ik :
My dunkt, ik heb opgemerkt, dat gy myn
„ Brief aan Henriette niet voor goeden munt
„ heb t opgenomen ? "
Hy wagtte een weinig, en zei vervolgens met
de uiterfte bedaardheid: Laat ons daar niets
van zeggen , lieve Vrouw ! Immers weet gy
Louiza ! dat ik uwe Correspondentie geene
paaien zette ! Myne vraag werd met geen an­
der oogmerk gedaan, dan om te weeten, of
myn Gezelfchap den Voorrang boven den Brief
by u hebben zou. Het bleek my echter, dat
de Vriendin waaraan gy fchreeft, my voorge­
trokken werd.
In deeze woorden, hervatte ik, ligt of een
ver-

( 3* )
verwyt opgeflooten, myn Waai de'. of gy poogt
iets voor my te verbergen , dat gy zo openhar­
tig zyn moet, van het my te zeggen. Dit ge­
brek aan oprechtheid moet onder ons niet in­
kruipen, anders gaat het onderling vertrouwen
allengskens geheel en al verlooren. Ik zal op­
rechter zyn , dan gy vermoedt. Ik werd rood,
toen gy my van den Brief vroegt; maar heeft
deeze kleur u niet de verdenking ingeboezemd,
als of ik u te misleiden poogde? en vermydds
gy het niet om by my te vertoeven, ten einde
. deeze verdenking door my niet opgemerkt mogt
worden ?
Gy gevoelde derhalven zelve , dat gy rood
werdt, Louiza? vroeg hy, een weinig
driftig.
Volkomen gevoelde ik zulks! was myn ant­
woord. Zou ik niet elke aandoening myner
ziel bewust zyn, en gevoelen hoedaanig zy op
my werkt? Myn bloozen was de uitwer-
king der gedagten , dat ik Henriette wegens u
fchreef, — veelligt niet zeer voordeelig I —
voor 't minst, fchreef om haar myne verdenking
van uwe waarfchynlyke jalouzie bekend te
maaken.
Hoe zyt gy in die verdenking gevallen ?
Doch,

( 33 )
Doch , Louiza ! I a a t e n wy zo min hierover als
over uwen Brief eenig verfchil maaken. Wy
moeten ons het leeven door geene hersfenfchimmen
verönaangenaamen.' er 2 y n buiten
'lat bezigheeden genoeg in de onvolmaakte
Waereld, die ons kommer veroorzaaken kunnen.
Hy zei dit echter zo betrokken, ten minden
zo onwaarfchynlyk geloofbaar dat hy het
waarlyk meende , dat ik my niet gerust kon
dellen.
Neen , myn Waardfte ! vervolgde ik: Gy
moet my vry fpreeken .' vry fpreeken van de
fchuld; dat ik iets anders zou gefchreeven
hebben; want het ongeloof ftaat op uw voor-
hoofd te leezen. ik zal u den Brief aan Hen­
riette haaien! Ik heb hem nog niet afgezonden.
Gy moet alles leezen ! Gy moet de Periode
zien, waarby gy my verraschtte; waar by ik
bloosde ! Gy moet my licht geeven , genoeg­
zaam licht geeven , over 't gene gy gezegd en
gefchreeven hebt.
Louiza! antwoordde bymy, met een zigt
baarder onrust. Ik bid u voor % laatst, laat
ons van dit alles.zwygen ! Gy weet, ik ben
achterdogtig. TJw aanhouden, uw fterk aan-
II- DEEL. C H O U.

( 34 )
Houden, ift dit geval, zou vermoedingen in
•my doen gebooren worden , welken ik niet
hebben moet. En vooronderftel eens, ik
geloofde, dat gy niet aan Henriette gefchree­
ven hadt, zou dan uw Brief, het leezen van
dcnzelven en die Periode my wel van myn
argwaan kunnen geneezen ? Zou die Brief
niet den arbeid van een voorgaanden of vol­
genden tyd kunnen weezen ? Vooronderftel
verder, datik van begrip was, dat de Onfchuld
zig niet verdeedigde, ten zy ze aangevallen
mogt worden ! Wat zou dan uit dit alles
moeten voortfpruiten ?
Deeze nadere verklaaring deed my van fchrik
verdommen. Myne traanen alleen waren myn
loevlugt.
Wanneer gy weent, vervolgde hy, dan moet
ik zwygen. Gy weet, dar Vrouwentraanen ons
in een oogenblik ontwapenen. Gy tast ons
daarmede op de zwakfte zyde aan.
Myn God! riep ik uit, welk eene verfchrik-
lyke wending heeft ons Gefprek genomen 1
Hoe is 't mooglyk, dat alle myne gezegden , in
zulk een valsch licht geplaatst zyn geworden ?
Neen! myn Waardfte! myne traanen zullen u
geenzins ontwapenen. Gy neemt alleen de
Vrouw-

C 3S )
Vrouwlyke zwakheid in aanmerking, en ziet
myne overige handelingen over 't hoofd. Zeg
my alles wat gy denkt! ten einde ik in ftaat zy,
om de zwaarfte last van myn hart te Werpen l
Wanneer gy niet leezen wilt, het gene ik aan
Henriette gefchreeven heb ; my geene vryheid
wilt vergunnen, om den Brief te haaien, waar
mede ik u zou tragten te overtuigen, zeg my
dan voor 't minst, hoe die wreede gedagten in
uwe ziel heeft kunnen opryzen; dat er naamlyk
een tyd zou komen , waarin gy reden zoudt heb­
ben , om voor myne zwakheid te fidderen ? hoe
gy deeze gedagten derwyzen hebt kunnen aan-
kweeken , dat gy ze uiten moest ! O deeze
vreeslyke verdehking heb ik, doOr uwe hand
gefchreeven, gevonden, en heeft my reeds me-
nigen traan gekost ! En zie daar! dit was het,
dat ik aan Henriette gefchreeven heb.
Wanneer gy een weinigje meer menfcben-
kennis bezat, lieve Louiza! dan behoorde gy
dit punt niet aan te roeren , daar gy weet, dat
myne ziel geneigd is, om van het eene zwaar­
moedige uuerfte tot het andere over te flaan.
En gefteld zynde, dat zelve deeze myne zwaar­
moedigheid enkel en alleen op de inbeelding
gegrond was, dan evenwel is deszelfs uitwer-
• C 2 king

( 36 )
king daar, die my by aanhoudenheid achter-
dogtigeren mismoediger maakt: behoef ik u te
zeggen, welk eenen indruk de Gefchiedenis
van den Ritmeester op my gemaakt hebbe? en
welke dermaaten diep ingeworteld is, dat ik
aan elke verdenking, die in my opryst, gehoor
geef. Doch die achterdogt, poog ik te onder­
drukken , ik beloof u zulks,Louiza! alleenlyk
vertoorn u niet, wanneer ik u bidde, dat gy
my uit den weg wilt gaan, als gy my in foort-
gelyken gemoedsgeftalten aantreft. Wanneer
ik u te veel gezegd heb, dan doe ik my zelf
naderhand de bitterfte verwytingen , en echter
myn humeur dwingt er my toe.
Deeze verdenking trof my ongemeen hard.
Ik wist hoe verre zyn wantrouwen ging, ech­
ter had ik nooit durven vermoeden, dat hyze
my, in die maate zou hebben doen gevoelen. —
My, met eene Byzit, met eene Ontrouwe in
eenen rang te plaatfen !!
Ik kon myne gevoeligheid niet geheel ver­
bergen. Nooit, zei ik hein, kwam het in myne
ziel op, toen ik u de hand van vriendfchap
bood, dat gy immer diergelyke gedagten van
my zoudt durven voeden !! Had een En­
gel uit den Hemel myne Deugd verdagt gehou.
den,

C 37 )
den , ik zou hem voldoening gevergd heb­
ben , doch van u verg ik die niet! Ik
zal in ftilte over u weenen, en — het u ver-
geeven.
Hier mede verliet ik hem, en hy riep my
niet te rug, om my in myn lyden te vertroos­
ten, 't Is onuitfpreeklyk, wat ik gevoele. De
verdenking is wreed, en echter waag ik het,
om den Man te veröntfchuldigen, die dezel­
ve durft koesteren, want zulks is tegen zyn
1
wil. Ons Huuwlyk vrees ik, dat de ganfche
grond zyner mismoedigheid is, en in dat ge­
val , zou ik zekerlyk ongelyk hebben , ver­
mits ik hem myne hand aanbood. Hy had zig
een te hoog denkbeeld van den Egt gevormd;
en nog heden, wanneer hy my, met het ftree-
lendfte Enthufiasmus, daarvan voorpraat, kan
ik, dunkt my, ontwaaren, dat ik er eveneens,
ten opzigte van Ferdinand, mede zou geftaan
hebben, en wanneer ik dan bedenk, dat Fer­
dinand my niet bemind zou hebben, maar dat
uwe zielen zouden hebben blyven Sympathi-
feeren, dan befpeur ik duidlyk, dat het Lot
my niets beters zou toegelegd hebben, en dat
myne beftemming ongelukkig is.
Met heeter traanen heb ik my nog niet ne-
C 3 der-

C 38 )
dergelegd, dan heden ! — de vuurigfte wensch'
myner ziele is, omuooit weder op te ryzen!
Ik ben, enz,
Z E S D E B R I E F .
Henriette aan Louiza.
LOUIZA.
.A.fgematenkragtloos, myne Waardfte! fchryf
ik u deezen, om u te verzoeken,een onheil te
willen afwenden , dat ik zekerlyk berokkend ,
in een vlaag van Raazerny over myn ongeluk,
berokkend heb!
Ik h-b aan Ferdinand de ganfche Gefchiede-
nis zyner verfchriklyke omftandigheeden be­
kend gemaakt, waarvan gy, in uw Brief, flegts
met een enkel woord gewag maakt. Ik heb
dezelve, in allehaare afgryslykheeden,uit den
mond myns Mans, (myns Duivels moest ik
zeggen, ) vernoemen,
Hy is het zelf, die te Bevlyn, bader- den
naam

( 39 )
naam van Blancheville, haar verleidde 5 Hy
beveiligde my dit met eer?Satanfche glimlach,
en befpottede Ferdinand, die zo oneindig ede­
ler is dan hy! zeggende. „ Dat Ferdinand, in
„ ftede van eene deugdzaame Non,(dus noem-
„ de hy my, hoonender wyze,) eene openlyke
„ Hoer van hem had moeten neemen ! "
Dit zetlede my in woede. Ik zei hem alles,
wat beleedigde fierheid in ftaat is te kunnen
zeggen! Dit uitfchot dei Mannen beantwoord­
de my dit alles hier mede: Dat hy eigenlyk
niet voornecmens geweest ware my té FIuuw-
lyken; dat hy loutere wellust bedoeld had, en
alleenlyk om myner zotte vooröordeelen wil,
zig die burgerlyke Ceremonie had moeten on­
derwerpen. Dat hy my niet anders dan als een
Byzit befchouwde, en, zonder dien verdoem­
den band, my ook als zodanig eene verhaten
zou.
Natuurlyk voerde dit gedrag myne woede ten
top, die wel dra tot een foort van Raazcrny
overfloeg, zo dat ik naauwlyks my zelve meer
bewust was. In het hevigfte van dezelve, weg-
fmeltende in traanen en jammerklagten, fchreef
ik aan Ferdinand een Brief, die hem de on-
gelukkigfte van alle menfchen moet maaken.
c
4 Li-

C 40)
Lizette vond, den volgenden morgen, deezen
Brief verzegeld liggen, nam hem op en bedel­
de hem, zonder er my te vooren iets van te
zeggen. Toen ik uit den benaauwdften droom
ontwaakte , viel den Brief my in, en teffens
zweefden alle de omftandigheeden vanFerdinand
my voor den geest. Ik gevoelde voor hem
en de ongelukkige Vrouw een innig medely­
den. Myn voorneemen dagt my eene te fchrik-
lyke wraak over het Noodlot te weezen , en ik
begeerde den ongelukkigen Ferdinand liever in
de onzekerheid van zyne droevige bcftemming
te laaten.
* * * * *
Vermits hy befpeurt dat zyn byzynmy lastig
valt, is hy meer by my, dan te vooren. Hy
kan my echter niet meer verrasfchen, om dat
ik hem gewaar word in de gang, waartegen
over ik my, met dat oogmerk, geplaatst heb.
Men moet alle loosheid te hulp roepen, om de
valftrikken van zulk een Man te ontwyken. Ik
zou my deeze kleine kunstgreep nimmer ver-
geeven kunnen, wanneer hy my niet ondraag-
lyk barbaarsch behandelde.
Myn berouw over het afzenden van den Brief
werd

C 4r )
werd niet weinig vermeerderd , toen hy my
zeide, dat Fcrdinands Egtgenoote, in haar Ou-
ders huis, een zeer deugdzaam Meisje geweest
was; dat hy zeer veel moeite gehad had, om
die vooröordeelen ujtteroeTen, welken my ook
nog aankleefden. Zy was derhalven goed, en
zou waarfchynlyk gemaklyk te verbeteren zyn
geweest. Uw Brief, Waardfte Louiza ! had
mooglyk dit uitgewerkt. O gy zyt zo veel goe­
der dan ik 1 Haast u derhalven, befte Vrouw!
en verhoed het dreigende Onheil. Tragt
Ferdinand alles wederom uit het hoofd te
praaten. Zeg hem, dat ik loutere wartaal ge­
fchreeven heb ! dat het in een droom gefchied
zy !
Moest ik dan nog ganschlyk de verwocste-
res van het tydlyk vermaak van myn Ferdinand
worden ? Myn God ! hoe hard is deeze my­
ne voorbeftemming! Louiza! Ik vrees,
dat myn leeven in een ftikdonkeren nagt zal ein­
digen ! — Wanneer ik my zomwylen voor den
geest breng, hoe ik veelligt nog de bron van
veeier ongeluk kan worden, en dan bedenke,
hoe goed het zou zyn, dat ik ophield te lee­
ven , dan draait my het hoofd van zwarte ge­
dagten en fchrikbaarende voorneemens ! •—•
C 5 dan

C 42 >
dan moet ik my met geweld uit dien maalftroom
van eigen verderf rukken !
Ik ben er 't best aan toe, wanneer ik in een
duifteren droom van zwaarmoedigheid daar
heen dwaale. Dan dunkt my dat ik merklyk
gelukkiger ben. Ik ftel my allerlei hersfenbeeL
den voor: Geniet het byzyn van het gene ik
boven alles bemin, en leef in de verrukken­
de hoop, dat myne droomen vervuld zullen
worden.
Antwoord my toch ten fpoedigften, lieve
Louiza ! Ik zal, geduurende ik uw befcheid
ïnwagt, in eene vreeslyke onrust zyn, tot dat
ik weet of gy iets uitgerigt zult hebben.
Wanneer ik my voorftêl, dat het mooglyk
is, dat Ferdinand zyne rechtvaardige woede
op zyne Gade reeds uitgeftort hebbel dat de
fchynbaare rust van dit Huuwlyk, zyn eenig
valsch geluk , dat van alle genoegens hem
overfchoot, door my gefioord is geworden, —
dan zou ik, Ach! ik kan het niet uit­
drukken ! —- Myne ziel, Louiza ! is krank?—
aan eene doodlyke krankheid ! Zy heet ver-
twyffeling, en neemt doorgaans een verfchrik-
Jyk einde.
Ik ben ellendig, verhaten , bejammerens-
waar-

( 43 )
waardig ! Louiza! voor 't minst verlaat
gy my niet !
M
Ik ben, enz.
HENRIETTE.
Z E V E N D E B R I E F .
Lotje aan Miria.
LVXyne onderneeming , Waarde Maria i relukt
my by uitflek. Ik begin te ontwaren,
dat ik het alleen my zelve zal te danken hebben
, wanneer ik de Vrouw van Van Fett
blyve.
Wy Vrouwen zyn er waarachtig zeer flegt
aa« toe, indien wy niet zelve een weinig door
den geest van onderneeming aangevuurd wor­
den, en alles op andere Luiden moeten laa­
ten berusten en aankomen. En wy, die men
met den naam van gevallene beftcmpeld zyn
er altoos nog erger mede gefchooren, dan an­
dere , die men ten minften nog met eenige op­
merkzaamheid behandeld, welke men zegt het
Vrouw.

( 44 )
Vrouwlyk Geflagt verfchuldigd te weezen, daar
wy integendeel niets anders dan verachting te
verwagten hebben.
Myne veinzery is my, zo verre het mooglyk
ware, gelukt. Ik had zelve niet gedagt, dat ze
zo wel zou afgeloopen zyn. Ik ben reeds drie
a viermaalen myn Frederik voorbygegaan, en
wy hebben elkander fterk aangezien, zonder
dat hy de geringfte agterdogt voedde. Ik heb
nog niet met hem in Gezelfchap geweest, en
daarvoor denk ik my ook te wagten, om dat
by naauwer onderzoek, en een langer onder­
houd, dat ik niet gemaklyk zou kunnen ont­
wyken , eene ontdekking van myn perzoon zeer
mooglyk zou zyn.
Zo dra echter de opcnlyke vermaaklykhee-
den eenen aanvang neemen, zal ik my in alles
mengen, en dan heb ik de fchoonfte gelegen­
heid, om de treden van myn Frederik gade te
liaan, en te zien wat men met hem voorheeft.
Hy was altoos een wilde, lecvendige Jongen,
en ik zou het hem geenzins kwalyk kunnen
neemen, wanneer hy . onder zulk een drom
van fchoonheeden, (allen zekerlyk naar het
lighaam, en denklyk ook naar de ziel gefchil-
derde fchoonheeden, ) eene kleine ontrouw
te-

( 45 )
tegen my begaat. Tot op ditoogenblik evenwel
heb ik niets ten zynen laste. Ik ben hem
zo digt op zyde als mooglyk is, en heb hem
nog nimmer met eene andere Dame dan zyne
Moeder zien uitgaan.
Ja ! het geen my boven alles behaagt, is,
dat hy den naam heeft van een zeer ongalant
Heer te weezen: men fchryfi. dit openlyk aan
zyne leevenswyze te Berlyn, en zyn omgang
met my, toe, want van zyne Gefchiedenis met
betrekking tot my, is elk een zorgvuldig on-
derrigt. Wist men eens , hoe galant hy zyn
kan, wanneer hy wil, men zou geheel anders
fpreeken.
In een ander opzigt echter, is zulks voor
my gevaarlyk. Want vermits de Dames de Iee-
venstrant des jongen Heers kennen, gaan zy
altoos een ftap verder, dan zy anders doen
zouden, om dat zy weeten, dat het by zulk
eenen, zo flegt niet uitvalt, dan wel by an­
deren.
De Moeder van Frederik heb ik eenige rei-
zen gezien, maar nog niet gefproken. Zy is
eene Dame van groot fatzoen ; zy fchynt echter
ten uiterften trotsch te weezen, en zou my,
als Schoonmoeder, dikwils de handen vol werk
gee-

C 46 )
geeven. De Familje is groot, aanzienlyk en
zeer ryk.
Gy kunt denken , dat ik hier ook eenige
Vrouwlyke kennisfen gemaakt heb. Ik heb er
een aangetroffen , die een geruimen tyd, als
Kamerjuffer, by de Barones gediend heeft. By
haar begon ik my de praatzugt van ons geflagt
een weinig tefchaamen, alhoewel myne nieuws­
gierigheid er zeer wel by voer, wantik ver­
nam van haar alles tot de kleinfle bcrigten van
myn huis toe.
Zy was, zo als gemeenlyk de KamerjufFer-
ties zyn, de beluisteraarfter van alle de gehei­
men van haaren Heer geweest, en wist my
dus veel te vernaaien van het geen mynenwe-
gen gefproken was. — Heel veel Lof van my
hoorde ik in de daad niet. Geheel in den fat-
zoenlyken toon, liet zy zig fterk tegen de ver­
leiding uit, en echter fcheen zy my gene ves­
ting der deugden te weczen.
Onder anderen verhaalde zy my, dat de Da­
me menigwerven bittere traanen over de ver­
leiding van haaren Zoon gefchreid, en veel.e
Geloften gedaan had , wanneer hy weder tot
haar te rug keerde. Gedeeltlyk had zy dezel­
ven ook reeds vervuld:: Zy geloofde dat onder
an-

• (47)
anderen een haarcr gelofte ook deeze was, van
haar .(Kamerjuffer) wegtezenden ; want naauwlyks
was de jonge Heer op de terugreis, of zy
had haar affcheid gekreegen, en de Dame had
een oud Moederde, (aldus noemde zy een bejaard
Meisje,. dat by de Barones was,) ter haarer
oppasfing by zig genomen.
• Ik deed verder onderzoek, welk een Vonnis
zy toch over de Beminde van haaren Zoon
mogt geveld hebben. In den beginne, dit verhaalde
ze my.was zy buiten zig zelve geweest
van hartzeer ; zo dikwerf zy vernam , dat die
verkeering nog voortduurde; en zy liet zig verluiden,
dat, zo die Perzoon nog in 't Land
ware, zy ze in het Tugthuis zou laaten brengen.
Een fchoon verblyf, lieve Maria! voor my,
die naar haare goederen en bezittingen reikhal-
ze ! Naderhand evenwel, toen men veel goeds
van my gezegd had, als onder anderen, dat ik
niet poogde om myn Frederik de beurs te Iig-
ten, maar hem zelf eenigermaaten binnen de
paaien hield, vernederde zy zig, door my eeni-
ge Loffpraaken toetevoegen, en teffens te ver-
zekeren, dat indien haar Zoon van my wilde
afzien, zy my myn leevenlang wilde verzorgen.
Dit

C 48')
Dit goed voomeemen echter, edele Vrouw!
zyn wy weeten voortekomen.
Ik verhaakte my met aan het Kamerjuffertie
te vraagen , of zy niet eveneens zou handelen,
wanneer er zig een jong Heer van dat flag op­
deed ? Zy ftoof my, met al de wapenen haa-
rer welfpreekenheid, hier magtig tegen in! —
maar naauwlyks waagde ik, kort daarop, een
Voorftêl van die natuur, of ik vond dat kui-
fche fchaapje ten uiterfle bereidvaardig, om
een , Contract met my aantegaan ! — 't Is eene
droevige bezigheid, aldus de zwakheeden van
zyn eigen Geflagt te moeten uitvorfchen; en
te ontdekken, dat wy in 't ft uk der driften en
neigingen elkander zo gelyk zyn ! ten ware,
dat ik pog nimmer die gene mogt hebben aan­
getroffen, welke beter zyn dan wy ! Ik twyf-
fel echter van tc vooren , of ik wel immer dat
gene zal vinden, waarnaar ik in dit geval,
tragt te zoeken.
Morgen is er onverwagt Gezelfchap : ik zal
derhalven deezen Brief niet afzenden, voor
dat dit eerfte Toneel myner Onderneeming uit-
gefpeeld zal zyn. Vermits ik reeds hier en daar
bekend ben, valt my den toegang, tot de ge­
nen, die ik fpreeken wil, niet moeilyk: ik weet
zelfs,

( 40 )
zelfs, dat verfcheiden zig toeleggen, om , i
nader te leeren kennen. Natuurlyk beho. J
myn Vrouwlyk gelaat zyn indruk, en ik heb
vooruitzigt op menige aartige klugt.
* * * * *
Ik keer van 't Gezelfchap weder te rug, eri
ik weet niet, of ik my meer over de Moeder
ergeren, dan over mynen Frederik verheugen
moet. Toen ik verfcheen werd ik aan allen
zyden omfingeld,en Frederik bevond zig mid­
den onder hen , die my ten yverigften hunnen
dienst aanbooden. Vermits ik echter niet naauw
met hem bekend tragt te weezen, gedroeg ik
my tegen anderen veel vriendlyker dan tegen
hem, 't welk hy fpoedig fcheen te bemerken,
en my verliet, en nu vervolgde ik hem, zo
veel het ongemerkt gefchieden kon, op alle
wegen.
Gy weet, dat hy by uitneemenheid fraai danst,
en thans fcheen hy zig dubbel te bemoe'en.
't Kwam my voor als of by behaagen wilde;
dit begon my te verdrieten en mismoedig te
maaken; ik geraakte echter fpoedig weder in
een goed humeur, toen ik befpeurde, dat hy
elke Danzeres ftaan liet, zonder er zig verder.
II. DEEL. D me-

C sa )
mede in te laaten. Slegts met Eene, die hy
een wenk gaf, en waardoor myn bloed aan 't
kooken geraakte, ging hy na het eindigen van
den Dans , in een zykamer. Ik volgde hem met
de oogen. Mede in te gaan dorst ik niet waa-
gen. Ik werd echter gewaar, dat zy op eene
Sofa zaten, die voor een deur geplaatst was.
Ik ging naar buiten , om deeze deur, zo 't
mooglyk ware , te ontdekken. Ik vond een
kleinen gang, die ik zagtlyk in floop, en waar
binnen ik my op floot. Ik ontdekte ook de be­
geerde deur, en in dezelve een fpleetje, waar
door ik, zonder gezien te worden, alles zien
en hooren kon. Weldra werd ik van myne
dwaaling overtuigd. Frederik fprak ten behoe­
ven van eenen Vriend : hy poogde de fchoon-
heid aantezetten, om haar Minnaar toch niet
langer in het lange pak te houden, dat hem
eindlyk verveelen,en waardoor zyhem gansch-
lyk verliezen kon. Hy fprak zeer vrymoedig,
van de onaangenaame gewoonte eeniger Da­
mes , om den toegang tot haar voor haare Min­
naars bezwaarlyk te maaken , en beweerde, dat
zulks in de Huuwlyken kleine haatlykheeden
ten gevolge had, waaruit veel hartzeer geboo-
ren werd.
De

( 5i )
De Dame fcheen onder dit alles zo onaan-
doenlyk niet te weezen, als Frederik in de daad
was. Zy vroeg eenige reizen zeer angftig, of
hy dan niet zig in 't Huuwlyk te begeeven dagt?
Na dat zy zulks tot driewerf toe gedaan had,
antwoordde Frederik , zeer koeltjes; hy had
éénmaal bemind,en was vangevoelen.dat men
maar éénmaal beminnen kon.
Ik had voor het tegenwoordige genoeg; ver­
liet myne fchuilplaats , en vermengde my weder
onder het Gezelfchap. Een'kleine wyl daarna
kwam Frederik met de Dame uit het Zy vertrek.
Zyne Moeder ftond juist niet verre van my af,
toen hy haar yoorbyging.
Frederik! z ei Zy tegen hem , het zou my
leed doen, wanneer uwe verkiezing op deeze
Perfoon vallen mogt. Zy is zo goed als ver­
loofd, en ik begeer niet, dat myn Zoon im-.
mer eene Verbindtenis verbreeke.
Mama! antwoordde hy, gy behoeft niet bang
te weezen : tot nog toe heeft niemand de ge­
ringde aanfpraak op myn hart, en ik hoop niet
dat zulks ook gebeuren mag, want alles wat ik
tot nog toe zag, zyn geene hartveroveraar-
fters. - Met dit gezegde fprong hy van haar
af, en de Dame zugtte. Ik keerde my fchie-
D 1 lyk.

C sO
lyk om, even als had deeze zugt my opmerk­
zaam gemaakt, en zag de Barones aan.
Gy fchynt u te verwonderen Mynheer'. zei
ze tegen my, dat men aan een plaats, waar
men niets dan vreugde verwagten kan , ook
zugten hoort! maar geloof my, het hart eener
bedrukte Moeder, die onlangs haaren Zoon
uit de handen derRoovers rukte, en elk oogen­
blik te dugten heeft, dat hy er weder in valle,
kan in deeze of diergelyke vermaaken geen deel
neemen. Tot dit oogmerk ben ik ook geen­
zins hier gekomen; neen! maar ik zoek myn
Zoon te bewaaken. Verfchoon my, Mynheer!
ging zy voort, dat ik u van uw genoegen af-
houde, ik bedoelde zulks niet. Gy zelf gaaft
er my geleegenheid toe.
Zy wilde van my afgaan, doch ik verzogt
haar te blyven: haar verzekerende, dat ik te
diep in het lyden eener Moeder deelde, dan
dat ik bezigheid in de algemcene blydfchap kon
vinden. Ik had ook eene Moeder, die zeker­
lyk zo bezorgd voor my zou zyn, als zy voor
hem was. Zy fcheen door deeze myne ver­
klaaring verrukt. O ! Riep zy, hoe^benycfe ik
deeze Moeder, om zulk eenen Zoon ! Kom,
vervolgde zy, en vertel my iets van haar! Ik
moe t

C 53 )
moest my neffens haar zetter., en ik wist myne
Roman zo geloofwaardig te maak en,dat zy my­
ne Moeder hoe langer hoe liever kreeg !
doch deeze vreugd duurde niet lang; het Ge-
fprek liep welhaast waar ik het hebben wilde.
Zy verhaalde my de uitfpattingen van haaren
Zoon, en befchreef zyne alles tebover.ftrecven-
de Liefde voor een Meisje , dat niet veel be-
teekencn moest, dewyl het zig gansch aan hem
overgegecven had, en waar van hy , zo zy
vreesde, nog niet geneezen was.
Ik nam de vryheid hier tegen intebrengen,
dat zy weezenlyk naar vooröordeelen het Von­
nis ftreek: dat de Liefde een hartstogt ware,
die zig niet bedwingen liet,' en dat men uit
deeze opoffering van het Meisje in 't geheel
haar Charafter niet kon opmaaken , wyl dit
blootlyk de uitwerking der Liefde was, die
zeer wel met edele gevoelens en eene eeiivke
denkenswyze gepaard kon gaan. In 't kort,
ik ondernam myne eigen verdcediging, zo hart­
lyk en ernftig, dat zy my zeide, dat myn En-
thufiasmus haar de gedagten inboezemde, dat
ik ook beminde. Zy wilde my in 't geheel niet
tegenfpreeken , alleen gaf zy my in overwee­
ging, dat diergelyk eene Liefde, in allen pp.
D 3 zig-

( 54)
zigten, haar Zoon ongelukkig gemaakt had „•
dat zy hem van 't Pad had afgerukt, 't welk
hem door zyn ftand en beflemming was aan-
geweezcn geworden; dat zy hem in allen ge­
vallen van de zoetigheeden des Iluuwlyks be­
roofde, en dat hy, in gevalle hy, om reden
van ftaat, eenmaal huuwen moest, niet meer
vatbaar voor de Liefde zyri zou, vermits zyn
gevoel verftompt ware.
Ik nam andermaal de vryheid van haar tegen
te fpreeken. Ik zei te gelooven,dat de kennis
der Liefde eene genoegzaame waarborg voor
derzelver genot was. Dat ingevalle haar Zoon
op mogt houden . die Perzoon te beminnen ,
waarvoor hy tot dus verre geleefd had, en die
hy als dan zekerlyk zyner Liefde niet meer
waardig zou achte:i, hy dan ongetwyffeld eene
keus zou doen, die tot eere van zyn verftand
en hart zou ftrekken ! Bleef hy echter be­
minnen , en was de Gebiedfter van zyn hart zy­
ner waardig, en had zy onuitwischlyke indruk­
ken op zyn hart gemaakt, dan zou hy nimmer
een ander verkiezen, maar haar, die hy een­
maal zyn min wydde , getrouw blyven , en
zulks kon hem niet anders dan tot Lof verftrek-
ken.
Ik

( SS )
HÉ ben niet in ftaat it eene befchryving te le­
veren , van de verandering, die op deeze woor­
den , op het gelaat en in de houdingen van de
Darones ftand greep.
Myn heer I zei zy, gy verwondert my ten
J oogften. By alle de Grondbeginzelen, die gy
ny hebt opengelegd,by alle de Liefde voor uwe
Moeder ; by alle de achting die gy betuigt my
toe te draagen , en de meewaarigheid met myn
verdriet, wangt gy het echter de Voorfpraak
eener ftrafbaare Liefde te worden !
Vergun my genadige Vrouw 1 vervolgde ik,
cat ik de Menfchen van de wetten afzondere!
zonder die maakt deeze Liefde hem niet ftraf-
baar. De Liefde is het werk der natuur. De
m'.sdaad van uw Zoon beftsat, op zyn ergst
genomen, daarin, dat hy, alvoorens hy het
Meisje verleidde, niet op een Huuwlyk bedagt
v/are; en zy handelde onvoorzigtig, door haar
drift den teugel te vieren, eer zy op eene wet­
tige wyze verbonden was.
Stil, ftil: viel zy my fchielyk in dereden.
Geen woord meer van dat alles ! Het zou
verfchriklyk weezen, wanneer hy zulks gedaan
had! dan was zyn gansch geluk den bodem in-
geflagen! dan waren alle zyne uitzigten very-
D 4 deld!

( 56 )
deld! dan had hy zyne Familje en zig zei ven de
grootfte fchande aangedaan, en my in het graf
geholpen ! Hoe kunt gy, Mynheer 1 die van
adel zyt,- en eene Moeder hebt, die gewis voer
uw geluk zorgt, hoe kunt gy flegts denken,
dat- zulk een onwettig Huuwlyk verantwoord
kan worden ?
Genadige Vrouw 1 antwoordde ik haar , toen
de Liefde onder dè*Menfchen plaats verkreeg,
toen aan de beiden Geflagten deeze Godlyke
Eigenfchap gefchonken werd, toen beftondea
er nog geene overeenkomften of verbintenis-
fen, waardoor de eene Mensch zig boven dc:i
anderen verheeven oordeelde , en op zyne
medefterflingen met verachting neder zag. Een
Mensch was een Mensch, en is en blyft nog
Mensch: wy beminnen derhalven eikanderen
als Menfchen, zonder opzigtop de willekeurige
Verbindtenisfen. Deezen moeten allen ophou­
den zo dra de neiging in 't fpel komt. En ge­
loof my, de zogenaamde ongelyke Huuwly­
ken, zyn veelmaalen veel gelukkiger, dan die,
waar men de volmaaktfte gelykhcid aantreft.
Myn heer ! voegde de Dame my hierop toe,
wy zyn in eene onderhandeling gewikkeld,
waar in ik waarachtig nimmer gedagt had my
in

C 57 )
fntclaaten. Om derhalven voor de v

C 53 )
den! Wanneer zy, volkomen overtuigd,door'
dgduurfte beloften overtuigd,van eenmaal zyne
Vrouw te zullen worden, zig aan hem over­
gaf! Wanneer zy, zo gelyk hy fprak, at
den glans der Waereld verzaakte, en flegts
verlangde gelukkig te worden, door de genie­
ting zyner Liefde ! zoudt gy haar dan nog one­
delmoedig, ondeugdzaam en onverftandig kun­
nen heeten?
Dus fprak ik, doch ik was het ongelukkig-
fl:e Schepzel van de Waereld, wanneer het hl
myn geval waarheid was! want ter Liefde van
den glans der Wae,reld beminde ik hem>
het ik my alles welgevallen, en waag ik nog
heden alles. Laat de Moeder zo vernederend
van my fpreeken als zy wil, zy zal my even­
wel moeten erkennen ! moeten erkennen voor
haare Dogter, al zou ik het te vuur en te
'zwaard doorzetten.
Na dat ik dit gezegd had, ftond de Dame op.
Ik moet, dus fprak zy, dit gefprek afbreekem.
lk zie, dat gy in 't ftuk der Eere, ruim zo
groot een Vrygeest zyt als myn Zoon is. Moog­
lyk zyt gy wel zyn Afgezant, om een zaak te
verdeedigen, die door niemand verdeedigd kan
worden. Die eens met myn Zoon gevallen is,
is

( 59 )
is niet waardig zyne Egtgenoote te worden,
offchoon ik ook al het andere over 't hoofd
zou kunnen zien. Begrypt gy dit? Aldus denkt
eene Moeder, en indien gy een geweeten bezit,
maak dan uwe Moeder niet nog eenmaal
ongelukkiger dan ik ben! geef haar niet eenmaal
meerder reden tot klaagen , dan ik over
myn Zoon heb, die nog myner waardig is.
Hier mede verliet zy my. Myne gedagten
waren wraak, en vergift ftroomde door myne
aderen! doch ik had ongelyk. Waarom ver­
toornde ik my, en waarom doe ik zulks nog
op heden ? Immers heb ik alle magt in han­
den! Myne bewyzen zyn zo bondig, zo on-
wederleglyk, dat ik alles trotfeeren kan ! .
Moeder! Moeder! zekerlyk zult gy door my
ongelukkiger worden, dan door uw Zoon.
Maar neen! ik zal haar nooit Moeder kun­
nen noemen, die my zo regelrecht in 't aan-\
gezigt zei, dat ik haars Zoons niet waardig
ben! Dat wil zeggen, myn hart zal het
met zyn ! — Maar hoe zeer zal ik my ver­
heugen , wanneer zy. genoodzaakt is my haare
Dogter te moeten noemen! O hoe zoet zal dit
«fgeperfte woord my in de ooren klinken!
Zal

( 6o )
Zal flË u verder nog iets van myne aanmer­
kingen mededeelen ?
Noem het ydelheid, of zo als gy het begeert,
Maria ! genoeg, dat ik geloof, dat' er op 't gan-
fche Gezelfcbap geene Vrouw was,die by my
haaien kon. Allen als Poppen gefchilderd, als
Poppen gekleed, en als Foppen zo ftyf, tot in
de geringde haarer houdingen en bewcegin-
gen. Geene natuur, geene waare bekoorlyk-
heeden, geen lachje zonder afgemceten ploo­
ien ! —- Ha, Maria! gy had onze Engeltjes
er vry tegen kunnen monfteren, geen een van
allen die hier waren,kon er mede vergeleeken
worden.
Gy moest eens gezien hebben, hoe men my
aanlokte 1 hoe alles my zig aanbood en zig be-
vlytigde, om myn aandagt te trekken, van die,
waar tegen' ik my flegts een vriendlyk woord
omvallen liet! Aldus gingen wy immers niet
tc werk. Men kwam waarachtig ons meer te
gemoete, dan ik deezen. .
En wanneer zy fpraken, hoe langdraadig,
hoe eentoonig, hoe onbehaaglyk, kwam elk
woord er uit! 't Kan zyn, dat het inbeelding
van

( 61 )
van my is; maar ik begeerde my zelve niet te
bedriegen.
Ik zogt een praatje met de Dame, waarmede
Frederik in gefprek geweest was. Wy fpraa-
ken over de Liefde. In onzen ftand, zei zy
onder anderen, is het zeet droevig, dat wy
naar bevelen moeten leeven ! Met een floeg
zy een oog op my, dat my meer ontdekte dan
alle haare woorden. Ik kon niet lang by haar'
duuren. 'Zy wil de ganfche Waereld hebben,
dagt ik', want, kort te vooren, hadden haare
oogen het zelfde aan Frederik gezegd. In 't
kort, Maria! ik geloof dat Frederik hier vei­
lig is, en ten zynen opzigten zullen er geene
veroveringen vallen.
In myn volgenden zult gy er meer van hooren.
Ik ben, enz.
LOTJE.
AGT-

( 62 )
A G T S T E B R I E F .
Louiza aan Profesfor Wahler.
Lieve, Beste Ferdinand !
Ikfchryf u in der haast, en betreklyk eene
zaak, waar op gy uw aandagt reeds gevestigd
moet hebben, en in welke gy gewislyk reeds
een befluit genomen hebt, doch waarvan gy
nu eerst de rechte geleegenheid verneemt.
Is uwe Wysgeerte zo vermoogende geweest,
om te zegevieren over het kookende bloed en
de beleedigde eere; dan is het wel, waardige
Man! maar heeft de drift getriumfeerd, dan
zult gy heden door my uit uwe Dooling te rug
gebragt worden.
Hasten, die alles opzoekt, wat zyne Vrouw
ongelukkig kan maaken, heeft het fpreukje,ten
opzigte van uwe Gade, verzonnen , en zy, in
de eerfte verrasfching, fchryft, onder* een aan­
val van krankzinnigheid, nog meer dan hy haar
gezegd heeft, en in deeze onbewustheid van
zig

C 63 )
zig zelve, zend zy den Brief weg. Zy heeftaan
my gefchreeven en my verzogt, de vreeslyke
onheilen te willen afwenden, die deeze
Brief zou kunnen naar zig fkepen
Komt derhalven deeze myn Brieft, nog te-
«hg genoeg ter hand, bedenk dan, dat de vertelling
van een Booswigt en de droomende
voordellen van een krank vernuft onmoog, yk
toereikende kunnen weezen, om ons iemand
«do» veroordeel»! Onderneem derhalven
mets tegen de Ongelukkige.
* * * * *
Myn Man verrascht my, terwyl i k dee2en
!f *f hiede
v e
^ l . zegt hy, dat de
Menschhevenheid hier werkzaam moet wee!
zen Hy za! zelf naar u toe reizen; deezen
Brief u overbrengen, en, zo veel mooglyk zy,
l2jT sen dat
'
er geene onselukke
" &
Geef aan zyn raad gehoor, waarde Ferdinand!
en bedenk dat de waereldfch/ 7
nimmer kunnen zyn, zo a Tu "
en H,, rrr ^ ^ "^feilen,
en dat, wanneer gy u zeJven ^ mogt bedroogen

C 64 )
gen hebben, het beter is, te vergeevcii, dan
kwaad met kwaad te vergelden.
Ik ben, enz.
LOUIZA.
N E G E N D E B R I E F .
De Ritmeester Strundel aan den Advokaat JVum.
Ik blyf myn voorneemen getrouw, lieve
Wurm! Ik heb aan Maria gefchreeven , dat ik
haar niet weder zien zal : met een bezwaard
hart zekerlyk; maar zy is goed, en zal er in
berusten, ten minften ik hoop Ferdinand voor
het toekomende te verzekeren.
Wat myn Proces betreft, dit zal wel ten
einde loopen. Ik zend u hier neffens de Co-
pie van het vergelyk , dat wy gemaakt heb­
ben , doch 't geen ik niet eerder ondertekenen
zal, voor dat ik daar toe uwe goedkeurig ont­
vangen heb.
Intusfchen zal ik een Reisje doen, naar dat
Oord , van waar de Gefchiedenis van Maria
haar

( 6 5 )
haar herkomen heeft, en poogen deeze te onderdrukken.
Als ik binnen agt dagen uw andwoord be­
kome , beu ik vast binnen veertien dagen by
«, en tot dien tyd toe blyve ik, enz.
STRUNDEL.
T I E N D E B R I E F .
De Ritmeester aan Maria.
In het oogenblik dat ik affcheid van u nam,
waarde Maria ! was het my onmoogiyk u te
kunnen zeggen, dat dit de laatfte reize was,
dat wy eikanderen zagen. Ik'zou uw hart ge-
broken hebben, en veelligt had uw lyden myn
voorncemen verzwakt, zo, niet verydeld. Ik
zeg het u, uit het binnenfte myner ziele, ik
kon dit niet op my zelven verkrygen ! en nog
heden, terwyl ik aan u fchryf, moet ik, by
elk woord, de pen uit de hand leggen. Zy
ontzegt my haar dienst, om dat ik u, en
II. DEEL. E met

( 66 )
mei u. alles vat r,:y lief en dierbaar is, vaat
wel moet zeggen !
Maria! ik geloof meer dan ooit, dat wy een
Hemel op aarde zouden gehad hebben, wan­
neer gy myne Vrouw geworden waart, en het
is eene byzondere beftuuring van het Noodlot,'
dat ik aan niets van dat alles moest denken,
toen my er den weg voor open ftond, en dat
my deeze Egtverbindterris, en de hulp , die ik
van Wurm te verwagten had, niet te binnen
fchoot.
Ik zou onwaarheid fpreeken, indien ik be-
weeren wilde, dat myn omgang met u, zedert
ik wist dat gy gehuuwd waart, my berouwde.
Ik zie wel, dat er ongerechtigheid in is, en
daar van ftrekt myne fcheiding ten bewyze,
maar dat is het ook alles. Met genoegen denk
ik aan onze overéénfteinrning. en het doet my
leed, dat ik aan ryp overleg en den raad my­
ner Vrienden gehoor moet geeven.
Ik gewen my aan de gedagten, waarby ik my
uwen Man, veel ongelukkiger voornel, dan ik
zelf ben, wanneer hy uwe geheele Gefchiede-
nis te weetim kome; en zulks verfterkt my in
myn voomecmen. Ik geloof deeze opoffering
aan hem verfchuidigd te wcezen; eu over het
ge-

C 6 7 )
geheel genomen, waarde Maria! doet gy er ook
winst by.
Thans herinner ik my ten leevendigfte de
veelvuldige oogenblikken, uuren , ja dagen,
in welken gyihde diepite.nagedagten uw Nood­
lot te bepeinzen zat! waarin het u onbegryplyk
voorkwam, dat uwe bedryven altoos der ver-
wytingen onderhevig moeiten zyn , en waarin
gy, met eene vuurige, hartlyke Liefde voor
my, wenschte, dat ik niet by u gekomen ware,
ten einde gy, volgens uw voorneemen, uwen
Egt deugdzaam zoudt hebben kunnen belee-
ven.
Myne tegenwoordigheid zou altoos een hin­
derpaal in de uitvoering van dit uw voornee­
men geweest zyn. Myne .verwydering geneest
u en my van zwakheeden , die te diep in onze
overeenftemmende denkwyze geworteld zyn,
dan dat een ander Middel als onze fcheiding
daarvoor zou kunnen worden uitgedagt.
Laat derhalven, Maria! van dit oogenblik
af, den Vreede zig.in uwe Ziel herftellen, dien
.ik er uit verdreef, toen hy er reeds taamlyk
geveftigd was. Van deezen dagaf, zullen wyel-
•kanderenals Vrienden Vriendin beminnen,en
alle andere denkbeelden moeten verbannen zyn!
E 2 En

( 68 )
Ën ik zweer u,myné Waarde! dat er nimmer
een vonkje van tederheid in myne ziel zal blaa-
ken , anders dan voor u! Nooit zal eene an­
dere Liefde my on'leedig houden , of myn hart
van u aftrekken ! Indien u zulks mooglyk zy,
en ik u te recht kenne, welaan 1 laat dan uW
hart zig in 't bezit van 't myne te vreeden
ftcllen !
Uw Man is allen eerbied waardig. Zyn by-
zyn was my dierbaar, en fteeds zal hy my dier­
baar blyven. 't Zal my altoos berouwen, dat
ik niet van den beginne af het befluit nam, om
myn pligt omtrent hem, de overhand boven
myne Liefde te bezorgen.
Hem heb ik het te danken, dat ik van myne
dwaaling te rug gekeerd ben. Myn Vriend
Wurm heeft niet kunnen doen, 't gene hy in
myn hart te wege bragt! hy kon er de deugd
niet doen ontvonken even als uw Man, wat
. moeiten hy daartoe ook aanwenden mogt.
De Liefde, of ten minften, die zigtbaare ,
daadlyke achting,welke hyubetoont, verdient
alle uwe opmerking. Geloof my, Maria! had
iemand, toen gy nog geheel de myne waart,
my deezen Man als uwen toekomftigen Egt
genoot voorgefteld, ik zou alles aangewend ,
en

C 69 )
en uit alle magt gepoogd hebben, om hem uit
den weg te ruimen. Toen ik by u kwam, en
het gene gefchied was, niet meer te verande­
ren viel, toen haatte ik hem! —• en heden
bemin ik hem ! Konden wy allen Menfchen,
waarmede wy te doen hebben , zo grondig lee-
ren kennen, veelen, die thans door ons gehaat
worden , zouden wy beminnen.
Ik zend deezen brief niet eerder af, voor
dat ik uw last zal uitgevoerd hebben , ter plaat-
fe waarheen ik reize.
* * * * *
Ongelukkige Vrouw I en nog ongelukkiger
ik, wanneer my de troost niet bybleef , dat
myne Zuster, door haare voortreflyke opvoe­
ding , uit den poel des verderfs zig gerukt
had !
Ja ! zy is myne Zuster,zy wier naam gy aan­
genomen hebt, en welker Noodlot gy voor het
uwe verklaart.
Ik moest juist toen zulke drukke bezighee-
den met u hebben, toen die Onfchuldige in
uwe handen verviel, anders had ik haar met
meerder opmerking befchouwt ! Het broe-
derlyk hart had voor haar geklopt, en my ge-
E 3 noopt,

( 7o)
noopt, haar uit de ftrikken der verleiding te
rukken.
Maria ! Maria ! u fpreek ik vry, wanneer
zy niet meer is het gene zy was! Myn
God! hóe zeer word zy hier geroemd '. Hoe
beminde haar alles! Hoe is alles hier van haa­
re voortreflyke denkwyze overtuigd, en ech- .
ter heeft geen Barbaar zo veel menschlieven-
heid bezeten, zig haarer in zo verre aante-
trekken , dat haare onfchuld veilig voor de ver­
leiding is gebleeven, en haare zuiverheid geen
gevaar geloopen heeft.
Ik voed echter nog hoop, dat zy haare Moe­
der , die eene edele Vrouw was, waardig zal
aantreffen ! Is* dit echter zo niet, dan draagt
' Lotje de fchuld van haaren ganschlyken on­
dergang. Die looze Feeks wist alle kunstjes
in 't werk te ftellen, om een zo jeudighart te
verleiden! hield niet op alvoorens zy haarer
gelyk was !en byaldien niet de edelmoedigheid
van den Graaf, welke ik ken, haar weder-
houden heeft, dan ging zy om haaren wil ver­
looren.
Welk eene vreeslyke ftraf ware dit dan voor
myne vergrypingen,en evenwel, Marïa! zyn
deezen zo groot niet. Ik beminde geene an-
de-

71 )
dere buiten u! en u beminde ik met de Liefde
eens Egtgenootsl getrouw beminde ik u !
Ik liet myne bezittingen in de handen ovar van
anderen, die ik altoos geloofde het ooodigst
te hebben dan ik. Is dit zo ftrafbaar ? Verdient
dit, O Maria ! - (ach ! geloof toch niet, dat ik
om die Zuster uwer vergeeten kan ! -) verdien-
dit, dat ik u in lyden gedompeld moet zien ?
Gy zulc lyden , Maria ! Gy zult heden on-
uitfpreeklyk lyden ! Verwagtte ik van de
edele Wysgeerte uws Mans geene bedaard­
heid, ik zou voor uw"Noodlot fidderèn!
Doch laat ik u de ganfche zaak vernaaien,
en oordcel dan zelve.
Toen ik op reis ging, na dat ik tot de af-
fnede deezen Brief aan u voleindigd had, kwam
my op eenige mylen, een Bode van den Ad­
vokaat Stokberg achter op, die my berigtte,
dat er Brieven waren gekomen, waarin de af­
komst en het aanweezen van myne Zuster be-
weezen werden, cn waar uit bleek, dat deeze
Zuster niemand anders ware, dan de Vrouw
van Profesfor Wabler, met wien ik reeds be-
kend was. Hy verzogt «iy weder te rug te
villen keeren, om met deeze blyde nieuws-
yding myne Zuster te verrasfehen.
E
4 Ik

( 7* )
• Ik keerde daadlyk tot Stokberg te rug,
doch niet in die zielsgeftalte als hy my verwagt
had.
Ik overzag het geheel, en zyn ontdekkend
oog ontwaarde met een , dat ik met deeze ont­
dekking maar gansch niet in myn fchik was
Hy vroeg er my de reden van. Ik wist hem
niet anders te antwoorden, dan dat my no­
pens deeze ontdekking nog eenigen twyffel
overfchoot. Hy hield my voor een zwaar-
hoofdj zeggende, dat ik ergens eene ongeluk­
kige Liefde moest hebben, die ik my nu by
deeze zaak te binnen bragt. Ik was zooivoor-
zigtig my te laaten ontvallen, dat ik om alles
wat in de Waereld was niet wenschte , dat
myne twyffeüngen niet gegrond waren. Dit
viel hem geweldig tegen.
Ik hoop niet, zei hy, met eene zeer be-
denklyke houding , dat gy , ten kosten der
Vriendfchap een flegte ftap gedaan hebt ? In
dat geval zou ik u geheel verkeerd verfleeten
hebben.
De waarheid dorst ik: hem niet belyden ; ik
poogde deeze verderèking, hem zo zeer uit het
hoofd te praaten als ik kon, doch het gelukte
my niet zeer. De zorg die ik om u en om myn)
Zu-

( 73 )
Zuster had, belemmerde my te Merk, en ik ant­
woordde hem niet, dan verwarden afgebroo-
ken. Ik maakte aauftonds toeftel tot myn ver­
trek, en Stokberg had den mond vol van be­
klag en medelyden ; voegende er echter by , dat
hy myn gebrek aan kieschheid in 't.ftuk van
Vriendfchap in 't geheel niet begrypen kon
Zyn laatfte woord was; dat hy my voor het
ongelukkigfte mensch op den ganfchen aardbo.
dem hield.
God dank! dat ik het niet Was, zo als hy
het dagt; evenwel ben ik het nog maar al te
veel. De gedagte aan myne ongelukkige, veel-
ligt verloorene Zuster maakte het my: Want
uw lyden was my toen onbewust. Stokberg
heeft my beloofd, dat hy niets aan uw Man
zou fchryven.
Toen ik herwaards kwam, vervoegde ik my
by den Schout van het Dorp , die den Brief
aan Stokberg gefchreeven had, dewyl hy wist,
dat deeze het Proces in handen had voor eene
vermiste Jufvrouw van Strundel en haare Wet­
tige Erfgenaamen.
De Schout verhaalde my daadlyk, toen "ik
hem naar eenige nadere byzohderheedep van
de zaak vroeg, dat de Opvolger van den Pre-
E 5 di-

( 74 )
diker, in ee» verborgen Kasje in de muur,
zekere Papieren gevonden had, die ten tyde
van zyn Voorganger niet open geweest waren,
vermits hy ze tot dien tyd toe zorgvuldig ver­
zegeld vond. Hy had aan den Overften van
bet Dorp er kennis van gegeeven : men had de
Papieren in de Vergadering geleezen, en be­
vonden, dat ze myne Zuster betrofFen.
Ik liet my de Papieren aantoonen. Zy be-
ftonden in eenige blaadjes fchrift, waarvan de
nhoud was.
„ Dat ingevalle dit Kind, geduurende den
„ Oorlog ergens heen geraaken mogt, en zo
„ wel van hem als van de Moeder afgefcheiden
„ worden *iam er voor wilde zorg draagcn , en
het van de byliggende penningen zo lang
groot brengen, tot dat er geleegenheid kwa"
„ roe, om aan eene zekere plaats, die door myn
„ Vader werd aangeweezen, navraag naar
„ hem te doen."
De Bylage was eene aanwyzing van duizend
Ryksdaalders.
Vervolgens had men een Papier van den Pre­
diker geopend, 't welk er by geleegen had,
en waarvan de inhoud was: De redenen, die
hem- bewoogen hadden, om het voorgaande
Pa-

C 75 )
Papier niet te openen. Onder anderen geeft
hy deeze reden : Dat hy en zyne Vrouw, kin­
derloos zynde, langen tyd gewenscht hadden,
een Kind aanteneemen , en als het hunne groot
te brengen. Dat zy deeze geleegenheid aan­
merkten , als door den Hemel gunftig verleend,
ten einde hunne begeerte te kunnen vervullen.
Dat zy uit dien hoofde beflooten hadden,in "t
geheel geen onderzoek te doen , wiens Kind
het ware, maar het te erkennen, aanteneemen,
te willen en te zullen onderhouden, als hun
eigen Kind. Hy, (de Prediker, was over­
tuigd, dat de waare Gelukzaligheid van den
Mensch niet in hoogen ftaat, rang of goede-
ren , maar in de vergenoegdheid des harten
beftond, en dat dit geluk alleenlyk door eene
goede opvoeding, deugd en rechtfehapenheid
te verkrygen was. Hy vermeende, naar zyn
vermogen en ingevolge dit Plan, het Kind
gelukkiger te zullen maaken , dan het by ryk-
dom of rang immer tc worden ftond, en had
dus zig zelfs niets te verwyten, wanneer het
iets van dit alles miste. Hy had zo veel on­
dervinding in de Waereld gehad , dat hy zig
ten vollen overtuigd hield, dat meh in gerin­
ge»

( 76 )
gen ftaat ongelyk gelukkiger, (gelukkiger vol­
gens zyne grondbeginzels,) leefde, dan in een
hoogen en aanzienlyken. Hy hoopte verder >
dat hy nog eens, wanneer hy rekenfchap van
alle zyne bedryven zou geeven, niet alleen
dank van dit Kind zoude erlangen , maar dat
het ook erkend zou worden door de Ouders,
vooral door de Eeuwige Goedheid en Recht­
vaardigheid, die alle de bedryven der fterve­
lingen weegt, met'de weegfchaal der Gerech­
tigheid, volgens de Liefde, die hy ons voor
onzen Naasten had ingeboezemd.
Zyne Gade, eene waardige en braave Vrouw,
was met hem overeengekomen, dat, even gelyk
hy zig ten Vader van dit Kind ftelde, zy et-
de Moeder van wilde zyn, en er alle de ver-
pligtingen van vervullen.
Vermits hy echter niet weeten kon, wat de
Voorzienigheid over zyn aangenomen Kind
beflootcn had, wilde hy de Papieren niet weg
doen, die waarfchynlyk haare Afkomst behels­
den , maar dezelven bcwaaren op eene plaats,
waar ze zekerlyk niet gemaklyk te vinden zou­
den zyn, doch waar echter de Voorzienigheid
zeer ligt een middel aan de hand zou kunnen

^ 77 )
geeven, om ze aan den tfag te brengen, wanneer
de ontdekking daarvan iets tot welzyn van
het Kind kon toebrengen.
Ik wil gaarne bekennen, Maria ! dat de edel­
aardigheid van deezen Man my de traanen van
blydfchap uit de oogen perste. Ik was geheel
doordrongen van die edele grootmoedigheid,
waarmede hy myne Zuster aangenomen , en als
zyn Kind opgevoed had. Het kan hem we! te
binnen gefchooten zyn, dat by de bewyzen
haarer geboorte, ook de middelen ter haarer
verzorging te vinden zouden kunnen weezen,
doch ik vertrouw van hem, dat hy, om alles
voor haar te doen, zelfs in den uiterften nood,
niet tot het openen der Papieren zou beflootea
hebben.
O mogt de Voorzienigheid hem nog eenige
jaaren Ieevens vergund hebben, om alles te
kunnen voltooien, wat hy zo grootmoedig had
aangevangen ! God weet het, ik zou niet mor­
ren , indien ik haar ergens als de Vrouw van
een eerlyk Handwerksman had aangetroffen'!
Haar flegts deugdzaam te moogen vinden, is de
wensch van myn hart. Maar ik wil voor
als nog niet oordeelen, mooglyk is zy beter dan
ik verwagt.
Ik

C 73 )
Ik zei tegen den Schout en de overigen die
• er zig tegenwoordig bevonden, dat het myne
Zuster ware, en verweet ben, dat zy niet
daad'yk, op 't Voorbeeld van hunnen voor-
treflyi'en Leeraar, dit verlaaten Meisje naar
zig genomen hadden. Zy bragten hier tegen in,
dat de Prediker haar te deftig had opgevoed,
zo dat niemand het zig toevertrouwde om haar
naar zig te neemen. Deeze reden was my niet
gansch verwerplyk , en ik vergeef het waarlyk
aan deeze Luiden : evenwel kon ik my niet
weerhouden te zeggen, dat zy het Meisje ge-
leegenheid gegeeven hadden, om van het pad
•der deugd te wyken, en in haar verderf te
•loopen.
Zy geloofden my vervolgens volkomen ge­
rust te ftellen, en my eene blyde tyding me-
detedeelen , toen zy my verhaalden : dat myne
Zuster gelukkig gehuuwd ware, dat zulks ge-
fchiedde, daadlyk na haare verwydering; dat
men .zig by hen vervoegd had, en zy getuige­
nis der waarheid hadden gegeeven. Men had,
wel is waar.zedert eenjgen tyd daaromtrent in
twytTel geftaan, want zy hadden een Brief uit
iBerlyn ontvangen, waarby gemeld werd, dat
iemand aldaar zig voor haar uitgaf, doch dit
moest

C 79 )
moest zekerlyk eene Bedrieg** weezen , m
zulks hadden zy op gisteren ook weder te rug
gefchreeven.
Ik fchrikte op dit berigt. Ik vroeg hen ,
hoe het mooglyk ware, dat zy zo overvld en'
valsch te werk konden gaan : teifeus er In­
voegende: dat juist die myne Zuster was, en
dat er ten opzigte van de andere een misver-
ftand plaats vond. Myne hevigheid joeg hen
ook i n 't harnasch; ?y vroegen my zeer koel-
ties: Hoe in dit geval een misverftand plaats
kon vinden, zonder een openbaar bedrog ?-
Doch ik trek een Sluier over het vervolg varj
dit Getprek! - het mogt te beleedigend voor
u worden.
Zo veel vernam ik nog, dat zy ook aan uwen
Man gefchreeven hebben; hem meldende, dat
er elders, om voordeel te behaalen, iemand
zig voor uw Perzoon had uitgegeeven, waar-
fchynlyk.om de Êrffedïs, die door deeze ont­
dekking op u verviel, magtig te worden.
Ik twyffel zeer, of uw Man dit voor waar­
heid zal aanneemen, vermits hy tegen my reeds
eenige maaien, zyne verdenking heeft doen mer­
ken, dat verfcheiden uitdrukkingen van u hem
niet toefcheenen te ftrookenmet de opvoeding,
die

( 8o )
die gy voorwendt gehad te hebben. In dat ge-
Val, dunkt my, zult gy. lyden, en wel hevig
lyden ! Neemt hy echter de zaak anders op,
en gelooft hy, dat gy myne Zuster zyt! laat
hem in dat geloof! Gelaat u , als of gy er u
over verheugt, en wagt het tydftip , dat ik by
u kome, en hem tot die voorzeker treurigen
afftand voorbereide. Ik hoop het door myne
hulp, en kragt van redeneeren, daar heen te
brengen , dat alles vreedig afloopt.
Heden moet ik op de vleugelen der broeder-
lyke Liefde naar Berlyn tot de Gravin B**
ihellen; zy is het, die herwaards gefchreeven
heeft, en van haar moet ik, ten aanzien van
myne Zuster, leeven of dood verwagten! maar
wee! wee den genen , die aan haar verderf
fchuldig is!
Van Berlyn zultgy meer verneemen van uwen
gefcheiden , doch altoos beminnenden,
STRUNDEL.
ELF-

( 8r )
E L F D E B R I E F .
De Advokaat Wurm aan Louiza.
Vol gedagten, waar van ik « niets kan mel­
den , dewy! zy de Menschheid in 't geheel niet
vereerden, vertrok ik van u, om, met allen
mooglyken fpoed, by Wahler te geraaken. -
Toen ik aankwam vond ik hem niet tehuis. Hy
was op reis gegaan. Men wilde my daadlyk
by zyne Vrouw brengen, doch dit ftootte my
geweldig; ik kon het niet van my verkrygen
haar te fpreeken; want zy was verachtlyk in
myne oogen.
Vermits ik echter medelyden met haar gevoelde,
en gaarne weeten wilde, of de Man
reeds iets in de zaak gedaan had ; liet ik my
eindlyk beweegen, om my by haar te laaten
aandienen.
Ik had my geweldig vergist. Ik dagt, op de
eerfte aanfehouwing de Byzit te zullen erken­
nen, en ik ontwaarde een zagt Engelengelaat.
Ik las teffens op het zelve eene diepe zwaar-
II. DEEL. F
1
moe-

(«O
moedigheid, en hoe zeer ik al het vermoo-
gen myner inbeelding te hulp riep, om haar
my , als door de kunst vermscht, voorte-
ftellen , zy bleef natuuilyk behaaglyk, gelyk
zy was.
Zy verzogt my te willen nederzitten , er
teffens by voegende, dat zy, daar ik waarfchyn­
lyk haar Man wilde fpreeken , my iemand wil­
de mede geeven ,die my op zyn Landgoed zou
brengen.
Ik bedankte haar voor deeze bereidwillig­
heid en zeide, dat ik wel gewenscht had haar
Man in haare tegenwoordigheid te moogcn
fpreeken. Zy fcheen zeer opmerkzaam te wor­
den, terwyl de traanen haar in de oogen fchoo-
ten. Maar, voer ik voort, dat zal niet
wel kunnen gefchieden, vermits myn gevoel en
uw voorkomen , my fchynt aantekondigen, dat
gy geen vergenoegd Huuwlyk hebt.
Zy zag my met een doordringend oog aan;
ftond, fterk aangedaan, op ; nam myne hand en
zei: Wanneer gy, gelyk ik vermoede, de Vriend
van mynen Man zyt, dan ben ik verpligt u te
moeten zeggen , dat ik zyner niet waardig ben.
Ontfchuldig hem derhalven geheel en al! Heb
medelyden met iemand, die ten uiterften ellen­
dig

(33 )
dïg is! en wanneer gy hem ziet, zeg hem dan 3
dat gy myne traanen gezien hebt !
Zy wilde opftaan en vertrekken.
Blyf, Mevrouw ! zei ik met zeer veel openhartigheid
: Hebt gy niet een Brief van Louiza
ontvangen ? Smart en angst vertoonden zig op
haar gelaat. Ik ontving hem, antwoordde zy,
met nedergeflagen oogen.
„ En deeze Louiza is myne Egtgenoote!"
Myn God ! riep zy uit, dan is myne Ontrouw
u bekend? — maar, Mynheer! ter liefde
van uw eigen gedagt•, bid ik u, heb me-
delyden metmy! Verleid, ten fchandlyk-
fte verleid door een gevloekten Verraader,
werd ik het flagtoffer myner onwederftandly-
ke drift, en thans, thans zie ik eerst,hoe ten
uiterfte rampzalig ik ben ! Gy begeert myn
Gemaal te fpreeken, en dit alles is
u bekend ? Ik wil u niet te rug houden, om
hem de oogen te openen ! Myne bedryven
verdienen ontdekking en ftraf! maar, om hem
zelfs wil, wensch ik, dat hy niet alles ervaa-
re ! Ik weet, dat het verdriet van bedroogen
te zyn, hem heftiger zal martelen, dan hy in
ftaat is te kunnen verdraagen,
Ik ben niet gekomen, Mevrouw! met oog-
F 2- merk

( 84 ) *
merk om u by hem te ontdekken. Integendeel,
ik kwam met een tegenovergeftdd inzigt, om
naamlyk, ongelyk en ongeluk te verhoeden !
Hebt gy nog geene berigten van uw Man, betreklyk
uw vergryp en voorigen ftand ?
,, O Neen ! geen één 1 '*
Wel nu, weet dan , dat alles hem bekend is!
Hy weet, hoe gy te vooren geleefd hebt.en hoe
gy naderhand met den Ritmeester leefde. Nu
heeft hy, of goede gedagten van u, en gelooft
h £ t niet, of, hy is, uit hoofde van alle
deeze beleedigingen, op wraak bedagt. In het
eerfte geval , zal ik hem in zyne gedagten
laaten, doch in het laatfte , zal ik hem tot be-
daaren poogen te brengen.
„ O! dan zyt gy een Engel; gezonden om my
„ te vertroosten, ter wyl de Ritmeester my ver-
„ laaten heeft."
Ook om zynen wil doe ik het. Ik ben de
Advokaat Wurm , en kan my beroemen, de
befte Vriend van den Ritmeester te weczen. Ik
ben ook eenigzins , en zulks fmart my, de oor­
zaak van uwe vernieuwde kennis met hem;
want zonder myn geld zou hem dit bezwaarlyk
gelukt zyn.
„ Hier in vergist gy u Myn heer! myne on-
„ be-

( 85 )
„ begryplyke verblinding, en het koel gedrag
„ van myn Man tegen my , deed zulk eene
„ fterke werking op my, dat ik alle dankbaar-
„ heid vergat! - zo dat, al had de Ritmees-
„ ter geen geld gehad, ik echter, met den
„ goeden naam myns Mans, ook zyne bezit-
,, ting er aan opgeofferd zou hebben. Als nog
,, heb ik den Ritmeester onuitfpreeklyk Hef.—
,, maar gezond verftand en zuiver gevoel van
,, eere, dat door myne hartstogt wel verflikt,
„ doch niet geheel vernietigd is, is wakker
,, geworden ! en ik begeer hem nooit wc-
,, der te zien , hoe ondraaglyk my dit ook
,, vallen moge!"
Het was ernst al wat zy my zeide, en dit
verzoende my volkomen met haar. Blyf by uw
voorneemen ! voerde ik haar hartlyk te ge-
moet, dan kunt gy andermaal de achting dier
menfchen gewinnen, welken bezeffen , dat dee­
ze drift, hoe ftrafbaar dan ook, echter ver­
geef! yk zy, en dat het veel moeilyker is, om
zig uit den fchootder Ondeugd te rukken, dan
om er zig onbefmet voor te bewaaren!
Ik dorst myniet langer ophouden, om geen
tyd by haar Man te verzuimen. Ik beloofde,
haar op de terug reis weder een bezoek te
F 3 ZUl:

( 86 )
zullen komen geeven, en haar te berigten ,
hoe het met haare zaak gefchapcn ftond.
Op myne verdere reis dagt ik niet anders dan
c>p haar. Wnaneer zy niet verleid ware geweest,
had zy voorzeker de braaffte en voortreflykfte
Vrouw kunnen worden. Zy heeft een week,
geleidlyk hart, en nog geloof ik, dat indien
Wahler .haar meer bemind had, de Ritmees­
ter geen vermoogen meer op haar gehad zou
hebben.
Doch het is verfchriklyk voor my, te beden­
ken , welke gevolgen een Huuwlyk kan heb­
ben , waar geene overéénftemming plaats heeft.
Ik word kwaad op my zeiven , Waarde Louiza!
dat ik zomtyds zo MiiSrrig tegen u ben. Gy
begrypt hoe weinig ik zulks begeer te zyn,
doch ook my overvalt de drift. Ik bidu, laat
van dit gedrag geene gevolgen in uwe ziel ag-
terblyven , of gy maakt my den ongelukkigften
van alle menfchen.
Is de Ritmeester reeds by u, of heeft hy u
gefchreeven? •
Toen ik by Wahler aan huis kwam, wilde
men my niet by hem laaten. Hy had vcrboo.
den , zei men , dat er iemand by hem kwame.
Jk wist er niet anders op, dan hem te laaten
zeg-

C «7 )
zeggen, dat ik van wegen zyne Vrouw kwam;
en hier mede verkreeg ik den toegang tot hem.
Toen ik binnen trad, zei hy: vermoedlyk,
Myn heer! zyt gy door myne Vrouw afgezon­
den, om haar te verdeedigen en te rechtvaardi­
gen. Gy zult zekerlyk langs een anderen weg
reeds weeten, het gene ik ook te weeten ge­
komen ben, en uw last zal daarin beftaan, dat
gy my zegt, wat waar, en wat niet waar is. Ik
verzeker u, dat ik onder dat alles bedaard zal
blyven, want ik heb myne hevigheid en woe­
de voor een ander Voorwerp te befpaaren,
die ze ook beiden genoegzaam zal moeten on­
dervinden.
Na dat hymy verzogt had te gaan zitten,zei
ik tegen hem: Dat ik het Voorwendzel, van
door zyne Vrouw gezonden te zyn, flegts ge­
bruikt had, om binnen gelaaten te worden. Dat
ik zyne Vrouw wel gefproken had, doch flegts
by geleegenheid, dat ik hem poogde te fpree­
ken. Ik had dus van haaren weegen niets voor-
teftellen; dat ik te verrigten had, beftond hier
in, om hem een Brief van Louiza,myne Egt-
genoote, ter hand te Hellen.
Ik week achter uit, zo als de Man naar my
toefprong, om my te omhelzen. Gy, de Ad-
F 4 vo-

( 88 )
vokaat Wurm?riep hy: Gy de Man van Louiza
? Welkom in myne eenzaamheid!
Nu bemerkte ik dat de Paroxismus blydfchap
was, en betoonde dieshalven ook myne vreug­
de, om dien Man als een Vriend te mogen aan-
fchouwen, wien ik zyne bezitting en de befte
Vrouw ontroofd had. Hy omhelsde my zo
hartlyk, als ik het van myn beften Vriend zou
durven verwagten.
Weldra verviel hy wederom in een zwaar­
moedige!] toon. En wat is verder uw bood-
fchap van Louiza? en welke is de inhoud van
haaren Brief ? Is het een droevig berigt ?
Mooglyk is de ongelukkige, zinnelooze Hen­
riette niet meer ? Heeft zy het rampzalige lee­
ven,dat de grootfteder Booswigten haar berok­
kende, geëindigd? O myn Vriend ! de
wegen der Voorzienigheid zyn verwonderlyk!
Wy hadden te faamen gelukkig kunnen wee­
zen? • dit is eene waarheid die onbetwist­
baar is! — Hasten moest haar tot de ongeluk-
kigfte Vrouw maaken ! En wie durft er
twisten met de hand des Heeren ?
Onder dit zeggen had hy den Brief openge-
brooken en las hem nu.
O! riep hy, na hem gsleezen te hebben,
zy

( 89 )
zy is eene uitmuntende Vrouw! Gy moet ge.
lukkig met haar weezen.
Hoe fneed deeze uitdrukking my door de
ziel ! Ik gevoel het! en gevoel maar al te
wel, dat ik u niet gelukkig maaken kan ! Er is
een wreed befluit over ons Huuwlyk. En ik
geloof, dat er een Vloek rust op alles, wat
kennis aan. de ongelukkige Henriette heeft. Ik
betoomde intusfchen myne gevoelige aandoe­
ning, en antwoordde er niets op.
Dank uwe goede Vrouw , vervolgde hy, dat
zy ook my tot zagtheid aanmaant ! Zy ver-
fterkt my in myn voorneemen , om allen , zelfs
de hardfte beproevingen, met geduld te ver-
draagen.
Zedert drie dagen heb ik my hier opgehou­
den , bedenkende en overléggende, my in dui-
zende gedagten verliezende, en hoe langer hoe
meer in verwarring geraakende, zonder tot een
waarlyk vast en bepaald befluit te kunnen ko­
men. Hier is de droevige Brief van Henriet­
te,-die zelf fteenen tot fchreïen beweegenden
een yskoud hart in vuur zetten zou ! Ik heb
hem met fiddering gcleezcn. Dan werd ik
heet en dan koud. Ik zag de wanzin in elke
regel, en echter moet hy op de waarheid ge-
E 5 grond

(90)
grond weezen. Verbeeldde ik my.in menig
oogenblik, dat het de waarheid was, dan ge­
voelde ik eene doodkille huivering over myn
ganfche lighaam! dan verftomde ik van fchrik,
over het afgryslyk bedrog, waarmede men my
bedroogen had ! dan ontwaarde ik eene woede
in myn binnenfte, om haar het flagtöffer my­
ner wraak te doen worden, die my zo fchand-
lyk om den tuin geleid, en de fchoonfte deug­
den voorgeloogen had.
Intusfchen deed ik wyslyk, met niet over-
yld te werk te gaan. Ik kreeg kort daarop
berigten, die haar nader betroffen , en waar
uit bleek, dat zy de Zuster van den Ritmees­
ter Strundel is, indien niet, (waaraan ik met
recht twyffel,) haare ganfche Gefchiedenis,zo
als zy my dezelve verhaald heeft, beneffens
de bewyzen daar voor, bedrog en een doorge-
Iloken werk is.
Ik heb derhalven goedgevonden , haar dit
alles te fchryven, en omftreeks een uur gelee­
den een Boodfchap aan haar afgevaardigd. Ik
wagt op haar befcheid, om er myn verder ge­
drag naar in te rigten.
Zodanig een befluit was zekerlyk het befte,
§n ik was blyde , dat ik in 't verfchiet een
ge-

( 91 )
gelukkig einde aan deeze zaak zag. Evenwel
wenschte ik wel dezelve haar volkomen beilag
te zien krygen , en verzogt hem, my te
vergunnen, haar antwoord alhier te mogen inwagcen
.-zulks ftond hy my niet alleen zeer gaarne,
maar ook met de leveiXdigfte betuigingen
van vriendfchap toe.
Zo dra het antwoord op den Brief, waar van
hier een Affchrift neffens gaat, aankomt, zal
ik u verdere berigten van het een en ander
mededeelen.
Ik ben, enz.
WURM.
T W A A L vF D E B R I E F.
Ferdinand Wahler aan Maria.
Eene der treurigfte Onderwerpen, diemyira
myne eenzaamheid onleedig houden, Mevrouw!
zyt gy. Ik heb altoos een hoogen graad van
achting voor u gevoeld, deels ontftaande,uit
den aart onzer kennismaaking, die ons waar­
lyk

C 92 )
lyk geheel andere Verbindtenisfen voorfpelde,
en deels uit de infchiklykheid, waarmede gy
myne dikwils ondraaglyke hartstogt verdroegt;
maar, zaaken, die my van u ter ooren geko­
men zyn , moeten noodwendig deeze achting
verzwakken, en my, wanneer de waarfchyn-
lykheid in waarheid verkeert, tegen u in 't
harnasch jaagen , en tot wraak aanzetten.
Het is myn gebrek niet ongehoord te ver-
oordeelen.
Hier neffens de bewyzen van het gene men
u te lasten legt, en teffens de middelen , waar­
mede gy u mooglyk zult kunnen verdeedigen.
Is de Gefchicdenis, die gy my van uwe Af­
komst verhaald hebt, waarachtig en gegrond,
dan zyt gy onfchuldig : dan zyt gy des Rit­
meesters Zuster, en kunt u, voor het verlies
van eenen tederen Egtgenoot, die ik voor u
niet wcezen kan , door de aanwinst van een
Broeder, dien gy bemint, zien vergoeden.
Doch is uwe geheele Gefchijedenis een Ver-
'digtzel, dan is het een afgrysiyk bedrog! Dan
is myn lyden aan dat van Henriette gelyk !dan
is alles waar, en gy zyt een diepbedorvcn
Schepzel Hoe ondraaglyk uw Huuwlyk met my
ookwezcnmooge,diteci)terhadik niet verdiend.
In

( 93 )
In dat geval heb ik grootlyks medelyden met
li» want het is onmooglyk , dat gy niet den gan­
fchen lastgevoelen zoudt, die u op de ziel ligt,
daar ik blyken befpeurd meen te hebben, dat
gy een gevoelig hart bezit, en ik my van de
Huichlaary nog zulk een fterk Tafereel niet
kan maaken , dat ik ze my onder uwe gedaante
durf voordellen.
't Zou fchandiykzyn , wanneer gy en de Rit­
meester my zoudt hebben kunnen bedriegen.
Onder den naam van eenen Vriend drong hy
zig by my in^- Om uwen wil heb ik hem aan­
genomen. Het gebrek myner verkeering met
ü, wilde ik door een Vriend aanvullen. Doe
my niet op misbruik denken! dit zou my
ganschlyk vernederen.
Hoe zeer ik nu van het tegendeel overtuigd
wensch te weezen, om nog eenige verzagting
in myn Noodlot te ontdekken, wilde ik echter
gaarne de waarheid weeten, want op nieuw
wil ik niet bedroogen worden 1 • Is echter
myne vrees de waarheid, dan weet ik , dat het
Noodlotmy tot den ellendigften van alle fterfiin-
gen voorbefchikte, en my noodperst, om alle
gedagten op toegecvenheid te iaatcn vaaren.
Antwoord my ten fpoedigfte, want hier van
hangt

(n)
hangt myn gansch befluit af! Gy hebt In geen
der beiden gevallen iets van my te vreezen;
want in het eene, ben ik u de grootfte ver­
goeding fchuldig, en in het andere, ver­
dient gy zo veel medelyden , dat het zonde zou
zyn, wraak over u te neemen.
FERDINAND.
D E R T I E N D E B R I E F .
Ds A.lvokaat Wurm aan Louiza.
"V^"an Maria kan ik u verder niets melden ,
maar,Louiza !des temeer van my zeiven. Dee­
ze reis fchynt beftemd te weezen, om dat ge-
' ne te voleindigen, 't welk de zwaarmoedigheid
in my ontgonnen heeft. Eiken dag word ik te
meer verfterkt in de verzekering die myne ziel
heeft, dat ik u ongelukkig zal maaken, inge-
valle ik langer by u blyve, 'en dan komt
het befluit my in 't hoofd, om my van u te
fcheiden.
Men

(95 )
"Men word de geringheid van zig zelvetrnfer
eerder gewaar, voordat men aan anderen ziet,
hoe verre zy boven deezen of genen verheeven
zyn. Welk een afftand tusfchen Ferdinand
en my! Geloof my Louiza ! Wanneer
ik bedenk, hoe zeer uw beider geitellen
by elkander voegen, dan word ik gedwongen,
om my zei ven te verachten, want nooit ben ik in
ftaat, om dat gene voor u te weezen, 't gene
hy voor u zou hebben kunnen zyn! In die
oogenblikken kan ik het u ook geheel niet ten
kwaade duiden, dat gy geene liefde voor my
voedde, of nog voedt! De erinnerifig aan den
zagten, toegeevenden en tederen Man moet
niet flegts den ftootenden, onhandelbaaren en
grilligen Man uit zyne plaats dringen, maar hem
ook geheel en al gehaat maaken.
Was het niet om uw Vader, gy zoudt my
nooit weder zien. Ik zou hem aan uwe oogen
onttrekken, die u nimmer blydfchap kan ver.
oorzaaken, en die, by elke gedagten aan u,
zig zelfverwyt, dat hy u ongelukkig maakt.
Nimmer, Louiza .'heeft deeze bui my zo ver-
fchriklyk overvallen als heden. Ik hoop ech­
ter dat ze ten minften iets tot bedaaren zal
komen , want zo als ik thans gefteid ben,
waag

waag ik het niet, om tot u weder te keercn.
Ik geloof de reden hiervan in een gefprek tc
moeten zoeken, dat ik nog gifteren avond met
Wahler had. Wy fpraken van zyne Vrouw. Hy
verhaalde my, hoe hy alles in 't werk gefteldbad,
om haar het leeven draaglyk te maaken, ver­
mits hy zig niet in ftaat bevind, van met haar
te kunnen verkeeren. Zyne leevendige ver-
beelding.had hem menigwerven , in oogenblik-
ken waarin hy meer geneegenheid voor haar
ontwaarde, Henriette's Beeldtenis voorgefteld,.
en, zyne misdag befpeurende, had hy ze met
afkeer van zig weggeftooten. Dit had hem
behoedzaamer doen worden , en om zig niet
verder aan haar te vergrypen , had hy zig haar
byzyn onttrokken. By dit gezegde kon ik my
zekere ontmoetingen, die ik met u had, niet
uit de gedagten brengen,waarby ik u dikwils af­
wees , wanneer gy met uwe vriendlykhceden ,
myzogt te vervrolyken ! — en bedenk ik dan,
dat ik aan een Engel doe, 't gene Wahler aan
eene Duivelin deed, dan moet myn vuistflag on-
gelyk grooter weezen, en het ergfte van
allen is, dat ik niet zou kunnen nalaaten het
zelfde tc doen, wanneer ik my weder in 't ge­
val bevond.
Ik

( 97 )
Ik vroeg Wahler, hoe hy zig gedraagen zou,
wanneer hy bevond.dat zyne Vrouw onfchuldig
was. De.ganfche fchadevergoeding, antwoordde
hy my, beftond in zyne bezitting.
Ik poogde van hem teverneemen, of er alsdan
niet een foort van nadere verééniging tusfehen
hen kon ftand grypen, en of het niet mooglyk
ware, dat dit geval eene Liefde kon doen gebooren
worden , die voorheen niet beftaan
had ?
Het was in de daad dwaasheid van my, in
deeze omftandigheeden, hem 'diergelyk eene
vraag te doen , doch ik deed ze, om zyne ftand-
vastigheid, waarvan ik reeds overtuigd was,
des te meer te bewonderen ! 0f om rond
uit de waarheid te zeggen, om nog fterker be­
wyzen voor myne vernedering in te zaame-
len.
De Liefde, antwoordde Wahler, laat zig
door niets bedwingen. Van Vooroordeelen
kan men door redeneeren en ondervinding te
rug gebragt worden , maar eene hevige minne­
drift laat zig niet onderdrukken; offchoon men
haar den zwaarften last oplegge ! — Hoe het
ook gaan moge, ik zie myne Vrouw nooit we­
der !
j II. DEEL. Q H A A R

C 98 )
Haar nóóit weder zien? en zal dat fcha-
devergoeding weezen P vroeg ik.
Volkomen! gaf hy my ten antwoord: want
ik moet bekennen , dat ik my, in dat geval, on­
waardig zou keuren, haar weder te zien. Zeg
my toch eens, met welk eên gelaat zou ik haar
ónder de oogen durven treeden, - haar, die
aan my, zo als dan het geval zou wcezcn,
haar gansch geluk heeft Opgeofferd, en die ik
daarenboven nog in haare eere zogt aantetas-
ten? Het zou myn pligt weezen, my van haar
verwyderd te houden.
In het ander geval moet ik haar byzyn nog
meer vermyden. De bedaarde Wysgeer zou
mooglyk voor den opftuivenden Egtgenoot moe­
ten onderdoen! • en zy, die ik myn
groótfte medelyden waardig keurde, indien ik
haar uit een ander oogpunt befchouwde,
Zou mooglyk myn toom ten hevigften doen ont­
branden , en my in een Barbaar tegen haar her-
fcheppen.
Dit Character, vervolgde hy meer gevoelig,
feezit ik, en heb gevoeld het te bezitten ! Ik
zal het hem ook doen gevoelen 1 Ja ! myn
Vriend ! ik heb my zulks vastlyk voorgeno­
men. Stel u in myne plaats! Verbeeld u Has­
ten,

C 99 )
ten, en dat alles waar zy, 't gene van hem ge­
zegd word ! verbeeld u Henriette ! verbeeld u
myne Vrouw, en hoe ellendig zy beide zyn,
de onfchuldige met de fchuldige ! Verbeeld u
dan verder dien Satan, die de eene verdierf,
en de andere van den top des geluks in een
jammerpoel nederftortte! en laat de ftraf
van deezen Booswigt my bevolen! Aldus
denk ik, myn Vriend !
Ik geloof, Louiza! dat deeze Gefchiedenis
een treurig uiteinde zal hebben, en het moet
alzo beflooten weezen! Indien Wahlers
Vrouw zig al van de kunst der veinzery be­
dient, en het gewaad der fchynheiligheid om­
hangt, dan geloof ik nog, dat de ontdekking
van de Zuster des Ritmeesters de zaak eene
geheel andere wending geeven kan en moet.
Ik wensch flegts, dat de Ritmeester fpoedig tot
ons mag overkomen, dewyl hy mooglyk nog
middelen aan de hand zou kunnen geeven, om
het fterkgroeiende Onheil aftewenden.
Ferdinand fprak vervolgens weder van u,
en vloeide over van Loftuitingen. Ik be-
fpeurde maar al te duidlyk, dat zyne ziel de
uwe aankleefde! dat gy die ganfche reeks van
innerlyke Onrusten van hem zoudt hebben
G 2 af-

( 100 )
afgewend , byaldien gy zyne Vrouw geworden
waart! dat dat zagte, welwillende van zyn hart,
die mcnfchenliefde, die in elk eene zyner trekken
doörittaalt, over dat thans zegepralende
hartstochtlyke gewislyk de overhand zou hebben
moeten bekomen'. —, ©y zoudt hem bemind
, en uwe tederheid hem openlyk betoond
hebben! Gy hadt hem buiten zig zeiven en alle
rampen ontvoerd , gelyk gy my gedaan zoudt
hebben, wanneer gy my met uwe Liefde en
tederheid verwaardigd hadt'. — Doch waarom
maak ik hier deeze vergelykingen ? Lief,
b e s t W i jf! Ach! laat my treuren! treuren,
om dat ik geloof meer te verdienen, dan
v. s r l a n g | treuren, om dat ik veelligt onrechtvaardig
ben.
* * * * *
De Brief van Maria is er, en alles, al­
les is verlooren — Ha! — andermaal heb
• lk my zelf bedroogen! andermaal te fchielyk
geoordeeld! en op rekening van den Mensch
gezet wat op rekening der omftandigheeden ge­
field moet worden ! Hasten is de eerfte Schurk,
die Gods aardbodem draagt. Hy is de vervloekt-
ft e
Verleider der Onfchuld, die van Maria,
naam-

( IOI )
naamlyk ; want in haar heeft hy der Deugd het
belle hart ontroofd!
Ik laat het aan u over! Lees haar Brief !
Ferdinand vergunde my er een affchrift van te
maaken 1 Oordeel zelfs, of zy niet al uw Me­
delyden en dat van de geheele Waereld ver­
dient. Ferdinand zal ook zo zagtlyk met haar
te werk gaan, als men van zyne grootmoedig­
heid verwagtén kan, hoe gevoelig hy anders
ook zy, van derwyzen zig in zyne eere getast
te zien!
Doch tegen haar Verleider is hy onbedaar-
baar vergramd! De reeks van fchanddaaden,
diehy op zyne rekening ilelt, vordert zelfs van
den verdraagzaamilen en geduldigften Man na­
denken ! — en men kan het hem niet ten kwaa-
de duiden, wanneer hy het voor geoorloofd,,
ja! voor edel houd , om dat Ondier uit de
menschlyke faamenleeving te verdelgen.
Ik kan zyn Plan niet geheel doorgronden,
maar Ffastens verderf flikkert er aan alle zy-
den uit. Indien hy, by de uitvoering , flegts
voorzigtigheid genoeg gebruikt, om er zelf
niet het Offer van te worden. Hy heeft het
eerfte aan Henriette gefchreeven, en hoe zeer
ik hem ook verzogt zulks naartelaaten, was
G 3 hce

( 102 )
het my onmooglyk hem daarvan te wederhou-
den. Ik bragt hem 't gevaar onder 't oog, dat
er voor de arme Vrouw uit ontftaan kon , in-
gevalle Hasten den Brief onderfchepte. Hy
gaf my daar op zeer droogjes ten antwoord :
Dat zy niet meer lyden kon, dan zy reeds leed,
en zyne fpoedige tegenwoordigheid zou haar
ongetwyffeld van alle dwinglandy haars Mans
verlosfen.
Dus verre zyn de zaaken gevorderd; en nu
fpoede ik my weder tot u te rug. Ik zal ech­
ter, op myn terug reis, de Ongelukkige een
bezoek geeven, om haar te zeggen, dat haar
Noodlot draaglyker is dan zy gelooft.
Dan kom ik wederom tof u, Louiza! om nog
eenmaal te beproeven , of myn Geest myne
hartstochten meester kan worden ! Doch ik
zeg u vooraf, dat ik opgemerkt heb, dat ik
knorrigcr ben geworden, dan ik geweest ben,
èn dat ik derhalven, voor u mooglyk nog on-
verdrraglyker zou weezen ! en in dat geval,
weet ik niet, wat er van ons te worden ftaat.
Doch ik zwyg hiervan, om u niet in voor­
raad te bedroeven. Misfehien zyn het grillen,
die noodwendig met myne tegenwoordige denk­
beelden , ( uit de ongelukkige Huuwlyken, die
ik

( 103 )
ik voor my zie, gebooren,) gepaard moeten
gaan, en die ophouden zullen , wanneer de in­
druk, die dezelven veroorzaakte, zal uitge-
wischt zyn.
Spoedig zal by u zyn uwen
V E E R T I E N D E B R I E F .
Maria aan Ferdinand.
Myn heer!
w anneerlku zegge, dat fchaamteen droef­
heid my beurtlings martelen, geloof dan niet,
dat zulks eerst heden , toen ik uwen Brief be­
kwam, een aanvang genomen heeft. Reeds ze-
dcrt langen tyd, waren myne traanen de be­
wyzen myner fmart over myne onrechtvaardig­
heid.
WURM.
Ik waag het niet, om myn leeven en myne
bedryven te verdeedigen! maar ik waag
I.-t, van u te durven vergen,dat gy het voor
G 4 my

( i°4 )
my doet! — Gy zult my oordeelen, en aan uw
oordeel onderwerp ik my. Gy zyt de eenig-
fte onder de Leevenden dien ik beleedigd heb.
Myne Ouders, die wraak over my roepen,
ruiten in het Graf, dat zy, om mynen wil, te
vroeg bevvoonen. Ik ben de fpeelbal van het
Ongeluk geworden , zonder dat ik zulks be­
geerde te zyn. De eerfle fchrede daartoe, vcr-
raschte my derwyzen, dat ik er geene de min­
fte gedagten op had, en toen ik gevangen was,
kon ik niet weder te rug.
Lees den Brief eens, die ik, in de dagen
myner ondeugenheid, aan eene myner Vrien­
dinnen fchreef, en gy zult overtuigd worden,
dat ik niet zo gansch flegt dagt. Myn Verlei­
der is dezelfde, die u, en uwe Henriette on­
gelukkig gemaakt heeft! Hadt gy, toen gy de
eerftemaal zyn Naam op uwe lippen naamt,
myn gelaat in aanfchouw genomen , gy hadt er
uit kunnen ontwaar worden, dat er tusfchen
my en Hem iets gebeurd moest weezen ! Want
eene gloeiende fchaamte overdekte het zelve,
en een vuur doordroomde alle myne aderen.
Heden kom ik op een Hoofdpoint van myn
leeven.
Ik ben de Zuster van den Ritmeester niet,
en

( 105 )
en ik heb reden, om den Hemel te danken, dat
ik het niet ben. Ten tyde, dat deeze Onge­
lukkige tot mykwam, was hy myn Geliefde,
en was zo weinig als ik verdagt, dat door haar
ons Noodlot zulke verwonderlyke wendingen
zou hebben kunnen neemen.
Het waren niet blootlyk de omftandigheeden
van den Ritmeester, die my noodzaakten, dien
Oord te verlaaten, want aan Minnaars kon het
my in dien tyd niet ontbreeken : maar die ge­
trouwe, onbaatzugtige Liefde van eenen Egt-
genoot, had my een afkeer ingeboezemd, te­
gen alle die vlugtige vermaaken, die op my
te wagten Honden. Een onfchuldig Meisje in
de Zuster des Ritmeesters te aanfchouwen,
herriep voor mynen geest de tydcn en om­
ftandigheeden van myn ouderlyk Huis. Ik be-
floot my voor haar uit te geeven , en te zien
of ik eerlyk en braaf door de Waereld zou
kunnen komen. Dit was myn vast voornee-
men. Zo weinig ik voor myne Gezellinnen
het aanzien wilde hebben, als of een deugd­
zaam gevoel myne fchrcden beftuurde, zo ze­
ker wa#e het echter, dat er geene gedagte, dan
van onwrikbaare ftandvastigheid , in myn bin-
nenfte opkwam.
G S In-

( IQÖ )
Indien de Brief aan Lotje u eenige twyffeün-
gen baart, bedenk dan, dat ik aan een Meisje
fchreef, die met elke deugdzaame aandoening
den fpot dreef, en dat de befte voorneemens
niet vry zyn van zwakke oogenblikken, waarjn
de herdenking der ondeugd, een zweem van
genoegen over 'de ziel en haare daaden ver-
fpreid.
Toen gy my te kennen gaaft, dat gy my wel
als Vrouw kost fchatten en hoogachten , doch
my niet met de tederheid van eenen Egtgenoot
beminnen, toen nam ik er waarlyk genoegen
mede, niet, om dat ik wederom voorneemens
ware uittefpatten, deeze gedagten waren
verre van my! maar ik was misleid ge­
worden ! Ik had bemind en beminde nog, en
•wist derhalven.dat ik niet aan uwe Liefde zou
hebben kunnen beandwoordden, offchoon gy
rn/ dezelve geheel gefchonken hadt. Ik had
echter geen voorneemen u ongelukkig te maa­
ken , had ik zulks kunnen voorzien, ik had
ftand.vastig eene Verbindtenis met u afgeflagcn!
Neen ! ik wilde myn eigen geluk bevorderen,
en vermeende het geval niet genoeg toekunnen
• danken , voor den wenk, dien ik heden zo zeer
betreuren moet.
Her-

( io 7 )
Herinner u gunftig, hoe er naderhand ver-
fcheidene niet zeer aangenaame onderhande­
lingen tusfchen ons plaats vonden ! hoe uwe
grootmoedigheid en gedraagingen tegcns my,
my eindlyk noodpersten u te waardeeren en te
beminnen ? Er was een tyd, waarin myne
Liefde den grootften graad van fterkte bereik­
te ; waarin geene Vrouwlyke fierheid my we-
derhield,en ik u met geweld begeerde te vero­
veren ! 't Kan zyn, dat ik te veel ondervin-
. ding voor een onfchuldig en onnozel Meisje
liet blyken ! Toen noemde gy my eene
Byzit! ik was zulks niet, maar ik was
het geweest, en ik verfchrikte. Van dat tydftip
af, heb ik my ingehouden, en, in eene der
ongelukkigfte oogenblikken, daar ik reeds dik­
wils geweend had, en ik onvertroostlyk treur­
de, dat ik niet beminnen moest of mogt, ver­
toonde zig de Ritmeester voor my! D.e
Ritmeester! dien ik zo tederlyk beminde, die
ook my zo tederlyk bemind had! e a ' ,
myne ftandvastigheid verdween!
't Was echter niet zonder gevoel te hebben,
dat ik onrechtvaardig handelde. Aanftonds,
na myn vergryp, ontwaarde ik het alreede'.
Doch ik had met eene hartstocht te kampen,
aan

( io8 )
aan welke het geene moeite kostte my ter neder
te werpen, en hoe was het derhalven mooglyk
voor my, te kunnen zegepraalen ? Ik gaf my
•alle moeiten van de Waereld, om myne mis­
daad te verkleinen ! Het gemis uwer Liefde;
de oudere Rechten van den Ritmeester; de
' leevendigheid van myn Natuurgertel, — alles
werd in de fchaal gelegd, om het ongelyk,u
aangedaan, op te weegen, maar alles werd te
ligt bevonden '. Eindlyk kwelde my myn Ge-
weeten onöphoudlyk met zyne verwytingen >
en hoe onuitfpreeklyk ik den Ritmeester ook
beminde, zo moest hy echter myn Deelgenoot
in alle deeze Folteringen weezen. Onze Ge-
fprekken beitonden grootendeels uit verwytin­
gen , en wanneer de Liefde ten toneele kwam,
dan ftrekte het enkel, om ons te beklaagen,
dat wy niet bevoegd waren, om ze onderling
elkander te bewyzen.
Kan het iets ter verzoening van uwe recht­
vaardige Gramfchap toebrengen, wanneer ik u
zeg , dat onze laatfle verkeering geheel on­
fchuldig ware! neem het dan voor eene pleg-
tige belydenis van my aan ! Wy hebben treu­
riger dagen gefleeten, dan ik van de hand des
eevals verwagtede, engy, Myn heer! Gy zyt
dik-

( iog ) '
dikwerf het Onderwerp onzer gefprekken ge­
weest. Wy hebben geweend, om dat wy «
misleiden moesten. Wy hebben ons zelve,in
vergelyking van uwe grootmoedigheid en edel
Character, zo gering bevonden, dat wy met
verachting op ons zelve nederzagen.
Veroorlooft gy eene Ongelukkige, die da
ganschlyke uitgieting ven uwen toorn verdient,
iets te zeggen ter vetdeediging van Hem, die
haar medcpligtige is! weet dan, dat hy
my beminde ! — vuuriger en oprechter moog­
lyk beminde, dan een Man zyne Vrouw ! dat
hy u hoogachtte , en menigmaalen zig zelf
vervloekte, om dat hy bedrieglyk omtrent u
te werk moest gaan. De inleggende Brief
ftrekt ten fpreekende bewyze, hoehyheeden
denkt, en of hy geen medelyden verdient!
Zie daar, Myn heer! de openhartige bely-
denis, welke gy van my begeert. ]k heb geene
reden, om de waarheid te verdonkeren. Ver­
beeld u Maria als het ellendigfte en ongeluk-
kigfte Schepfel! verfcheurd door het gevoel
myner fchande! nedergedrukt door de overtui­
ging van myne wanbedryven ! onwaardig den
oogöpflag van elk fterfling, die edelaartig
denkt ! Tot in de ziel belaadcn met de wroe­
ging»

C «o )
ging, van myne Ouders,ten ontyde, ten gra-
Ve te hebben doen daalen ! Gemarteld door de
erinnering van u , die reeds zo ongelukkig
waart, nog ongelukkiger gemaakt te hebben!
verzekerd , dat ik zelve, door den vernieuwden
omgang met den Ritmeester, de oorzaak der
onheilen was, dewyl ik hem had kunnen af-
flaan ! en eindlyk, gepynigd door de gedagten,
by elk eene myner handelingen, dat niets in de
Waereld in ftaat zy, om dit alles te herftellen
en goed te maaken , al ware het, dat ik er eene
ganfche eeuw boete voor deed! dus is
myn toeftand! Neem dit alles te faamen,
en zeg my , of gy een ellendiger Voorwerp
weet, dan ik ben !
En nu, Myn heer! indien het in uw ver­
mogen is, voor dit alles my te doen boeten,
öp eene wyze, die my hier namaals op eenige
rust kan doen hoopen , ftel het dan in 't werk!—
Straf my ten ftrengfte! mooglyk zal zulks myn
beangftigd hart verligten. Geene fchande, geene
befpotting, geene beleediging, geene vernede­
ring zullen my te zwaar te verdraagen val­
len !
Grootmoedige Weldoender! aan wien ik een­
maal de wederkeering tot myne onfchuld te
dan-

( m )
danken had, verwek gy het gevoel ifl
myne ziel, om voor myne vergrypingen te kunnen
lyden.
Hoe vuurig wensen ik nog eens te kunnen
wederkeeren, tot die jaaren , waarin ik goed
én onfchuldig, aan de zyde myner Ouders,
als in een Paradys, nederzat, v/aaruit dë Ver­
leider my wegrukte I
Kon zulk eene wensch vervuld Worden, ik
zou beproeven, of ik door ftandvastigheid ,
door verloocheningen van alle genoegens, de
eeuwige Folteringen van myne arme Ziel zou
kunnen afwenden,en het gene gebeurd was,ia
eene eeuwige vergetelheid dompelen!
Geest myner Moeder! zalige Schim van my-
nen Vader 1 indien het u vryftaat een oogöp-
flag op uwe ongelukkige Dogter te werpen !
o ziet dan heden nederwaards! ziet op haar,
waar zy weeklaagt , en vol naberouw onder
haaren last zig kromt! waar zy elke onrecht-
vaardigheid , waar zy alles wat gy haar deedt,
by verdubbeling befchouwt! waar zy u fmeekt,
voor haar te willen bidden, dat de toorn
der eeuwige Gerechtigheid over haar verzagt
worde!
Vergram u niet, Myn heer ! om dat myne
wee-

( It* )
weemoedigheid u met klagten verdooft! Ik
zal tegen u zwygen, want zulk eene Over-
treedfter voegt het fpreeken niet! Maar myn
Gevoel is zo teder, dat ik het niet verbergen
kan ! Myne klagten zullen u ook geen me­
delyden vergen , zy moeten u alleenlyk over­
tuigen , dat ik niet geheel verhard, niet ge­
heel verwerplyk ben!
Verhaast uw befluit ten mynen opzigte! Ik
dugt veel meer uw medelyden dan uwe gc-
ftrengheid ! de laatfte zal my welkom wee­
zen ! doe dezelve in volle kragt gevoelen aan
haar, die zig niet meer noemen durft: uwe
MARIA.
•VYF-

(.113 )•
V Y F T I E N D E B R I E F .
Ferdinand aan Maria.
Ongelukkige Vrouw I
Ik ben zeer bedroogen geworden. Gy hebt
het weinigje geluk , 'f geen ik droomde op
deeze Waereld nog te bezitten, naamlyk het
voorneemen om u gelukkig te maaken, ge­
heel verwoest. Gy hebt my in twyffel ge
bragt, of er nog wel Onfchuld in de Waereld"
te vinden is! Gy hebt my in myne eere ge­
tast, en een Schurk het middel in de hand ge­
geeven , om my ganschlyk te vernederen.
Indien ik niet alle myne menschlyke Wysgeer-
te te hulp riep, zou ik zekerlyk op wraak be-
dagt weezen. Maar hoe kan ik my op u wree-
ken , daar ik in het einde van onze Egtver-
bindtenis meer onheilen voor u dan voor my
befchouwe ! daar ik in uwe Gefchiedenis en
denkwyze veele verontfchuldigingen ten uwen
voordeele vinde ,' welken ik niet vewagtte !
daar uw Brief my.die teleedigd ben geworden'
H. DEEL. H da

( H4)
de traanen uit de oogen perste'. Hoe zou
ik by dit alles wreed kunnen zyn ?
Wy moeten fcheiden 1 dit is eene uitgemaak­
te zaak! alleenlyk moet onze fcheiding zo ge­
heim blyven als maar mooglyk zy!
Ik zou u niet geftreng kunnen behandelen,
al hadt gy my zelfs nog meer beleedigd. Gy
waart onfchuldig in 't gene gy deedt! Uw Ver­
leider draagt alleen de fchuld! Hy, die u uit
de liefdearmen uwer Ouders rukte, en uleerde
van het pad der deugd te wyken, hy moet er
de ftraf voor lyden !
Heden begryp ik het gedrag van den Rit­
meester, toen ik hem, even voor onze fchei­
ding, myne verdenking omtrent u te kennen
gaf. Zyn nedergeflagen oog, zyne ontfteld-
heid, was derhalven geene onfchuld, maar een
bewys van fchuld. Ik vergeeve het ook hem;
want opzetlyk beleedigde hy my niet. Ik be-
fchouw dit als eene befchikking van den He.
•mël, ten einde my te wreek en aan dien .Boos-
wigt, die de bron van alle deeze Ongeluk­
ken is.
Ik zal bezorgen , dat onze fcheiding in flilte
gefchiede. De Advokaat Wurm neemt daar
.toe de noodige Maatregelen, en zal ook de
zaak

( U5 )
zaak voor u ter uitvoer brengen. Gy behoudt
•fct flegts alles, wat gy van my hebt, maar ik
geef u nog een gedeelte van het myne, want ik
behoef niet veel meer.
Het doet my leed,Maria j dat ik eene waare
Liefde die tusfehen u en den Ritmeester
fcheen plaats te hebben, inbreuk gedaan heb
en ,k wenschte, dat het niet gefchied ware'
Gy weet echter, dat ik onfchuldig ben en'
volgens uwe eigene belydenis , geloof ik, dat
gy toe„; f l de gedagten waart, dat gy met my
gelukitig kost zyn!
Intusfchen blyft een fout altoos een fout
hoe veel er ook by mag komen, om dezelve
te verminderen. ïk laat het aan u over hoe
gy het begeert aantevangen, om deeze vlek
e e V e n
" '
'
d e r w v z e
" 'e bedek­
ken, dat dezelve niet in al haar Grootheid gezien
Worde.
6
Indien de raad van eenen Vriend by u g eId
(want uw Vriend zal ik blyven, offchoon het
gros der ftervelingen my het recht toekent, van
uw Vyand te moeten weezen,) - verkies dan
de eenzaamheid! Zy is meer dan eenige ande­
re leevenswyze in ftaat om ons te overtui-
gen, in hoe verre wy wel of kwalyk handel-
H 2
den,

( tt6 )
den, en in 't weezen der zaak,maakt dee­
ze enkele overtuiging ons berouw en onze be­
keering uit, want zy brengt ons zo verre, om
nooit weder dat gene te doen , dat wy een­
maal als kwaad befchouwden.
En indien , waaraan ik niet twyffel, eene zui­
vere, hartlyke en ongevergde vergeeving.iets
toebrengt om eene zaak te vergeeten,en als 't
ware ongedaan te maaken, wees dan van de
myne verzekerd.
Bekommer u verder niet over myn Lot. Het
mag, in 't oog der Waereld, zo zwart en bloe­
dig gefchreeven zyn als 't wil, ik weet echter,
dat er een Rechter is, wiens vierfchaar recht­
vaardig is, en ongetwyffeld is de rechtvaardig­
heid op myne zyde.
Leef gelukkiger dan uwen Vriend
WAHLER.
ZES

C "7 )
Z E S T I E N D E B R I E F .
Ferdinand aan Henriette.
Vreede, vreede, vreede over u.myne befte
Henriette ! wanneer uwe omftandigheeden voor
eenigen vreede vatbaar zyn. Ik heb den bit"
terften Kelk myns lydens gedronken ! Sidde­
ring en fchrik heb ik er by ondervonden!
Tienwerven rilde de dood door alle myne ade­
ren ! ftremde tienwerven den loop myns bloeds,
en deed het tienwerven wederom vlieten, om
my van vooren af aan te pynigen !
Alles, alles wat gy my gemeld hebt, is de
waarheid ! Ik ben gevallen! zo diep
gevallen , dat ik niet weder kan opgerigt wor­
den ! wraak! flegts volkomen wraak! —
zy is hier een weldaad! en na dezelve
ben ik mooglyk een der grootfte Weldoenders
van 't menschlyk Geflagt!
De Engel des Verderfs ftond dikwerf naast
my, wanneer ik myne beftemming overdagt. In
een aangenaam licht ftelde hy zig over my,
H 3 my

C "8 )
my vle'ende, met eene vernietiging, (zo veel
mooglyk te verbeelden was) van al het gebeur­
de ! doch ik wederftond hem ! en nu ben ik
ruftiger. Ik heb my al myn lyden als nood-
zaaklyk voorgefteld. Ik overzie een- reeks my­
ner toekomllige handelingen, in het Boek des
Noodlots aangetekend. Ik zal myn gemaakt
Ontwerp volgen, en alles doen, waartoe eene
verborgen, onverlambaare, doch van my onaf-
hanglyke dryfveer my aanfpoort.
En uit deezen hoofde is het een weldaad
wanneer wy elkander zien ! — Ja! Henriette!
ik kom tot u, ik kom, gelyk voortyds!
met de zuiverfte en oprechtlle liefde! Ik
kom openlyk en bekend ! Ik kom als uw
Vriend, wien geen mensch den toegang wee-
ren kan ! — zelfs, uw Egtgenoot niet.
Egtgenoot? — neen! zulks is hyniet. Dee­
ze Naam , met betrekking tot u, maakt my
woedende; doet my dikwerf aan de Voorzie,
nigheid twyffelen, en flegts het allereruiligst
nadenken brengt my te rug.
Weg, weg met deeze zwarte Tafereelen! Ik
zie u, Henriette! Ja! gewislyk zal ik u zien.
Ik weet, dat ik dat bloeiende, leevendige
Meisje niet zien zal, 't welk ik agterliet, dat
Even-

C na )
Evenbeeld der hemelfche Schoonheid! die Be­
valligheid zonder wedergade! die my buiten
my zeiven voerde! ik ftel my voor kommer en
zwaarmoedigheid uit elk eene van uwe trek­
ken te zullen leezen, eene uitgeteerde gedaante,
te zullen aanfehouwen, die door boosheid eu
onderdrukking haaren bloei verloor! maar is
dat alles niet om mynen wil gefchied ? Heb:
gy niet om mynen wil geleeden ? En moet
ik niet, in weerwil van alle uwe ongelukken,
bevreediging voor my zeiven vinden!
01 ik zal deeze bleeke , vermaagerde, jam­
mervolle gedaante vereeren , even als men een
Heilig vereert, die ons uit de kaaken des doods
redde! Konde ik u wreeken! . deeze
verwoestingwreeken ! totdat uwe fchoon-
heid zig weder herftelde.cn ik alle myne rech­
ten op u wederkreeg! — Maar deeze ge­
dagten zyn onuitvoerbaar! De hoop is;
verdweenen, even gelyk de tyd, die niet we­
derkeert! Ik misleid my zeiven met ydele
hersfenfehimmen , en verhit myn bloed met
voortellingen van zaaken , die geen- weezen "
hebben, of kunnen hebben! j_k ben on­
gelukkig te midden in de gelukkigtte gedag­
ten.
H 4 En

C f*° )
En gy fpreekt van wraak tegen u, gy
droomt, gy waant en gelooft, dat gy u aan
myn ongeluk fchuldig gemaakt hebt? — Ach!
zwyg! arme Bedroogene! die de Voorfchrif-
ten van uwen pligt opvolgde, daarin uw ge­
luk zogt, en het niet vondt! die uw eigen wel-
zyn voor dat uwer Ouders hebt opgeofferd,
.en toen hebt moeten zien, dat zy het gewor­
den zyn! Laat ons nu onze onheilen , onze
noodlottigheeden tegen elkander in de fchaal
leggen, en gy zult zien, dat zy elkander op-
weegen ! Zy zullen elkander gelyk ftaan !
en zouden wy, vereenigd door de rampfpoe-
den, niet eenmaal het recht hebben, om on­
derling ons te verbinden? om daar, waar geen
ongeluk meer is,met elkander gelukkig te wee­
zen?
Gy beklaagt Maria, en ik, zou ik u
hierin niet naarvolgen ? Zou ik haar ook niet
beklaagen ? O ik zal nog meer doen, lie­
ve Jette! Ik zal voor haar zorgen , en
dat moet ik doen , vermits zy berouw betoont,
vermits zy verbetering belooft; vermits zy, —
doch lees zelve haaren Brief! — Deelneemen-
de traanen zal hy u uit de oogen persfen, en
gy zult haar, als eene Ongelukkige, als
i eene

( 121 )
eene veel Ongelukkiger dan wy zyn, — zelve
uwe Vriendfchap niet ontzeggen. Ik h.b be­
loofd haar Vriend te zullen weezen, en ik heb
haar zo veel toegelegd, dat zy niet noodig zal
hebben, op de genade van anderen te leeven.
Tusfchen my en het overige Menschdom,
behalven u, is alle gemeenfchap opgeheeven-
Zedert drie dagen heb ik met zulke dringende
reden, om ontflag van myn beroep aangehou­
den , dat men het my niet weigeren kan : en
deed men zulks, ik zou evenwel gaan, want
myn hoofd en hart deugen nergens meer toe,
dan om u de weinige dagen uwes Leevens ver-
genoegder te maaken , en om u over uw ny-
dig Noodlot te wreeken ! Waar ik een Mensch
ontmoet, beklaag ik hem, om dat hy een
Mensch is, en wil hem doen bezeffen, hoe
ongelukkig hy er aan toe zy, dat hy zulks is;
en enkel de gewoonte,om alles wat in de wae­
reld is van de befte zyde te befchouwen, plaatst
mydan weder in dien verftandigen kring, waar
ik liever buiten was.
Dus wankel ik, en zal ik blyven wankelen,
tot dat ik u zien zal! dan mooglyk, ten minften,
hiermede vertroost ik my, zal het beter met
my zyn.
H s Alle

C )
* AITe verpfigtingen aan uwen Man hoifderr
op, uit hoofde zyner behandeling. Hier nef-
fens zend ik u de Brieven , welke ten ant­
woord op de uwen ftrekten. Thans zend ik
u, die vrylyk toe , en weldra worden dezelven
gevolgd, door uwen
FERDINAND.
ANTWOORD OP DEN EERSTEN.
Verfchrikt, Ja! verfchrikt ben ik door uwe
letteren geworden ! Ik moet het u zeggen ,
al zoudt gyer de ongel ukkigfte Vrouw om wor­
den , want die aandoening kan ik niet verzaa-
ken, zonder de menschheid uittcfchudden.
Zo iets te verliezen, in een oogenblik
te verliezen, waarin ik alles, wat het Geluk
m/ toewierp, aan uwe voeten wilde nederleg-
gen, en niet te verfchrikken ? • • dat
kan niet weezen Henriette !
't Is my even als of ik wel gedaan had, dat
ik u niet antwoorden mag, dat eere en pligt,—
Ha! die woorden wekken my uit eene bedwel­
ming; want ik fliep ! —— Eere en Pligt, te­
gen een Schurk, die my u ontroofde? — Stil!
ilil! driftig bloed. Gy, Henriette! zegt:
Ja!

( "3 )
Ja ! hy was edelmoedig { _ en zie daar, hy is
geen Schurk meer.
Kom dan , gy Troost der Ongelukkiger! ! gy
hervatte moed ! Kom verfchanfching, waar
achter de zwaarmoedigheid zig verbergt, om
zig nog vaster te neftele».
Kom ook, gy, ftreelend Bedrog van alles
wat gy my fchryft! üw hart heeft geen
deel, dat befte IK blyft het myne! Kom
bekoorlyke verbeelding van het geluk, 't weik
wy, in betere dagen, beleeven zullen!
Maar, O Henriette! Henriette! ik roep te
vergeefsch! Niets van dit alles komt! -
Gy zyt voor my verlooren , - verlooien voor
altoos ! Schryf nimmer dien haatlyken
Naam, onder uwe Brieven!- Ik weet hem! -
Ja! goede God! met gloeiende let­
ters treft hy myn gehoor!
Evenwel evenwel zal ik u beminnen, -
Ja! Henriette! eeuwig zal ik u beminnen, -
beminnen zonder hoop, en in fmart ver­
gaan ! Louiza ! Spreekt gy van haar myne
hand tc geeven ? Eer fperre de aarde zig
open, eer deeze Verftoorfter van onze rust my­
ne hand erlange, - en - Ik heb haar even als
een Vrek de handen met goud volgeftopt.
In

( "4 )
In vertrouwen gezegd ! uw Man is evenwel
een Schurk ! uw Man? Hy uw Man,
en niet ik? Wat mensch onder Gods Zon
zou my dat hebben durven zeggen ?
* * * * *
Ik ben geweest als een Raazende, Henriet­
te! die dolle vlaag is thans weder voorby. —
O God ! wat is de Mensch! uw Man zal
u zeggen, dat ik niet fchryven mag !
Myne denkbeelden raaken in de war, zo dik­
wils ik aan u gedenk. Ik fchryf zaaken, die
gy noodwendig weeten moet, en zie, gy ont­
vangt myne Brieven niet. Maar ik zal
vöortvaaren. Kan ik my wel beter onderhou­
den, dan van u en met u?
4fF 4f? 4ff 4fF Jff
ANTWOORD OP DEN TWEEDEN.
Z. d. isden.
Ja! Vrouw! Neen! Meisje! — myne,
myne Henriette ! Ik zie die Naam zo op het
Papier, als gy dien uit uwe ziel opfchreeft.
Drie-

( f*5 )
Driewerf brandende ftaat by daar, en fpoore
my ten fchriklykfte aan, tot wraak tegen den
Booswigt.die tegen u huichelde; tegen u loog,
en met u den fpot dreef!
Snellyk gryp ik de pen, maar ach! Zy
ontzinkt myne vingeren, — want gy zult dee­
zen Brief niet leezen.
Ongelukkig gehuuwd! 't is waar, gy zegt
my zulks thans voor het eerst, Henriette!
maar ik wist het reeds voor lang, zonder dat
gy my het gezegd hebt! en ik weet zelf
nog meer ! Gy hebt den grootften Boef tot
uw Man bekomen, een koud , onaan-
doenlyk Schepzel, een vermomd Serpent,
dat u zyne fchoone zyde Vertoonde, en het
doodlyk vergift voor uw oog verborg ! Hy
vertreed de rechten der menschlykheid onder
zyne voeten! Dat Monfter, 't welk geene lief­
de kent, ftelt zyn vermaak er in, om met de
Liefde den fpot te dryven ! Hy heeft een
werk gewrogt, waarom de Duivels hem zege­
nen ,en de Engelen hem vloeken, wanneer het
deeze Weezens mooglyk zy, zig aldus uitte-
drukken. Hy heeft een band der ziele ver-
fcheurd, die door niets op aarde, dit gevoel
ik » weder veréénigd kan worden ! Hy heeft
twee

( 126 )
-twee menfchen ongelukkig gemaakt, die doof
de Voorzienigheid tot eene zaligheid van 't
Paradys op aarde beftemd waren.
O Goede, goede, —- driewerf goede Hen­
riette ! Wat is er van de wenfchen, die
gy voor my en myne Gade uitboezemde? Gy
befchouwt haar als zalig! 1 Ach! zy is het
niet. Hoe zou zy het kunnen zyn , daar
ik haar niet beminne ? daar ik, (en gy
gelooft dat ze u uit myn hart kan verdringen,)
haar dikwerf haat, dikwerf van my verwyderd
wensch ! Zy is my verveelende en lastig, want
zy is Gy niet! Zyis eene ongelukkige Vrouw!—
maar is zy het door my ? Neen ! — maar
door den Booswigt, uw Man; want een ander
zou haar, wanneer ik u bezeten had, geluk­
kig hebben kunnen maaken.
O Uwe hartlyke aanfpraaken op my zyn recht­
vaardig. Gy getrouw, teder Meisje! gy zult
die Rechten eens doen gelden ! Ik gevoel
het, de Mensch moet eenmaal in een toeftand
gefteld worden, die alles vergoed , wat voor
zo veelen, op deeze aarde, is verdorven ge­
worden ! Hoe zou het mooglyk kunnen wee­
zen , dat er geene Vergelding plaats zou vin­
den, voor alle de lydc.ns die wy ondergaan? —
dan,

( 127 )
dan, dan zoude Eeuwige onrechtvaardig zyn,
en dat is hy zekerlyk niet. De blyken zyner
Gerechtigheid zyn te menigvuldig en te zigt-
baar, dan dat wy ze een oogenblik in twyifel
zouden trekken.
Doch eene plaats in uwen Brief heeft my traa­
nen van berouw uit de oogen geperst. Ik hield
Louiza verdagt, en uwe verwyten hebben my
duidlyk gezegd en beweezen , dat ik zulks
deed ! Ja ! myne Waardfte ! ik had haar
myne hand moeten geeven ! Zy had het niet
kwalyk genomen, wanneer ik met haar over
u gefprooken had! Ik zou eene Vriendin ge­
had hebben, op wier boezem ik al myn hart-
feer had kunnen uitftorten.
Dit immers ware een weezenlyk geluk te mid­
den in myn ongeluk geweest! maar zulks is my
door de rechtvaardige Albeftuuring ontzegd!
die wilde, dat ik uw verlies in alle deszelfs kragt
zou gevoelen ! deszelfs gewigt moet ook
niet verminderd worden , op dat ik eens des te
beter ondervinde, het goede dat ik herkryge!
Herkryge! Zie, met zulke droomen kitr-
•telt zig myne verbeeldingskragt, even gelyk gy
ook doet! — O dat het niet enkel droomen
mogten blyven!
ANT-

C 123 )
ANTWOORD OP DEN DERDEN.
Z. d. 3iften.
Blydfchap en Droefheid bezielden mybeurt-
lings, onder het leezen van uwen Brief. Blyd­
fchap, vermits gy weet, dat ik u nog hartlyk
bemin, en Droefheid, om dat gy zo neerflag-
tig zyt.
In myne omftandigheeden , lieve Henriette'.
zyn er oogenblikken, waarin ik, om uw zelfs
wil, wensch, dat gy uw Man met zo veel toe-
geeflykheid behandelen moogt , als mooglyk
zy, ten einde gy u geen Hel op aarde moogt
bouwen. Er zweeft ook dikwils een denkbeeld
van toekomftige gelukzaligheid voor mynen
geest, die plaats zal vinden, wanneer men hier
de wederwaardigheeden met bedaardheid ver­
draagt. Alles wat gy my van uwe Ouders, die
ik hoogacht, fchryft,komt er daarenboven by,
en doet zyne uitwerking.
De betrekkingen waar in wy tot deeze Wae­
reld leeven, dwingen ons veeltyds anders te
handelen, dan wy naar het gevoel van ons hart
handelen zouden. Ingevolge hiervan, Hen­
riette! zou ik alles moeten aanwenden, om u
uit

C "9 )
uit de handen van dien Tyran te redden, wei­
ken zo wreed met u omfpringtjdoch dan moet
de verdienfte vervallen, en gy kunt de Kroon
des gedulds er niet van wegdraagen.
't Valt in de daad hard, onfchuldig te moe­
ten lyden! Doch is dit het lot van alle Ster­
velingen niet ? De maat des lydens alleen
maakt het onderfcheid uit. Veelen ondervin­
den dit flegts op zommige tyden! Gy echter,
dierbaar Schepzel , en ik ondervinden zulks
alle oogenblikken. Het verdriet verlaat ons
niet, maar daar voor zal ook onze beloo­
ning,
Ik ben gedwongen hier uit te fcheiden.
In ditoogenblik verwisfeit myn humeur en ook
myne denkwyze. Dit is ook eene zwakheid,
die ik voordéezen niet kende, en welke ik en-
kei aan myn ongelukkig Noodlot te wyten
heb.
De zwaarmoedigheid drukt myganschlyk ter
neder, wanneer ik de uuren my te binnen breng,
die wy ondergindfche boomen doorbragten ! —
O mogten zy nog éénmaal wederkeeren!
Eén, flegts één Gefprek met ui - Eéne
aanfchouwing van uw Engelachtig oog,
van uw fchoon gelaat, zo vol Liefde, zo on-
II. DEEL, I „~,

( I3« )
geveinsd, hartlyk fpreekende! O dat zou
my de voortmaak van -, zo niet de zaligheid
zelve weezen!
Dergelyke gedagten zyn mybyna te dierbaar
in de plaatfen en tyden der verganklykheid ! Ik'
neein ook elk oogenblik waar, dat my iets
van 't voorige erinnert; ik rek het zelve ;ver-
Iieze er, als t ware, my in,terwyl ik te mid­
den in den ge vreesden dood fchyn te leeven.
Hiermede fchep ik my zomtyds de vrolykfte
oogenblikken ! Uw tafereel van eenen toeko­
menden tyd, waarin vergenoegdheid ons lot
zal weezen, heeft my ganschlyk, - ganschlyk
betooverd ! Jammer is het flegts, dat deeze fcha-
duuwzo fchielyk verdwynt, en het lyden , in
alle deszelfs gevoeligheid en grootte de plaats
daarvan vervangt! daar ik u, in de ar­
men van den onvriendlykften Man, my ver­
beelde, te aanfchouwen , en door kommer ver-
fcheurd, myne aandoening door dwaasheeden
uitdrukke!
Gy zegt Liefde voor myne Gade te voeden,
•om dat zy myne Gade is! Ik bedank er u voor,
uit haar naam. Ik heb haar zulks gezegd, en
*y fcheen er zig over te verheugen; ik zeg,
zy fcheen, want zo dikwils ik van u of van
Loui-

( i3i 3
Louiza fpreek, betoont zy een foort van on-
verfchilligheid, die ik weet dat haar niet ei­
gen is, en welke my verhindert haar hart te
doorgronden! en zyn er heimlyke hartfeeren,
dan kan haare blydfchap flegts voorgewend
zyn !
ANTWOORD or DEN VIERDEN.
Z. d. 43ften.
Ik ontwaar allengskens, Henriette ! dat dee„
ze Brief u fpoedig geworden zal. Ik ben over­
tuigd , dat ik niet langer voor de vergetelheid
fchryve. Alles wat op aarde is komt tot ryp.
heid. De Boosheid groeit dus ook; wordt
groot en magtig, gelyk het onkruid,doch word
ook, even gelyk dit, daardoor te ryper voor
het vuur! Vuur en bloed is dat niet het
zelfde? Ja! weezenlyk is het dikwils zo
met my gefteld ! Dikwils is het zo, wan­
neer ik aan uwen Tyran gedenk. Hy is öok
hoog opgegroeid en ryp! Het Onkruid
ten vuure! en hy ten bloedigen wraake!
Dat immers komt op één uit?
Dus is ook de Droom, denk ik, en de wee-
I 2 zen-

( 132 )
aenlykheid veeltyds het zelfde. - Hoe fcbrifc
lyk zou het echter zyn , indien dit ten opzigte
van uwen Droom plaats vond ! In het
oogenblik echter toen ik hem las, bersteden
de traanen my uit de oogen, en hy ftond als
Waarheid voor roy! Als eene Waarheid,
die fteenen moest beweegen, wanneer dezelve
flegts voor eenig gevoel vatbaar was.
Zie, Henriette! op deeze Waarheid bouw ik
myne zekerheid, dat gy deezen Brief beko­
men zult, en dat ik u zien z»l! Doch is dit zo
niet, dan wil ik ze gaarne beiden laaten vaa-
ren! dan was ook uw lyden minder; en myn
vergroot Ongeluk zal te ligter door my gedra­
gen worden ! Want ik mag myn geluk niet op
uwen ondergang bouwen.
Is het niet erg genoeg Meisje! dat ik zelf
belyden moet, dat de wraak thans myn geluk
uitmaakt? Zulk een gevoel vereert den mensch
niet.
Gy bieldt u met iets anders bezig! Ik heb u
benyd; u benyd, om het uur, dat gy op
het Kerkhof doorbragt! Welk eene zaligheid ,
welk eene belooning zou dit niet voor veelen
geweest zyn, zulk een uur aldaar met u te fly-
ten! In dat oogenblik murmureerde ik, dat
onze

C 133 )
onze Befchermgeesc de magt niet bezat, om
iets diergelyks ons te kunnen voorzeggen ! Hoe
had ik daarheen gefneld , om by u te zyn,
en de zaligheid van zulk een uur te fmaaken !
Weldra echter herftelde zig myn vernuft,
en beduidde my, dat het niet goed geweest zou
zyn. Het vertoonde my u in de beftendige
betragting van uwen pligt, en ik werd over­
tuigd , dat gy, wel verre van my by u te dul­
den, my gebeden zoudt hebben, van u te willen
weg ihellen, ten einde uwe ziel met geene
heimlyke verwyten te bezwaaren , waar door
de fnoodheid van uwen Man een zweem van
gerechtigheid ftond te verkrygen !
Ik begeer ook op zulk eene wyze niet by u
te komen. Wanneer ik kom, zal ik komen,
vergezeld door myn Recht, dat zegevieren zal
over den genen, die de Onfchuld met voeten
vertrad ! Lang kan het niet meer duuren ,goed,
lydzaam Schepzel! dit ftaat vast by my ! — u
wreek ik, al moest ik met u omkomen 1
Ik ben, enz.
FERDINAND.
I S ZE.

, ( 134 )
Z E V E N T I E N D E B R I E F .
Lotje aan Maria.
In myn laatften Brief meldde ik u, ik geloof­
de, dat Ferdinand zeker ware. Ik althans was
zeker, zo. als men zulks denkt te zyn , wan­
neer het gevaar verwyderd is. Maar,Hemel!
had ik my ooit kunnen verbeelden , dat een
flegt Landmeisje, die hier de eenvoudigfle Fi­
guur fpeelt, my op de eerfte aanfchouwing
belangryk zou worden ; by de tweede my yver-
zugtig maaken, en fpoedig daarop my tot ver-
twyffeling brengen zou I
Drie dagen na de voorige onderhandeling
met de Moeder van myn Frederik was het
groot Bal. Mevrouw van N*** verfcheen er
onder de eerften,met haare Dogter: Zy was
pragtig, doch het Meisje zeer eenvoudig ge­
kleed; gansch in 't wit, flegts met eenige roo-
zen opgefierd, zonder diamanten, of eenigen
anderen toeftel der overige zwaar bevragte
Zaletëzelinnen. Zy bezat alles behalven een
be-

( 135 )
betooverend gelaat: Want zy was bleek, onre-
gelmaatig, en een klein ftompneusje , maar
blaauwe oogen, fchoon haair, eene fraaie ge-
ftalte.een voortreflyke voet en eene fyne hand
gaven, voor het overigen, haar een zeer be-
langryk voorkomen : eene verteederende zwak­
heid, die alles bekoorde, wat zy naderde,ze­
gepraalde boven alle haare andere bevallighee-
den. Natuurlyk geraakte het Gezelfchap in be­
weeging. De Schoonen fluisterden , en elk
fprak met haaren Oppasfer een zagt woordje
dat zekerlyk het bevel inhield, om dit Won­
derdier niet te naderen.
Geen een der Zaletjonkers liet zig met haar
in : het Bal werd geopend , en zy bleef alleen
op haar ftoel zitten. Dit oogenblik nam ik
waar, om my naast haar te zetten, zonder haar
ten Dans te noodigen , want ik dagt om 't ge-
heele Bal niet meer, maar was enkel er op be-
dagt, uit hoofde van een zeker inwendig ge­
voel , my zo na mooglyk aan haar te verbinden,
om daar door, kon het zyn , Frederik van haar
verwyderd te houden.
Zy antwoordde op alle myne Vraagen met de
uiterfte gepastheid. Ik ondervond daadlyk, dat
zy niet alleen met gezond verftand begaafd was,
I 4 maar

( 136 )
maar dat zy zig ook voortreflyk'wist uit té
drukken.
Ik zei haar, dat zy door haaren natuurlyken
en bekoorlyken opfchik en intreede, in deezen
Vriendenkring een nieuw tydgewrigt gemaakt
had. Zy antwoordde my hierop, dat zy ge-
weeten had, een Onderwerp van befpotting te
zullen worden, doch dat zy de gewoonte had,
om zig boven deeze vooröordeelen te verhef­
fen. Zy kon noch wilde haare grondftellingen
verzaaken, ten welgevallen van de grillighee-
den der Waereld. Natuur was haar Lieveling,
en deezen Lieveling ontrouw te worden, was,
volgens haare meening, denzelven ten hoogften
onteeren. Haare Moeder had de goedheid,o:n
in dit ftuk haar genoegen te geeven, en maakte
haar door dit te doen volkomen gelukkig.
Dit bragt ons Gefprek op het Landleeven ,
waaromtrent zy my zeide, dat zy zig maar wei­
nige weeken in de Stad ophield, die haar dan
nog zeer bezwaarlyk vielen. Ik gaf haar des­
wegens myne verwondering te kennen: onder
anderen voerde ik haar te gemoete: Dat de
Liefde, in haare jaaren , eene Hoofdbezigheid
van haare Kunne uitmaakte; en dat zy op 't
Land met geene mooglykheid,diegeleegenheid
kon

( 137 )
kon vinden, om de Liefde van alle zyderi te
leeren kennen, welke in de Stad overvloedig
en daaglyks voorkwam.
Wanneer ik my voorgenoomen had , ant­
woordde ze my, de Liefde te leeren kennen,
om er voor te vreezen, dan moest ik zekerlyk
kennis in de Stad maaken, en ik zou er my by
uitftek wel by bevinden; maar vermits ik be­
lust ben om de waare fchoonheeden der Liefde
te leeren kennen, ben ik genoodzaakt de Stad
te moeten ontwyken; ik moet haar by de een­
voudige Natuur zoeken, waar ik haar zo zui­
ver denk aan te treffen als de Natuur zelve is!
en waar ik volkomen genoegen zal hebben ,
daar ik hier niet dan hartfeer verwagte. Ik
weet maar al te wel, van veele myner Vrien­
dinnen, hoe gemaklyk het valt veroveringen
te maaken, maar teffens hoe moeilyk het zy,
die te behouden. Indien ik er ooit eene maak­
te, die myn hart welgevallig ware, en ik be­
vond my buiten ftaat, om ze te kunnen bewaa.
ren ! Ik was verlooren. .
• In 't zelfde oogenbljk kwam Frederik by ons,
en vroeg of ik eenige betrekking tot de Dame
had? Ik weet zelf de reden niet, waarom ik,
neen! zeide ! Ik voegde er in dien zelfden
I 5 drift

( 138 )
drift by, dat ik den ganfchen avond niet zou
danzen.
Dan verzoek ik, om uwe hand, Freule Net­
je ! — Ik keek; het Meisje keek! Myn naam,
Myn heer ! zeizy, verfchoon my, viel hy
haar in de reden , uwe goede Moeder beval my,
u aldus te noemen.
Haar gelaat werd zeer vriendlyk. Ik door­
grondde het oog dat zy op Frederik wierp; het
fcheen my veel te zeggen, en myn yverzugt
welde niet weinig op.
Met zo veel natuurlyke bevalligheid heb ik
nog nimmer een Meisje zien danzen Aller
oogen waren op haar gevestigd: Paar by Paar
voegden zig byeen , om er greetige Aanfchou-
wers van te weezen. Netje bloosde hoe lan.
ger hoe fterker ; geraakte echter niet buiten
poftuur. Frederik fcheen gaarne met haar te
danzen , maar ftelde het uit zo lang hem moog­
lyk was. Intusfchen was er iemand , die hem
iets in 't oor luifterde. Daadlyk geleidde hy
Netje aan 't hoogerëinde van de Zaal, om een
Engelfchen Dans met haar te beginnen. Nu
werd ik byna woedend. Op elke tour fcheen
het vuur byhem toeteneemen. Na het eindigen
van den Dans plaatsten zyzig weder naast my.
Gy

( 139 )
Gy hebt my een kleinen trek gefpeeld ! Myn
heer Van Fett! zei Netje ! maar ik zal ze u.
voorzeker betaald weeten te zetten. Moogt gy
een Nieuwling dus aan een gansch Gezelfchap
prys geeven ?
Ten koste der algemeene bewondering, konde
ik zulks doen, antwoordde hy.
Gy hoopt de fchuld op, Myn heer! 't zal
u gewislyk bezwaarlyk vallen , die te voldoen;
en wanneer ik recht heb, ben ik geftreng,om
ze intevorderen.
Wil ik uwe Moeder ter fcheidsvrouw tusfchen
ons roepen, Netje!
Om 's Hemels wil, neen ! want die is ruim
zo partydig als gy zelf zyt.
Thans was het beweezen, dat dit eene af-
gefprokene zaak met de Moeder , en dat Netje
voor myn Frederik beftemd was. Het kwam
er nu flegts op aan te weeten, of zy eenigen
indruk op het hart van myn Frederik gemaakt
had. In myne tegenwoordigheid zou-hy, in
dit geval, zig niet uitgelaaten hebben , ik moest
my derhalven van deeze Twee verwyderen,
en hen van verre befpieden. Ik ging, naar dé
genadige Vrouw Moeder.
Waar-

C 140 )
Waarom zo fHl, Myn heer ? vroeg zy. Kan
u heden de Dans niet behaagen ?
Men heeft my de lust doen vergaan , gena r
dige Vrouw!
Is het van uitwerking geweest? Zie,
Myn heer! dat is regt een Meisje voor myn
Zoon! Ik heb het ook voor hem gefchikt, en
hy moest van alle gevoel ontbloot weezen, by
aldien hy onverfchillig voor haar bieef.
Dat bleef hy ook niet. Zulks hebt gy duid-
lyk kunnen bemerken; maar elk gevoel word
daarom geen Liefde, en nog veel minder kan
het eene gevestigde Liefde aan 't wankelen
helpen.
Gy fchynt uw vermaak te vinden, met my
alle hoop op de beterfchap van myn Zoon te
willen beneemen, en my te doen gelooven,
dat een vernuftig Meisje geen indruk op hem
maaken kan.
Zulks heb ik nooit ontkend, genadige Vrouw!
ook wenschte ik wel, uit hoofde der bedugt-
heid zyner Moeder, dat uw Zoon vry ware,
dan zoudt gy deezen dag nog uwen wensch
zien bekroonen.
Ik dagt niet op het gene ik fprak. Ik vrees-
, ' ~ de

( Ui )
'de dat het zonder dat, wel gebeuren kon. Ik,
ontwaarde reeds van verre, dat Frederik in een
diep Gefprek met Netje was ingewikkeld, en
dat zyn hart ongetwyffeld mede in 't fpel be­
trokken was. Ik befpeurde dat zyne Moeder
haare oogen van hem niet aftrok. Alles fcheen
met my rond te draaïen.en ik werd geheel ver-
byfterd. Myn bloed ziedde vai wraakzugtj en
de eerfte uitwerking daarvan was, dat ik te-
gens zyne Moeder zei : Gy kunt derhalven,
ongeacht uwe voortreflyke denkwyze.in eens,
twee Meisjes ongelukkig maaken !
„ Gy bedriegt u, Myn heer! de eene maakt
„ zig ongelukkig door haare buitenfpoorighee-
„ den, de andere kan met myn Zoon gelukkig
„ worden, en hy met haar."
Gy zelve dwaalt, Mevrouw! Ffyzal de eene
blyven beminnen, zo dra de beguicheling, die
hem flegts voor een korten tyd, aan de ande­
re verbind , voorby zal zyn ! — en een korte
tyd zal het zekerlyk maar weezen. Het een­
voudige Landmeisje zal hem, die aan de Hof­
dames gewoon is, wel dra daaglyks worden en
verveelen, en hy zal naar de verkeering van
de voorige Beminde reikhalzen.
• Het reeds eenmaal bedroogen Landmeisje,
(want

C 142)
(want hoe is 't mooglyk dat zy uwen Frederik
zou kunnen beminnen, wanneer zy zyne Ge-
fchiedenis wist,) zal zig ten tweedenmaale be-
droogen zien, wanneer hy haar verlaat, en de
Moeder de fchuld geeven, die haar bedroog.
Vertwyffeling zal haar lot weezen-, gelyk het
lot van die genen was, die haar misleidde en
haar verliet.
Myn heer! antwoordde my de Moeder, gy
fpreekt met zulk een Enthufiasmus van 't ge­
val , dat ik vrees, dat het u nader betreft, dan
ik vermoede. Ongetwyffeld zyt gy met myn
Zoon te Berlyn bekénd geweest ?
Zo als nu, genadige Vrouw ! heb ik uw
Zoon nergens anders dan hier gezien; .
maar,
Maar ! wat maar ? fpoedig verlos my
van myne ongerustheid !
Maar zyn Lotje zag ik, dat Meisje kende ik.
O! er zyn er zo veelen die haar kennen,en
niemand die my de waarheid zegt.' Gy zult ze
my ook niet zeggen, en fpreek my derhalven
van haar niet meer! ,Ik poog haar zo wel
uit myne gedagten, als uit het hart van my­
nen Zoon te verbannen.
Zy zullen allen u de waarheid gezegd heb­
ben,

( 143 )
ben, Mevrouw! doch gy zult die niet hebben
wiilen hooren, gelyk men ze doorgaands niet
gaarne hooren wil. De waarheid is, dat Lotje
uw Zoon onuitfpreeklyk bemint; dat hy nim­
mer eene betere keuze voor zig zou hebben
kunnen doen; dat betreklykde voorrechten des
Vrouwlyken Geflagts haar niets anders dan
Geboorte en Rang ontbreeken; dat zy hem zo
zeer aanhangt, dat zy hem nimmer verlaaten
zal, en dat zy veelligt door onverbreeklykc
banden,
Houd op Myn heer! fpaar eene Moeder,
die, wanneer gy meer zegt, mooglyk niet in
ftaat zou zyn te kunnen beletten , om het On­
derwerp der algemeene befpotting te worden.
Het gene gy gezegd hebt, is, mag niet
waar zyn. Het zyn loopjes om eene Moeder
te verfchalken ! Gy hebt een ontëerend Ver­
bond met myn Zoon aangegaan ! Gy hebt my
de oogen ook ten zynen opzigte geopend !
Thans ontdek ik zyne veinzery ! Tot twee-
maaien toe heeft hy my verzekerd, dat hy haar
nooit voor deezen gekend heeft.
Ik befpeurde , dat ik te veel gezegd had.
Gaarne ware ik te rug gegaan, doch zulks was
nu te fpade. Zy had zig reeds van my ver-
wy-

( 144 )
wyderd. Ik ging de Kamer treurig op en ne­
der , want die twee bleeven nog fteeds in een
diep Gefprek.en ik begeerde hen niet te ftoo-
ren, om my niet verdagt te maaken.
Eindlykwerd Netje door een ander ten dans
verzogt, en Frederik vry. Ik begaf my met
hem in Gefprek.
• Een lang, ernftig onderhoud, Myn heer Van
Fett! zei ik.
- Ernftig en hartlyk , antwoordde hy. Ik ben
geen Vriend van veinzery. Het Meisje is een
Engel. Ik heb nooit zo veel rechtfehapen ge­
voel, zo veele verruklyke deugden, en be-
koorlyke belangvcroorzaaking by elkander ge­
zien. Hemel! welk een afftand tusfehen haar
en een Stadmeisje 1
• Gy zult derhalven, Myn heer! om haar Ber­
lyn wel kunnen vergeeten.
Maak myne aandoening niet meer gaande,
dan zy reeds is. Ik heb reden, om over Ber­
lyn te zugten. Deeze aandoening dagt ik nooit
in my te zullen ontwaaren. Netje wist dezel­
ve , in my te doen gebooren worden. Voor de
eerftemaal heb ik één -uur, en ééne daad in
piyn leeftyd betreurd.
Jk wist ter naauwernood meer waar ik was.
My-

( 145)
Myne hoop was nu ganschlyk verdweenen. Ik
uit zyn hart! Het geen hy gedaan had berouw­
de hem,! Zo fpoedig ! En voor wie werd ik
opgeofferd ? Voor een Landmeisje , die hy
eens gefprooken, en die hem zo wat van de
Liefde in haar natuurlyken tooi, van verruk­
king en deugd voorgepraat had. Ik maakte
my zo fpoedig van hem weg, als mooglyk was,
en fnelde naar huis.
Hier leide ik my ten uiterften zwaarmoedig
neder: doch de ongerustheid liet my niet (ka­
pen. Ik ftond weder op; kleedde my ander­
maal aan, en ging weder op het Bal. Het eerst
dat ik zag waren Frederik en Netje. Ik dagt
van woede buiten my zelve te geraaken. Zy
dansten wederom te zaamen, en wel'met eene
zigbaarder aandoening dan de eerftemaal. De
blydfchap blonk het Meisje ten oogen uit,en
hy zweefde altoos vol vervoering recht tegen
haar over.
Ik poogde my te bedaaren. Ik begreep,
dat ik liever onverfchillig moest blyven, ten
einde op middelen te kunnen denken, om het
groeiende kwaad by tyds voortekomen.
Ik ging weder naar huis, en heb nu over­
legd wat ik doen zal. Wanneer ik het Meis-
II. DEEL. K ;A

( U6 )
je onder 't oog kan brengen , *t gene meft
hier van zyne voorigi leevenswyze verhaald,
dan geloof ik bezwaarlyk, dat zy hem haare
hand zal geeven, en aldus kon ik het kwaad
fluiten, zonder verder gerugt te maaken.
Wanneer ik hem deeze eens uit het hart ge-
bragt heb ,dan fluipt er niemand meer in, daar­
van houd ik my overtuigd.
Met myn volgende meer. Laat ik intusfchen
iets van u hooren, myne lieve Maria ï
Ik beu, enz.
LOTJE.
A G T T I E N D E B R I E F .
Louiza aan Henriette.
Vermits Ferdinand nog niet by u weezen kan,
myne lieve Henriette ! Zal iku voorbereiden
tegen dat hy komt. Van zyn bezoek by u,
verhoopt hy uwe en zyne rust. Ik wensch
zulks, en hoop dat, voor het tegenwoordige
ten minften, uw Man hem geene zwaarigheeden

C Hl )
den meer berokkenen zal kunnen. Hy heeft
te veel bewyzen van zyn fchandlyk gedrag in
handen, en ik kan er u daarenboven nog een
ander van zyne helfche Boosheid leveren.
Omtrent agt dagen geleeden zogt ik onder
de nagelaaten papieren en zaaken van mynBroe-
der, die ik, uit hoofde derftnart,die zyn dood
my veroorzaakt, nog weinig doorzien heb,
en vond er een klein Pakje onder, waarvan
het Opfchrift aan my luidde. Ik opende hec
zelve, en onder meer andere kleinigheeden van
waardy, valt my een Brief in handen. Ik breek
hem open j lees hem en fta verwonderd ! Een
geheelen dag heb ik geweend. Ik deel u den
geheelen Brief mede. Wanneer gy verkiezen
mogt het Origineel zelf te hebben, om er ge­
bruik van te maaken, zal ik het u zenden. Gy
hebt in een onzalig uur deezen Eereloozen
uwe hand gegeeven, en u zeiveen zo veelean­
deren ongelukkig gemaakt.
Zie hier den Brief zeiven ;
* % UB.

( H8' )
LIEVE ZUSTER!
Wanneer men den flap te doen heeft, dien
ik doen moet, dan gaat men gemeenlyk met de
Waarheid te rade ! doch de Ongelukkige ziet
gemeenlyk de Waarheid niet eerder in , voor
dat hy buiten ftaat is, om zyn ongeluk voor
te komen! Zo gaat het met my! He­
den , op den rand van myn Graf, herroep ik
het voorleedene in myne gedagten te rug, en
befchouw, helaas ! my zeiven als een Verwor­
penen ! befchouw het grootfte gedeelte myner
bedryven met fchrik en afgryzen!
Ik was zoniet toen ik vanuen mynen verftan-
digen Vader affcheid nam ! toen was myne ziel
nog met edele denkwyzen vervuld ! Ik geloof­
de en poogde ook, om een nuttig Lid der
menschlyke faamenleeving te worden! — dan
dit ben ik nu niet geworden! en ik ontwaar
eene treurige verzekering in my zeiven, dat de
Waereld niets aan my verliest.
Ik ben verleid ! weggevoerd door eene Slang,
die ik in mynen boezem koesterde; die ik in alles
'volgde en daar door op het Pad geraakte, waar
de menschlykheid beleedigd en onteerd word.
Gy kent Weiftad! - Weiftad, dien ik eens
by

C H9 )
by u bragt, dien ik u als bruidegom voorfloeg;
aan wien myn Vader zyn woord gaf, dat Gy
de zyne zoudt weezen. Hy koestert fchand-
lyke oogmerken ten uwen opzigte. Weldra
befpeurde hy, dat hy uwe deugd niet zou kun­
nen doen wankelen , daarom nam hy het be­
fluit , om ten minden myn Vader te bedrie­
gen. Deeze heeft hem, voor het ontflag van
zyn woord, eene groote fomme gelds moeten
betaalen. Waarfchuuw hem derhalven des we­
gens, en zeg hem, dat hy onder myne papie­
ren zaaken zal vinden, die hem van deeze
Verbintenis ontdaan.
Het is deeze Booswigt, die zig meester van
myn hart maakte, om het te bederven. Hy leer­
de my de ondeugden in eene verleidlyke en be-
koorlykegeftalte kennen,en ik verbeeldde my,
in het zuiver genot der genoegens van dit lee­
ven te zyn ! Hy verdoofde myn verftand en
zedelyk gevoel. Hy bragt de eene fchuld voor
en de andere na op myne ziel, die my thans
iot vertwyffeling brengen.
Te Berlyn maakte hy, onder den Naam van
Blancheville, een deugdzaam Meisje ongeluk-
kig. Op die zelfde vervloekte wys ondermyn-
de hy haare edele deugden, en bedierf grond-
K 3 be-

( 150)
ieginzels, waarop zy het geluk van haar lee­
ven gebouwd zou kunnen hebben. Hy bragt
haare Ouders ten grave, en haar tot de nood-
zaaklykheid, om het aantal dier Ongelukkigen
te vermeerderen, die door den nood gedwon­
gen worden, om zig aan ieder een ten beften
te geeven.
De toeftand waarin hy my gedompeld heeft
js onuitfpreeklyk ellendig ! Ik heb een fterk,
gezond lighaam derwyzen verdorven, dat my,
by vollen verftande en het leevendigst gevoel,
geene hoop ten leeven meer overfchiet. Myne
ziel word er niet minder door gefolterd! Elk
uur is eene gedugte fchrede naar die eeuwig­
heid , waar ik zekerlyk de bitterfte verwy-
tingen over myn verkwist Talent te verwagten
heb.
Heden ontvlied die Ondankbaare myne ver-
wyten, en laat my geheel ten prooi myner ver-
twyffeling ! Niemand kan my ook den min­
ften troost bezorgen, want alles veracht my!
en op niemand ftel ik ook zo veel vertrouwen,
dat ik my aan hem zou.ontdekken. Myn eeni­
ge troost is, dat myn goede, braave Vader niet
weet, hoe ongelukkig zyn Zoon is! en wat ik
bidden mag, Louiza! meld hem zulks niet, op
dat

( *5i )
dat hy in vreede ten grave daale ! In een an-
der leeven zal ik hem zeggen: Vader ik heb
gezondigd ! en daar, daar zal ik hem om ver­
giffenis fmeeken ! Myn dood zal u traanen kos-
ten, doch verberg ze voor hem !
Maar wagt u voor dien Verleider, dat hy
u niet medefleepe ! Hy zou niet flegts uw
Moorder, maar ook de Moorder van uw goed
hart en van uwe deugden worden! Deeze
Satan houd zig niet voldaan met ons hier in
den tyd te verderven , zyn verderfiyk oogmerk
ftrekt zig ook tot de eeuwigheid uit. Ontmas­
ker hem ! Stel hem bloot voor het doordrin­
gend oog der onpartydige Waereld, en herftel
ten minften eenigzins den flegten Naam, wel­
ken uw Broeder agterlaat , daardoor, dat gy
een gedeelte der fchuld op zynen Verleider
doet wederkeeren ! U doe ik deeze belyde-
nis! Ik leefde fchandlyk, en fchandlyk is myn
fterven! — Maar het berouwt my tot in het
binnenite myner ziele, dat ik my heb laaten
verleiden ! en vermits God den berouwhebben-
den Zondaar niet verwerpt, hoop ik , dat myn .
Vonnis zagter, genadiger zal weezen, dan ik
verdiend heb.
Deezen Brief verberg ik onder verfcheiden
K 4 faam-

( 152 )
faamgepakte zaaken. Hasten heeft zig van myn
gansch Noodlot weeten meefter te maaken ! Hy
zal derhalven alles poogen te verdonkeren, wat
ter zyner ontmaskering zou kunnen dienen-
Vond hy deezen Brief, gy zoudt hem nimmer
in handen krygen.
En nu, Louiza! neem ikaffcheid van-u. Aan
gene zyde van het graf hoop ik u weder te
zien. Uwe verwyten zullen ten minften zo
bitter niet zyn, wanneer gy deezen geleezen
zult hebben. O hoe gelukkig zou ik my re­
kenen, indien ik flegts nog eenmaal u zien,en
vergiffenis van u verwerven mogt! Maar
neen! zulks heb ik niet verdiend, zo geluk­
kig mag ik niet zyn ! en ook gy,gy moet
dien Affchuuwlyken niet naderen, die de fmer-
ten zyner fchuld draagt, en zyn eigen lighaam
ter marteling doemde! Ik fcheide my van u,
even gelyk de fchuldige zig van den onfchuldL
gen fcheurt. Vergeef het
uwen
' ftervenden Broeder
WEDEMEIILR.
O

( 153 )
* * * * *
O Henriette ! Henriette ! gy weent onge-
twyffeld , wanneer gy deezen gelcezen zult
hebben ! Traanen van deelneeming zie ik
over uwe wangen ilroomen. Ik voel uw bran­
dend hart kloppen ! het klopt louter mede­
lyden.
O Monfter! dat my eenen Broeder roofde,
welke heden myn Trooster zou kunnen zyn,
waarmede zult gy deezen uwen roof goed maa­
ken? Moet dan elk eene uwer handelingen
een geheel Geflagt in ongeluk dompelen , en
het ongeluk, even als de pest, doen over.
gaan tot allen, die er flegts de geringfte be­
trekking op hebben ?
Gewislyk, Henriette 1 zou ik heden deezen
Broeder hebben kunnen gebruiken ! Heden
zou hy my ten Raadsman en ten Vriend heb­
ben kunnen verflrekken I Ik ween meer
dan ik immer in myn ganfchen leeftyd geweend
heb. Myn Huis is een Huis der diepe treu­
righeid .' — Geen de minfte ftraal van vreugd
flikkert er, in een eenig oogenblik,door dee­
ze Egyptifche nevel van zwaarmoedigheid!
Myn Man is zo droefgeestig weder te rug
K s ge-

( J54 )
gekomen, dat ik niet weet, boe hy immer we­
der gefchikt worde voor de menschlyke faa-
menleeving. Ik dagt hem door myne hand ge­
lukkig te zullen maaken , maar dit heilzaam
oogmerk is my gemist. Onophoudlyk zegt hy,
dat hy my niet gelukkig kan maaken ; dat ik
hem niet beminnen kan, en dat hy ook geen­
zins verdiend van my bemind te worden.
God weet, dat ik hem thans meer dan ooit
beminne; dat myne Liefde by het uur groeit;
dat ik in het geringfte dat hem bejegent aan­
deel neeme, zo ook in alles wat hem het hart
drukt; en dat ik hem nooit fterker had kunnen
beminnen, al ware het dat ik hem uit Liefde
myne hand gegeeven had.
Dit alles houde ik hem voor. Ik geef hem
de duidlykfte bewyzen myner toegeneegenheid.
Ik tragt den wensch van zyn hart hem uit de
oogen te leezen 1 doch ik mag al doen wat ik
begeer, hy beweert, dat het dwang zy ! dathy
ongelukkig is, om dat ik ten zynen gevalle vein­
zen moet! — Dit valt my hard, en ikbezwyk
er voorzeker onder!
Een ander ongeval, 't welk my doet Adde­
ren, is, dat myn Vader zeer krank ligt. Wan­
neer ik hem verlies, dan ben ik van allen ver­
las-

( 15?)
laaten. J
t ïs waar, dikwils ben ik blyde, dat
hy niet by ons komen kan. De treurige huislyke
omitandigheid waarin wy ons bevinden,
zouzyne ziel den laatften fchok geeven, en zyn
leeven fpoedig doen eindigen. Aldus verdeel
ik den tyd tusfchen hem en myn Man; vertroost
beiden, zo goed ik kan, en denk, het
is aldus myne beflemming.
Ferdinand is in ftilte van zyne Vrouw g»
fcheiden. Myn Man heeft de zaak in dier voe­
gen befchikt, dat niemand weet waarom. Ma­
ria was ten uiterfte neerflagtig. Myn Man
zegt, dat hy nimmer dergelyk eene droefheid
gezien heeft.
Zy heeft eens gezegd, dat dit en alles wat
zy reeds in haar leeven ondergaan had, de ftraf
was voor.de zwakheid van dat oogenblik,
waarin zy van haare Grondbeginzelen afweek,'
want wanneer Blancheville zig niet van dat
oogenblik- bediend had , zou zy voorzeker
ftandvastig gebleeven zyn. Dit is zeer droe­
vig! — Myn God! indien de Feilen hier
derwyze reeds gefirafd worden, hoe zullen wy
dan in de toekomende Waereld befiaan !
Zy heeft nog geen befluit genomen, wat nu
verder te doen. Zy heeft my echter beloofd
na-

( 156 )
harigt van haar voorneemen te zullen geeven.
Ik heb een troostryken Brief aan haar gefchreeven
, en haar gezegd, dat ik haare Vriendin
zal weezen, of fchoon de ganfche Waereld
haar begaf. —•—
Hemel! — op het oogenblik komt een Bode
van myn Vader. Hy is zeer liegt. Ik
moet daadlyk voort. Wurm kan niet mede­
gaan , hy is zelf zeer ziek ! Myn God !
xvat ftaat my voor de deur! Ik zal deezen Brief
niet voor myne terugkomst fluiten.
,Hy heeft my verbooden te klaagen, en ech­
ter moet ik klaagen ! Echter zal hy uit de
hoogte de oogen nederflaan, om te zien,hoe
zyne beangftigde Dogter te moede is, en daar
zal hy het haar gewislyk vergeeven ! Hy zal
zien, dat zy het uit Liefde voor hem doet;
dat haare fmert grooter is, dan.hy zig ver­
beeldde'.
Henriette! befte, lieffte Gezellinne myner
Jeugd! help gy my weenen! help gy my klaa­
gen ! Ik heb hem nu niet meer, die alleen in
ftaat was my te kunnen vertroosten! Voor wien
ik leefde, leeven moest! en ach! dat ik het
zeg-

C 157 )
zeggen moet, ik heb niemand meer! Zedert
den dood van myn Vader is Wurm de myne
niet meer! Koeltjes heeft hy my gezegd,
dat hy my verhaten zou. — Is dan de Gram-
fchap des Hemels over ons allen uitgeftort ?
Is de voleinding van het lyden onmooglyk ge­
worden ?
Toen ik voor het bed van mynen ftervenden
Vader kwam, vroeg hy my, waar myn Man
was ? Ik antwoordde hem, dat hy zig niet
wel bevond. O myne Dogter ! vervolgde hy,
Ik weet zyne ziekte, Hy bemint u niet ! Hy
heeft u niet bemind! Ik laat in u,de ongeluk-
kigfte Vrouw agter. Ik ben onvertroostlyk
daarover, dat ik uit de Waereld moet gaan, zon.
der, (in weerwil myner wenfchen en poogin­
gen,) u gelukkig gemaakt te hebben. Wat
baat my al myn Geld! waar toe heb ik het ver­
gaard ! wat is het anders dan een doode klomp,
die geen aasje rust aan ons leeven bezorgen
kan! En dat hield ik voor gelukzalig­
heid! Voor een weldaad! O wat heb ik
my bedroogen ! Vergeef het my Dogter!
vergeef het my, Louiza! Ik weet het, ik had
meer voor u kunnen doen; maar ik was ver.
blind ! Had ik den Mammon niet aangekleefd,
Fer-

C 158 )
Ferdinand had gewislyk geen afkeer tegen ü
opgevat, en zou zekerlyk uw Man geworden
zyn.
Hy weende ! Myn God ! zulke traanen
in de Iaatfte oogenblikken des Ieevens zyn
brandende. Houd op , myn Vader ! riep ik ,
met u zeiven vrugtloos te martelen ! Gy deedt
alles aan my, wat gy hebt kunnen doen. Hebt
gy meer vermaak gehad dan ik ? Doorloop uwen
ganfchen leeftyd ! Zorgen , kommer en moei­
ten waren uw deel! en met dat alles evenwel
hadt gy gewislyk het oogmerk, om uwe Kinde­
ren gelukkig te maaken, en dit oogmerk döet
in de Waereld alles af, en richt ons in de toe-
koomende. Gyhadt uw geheel geluk op uwen
Zoon gebouwd, en gy hebt hem verlooren! —
O myn Vader ! in de eeuwigheid treft gy hem
aan! onthaal hem als uwen Zoon! Reken hem
de Feilen niet toe, die hy in zyne onbezon­
nenheid beging.
Weet gy dezelven ? Vroeg hy haastig: —-
weet gy dat hy zelf de oorzaak van zyn
dood was. Ik ben alles na zyn dood ont­
waar geworden, en wilde het u niet zeg­
gen, om u niet te bedroeven ; daarom fprak
ik nooit iets van hem ! daarom verheugde
ik

( 159)
ik my niet met hem weder te zien ! Zyn
Vriend Weiftad heeft my alles gezegd ! Hy
kon hem niet van het pad des Verderfs te rug
houden.
Hy? die Booswigt! — O myn Vader]
dan heb ik u nog een troostlyk berigt mede*
tedeelen. Uw Zoon was verleid! ! J a_
maar die Booswigt, deeze Weiftad was het,
die hem ten verderve fleepte ! Hy heeft dui-
zende fchulden op zyne ziel! . Hy heeft
ons allen ongelukkig gemaakt. Hy is die Has-
ten, die Henriette bezit. Hy heeft haar fchand­
lyk om haar Geld bedroogen. De ftervende
fpreekt waarheid , en myn Broeder heeft ze
my medegedeeld.
Dan was hy onfchuldig, riep myn Vader ver­
heugd uit; dan was hy verleid, en in den grond
van zyn hart niet boos ? Ik bedank u, Loui­
za ! voor deezen troost, Ik fterf nu verge-
noegder, en gy moet my niet beklaagen; niet
om my treuren! Wees gerust, en draag uw
lyden, tot dat wy weder veréénigd worden.
Hy werd hoe langs hoe zwakker, en ftierf
in myne armen. Ik wist niet wat my over-
kwam ! Ik ftond daar, even als of ik buiten
de Schepping geflooten was, alleen, —
en

( löo )
en verlasten ! Ik vatte zyne koude hand,
ik drukte dezelve, en maakte zyn aangezigt
nat met myne traanen. Eensklaps fcheen hy
my toetewenken, om weg te gaan , en myn
Man ftond voor myne ziele. Met eene ftomme
droefheid befchikte ik alles, wat nog te be-
fchikken was , en ging heen om deezen te
vertroosten.
Ik had niet gedagt, dat dit toneel op my
wagtte.
Toen ik binnen trad, moest hy befpeuren,
dat ik goweend had, want myne oogen waren
dik en rood. Uw Vader is dan dood? zei
hy, arm Wyf! met hem hebt gy alles verloo­
ren , wat gy hadt. Bereid u tot meerder on­
geluk ! Gy zyt er toe beitemd! Gy zult ook
uwen Man verliezen !
Myne traanen vloeiden andermaal. Om's He­
mels wil, Wurm! viel ik hem in de reden,
verzwaar myn lyden niet! Maak myn leed
niet ondraaglyk ! zeg my, dat gy de myne zyt,
en de myne blyven zult. Laat die zwaarmoe­
digheid vaaren , en laaten wy elkander ten
Trooster en niet ten Beul verftrekken!
O dat ik zulks weezen mogt! antwoordde
hy zeer getroffen. Maar geloof my, om den
dood

( 161 )
dood uws Vaders heb ik geen enkele traan kun­
nen vergieten. Voel myne oogen ! zy zyn
droog', en myn hart is yskoud! Zou my
dit niet aandoen ? Zou ik my niet bevlytigen,
om zulk eenen ondankbaaren van u te verwy-
deren ? Wat hebt gy niet al voor my
gedaan, en waarmede beloonde ik u? hoe heb
ik u bejegend ? Neen! Louiza! ik blyf
by u niet.' - Ik kan niet by u blyven, want
ik ben uwer niet waardig. Is het de ziekte van
bet lighaam, of is het de ziekte der ziel? —
genoeg, dat de verbeelding my martelt, dat gy
jny zo niet beminnen kunt, gelyk ik het be­
geerde, en zo als ik my een denkbeeld van
Liefde gevormd had! Dit maakt my in-
diervoegen ellendig, dat ik de gedagten niet
verdraagen kan , om u langer te kwellen. Ze­
kerlyk zult gy gelukkig zyn, wanneer ik niet
meer by u zal weezen.
Ik waagde de laatfte bede. Ik wierp my aan
zyne voeten, en weende zo als ik nog nimmer
geweend had.
By den asch myns Vaders ! riep ik, by de
hand, die gy my eenmaal gegeeven hebt, met
oogmerk, om my gelukkig te maaken! by uwe
rust! by myn leeven J by alles, myn Waard-
H..DML L fte!

fte ! wat flegts eenige waarde by u hebben kan,
bezweer ik u! laat toch deeze gedagten vaa-
ren! Nimmer beminde ik u zo zeer als op dit
oogenblik! Nimmer was uw bezit my zo on-
öntbeerlyk als heden, God weet het, ik
weet het niet, of men meer kan beminnen,
dan ik u bemin. Geloof my, Ferdinand is ge­
heel uit myn hart verbannen! Gy alleen zyt
e i. i n > ik begeer u echter uwen pligt niet
voortehouden ! Ik zal de jammerende Vrouw
u niet voorftellen, welke gy aan haar zelve
overlaat, en, ter heft-himping der menfchen,
verlaaten wilt! Ik wil die wreedheid niet fchil-
deren, waarvan de Wilden gruuwen, en die,
helaas! door de befchaafde Volken verdeedigd
word. Ik roep flegts uw medelyden in! Ver­
ander, uit enkele barmhartigheid, uw befluit!
Doe het om myner traanen wil! Ik zal in 't
ftof kruipen, tot dat gy my verhoort, en elk
eene uwer wenken zal my ten bevel verftrek-
ken '.
Hy deed my opitaan. Myn lyden deed hem
traanen Horten. Wist gy, zei hy, hoe grievend
uwe taal voor my was,gy zoudt ze niet voe­
ren. Verkwist geene vleiende woorden meer,
waar van elk een derzei ven een nieuw vergif in
myne

( 163 )
myne ziel verfpreid!— Ik zal evenwel zien,
wat ik doen kan. Kan ik my zei ven overwinnen,
dan zult gy ongelukkig genoeg zyn, om een
grillig en buyig Man by u te moeten dulden.
Hoe gaarne zal ik hem dulden! hoe gaar­
ne zal ik alles met hem verduuren! Mooglyk
zal de tyd hem geneezen, en hy beter wor­
den ! alles wat ik kan zal ik er zekerlyk aan
toebrengen !
Schryf my toch, of Ferdinand by u is, en
of Hasten hem verdraagt! Mooglyk zou het
iets ter vervrolyking v a n myn Man toebren­
gen, wanneer wy naar u reisden. Zo wy wee­
ten, dat wy u welkom zullen zyn, zullen wy
komen: vermeent gy echter er het minfte ver­
driet over te zullen hebben, wees dan open­
hartig en fchryf zulks!
Op gisteren bragten wy het overfchot van
onzen Vader ten grave. Myn Man was zeer
ftil en zwaarmoedig, maar goed, vriendlyk
en zeer liefderyk tegen my. Ik heb hem gansch
hartlyk bedankt daarvoor, dat hy den dag, dien
ik zo gaarne in ftil hartzeer wilde doorbren-
L 2
gen,

C 164 )
gen, my niet verdorven had. Al myns Va­
ders goedheid kwam my weder te binnen, en
er verfpreidde zig een troostryk Licht over
myne ziel, wanneer ik bedagt, dat hy in zyn
laatften leeftyd geheel anders dan te vooren
was geweest; dat hy zyne geliefdkoosde nei­
gingen verloochend had, en weldaadig en me-
delydende geworden was. Deeze gedagte
maakte, dat ik hem met meer bedaardheid in
den grafkuil zag zinken, dan ik anders gedaan
zou hebben, en als ik my immer heb voorge­
meld. Eens zal 'hy wederom opltaan, en als
dan zal zyne Dogter ook dat Lyden niet meer
ondervinden, dat thans haare ziele kwelt. Dit
wenscht gy zekerlyk met uwe
LOUIZA.
NE-

C 165 )
NEGENTIENDE BRIEF.
Henriette aan Louiza.
Beste Louiza !
R • ,
X J.y is er! Ik heb hem gezien! gefprokcn !
zal hem weder zien ! hem andermaal fpreeken!
Deeze week heb ik ten uiterfte ellendig door-
gebragt. Beftendig blyfik op myne Kamer, en.
buiten myn Kamermeisje, van alle Gezelfchap
verwyderd. Altoos in de hoop om iets van
Ferdinand te hooren, en er altoos in te leur
gefteld.
Daarenboven het veelmaalig bezoek van hem,
die my altoos ondraaglyk is, altoos kwelt, die
by my komende my vroeg; of ik den Minnaar
fpoedig vergeeten zou.en alle poogingen te werk
ileIde,om myne Gezondheid te krenken, zo dik­
wils ik hem bad, dezelve te willen verfchoo- '
nes. O ik ontwaarde het zo dikwils hy by my
kwam, dat ik hem te lang leef, dat hy gaarne
van my ontflagen was! I n >t w e e z e n d c r
zaak moet het hem onverfchillig zyn, want wat
L 3 heeft

C 166 )
heeft hy aan my ? Hy laat my jammeren en
klaagen, en jaagt zyne vermaaken na!
maar hy vreest het oordeel der Waereld. Hy
•wil nog in een zeker gunftig licht befchouwd
worden, hy wil den rechtvaardigen zyn, die
hy niet meer is, dan alleen in zyne eigene ver­
beelding. Myn dood zóu alle zyne fchandc
bedekken, en uitwisfchen het gene de Wae­
reld er van weet.
Daar myne gezondheid zedert zo geweldig
was afgenomen; ik flegts een Geraamte geleek,
en ik, uit hoofde van den toefiand myner ziel,
gansch verflrooid en als in vertwyffeling ver­
vallen ware, ontdekte myn Vader er de waare
oorzaaji van. Op een dag, dat hy wist, dat
Hasten niet te huis was, kwam hy by my.
Ik wil niet onderzoeken, zei hy, in hoe
verre ik zelf, aan uwe ongelukkige Egtver.
bintenïs fchuldig fta; dit zou veel grievender
voor my zyn, dan gy denkt. Ook is het kwaad
daar ! maar ik acht my verpligt, u te vraagen :
wat ik voor u doen kan ? Ik geloof, eene
fcheiding van uw Man,zou u ten minsten van
zyne tegenwoordigheid ontdaan , en u daar
door voor veele mishandelingen bevryden. —
Spaar uw leeven! dit zyt gy aan uwe Ouders
ver-

( «7 )
verfchuldigd, die, vermits gy geene kinderen
hebt, alles in u verliezen zouden. Geef my
flegts uwe toeftemming, en ik zal „ f p o e d i g
van hem verlosfen, want ik heb bewyzen genoeg
in handen, om hem van u te doen fcheidcn.
Myn voorneemen echter was zulks niet te
doen: met dat al trof het my zeer, dat myn
Vader dus bezorgd voor myn leeven was, en
het vleidde my, dat hy wenschte, dat ik'het,
om Zyn en myner Moeder wil fpaaren wilde.
Ik bedankte hem zo voor zyn Voorftêl als
voor zyne geneegenheid. Ik bragt ;hem on­
der't oog, dat de korte tyd, dien ik"nog met
fmarten zou hebben te leeven, voor Hem en
myne Moeder grievende genoeg zou weezen,
en dat myn lyden zelf, hen eerlang den wensch,
dat ik mogt ophouden te leeven, zou inboe­
zemen.
Wat myn Man betreft, vervolgde ik, ik heb
vastlyk beflooten, zyne behandelingen zo lang
te verdraagen als ik kan. Ik gevoel er my
fterk genoeg toe. Ik zal my niet tegen hem
verzetten. Eene fcheiding, die van myn kant
veroorzaakt word, zou zyne fchuld een ge-
maatigder aanzien byzetten! niet dat ik zo
4 wraak-

i )
wraakzugtig ben, om hem dit te misgunnen,—
neen ! maar omdat ik my zelve, ten zy"
nen opzigte, niets te verwyten wil hebben,
zal ik geene de minfte pooging aanwenden, om
hem van my te fcheiden.
Dit maakte myn Vader bedroefd, Hy ftond
my echter toe, dat ik gelyk had, en hy myn
gedrag niet berispen kon. Hy verhaalde my
vervolgens, dat hy Hasten eenige reizen over
my gefproken had: dat deeze de ganfche fchuld
op my wierp, zeggende, dat hy geene Vrouw
kon lief hebben, die meer haaren ouden Min­
naar, dan haaren Egtgenoot aankleefde. Hy
had zig evenwel niet veel met hem willen in-
laaten, om dat hy een ruuw mensch was, en
hem en myne Moeder reeds verfcheiden maa­
ien, op eene onverantwoordlyke wys belee-
digdhad: en dat enkel ten mynen gevalle, hy
zig onthouden had, om hem de deur te wy-
zer.
Ik bedankte hem voor deeze gemaatigdheid.
Ik wenschte, zei ik, dat hy er verder mede
mogt voortvaaren, ten einde my daardoor me­
nige mishandeling te befpaaren: want in de
daad, Louiza! het geringfte dat hem,zelfs in
zaaken ,die my niet aangaan, in den weg komt
moet

C 169 )
moetik ontgelden. Alle de gramfchap,die an­
deren hem aanzetten, moet hy op my verhaa-
Ien, en zulks ben ik reeds zo gewoon, dat
wanneer ik hem zie binnen komen, ik my tot
een ïreurfpel bereide.
Eergisteren was het de dag, waarop Lizette
my den lieven, lieven Brief van Ferdinand
bragt. Zy wekte my met dit aangenaam Ge-
fchenk. In den beginne, toen ik den Brief in
haare hand zag , verfchrikte ik, en had het
byna luidskeels uitgefchreeuwd ,• maar Hasten
was niet verre van ons af, en dit fruitte tegen
wil en dank den uitroep. Van waar hebt gy
dien? van waar ? vroeg ik fidderen-
de. Ik heb een list gebruikt, antwoordde zy,
en in 't vervolg, zal ik alle Brieven bekomen,
die aan u behooren. Zy wilde my niet zeggen
hoe, en ik liet haar ook gaan, zonder verder
onderzoek te doen. Nu had ik, het gene my zo
lang ontbroken had. Ik kon naauwlyks geloo-
ven dat het waarheid was. Ik was zo bevreesd
dat het anders mogt weezen, dat ik in lang
niet befluiten kon , om het Couvert opente-''
breeken. Eindlyk deed ik het; zag de hand
van myn lieven Ferdinand; zag nog meer; zag
dat hy zelf komen wilde 1 myne aandoening
L s was

( ITO)
was boven alle befchryving aangenaam! —•
Hem weder te zien, en dan de laatfte adem-
haaling te doen, fcheen my eene hemelfche
wellust te weezen. Weldra echter, na een be­
daarder overweeging reezen er verfchrikkende
gedagten in myn binnenfte op, wanneer ik aan
Hasten dagt.
In dien eerften drift wilde ik aan Ferdinand
fchryven, dat hy toch niet zou komen. Ik
vreesde voor hem, en hy was my veel te dier­
baar, dan dat ik hem aan de ruuwe behande­
ling van myn Man wilde blootftellen. Het vol­
gende oogenblik wierp dit alles echter weder
om verre. Ik zou hem niet zien ? ach! zulk
een zwak Schepzel als ik ben, kon deeze ge­
dagten niet verdraagen.
Dus wankelde ik den geheelen dag, waar
van het grootfte gedeelte in eene dweepende
vreugde gefleeten werd, en het was zeer
goed , dat' het, juist op dien dag , Hasten
niet in het hoofd kwam, om my te bezoe­
ken. Hy verontruste derhalven , die aan-
genaame zielsgcfteldheid niet , in welke ik
my bevond , en behoefde zyne helfche boos­
heid niet te bewerkftelligen , om te ontdek­
ken wat de reden myner vrolykheid ware,
want

I7i )
want in die vervloekte kunst is hy een meester.
Gisteren toen ik reeds het befluit gevormd
had, om alles aan het geval over te laaten,
kwam myn Vader by my, en zei, dat Wahler
er was; en er op ftond, om my te fpreeken.
Ik viel myn Vader om den hals, en verzogt
hem, hem daadlyk binnen te willen leiden.
Zo fpoedig gaat dat niet, myn Kind! zei hy.-
Ik moet deswegens eerst met Hasten fpreeken.
Ik heb Ferdinand het Voorftêl gedaan , om on-
(zebyëenkomst in hetheimlyk te houden. Zulks
heeft hy my afgeflagen. Hy behoefde niets in
het geheim te doen ! zei hy ,• Hy kwam als
Vriend en Bekenden. Hy wilde openlyk in
huis gaan; en niet anders dan in Hastens te­
genwoordigheid met u fpreeken, en dat kan
hem ook geen mensch beletten. Hy verzogt
my, zulks aan uw Man te willen zeggen. Om
grooter ongeluk voor te komen zal ik het doen,'
en u daadlyk befcheid van ons onderhoud
brengen.
Myn Vader ging. Ik wist niet of hy weg,
dan of hy nog tegenwoordig was, zo zeer ver­
heugde my de nabyheid van Ferdinand. ik
wist wel,dat hy den weg naar my toe wel vin­
den

( 172 )
den zou, het mogt dan gaan zo als het wilde,
en hem als Vriend te zien bleef my geoorloofd.
Ik nam my ook voor, om, in den itrengften
zin, alle myne pligten tegen myn Man waarte-
neemen.
Myn Vader keerde fpoedig weder te rug.
Hy zag er zeer wel te vreeden uit; fchudde ech­
ter het hoofd by het binnentreeden. Hy is
een boosaartige Fielt, zei hy. Hy is flim ge­
noeg, daar hy ziet, dat hy niet anders kan,
om zig in te houden, en er zig eene verdien,
fte van te maaken. Gy zult uwen Ferdinand
zien, maar houd moed, myne Dogter!
By deeze erinnering kon ik myne traanen niet
terug houden. Ik gevoelde, dat myne ziel zo
nedergedrukt was, dat ik het wel zyn moest.
O hoe veel zou ik er niet om gegeeven heb­
ben, dat ik nog zo veel leevendig bloed had
gehad, om deeze erinnering in den wind te kun­
nen flaan.
Op 't zelve oogenblik trad Hasten binnen.
Ik dagt, zei hy, dat uwe traanen ,'thans over­
tollig waren. Maar, ik wil u geene Voorfchrif-
ten geeven, en derhalven ter zaak. Uw Heer
Vader heeft de goedheid gehad , my te berig-
ten, dat uwgeweezen Minnaar is aangekomen,
en

( 173 )
en dat het hem behaagt, om my wreed tegen
n te vinden; dat hy tot uw troost en redding
zynen dienst heeft nedergelegd en overgekomen
is. Hy ftaat er op, om als een Vriend
van u den toegang in myn huis te hebben, Hy
wil voor de geheele Waereld dit zyn gedrag
verdeedigen, en zuurzien met zuurzicn beantwoorden.
Ik vind my genoodzaakt om, .
( vermits ik aan de eene zyde niet als een Ty­
ran wil verfchynen, en aan den anderen kant
geen Onderwerp des algemeenen gefpreks wil
worden , en ook myne eigene veiligheid te lief
heb, —) deezen Dolleman toetegeeven. Ik
maak derhalven plaats voor hem. Ik ga voor
vier weeken op reis. Oordeel zelf of iemand
infchiklyker weezen kan. Ik hoop, dat zulks
my in de oogen van u, van uwe Ouders en der
Waereld zal rechtvaardigen. Ik verwagt nut
ook van uwe zyde dezelfde infchiklykheid en
befcheidenheid.
Met deeze woorden ging hy de deur uit,
en dus was myn voorneemen verydeld. Ik wil­
de hem bidden, bidden wilde ik hem,
dat hy de zaak niet uit dit oogpunt zou be-
fchouwen ! dat hy blyven mogt; dat hy de
Vriend van myn Vriend wilde worden, en my
den

( 174)
den troost der verzoening in 't graf laaten me-
deneemen. Hoe veel bitterheid zyne aanfpraak
ook infloot, zo was ik echter te vreeden, en
zou hem bedankt hebben, daarvoor dat hy my,
hoe ongaarne dan ook, toeftond, om met Fer­
dinand te fpreeken. In allen gevallen zou hy
zig hier tegen hebben kunnen aankanten, en
my onaangenaamheeden berokkend hebben,
die, voor de Vierfchaar der meeste menfchen,
ten mynen nadeele, zouden uitgevallen zyn.
Ik zond naar hem toe, maar hy kwam niet,
doch hy liet my weeten; dat hy my niets meer
te zeggen had , en een half uur daarna ver­
trok hy.
* * * * *
Maar hoe,myne beste Louiza! zal ik u het
gevoel uitdrukken, dat my ganschlyk aandeed,
toen ik myn Ferdinand weder zag. Myn Va­
der bragt hem by my! Myn God ! wat zyn
wy Vrouwen in vergel yking der veel fterker
Mannen! Hy was wel een weinigje bleek,
vervallen, en had niet meer dat lagchende rood,
dat hem weleer zo bekoorlyk maakte, even-
Wel had hy nog dien leevendigen opflag van
oog, die vastheid van voorhoofd, die hem tef­
fens

( 175 )
fens edelheid en beminlykheidbyzette! Ik daar­
entegen was van alle kragten beroofd, ftegts
de fchaaduuw van het gene ik voor deezen ge­
weest ben; geheel door kommer verteerd;en
zonder de magt van een fpreekend oog! .
Hy kwam naar my toe, om my in zyne armen
te fluiten ! doch ik weerde hem zagtlyk af:
Niet, zei ik hem, als of ik de ganschlyke wel­
lust die er in deeze omhelzing ligt opgefloo-
ten, niet gevoelde! niet als of ik niet al­
toos de zelfde- was, die gy verlooren hebt.'
Maar Ferdinand! ik heb verpligtingen, wel­
ke gy niet hebt. Wy willen geene derzelven
krenken. Ik begeer niet dat gy meer met deeze
leeme hut te doen zult hebben. Myne ziel
alleen zal zig met u onderhouden, in het voor-
uitzigt van een volmaakter onderhoud in het
toekomende leeven. Ik vergeet lyden en treu­
ren , daar ik u aanfchouwe. Kom, geefmy
uwe hand! die.mag de Vriendin van haaren
Vriend drukken; en zulks zou ik doen in het
byzyn van den genen, die er alleen het voor­
hoofd over zou kunnen rimpelen. .
Neen! dat zal hy niet! viel Ferdinand my in
de reden. Ik zal hem toonen; ik zal hem be­
wyzen , dat hy geen recht op uw hart heefti­
en

070
en dat gy my alles kunt zeggen, wat gy be­
geert! dat geene Vriendfchapsbetuigingen
hem in 't allerminst aangaan, en dat ik bevoegd
en gerechtigd ben, om den kusch der Vriend­
fchap op uwe lippen te moogen drukken! Wa­
re hy flegts hier tegenwoordig, ten einde ik
myne Rechten mogt kunnen doen gelden, en
hem bewyzen, dat hy alle zyne Rechten op u
verlooren heeft! . Hy weet, dat ik hem zulks
bewyzen kan, en hy fiddcrt voor myne tegen­
woordigheid, daarom is hy weggegaan. Hy
bedekt zyne verfaagdheid met het Masker dei-
grootmoedigheid, en fchynt het veld geheel
aan ons overtelaaten, dewyl hem bekend is,
dat befchaamdheid en fchande op hem wag-
ten.
Hy werd vuuriger, en ging met vervoering
voort.
, Waar is de Roover van alles wat ik bemin­
de? Is dit de bloeiende Henriette, die
ik agter gelaaten heb ? Ik vorder ze van
hem ! die bekoorlyke geftalte, die
doordringende oogen, die lieflykbloozen-
de wangen, die mond , waarby geen Pur-
perroozen haaien konden! Laat hy we­
der geeven, 't gene hy genomen heeft!
Hal

C177)
Ha! kan hy dit doen ? - Befchaamd aal
hy daar voor my ftaan, en moeten bekennen:
ik ben , onder Gods Zon, de eerfte Schurk,
dat ik eene bloem vertrad, die in alle haare
Jieerlykheid bloeide.
Hy greep my by de hand en bragt ze aan zy­
ne mond. Hy kuschte dezelve hartlyk. Maar
gy, goedaartig Schepzel! zei hy, gy zult er
niet by,lyden. Ook in deeze gedaante blyft gy
myn Engel. Verflenschte dit alles niet, om
mynen wil ? Was ik de Bron niet van het
hartfecr dat u verteerde ? " Ik bedank u,
bedank u van ganfeher harte! Dit hart is nog
zo geheel voor u, dat gy even zo zeer als ooit
te vooren, o P my rekenen kunt! Laat hem dan
te voorfchyu komen, die u verder iets zou wil­
len doen ! Ik ben gekomen,om u vreedig te
laaten fterven ! Ik zal alles van^u verwyderd
houden, wat u tegen is; en dan zal ik poo­
gen , om weder met u te veréénigen.
Hemel! antwoordde ik hem. Hoe goed zyt
gy! Gy bereikt reeds werklyk uw oogmerk.
Gy bezorgt my eenen gelukkigen dood. Laat
ons dan den tyd, dien wy nog by elkander zyn,
aanwenden, om al het geleedene leed uif on­
ze gedagten te verbannen ! Laat ons er hem
II. DEEL. M O O K

( 178 )
ook uit verbannen, die ons dit lyden berok­
kende ! Wy zullen hem aan zyn eigen nood­
lot overlaaten; of zo wy aan hem denken , met
medelyden hem verbetering toewenfchen.
Ik kan u niet zeggen Louiza, hoe verge­
noegd wy waren. De traanen rolden van blyd-
fchap over myns Vaders wangen, hy betuigde
dat hy zig nu een denkbeeld kon vormen, wat
ik geworden zou zyn, ware ik gelukkig ge­
huuwd geweest. Het was zeer goed , dat
Hasten er niet tegenwoordig was; want dan
zou eene doodlyke ergernis ons vermaak ge-
ffcoord.en zekerlyk gansch verflonden hebben.
Ik las ook het hart van Ferdinand op zyn voor­
hoofd , en befpeurde duidlyk, dat het van
wraak en woede gloeide ! - Myne vervallene
gedaante, myn hevig hoesten, en andere ken­
merken eener ongeneeslyke krankheid bragten
hem telkens op de gedagten te rug, dat hy dee­
zen roof mynen Tyran niet vergeeven kon ,
en dat het onverzetlyk befluit van zyn hart
bleef, zig te wreeken.
Heden wil ik er niets van fpreeken, want
dit mogt zyn drift aanwakkeren. Allengskens
zal ik hem eene belofte zien aftepersfen, dat
hy zig nietwreeke 1 De zagtmoedigheid toch
is

C 179 )
is de kroon van ons leeven, en het fchuldver.
geeven was een der eerfte Voorrechten, door
den Verloffer voor ons en alle onze Medemen-
fchen verworven.
En na de vreugde, welke ik heden geniet,
zou ik niet vergeeven? - Hasten ! Hasten! -
Gy moogt nog van geluk fpreeken, want zon­
der dit, ware ik voor myn dood niet met u ver­
zoend geworden. Ik vergeef u thans alles, en
fterf als uwe Vriendin!
Ferdinand fcheidde vervolgens. Dit is de eerfte
dag van blydfchap, (zei hy, by zyn affcheid,)
welke my gebeurt zedert ik u verlaaten
heb!
Ik deed hem, met het oprechtfte hart de
zelfde betuiging. Heden verwagt ik hem weder,
Doch ik móet fluiten. Het veel fchry ven heeft
my eene verkoudheid veroorzaakt, die my er-
innert, dat ik, in weerwil van alle myne blyd-
fchap, den dood naby ben. Gy zult, denk ik,
echter nog eenen Brief ontvangen van
Uwe
M 2
HENRIETTE,
TWIN-

( i8o )
T W I N T I G S T E B R I E F .
De Ritmeester Strundel aan den Advokaat Wurm.
Lieve Wurm!
Hoe zeer ik verlang, om reeds by u te zyn,
Word ik echter door eene zonderlinge Gefchiedenis
daarin verhinderd. Ik moet zekerlyk tot
een Avanturier gebooren zyn.
N-auwlyks hervind ik eene Zuster; geloof
van haar bezit verzekerd te weezen , reis naar
de Gravin B * * * die haar Befchermëngel is,
o m ze aldaar te omhelzen, en zie ! - zy ver-
dvvynt onder myne handen.
• uit myn laatften Brief zult gy alles weeten,
tot ik van het laatfte Dorp vertrok. Ik kwam
laat te Berlyn, en deed my den volgenden mor­
den by de Gravin aandienen. Zy ontving my
ze-r aartig. Ik verhaalde haar het oogmerk van
myne reis'; ontdekte my ook aan haar als den
Broeder van Marianne, en befpeurde, dat ik
ten hoogden welkom was. Zedert gisteren ben
ik in de uiterfte ongerustheid, zei ze. Het befcheid,

( I8i )
fcheid, dat ik uit het Dorp van wegens uwe
Zuster ontving , was my, hoe weinig geloof ik
er ook: aan floeg, ten hoogften aangenaam. Ma­
rianne, die ik tot dus verre in alle gezelfehap-
pen heb medegenomen , was deswegens zo
fterk aangedaan, dat zy my verzogt, haar zo
lang naar myn Landgoed te laaten vertrekken,
tot de omftandigheeden zig nader zouden ont­
wikkeld hebben: zo als ik ook gedaan heb.
Wel nu, genadige Vrouw ! antwoordde ik,
deeze zyn ontwikkeld! zo Marianne u haare
Gefchiedenis verhaald heeft, zal zy u zekerlyk
gezegd hebben, dat zy het eerst tc Berlyn by
twee zogenaamde Galanteriekraamfters kwam,
waar van er .een, na verloop van eenige dagen
wegtrok.
Ja ! zulks heeft zy my zeer omftandig gefchreeven
!
De Ritmeester, vervolgde ik,die zig aldaar
bevond, was ik, en het Meisje, dat doorging,
nam de Naam aan van Marianne, paste'derzel-
ver omWidigheeden op zig toe, en bezorgde
zig langs dien weg een Man. Vermits zy nu
het eerst als zodanig in 't openbaar zig aankon­
digde, moest men die haar volgde, noodwen­
dig, als eene bedriegfter aanmerken. Doch he-
M 3 den

( 182 )
den ontwikkelt zig dat kluwen! en nu, Gra­
vin! bid ik u, my eene Ontdekking te willen
doen, waarnaar myne ziele reikhalst!
En welke is die , Myn heer ?
Zeg my dan, genadige Vrouw! vind ik myne
Zuster rein, onfchuldig, deugdzaam? Of
hebt gy, uit mededoogenheid, een perzoon tot
u genomen , die zig door uwen Zoon heeft
laaten verleiden, en die gy, volgens uwe be­
kende grootmoedigheid, niet aan de gewoonly-
ke Ellende wilde prys geeven ?
Myn heer Ritmeester ! antwoordde de Da­
me op een toon, die my aan haare voeten zou
gebragt hebben. Indien myn Zoon iemand als
Marianne had kunnen verleiden, zoudt gy my
hier zo gerust niet zien zitten. Ik zou zeker­
lyk weenen. Maarhy denkt edelmoedig,gelyk
ik. Hy vereerde de deugd van Marianne, en
befchermde dezelve. Ik heb er hem voor be­
loond. Hy bemint het Meisje onuitfpreeklyk.
Ik moest echter voor zyn goeden naam zorg
draagen. Ik liet hem reizen, beloovende het
intusfchen zo te zullen fchikken, dat zy de
zyne kon worden. Ik wist haaren ftand niet,
maar ik heb haar hem gegeeven, zo als ze is.
Nu is er verder niets noodig. Ik zal hem fchry­
ven,

( 183 )
ven, dat zy hem, ten opzigte van geboorte >
gelyk ftaat, en laaten hem weder komen.
Ik wierp my,op dit gezegde, aan haare voe­
ten, en bedankte haar voor dit berigt: voor
haare deelneeming en liefde voor Marianne.
Ik verzogt haar , om my myne voortreflyke
Zuster te laaten zien. Zy beloofde my, aan-
flonds naar haar Landgoed te zullen zenden,
en befprak my tegen den volgenden morgen.
Toen ik wederkwam vond ik haar in traa­
nen. Uwe Zuster is er niet meer, Myn heer!
zei zy, en, wat het droevigfte is , ik moet
vooronderftcllen , dat zy , met haar eigen
vryën wil, vertrokken is. Zy is met iemand
op reis gegaan, maar met wie, weet niemand.
Ik zit hier, en verteer my zelve van hartfcer. Ik
ween onöphoudelyk, en wanneer men haar
niet wedervind, is al myn troost en vermaak
verdweenen. Hoe zal ik my by myn Zoon ver­
antwoordden , wanneer hy komt, en haar vari
my afvordert ? Help my, Myn heer! en ftel
my gerust!
Ik verftomdc. Eindlyk evenwel moest ik
fpreeken, en zei. Ik moet bekennen, dat ik
zo bezorgd was, als zy immer zyn kan. Dat, zo
wanneer de nedergeflagene hoop iets op myne
M 4 Zus-

( 184 )
Zuster gewerkt had, en zy tot Melancholie geneigd
is, het ligt ten gevolge byhaar zou hebben,
dat zig van alle Bekenden ontdoet, een
anderen naam aanneemt, en nooit weder te voor-
fchyn komt.
Ik kon de Gravin geene verwytingen doen ;
want zy jammerde zelve , even als of het haar
eigen Zuster ware. Vermits zy my verzeker­
de dat zy haar reeds op alle wegen had ag-
ter' naa gezonden, deed ik flegts dit eenige,
dat ik het in de Nieuwspapieren liet zetten.
Wie zy was, en dat zy zig wederom by de Grit.
vin wilde laaten vinden 1 '
Zeedert dien tyd bevind ik my daaglyks
by deeze waardige Vrouw, en ik heb er een
voomeflyk onderhoud. Ik kan ook geene op­
lettenheid genoeg voor haar hebben.want door
de afweezigheid van Marianne is zy zeer on­
gelukkig, en deswegens moet ik haar verhg-
ting bezorgen.
* * * * *
Zo op 't oogenblik bekom ik uwen Brief
Maria is dan van haar Man gefcheiden, en alles,
voor het overigen, in ftilte afgeloopen! zulks
heeft my verheugd.

( 185 )
Ik heb altyd voor iets ergers gevreesd
want wanneer Ferdinand eenmaal driftig word,
is er geen fpotten met hem. Gaarne zou ik
met hem wenfchen verzoend te weezen ,en dat
gy dien taak op u wilde neemen ! Gy kunt
hem verzekeren, dat myne overyling my het
hart verfcheurt, en dat ik zyne vergiffenis voor
myne rust volftrekt noodig heb. Wil hy mjr
niet wederzien, dan zal ik hem op allerlei wy-
zen vermyden. Aan Maria zal ik fchryven.
Ik zal haar verzoeken, zig ftil te houden, tot
ik de zaak met myne Zuster gefchikt heb. Ik
zou gaarne haare hand hebben, doch ik durf
het nog niet waagen, om haar dien voorflag
te doen. De wond haarer ziele .is nog te versch;
zy moet eerst een weinig tot bedaaren komen.
Ik kan niet dulden, dat die Vrouw eene ver-
laatene zou blyven. Ongetwyffeid was zy het
beste Lot waardig. Het geluk liep haar tegen,
en van daar haaren diepen val.
Zo dra ik iets- meer weet, zal ik meer fchry­
ven. Het vergelyk, ten opzigte van myn Pip­
ces , zult gy wel eens doorzien en my met uwe
aanmerkingen op het zelve verëeren, en het dan
te rug zenden.
Ik ben, enz. STRUNDEL.
M 5 EEN

( i8< )
EEN EN TWINTIGSTE BRIEF.
Lutje aan Maria.
D e Verklaaring is gefchieden alles is in be­
weeging.
De drie dagen, waarop ik , zedert het laat-
Re Bal, geene openbaare vermaaken kon by-
woonen, waren my als zo veele weeken. Ik
bad de knorrigfte bui van de Waereld, en
daarenboven moest ik , tot tweemaalen toe,
Frederik en zyne jonge Dame in de Wagen,
zien voorbyryden. Gedeeltlyk myne voorzig-
tigheid, om niet verraaden te worden, en ge­
deeltlyk de vrees van my niet behoorlyk te
kunnen inbinden, waren de redenen, waarom
ik eenige byzondere Gezelfchappen niet by-
woonde, waarop ik verzogt was.
Gisteren was het eindlyk de langgewenschte
dag der Maskerade. Ik had myn Spion zorg­
vuldig uitgezonden , en vernam, dat zy bei­
den, in nieuw rood Dominos, met Zilver be­
legd, verfchyncn zouden. Ik liet my een-foort-
ge-

C 187 )
gelyke maaken. Doch tot myn groote fpyt her­
kende men my fpoedig, en ik moest geduldig
het Compliment hooren, dat ik den Galant wil­
de fpeelen. Met niet weinig afg u n s t z a g i k )
dat zy beiden onvergelyklyk fraai en met on~
uitfpreeklyke aandoening dansten; waarom ik,
onder voorgeeven van onpaslykheid , my van
daar wegmaakte.
Ik ging de Zaal op en neder. Verfcheiden
Gemaskerden fpraaken met my , en allen kwa­
men zy op die verwonderingswaardige nieuwig­
heid, dat de Heer Van Fett verliefd was ge­
worden, en de Berlynfche fmaak voor een
Landmeisje verruild bad ! dat zyne keuze ech-
ter zeer fraai was, en zo wel zyne Familje
als het Vorstlyk Huis veel blydfchap veroor­
zaakte.
Ik was by dit Gefprek eveneens te moede,
als ofmy elkeen der Redenaars een oorvyg ge­
geeven had, om my te overtuigen! Hadden"zy
eens geweeten, wie ik was, zy zouden 't nog
erger met my gemaakt hebben.
Ik kon geen myn laaten fpringen : alvoorens
ik eerst van de denkwyze van Frederik was
overtuigd geworden. Ik verkleedde my der­
halven, om hem aldus te befpieden. Gelukkig
trof

( 188 )
trof ik hen beiden in zulk een diep Gefprek
aan , dat ze my niet eens gewaar wierden: Ik
zal u een gedeelte van hun Gefprek mededee-
len, ten einde u ten vollen te overtuigen,dat
ik geen ongelyk heb.
Gy zyt, zei zy tegens hem , nog even onte-
vreeden als te vooren. Gy betuigt my , dat gy
my bemint, en evenwel klaagt gy altoos over
uw Noodlot. Onze Ouders bewilligen in onze
Egtverbintenis. Gy ftelt er uw geluk in, en
ik betuig u, van ganfcher harte, dat niemand
ooit dien indruk op myn hart gemaakt heeft of
maaken zal, welken gy er op maakte! en ge­
loof my,ik ruim daarom zo veel ik kan , alle
•uwe bezwaarnisfen uit den weg:
Dat gelooft gy! antwoordde hy, Jonkvrouw!
dat gelooft gy engelagtig Netje ! maar ik ver­
zeker u van het tegendeel. Het vleit my by
uitneemenheid, dat gy dit alles van my denkt
en het my zegt. Ik vind eene wellust in deeze
omftandigheid.die alles, wat ik my immer ver­
beeldde, overtreft, •—• maar dit alles ben ik
onwaardig. Zie zou ik tegen u moeten zeggen,
zo als ik hier voor u fta, heb ik myn geluk met
-voeten getrapt, heb ik het weggewor­
pen, liedcrlyk weggeworpen! —•
e
Ha!

( 189 )
Ha! dit fneed my door het hart! dit dronjf
my door het gebeente! dit doofde elke vonk
die nog voor hem in my glimde, uit ! deed el­
ke aandoening, die nog in myne ziel overig ge-
bleeven was, verdwyncn. Maar zulks zal
by my boeten! Ik zal een vuur in zyne Fa­
milie ontfteeken*, tot deeze fmaad zal uitge-
wischt weezen.
En echter talm ik gaarne met zulks te doen.
Ik wil, zo lang het mooglyk is, de wellust ge­
nieten, die deeze zoete droom my verfchaft.—
Ik kon my niet langer inhouden. Dit zal
niet lang zyn! zei ik taamlyk luide; ftond op,
verwyderde my en hoorde alleen nog dat Netje
zei: Ha! wat beduid zulks? Frederik! ver­
klaar het my.
Hoe dit verder afliep, weet ik niet, althans
toen ik binnen kwam, dansten zy weder. Ik
zogt vervolgens de Moeder op. Zy had my
den dag te vooren laaten verzoeken , en ik
maakte haar een Compliment van verontfchul.
diging.
Gy hebt zulks niet noodig ! antwoordde zy.
Het was niet aangelegd op een Compliment,
maar op een weezenlyk bezoek. Ik had u te
zeggen, dat myn Zoon my op nieuw verzekerd
heeft,

( 19° )
heeft, nimmer naauwe kennis met u gehad te
hebben, en evenwel hebt gy my zomtyds zo
veel gezegd, dat ik u nog nader wensch te lee­
ren kennen.
Indien flegts die kennis, genadige Vrouw!
voor u niet onaangenaamer uitvalt, dan gy u
verbeeldt !
Hoe! zal ik hier geene nadere verklaaring
van hebben?
Indien het u gelieft, laaten wy dan in eene
Zykamer gaan, want hier mogt ons Gefprek,
de oplettenheid naar zig trekken.
Ik geleidde haar binnen.
En nu, zei zy, hebt gy my in de daad be­
kommerd gemaakt.
Gy hebt ook reden om het te zyn. Ik be-
fpeur, genadige Vrouw! dat het u ernst zy,
om uwen Zoon te willen uithuuwlyken !
Ja zekerlyk, Myn heer! Ik zie met genoe­
gen, dat myn Zoon gansch niet onverfchillig
omtrent Netje is. Ik had niet durven verwag-
ten.dat hyfmaak in een eenvoudig Landmeisje
zou gekreegen hebben; doch ik zie dat verftand
en deugd invloed op hem hebben, en zulks
is een bewys van een niet geheel verdorven
hart.
Ik

( 191 )
Ik zal uwe opmerking niet tegenftreeven,
Mevrouw ! Ik geloof dat dezelve juist is; ik
geloof dat uw Zoon fmaak in het Meisje vind,
en het Meisje nog veel meer in hem. In dit
geval echter moet ik u bekJaagen, en het Meisje
nog oneindig meer! Zy zal het meeste aan hem
verliezen, want van het Huuwlyk kan niets
worden!
De Dame fprong op.
Stel u gerust! vervolgde ik. Ik voorzag
uwe aandoening, en om die reden bragt ik u in
dit vertrek. Ik heb u i e f s te zeggen , waarop
gy ftaat kunt maaken. Uw Zoon is met Lotje
gehuuwd.
Ikverwagttedat dit gezegde eene geheel an­
dere uitwerking op haar gehad zou hebben,
dan het waarlyk had, want zy begon luidkeels
te Iagchen. Nu ging ik verder.
Neem de zaak zo ligt niet, genadige Vrouw!
't Is geen Huuwlyk, zo als doorgaans in dat
geval plaats heeft, dat zo gemaklyk te ver-
breeken valt. 't Is zelfs tegen de magt van den
Landheer verzekerd, en het zal gehandhaafd
worden!
Dit fcheen eene geheel andere werking op
haaren geest te doen.
Myn

( 192 )
Myn heer', zei zy, my by de hand vattende,
hoe weet gy dat?' Gy moet zekerlyk nadere
berigten van de zaak hebben.
Die heb ik ! antwoordde ik, en ftond op.
Weet dan! Ik ben de Broeder van het Meisje,
en ik zal haar tegen elke beleediging, die men
haar zal willen aandoen , verdeedigen I Doch
myne Zuster zal zelve komen en haar Recht
doen gelden.
Met een vertrok ik, en liet haar geheel be­
dremmeld ftaan.
Ik bekommerde my verder niet om Frederik,
noch zyne Moeder. Ik ging naar myn Logi-
ment; maakte alle fchikkingen tot myn vertrek,
en binnen 't uur was ik de Stad uit.
Ik had alles, wat tot myne Vtouwlyke equi-
pagie noodig was, in een Dorp laaten liggen,
waar ik het daadlyk wederkrygen kon. Ik had
een Kamermeisje en een.Knegt gereed , en nam
ten eerften myn intrek, doch in een ander Lo­
gement, onder den naam van genadige Vrouw
Van Fett. Myn eerfte werk was, dat ik naar
myn zogenaamden Broeder zond. Het befcheid
was, dat hy vertrokken ware. Vermits er echter
reeds vroeg in den morgen naar hem gevraagd
was geworden, gaf men hem dit berigt, en,
in

C 193 )
in. minder dan een kwartier üttts, ftond myh
goede Patroon voor myne oogen.
Om ' S Hemels wil! Lotje! zei hy, wat begint
gy toch ? Hebt gy my niet belooft u ftil
te zullen houden ; tot dat gy tvding van my
hadt ?
Dit heb ik u beloofd, myn lieve Frederik !
tot zo lange gy geene nieuwe Verbindtenis aan­
gaat. Eene nieuwe Liefde- is tegen onze af-
fpraak, en ik hoop , dat gy nu uw woord zult
houden , en my niet dwingen , om met geweld
tc zoeken, het gene ik zekerlyk vinden zal eri
moet.
Lotje! zei hy, terwylhy ih zyne houdingen
alle de tederheid veinsde , die hy anders wee-
zenlyk bezat : Wie heeft ooit er aan gedagt,
of er van gcfprooken, dat ik niet houden zal
het gene ik u beloofd heb ? Gy hebt volko­
men zekerheid. By den eerften ernftigen ftap,
die ik doe, kunt gy opkomen en uw recht doen
gelden! .—- maar wanneer het eenvoudig daar
by blyft, dat ik, ter liefde van myne Moeder,
en om haare tederheid te blinddoeken, met Da­
mes omga;
Frederik ! vie! ik hem in, waarom my bedroegen?
Hy, die ti en alle uwe handelingen
II. DEEL. N . . .

( f94 )
befpiedde, was ik zelve. In die Officiers klee­
ding , waarin gy my niet kende , onderhield ik -
u, toen hebt ge tl aan my ontdekt, toen ver­
nam ik , uit uw eigen mond , dat gy wankelde.
Ik was die Gemaskeerde, welke u zei; dat het
niet lang duuren zou. Ontken nu, Frederik !
indien gykunt, dat gy uwe geneegenheid my
hier ontroofd , en uwe Liefde aan eene andere
wegfmyt'. Ik begeer, ik eisch niet flegts uwe
hand, maar ook uw hart.
Frederik ftond een ganfche poos zeer ftil.
Ik kan myn hart niet verbieden, antwoordde
hy , om dat gene bemiulyk te vinden , wat
ïn de daad bemirilyk is. 't Is waar, ik kan u
niet verdagt houden, dat gy minnenyd zoudt
voeden, maar dat weet ik ook, dat Netje dit
nooit gedaan zou hebben. Gy deedt niet wel
met my van deeze zyde aantcvallen. Geloof
my, in korten tyd ware deeze Droom uit ge­
weest, en ik tot u te rug gekomen: maar nu,
nu zal ik altoos op de vergelyking denken;
en wenfehen, dat gy zulks niet gedaan hadt.
Ik was vol gal. Dit was eene openlyke af­
zetting. Ik voegde hem toe, dat ik door alle
deeze kunstgreepen heen zag , en zeer wel wist,
dat hy zig toeleide om my te misleiden, ten
min-

( ros )
minften fct 'h> moede was, en berouw had
van het gene hy gedaan had.
Zyn antwoord hierop diende geheel om my
te beleedigen. Had hy deeze behandeling kun
»en vermoeden, zei hy, dan zou hy zekerlyk
ummer eezen ftap gedaan hebben. Zyne Moe-
derhadhywilienfpaaren^n zo wanneer ook
£ deeze niet wilde fpaaren, dan zou hy myn
ontdek en, en haar de onmooglykheid van
een Huuwlyk met haar te betoogen. H y z o u
haar, in dit geval, o m h a a r e n 5 v f t j n J y*
hebben, en zy zouden te faamen de Moede°r
2 0 l 3
" S h e b b e n
opgehouden, tot zy geftorven
ware of tot er eene andere bekwaame gelee-
genherd ter ontdekking zig opgedaan had.
JlT üsfchen voerde ik heni
'
dnfeg te g e m 0et, ware ik oud geworde , en
b«dn I e t svanane die Voorrechten genoot en ,
kornet
H U U W l y k
Rechtvaardig toe-
Oogenbliklyk antwoordde hy daarop. Dus
enkel e ! j alleen deeze Voorrechten, welke gy
joekt ?— Dan heb ik eene voortreflyke * £
ze gedaan J L o t j e; Lotje! deeze denk.
^ 2
wyze

( I9

C 197 )
Maar heden zal ik in fpyt van alles, myne
Rechten handhaven.
Ha, Tyrannin! riep hy, nu ken ik u! -—
Ik weet wat ik doen zal! Ik zal myne
Moeder te voet vallen; haar bidden, dat zy
het haaren onberaadenen Zoon vergeeve ! dat
zy dtilde, het gene niet te veranderen is, en
dat zy medelyden met den Berouwhebbenden
oeffen» !
Kunt gy gelooven, Maria! dat dit alles ge-
veinsdheid zou zyn ! Had ik maar eenvoudig
.vertrouwd, men had my misleid en zekerlyk
geheel yerfchalkt. Het Landmeisje zou zig \n
zyn hart zo vast bebolwerkt hebben , dat ik ze
er niet gemaklyk noch fpoedig had kunnen
uitkrygen- Gelukkig derhalven, dat ik alles
deed wat ik deed! Ik zou daar eeuwig op be-
fcheid hebben kunnen wagten !
Morgen geef ik bezoek aan de oude Dame..
* * * * *
Zo als ik deezen fluiten wil, komt een haarer
Afgezanten by my; my twintigduizend Ryks-
daalders aanbiedende, wanneer ik afftend wil
dacn en my laaten fcheiden. Ik heb daadlyk
N 3 SC-

( 198 )
geantwoord , dat het my niet om het Geld,
maar om myn recht te doen was.
Ik had dit Voorftêl van afftand voorzien,
en my daarom zo vast gezet. Nooit had ik
gedagt, dat Frederik in eene fcheiding bewil­
ligd zou hebben.
Met den volgenden meer.
Ik ben, enz.
LOTJE,
TWEE EN TWINTIGSTE BRIEF.
Henriette aan Louiza.
I*c midden in myne blydfchap heeft uw Brief
my traanen afgeperst. Ik had nimmer kunnen
gelooven , dat uw Huuwlyk zoo ongelukkig
zou weezen ! Het liet zig zo bekoorlyk, zo
goed aanzien. God in den Hemel 1 Waar zal
dit heen ? Gy zyt beiden zulke braave Lie­
den, en gy verftaat elkander niet. O Beste
Louiza! had Hasten flegts een fchaduuw van
het gocJe hart van uwen Man bezeten, neen !
ik

C 199 )
ik zou zo ongelukkig niet geworden zyn ! —
en gy, gy zoudt het worden ? - Neen Loui­
za! hervat den moed ! Het is eene Iighaam-
lyke ziekte ! Het zal zig wel herfteHen ! Gy
zult eensgezind en andermaal gelukkig wor­
den.
Ik leef thans by -uitnecmenbeid wel. Al"
toos, 't is waar, met rasfchc, rasfche fcbre-
deri myn Graf naderende, maar evenwel in het
gezelfchap van myn Ferdinand. Hy bevind zie­
hier door veel geruster, en dit is eene wel­
daad, die ik hem bewys, die my het overige
myns Ieevens eene zekere wellust doet genie­
ten. Hy heeft my de geheele Géfchiedenis van
zyn lyden. verhaald. Hy heeft magtig veel uit­
gedaan. Hasten is een rechten Booswigt. Ik
heb Maria hartlyk beklaagd. Ik vergeef het
haar alles volkomen, en wensch dat zy nog
eens waarlyk recht gelukkig mag worden. Gaar­
ne zou ik haar willen fpreeken, om haar te
zeggen, dat ik geenen wrok tegen haar vos-
de. Het moet de Vrouw, die door de ganfche
Waereld verlaaten is, aangenaam weezen, van
' nog eenige Vriendinnen te vinden.
Ik heb de ganfche woede van Ferdinand
tegen Hasten gedempt. Hy heefc my beloofd ,
N 4 ' he.n

( 200 )
hem aan zyn Noodlot te zullen overlaaten, en
myn dood niet op hem te wreeken; deeze be­
lofte evenwel is gefchied onder voorwaarde,
wanneer hy my in vreede laat fterven, en onze
byéénkomften geene verdere hinderpaalen in
den weg ftelt.
Dit heeft te wege gebragt, dat ik om de ver­
haasting van mynen dood gewenscht heb, want
Jaar door zal ik ten minften eenig goed doen,
alhoewel my elk uur, dat ik met Ferdinand
doorbrengen mag, zo waardig is, dat ik het
met de grootfte fmarten koopen wil. Ik kan
my echter niet verbeelden, dat Hasten, zo ftil
en zonder eenige flinkfche poogingen ons Ge­
luk zal aanzien, want hy is te vooren zelfs ny-
dig geweest op elke gedagten , die ik van Fer­
dinand had ! hoe moet hy het dan niet op dce-
uc weezenlyke b.lydfchap zyn!
$ * * * *
Ferdinand was daar zo even wederom hy
my. Wanneer hy my zag, zei hy, boezemus
elke op flag van myn oog hem zagtmoedigheid
in, doch wanneer hy zig van my verwyderde ,
dan hield deeze aandoening daadlyk weder­
om op.
Dat

C 201 )
Uat is wel bedroefd , antwoordde ik hem
daarop. Wat is er dan van te wagten, wan­
neer ik geftorven zal zyn ?
Doè deeze gedagten niet in my opkomen!
gaf by my tot befcheid. Dit is verre, .
verre van my verwyderd.
Zy moet echter u zeer naby weezen. Men
moet zig nooit . laaten verrasfchen, door het
gene men met zekerheid te verwagten heeft.
Voorzigtigheid is de moeder der rust. Ik zie
met eene zagte ftreelende gewaarwording den
dood tegemoete, en verhoop er myne verlos-
fing van. Uwe rust zal er ook door daarge-
fteld worden ; want dan, weet gy, ben ik ver.
lost van alle die kwellingen , die my thans ter
nederdrukken, en hoe ligt is de tyd des wag-
tens te overzien. Hoe kort is het oogenblik
niet, dat gy nog hier vertoeft; en gy .berei­
ken zult het gene ik nu fpoedig bereiken zal!
-Stel derhalven uw vermogen te werk, om uwen
Evenmensen te dienen en weltedocn, en dan
zult gy des te geruster fterven, en ik te geluk­
kiger uwe komst kunnen inwagten. Indien ik
echter wist, dat gy met het opzet in de Wae­
reld zoudt blyven om my te wreeken, dan zo.u
ik beeven voor uwen overigen leeftyd; onrus-
N 5 tig

C 202 )
tïg en ongaarne fterven , en my verbeelden,
dat eene zekere gevoelige wectenfchap uwer
handelingen, den tyd onzer afweezigheid zou
rekken , en eene verééniging vertraagen , waar
Daar ik zo hartlyk verlange.
Gy fpreekt zo fchoon als overtuigend, Hen­
riette ! antwoordde hy my. Wie is in ftaat
om u te kunnen tcgenftreeven ! gelief alleen-
lyk te bedenken, dat dit alles zig gemaklyker
laat zeggen dan doen ! Dat de voorneemens
van den Mensch altoos 'veel verhevener zyn
dan zyne daaden ! Dat de overgang van wil­
len tot doen, hoe fnel die dikwils ook zy,
iomwylcn ten uiterften langzaam is ! dat de
wil aan fchielyke verandering onderhevig is,
en zig meer fchikt naar de oogenbliklyke om.
ftandigheeden , dan naar eene rype overwee­
ging, 't Is ook flegts gewaagd, wanneer men
de drift poogt te wederftaan. Dan , dit beloof
ik u nogmaals, dat, zo wanneer Hasten zig
ftil houd, en myne gramfchap niet door nieu­
we beleedigingen tergt, hy niets van my te
vreezen heeft. Maar gaat hy voort met u te
kwellen , dan zal hy my voor elke .gevoelige
beleediging moeten boeten ! want de ongevoeli­
ge en niet uw Minnaar kan u zien fterven.
Gy

C 203.)
Gy kunt u niet verbeelden, hoe onrustig dit
alles my maakt? Ik weeg myne kragten, of zy
niet minder worden; ik luister naar mynepols-
flagen of zy niet verzwakken, en ik houde myu
adem te rug om hem korter te maaken. Kon-
de ik de kloppingen van myn hart fmooren,
ik zou er niet mede vertoeven, want ik ben
des Ieevens zat 1
Ik ben te vreeden dat ik Ferdinand gezien
heb, en zou hem gaarne met rust achterlaaten.
Ik wil Hasten niet weder zien. De fmart my­
ner Ouders over myn lyden zal verzagc, zal
geheeld worden, en zy zullen my zegenen., om
dat ik niet meer ben.
* * * * *
Dei Nagts ten twaalf uuren.
Waarfchynlyk, Waardfte Louiza ! is dit de
laatfte Brief, welken gy van my ontvangt, en'
dit zult gy aan myn fidderend fchrift wel ge­
waar worden. Ik ben genaderd aan dat oogen­
blik, dat ik te naderen wenschte, — doch ik
ben het niet genaderd op die wyze als ik heV'
wenschte. Myn Gebed is niet verhoord ge-
wor-

( 204 )
worden. Ik heb hem wedergezien! ik heb hem
moeten hooren ! De fchandlykfte fmaadrede-
nen, die hem nooit, nooit kunnen vergeeven
worden, heeft hy tegen my uitgebraakt. Zo
lang ik flegts de pen kan voeren, al valt het
my nog zo bitter, zult gy, van my zelve, myn
geheele Noodlot hooren.
Het was omtrent vyf uuren in deezen nade-
middag. Ik had myne hand in Ferdinands han­
den, en myn hoofd, uit zwakheid, tegen zyn
borst gelegd. Wy fpraaken van vergiffenis,.
Eensklaps ging de deur open, en Hasten trad
binnen. Ik verfchrikte; fprqng op en fchret-
de. Ferdinand was bezig met my te helpen,
want ik ftond op 't punt van bezwyken. Has­
ten ging weder de deur uit, niet anders zeg­
gende dan : Ik vergeef het u Mevrouw ! Toen
ik weder eenigermaaten herfteld was, zond ik
tot hem, met verzoek om by my te komen.
•Hy liet my weeten; dat hy my niet ftooxen
wilde : hy had gedagt my geheel alleen te heb­
ben zullen vinden, anders zou hy niet geko­
men zyn. Ik moest hem by geleegenheid maar
eens laaten weeten, wanneer ik alleen ware.
»ik voorfpelde my daaruit niet veel goeds. Fer­
dinand ook niet. Hy was in eene gemoeds,-

( 205 )
geftalte, die recht voor dit bezoek gefchikt
was, bedaard en zagtmoedig. Hy ftond er fterk
cp om hem te fpreeken, Hy zond zelf uit
zyn naam naar hem toe, verzoekende, om in
eene korte onderhandeling te willen treeden.
Was het Poltronnerie of Boosheid ? Hasten
floeg dit verzoek af. Hy geloofde, was zyn
antwoord, dat zy beter van, dan by elkander
waren. Ook wist hy eigenlyk niet, wat hy
hem te zeggen , of wat hy met hem te maa­
ken had. Verklaaringen van hun gedrag waren
gevaarlyk.
Ferdinand begon hier op eënigzins vuur te
vatten. Ik verzogt hem my te willen verha­
ten , ten einde ik zou kunnen verneemen , wat
myn Man begeerde. Hierop deed hy my den
•Voorflag, om zig, geduurende onze onderhan­
deling, in de Kamer verborgen te houden'.dit
wees ik glad van de hand. Ik bragt hem on­
der 't oog, dat zulks gcheellyk ftreed met myn
eer en pligt, en dat ik de gevolgen van zulk
eene heimlyke verberging, die door zyne he­
vigheid en de beleedigingen van Hasten, zeer
ligt ontdekt zou kunnen worden en tot daad-
lykheeden uitberften, niet voor myne rekening
wilde noch konde neemen.
Hl

( 205 )
Hy gaf my hier in volkomen gelyk; doch
des te meer had ik met een andere Gril te
ftryden, die daarin beftond, dat hy openlyk
by onze onderhandeling wilde tegenwoordig
zyn. De tot'hiertoe gehouden handel wyze van
Hasten gaaven hem bevoegdheid om my tegen
zyne verdere mishandelingen te befchermen.
Nooit zag ik hem in zulk eenen Enthufiasti-
fchen yver,en ik moest eene ganfche poos zy­
ne uitroepen hooren, eer ik aan 't fpreeken
kon komen.
Ferdinand ! zei ik daarop. Gy zoudt dus kun­
nen fpreeken, wanneer gy Rechter tus'fchen
ons waart, doch nu zyt gy zelf niet eens
Scheidsman, gy zyt Party. Gy hebt geen
ander Recht, dan het gene de Vriendfchap en
myn Hart u geeft. Hasten heeft het recht eens
Egtgenoots. Zo lang ik de befchuldigingen te­
gen hem niet aanvoere, kunt en moogt gy het
niet doen. Zal hy daarenboven wel een Ge­
fprek in uwe tegenwoordigheid onderneemen?
Kan hy het niet uitftellen , of wel ganschlyk
nalaaten ? Heeft hy hierna niet het bewys in
handen, dat ik tegen myne verpligting gehan-
deld hebt ? Moet ik heden fchuld bekennen,
voor het oog der geheele Waereld, die tot dus
ver-

C 207 )
verre van myn Onfchuld eri onverdiend Ly.
den overtuigd was.
Dit deed hem het befluit neemen, om my te
verlaaten, doch met de uiterfte bekommernis.
He zal u zo rustig niet wéder zien ! zei hy,en
zyn voorgevoel was juist.
. . Naauwtyks was hy weg , of Hasten, die zorg­
vuldig op alles acht gegeeven had , liet my
vraagen, of ik hem fpreeken wilde. Tegen
zyne gewoonte kwam hyzeer bedaard binnen.
Mevrouw! zei hy , ik verraschte u, 't is
waar, tegen myn dank, maar gelyk gy weet,
niet geheel ten ontyde. Ik geloof dat het dé
rechte tyd was, om een dwang te vernietigen,
die onder ons plaats vind. Uwe verwarring,'
uw fchrik, uw geween, de toeftand, waarin
. ik u verliet, ftrekken ten bewyze, hoe haat-
lyk ik in uwe oogen ben. Gy geeft myn Me­
deboel, die niet bevoegd is om myne Rechten
te vertreeden, openlyk een Voorrecht, waar
door gy my vernedert. Gy brengt geheere da­
gen met hem door; daar één uur verkeerens
met my , u doodlyk verveelt. Elk een ziet
het; eik een weet het ! Ik moet ten onder­
werp der befpottinge dienen. Aan deeze on-
betaamlykheid wil ik een einde gemaakt heb­
ben.

C 208 )
ben. Ik ben hier gekomen, om u tot onze
fcheiding voor te bereiden , en uwe bewilli­
ging daartoe aftevergen. Onze wederzydfche
afkeer, en uwe genecgenheid voor Ferdinand
geeven daar toe het befte voorwcndzel aan de
hand. Ik verwagt uw antwoord.
Myn ganfche lighaam fidderde, en myn bloed
wasin eene vreeslyke gisting. Dit is dan, zei
ik , de laatfte beleediging , waardoor gy my
ganschlyk ten verderven wilt brengen, en ook
myn goeden naam opofferen '. - maar dit oog­
merk, Myn heer Hasten I zult gy niet berei­
ken ! Had ik my van u willen laaten fchei-
den, dan had ik my vroeger van die gelccgcn-
heid bediend, toen myne gezondheid door u
nog niet bedorven was. Zulks echter wilde ik
nooit, en wil het ook nu nog niet! Ik begeer
met Beden noch betuigingen te fpeelen! Voor
onzen ganfchen leeftyd zyn en blyven wy ver­
bonden ! Wagt nog maar een korten tyd en
gy zyt los van my. 't Ware my aangenaam ge­
weest, nimmer den naam van Hasten gevoerd
te hebben'! Vermits ik hem echter eenmaal heb
aangenomen, zal ik hem zo lang draagen, als
myn pligt vordert. Sterf ik, dan geef ik hem
u gaarne te rug, want ïkheb hem niet gaarne
ge-

( 209 )
gehad. Wilt gy als een rechtfchapen Man han­
delen , laat my dan de weinige dagen, die my
in dit leven nog overfchieten, in ruste flyten!
Laat ze my doorbrengen met den Vriend, die
gy van my hebt afgefcheurd, om my niet ge­
lukkig te maaken. Ik zeg u ook, Ferdinand is
uw Vriend, ik heb er hem toegeftemd. Sta hem
eene onderhandeling toe ! Fly heeft u niet
beleedigd ; maar hy bemint my, en wanneer
gy voortvaart metmy te mishandelen, zou zyne
wraak zeer ligt tegen u kunnen ontwaaken.
Bedreigingen? Ei, ei, Mevrouw ! Gy
zyt trotscb geworden , zedert gy een. Befcher-
mer gekreegen hebt: maar verhef er u niet te
zeer op. Een Man ftaat een Man ! gy zegt my
bitterheeden , die gy in andere omftandighec-
den my niet gezegd zoudt hebben I 't is niet
moeilyk te raaden door welken Geest gy ge-
dreeven wordt!Verberg u niet agter èene Oi>
fchuld, die men niet meer gclooven zal, zo
dra ik den waaren toeftand der zaaken ontdek.
In 't kort, Mevrouw ! myne eere is beleedigd.
Ik heb u het onderhoud met Ferdinand toegc-
ftaan, maar niet voor geheele dagen lang! Ik
vorder voldoening ; ik begeer fcheiding ! Wagt
u voor openiyke opfpraak en onderzoekingen,
II. DEEL. O die

C 2IO )
die misfehien nadeeliger voor uwe eer zouden
kunnen weezen, dan gy gelooft.
Uwe beleediging raakt myniet, Myn heerl
zei ik in volle drift, 't Is eene laage, fchand-
lyke wyze van beleedigen ! Ik zag Ferdi­
nand , maar ik zag hem niet dan met getuigen.
Ik kan my zelve verwinnen , om, wanneer gy
het begeert, hem niet weder te zien ! De twee
dagen zult gy my dan nog fmartlyker maaken,
maar de hoop van eerlang vry te zullen wee­
zen, kan my alles te boven doen komen.
Ik wil uwe Predikatiën niet hooren. Ik ver­
laat u. Ik zie ook uw Vader met Ferdinand
naderen. Ik zou dwaas weezen , wanneer ik
my onder uw Complot begaf. Overleg met
hen, wat gy doen wilt. Morgen , om agt uuren,
verwagt ik uw befluit en toeftemming,
of,
Verwagt niets l riep ik hem na, want hy was
reeds weg.
Myn Vader en Ferdinand kwamen, en von­
den my weenende en fidderende. Heb ik het
u niet gezegd, riep Ferdinand, dat ik u niet
weder in dien gerusten toeftand vinden zou ?
O dat ik dat Monfter verdelgen mogt!
Ik had moeiten om hem ter neder te zetten,.

( 2ÏI )
ten, en het was zeer goed geweest, dat ik er
niet in bewilligd had, dat hy zig by my verborg.
Ik verhaalde hen den Voorflag van Hasten,
en ik verfchrikte, toen ik hen beiden zo ge'
neegen vond, om denzelven inwilligen. In
. 't byzonder was ik zeer ontfteld van d c uit-
fpraak myns Vaders, toen hymyzei, dat hy
het voor een pligt hield, en dat ik my zelve
deeze rust verfchuldigd was. De grootfte lig-
haamlyke ziekten worden dikwils door de rust
der ziel geneezen, ook kon ik nog gelukkig
worden.
Ferdinand helderde zulks op. Hy fternde
gaarne met myn Vader in, zeggende, dat hy,
door deeze hoop, de gelukkigfte der Men­
fchen werd En gy, zei hy vervolgens,
gy beste Henriette .' zult gy zulk een uitzigt,
Het doet my leed, Ferdinand ! viel ik hem
in de reden, dat ik u in uwe reden fluiten,
en uw uitzigt en hoop telfens moet doen ein- •
digen. Zie my flegts aan. .Gy leest den dood
in elk eene myner weezenstrekken ! Befchouw
dituitgernergeldlighaam! deeze gebroken oogen!
deeze trillende zenuwen ! Geen eene gc-
0 2
dag-

( 212 )
dagte is er, die my in 't leeven te rug roept*
Er is niets dat my eenen dag Ieevens kan doen
wenfchen ! Dit is geene Geestvervoering,
geene Inbeelding! Het is overtuiging , het is
gevoel, dat dit Werktuig gedoopt word ! Myri
geest beyvert zig, om haaren kerker te ontwyken
! Ik weet ook niet langs wat weg my .
'de zugt voor dit leeven zou ingeboezemd
kunnen worden, daar ik deszelfs nietigheid zo
wel inzie, en de zekerheid van een veel beter
toekomende heb leeren kennen.
En dan, myn Vader en Vriend ! vervolgde
ik, en reikte aan beiden myne handen ; Indien
er weezenlyk al eenige uitzigten voor my mog-
tcn zyn, dan nog kon ik in deezen Voorflag
niet bewilligen. Ik heb het my eenmaal vastlyk
ingeprent, dat geene fcheiding dien band kan
verbrceken , welke voor ons geheele lee­
ven gelegd is. En heeden , daar het myn
troost is, dat het Noodlot, dat elk ter zy­
ner tyd tot geluk roept, dien band eerlang
ontbinden zal, waarom zal ik hem dan, tot
myn eindeloos verwyt, thans poogen te ont­
binden? Zoudt gy, omeenen enkelen dag Iee­
vens wil, myne ziel nu nog onder eenen gedug-
ten last willen doen krommen, die er, by haar
ver-

C 213 )
verfcheiden uit de Waereld, op blyven liggen
zou ? • Zouden wy beiden zo veel ftand-
vasdgheid niet hebben , Ferdinand ! om ons
niet met geweld aan een Lot te willen ont­
trekken, dat eenmaal over ons geworpen is?
Indien ook de Voorzienigheid een oneindig
beter loon voor. onze Overwinning beftemd
heeft, waarom zullen wy haar dan willen voor-
uitloopen, en de ftoutc hand uitftecken, om
ons zelve, te beloonen ? Waarom zouden wy
ftrafbaar worden door iets te neemen, daar
ons alles gegeeven word ? Doe my toch niet
in het denkbeeld vallen , dat Ferdinand dit zou
willen, dit zou kunnen doen, en dat hy ook
my daar toe zou willen overhaalen.
Ach! Henriette! waartoe zoudt gy my niet
beweegen ! wat kunt gy niet van my maaken ! —
Ik wil alles wat gy wilt. Konde ik flegts het
gene gy kunt! Gy kunt fterven ! - en
zulks kan ik niet! .
Ik vertroostte hem zo goed ik kon : maar
myne kragten waren zeer uitgeput. Ik rustte
eenige .uuren. Toen ik ontwaakte zat hy be­
neffens myn Vader, nog voor myn bed. Ik
verzogt hem te willen vertrekken, en du gram­
schap van Hasten, door zyn lang vertoeven ,
O 3 niet

( 2H )
niet te willen aanvuuren. Met myn Vader
fprak ik af, dat hy de Overbrenger van myn
weigerend antwoord by Hasten weezen zou.
Zy vertrokken, en ik zette my neder,' om
dit aan u te fchryven. Dan, nu moet
ik fluiten. Myne hand beeft derwyzen ,
dat zy naauwlyks de pen meer houden kan ! —
De dood fluipt in myne aderen ! Hy komt
en ik vrees hem niet. Hy vind my veel geluk­
kiger, dan hy my voor eenige weeken zou ge­
vonden hebben! — Ik neem affcheid van u,
Louiza! op deeze Waereld! een fmartlyk
affcheid, want gy zyt myne éénigfte Vriendin!—
Eene doodlyke ftilte, eene ftil te des grafs,
omringt my! Ik zie u voor my, en met eene
edele lach my moed inboezemen! O mogt
de Hemel ook u moed geeven ! Mogt hy
u dat vermaak fchenken , om met hem, dien gy
bemint, gelukkig te leeven!
Thans kan ik u niets meer zeggen ! Ik
zal u ook niets meer zeggen , voor dat gy in
een volmaakter leeven, in de zalige eeuwig­
heid wedervindt, zeker wedcrvindt
Uwe
fterven.'e
HENRmTE.
DRIE
•

( 215 )
DRIE EN TWINTIGSTE BRIEF.
Ferdinand aan Louiza.
w anneer gy myn fchrift ziet , Waardfte
Louiza! zult gy vermoeden, dat het voorge­
voel van Henriette bewaarheid is geworden,
dat die Waardige niet meer aan u fchryven
kan! Nog leeft zy, indien men den over­
gang van het leeven tot den dood, een lee­
ven noemen kan. De verwelkte bloem laat
het hoofd hangen, zy is van alle haare fchoon-
heid en kleuren beroofd! eerlang zal het ge­
heel zinken, om nooit weder opgebeurd te
worden. Ik ware buiten ftaat om aan u te kun­
nen fchry ven, by aldien het niet het uitdruklyk
bevel van Henriette was. Zy gelooft gedeelt-
lyk myne gedagten daardoor te zullen ver-
ftroo'ïen, gedeeltlyk begeert zy, dat gy, voor
haaren dood volkoomen zult weeten, wie haar
Moorder is.
Ik behoef het u niet te zeggen, Louiza! gy
weet het zelve wel! —- Wie anders" is het,
O 4 dan

C 216 )
dan de Tyran van haar leeven ? Toen Hen-
riette's Vader hem het berigt bragt, dat zyne
Dogter niet in de fcheiding bewilligde, maar
tot haar dood toe het begeerde uittehouden,
is hy woedende geworden. Hy heeft den ou­
den Man door de fchandlykfte redenen ten
hoogften mishandeld. Hy heeft hem een Kop­
pelaar genaamd , die zyne Dogter den Minnaar
toevoerde, maar die onvermoogende was, om
haar de verpligtingen omtrent haaren Man
voortehouden.
De oude beleedigde Vader heeft daarop ge­
antwoord; dat hy deezen fmaad by alle de ove­
rige flegte behandelingen zou fchryven, waar
mede hy hem van zyne Dogter, en zyne Dogter
van het leeven beroofd had. Hy liet het voor
't overige aan den Rechter van Hemel en aar­
de over, om zyne ohfchuld in het helderst dag­
licht te Hellen.
Hasten echter is hoe langs boe woedender
geworden ; heeft hem bevolen uit zyn gezigt te
gaan, en hem gezegd, dat hy er zig flegts niet
tegen verzetten zou, want hy wilde met ge­
weld beproeven, 'tgene hy met goedheid niet
verkrygen kon. Hy had daarop hoed en ftok
genomen,en was, in weerwil van het verzoek
des

( 217 )
des ouden Mans, om hem ten minften te wil­
len hooren, heengegaan.
In 't voorbygaan heeft hy Henriette's {kap­
kamer opengeftooten; haar uit een verkwikly-
ken flaap gewekt en haar in de ooren gedon­
derd : Dat hy heden naar den Kerkenraad zou
gaan, en om de fcheiding aanhouden, dat men
fpoedig haare meening zou komen afvraagen,
en dat zy zig vooral te wagtcn had, om een
weigerend antwoord te geeven, anders zou hy
dingen ontdekken, die hem en my in degroot-
fte fchande zouden dompelen.
Dergelyk eene wekking was de arme Hen­
riette niet gewoon; echter verzogt zy haaren
Man al fidderende, dat hy zyn voorneemen
wilde flaaken; hy geliefde in overweeging te
neemen, hoe zwak zy was, en hoe fpoedig de
dood hem van haar verlosfen zou.
Het woedende'Mensch gaf geen ander ant­
woord dan: Dat hy zig aan haare gemaakte
ziekte niet bekreunen, noch op haaren dood
wagten kon. Hy wilde en moest van haar ge-
fcheiden weezen.
Geduurende zyn vertrek, wagtte ik met on­
geduld op de wederkomst van den ouden Heer.
Eindlyk kwam hy en zei met fchre'ende oogen,
G 5 wan-

C 213 )
wanneer ik Henriette nog eens zien wilde, dan
moest ik komen, want zy was ten uiterften
zwak. Dit berigt floeg my derwyzcn neder,
dat ik naauwlyks kragten genoeg had, om met
hem te kunnen gaan. Deeze fchok had haar
ganschlyk den adem benomen , liggende zy daar
bleek en met den dood woritelende. Na een
klein half uurtje kwam zy echter weder een
weinig by.
Thans werd ik beneffens haar Vader buiten
geroepen. Tot onze uiterfte bevreemding be­
vonden wy, dat Hasten zyn voorneemen in 't
werk gefteld had, en een der goede Vrienden
Van Henriette's Vader, zynde een Byzitter in
den Kerkenraad, aldaar gekomen was, om met
hem over de zaak te fpreeken. Tot een grond
van zyn verzoek voerde hy aan, myne beflen-
dige tegenwoordigheid, en de bedrieglyke wy*
ze, oo welke men my aan hem had opgedron­
gen. Men had hem wel eenige voorflagen ge-
daan, doch hy was er op blyven ftaan, dat
men haar flegts op dit ft uk onder vraagen zou,
en ingevalle zy een weigerend antwoord gaf,
hy zig dan van zyn huisiyk recht bedienen;
my de deur uitzetten , en den Vader alle ver­
dere bezoeken by zyne Dogter verbieden zou.
Ik

( 219 )
Ik ging daarop by haar, om te vraagen, oF
zy zig in ftaat bevond, om met den Man te
fpreeken. Ik vond haar met haare Moeder,
die zeer bedroefd was, en luidkeels weende.
Zy antwoordde my, dat ik hem binnen zou
leiden, zo als ik deed.
Gy ziet, Myn heer! zei zy, in welk een
toeftand ik my bevind. Elk oogenblik bereid
ik my, om opgeroepen te worden voor die
Vierfchaar , waar wy allen rekenfehap zullen
moeten geeven van alle onze verrigtingen. In
deezen ftaat, op den oever des doods, zeg ik
u, dat ik op eene hemeltergende wyze, door
myn Man ben beleedigd geworden. Hy heeft
geen het minfte recht,om op eene fcheiding te
dringen : lk heb er recht toe, doch myn Ge-
wectcn vergunt my niet, om er flegts aan te
denken. Zeg hem; dat ik, ftervende, hem
nog deezen hoon vergeef, die hy my op den
rand des' grafs aandoet. Myn Vriend zal hy
in de laatfte oogenblikken van myn leeven,
niet van myne zyde kunnen of willen fcheiden,
ten zy hy geheel verkieze een Monfter te
weven
De Man fchreide traanen van medelyden.
Hy vertrok en kwam fpoedig weder. Gy hebt
niets

( 220 )
niets meer te vreezen, zei hy. He! onmcn?chlyk
verzoek van uw Man is ftcrk afgekeurd
en van de hand gewéezeo, en men heeft hem
verklaard, dat hy geen magt had, om den Profesfor
Wahler te kunnen weeren, of uw byzyn
te ontzeggen.
Dan zal ik, in de hoop, dat zy fpoedig
fterven zal, haar en haaren aanhang ook nooit
wederzien 1 was zyn antwoord geweest, waar­
mede hy vertrokken was.
Zo even hoor ik, dat hy andermaal op reis
gegaan is, en ik begin te vermoeden, dat de
ganfche zaak wederom eenig bedrog ten grond­
slag heeft.
Doch dit kome voor zyne rekening! Wy zyn
blyde van hem niet weder te zien. Hy zal zyne
flrafniet ontloopen , al ware ook myne hand
niet beftemd, om ze hem te doen gevoelen.
* * * * *
Treurige berigten , waarde Louiza ! Op 't
oogenblik zegt my de Geneesheer, dat Hen­
riette geen vierentwintig uuren meer leeven
kan! O de Ongelukkige, die een leeven,
gelyk het haare, op zyne ziel heeft, en wicn
het

( 221 )
het nog wel gaat! Welk eene Graf moet
op zulk iemand wagten!
Vergeef my, Louiza! dat ik van u fcheide.
Ik mag geene deezer oogenblikken meer verzuimen
, om die Waardige tc zien, ten einde
my haare beeldtenis diep in de -ziel te drukken.
Heb medelyden met uwen
ongel ukkigen
WAHLER.
VIER EN TWINTIGSTE BRIEF.
Maria aan Lotje.
Dof en zwaarmoedig gryp ik de pen , Lotje!
om den Iaatften Brief te fchryven , dien gy van
my bekomt, want eigenlyk begeer ik in 't ge­
heel niet meer aan u te fchryven. Enkel de ge­
dagte, dat deeze Brief u nog ter rechter tyd
zal aantreffen, om u te waarfchuuwen; van
niet verwaand in uwe zaak te werk te gaan, is
de reden van myn fchryven. Ik heb uwen
Brief

222 )
Brief geleezen. Uwe onderneeming vind ik
kloekmoedig, doch gy hebt ongelyk eene Moeder
aldtis te beleedigen. Lotje! wanneer men
bet geluk gehad heeft, om eene Moeder te
kennen, gelyk ik haar gekend heb! wanneer
men zo ongelukkig geweest is haar te beleedigen,
gelyk ik haar beleedigd heb! • dan
kan men met waarheid tot eene Medegezellin.
nc, zo als ik tot u, zeggen: Wagt u, dat gy
geen gclyken last op uwen hals laadt !
Teffens heb ik u te zeggen, Lotje! dat de
herinnering aan de kennis en omgang met u,
my zeer bitter valt, en my hoe langs hoe bit­
terder word. Ee ige reizen ben ik op den weg
geweest, om van de levenswyze, die wy ge­
leid hebben, aftezien, en telkens waart gy de
oorzaak, dat zulks niet gefchied is.
Doch het gene my boven alles knaagt, is
uwe laatile weldaad, toen gy my den Ritmees­
ter wederom toefchikte. Gy hebt daardoor myne
rust,myn geweeten en myn geluk in den grond
bedorven, 't Gene ikmy zelve, als een Meisje,
vergeeven kon, had ik als eene Vrouw behoo-
ren te vermyden en aftekeuren. Ik heb my ech­
ter met den ftroom der driften vrywillig laaten
medcfleepen i Het berouw volgde fpoedig. Ik
bragt

( 223 )
bragt myne dagen met zwaarmoedigheid, en
myne nagtcn met weenen door. Zelfs de tegenwoordigheid
van den Ritmeester kon my niet
opgeruimder van ziel maaken ! integendeel zy
vermeerderde myn hartfecr, hoe heftig ik hem
ook beminde!
En nu de gevolgen ? - Ze zyn deezen ï -
De zaak moest een uitkomst hebben. Aan den
eenen kant deed zy zig op, wier naam ik aan-
genomen heb, Marianne naamlyk, die by ons
was; welke deugdzaam gebleeven is, en die
thans belooning tot haar deel ftaat te ontvan­
gen. Niet flegts dat ik als eene Bedriegfter
bekend worde,maar zy is daarenboven de Zus­
ter van den Ritmeester. Myne geheele verkee­
ring en uitfpattingen met hem , werden aan
myn Man overgebriefd. Eene edelmoedige
Vrouw , even dezelve , die zo grootmoedig
haar vermogen voor myn Man opofferde, fchreef
aan my; hield my myne vergrypen voor oorden,
en verzogt my, om myns Mans wil, die"ge-
moenfehap te doen ophouden.
Dus, befchaamd voor my zelve en voor alle
eerlyke Luiden , ftond ik eene hclfche pynigin-
uit, zo dikwerf ik bezefte, dat elk oogenblik:
myne febande openbaar kon maaken, en my in
een

C «24 )
een daglicht plaatzen, waardoor ik noodzaak-
lyk het vèracbtlykfte Schepzel zou moeten
worden. Ik hield zulks nog een tyd lang uit.
Myn Man liet alles op myne belydenis berus­
ten , en ik vond vriendlyke menfchen genoeg,
die my wilden helpen, en my aanraadden om te
liegen.
Doch myn hart kwam hier tegen op. Ik zei
hem de waarheid. O hy was grootmoedig en
edel. Hy vergaf het my, maar zyne vergiffe­
nis was veel gevoeliger, dan zyne ftraf my kon
weezen. Hy befchaamde my. Hy heeft
zig van my. laaten fcheiden, zonder de reden
daarvan bekend te maaken. Hy heeft my het
grootfte gedeelte van zyn goed gefchon-
ken.
• De Voorzienigheid is in allen opzigten my
gimftiger geweest dan ik verdiende. Ik heb
over niets te klaagen. Zelfs heb ik in haar,
die myne Vyandinnen zouden moeten zyn .my­
ne Vriendinnen geworden '. doch des te groo-
ter fchuld ligt er op myne ziel. Ieder die my aan­
ziet verbeeld ik my dat myn wangedrag weet
en my veragt. Het boos gewisfe vervolgt myl
lk ontvlugt my zelve even gelyk de Dief de
alom vervolgende hand der Gerechtigheid. Ik
(trek

v
C 225 )
ftrek my zelve ten last, wanneer ik het anderen
niet doe.
De Ritmeester heeft my verlaaten en ik be­
min er hem. te meer om, hoe zeer ik ook zyn
gemis gevoel e! Zyn laatften Brief nam ik ridde­
rende in de hand. Ik dagt er zyn affcheid in
te zullen vinden. Hy bemint my; hy is niet
trouwloos. Hy wil flegts niet meer by rr.y ko­
men. Hy weet nog niet dat ik gefcheiden ben,
en ik wensch, dat hy zulks nooit te weeten
kome, op dat bet hem niet invalle, my weder
te komen zien ! Ik kan noch mag hem niet
wederzien.
Dus, Lotje! is het met my gefteld. Ik ben
het ongelukkigfte Schepzel, dat gy u verbeel­
den kunt. De fchande der geheele Waereld
fchynt op my alleen te rusten. Het gevoel
der fchande is een allerverfchriklykst gevoel.
Het verdringt alles uit ons hart, wat naat
rechtfchapenheid zweemt. De gevallene Ab-
badonna kan niet anders te moede geweest
zyn.
Wanneer ik u zeg, datgy mede fchuldigzyt
aan mynen ongelukkigen toeftand , moet gy
het niet zo begrypen, als of ik de fchuld van
mynen hals op den uwen wilde fchuiven INiets
II. DEEL. P m i„.

( 226 )
minder dan dat ! Maar ik bedoel enkelyk u te
waarfchuuwen. Ik wil een Voorbeeld aan my
zelve geeven. Ik verbeeldde my.het gel uk in
myne armen gekneld te houden, ik dagt my
op eene hoogte geveftigd te hebben, waar niets
my kon doen wankelen ! waar ik ook on­
wankelbaar zou gevestigd gebleeven zyn, zo
ik niet flegts op nieuw! Ach! thans zie
ik, dat ik al het voorleedene zou hebben
kunnen trotfeeren ! dat ik, in weerwil van myn
veinzen, en ondanks myne voorige aanftootty-
ke leevenswyze, nimmermeer door myn Man
verftooten zou zyn geworden, had ik flegis
den laatften misftap niet begaan ! En van
deeze hoogte van zelfgerustheid, van deezen
top der ontluikende rechtfchapenheid heb ik
my nedergeftort! Doe niet, Lotje! gelyk
ik deed! Hoor naar het verzoek van den Zoon,
dieu haatenmoet, wanneer gy zyne Moeder niet
verfchoont. Als Egtgenoote zal hy u bemin­
nen, wanneer gy eene Dogter kunt weezen,
doch kunt gy dit niet zyn, dan zal hy u als een
Byzit haaten.
En hoe kunt gy de Moeder verdagt houden,
om dat zy u niet op het eerfte gezigt beminde,
omdat zy niet zo teffens aan u gewennen kan,
aan

C 227 )
aan u, die haar zo bedrieglyk haaren Zoon ont­
voerde, met welken zy zulke groote uitzigten
had! Begeert gy,dat zy u het bedrog, dat
gy pleegde, vergeeven zal; zonder dat zy u
kent, zonder dat zy weef, of gy in ftaat zyt,
om haar een genoeglyk oogenblik te kunnen
verfchaffen ? Zoudt gy haar niet tot bewilli­
ging van uw Huuwlyk gedwongen hebben , in­
dien het in uwe magt geweest ware, even ge­
lyk gy den Zoon gedwongen hebt? Zulks weet
zy! en zy zou geneegenheid voor u moeten heb-
ben ? Of waant gy dat de Verbintenis van een
Byzit fterker is, dan de Verbintenis tusfchen
Moeder en Kind ? En Lotje ! Gy begint de
Furie te fpeelen , wier aanfchouwen reeds haat.
lyk is, en het Voorwerp van uwen haat is in
lyden, en lokt aller mededoogen.
Doet dit alles echter geene uitwerking op
uw gemoed, dan moet ik u, even als my zel­
ve, als het flagtöifer van het Noodlot beklaa-
gen ! Van alle uwe moeiten, van al uwe bedrog
zult gy geene de minfte vrugten inzaamelen !
En nu verder niets meer, dan den wensch,
dat gy myn raad niet in den wind moogt flaan!
Nog een woord van my zelve! Vergeet
my! Vergeet dat gy eene Vriendin, .
p 2
ach!

( 3,28 )
ach! treurige Vriendfchap! vergeet dat
gy haar had ! vergeet my» gelyk ik wensch,
dat de Waereld my vergeeten moge '. Ik begeer
niets meer van uw Noodlot te weeten. Is het
gelukkig, dan gun ik het u, en, is het onge­
lukkig, dan zou het myn hartzeer verzwaaren!
Ik treur eeuwig! Eeuwig zal het gevoel
der fchande my vergezellen , indien niet eene
hoogere Magt, door eene zuiverende ftraf, iets
van deeze fchande uitwischt. En dan, dan
eerst kan ik my wederom gelukkig noemen.
MARIA.
V Y F EN TWINTIGSTE BRIEF.
Marianne aan de Gravin B**,
Dierbaare Weldoenfter !
crwyl ik geloof onder uwe befcherming te
ftaan ; terwyl ik met u beklaage, dat ik by u
niet weezen kan; terwyl myn hart bloedt, dat
ik uwen Zoon nooit weder zien zal, en dat
omr

C 229 )
omltandigheedenen betrekkingen een band ver-
breeken, die door hartlyke en innige liefde
onlosraaaklyk gelegd is geworden, valt my de
twyffel in , dat gy mooglyk niets van dat alles
weet, dat ik bedroogen ben geworden !
En echter, wanneer ik my wel bedenk, dan is
het ten uitenten 011 waarfchynlyk , en het is
eene domme twyfFeling! vermits de Heer
Hasten alle uwe omftandigheeden weet, alles
wathy doet, in uwen naam doet, en ik daaren­
boven uwe eigen hand, ten waarborg van dit
alles, in handen heb.
Maar de Hemel weet hoe het komt, maar ze­
den eenigen tyd is zelve uwe hand my verdagt
geworden. En daar ik heeden ge!eegenhci°d
had een Arbeidsman te ontmoeten, welks aan-
gezigt my nog onbekend ware, kwam ik op de
gedagten, om hem te vraagen, of hy, zonder
dat het iemand wist, geen Brief voor my,aan
U beftellen wilde? Een klein drinkgeld
maakte hem gewillig, en hy beloofde my, om •
des avonds, na het eindigen van zyn arbeid,
die boodfehap daadlyk te zullen doen.
Is het de hoop, die in myn hart huisvest,
welke myn geloof vcrlterkt , of is de zaak
weezenlyk zo? — genoeg ! ik word hoelan-
P
3 gcr

( 230 )
ger hoe meer in myne gedagten verfterkt, en
tot dat einde fchryf ik u alles wat my overge­
komen is. Hoe meer ik uwen Brief inzie, hoe
meer hy my als ondergedoken voorkomt.
't Was des morgens toen ik uw Goed verliet,
dat de Heer Hasten bymykwam; uit uw naam
my een Compliment maakte; het volgende
Briefje my overhandigde, en my om befcheid
daarop verzogt.
Dit Briefje luidde aldus:
Beste MARIANNE '.
,, Het doet my leed, dat ik u geene betere
„ berigten kan mededeelen. Uwe zaak word
„ hoe langer hoe ingewikkelder. Ik geloof,
„ dat gy die gene zyt waarvoor gy u zelve
„ uitgeeft, maar de geheele Waereld ontkent'
„ zulks. Ik heb verfcheiden verwytingen en
„ onaangenaamheeden desaangaande te verduu-
,, ren, waarvan ik gaarne verlost wenschte te
„ zyn. Zulks kunt gy te wege brengen,door
„ u voor eenigen tyd aan een ander Oord te
„ gaan ophouden, en het dus het voorkomen
„ te geeven, als of gy geheel van my verwy-
„ derd waart. Zo dra het mooglyk is zal ik
» u

C 231 )
„ u weder by my neemen. De Brenger van
„ deezen Brief, die een rechtfchapen Man en
„ myn Vriend is, heefc my beloofd, u zo lang
„ op eene zyner Goederen te ondeihouden,
„ tot dat ik ten uwen opzigte een befluit zal
„ genomen hebben. Van al het overige zult
„ gy eerlang meer weeten. Thans verzoek ik
„ u alleen, om den raad uwer liefhebbende
„„ Gemoeder te volgen , en u voor eens van
„ myne Goedheid te verwyderen."
Ik ben, enz.
Gravin, B***.
Toen ik dit geleezen had , berfteden de traa­
nen my uit de oogen. De Heer Hasten be-
fchouwde my met medelyden. Ik beklaag u,
myn Kind! zei hy, het fchynt dat gy den wil
uwer Gemoeder ongaarne vervullen wilt. Ik"
kan het u ook flegts verzoeken, want dwin-
gen wil ik u niet. Zy heeft my verkooren om
u onder 't oog te brengen hoe noodzaaklyk
uw vertrek van hier is. By my zal het u aan
niets ontbreeken. Gy zult alle gemak hebben,
't welk gy begeeren kunt.
Ik bleef by aanhoudenheid weenen. Indien
P 4 gy

( 232 )
'gy niet kunt befluiten, vervolgde hy daarop,
dan ben ik bereid, om haar ditberigt weder te
rug te brengen.
Myn befluit is genomen! antwoordde ik. Ik
ween meer over de droevige verleegenheid,
waarin ik die goede Vrouw breng , dan wel
óver myn eigen toeftand. 't Zou de grootfte
ondankbaarheid voor zo veele weldaaden zyn,
wanneer ik haar dit verzoek affloeg. Ik laat
my geheel aan u over, Myn heer! want liy,
die my door zulk eene voortreflyke Vrouw
word aanbevolen , is myn vertrouwen waar­
dig.
Ik pakte myne weinige zaaken by elkander,
en zettede my in het rytuig. Wy reeden wel
twaalf uuren verre, eer wy aan het Landgoed
kwamen, waar ik my heden bevind. De Heer
Hasten wees my eene aartige kamer aan, wel­
ke ik tot nog toe bewoon, en waarin ik alles
vind, wat ik begeeren kan. Hy veroorloofde
my het Huis en den Tuin naar myn welgeval­
len te mogen gebruiken, alleen verzogt hy my,
buiten dien omtrek my niet te willen laaten
zien. In het rytuig had ik zeer veel geweend,
en hy had my zo veel van myne kennis met u,
en de omftandigheeden, die tusfchen ons voor
af

( 233 )
afgegaan waren, verhaald, dat ik toen geene
de minfte twyffel voedde , aan dat gene 't
welk my nu verdagt word.
Tot dus verre was ik enkel onvergenoegd
over het gemis van uw gezelfchap, en over
de onmooglykheid van u Myken te kunnen
geeven, hoe fmartlyk het my viel, de Verftoor-
fter van uwe rust te weezen.
Welhaast werd myne droefheid fmartlyker.
Want weinige dagen daarna las de Heer Hasten
my een Brief van u voor , in welken gy my
verzogt, my allengskens te gewennen, om myne
Liefde als ongelukkig aan te zien. Zy betuig­
de my haare Onfcbuld aan alles, wat zy my
heden zeggen zou. De ganfche Familie had
zig der zaak aangetrokken ; was naar den Lands­
heer gegaan, en had haar van haar moederlyk
recht ontzet. Waarfchynlyk zou er een bevel
komen, ingevolge 't welk het Huuwlyk tus-
fchenmyen haarenZoon verbooden zou worden.
Thans leed ik onuitfpreeklyk. Op deeze
Liefde was myne ganfche hoop gebouwd, en al­
toos , als ik er van fprak, had ik in uwe oogen
eene vertróoftende deelneeming gezogten ook
gevonden , en nu, nu waren alle myne
wenfehen te leur gefteld.
P' 5 De

( 234 )
De Heer Hasten ontwaarde de diepe treu­
righeid myner ziel, en ftelde alles te werk,
om myn verflagen geest optebeuren. Ik kan
u betuigen, dat ik my in dat tydftip over hem
verwonderde, en indien de hevigheid myner
hartstogt niet te veel dier lydzaame ftandv.as-
tigheid gemist had, welke myne Gemoeder my
onöphoudlyk inboezemde, ik zou aan zyne
grondbcginzelen gehoor hebben kunnen gee­
ven. Maar myne droefheid had den hoogften
top bereikt. Zy ontaartte geheel in zwaar­
moedigheid, toen ik kort daarna uit uwen
Brief zelve vernam, dat het bevel werklyk
reeds daar was, dat ik niet flegts geene ge­
dagten te maaken had , van immer de Egtge-
noote van uwen Zoon te zullen worden,maar
dat het daarenboven zeer noodzaaklyk was,
dat ik my , zo lang ik tot geene andere Ver­
bintenis befloot, verborgen hield. Gy voeg­
de er by, hoe fmartlyk het u viel, dat gy, om
my zelfs wil, niet eens myne Befchermfter kost
zyn;echter deedt gy my de grootmoedige be­
lofte, dat het my, zo lang gy leefde, aan niets
ontbreeken zou.
En intusfchen ontbrak het my San alles,
want de Liefde was alles voor my. Ter ver­
meer-

( 235 )
meerdering myner kwaal vielen my de woor.
den van myn Voedftervader telkens in : Dat
ik, naamlyk, in-het ongeluk, nooit tegen de
Voorzienigheid munnureeren moest; vermits
het kwaad altoos aanleiding tot iet goeds gaf.
Npg nimmer had ik iet tegen ft rydigs in zyne
Stellingen ontdekt, heeden dagt ik er het in te
ontdeicken. Ik kon my onmooglyk verbeelden,
dat er iet goeds uit gebooren kon worden,
dat ik van alle myne hoop , alle myn fcermaaken
van het gansch geluk van myn leeven beroofd
was geworden !
De herdenking der vermaaningen, intus­
fchen, die hy nooit gefpaard had, om my te
overtuigen, dat ik, er mogt my overkomen
wat er ook wilde, geduldig zyn moest, werkte
zo fterk, dat ik myne zwaarmoedigheid begon
ter zyde te ftellen , die nu in een duiftere
Sluier fcheen te veranderen, welke zig over
alle myne denkbeelden verfpreidde.
De Heer Hasten inmiddels verliet myne zy­
de niet. Een Vader zou zig niet meer moeite
hebben kunnen geeven. Hy betoogde my, dat
de onaangenaamfte om'ftandigheeden van ons
leeven ons allengskens draaglyk worden, -jat
de reden daarvan in de gewoonte te zoeken
was,

C 236 )
was , die ons gemeenzaam met da rampen
maakte, waardoor derzelver hevigheid merk-
lyk verzagt wierd. Hy hichj my den afltand
van myn gansch onzekere afkomst, beneffens
de hooge geboorte van uwen Zoon voor,en
dat het eene dweepzieke gedagte van my en
eene kwalyk overlegde handeling van u ge­
weest is, de hoop in my te voeden, dat ik
nog eens zyne Egtgenoote zou kunnen worden.
Hy leide de ganfche fchuld op uwe overge-
dreevene Liefde te mywaards, en indien ik het
geluk van uwen Zoon niet verfto'oren wilde ,
dan moest ik zelve die hoop paaien zetten.
Welk een indruk zyne reden, ook op my'
maakte, kon ik het'echter niet van my zelve
verkrygen ; om vrywillig myn eigen gevoel
dat my overtuigde , dat ik hem eeuwig zou
beminnen, te verzaaken ! neen, zulks kon
ik niet doen.
Wanneer ik hem misfen moet, zei ik tegen
den Heer Hasten , dan zal ik hem misfen, maar
ik zal er niets toe doen 1 Men zal hem
van my af moeten fcheuren , anders laat ik hem
niet los.
. Hy is reeds van u afgefcheurd! antwoordde
hy my, want dit bevel verbied u voor altoos
aan

( 237 )
aan hem te denken, en ongehuwd durft gy
u niet openlyk vertoonen, zonder gevaar van
befchimping te loopen.
Ik antwoordde hem met traanen. Ik kon
niets anders doen, dan die Magt beweenen,
welke de Grooten zig aanmaatigden of bezaten,
om eene Liefde te verftooren, die heilig voor
alle Menfchen behoorde te zyn.
Weinige dagen daarna kwam hy op eenen
fchoonen morgen, bymy, wanneer ik in een
beter humeur was dan anders. Ik vond altoos
in de fchoonheeden der natuur myn vermaak,
en deeze dag was byzonder bekoorlyk, naar
gelange van het jaargetyde.
Vergeef het my, lieve Marianne! zei hy,
dat ik voor een Brief, dien ik zo even van dé
Gravin B*** ontvangen heb, eene inleiding
moet maaken.
Alle . uwe begaafdheeden , beneffens de edel­
heid van uw Character hebben eenen indruk
op my gemaakt, die ik niet in ftaat was, om
voor eene zo deelneemende Vriendin, als de
Gravin myis, te kunnen verbergen. U echter
kon ik er onmooglyk iet van ontdekken, Het
zou my zelf als een fpotten met uw lyden zyn
voorgekomen. Maar thans , daar ik u eene
ze-

( 238 )
zekere periode uit den Brief der Gravin met
verzwygen mag , vermits ze my uitdruk'.yk be­
veelt, dezelve aan u voorteleezen , zo vergeef
my eene belydenis, welke ik gedwongen aan u
doe. Ik bemin u, Marianne ! zedert een zeker
oogenblik, onuitfpreeklyk. - Bet vuur, 't welk
uwe zwaarmoedigheid in myn boezem ontvonk­
te, was mooglyk eerst medelyden, doch ver­
anderde zeer fpoedig in eene hevige liefdedrift.
Ik heb zulks aan de Gravin beleeden, en haar
gezegd, dat er nimmer een hartlyker wensch
in myn binnenfte oprees,dan die, om u te be­
zitten; dat ik gaarne alles wilde opofferen voor
het geluk, om u myne Gade te kunnen noe­
men, en dat ik niet wist, of zy my, door my
kennis aan u te bezorgen, niet tot den onge-
lukkigften mensch gemaakt had.
Hoor nu, wat zy my daarop antwoord:
„ Het zou my leed doen , myn goede Heer
„ Hasten! wanneer ik iets tot uw ongeluk toe-
„ gebragthad, alleenlyk zie ik het niet. —"
Hier viel de Heer Hasten zig zelf in de re­
den, om my voortebereiden, dat ik het hem
niet als verwaandheid moest aanrekenen', wan­
neer hy de Loffpraak, die gy hem toezwaait,
niet overfloeg, vermits ze tot de zaak behoorde.
„ Een

( 239 )
„ Een Man van uw edel Character en be-
„ gaafdheeden zal gewislyk door Maria haare
„ hand niet ontzegd worden. Lees haar dee-
„ zen eens voor, zeg haar, dat ik haar, .
„ daar ik zo ongelukkig ben van haar 'myne
„ Dogtcr niet te kunnen noemen, g e en
„ beteren raad weet te geeven, dan u te ver-
„ kiezen. Ik ben verzekerd, dat zy met u ge-
lukkig zou zyn. Dat gy voor 't overige
., Marianne uwe liefde waardig bevonden hebt,
„ valt my niet tegen, vermits ik haar ten Egt-
„ genoote voor myn Zoon heftemd had. Zeg
„ haar verder, det ik haar met blydfchap, als
„ uwe Gade weder in myne armen zal zien, en
» als myne Dogter behandelen."
Hy gaf my den Brief over, ten einde zelve
te zien 't gene hy my voorgeleezen had. Ik
las het, en toen kwam het my voor, dat het
uwe hand was, en heeden, dwaas
Meisje! twyftel ik er aan.
Nu wat zegt gy er van, Kind ? voerdeH»er
Hasten voo.t. Vergeef gy het my, dat ik de
aandoeningen van myn hart voor u niet verber-
ge ? en wilt gy 0p dat gedeelte van den Brief
antwoorden, 't welk u betreft?
In 't eerft wist ik niet wat ik antwoorden zou.
Ik

( 240 )
Ik gevoelde hoogachting voor den Man, doch
meerder ook niet. Hy heeft my alles ten gevalle
gedaan, doch niet om mynen, maar 'om uwen
wil. Uw verzoek, en niet het zyne, kon van
éénig gewigt by my zyn. Het geluk van uwe
Dogter te weezen ; kon ook zo fpoedig niet uit
myn hart gewischt worden.
Ik herltelde my eindlyk,om hem te zeggen:
Gy ziet my aangedaan , Myn heer Hasten! —
Doch u heb ik niets te vergeeven. 't Zou
vle'ende voor my weezen, dooV een Man, dien
ik hoogfehat, bemind te worden: doch myn
hart is voor alle andere Liefde geflooten, een­
maal kan ik flegts verliefd zyn. 't Is waar, de
wil myner Gemoeder zal myne Wet weezen,
maar ik kan my nog niet gewennen, bevelen
te gehoorzaamen, die myne neigingen dwingen.
Schryf haar, dat ik, zo lang ik kan, in de
gelukkige Overtuiging wil blyven, dat ik de
mooglykheid van uwe Dogter te kunnen wor­
den , geene ftruikcliteenen in den weg gelegd
hebbe. Geraak ik echter ooit in het geval, om
myne hand aan iemand te geeven, dan zal ik nie­
mand anders verkiezen, dan die zy my voor-
gefk.gen heeft.
De Heer Hasten fehecn met myn antwoord
vol-

( 2 4I )
volkomen voldaan te weezen, en zei, het te
zullen fchryven. In de eerfte dagen liet hy
er niets van blyken, doch in 't vervolg begon
hy duidlyker van zyne Liefde te fpreeken;
fchilderde my zyne kwellingen en poogde,'
(want of fchoon ik hem beklaagde, gaf ik hem
evenwel geene boop,)my in 't hoofd te bren­
gen , dat dergelyk een Huuwlyk noodzaaklyk
ware!
Hy zei my, dat men myn verblyf befpied had,
en zig daaglyks by u vervoegde, om te vernee-
men, of ik niet fpoedig eene keus doen zou.
Men had zig zelfs reeds laaten verluiden.dat
men in een tegengefteld geval, my opzoeken
en tot het Huuwlyk noodzaaken zou.
Dit berigt verfchrikte my niet weinig. Ik
vond het onrechtvaardig, doch ik kon er de
mooglykheid van begrypen, om dat ik van der-
gelyke gevallen meer gehoord had.
De Heer Hasten bemerkte myn angst, en
bragt zyne geneegenheid daadlyk weder in ''t
Gefprek. Hy ftelde my voor, dat eene Ver-
bindtenis met hem, my uit alle verleegenheid
redden kon, en dat hy voorzeker zou zorg
draagen, dat jk geene reden zou vinden, om
my over myn Noodlot te beklaagen.
II. DEEL. Q I ] S

( )
Ik bedankte hem voor zyne grootmoedigheid;
bragt er echter tegen in, dat ik nog altoos, ten
uwen opzigte, in twyffel ftond; dat ik het
my tot ondankbaarheid zou rekenen, om na
zulk een verlies, zo fpoedig eene andere keus
te doen.
Na veel zeggens en wederzeggens verzogt
ik hem eindlyk aan u te mogen fchryven. Dit
ftond hy my daadlyk toe; verzekerende my ech­
ter, dat ik geen antwoord van u bckoomen
zou, vermits de Briefwifleling met u volftrekt
verbooden was ! *— Ik weende '. myn
gewoone toevlugt , wanneer my een onver-
wagte ramp bejegent.
Toen ik dit niet verder aandrong, wilde ik
hem echter niet eerder myn Woord geeven,
voor dat ik u gezien zou hebben. Eene by-
éénkomst, zei ik, offchoon die dan ook al ver­
booden mogt weezen, kon in 't heimlyk ge­
houden worden, en zou volftrekt onfchadelyk
weezen, zo dra ik myn Woord gave, om u
aanftonds na het houden derzelve myne hand te
geeven!
De Heer Hasten haalde hierover de fchou-
ders op, en dit was het eerfte oogenblik , dat
ik twyffel begon te voeden. Hy zei vervol­
gen»

( 243 )
gens wel, dat hy de moeite zou neemen, om
zulks by u te bewerkftelligen, doch hy twyf.
felde geen oogenblik, of het zou geweigerd
worden. Hier roede verliet hy my, met een
foort van verleegenheid.
Wanneer dit alles zo zy, dagt ik, en men
flegts verlangt my gehuuwd te zien; wanneer
myne geheele herftelling in uw huis daarop
berust, dan kan men my immers gemaklykdee-
ze byéénkomst toeftaan,
Hy kwam vervolgens wederom by my, zeggende,
dat hy heden naar u toe wilde reizen,
en beproeven of hy u bepraaten kon , om
hem gehoor te geeven; voegende er al wederom
by, dat hy zig geen gewenschten uitflag
beloofde.
Thans werd ik bang. Ik nam uwen Brief;
bekeek denzei ven , en de trekken fcheenen
my toe niet geheel en al de uwe te weezen
Myn angst vermeerderde. Ik deed het gene
ft u reeds gefchreeven heb. Thans moet ik
fluiten om den Man den Brief ter hand te
(tellen.
Ach! mooglyk is dit alles u reeds bekend!
fö ik, ik, Ongelukkige, ik vlei my met eene
ralfche hoop. Maar, myne Moeder! ip
Q 2
zulk

( 244 )
zulk een geval, fchryf dan myne verwar-
Ting toe aan myne Liefde voor uwen Zoon! -
Ik kan hem niet uit myn hart verbannen!
daarenboven wilt gy dat ik deezen Man myne
hand geeve! dat ik anders niet zou doen! -
Slegts uw bevel kan deeze ontrouw wegnee-
men, en Moeder! evenwel zal ik ongelukkig
w e e z' e n > doch uwe onrust zal ik niet
vermeerderen.
Indien echter de benaauwde Man waarheid
gefprooken heeft! wanneer er geen antwoord
op deezen Brief komt, of wanneer gy my in 't
geheel niet meer beminde, dan, dan
ben ik evenwel voor eeuwig
uwe ongelukkige maar dankbaare Dogter,
MARIANNE,
ZES

( 24S )
ZES EN TWINTIGSTE BRIEF,
De Ritmeester Strundel aan den Advokaat Wurm.
G isteren kwam ik van een kleinen uitflap te
I rug, die ik te vergeefsch ten behoeve van myne
Zuster gedaan had, en vind eene fraaTe be-
ftelling, Ue Duivel moet perzoonlyk in dee­
zen Hasten huisvesten, en hem de eene wan-
I daad na de andere inboezemen. En tot myn
grootfle ongeluk mogt ik er niet tegenwoordig
zyn Lees flegts den Brief van myne Zuster,
en zeg my, of men fyner bedrog kan uitden­
ken. De Karei kan geen goed doen. Ik kan
my in 't geheel geen begrip vormen, hoe hy
het met zyne Vrouw zou gemaakt hebben ,
want zo fpoedig gaat het dubbeld Huuwlyken
niet in zyn werk.
Had ik er tegenwoordig geweest, dan had
ik er zelf op los gegaan , en dan zou hy zo
veele kromme fprongen niet gemaakt hebben.
Doch de geëerbiedigde Vrouw Gravin heeft
eene domme pas begaan, en den Boodfchapper
Q 3 wel

( 246 )
wal met een zeer aartig Antwoord afgezonden,
doch geen onderzoek gedaan , hoe eigenlyk de
naam van het Landgoed is, waar zy zig ont­
houd; en dus is het mooglyk, dat de Heer
Hasten kloeker is dan wy; doch dit zal
hem niet veel baaten. Want zo als ik dee-
zen Brief zal geflooten hebben, zal ik zelf
naar hem toe reizen, en dan zal hy my wel,
't zy met goedheid of met kwaadheid, Marian­
ne weder te rug moeten geeven.
Met de Gravin fprak ik eenigzins hard over
dit Voorval, en haare onvoorzigtigheid daar­
omtrent. Doch de goede Vrouw begon te
weenen. Vergeef het my, zei zy, indien ik
een misflag beging, het gefchiedde in de over­
maat van blydfchap van myne Dogter weder
gevonden te hebben. Immers beminde ik haar
gelyk myne Dogter? Wil ik haar ook myne
Dogter niet noemen, en haar al de rechten
van eene Dogter bezorgen ? Hoe kunt gy der.
halven gelooven , dat er een ander inzigt by
geweest is? of hoe u, verbeelden, dat het my
zo fmertlyk niet zou vallen als u, dat de zaa­
ken zo zyn?
Wat zou ik doen? zy bemint haar waarlyk,
en had haar liever ten eerften by zig gehad.
En

( 247 )
En in de daad, ik heb niet veel te vreezen »
vermits het Meisje fchry ft, dat zy niets doen
zal , voor datzy de zekere toeftemming der
Gravin heeft. Ik heb het eigenlyk ook aan
haar dank te wyten, dat Marianne weder de
myne is, want zonder haare verzorging, had
zy, al ware zy ook der deugd getrouw ge-
bleeven , zig in een vergeeten hoek moeten
verbergen , waar ik haar mooglyk nooit zou
gevonden hebben,;.
Ik voeg het antwoord der Gravin aan Ma­
rianne hier neffens, het zelve is treffende,
edel en fchoon.
Zo dra ik verder iet weet, zal ik het u
fchryven,en zo dra myne Zuster weder in vei­
ligheid is, kom ik by u, zo om myn woord
geftand te doen, als om wegens Maria met u
te fpreeken.
Uwe aantekeningen op myn Vergelyk heb ik
aan den Advokaat Stokberg gezonden. Zo dra
ik myne Zuster haare wettige Portie zal gegee­
ven hebben , hoop ik, dat het verder geen te-
genfland zal ontmoeten.
Welk een ordenlyk mensch ik echter ge­
worden ben , kunt gy u naauwlyks verbeelden.
Hier te Berlyn, waar het overvloeiende Ge-
Q 4 not

( 248 )
not my verrukken kon , valt het my niet eens
in, om eene enkele buiten fpoorigheid te be­
gaan. Dus blykt het door myn Voorbeeld, dat
de luiheid den mensch verderft, en de bezig­
heid hem nader aan zyne beftemming brengt.
Uwe lieve Vrouw myn beste groet.
Ik ben, enz.
STRUNDEL.
ZEVEN EN TWINTIGSTE BRIEF.
De Gravin 25***, aan Henriette.
Lief, ongelukkig Kind!
U w voorgevoel was niet ongegrond Gy
zyt bedroogen, fchandlyk bedroogen ge­
worden! Ik ken den Heer Hasten niet; weet
niets van hem , en heb nooit of nooit Brief-
wisfeling met hem gehouden. Hy moet een
liftige doorfleepen Bedrieger zyn, die alle on­
ze geheimen van den een of den ander verno-„
men heeft. Gelukkig dat uwe Onfchuld en
Lief-

( 249 )
Liefde voor my u zo lang byblyven, en myn
yverige wensch en bede is, dat gy flegts ftand-.
vastig moogt zyn.
Hoe ongelukkig was ik in den tyd , dat gy
weg waart! en hoe ongelukkig ware ik niet
geweest, wanneer gy u zo verre had laaten
misleiden van den Booswigt geloof te geeven,
en u door hem te laaten medefleepen ; wanneer
gy,- wie ik tot myne Dogter beftemd had, en
die door myn Zoon zo teder bemind wordt;
ten vernederenden buit geworden waart.
Ik verzeker u, Marianne! de wellust van
alle myne toekomende dagen heeft, zonder dat
ik het wist, in 't grootfte gevaar geftaan. Dat
gy ongelukkig , verhaten , en mooglyk ook
verleid waart, verbeeldde ik my, maar dat men
li op eene zo bedrieglyke wyze van my affcheu.
ren wilde, kon niet in myne gedagten opko­
men !
Stel u in myne plaats, wanneer myn Zoon
eens wedergekomen ware, ftel u in de
zyne ! Toen hy wegging waren zyn laatrte
woorden : Moeder ! Ik beveel Marianne aan
uwe zorg, als myn eenigfte Goed. Zonder haar
is er vermaak noch leven voor my. Vind ik
Q_ s haar

( 25° )
haar niet, dan kunt gy ftaat maaken, dat gy
geen Zoon meer hebt.
Ik durf my niet voordellen de fchrik, die
hem bevangen zou hebben, wanneer hy u in
de armen van een ander, als de Vrouw van
een ander, had aangetroffen!
Ik knielde voor den Almagtigen , ik dankte
zyne Goedheid , dat hy u aan my wedergegee-
ven heeft ! dat hy den Booswigt geene magt
liet, om over u te zegevieren. God was het,
die u aan de oprechtheid van dien Eereloozen
deed twyffelen, en die u ook verder bewaa-
ren zal.
Juist alles wat die Deugniet u verhaald
beeft, is valsch. Van dat alles betuig ik, het
tegendeel waarheid tc zyn ! Uwe afkomst
is beweezen, en is-zo, dat myns Zoons Huuw­
lyk nooit door iemand berispt kan worden.
Gy damt af van eene der eerfte Familien. De
Ritmeester Stundel is uw Broeder.
Doch Marianne! geloof niet, dat ik daar­
om myn Zoon te liever aan u afda ! Gy zoudt
hem gehad hebben, al was er niets van dit
alles aan den dag gekomen. Geen geweld
kan my het moederlyk recht, of aan myn Zoon
het

C 25r )
bet natuurlyk recht beneemen. Geene Magt
had ons kunnen dwingen, om diegene on­
gelukkig te maaken, die zo voortreflyk in on­
zen kring uitmuntte, zo eenftemmig met ons
dagt en wier edel gevoel van het onze niet
verfchilde.
Deeze Brief derhalven zal u zekerlyk over­
tuigen , dat ik nog dezelfde Moeder, als te
vooren voort, ben! dat geene Verbindt»!.,
fen noch omflandigheeden iet over my ver
mogten al hadden zy, ( d at echter het geval
met is,)plaats gevonden! dat ik u met open
armen verwagte! — n o g m e e r ) w J
zekerlyk * aangenaamft, - dat ik aan myn Zoon
reeds gefchreeven, en hem verzogt heb , we-
dertekeeren.
Uw Broeder is opreis, zo dra hy weder
komt zal hyu af haaien, en u der Moeder wedergeeven
, welke naar „ reikhalst.
Ik ben, enz.
Gravin B***
AGT

( 252 )
AGT EN TWINTIGSTE BRIEF.
De Advokaat Wurm aan Louiza.
Weinige Mylen van u verwyderd, Louiza!
fchryf ik u eenen Affcheidsbrief. Na alles wat
tot dus verre onder ons is voorgevallen , na
alles wat ik u zo dikwils gezegd heb, kan het
u in 't geheel niet onverwagt voorkomen, dat
ik my van u verwydere ! Het is geene onberedeneerde
, overhaaste flap, geen gevolg eener
opbruifchende hartstogt!- Het is eene koele,
bedaarde, rype, manlyke overweeging.
Hoor alles, en ik ben verzekerd, dat gy my
ten minften geen ongelyk zult geeven.
Van myne vroegfte jeugd af werd ik in alle
myne handelingen en in elk eene myner gedagten,
door een fterk Enthufiasmus gedreeven.
Al wat my onder 't oog kwam ftrekte my ten
Onderwerp , waaruit ik meer fcheppen kon,
dan een ander, en men behoefde my flegts de
flaauwfte Schets voortehouden, en myn Geest
fchildcrde my dezelve met duizend fchoonheeden

C 253 )
den, zelf met de zulken die er niet by weezen
konden.
Des ging het met alle de voortellingen ,die
ik my van de Lotgevallen myns toekomenden
Ieevens maakte; ik fchil derde dezelve met zul­
ke verfchietende Verwen, dat zy gemeenlyk
verbleekt waren , eer ik er by kwam.
Vermits ik, in de dingen die my verrasch-
ten, veel meer vond dan er in was, en my al­
toos zeldzaam, maar gelukkig bedroog, terwyl
ik alles voor loutere waarheid nam *t gene een­
maal een diepen indruk op myne zinnen maak­
te, ging het my in tegendeel veel erger met
die zaaken, waarvan ikmy te vooren een denk­
beeld geformeerd had; vooral wanneer het ge­
val plaats vond, dat er iet in den weg kwam,
't gene my oogenfchynlyk als een hinderpaal
der gewenschte volkomenheid voorkwam, 't
welk by my dan ook zulk eene reuzengeftalte
aannam, dat ik het als onöverkoombaar be-
fchouwde en bevond.
Dus ging het met myn Huuwlyk. Ik zag u,
Louiza !en myn ganfche bloed geraakte in bewee­
ging, met alle de kragt van hetvolfte Enthufias-
mus. O, dagt ik,zulk eene Vrouw, myne Vrouw.'—
en alle de zaligheeden der aarde zyn er niets by!
Met

( 254 )
Met eiken dag groeide myne Verbeelding van
het Huuwlyks geluk. Ik leerde u kennen. Elk
eene uwer hoedaanigheeden maakte myne denk
beelden ftouter. Uwe zagtmoedigheid, uwe
zedigheid, uweonfchuld, uwe onkundige,ge­
heel aan de natuur overgelaatene, en door geen
geleenden Opfchik bedorvenebekoorlykheeden
maakten u in myne oogen zo begeerlyk,dat ik
niet weinig gromde, toen ik den ftaat uwer
goederen , en nog meer toen ik uwe Verbind-
tenisfen met Ferdinand hoorde. Het eerfte
dat ik deed, was de gedagten op te geeven,
die ik op uw bezit gemaakt had, doch het was
my volftrekt onmooglyk, om de overtuiging
van uwe volmaaktheeden , en van het gejuk ,
dat ik met u genooten zou hebben, te verzaa-
ken.
Gy waart enbleeft het Ideaal myner ziele, en
uit dien hoofde poogde ik,zelfs zonder de hoop
van u ooit te zullen bezitten, u te dienen. Ik
was daarom uwen Vader aan, om voor u te mo­
gen procedeeren, en myne blydfchap was bo­
ven alle paaien, toen ik uwe zaak zo gelukkig
ten einde gebragt zag.
't Was onbegryplyk voor my , dat Ferdinand
u vergeeten en opofferen kon ! Om u niet te
be-

( 255 )
bezitten, een grooten rykdom weg re fmyten,
fcheen my iet enkels in zyn foort te zyn! u.
Ik vermoedde.dat zulks zekerlyk zyne reden
zou hebben, doch ik kon dezelve niet doorgronden.
Zy maakte, ten uwen opzigte,geen
den minften indruk" op myn hart. Gy ble'eft in
myne oogen, die gy waart; hem befchouw.
de ik als een dwaas, misfehien uit grondbeginzelen.
Met dat alles bleef het denkbeeld van een
Huuwlyk met u, het toppunt der volkomen-
heid; maar in het oogenblik, dat gy u aan iny
verklaarde, begon het te wankelen. Ik ant­
woordde het gene ik reeds lang had kunnen
vermoeden, dat gy naamlyk Ferdinand bemin­
de. Ik kon u niet verdagt houden, om dat gy
hem eerder dan my gekend hadt, doch nu was
hy my een fteen des aanftoots geworden. Nog
ftond eene zekere heimlyke trotschheid, dat
hygevaarlyk voor myn geluk zou kunnen wor­
den ,- deeze gedagten in den weg. Mooglyk
verbeeldde ik my door myne Liefde te uwaarts,
my zyne veragting op den hals te zullen haaien!
Doch aHengskens verkreeg dit beeld eene Co-
losfus grootte. Ik ftelde my zei ven voor dat gy
in de daad hem meer kost aankleeven, om dat
hy

( 256 )
hy u afflaan kon. Het fcheen my toe, dat zy­
ne handeling een zoort van grootmoedigheid
ware, waarmede men de aangeboodene zalig,
heeden van de hand wyst; en wanneer ik in
overweeging nam, dat ik niet in ftaat ware
hem zulks naar te doen , werd ik zo gering, dat
ik voor hem in 't ftof zonk.
Heden maakte ik het valfche, doch voor
my zeer ligt bedrieglyk befluit, om alles op
uw eerfte gedrag tegen my te laaten aankomen;
dit moest my bedriegen, vermits ik dit gedrag
reeds by my zeiven beftemd had, zonder het
meer op u te laaten aankomen. Ik ben over­
tuigd, dat ik my een Ideaal gevormd heb, welks
uitvoering geen beftaan kan hebben: doch dit
lag zo in my, dat ik er de gevolgen myner
grillen aan waagde.
Geloof my, Louiza! ik moet my in dit oogen­
blik al vry zeer bedwingen, dat ik niet van
den toon raake, dien ik aangenomen heb. Ik
moet my wagten voor elke gedagte, die niet
regelregt tot de zaak behoort, op dat dezel­
ve geen meefter worde van de bui waar in
ik my juist bevind, om het geval van de rechte
zyde te befchouwen.
Ik deed zekerlyk te.veel. Ik dagt, dafelk
oog-

C 257 )
oogöpflag, elk woord, elke handeling van u
gedwongen was. •£ Kwam my altyd voor,
als of gy ontcvreeden waart, en over wien
konde gy ontevreeden zyn, anders dan over my
en over uwe keus. Ik verbeeldde my telkens
den, naam van Ferdinand uit uwen mond te hoo­
ren. Elke liefkoozing van u fcheen my toe
Ferdinand te gelden, van welk geliefd Onder­
werp ik flegts het beeldtenis was. Uit hoof-
de van dit alles , Louiza ! haatte ik u ech­
ter niet, maar ik haatte my zeiven, om dat ik
met in ftaat was, my meer by u te kunnen
doen gelden. Daardoor werd ik geemlyk en
grillig in alles wat ik deed. Dewyl ik my nu
het Huuwlyk als den gelukkigften ftaat had
voorgefteld, en ik ontdekte, dat het zelve my
van al myn geluk beroofd had , haatte ik
dien ftand, en tot op dat oogenblik kan ik het
denkbeeld niet uit myne Ziel verbannen, dat
het de ongelukkigfte ftand zy!
In uuren gelyk de tegenwoordige zyn, zie
ik, dat ik ongelyk kan hebben, doch deeze
duuren niet lang, en myne verbeelding-is dik­
wils derwyzen ontfteld, dat ik my zelf niet
toefchyn te weezen , die ik ben; en dat ik
waan, anders te kunnen handelen, dan ik in
II, DEEL. R D E

( 258 )
de daad handelen zou. Ik wenschte elk mensch
te kunnen waarfchuuwen, van zig niet in
.dweepzieke Voorftellen in te laaten, noch de
werkzaamheeden der verbeeldingskragt te volgen
, en zig de volkomenheid te verbeelden
van zaaken, die met de menschlyke onvolkomenheid
in verband ftaan.
Gy moogt gelooven, Louiza! dat myn toe-
ftand zo is, dat dezelve uw medelyden en niet
uwe gramfchap verdient. En daar ik dikwerf
tegen my zeiven woeden kan; daar ik, wanneer
ik u en uw kind zie, dan my zei ven en dan we­
der ufchuldigoordeel te weezen, en een harts-
togt koefter , die gevaarlyk is , acht ik het
best te zyn, dat ik my van u verwyder, ten
einde niet tot daaden vervoerd te worden, die
my verwytingen, en ook een onfchuldig, on­
verdiend lyden op den hals zouden kunnen
haaien.
Ik heb een reis voorgewend, die my ver­
pligt een jaar uithuizig te blyven, ten einde
den mond te floppen aan elk, die eenigebitze
aanmerkingen op u zou begeeren te maaken.
Ik heb u van alle zyden in veiligheid poogen
te Hellen, en ik hoop dat gy met alle myne
befchikkingen te vreden zult weezen.
Ik

C 259 )
Ik acht en waardeer u; erken zo dikwils ik
by my zeiven ben, dat iku te veel aandeed, —
en mooglyk heb ik my van- u verwyderd, oni
'er door geneezen te worden.
Zie hier myne openhartige bekentenis. Gy
hebt my nooit beleedigd. Ik beloof u ook,
dat, zo myne zwaarmoedige bui my ooit ver­
laat, en kome ik immer tot overtuiging, dat ik
u beter behandelen kan,dan kome ik weder te
rug, en anders niet.
Denk dan, Louiza.' dat gy eenen Man ver­
looren hebt, doch bedenk teffens, dat het be­
ter is er een verlooren te hebben, dan er een
te bezitten, die u-elken dag een nieuw lyden
berokkent.
Heden moet ik van deezen Brief wegfnellen.
Eene ongelukkige woede valt my aan. Ik ge­
loof gelyk te hebben. Heb medelyden en be­
klaag
Uwen ten hoogften ongelukkigen
WURM.
R t NE-

( 260 )
NEGEN EN TWINTIGSTE BRIEF.
Louiza am Henriette.
M ooglyk , Waardfte Henriette! vind myn
Brief u nog leevendig, en komt hy tydig ge­
noeg om u te kunnen melden, dat gy uwe
Vriendin ten hoogften ongelukkig in deeze
Waereld agterlaat. De ingeflooten Brief zal
u myn ganfche Noodlot verklaaren.
Ik ben troostloos, en heb niemand die my
vertroost dan de kleine Henriette, die om my
heen fpeelt, even als poogde zy myn verfla­
gen geest optebeuren ; terwyl zy zo wel om
haar eigen als om myn lyden lacht, vermits zy
er niets van gevoelt.
O mogt haar Lot zo zwart niet gefchree­
ven ftaan als het myne! of liever, mogt zy on­
gevoeliger weezen dan ik, om zig, met eene
bedaardere ziel,boven de flagen des Noodlots
te kunnen verheffen.
Toen ik den Brief ontving, verfchrikte ik
daadlyk. De Bode, die hem bragt, zei my
tef-

C 261 )
teffens, dat myn Man op reis gegaan was. Ik
dorst het niet waagen den Brief te openen. Ik
riep myn Kamermeisje en vroeg haar, wanneer
myn Man vertrokken was ? Zy antwoordde ,
dat de Bediende haar gezegd had, dat hy tot
twee uuren werkzaam geweest was, en toen
bevolen had intefpannen. Tegen den Bedien­
den had by gezegd, dat hy te huis moest bly­
ven , vermits hy, eene verre reis Hond te on-
'demcemen, en zyne Vrouw hem noodig aou
hebben.
Ik zond het Meisje weder heen. Ik was ten
uiterften beklemd. Had de Bode my niet ge­
zegd , dat hy hem zelf van daar had zien ver­
trekken, ik zou argwaan gekreegen hebben,
dat zyn befluit doodlyk zou geweest zyn;
want uit zyne zwaarmoedigheid, en verfchei-
dene redenen op dat punt uitloopende , kon ik
opmaaken, dat dit geval mooglyk ware.
Ik opende den Brief dus eenigzins geruster.
Ik heb in myn leeftyd weinig oogenblikken ge­
had, in welken ik zo onverwagt bemoedigd
wierd, als in die, waarin ik zyn Brief las.
Eerst aan het einde van denzelven, waar hy
om myn medelyden verzoekt, begon ik te
fchreïen. O Hy is te beklaagen , maar
R 3 ben

( 262 )
ten ik het minder ? Kan men verfchriklyker
lyden, dan wanneer men verlaaten zyndejhet
zeggen noch klaagen durft, dat men verlaaten
is ? En dan te beminnen die ons verlaat, gélyk
ik hem beminne ? Ach! zelf de troost van
hem dit te kunnen zeggen mag my niet gebeuren.
Ik ging op zyne Kamer, in de hoop van al.
daar zyn adres te zullen vinden; heilig voorneemende,
alle verzoeking om hem te volgen,
te wederftaan, wanneer hy het my verbooden
mogt hebben. Doch hier voor had hy zorg
gedrasgen. In het gene hy my had nagelaaten
vond ik de volgende woorden :
„ Myn verblyf, Louiza! zult gy niet te wee-
„ ten komen, wanneer ik niet wederkeer. Gy
„ kunt by myne Maagfchap eene noodzaaklyke
reis naar Oostindien voorwenden. De
„ Waereld weet niets van myne ontevreeden-
„ heid met my zeiven. Ik heb ook nimmer
l over u geklaagd. Men kan derhalven niets
„ kwaads zeggen. Myne zaaken zult gy alle
in de beste order aantreffen."
Myn oog viel teffens op een Pourtrait in
miniatuur, dat hem zeer fterk geleek. Ik kuschte
het zelve hartlyk. God weet het, zei ik,
dat

f 2S3 )
dat ik aan dit toeval onfchuldig ben ! al ware
hy geftorven, had ik niet droeviger kunnen zyn.
Hy had verfcheidene, befchikkingen met eenige
perzoonen gemaakt. Ik liet dezelven roepen.
Met droefheid in het hart en op het gelaat,
zei ik hen : uw Heer is op reis gegaan. Hy
doet eene verre en gevaarlyke reis. Mooglyk
komt hy niet dan na eenigejaaren weder te rug.
Hy fielt het in uwe keus, of gy elders eep
dienst zoeken , dan by my blyven wilt. Hoe
gy ook wilt, in beide gevallen, heeft hy u
een gefchenk toegelegd.
Zy weenden allen, en geen een onder hen,
die niet wenschte by my te blyven. Ik heb ze
ook allen by my gehouden; en zal ze goed
doen en verzorgen.
Ik benyd u, waardfte Henriette! dat gy het
einde van uw lyden zo naby zyt. Ik durf den
zelfden wensch niet uitboezemen, om myns
kinds wil, want ik ben het myn leeven ver-
fchuldigd. De naam dien het draagt, zal my dik­
wils aan u erinneren; zal het aandenken van
uw lyden telkens in my hernieuwen. Ik zal
myn Kind uw beeldtenis voorftellen; zal het
uwe Gefchiedcnis vernaaien, en er haar op-
K 4 merk-

( 264 )
merkzaafn op doen worden, om haar te ver-
fterken , tegen dat zy ook eens in lyden komt.
Myn voorneemen is bedaard, ftil en ftand-
vastig te weezen. Hier toe hoop ik kragten
te ontvangen , en hier hoop ik, dat de Voor.
zienigheid my niet verlaaten zal.
Het gene my het meeste treft is, dat Wurm
niet alleen niets van myn goed heeft medege­
nomen, maar my ook nog een gedeelte van het
zyne heeft agtergelaaten, zo dat hy flegts wei­
nig , zeer weinig kan medegenomen hebben.
Hy had behooren te bedenken, dat hem onder
vreemde Menfchen duizend toevallen kunnen
bejegenen , die men niet voorzien kan, en waar
voor men zo weinig hulp vind.
* * * * *
Op 't oogenblik ontvang ik den Brief van
Ferdinand. Waarfchynlyk, myne Waardfte! zyt
gy dan airede eene Waereld ontweeken , waar
niet dan lyden uw deel was! Gy zult der­
halven deezen niet leezen ! Gy zult mynen
toeftand eerst ervaaren daar, waar gy moog­
lyk het toekoomende overzien, en myne ver­
troosting in 't verfchiet ontdekken kunt.
Waar-

C 2(5? )
* * * * *
Waarde FERDINAND !
Gy zult myne treurige omftandigheeden te
weeten komen , en medelyden met my hebben.
Indien gy ergens myn Man moogt aantreffen,
wees dan zyn Vriend ! Ik zal u niet verzoek
ken, om hem weder tot my te brengen, zulks
mogt hy voor een ongeluk houden, maar frel
ten minden hem de zuiverheid van myn hart
en myne Liefde voor oogen.
Meld my toch iet van Hcnriette's verfchei-
de-ni Zy ftrekte my ten Zuster, en myn Lot
was zo zeer met het haare doorweeven , dat ik
weeten moet, hoe zy geftorven is.
Voor deeze moeite zult gy den Zustcrlyken
dank ontvangen van
K
LOUIZA.
5 DER-

( 166 )
D E R T I G S T E B R I EF.
Lutje aan Marh.
Of fchoon gy my fchryft, dat gy niets meer
van myne Gefchiedenis begeert te weeten, moet
ik zulks echter aanmerken als eene opwelling
van uw zwaarmoedig geestgeltel. Wie zou zig
ook daadlyk door een weinigje Ongeluk in de
Waereld over hoop laaten fmyten ?
En in waarheid gezegd, Maria ! ik kan niet
zien , wat reden gy hebt om te klaagen. Uw
geval heeft een keer genomen, zo als gy niet
beter zoudt hebben kunnen wenfchen of ver-
wagten. Thans zyt gy eene ryke Weduwe;
kunt u verkiezen dien gy wilt; kunt het me-
derom met den Ritmeester aanleggen, en zo
vergenoegd cn zorgeloos met hem leeven als
gy zelve wilt. Hebt gy immer zulk eene fchoo-
ne kans gehad ? Laat die hoofdbreekende gril­
len vaaren , die u van uwe opvoeding noch aan-
kleeven, en leef vrolyk en vergenoegd. Ik
heb altoos gezegd, dat men er verkeerd mede
uit-

( 2«7 )
uitkomt, wanneer men een Geleerden , en
vooral een Filozoof ten Man neemt. Gy filo-
zofeert het geluk des Ieevens zo geheel en al
weg, dat men eindlyk in den waan zou verval­
lek, dat deeze Waereld de befte niet is.
Uw Brief behelst zulk eene klaagende ze­
denkunde, dat ik reden heb , om uwen toe-
ftand te beweenen. Gy maakt u daar door on-
gefchikt voor het genot van het geringfte ver­
maak. Alles echter wat ik van myne zyde kan
toebrengen , om uuit deezen doolhof van naar-
geeftigheid te trekken, zal ik niet nalaaten.
Myne Gefchiedenis rolt lustig genoeg voort.
Ik zet alles met geweld door, en ftreel mji
zelve niet weinig. Lyken zullen er ongetwyf-
fe*ld komen, doch deeze komen op myne re­
kening niet , vermits ik overvloedig genoeg
den weg der zagtheid heb poogen inteflaan.
Mama ligt te zieltoogen , de Gal is haar in 't
bloed geflagen. En dat verliefde Aapje, dac
Netje heeft reeds alle kentekenen van de tee­
ring. Nu geluk op haar reis I Armzalige Min­
nares! wanneer gy hier niet tegen beftand zyt,
dan ziet het er flegt met u uit! Dan moet
gy u eene natuur zien aantefchaffen, gelyk ik
heb.
Ge-

:
( 268 )
Gelyk gezegd is, de voorflagen, die my,
gedaan werden , verwierp ik met de uiterfte
verachting. Ik v oI
gde myn eigen hoofd; reed,
den volgenden morgen naar de Moeder van
Frederik, en liet my als Barones van Fett aan­
dienen. Ik begreep wel , dat ik een weige­
rend antwoord krygen zou, doch zulks had
ik my voorgefteld, en was den Bedienden on-
ïnidlyk gevolgd.
Toen zy deezen het befcheid gaf, dat zy
pcene Dame van deezen naam kende, en zig
derhalven van dit bezoek verontfchuldigen
wilde, trad ik reeds de kamer in.
Dan moet gy my leeren kennen, genadige
Vrouw ! men veroordeelt niet ongehoord !
Dat moet ook niemand van my kunnen zeg­
den ! Kom derhalven hier, Mejufvrouw! en
3:et u neder!
(Het ftöotte my verfchriklyk , dat zy my
Mejufvrouw noemde.)
Onder deeze benaaming , duuwde ik haar
toe, kan ik uwe aanbieding niet aanneemen.
Dan zultgy u niet nederzetten, want onder
eepe andere benaaming kan ik u niet erken­
nen.
Gy zult het moeten doen, genadige Vrouw!
Ik

( 269 )
Ik ben den weg der zagtheid ingeflagen! Ik
heb u gewaarfchuuwd ! Ik was het zelve,die,
onder eene andere kleeding,'alle die onderhan­
delingen met u gehad, heb, waarover gy zo
zeer geraakt waart ! Oordeel nu zelve of ik
geen recht had u te waarfchuuwen, of ik geen
recht had my zelve tebewaaren, en myn wettig
Huuwlyk te verdeedigen !
Byaldien, antwoordde zy, gy een fluikhuuw-
lyk wettig moogt heeten, kunt gy ook dat recht
hebben. Maar ^vie gaf u het recht, om Je
Moeder van den Zoon bars en fmaadlyk te
bejegenen, daar die Zoon zyn Huuwlyk voor
haar geheim hield, en zekerlyk gewigtige-re­
denen moest hebben, om het geheim te hou­
den ; en die nu heeden te voorfchyn treed,
en openlyk en ongedwongen bekent, dat hy
wenschte het nimmer gedaan te hebben. Door
uwe hoeragtige bekoorlykheeden geketend
wist hy niet wat waare Liefde was, kende hy
den fchat niet, die eene onfchuldige en deugd­
zaame Vrouw bezit! Maar thans heeft hy
die leeren kennen , en verlangt ontflagen te
weezen van de boeien, welker afgryslykhcid
hem onbekend was.
Tegen dit alles, genadige Vrouw' (antwoord­
de

C 270 )

( W )
met my in tyds hier tegen te wapenen,en met
u zo fpoedig niet uit myn gaaren te laaten ont-
fnappen. Ik heb een voortreflyk Huuwlyk met
u te verwagten, daar gy het begin zo voor­
treflyk inftelt! Ik dagt wel dat de eerfte ver­
tooning u den kop op hol zou helpen.
Ik bid u, Lotje ! u zeivete willen inbinden!
Nooit was ik voorneemens, myne geloften
noch' mynen eed te breeken, zo min als u my­
ne Liefde te onttrekken. — Maar geloof my,
ik kan geene Furie beminnen ! Dat myne Fa­
milie met dit Huuwlyk niet te vreeden zou
zyn, wist gy; om derhalven eene geheele Fa­
milie ongelukkig te maaken, komt gy opzet-
lyk en openlyk hier. Dat ik myne aandoenin­
gen niet wederftaan kon, daar voor kon ik
niet. 't Gene ik voor Netje gevoelde,
was geen ontrouw omtrent u. Ik wilde myne
begaane zwakheeden aan haar ontdekken, en
zy zou my geholpen hebben, om myne Moe­
der te bevreedigen.
Maar zo als ik' u heden, op dit oogenblik
leer kennen, Lotje! moet ik waarlyk wenfchen,
dat gy nimmer myne Egtgenöote geworden mogt
zyn ! Deeze wensch brengt natuurlyk weder
een anderen wensch voort, naamlyk, dat ik
van

( 272 )
van u gefcheiden moge weezen. Myne Moe­
der herhaalt haare aanbiedingen , waarmede
gy u te vreeden kunt ftellen ! Gy zult zonder
my veel gelukkiger leeven, want myne Liefde
hebt gy verbeurd.
Ik werd woedende. Neen ! riep ik in de
hevigfte gramfchap. Ik wil liever in de Hel
met u leeven, dan u in het bezit van eene an­
dere Gade zien ! Kwelt gy my, op myn beurt
zal ik het u ook weeten te doen.
O daar zyt gy recht toe gefchikt, antwoord­
de zyne Moeder. Dit oogenblik levert er ons
een bewys van op. Doch overyver u niet,
Mejufvrouw ! Indien ik weezenlyk, wegens
de dwaasheid van myn Zoon, te bevreedigen
geweest ware, zo zoude ik, na de befchou-
wing van dit toneel en het voorbeduidzel van
zyn toekomftig Lot, alles te werk ftellen, om
hem van zulk eene gevaarlyke Begeleidfter te
bevryden. Wy zullen derhalven zien , in hoe
verre uwe vorderingen op myn Zoon gegrond
zyn. Kom morgen wederom hier, en breng
een Advokaat ter uwer hulpe mede, om des te
zekerder van uwe zaak te zyn.
Dit was zo 't weezen moest, want niets
wenschte ik Iterker dan haat te overtuigen. Zy
ver-

C 273 )
verbeeld zig, dat ik my op dit geval niet ge-
"oeg voorbereid heb, en ik zal het vermaak
hebben te zien , hoe befchaamd en bedrem­
meld zy op haar neus zal ftaan kyken.
De Dame mag er mooglyk eenige lugt van
gehad hebben; want deezen Namiddag werd
my gezegd, dat zy doodlyk ziek was; zy ftaat
echter op onze byéénkomst tegen morgen.
Even dezelfde Tydingbrenger berigtte my , dat
Netje onvertroostlyk was, en Frederik niet
van haare zyde kwam.
ik zal deezen Brief niet eerder fluiten alvoorens
gy alles weeten zult.
* * * * *
My is evenwel een kleine hinderpaal in den
weg gekomen, dien ik echter gelukkig te bo­
ven hoop tegeraaken. Toen wy by eikanderen
kwamen lag de Dame te bed. Ik had een der
gefchiktfte Advokaaten medegenomen. Deeze
ftelde myne zaak in zulk een treferrd daglicht,
dat zyn Tegenparty, die de Dame bediende'
haar daadlyk verklaarde, dat in dit geval, bui­
ten een vrugtloos en kort te beflisfehen Pro­
ces, niets te doen viel, vermits ik my op al­
les zeer wel voorzien had.
II. DEEL. S F R G_

( 274 )
Frederik trad naar het bed van zyne Moeder
en bad haar om vergiffenis, wegens het ver­
driet, dat hy haar veroorzaakte.
Ik zal u zulks met een ander hartzeer betaald
moeten zetten, antwoordde zy, doch begryp
in dat geval, dat ik er de oorzaak niet van
ben.
Zy wenkte hierop haaren Advokaat, en dee­
ze bragt toen het Testament van den ouden
Heer Van Fett te voorfchyn ; ingevolge 't welk
de Dame zo onbepaald in het volle bezit van
het grootfle gedeelte der goederen gefteld werd,
dat zy , uitgezonderd over eenige weinige Leen­
goederen , vrylyk over alles disponeren kon,
ingevalle haar Zoon zig ongehoorzaam tegens
haar gedroeg. Dit Testament had het Confent
van den Landheer en was zo wettig, dat er al
zo weinig tegen in te brengen was, als tegen
myn Huuwlyk.
Ik kan, zei de Dame vervolgens, onmoog-
lyk dulden, dat zy, die u zo geheel in het on­
geluk dompelt, deeze goederen met u in on-
éénigheid genieten zou! Indien er geenefchei-
ding tusCchen u beiden mooglyk zy, dan vind
ik my verpligt u te onterven. Doch, vervolg­
de zy, zig tot my keerende, op dat gy niet
zoudt

( 275 )
Zoudt denken , dat het my meer om my ze've,
dan om de rust myns Zoons te doen zy, zal ik
u, wanneer gy afftand doen wilt, al dat gene
doen geworden, *t welk ik anders aan myn
Zoon had moeten geeven.
Ik dagt door de aarde te zinken! Of
afftand te doen, of niet die gene te zyn,
welke ik gedroomd had te zullen weezen ! —
Aan de eene zyde befchouwd, kon ik er zeer
ruim van leeven', en zulks ftond my byzonder
wel aan, doch aan den anderen kant kwam
myne trotschheid mede in 't fpel, en behaalde
de zegepraal. Daarenboven geraakte myne
Wraakzugt geheel in beweeging, om dat dee­
ze Vrouw in ftaat geweest was,my tcgenftand
• te kunnen bieden.
Ik begeer niets! • antwoordde ik, niets
anders dan het recht eener Egtgenoote, Ik
veragt uw geld ! Ontneem uwen Zoon
alles, indien gy eene onrechtvaardige Moeder
kunt zyn ! Hy moet er voor boeten , dat
hy liefde en trouwe zwoer, en dezelve niet
houden wil. — Fnom'u, Frederik! geheel
tc overtuigen , in hoe verre ik u in list over-
treffe, en wat gy te verwagten hebt van de
Wraak eener Vrouw, die, de Hemel weet wat
S 2 n i e t

( 276 )
niet al, voor u gedaan heeft, zo weet, dat
rnyrie ganfche ziekte waarmede ik u verfchalkt
heb, loutere veinzery was ! Ik wilde
my volkomen van uw perfoon verzekeren,
en zulks is my gelukt. Doet nu wat gy.wilt,
Moeder en Zoon ! ik zal myne zaak volhou­
den.
De Dame fidderde van ontfteltenis.
O myn Zoon! riep zy uit, welk eene dui­
velin hebt ge in den arm genomen! Heb ik
u niet, in alle myne Brieven, vobrfpeld, dat
gy uwe Moeder en uwe Vrienden ongelukkig
zoudt maaken ! Met welk eene onrust doet
gy my ten grave daalen!
Frederik wierp zig voor het bed van zyne
Moeder, bitterlyk fchreiende.
Ik ben ongelukkig, myne Moeder! berstte
hy uit. .Ik, ik breng u in 't graf. Ik wist
niet, dat deeze banden zo vast hielden. O dat
ik te rug gekeerd ware, eer ik dien onzaligen
ftap deed ! Myn God ! hoe veel vermag.
het oog eener ftervende Moeder ! Hoe zwart
ftaat myn leeven voor my ! hoe onherroeplyk
is de verkwiste tyd'.
My dunkt ik gevoel, dat hyniet geheel on-
gelyk heeft, en dat om reden, vermits ik niets
ge-

C 277 )
gevoelde. Ik had hem immers niet uit liefde
getrouwd, maar alleen uit hoogmoed, en nu,
nu zag ik den Wurm aan myne voeten krui­
pen I Ik had za min medelyden met hem als
met zyne Moeder, waarom zou hy het dan met
my hebben!
Afftand te doen kwam my echter beleedi-
gende voor. Ik zei, dat ik vertrekken wil­
de, en afwagten, wat zy doen en befluiten
zouden. Men liet my gaan zonder my te ant­
woorden.
Ik ben zeker genoeg, dat de Moeder den
Zoon niet onterven zal om mynen wil. Doch
ik weet teffens met zekerheid, dat ik het ver-
genoegdfie leeven» met hem niet hebben zal.
Maar wat behoef ik my daarover te bekom­
meren !
* * * * *
De Dame is dood, en Frederik zou geheel
buiten zig zelve weezen. Netje zou doodlyk
krank zyn, en haare Moeder zou tegen Frederik
gezegd hebben .dathy zig zelf een verfchriklyk
onheil op den'hals gehaald had, want dat, of
fchoon zy hem gaarne van den ondergang 'van
haare Dogter wilde vryfprecken , zyn gewisfe
echter zulks niet doen zou.
S
3 Zy

( 278 )
Zy zullen hem den kop nog wel indiervoe-
gen op hol helpen , dat ik moeite zal hebben,
om hem weder te recht te brengen.
Myn Advokaat intusfchen heeft my den raad
gegeeven, om een Request aan den Vorst te
prefenteeren , ten einde de handhaving van
myn Recht te verzoeken. Zulks heb ik ge­
daan , en ten antwoord ontvangen, dat men
my, na de opening van het Testament der
Dame, befcheid zou doen toekomen, vermits
ik nu den tyd daarvan nieC weet, zal ik dee­
zen Brief fluiten.
Ik ben, enz.
«
LOTJE,
EEN

( 279 )
EEN EN DERTIGSTE BRIEF.
Ferdinand aan Louiza.
JVTyne Henriette is niet meer! De Genees­
heer had gelyk, Louiza ! Ik weet niet of ik
wel reden heb, om haar te beklaagen. Myne
ftandvastigheid is grooter dan ik verwagt had.
De overtuiging van haar rustloos lyden op
deeze aarde, geloof ik, is het; waardoor ik
dat zagte , wel te vreeden doodsgelaat met
meer bedaardheid befchouwe, dan ik het in
haar leeven deed.
De Dood kwam gelyk een Vriend ! Vriend-
lyk ontfnapte haar den adem. Zy gevoelde
den fchrik niet, die anders doorgaands hut
fterven vergezeld. Ik ben met den dood ver­
zoend , om dat hy zo liefderyk met haar om­
ging.
Telkens denk ik, ik heb veel verlooren !
doch myn inwendig gevoel roept my alsdan
toe, dat ik weinig verlooren heb , en weldra
fchynt het my toe gewonnen te hebben.
S 4 Ge-

C *8o )
Gewonnen heb ik zekerlyk daarin, dat haare
Verbindtenis met Hasten ophoud; want nu is
zy de myne ! de myne voor Hemel en
Aarde! en ik voorzie, dat ik het oogenblik
niet zal kunnen afwagten, in 't welk ik weder
met haar vcréénigd zal worden.
Zy bezat een voortreflyk hart. Niemand
vergaf de felfte beleediging met meerder op­
rechtheid, in de uure des doods, dan zy ze
aan Hasten vergaf. Zy heeft het zo verre wee­
ten te brengen , dat ik haar heb moeten beloo-
ven, haar dood niet op hem te zullen wree­
ken, en ook des wegens niets te doen, dat ter
verkorting van myn eigen leeven zou kunnen
ftrekken. Wi. zou haare overtuigende Rede­
nen , in die oogenblikken hebben kunnen we-
derftaan? •—. En hoe zou ik zulks gedaan
hebben', voorwien reeds Voor lange, elk een
haarer woorden ten bevel vcrftrekte ?
Toen haar Vader en Moeder aan haar bed
Ronden en weenden, en ik haare hand vast­
hield, en met geweld de traanen verkropte,
die c!k oogenblik my uit de oogen dreigden
te berften , befchouwde zy ons met eene engel-
Sgtige vricndlykheid en zei :
Gy weent, myne lieve Ouders! en gy, Fer-
di-

( 2ür )
dinand ! gy poogt uwe traanen te verbergen !
Ik wil weeten, waarom gy zulks doet? Doet
gy het by de erinnering , hoe gelukkig wy zou­
den hebben kunnen zyn, en hoe veel langer
wy te zaamen zouden hebben kunnen leeven,
indien gy, Ferdinand! u in de plaats van Has­
ten bevonden hadt? dan vergeef ik het u.
En met dat alles weetcn wy niet, of wy alle
deeze beproevingen niet noodig hadden, al-
voorens ryp genoeg te weezen voor dat vol­
maaktst gelukkig leeven, dat, ftervende
word ik er van overtuigd , — zekerlyk op ons
wagt.
•Doch weent gy, om dat ik fterven moet!
dan heb ik u verwytingen te doen, want waar­
lyk gy behoorde den Hemel te danken, dat
hy my uit een leeven oproept , waarin lyden
en niets anders myn deel is. Belooft my
allen, dat gy u bevlytigen zult, om de eerfte
opwelling uwer driften tegen te gaan , wantin 't
vervolg zou dit zo wel niet gelukken. Wistgy
hoe zeer ik om ditoogenblik gefmeekt.hoe reik­
halzende ik er op gewagt heb ! dit oogenblik,
dat eerlang ten fpoediglte verfchynen zal! Dat
gewenschte oogenblik was het zaligfte in 't voor-
nitzigt, zedert ik Ferdinand verlaaten moest.
S 5 Ge-

( 282 )
Geloof my , Louiza ! de goede Henriette
fprak zo overéénkomftig met myn geestgeftel,
dat myn verdriet voor 't grootfte gedeelte ver­
dween. Met myne Ouders was het aldus niet;
Zy verlooren de Stut van haaren ouderdom.
Hun leeven hing om zo te fpreeken nog aan
dit Kind.
Toen ik bemerkte, dat haar leeven ten ein­
de liep, poogde ik haare Ouders van haar bed
te verwyderen. Ik beduidde den Geneesheer,
dat hy hen zeggen moest, dat de tegenwoor­
digheid van zo veele menfchen haar veront­
rustte , en dat van de rust mooglyk nog haare
herftelling te hoopen was.
Waarin zoekt men de hoop niet al, wan­
neer alles hooploos fchynt te weezen ! Haare
Ouders geloofden zulks en verwyderden zig,
in de gedagten , dat Henriette rusten zou. Zy
rustte ook in de daad, want zy viel in een
eeuwigen fluimcr. Een half uur naderhand,
draaide zy het hoofd zagtlyk naar my toe, en
zei: Ferdinand! vergeet niet 't gene ik u ver­
zogt heb!
Deeze woorden zullen my eeuwig in de ge­
dagten blyven. Zy leide het hoofd weder neêr,
en ademde flegts voor nog eene keer. Zy kreeg
nog

C 283 )
uog eene fterke blos op het gelaat, en deeze
behield zy tot den volgenden dag, offchoon
haare ziel toen reeds in volle vryheid op ons
nederzag.
Toen ik haareOuders de tyding van haaren dood
bragt, zette haar Vader zig daadlyk in het ry­
tuig en reed naar huis. Haare Moeder ech­
ter ftond er fterk op, om baar nog eenmaal te
zien. Zy kon zelfs niet gelooven dat zy dood
wa«, vermits zy er nog

( 284 )
bezoeken; hnar den laatften tol myner getrou­
we Liefde brengen, en my voor altoos van
eene plaats verwyderen, die my aan zo veel ly­
den erinnert.
* * * * *
Ik heb de berigten uwer wederwaardigbee-
den ontvangen , Louiza ! en ben verbaasd 1 —
Ik kan er niet over denken ! Uw verzoek
zal my een wet zyn. Ik zal uw Man zien op
te zoeken; moogiyk dat ik hem vin Jen kan,
om nog een goed werk aan hem te verrigten.
't Is my lief, dat Henriette uwen Brief niet ge-
leezen heeft ;zy ware met eene grievende fmart
en mooglyk met een tegenzin tegen hetmensch-
dom ten grave gedaald.
» Hasten, die Booswigt is op nieuw ontmas­
kerd. Hy heeft de tyding van Henriette's
dood met eene zigtbaare blydfchap aangehoord.
Hy heeft order gegeeven haare begraafenis te
bezorgen, en zal er zelf niet by tegenwoor­
dig zyn. Kan men zig iets ongevocligers voor-
ftellen ? Myn bloed werd water toen ik dit
hoorde. Doch eerlang ontwikkelt zig alles.
De Ritmeester Strundel kwam, op den dag
der begraafenis in eene woedende gramfchap by
' ons

( 2«5 )
ons en verhaalde, dat Hasten zyne Zuster weg­
gevoerd had, en de veragtlykfte kunstgreepen
te werk ftelde, om haar tot een Huuwlyk met
hem te beweegen. Dit was dan de reden
waarom hy eene fcheiding begeerde.
Wy vertrekken binnen 't uur, om hem on-
verwagt te overvallen , en dien weerloozen
Prooi hem te ontrukken.
* * * * *
Ik heb nog eenige oogenblikken aan het
Graf van Henriette doorgebragt. Ik heb haare
Rustplaats gekuscht. Ik zal haar niet weder
zien ! -—• Ik heb fchriftlyk myn affcheid van
haare Ouders genomen, mondling ware my
zulks onmooglyk geweest.
Nog eenmaal zal ik u fchryven , te weeten,
hoe het met Hasten afgeloopen is.
Ik ben, enz.
FERDINAND.
TWEE
/

( 286 )
•TWEE EN DERTIGSTE BRIEF-
De Advokaat Wurm aan den Ritmeester StrundeU
Xnderhaast kan.ik u berigten , dat ik by den
Advokaat Stokberg geweest ben, en uwe zaak
geheel in order gebragt, en een vergelyk ge­
troffen heb. Gy zult alles van hem te wecten
komen, wat gy noodig hebt te weeten. Gy
bekomt een aanzienlyk vermogen. Houdt er
zuinig huis mede. Betaal, volgens Asfignatie,
de vyfduizend Ryksdaalders aan myne Vrouw.
Ik heb eene verre reis te doen , en zal my hier
nog veertien dagen ophouden, wanneer gy my
derhalven nog iets te fchryven hebt, doe het
dan fpoedig.
Ik ben in Perfoon by Maria geweest; hier
neffen 1
; een Brief yan haar ingeflootcn. Hy
zal u alles zeggen. De arme Vrouw lyd zeer
veel, en is het medelyden der ganfche Waereld
waardig.
Leef

( 287 )
Leef vergenoegd en denk zbmwyïen in ge.
lukkige oogenblikken aan uwen
ongelukkigen Vriend,
WURM.
DRIE EN DERTIGSTE BRIEF.
Maria aan den Ritmeester Strtindel.
Myn Waardfte!
.2*0 zal ik u eeuwig noemen, offchoon wy
voor altoos gefcbeiden zyn; want van nu af
aan heb ik vastlyk voorgenomen , om in de
eenzaamheid en rust te leeven.
Ik beken , dat ik eenigzins begon tc wanke­
len,, toen onze Vriend Wurm by my kwam
en my zei; dat gy voorneemens waart eene
Verbindtenis met my aantegaan. Zo iets
ftreelde my niet weinig; ik befchouw er uwe
Liefde in.
Ik weet nu met zekerheid, dat het geene
vcin-

( 288 )
veinzery ware, toen gy my zo driewerf verze­
kerde , gy zoudt,indien uwe bekrompen geld­
middelen zulks niet belet hadden, my in alle
gevallen en in alle omftandigheeden, uwe hand
gegeeven hebben. In uw tegenwoordig geval
is uwe aanbieding nog grootmoediger. Gy
zyt een ryk Man. Gy hebt eene Zuster weder-
gevonden, om wier wil gy noodwendig Ver-
bindtenisfen zult moeten aangaan, die gy an­
ders vermyd zoudt hebben. Waarby nog
komt, dat myne Gefchiedenis bekend gewor­
den is; zo dat het voor haar niet verborgen
kan blyven , dat ik die gene ben, welke zy
toen in zulk een haatlyk licht heeft leeren ken­
nen , en dat zy,indien zy ook al eens achting
en geneegenheid voor haar Broeders Vrouw
wilde voeden, altoos te rug zou moeten tree-
den, en haar met een inwendigen tegenzin be-
fchouwen!
Uit alles plaatst uw hart in het feboonfte
licht, en, voor dat treffend bewys uwer edele
Liefde, vind ik my gedrongen , u den oprecht-
Hen dank te betuigen, en ze u eeuwig te be­
tuigen,
D ch uw voorftêl kan ik niet aanneemen.
Ik zal de reden daarvan voor u openleggen,
en

C 239 )
en gy zult zien , dat ïk geen ongelyk heb.
Ik heb een vast benuitgenomen, om u nim­
mer in verleegenheid te brengen,. waarin gy
zekerlyk komen zoudt, zo ik openlyk met u
te voorfchyn kwam. Alles wat door myne ont­
trekking aan de Waereld allengskens in ver-
geetenheid geraakt , zou oogenbliklyk, door
myne vertooning , wederom opgewekt wor­
den, en ik en gy ten Voorwerpen der alge-
meene befchimping verftrekken.
Myn Huuwlyk met u, zou myne fcheiding
van myn Man, (die tot nog toe in den dui-
iïer is, en waarover niemandjiet waagt eenig
licht te verfpreiden ,) geheel ontdekken. De
alles uitvorfchende nieuwsgierigheid zou deeze
geleegenheid greetig aangrypen, en er aanmer 7
kingen en byvoegzels toevoegen. Gy zoudt,
al had gy nog zo veel geneegenheid voor my
echter overvloedige redenen hebben , om den
gedaanen ftap te beklaagsn, en van alle uwe
Vrienden en Eekenden yerwytingen moeten
hooren, over 't geene gy gedaan hadt.
Ik zou my fchaamen om myne oogen op te
flaan. Elk die my befchouwde zou my toe-
fchynen een Historietje van my te verhaalen
te hebben, ik zou het niet durven waagen
H. DEEL. T M Y

( 2?o )
my onder uwe Familie te rekenen? Elk be*
wys van achting, dat men my om uwen wil
aandeed, zou een fïeek in myn hart weezen,
want het gevoel, dat ik zulks niet verdiende,
kan ik niet verloochenen.
Doch ik zal my niet langer by de uitwen­
dige redenen ophouden, hoewel ik er nog
veelen zou kunnen aanvoeren. Ik zal my by
meer inwendige en gewigtiger redenen be-
paalen , die het zvvaarfte zullen en moeten
weegen.
Wees verzekerd, myn Waarde', dat ik niet
meer ben, die ik pleeg te weezen. Kommer,
zorg en alle die onderfcheiden droevige om-
ftandigheeden , die ik beleef, hebben mynen
geest dof gemaakt, en myn levendigen aart
in zwaarmoedigheid herfchapen. In ftede van
eene Vrouw tc erlangen, die u ophelderen,
en den last des Ieevens draaglyk maaken zou,
zoudt gy al uw vlyt en tyd moeten aanwenden,
om haar niet altoos in de zuffendfte bmen te
zien vervallen.
Ik befpeur ook maar al te wel, dat myne
fchoonheid verdweenen is, ten minften fterk
aan 't afneemen, en ik kan my niet verbeel­
den, dat gy, Mannen! Want ik kan u
hier

( 2 9r )
hier niet uitzonderen , dit aan ons misfen
kunt, zonder ongelyk minder gevoelig te wor­
den. Waaneer my derhalven in dat opzigt
geene bekoorlykheeden meer overig blyven;
wanneer ik u betuig, dat die leevendigheid
niet weder opgewekt kan worden, waarmede
ik anders die lange verveelende uuren voor
u verkortede, dan zie ik niet wat nuttigheid
myne hand uzou aanbrengen, integendeel, dan
kan ze u niet dan fchade toevoegen.
En dan , myn Waardfte! is het gewigtigfte
van allen, dat, wanneer ik op myn voorig
leeven te rug zie, ik zo veele gebreken in
myne handelingen befpeure, dat ik den ove­
rigen tyd myns Ieevens hoognoodig hebbe', om
ze ernftig natedenken. Zulks zou ik niet kun­
nen doen, wanneer ik my nieuwe verftrooijin
gen en nieuwe verpligtingen op den hais
haale. Beiden zouden zyde gedagten van ver­
betering in mynen geest ver!tikken , en, —
ik zeg het u met heete traanen; ik heb
my de taak opgelegd, om de asch myner Ou­
deren te verzoenen, welken ik ongetwyffeld
in 't graf geholpen heb.
Dit zal ik doen, en wel in het Verblyf der
Deugd, in een Klooster! Mooglyk zal ik er
T 2 (fe

( 292 )
de eenigfte weezen, die er is, om te boeten,
wanneer het boeten kan genaamd worden, dat
het my, uitgezonderd de rust myner ziel, aan
niets ontbreekt. Kan echter goed denken en
goed doen, iets goed maaken, dan zal het zekerlyk
in myn geval waarheid zyn.
En derhalven, myn Waarde! voor .altoos
vaarwel aan deeze waereld. Ik verlies daar
door niets van myne tederheid jegens U. Ik
befchouw ü altoos als den genen, die door
het Noodlot tot myn Geleider beftemd is ge­
worden , doch de fmetten myner Jeugd bedter-
ven deeze Gelukzaligheid !
Het kan u welgaan. Uwe gebreken waren
Liefde, drift, anders niet. Op u zal deswe-
wegens geen vloek rusten. Laat de dwar.ze
geneigdheid te mywaards u niet verhinderen,
om eene Egtgenoote voor u te zoeken, die u
de dagen uwes Ieevens vervrolyke ! Onze
harten blyven veréénigd , en daar, waar wy
elkander volmaakt zullen wederzien, zal alleen
deeze Verbindtenis gelden.
Nog wensch ik, dat Ferdinand zig met u
verzoende. Hy voed waarlyk geen wrok te­
gen iemand, vermits hy my vergiffenis kon
fchenken 1 en u zal hy te ligter vergeeven , daar
hem

C 293 )
hem bekend is, dat ik meerder dan gy, de oorzaak
zyner rampen ben.
Als ik deezen Brief geflooten zal hebben,
zet ik my in het rytuig en fnel naar de heilige
ftilte, waar my eene rust verwagt, die ik nog
nimmer gefmaakt heb, wanneer ik getrouwblyf
aan het voorneemen, dat ik my gevormd heb.
Ik zal aan den altaar myne rust, en, indien
zulks mooglyk zy, myne Onfchuld, van den
Hemel te rug bidden ! Misfehien verhoort de
Voorzienigheid my, om dat men het waarlyk
eene overwinning noemen kan, vermits ik de
waereld verlaat, in orro':andigheeden, dat zy,
met betrekking tot u, nog zo veele bekoorlyk-
heeden voor my zou kunnen hebben.
Aandenken en deelneeming zult gy ten min­
ften my niet ontzeggen.
Ik ben, enz.
T
MARIA.
3 VIER

( 294 )
VIER EN DERTIGSTE BRIEF.
De Heer van Fett aan Lolje.
Er was een tyd, Mevrouw ! waarin uw
aandenken my dierbaar was ; waarin ik u voor
een der zagtaartigfte Vrouwlyke Schcpzels hield,
waarin gy medelyden , gevoel en deelneeming
voorwendde, en waarin Ik geloofde nog eenmaal
gelukkige dagen met u te zullen belecven.
Dan deeze hoop , deeze verwagt'ing is vet-
dwecnen ! Gy hebt u te viöeg voor myn ver­
lies, en niet te laat ter myner waarfchuuwing
in uwe eigene natuurlykegedaante voor myn ge-
zigt vertoond ! Ik ben op eene gedugte wyze
door u beroofd geworden. Gy hebt my eene
Moeder ontrukt , op een tyd, toen ik begon
te gevoelen , wat ik aan deeze Moeder vcr-
fchuldigd was, en to .n ik bezefte hoe ik, tot
dus verre, haare dagen verbitterd had. Over­
tuigd van elk droevig uur haarcs Ieevens voor
myne rekening te hebben , moet ik nu nog het
werktuig van haaren dood worden.
t Na

.( 295 )
Na dat gy u laatst op eene zo onedele wyze
gedraagen , en zo weinig menschlykhei J als
deelneeming omtrent de droevige omdandigheeden
myner Moeder getoond hadt, werd zy
zigbaar flimmer. Zy verzogt my haar te willen
verlaaten, vermits zygevoelde.dat zy niet
lang meer leeven zou. In myne afweezigheid
werd haar testament gemaakt.
Ik zou anders in dit oogenblik niet gemur­
mureerd hebben, en ik geloof in myn ganfchen
leeftyd niet, al had zy my alles ontnomen,
wat zy my ontneemen kon. De tyd , dien ik
thans alleen doorbragt, flrekte waarlyk my ten
hel. Ik kon my niet verbeelden , dat een per-
zoon , gelyk gy, waaraan ik alle de hoop myns
Ieevens en myn gantfche geluk had opgeofferd,
der wyzen tegen myne Moeder zou hebben
kunnen woeden ! en wel woeden! daar gymet
een weinig oplettcnheid had kunnen ontdek­
ken , dat met zagtmoedigheid en toegeeven-
heid oneindig meer te verrigten zou geweest
zyn.
Eindlyk kreeg ik meer doorzigt en ik be-
fchouwde uw geheel Plan. Gebrek aan op­
voeding en overgedreevene trotschheid waren
de dryfveeren uwer behandeling. Het eerde
T 4 zou

( 2()6 )
zou u te vergeeven zyn , indien het laatfte niet
zo heerfchende by u geworden ware , dat gy
alie menschlyke gevoelen uitfcbudde ! Gy
begeerde uwen rang niet aan de goedheid my.
ner Moeder, maar aan eenen dwang verfcbul-
d-igd te weezen ,die u waarlyk geene eere zou
aangedaan hebben. Een goed, minzaam Cha­
racter had u met deeze voortreflyke Moeder,
met dit edeldenkend Meisje, en met alle myne
bekenden verzoend, en u hunner waardig ge-
maakt. Wat zal er nu van my worden ? Wat
vreugde, wat vergenoegen heb ik in 't toeko­
mende in uw Gezelfchap te verwagten, na
dat dit alles gebeurd is? Doch hier van
nader !
Toen myne Moeder gereed was werd ik ge­
roepen. Ik wierp my als een Zinnelooze voor
haar Ledikant neder, 't Viel my ondraaglyk
hard, haar te moeten misfen! haar gedood te
hebben ! lk fchreide gelyk een Kind ! —
O ik was hier een Kind ! ik gevoelde, dat
wy in ryper Ouderdom dikwils meer Kinde­
ren zyn , dan in de vroegfte Jeugd.
Myne Moeder nammy tederlyk by de hand.
Het gezigt van uw berouw, myn Zoon! zei
zy, over uwe overylde handelingen, is voor
my

C 297 )
my ten hoogften troostende en gerustftellen-
de! Dat berouw alleen doet my eenig-
zins vergeeten, welk eene fchoondogter gy my
gaaft, en hoe jammerlyk gy alle myne wensch-
lyke uitzigten in een oogenblik verydeld hebt.
Dat gefchied is, is niet te herroepen, dit
weet ik, maar echter verlang ik van u te ver-
neeracn, of gy niet bekend, dat ik u een He
mei op deeze aarde heb poogen te bezorgen ?
O hadt gy flegts dat Meisje, dat ik u ten Deel-
genoote had toegefchikt, grondig leeren ken­
nen ! Ik heb in myn leeftyd zo veel onder­
vinding gehad, dat ik geloofde in ftaat te zyn,
o.n te kunnen bepaalen, welke eigenfehappen
vereïscht worden in eene Egtgenoote, die haar
Man , in allerlei betrekkingen , gelukkig maa­
ken kan. Alle deeze eigenfehappen heb ik,
ongemerkt aan het buigzaam en voortrefiyk
Character van Netje weeten te bezorgen: Zy
deed zo wel haar voordeel met myne'ondcrwy-
zingen, dat ik van dag tot dag nieuwe reden
van vergenoeging vond. Niet bedorven door
de dwaasheeden der Mode van onzen tyd, zou
zy u ten Vrouw verftrekt hebben , die u in
uw huis duizenderlei aangeriaamheeden zou be­
zorgd hebben, waar aan gy de grilligheeden
T 5 van

( 298 )
van het fï of en der groote Waereld gaarne zoudt
opgeöff.rd hebben. Nimmer zou zy uwen
huislyken Vreede geftoord, - maar zagtmoediüheiden
edelmoedigheid fteeds de rechtfchapen
Waereld dierbaar voor u gemaakt hebben'.
•Geloof my, myn Zoon! 't is een weezenlyk
genoegen, met eene Gade eere te behaalen.
Ik heb zulks zo dikwils ervaaren , zo dikwils
gevoeld, wanneer uw Vader my vriendlykby
de hand nam, en my voor myne bezorgdheid
en poogingen om hem te behaagen bedankte!
Ik heb daarom getragt u eene Vrouw te bezorgen
, waarmede gy dit jjermaak deelagtig
kost worden.
En dit alles liet zig reeds zo voortrcflyk
aanzien! Netje beminde u ! -— dit was
de vervulling van alle myne wenfchen !
wat zeg ik? —- Zy beminde u! - neen^!-
zy bad u aan!
reel.
Ik geraakte buiten my zelf door dit Tafe­
Myne Moeder ! riep ik, doe my toch zo
gevoelig niet ondervinden, welk een heil 1
ik
met den voet geftooten heb ! — lk zou al
myn moed verliezen, en myn vertwyffeld hart
zou my tot uiterflen verleiden, die my in een
ge-

( 209 )
gedugt berouw zouden kunnen' doen verzin­
ken ! O ik dwaas! dat ik gevoelloos kon zyn,
voor de voorfpellingen, die gy my deedt, en
dat myn hart de waarheid niet gevoelde van
het wreed berouw, dat gy my aankondigde!
Toen de befte der Moeders befpeurde, dat
haare fchüdering my ten lterkften trof, zei zy:
Laat dit alles aan zyne plaats, myn Zoon !
Deeze dingen zyn gcfchied. Zy is en blyft
uwe Vrouw. Het ëenigfte dat ik u te verzoe­
ken heb, is, dat gy u het Lot van Netje aan­
trekt. Zy en haare Moeder zyn in omftandig-
heeden die hulp behoeven. De Waereld ech­
ter weet zulks niet! ik beveel haar aan uwe
grootmoedigheid. Moeder en Dogter hebben
alles voor my gedaan , wat zy flegts uit den
opflag myner oogen befluiten konden my wel­
gevallig te weezen; en hoe wel zy het met u
meenden, weet gy.
Van dit oogenblik af verbood zy my, om
iet meer van deeze zaak tegen haar te reppen.
De weinige oogenblikken, die haar nog over-
fchooten , befteedde zy , om haare tederheid
jegens my te betoonen. Zy (tierf eindlyk als
myne Vriendin en verzoende Moeder.
Zo veel, Mevrouw! van haar, welker lief­
de

( 3oo )
de ik nog lang had kunnen genieten en beant­
woordden , en waar van Gy alleen my beroofd
hebt.
Aan den anderen kant, heb ik u nog een
Tafereel te fchetfen, 't welk, zo het voor u
niet ontzettende bevonden word , het zulks
zekerlyk voor my is.
Het arme, lieve Meisje, aan de hand haarer
Moeder , welker wangen door het hartzeer
doodlyk verbleekt waren, ftond heeden voor
my. De traanen vloeiden in menigte uit haare
reeds uitgeweende oogen.
Zy verweet my, dat ik eene hoop in haar
gevoed, of ten minften, die niet tegengegaan
had, waerdoor ik haar, by het verdwynen dier
hoop, van de ganfche gelukzaligheid haares
Ieevens beroofd had. Ik zou , zei zy, hoogst-
gelukkig met u geweest zyn , doch kan het nu
nimmer worden ! en dit fmart my nog zo zeer
niet, dan wel dit, dat gy, ter wille van een
ligtzinnig oogenblik voor altoos ongelukkig
zult moeten weezen , want gy kunt met geene
mooglykheid gelukkig zyn, met haar, die der
deugd zo gemaklyk vaarwel zeggen, en nog
meer, die zo wreed tegen uwe Moeder wor­
den kon.
' Thans

( 3oi )
Thans ondervond ik voor de eerftemaal, dat
de deugd der Vrouwen eene zeldzaame doch
onwaardeerlyke fchat is, en daar in alleen het
waar geluk van den Man te zoeken zy.
Lotje ! Vrouw! O dat ik verpligt
ben u aldus te noemen ! Gy zoudt beter
gedaan hebben , met uw verleidend handwerk
te hebben blyven voeren, 't welk gy voerde
toen ik u heb leeren kennen, dan dat ge my,
zonder u zelve gebeterd te hebben, ten Slaaf
eener Ondeugd , eener Furie maakte.
Doch dit is voorby. Gy zyt myne Vrouw
en zult het blyven. Ik begeer, hoe zeer
ik het ook gedwongen deed, geen val-
fchen eed gedaan te hebben. Gy blyft myne
Vrouw, maar van my afgefcheiden, en nooit
zult gy my weder zien. Slegts in een geval zal
ik my eene fcheiding met u bewerken, en dat i
is, wanneer gy myn naam fchande aandoet.
Wagt uderhalven hier voor! zulk eene fchan­
de zal ik niet dulden, en gy kunt verzekerd
weezen, dat ik u naauw zal laaten gadeflaan.
Gy kunt, zo dra gy wilt, op eene fcheiding
aandringen , want myne verwydoring van n
geeft er u recht op. Myne goede Moeder
heeft my in 't bezit van alle haare goederen ge-
laa-

F
( 302 )
laaten, en my dus in ftaat gefteld, om u in
dien rang te onderhouden, welken u als myne
Gemalin toekomt.
Gy bekomt 's jaarlyks twee duizend Ryks­
daalders, behalven het bezit van een Land-
goed, 't welk nog de helft deezer Som op­
brengt.. Gy kunt daar, of wel op eene andere
plaats naar uwe verkiezing woonen, alleen
moet gy u, tien mylen in den omtrek, van de
Hoofdftad verwyderd houden, ook moogt gy
hier niet komen.
Ter uwer verzekering hiervan, gaat het
Landsheerlyk bevel hierneffens. Myn befluit
is door hetzelve gebillykt, en gy moet u aan
derzelver uitfpraak onderwerpen. Ik wensch,
dat het u berouwen mag , my ongelukkig ge.
maakt te hebben ! en dat gy zelve u de Liefde
onwaardig gemaakt hebt van hem , die alled
voor u deed, en alles voor u opofferde.
Ik ben, enz.
VAN FETT.
VYF

( 303 )
VYF EN DERTIGSTE BRIEF.
Marianne aan de Gravin B***.
T usfchen myne omftandigheeden voor vier
en twintig uuren en de tegenwoordige is zulk
een hemelsbreed onderfcheid, dat ik overtui­
gende geleerd heb, dat de Voorzienigheid
doorgaands daadlyke uitkomst fchenkt, wan­
neer wy ze hoogstnoodig hebben.
Of fchoon ik u , waardfte Moeder ! want
aldus kan ik u noemen , binnen weinige dagen
zal fpreeken, kan ik echter niet nalaaten, u
van myn Lot en redding ten fpoedigfte kennis
te geeven.
Zo als Hasten my voorzegd had, gefchiedde
het ook. Ik bekwam geen antwoord op my­
nen Brief; doch het gene my verdagt voor­
kwam was, dat ik ook den Arbeider niet we­
der te zien kreeg.
Hasten was eenige dagen uitgeweest; kwam
weder, en betuigde deernis met my te hebben.
Hy

C 304)
Hy was by u geweest; had u gefprooken en te
gelyk ook u beklaagd.
Gy hadt om my gefchreid gelyk een kind;
hadt in het byzonder gezegd, dat de tweede
Brief, dien ik u zonder zyne voorkennis had
toegezonden , u derwyzen getroffen had, dat
Gy u zelve niet waart geweest van droefheid.
Myne verbeeldingskragt had den meester over
my gefpeeld en myn hoofd op hol geholpen.
Gy hadt my gaarne antwoord willen zenden,
doch uit hoofde uwer beloften, was u zulks
onmooglyk , als waardoor gy my niet, eerder
konde fpreeken voor dat ik gehuuwd was. Gy
konde of wilde my niet dwingen, maar echter
herhaalde gy uwen raad; wenfehende dat ik
bewilligen zou, om den Heer Hasten myne
hand te geeven.
Hywas overtuigende en indringende , —maar-
tot myn geluk viel my in, hem het verwyt te
doen , waarom dan de Arbeider niet weder
keerde? Indien hy, alvoorens my antwoord
te geeven, niet verward ware geworden, dan
had ik alles moeten gelooven, doel; nu ont­
dekte zyne veinzery zig meer en meer. Na
eenige ftotteringen zei hy: Hy befpeurde aan
my reeds een buitengewoon mistrouwen: zo
dat

C 305)
'•dat ik den Arbeider heimlyk had afgezonden,
en nog meer, dat ik daar mede toonde hem niet
te vertrouwen. Ik kon immers wel den­
ken, dathy Luiden, die zig omkoopen lieten,
niet by my zou behouden. Hy was juist by
de Gravin toen de Brief kwam, en had den
•Karei in 't Tugthuis laaten zetten.
Gevoeliger had hy my niet kunnen treffen
•dan dat dit arme Mensch onfchuldig voor my
lyden moest. Ik antwoordde hem. Dat hy .
hierdoor juist geene menschlievenheid aan den
dag leide; en dat ik blyde ware, hem aldus
te leeren kennen, eer ik my verder met hem
inliet. Hy had ten minften, zo veel infchik-
lykheid omtrent my behooren te gebruiken
•dat hy, het geen ik gedaan had, had moeten'
toefchryven.aan de treurige omftandigheeden
m welken ik my bevond: en behoorde niet
•van den Arbeider gevorderd te hebben om
eene verzoeking te wederftaan, welke ik fterk
had aangedrongen.
Hy wilde zig hier uit helpen, en zyn gezegde
als onwaar doen voorkomen; doch ik
zei hem, dat, zo het dan al zo niet mogt
weezen zyn voorneemen, om my te doen
ver chnkken zo veel by my had uitgewerkt,
II, DJSEL. v ,
dat

( 30Ó )
dat ik nooit beiluiten zou, om hem myne hand
te geeven.
Hy antwoordde, dat dit wel zeer bedroefd
was , en dat hy by onze kennismaaking een
voorgevoel van dit zyn ongeluk had gehad.
Vermits ik intusfchen niet begeerde, om my
door de aanvaarding van zyne hand te red­
den , moest hy op andere middelen bedagt zyn,
om my de woede myner Vyanden te onttrek­
ken.
Hy verliet my, en kwam den volgenden •
dag , zeer vergenoegd wederom. Wat hem
bejegend was wist ik toen ter tyd niet, doch
„iet weinig verfchrikte ik, toen ik naderhand
verftond, dat hy gehuuwd geweest ware, en
dat o P dien zelfden dag zyne Egtgenoote gc-
ftorven was. — Myn God! welk een Lot
ftond my te wagten '.
Doch verder met myn verhaal l Hy be­
tuigde my ten uiterften getroffen geweest te
z y n, door myn befluit; des niettegenftaande
echter maakte eene gelukkige ontdekking, ten
mynen opzigte, hem zo vergenoegd, dat hy
zyne treurigheid voor een tyd lang ter zyde
moest ftellen.
Zedert langen tyd, (vervolgde hy,) had
hy

( 30? )
hy naar eene kleine Landhoeve, die in eene
nabuurige Provincie en ongemeen fchoon ge-
leegen was, geftaan. Men had hem langen
tyd den koop betwist, doch heden had hy er
het bezit van verkreegen. Te gelyk had hy
een Brief van u ontvangen, inhoudende: Dat
men op morgen myn Huuwlyk moest melden,
of dat men my anders wegvoeren zou.
Hy deed my derhalven den Voorflag, ten
^ einde my geen Huuwlyk optedwingen, om my
naar die Landhoeve te begeeven, waar ik zo
lang in zekerheid zou kunnen blyven, als ik
zelve begeerde.
Ik aarzelde. Hy kon my misleiden, doch
het geen hy zei, kon ook waarheid weezen.
Ik vertrouwde hem evenwel niet. Ik wil­
de liever in de handen vallen van hen , die
my ongeiyk deeden, en die my evenwel on­
gevraagd en tegen dank geen Huuwlyk konden
opdringen, dan my langer in het geweld be­
vinden, van een Man, voor wien ik geen ach­
ting meer had.
Hy fprak vervolgens, dat ik geen reden kon
hebben, om hem kwalyk te neemen, dat hy
in myne begeerte, om tot u te rug te kecren ,
niet kon toeftemmen. Hy zou zyn pligt be-
V 2 har-

C 308 )
hartigen, en my ,het zy ik wilds of niet, weg*
brengen. In't vervolg kon ik gaan waar heen
ik begeerde. Hy had niet gedagt my zo hak
'ftarrig te zullen vinden.
Tegen den avond liet hy my zeggen, dat
:ik alle myne zaaken by elkander zou pakken,
en maaken in gereedheid te weezen, om den
derden dag op reis te gaan.
Ik vermoedde niets goeds. Ik liet hem zeg­
gen , dat ik niet dagt op reis te gaan. Eerst ^
den volgenden avond kwam hy zelf. Ik had
niets ingepakt. In zyne tegenwoordigheid
moeften zyne Bedienden alle myne zaaken in­
pakken. Ik was geheel van myn ft.uk en wist
niet wat ik doen zou. Ik gaf hem geen ant­
woord. Ik was flegts treurig en zugtte over
myn Noodlot. Ik fliep dien nagt in 't geheel
niet. Myne bezigheid was weenen, en aan uwe
goedheid te denken.
Eindlyk kwam hy gisteren morgen om agt
uuren. Ik was nog niet gekleed. Hy ver­
zogt my dat ik, uit inzigt voor hem en zyne
goede meening,my niet langer tegen hem zou
aankanten. Langer tegenftand te bieden dan
een half uur zou hem noodzaaken geweld te
gebruiken.
IK

C 309 )
Ik wierp my aan zyne voeten. Ik begeer
uwe goedheid niet, zei ik. Ik wenschte dat
ik er nimmer gebruik van gemaakt had. Ik
wil tot de Gravin wederkecren. Zy bemint
my en zy zal niet dulden, dat ik aldus ge­
dwongen word. • En voorönderfteld zyn-
de, dat zy het dulden moet, dan nog wil ik
my liever in de armen myner Vyanden wer­
pen, en verwagten wat deezen over my beflui.
ten zullen. Vermits ik toch ongelukkig ben,
Myn heer ! dan kan het u immers niet verfchce-
len , waar ik het ben.
Maar hy was doof voor myn bidden. Nu,
riep hy, heb ik genoeg. Ik begeer de Be­
werker van uw ongeluk niet te weezen. Men
moet u even gelyk een Kind behandelen. In­
dien gy niet verkiest andere kieederen aante-
trekken , blyf dan zo als gy zyt; ik zal u wel
in 't rytuig draagen.
Ik fprong op. Ik gevoelde nieuwe krakten
en moed. Ik zal zien, zei ik, wie my dwin­
gen zal ! Ily kwam fchielyk naar my toe, en
intusfchen ging de deur 'open. Twee Man­
nen traden binnen. De eene keerde hem van
my af, de andereyldenaar my toe, en drukte
my in zyne armen,
v
3 Ach,

( Sio)
Ach, Moeder! — het was myn Broeder ï -i
O hoe zoet, hoe lieflyk klonk de naam, Zus­
ter my in de ooren! — Ik zag hem met ver­
wondering aan. Ja , ging hy voort, ik
ben uw Broeder! Ik zal u van deezen
Wreedaart en van alle uwe ellenden verlos­
te n.
O! viel ik vol verrukking hem in de reden,
dan heb ik ten minften iemand, tot wien ik
den Toevlugt neemen kan, en van wien ik,
in myne rampen, deelneeming te verwagten
hebbe!
Hasten had zig intusfchen van Ferdinand,
( dus heette de Begeleider van myn Broeder,)
losgerukt.
En gy , zei hy tegens hem, durft gy my nog
onder de oogen komen?
Ongelukkige! antwoordde hem Ferdinand,
geen een woord meer, of gy zyt een Man des
doods.
• Hasten verfchrikte en zweeg. Ferdinand
keerde zig tot my.
Dank den Hemel! zei hy, dat wy ter rech­
ter tyd gekomen zyn, om u te redden. Aan
de hand van deezen Booswigt zoudt gy den
zelfden weg gegaan zyn, die dat voortreflyk
Meisje

C 3ii )
Meisje ging, 't welk hy my ontroofde, cn dar
de Hemel hem heden ontnomen heeft. Van
alles wat hy u gezegd heeft is geen enkel
woord waarheid. De Gravin bemint u; wagt
reikhalzende op u; en heeft haaren Zoonutoe-
gedagt.
O myne Moeder 1. hoe fheelende waren dee­
ze woorden voor myn hart! Ik zag met ver­
ontwaardiging en afgryzen op dat Monfter ne­
der, die my aan de .befte der Moeders ontrukte.
Barbaar! riep ik, gyhebt my fchreïende aan
uwe voeten kunnen zien, zonder een enkel
woord ter myner vertroofting te uiten ?
En, voegde myn Broeder er by, wat dagt gy
verder met haar te doen ?
Schuimbekkende van woede fchreeuwde hy
toen uit, dat, zo wanneer hy my flegts eens
van hier had kunnen krygen , niemand my ooit
weder te zien zou bekomen hebben.
Dan, dan, riep hy, had ik over u gezege­
praald , en om my te wreeken, over de veragting
die gy my betoont,zoudt gy nimmer myneVrouw
geworden zyn ! — Maar, voegde hy er, op een
nog woedender toon.by, verhef u nog niet op
uwe zege! ik kan uw.blydfchap in wanhoop
herfcheppen !
V 4 Met

( 312 )
Met liet uitfpreeken van deeze woorden
haalde hy een Zakpiftool voor den dag en
fchoot naar my. De kogel fnorde langs myn
hoofd heen. Ik viel in onmagt, en myn Broe­
der droeg my weg.
Van het gene naderhand voorviel wil myn
Broeder my niets zeggen. Toen ik tot my
zelve kwam, bevond ik my in het huis van
twee eerwaardige , doch doodlyk bedroefde
oude Luiden , die , in des .Boos wigts Gade,
haare Dogter beweenden.
Aldus heeft de Hemel my gered , en ik dank
er hem voor uit grond van myn hart.
Eerlang, verzekert myn Broeder, dat ik by
u zal zyn, en 61 welk eene onuitfpreeklyke
wellust, zullen de naamen van Moeder , Min­
naar en Broeder my weezen!
Ik ben, enz.
MARIANNE.
ZES

( 313 )
ZES EN DERTIGSTE BRIEF.
Ferdinand aan Louiza,
Eer ik dit Land verlaat, Waardfte Vriendin
! moet ik u den uitflag der nieuwe fchelmery
van Hasten melden.
Marianne werd, in het gevaarlykfte tydftip,
door haaren Broeder gered. De Booswigt be­
zat evenwel nog zo veel moed, dat hy een:
Piftool op haar loste, welks fchoot echter
miste. Ik zag , dat hy een andere Piftool voor
den dag haalde, Ik viel toen op hem aan en
ontrukte hem dit moordtuig. Ik had alle myne
bedaardheid noodig, om het hem niet op ftaan-
de voet voor den kop te zetten, doch ik we-
derhield myne billyke wraak, want ik gedagt
aan de belofte , welke ik Henriette gedaan
had.
Ik kon echter niet van hem ontflagen ko­
men , vermits wy in elkanders kleederen ver­
ward waren. Ik befpeurde toen, dat hy een
pook uittrok, en in dit oogenblik wapende my
V 5 L

( 314 )
de zelfverdeediging ter wraak, zonder
eenig verder bedenken joeg ik hem toen de
kogel door den kop.
Het was my aldus door de Voorzienigheid
opgelegd, om de zaamenleeving van dit On­
dier te verlosten. Eenige zyner Bedienden
hadden alles gezien en bedankten my, want
wat Mensch zou hem goed gegund heb­
ben?
Ik vermeende dus genoegzaam in ftaat te
zyn, om deeze daad te kunnen verdeedigcn,
doch vermits dit Land my te eng is, zo als de
ganfche Waereld het my zyn zal, wil ik er
my niet verder mede inlaaten.
Ik verlaat Europa. Ik weet waar uw Man
zig ophoud, doch vermits ik zyn voornee-
men nog niet weet, zal ik u zyn vcrblyf niet
melden. Uw Enthufiasmus was in ftaat u te
verleiden, om naar hem toe te reizen, en
dus kon het ongeluk grooter worden, dan
het is. Ik ga hem bezoeken , en zal alles
aanwenden, om hem tot u tc rug te doen
keeren ; mislukt dit echter , en kan hy de
Euistyke rust daar door niet herftellen, dan
zal ik hem mede neemen, en verder voor hem
zorg draagen.

C 315)
In alle gevallen kunt gy op myne Vriendfchap
ftaat maaken. Gedenk myner !
Ik ben, enz.
FERDINAND.
Eitide van het tweede en laat/ie Deel.