Nieuwjaarsbijeenkomst Historische Vereniging Alkmaar 8-1-2013

Nieuwjaarsbijeenkomst Historische Vereniging Alkmaar 8-1-2013
De Historische Vereniging ‘in Alkmaar in crisistijd’. Gaat dat wel goed ? Merken we daar wat van ?
Ik ga u daar straks mee vermaken, maar eerst een woord van welkom:
Hartelijk welkom, vrijwilligers van de vereniging, bestuursleden, oud-bestuursleden, auteurs van
Oud-Alkmaar en overige gasten. Bij de laatste categorie zijn veel van onze relaties van gemeentelijke
diensten en instellingen, waarmee we van tijd tot tijd samenwerken. Er kwam een bericht van
verhindering binnen van de burgemeester.
De Historische Vereniging ‘in Alkmaar in crisistijd’. Gaat dat wel goed ? Merken we daar wat van ?
Nou, mijn oog viel vandaag op een nieuw persbericht van de gemeente:
“Publicatie bestuurskosten nu op Alkmaar.nl”
1

Het is zeer ter waarderen, dat wij nu kunnen zien, wat het bestuur van de stad kost. Afgezien van de
salarissen ging het vorig jaar om zo’n € 400000 aan bestuurskosten. Ik kan u aanraden om de website
van de gemeente te bezoeken. Dat overzicht van de bestuurskosten van onze stad is een bron van
vermaak en levert hilarische ontdekkingen op:
* Zo worden er heel veel chipolatataarten besteld. Als u vijftig of zestig jaar getrouwd bent kunt u
rekenen op zo’n taart. Voorts heel erg veel drankjes en hapjes bij AZ.
* Ook heel veel taxiritjes, natuurlijk ook vaak naar AZ. En dan:
* Attentie van de burgemeester voor de Schermer à vier en een halve euro. Wat kan je daarvoor nou
kopen als je een fusiepartner wilt verleiden ?
* 25 x Puntzak oudhollandse mix en stroopsoldaatje à € 117,92 (vier en een halve euro per zak !) De
Schermer kreeg dus ook vast zo’n puntzak ! Als de burgemeester er was geweest hadden we het hem
kunnen vragen.
Maar dan valt mijn oog op het hoofdstukje ‘Representatiekosten’:
Citaat: “Dit betreft enerzijds kosten die gerelateerd zijn aan initiatieven ter promotie van (de
geschiedenis van) Alkmaar, en anderzijds aan blijken van waardering die verbonden zijn aan het eren
van burgers bij speciale gelegenheden.”
Nou, dacht ik, dat gaat dus over ons, de Historische Vereniging van Alkmaar. Want wij hebben in
het afgelopen jaar voor ‘Alkmaar in crisistijd’ gratis en voor niks, zonder een cent subsidie, een
prachtig boekwerk over Alkmaarse top- architectuur uitgebracht, “Tien jaar Puienprijs”.
2

En we sleepten de Ringersfabriek weg voor de poorten van de hel.
We organiseerden voor honderden Alkmaarders, lid of geen lid, een reeks van prachtige
wandelingen, excursies en lezingen. En we deden er nog drie keer een glossy magazine bij !
3

En tenslotte gaven we aan de stad, die zo graag trots op zich zelf is, een vijftigtal portretten van
‘grote Alkmaarders’.
Wilt u nog meer “initiatieven ter promotie van (de geschiedenis van) Alkmaar” ?
Ik denk, dat we toch eens aan de wethouder moeten gaan vragen of wij ook niet een plekje kunnen
krijgen op dat overzicht van bestuurskosten. Voor 2013 dan !
En als het om “blijken van waardering” gaat, zouden we al tevreden zijn met de vererende
aanwezigheid van de wethouder cultuur en monumentenzorg op onze nieuwjaarsreceptie. En dan
mag ze nog gratis een hapje mee-eten ook.
Nee, als het aan de Historische Vereniging ligt ‘in Alkmaar in crisistijd’ dan bent u bij ons aan het
goede adres. Voor zeer minimale bestuurskosten blijven wij ook in 2013 “initiatieven ter promotie
van de geschiedenis van Alkmaar” leveren en zijn we niet kinderachtig met “blijken van waardering”.
Genoeg over de bestuursuitgaven van onze stad.
Dames en heren: We mogen terugzien op een waarlijk boeiend en rijk jaar voor de vereniging en ons
bestuur.
Zonder de tomeloze hulp en grote inzet van al onze belangeloze vrijwilligers bereikt ons enthousiaste
bestuur echter niet zoveel. Ik noem u de zeven groepen HVA-kanjers:
* 1. de redactie van Oud Alkmaar, Jan Drewes, Marlies ten Berge, Harry de Raad, die weer voor drie
fraaie magazines zorgden, samen met verscheidene auteurs;
* 2. de inpakkers, die er voor zorgden, dat ons blad bij de leden kwam;
* 3. de gidsen, die het afgelopen jaar maar liefst tien wandelingen verzorgden; met name die in de
Nassaubuurt werd erg druk bezocht met ruim meer dan 100 deelnemers;
4

* 4. het team, dat de Pinksterdrie-excursie verzorgt, in 2012 naar Heemstede en Haarlem in het
kader van de recente monumentendagthema’s: ‘Groen van toen’ en ‘Oud gebouw, nieuw gebruik’;
* 5. de leden van de Werkgroep Puienprijs, die dus in februari als vrucht van hun werk het
Puienprijsboek zagen verschijnen en dat er niet zou zijn gekomen als de auteur Henk de Visser en de
co-auteur Marlies ten Berge niet bereid waren geweest werkelijk monnikenwerk te verrichten. In nov
2013 komt er weer een nieuwe puienprijsuitreiking. De werkgroep is in december met de
voorbereidingen begonnen. We zijn erg blij, dat architecte Jacqueline van Latum ons team komt
versterken. Welkom, Jacqueline !
* 6. de leden van de Werkgroep Welstand, die consequent iedere veertien dagen een weloverwogen
advies formuleren aan de gemeente over de bouwplannen in het historische centrum: past het plan
wel goed in de omgeving, wat vertelt de cultuurhistorie over die plek, hoe kan het mooier, beter voor
het aanzien van het pand en de straat ? Ga er maar aan staan, en dat altijd onder grote tijdsdruk.
Harold Bos was vele jaren lid van deze werkgroep, (tevens onze vertegenwoordiger in de
Adviesgroep Grote St. Laurens) maar moest er nu vanwege nieuwe, bijzonder boeiende
studieplannen een punt achter zetten. Wij waarderen zijn inzet bijzonder en zullen hem eren. Harold,
bereid je voor op een cadeau uit handen van de voorzitter van de werkgroep, Feyko Alkema, die nu
even het woord overneemt.
* 7. En last but not least, onze Ringers-Denktank.
Dankzij de enthousiaste drive en vooral de deskundigheid van de mensen, die zich bij ons meldden
om een denktank te vormen om Ringers voor de sloop te behoeden konden we voor de eigenaar en
projectontwikkelaar MAB een serieus te nemen gesprekspartner zijn.
Het resultaat van het werk van de denktank is een compromis: in het nu geldende plan blijven de
contouren van het fabrieksdeel langs het Noord Hollands kanaal bestaan, met een gerestaureerde
bakstenen gevel, en met behoud van het historische trappenhuis en de liftpartij en een deel van de
historische kolomstructuur. De drie poten achter dit deel van de fabriek gaan verloren. Maar dit was
5

het maximaal haalbare op dit moment en heel veel méér dan sloop. Voor Alkmaar zal het lijken, dat
de fabriek er straks weer staat in zijn oude glorie. Wij menen, dat dat een enorme aantrekkingskracht
betekent voor het nieuw te ontwikkelen winkelcentrum dat er in en erbij komt. Of het echt realiteit
wordt zal afhangen van de vraag of MAB er in slaagt om voldoende winkelhuurders te trekken. Men
is er nu druk mee bezig. Rond onze jaarvergadering op 17 april hopen we meer te weten. Hulde dus
aan onze denktank-vrijwilligers, met de architecten Rob de Vries, Eddo Carels, Mark Koning, Friso ten
Holt en Kees van Hoek, hoogleraar bouwkunde André Thomsen, Marlies ten Berge, historica, Feyko
Alkema, kunsthistoricus, Henk de Visser, monumentdeskundige, Jaap de Zeeuw, de oud-voorzitter,
Kees de Rijke, secretaris/penningmeester en pr-deskundigen Marjan Heemstra en Andrea Korver.
Stille kracht op de achtergrond, die ons aan veel historisch waardevol materiaal hielp, is Joke Ringers.
Een deel van deze groep mensen gaat verder als Stichting tot Behoud en Herbestemming van
Alkmaars Erfgoed, en wil graag nauw gelieerd blijven aan de Historische Vereniging.
Namens ons hele bestuur en de leden: dank aan al deze vrijwilligers !!
Kort nog iets over onze plannen voor 2013
* Uiteraard weer een boeiend programma van lezingen en wandelingen: de eerste lezing is al op
woensdagavond 23 januari, 20.00 uur in deze zaal. Af en toe gunt Jan Nachbar ons een blik in zijn
zeer rijke collectie oude ansichtkaarten, foto’s en prenten van Alkmaar. Die avond gebeurt dat weer.
Jan laat aan de hand van de mooiste voorbeelden Alkmaar herleven zoals het vroeger was en vertelt
er sappige anekdotes bij.
* We gaan dit jaar meer aandacht besteden aan de architectuur van de wederopbouw. Na de
jaarvergadering op 17 april, ook in deze zaal, zal architect en kunstenaar Rob de Vries ons vertellen
over de Alkmaarse wederopbouwwijken en wat voor bijzonders daar allemaal te vinden is. Het zit er
dik in, dat er in de rest van het jaar een wandeling aan gekoppeld gaat worden.
* Wellicht gaan we onze Drebbelwandeling van vorig jaar nog eens aanbieden, als Cornelis Drebbel
als grote Alkmaarder, zoals Truitje Toussaint vorig jaar, dit jaar in de belangstelling wordt gebracht.
* Er komt weer een Pinksterdrie-excursie, het land in, rond het monumentenjaarthema: “Macht en
Pracht”. Dat is op 21 mei dit jaar. Het inschrijfformulier ontvangt u bij de uitnodiging voor de
jaarvergadering.
* De nieuwe puienprijsuitreiking zal plaatsvinden op woensdagavond 20 november, 20.00 uur, in de
Trefpuntkerk, die bij de vorige editie tot de laatste stoel bezet was. Ik zeg maar alvast: kom niet te
laat.
* We gaan proberen een vernieuwde herziene editie van het Alkmaars gevelboek uit te geven.
Het huidige veelgeprezen boek is alweer in 1978/1979 samengesteld en in 1980 uitgegeven. We
zoeken er de hulp van de afdeling Monumentenzorg bij. En wie weet komt daar dan ook de post
“Representatiekosten” van het stadsbestuur, die ik aan het begin noemde, mooi van pas. Immers,
alweer een “initiatief ter promotie van (de geschiedenis van) Alkmaar”.
6

* de Nieuwe Stichting tot Behoud en Herbestemming van Alkmaars Erfgoed gaat in nauwe
samenwerking met de Historische Vereniging een inventarisatie maken van en actie voeren voor
bedreigde, waardevolle Alkmaarse panden. Denkt u behalve aan Ringers aan Huize Westerlicht, de
Cadettenschool, Gebouw Victorie, het IJkkantoor, het Provadjagebouw, de Nieuwe Doelen.
En u kreeg natuurlijk niet voor niets een fraaie afbeelding van het NS-station te zien op de
uitnodigingskaart. Een NS-bobo kwam vorig jaar bij AIA, de Alkmaarse Architectenvereniging,
uitleggen wat de NS wil gaan doen met het stationsgebied. Het werd een zeer kritische avond, het
succes van het plan werd ernstig betwijfeld. Maar het stadsbestuur lijkt wel genoegen te nemen met
een ‘openlucht’-ontvangsthal en een loopbrug aan de zuidkant, die met roltrappen dwars door de
monumentale overkappingen van de perrons heen moet. En dan moet de onderdoorgang ook nog
worden afgesloten. De ansichtkaart uit 1905 laat zien, dat het station al eens een loopbrug had, aan
de noordkant, zònder bezwaar voor de perronoverkappingen en ook nog eens dichterbij voor de
gebruikers aan de andere kant: rechtbank, Horizoncollege en buurtbewoners. Uiteraard hebben we
dit standpunt als alternatief bepleit. We blijven dit plan zeer kritisch volgen.
* Heel veel nieuw werk dus ter promotie van Alkmaars stedenschoon en historie. Daar zijn wij voor.
Niet verwonderlijk dus, dat de Stichting Alkmaar Prachtstad, kortweg SPA, ons vroeg of het niet eens
tijd werd voor samenwerking.
7

Dat gaan we doen, samenwerken met SPA. Ons voordeel is: meer persaandacht voor onze
activiteiten, kansen om meer leden te werven. SPA is blij met onze historische knowhow. Leuk dat
Lieke Danenberg en Larissa Terlaak van het management van SPA vanavond erbij zijn. Welkom en we
verheugen ons op de nieuwe samenwerking.
* En tenslotte nog een groots plan voor 2013:
De verhuizing naar ons nieuwe kantoor aan de Nassaulaan, dat wij gaan huren in het gebouw van de
Oud-Katholieke Kerk. Ik liet u vorig jaar deze foto zien:
in de verwachting, dat wij er na een opknapbeurt wel binnen een paar maanden naar te zouden
gaan. Maar het opknappen en herstellen van de zolderverdieping voor ons archief en de vergaderzaal
met keukenpantry en trapopgang op de eerste verdieping bleek een veel grotere klus dan gedacht.
8

Maar hulde voor de vrijwilligers van de OKK, zoals wij ze noemen, de Oud-Katholieke Sint
Laurentiusparochie, en met name voor Erik Overtoom, die nog druk bezig is om alles zo mooi
mogelijk te maken voor een minimum aan kosten. Nu zeggen we: er zit flinke schot in. Op de
jaarvergadering op 17 april hoop ik te kunnen melden dat we verhuisd zijn. Ondertussen: hartelijk
dank aan Marcel Verell voor al weer een jaar gastvrijheid in het kantoor van “De Verzekering” op
Oudegracht 249.
Dank aan onze voorbereidingscommissie “Jan en Kees” en de gastheren en -vrouwen van de
Sociëteit.
We brengen een toast uit op ieders welzijn en creativiteit in het nieuwe jaar !
Het “lopend buffet” is geopend !
9