De campus als publiek domein - Rooilijn
De campus als publiek domein - Rooilijn
De campus als publiek domein - Rooilijn
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
<strong>Rooilijn</strong> Jg. 42 / Nr. 4 / 2009 <strong>De</strong> <strong>campus</strong> <strong>als</strong> een stad<br />
P. 253<br />
Universiteiten erkennen in toenemende mate<br />
de strategische waarde van de <strong>campus</strong>. Niet<br />
alleen voor het aantrekken en vasthouden van<br />
talentvolle studenten en wetenschappers in<br />
een globaliserende kenniseconomie, maar<br />
ook voor het stimuleren van samenwerking<br />
binnen en buiten de universiteit. <strong>De</strong> traditionele<br />
<strong>campus</strong> voor onderwijs en onderzoek maakt,<br />
in Nederland en buitenland, steeds meer<br />
plaats voor woningen, bedrijfsruimte, horeca<br />
en vrijetijdsvoorzieningen. Met deze ambities<br />
worden <strong>campus</strong>managers steeds meer<br />
stadsontwikkelaars. Tegelijkertijd erkennen<br />
steden het economisch belang van een goede<br />
kennisinfrastructuur. Wordt de <strong>campus</strong> een stad<br />
of wordt de stad een <strong>campus</strong>?<br />
Campusstrategieën van universiteiten in<br />
binnen- en buitenland krijgen steeds meer<br />
parallellen met gebiedsontwikkelingen.<br />
Het multifunctionele karakter, de toenemende<br />
aandacht voor de openbare ruimte<br />
en de multiculturele universiteitspopulatie<br />
zijn slechts enkele overeenkomsten. Perry<br />
& Wiewel (2007) beschrijven voorbeelden<br />
van ‘de universiteit <strong>als</strong> stedelijke ontwikkelaar’.<br />
Zij benadrukken ook de verantwoordelijkheid<br />
die vooral Amerikaanse<br />
universiteiten nemen voor de economische<br />
groei en maatschappelijke dienstverlening<br />
in de steden waarin zij gevestigd zijn.<br />
Campusstrategieën zijn echter primair<br />
huisvestingstrategieën voor steeds bedrijfsmatiger<br />
opererende universiteiten.<br />
Kansen en bedreigingen<br />
Sinds de Nederlandse universiteiten in 1995<br />
eigenaar werden van hun grond en gebouwen<br />
is de bestuurlijke aandacht voor de<br />
<strong>campus</strong> gegroeid. Op de agenda verschenen<br />
echter niet alleen kansen, maar ook bedreigingen.<br />
Met de eigendomsoverdracht van<br />
het rijk naar de universiteiten werd, naast<br />
de beslissingsvrijheid over investeringen in<br />
de <strong>campus</strong>, een technisch en functioneel<br />
verouderde gebouwenvoorraad overgedragen.<br />
Dit bleek destijds uit de vergelijking<br />
van de universitaire masterplannen, huisvestingsplannen<br />
en <strong>campus</strong>visies (<strong>De</strong> Jonge<br />
e.a., 2000). Ambities werden geformuleerd<br />
om onderwijs en onderzoek beter te<br />
ondersteunen of, negatiever geformuleerd,<br />
om productiviteitsverlies en ontevreden<br />
gebruikers te voorkomen. Bij deze plannen<br />
hoorden herinvesteringsopgaven en<br />
onderhoudsplanningen, met grote gevolgen<br />
voor de universitaire financiën.<br />
Binnen deze veranderde context moeten<br />
<strong>campus</strong>managers de potentiële baten van<br />
elke <strong>campus</strong>beslissing afwegen tegen de<br />
lasten. Voor hun advies aan bestuurders<br />
hebben zij steeds meer behoefte aan<br />
vergelijkingen met andere universiteiten<br />
(<strong>De</strong>n Heijer, 2007). Krachten van alle<br />
Nederlandse universiteiten zijn gebundeld<br />
om <strong>campus</strong>data en recente projecten te<br />
vergelijken en collectieve trends te signaleren<br />
ten bate van de universiteitsspecifieke<br />
<strong>campus</strong>strategieën. Het gezamenlijke<br />
onderzoeksresultaat is een bron van<br />
managementinformatie voor het onderbouwen<br />
van een <strong>campus</strong>strategie. Een van<br />
de collectieve trends in de strategievorming<br />
is de steeds sterkere relatie tussen <strong>campus</strong><br />
en stad.