Zo wel nr.1 def.pdf - Zorgbelang Nederland

wel!
Eerst zelf
proberen.
Je kunt meer
dan je denkt!
magazine
clIëNTENpERspEcTIEf
IN zoRg EN wElzIjN
kwaRTaalblaD vaN
zoRgbElaNg zUID-HollaND
wel mag
jaargang 1
juni 2011
nummer1
IN DIT NUMMER MENsEN MET EEN vERsTaNDElIjkE bEpERkINg koMEN zElf op vooR waT zIj bElaNgRIjk
vINDEN • zoRg Is MENsENwERk, UNDERcovER IN DE oUDERENzoRg • oUDERENzoRg IN DE ToEkoMsT •
HUIsaRTsEN TElEfoNIscH slEcHT bEREIkbaaR • REacTIE wMo-RaDEN op bEzUINIgINgEN IN gEMEENTE •
cRIsIskaaRT koMT UIT HET Dal • Is DE faMIlIE IN zIcHT? • woNINgMaRkT loopT vasT
• juni 2011
wel!
1
magazine

• juni 2011
wel!
2
COLOFON
Dit kwartaalblad is een uitgave van Zorgbelang Zuid-
Holland. Zorgbelang Zuid-Holland behartigt de belangen
van gebruikers van zorg en welzijn en hun mantelzorgers
en werkt samen met vele belangenorganisaties en vrijwilligers.
De afdeling Informatie en Klachtopvang geeft
informatie en biedt hulp bij het indienen van een klacht.
Kopij is van harte welkom. Deadline kopij 2011 nr. 2:
15 augustus 2011. De redactie kan besluiten ingezonden
bijdragen in te korten, taalkundig te bewerken of niet te
plaatsen. Een bijdrage kan op verzoek anoniem worden
geplaatst; naam en adres dienen bij de redactie bekend
te zijn.
Aan de totstandkoming van deze uitgave is de uiterste
zorg besteed. Voor informatie die desondanks onvolledig
of onjuist is opgenomen aanvaardt de redactie geen
aansprakelijkheid. Artikelen uit dit blad mogen alleen
worden overgenomen na toestemming van de redactie
en met bronvermelding.
Aan de toezending van dit blad zijn geen kosten verbonden.
Als u het blad ook wilt ontvangen of uw abonnement
wilt opzeggen kunt u contact opnemen met de
redactie.
magazine
wel m a g
Aan dit nummer werkten mee:
Robert Boersma, Jesse Budding, Stasja Cornelissen, Dawn
Henderson, Huib Hoogendijk, Brigit Kaarls, Stans Kroon,
Goris van de Langenberg, Gré Leutscher, Hannie Schelling,
Karien Schilders, Kees van ’t Spijker, Marjan van de
Ven, Alie Visscher, Dorine Vijfvinkel en Ivo van Woerden.
Redactie:
Bas van Bellen, Ester van de Berg, Aart Burger (voorzitter
redactieraad), Sylvia Hageman, René Korse, Ingrid Lips,
Herman Meinhardt, Nel van Roon, Ria Samsom (eindredactie).
Postbus 2148
2800 BG Gouda
T (088) 929 4010
E kwartaalblad@zorgbelang-zuidholland.nl
www.zorgbelang-zuidholland.nl
Vormgeving: IDD concept communicatie creatie | idd.nu
Drukwerk: De Hoop Grafi sch Design
Van de directie
Voor u ligt het eerste nummer van het nieuwe kwartaalblad
van Zorgbelang Zuid-Holland. Met dit blad willen
we iedereen die betrokken is bij het werk van Zorgbelang
uitgebreider informeren over wat we doen, over achtergronden
en met een verdieping op thema’s.
We zien veel op ons afkomen als het gaat om zorg en
welzijn. Na alle veranderingen waar we al mee te maken
hebben, zien we de plannen voor verdere overheveling
van taken naar de gemeente en plannen om de uitvoering
van de AWBZ helemaal bij de verzekeraars neer te leggen.
Begeleiding die uit de AWBZ wegvalt, bezuinigingen in
de zorg en toename van marktwerking. Het zijn allemaal
ontwikkelingen waar we ook in Zuid-Holland de gevolgen
van zullen ondervinden. Op de ontwikkelingen zelf
hebben we maar weinig invloed. We steunen natuurlijk de
lobby vanuit de landelijke koepels en organisaties, maar
bepaalde ontwikkelingen moeten we als een gegeven
beschouwen. En met dat gegeven gaan we actief aan de
slag. Samen met onze achterban zullen we kijken naar de
mogelijke eff ecten en wat we kunnen doen om te zorgen
dat de geplande veranderingen leiden tot een zo positief
mogelijk resultaat. Positief voor de mensen die zorg en/of
maatschappelijke ondersteuning nodig hebben en positief
voor de mantelzorgers, een groep die steeds zwaarder
belast dreigt te worden.
Zorgbelang Zuid-Holland werkt samen met tal van organisaties
en vrijwilligers. Gezamenlijk zetten we ons in om
te zorgen dat veranderingen in de praktijk tot positieve
eff ecten leiden.
Het belangrijkste aandachtspunt blijft dat we breed
aandacht vragen voor het perspectief van de cliënt. Als
overheid, zorgverzekeraars en aanbieders leren kijken
vanuit dat perspectief, komt dat de kwaliteit van beleid en
uivoering ten goede. Met elkaar kunnen we bijdragen aan
goede zorg en voorzieningen voor wie dat nodig heeft.
Robert Boersma
• Directeur Zorgbelang Zuid-Holland

Van de redactie
Beste lezer,
Zo wel! Een kwartaalblad over het cliëntenperspectief in zorg en welzijn. Met informatie over beleid en regelgeving,
onderzoeken, projecten, werkgroepen, etc. Met interviews en goede voorbeelden. Zo wel! gaat over
zorg en welzijn: over de visie van de cliënt en inspraak bij beleid en uitvoering. Over de vraag: wat kan beter
en hoe kan het beter? Zo, zo kan het wel!
Het is een blad voor u, maar we hopen dat het ook een blad wordt door u. We hopen op bijdragen vanuit de
achterban in de vorm van artikelen of ingezonden brieven. Een aantal artikelen is bedoeld om met elkaar in
discussie te gaan over onderwerpen die ons raken. Bijvoorbeeld een interview over de zorg voor ouderen in
verpleeghuizen. En een column met de vraag of je mantelzorgers moet ondersteunen of beter kunt stimuleren
om voor zichzelf op te komen. U kunt reageren via de mail, twitter of per brief.
Het gaat om de inhoud, niet om de verpakking. Maar we hebben wel ons best gedaan om er iets moois van te
maken. We hebben gekozen voor een handzaam formaat. Dat past prima in de vakantiebagage! We wensen u
een mooie zomer en wie weggaat een fi jne vakantie. In september verschijnt het volgende nummer. We zijn
benieuwd naar uw reacties.
Namens de redactie,
Aart Burger • voorzitter redactieraad, tevens lid van de redactie
Ria Samsom • hoofd- en eindredactie
➔
Artikelen
Zorg is mensenwerk - undercover in de ouderenzorg 4
Beginselenwet zorginstellingen en rechtspositie cliënten 6
Ouderenzorg in de toekomst 8
Nooit vragen en alles alleen dragen 10
Eerst zelf proberen. Je kunt meer dan je denkt! 12
Huisartsen telefonisch slecht bereikbaar 15
Zorgbelang adviseert over inkoop AWBZ-zorg 16
Reactie Wmo-raden op bezuinigingen in gemeente 20
Wat nou beperkt? 22
Crisiskaart komt uit het dal 23
Doorbraak huisartsentekort Barendrecht 23
Is de familie in zicht? 24
Ouderenberaden 26
Woningmarkt loopt vast 27
• juni 2011
wel!
3
magazine

• juni 2011
wel!
4
magazine
Zorg is mensenwerk
undercover in de ouderenzorg
wel m a g
“Vroeger was het beter! Toen kon je nog echt
voor iemand zorgen.” Het personeel in verzorgings-
en verpleeghuizen vindt dat het werk
zwaarder is geworden en dat er onvoldoende
tijd is om mensen aandacht te geven. Journalist
Ivo van Woerden heeft vroeger in de zorg
gewerkt en is benieuwd naar de dagelijkse
praktijk. Volgens een enquête van verzekeraar
menzis overweegt meer dan de helft van
de werknemers in de zorg ander werk te gaan
zoeken. En dat, terwijl het aantal ouderen
toeneemt en er dus juist heel veel mensen
nodig zijn in deze sector. Als mensen niet
meer met plezier in de zorg werken, wie wast
dan straks uw billen?
undercover
Ivo wilde aan den lijve ondervinden hoe het
is om vandaag de dag in de ouderenzorg te
Meer samen doen
met de familie
werken. Gedurende enkele maanden werkte hij
als fl exwerker in verschillende verzorgings- en
verpleeghuizen. Over zijn ervaringen schreef
hij een boek: Undercover in de ouderenzorg,
dagboek van een bejaardenbroeder. Waarom
undercover? “Ik heb verschillende instellingen
benaderd met de vraag of ik een tijdje kon
meelopen. Dat kon wel, maar dan wilde men
controle houden op wat ik te zien zou krijgen.
Ik was niet vrij om zelf plaats en tijd te kiezen.
Ik wilde een realistisch beeld krijgen. Daarom
besloot ik undercover mijn oude beroep te
gaan uitoefenen.”
Werkdruk
‘Meer handen aan het bed’ is een veel gehoorde
wens. Is dat nodig of valt het best mee met
de werkdruk? Ivo viel het werk zwaar, zowel
lichamelijk als psychisch. Er moet heel veel
werk worden verzet met weinig mensen. “Dat
de nachtdienst soms al om 5 uur ’s ochtends
begint met wassen is voor de bewoners niet
prettig, maar anders redt de dagdienst het niet.”
In zijn boek beschrijft Ivo hoe hij een bewoner
helpt met eten. Het kost hem drie kwartier.
Gelukkig kun je een aantal bewoners tegelijk
helpen. Na deze lunch volgt de toiletronde. Een
voor een worden de bewoners naar het toilet
gebracht, zo nodig met de tillift. Ook dat kost
veel tijd. “Nu begrijp ik waarom bijna iedereen
die hulp nodig heeft een fl inke luier draagt.
Het risico op ongelukjes tussen de toiletron-
Actueel
Foto: lvy Njiokiktjien

l
des in is groot.” Maar dat soms tegen mensen
wordt gezegd dat ze het rustig kunnen laten
lopen omdat ze een luier dragen, getuigt van
onbegrip en weinig respect. Onderzoek heeft
aangetoond dat ook wie goed zijn urine en
ontlasting kan ophouden een grote kans heeft
om incontinent te raken na opname in een
verpleeghuis.
Kleinschalig wonen
Fluitend gaat Ivo op een dag naar een afdeling
voor kleinschalig wonen. Dat klinkt goed:
zes tot acht bewoners die samen koken, de
was doen en tv kijken. Voormalig staatssecretaris
Bussemakers beschrijft in een brief aan
de Tweede Kamer de ‘rustige huislijke sfeer’.
Zij stelde 65 miljoen euro beschikbaar om
omschakeling naar kleinschalig wonen mogelijk
te maken. Inmiddels is een kwart van de
ouderenzorg kleinschalig georganiseerd. Maar
de praktijk draait uit op een teleurstelling. Ivo
blijkt die avond alleen op de afdeling te staan
voor negen bewoners. Hij kent de mensen niet
en leest de wasetiketjes in de kraag om te zien
wie wie is. Dan weet hij wie welke medicijnen
moet krijgen. De gemeenschappelijke activiteiten
blijken afgeschaft. Het eten komt in plastic
bakjes en de was gaat de deur uit.
Familie
Gelukkig is er af en toe extra hulp in de vorm
van familie aanwezig. Maar een aantal personeelsleden
ervaart de omgang met familie
als een belasting. Ze vinden dat familieleden
veeleisend kunnen zijn. “Maar”, zegt Ivo, “deze
familieleden zijn er tenminste.” Het valt hem op
dat er maar zo weinig bezoek komt. De familie
ziet wel dat de personele bezetting vaak krap
is. Maar niet alle tekortkomingen zijn toe te
schrijven aan personeelsgebrek. Het is goed dat
ze opkomen voor hun familie. Jammer genoeg
wordt een opmerking vaak als een aanval
beschouwd. “Men zou meer gebruik kunnen
maken van het sociale netwerk van de bewoners.
Veel is er meestal niet van over, dus benut
wat er nog wel is. We moeten het in de zorg
meer samen met de familie doen.”
Toekomst
Hoe kunnen we de ouderenzorg verder verbeteren?
Ivo is voorstander van een minder
ingewikkeld systeem van zorgtoewijzing. Er
zijn teveel lagen nu. En de klant zou werkelijk
centraal kunnen staan als hij zelf de portemonnee
zou beheren. Dan hebben slechte prestaties
financiële gevolgen. Nu zijn zorgvraag en
geld van elkaar gescheiden. Kwaliteitssystemen
zijn vooral gericht op het papierwerk. Goede
prestaties zouden moeten worden uitgerold;
Kwaliteitssystemen
zijn gericht
op papierwerk
nu is iedereen bezig het wiel uit te vinden. En
er zou meer aandacht en geld moeten zijn
voor preventie. De mensen komen nu zelden
of nooit buiten, bewegen te weinig en hebben
onvoldoende bezigheden. “Zorg kan beter,
goedkoper en leuker”, stelt De Drie Notebomen.
Deze organisatie is bekend geworden met
de Thomashuizen, een vorm van kleinschalig
wonen voor mensen met een verstandelijke
handicap. De huizen worden geleid door een
inwonend echtpaar. De kosten zijn laag, wat
ruimte geeft voor andere zaken. Er wordt veel
met elkaar gepraat en weinig geschreven en
vergaderd. Voor ouderen is nu De Herbergier in
het leven geroepen. Dit franchisemodel wordt
landelijk uitgerold. Er zijn wachtlijsten, zowel
voor bewoners als voor personeel.
Personeel
Zorg is mensenwerk. Het gaat om de cliënten,
maar ook om de mensen die in de zorg werken.
Zij moeten met plezier naar hun werk kunnen
gaan. Het is jammer dat mensen zich soms
schamen om in de ouderenzorg te werken. Er
wordt veel geklaagd over het gebrek aan tijd en
aandacht. Het beroep heeft geen goed imago:
slecht betaald, technisch niet uitdagend en
weinig doorstroommogelijkheden. Hoe kunnen
we het beroep aantrekkelijker maken? Op dat
gebied valt bij De Herbergier het een en ander
te leren, denkt Ivo. Tijd, aandacht en kwaliteit
van leven staan daar centraal. Het personeel
verdient niet meer dan elders, maar krijgt wel
de ruimte om het leuk te maken. Zorg is mensenwerk.
De mensen die je hebt, moet je koesteren.
Ik hoop dat dat besef bij werkgevers in
de zorg zal toenemen. Er is weinig of geen tijd
om nieuwe mensen in te werken. Het personeel
klaagt over de grote hoeveelheid administratie.
Een leidinggevende moet soms meerdere afdelingen
tegelijk runnen. Ivo zag een vergaderschema
van een afdelingsmanager met vijftien
verschillende overlegstructuren. En deze manager
probeerde ook nog goed zichtbaar te zijn
op de afdeling en deed haar best om elke dag
een paar uur mee te werken, al was dat moeilijk.
“Ik heb bewondering voor de mensen die in de
zorg werken. Met mijn boek wil ik hen een hart
onder de riem steken. Ik hoop daarmee een
bijdrage te kunnen leveren aan verbetering van
de zorg en betere werkomstandigheden.”
• juni 2011
wel!
5
magazine

• juni 2011
wel!
6
Beginselenwet zorginstellingen
en rechtspositie van cliënten
magazine
wel m a g
Begin 2011 heeft de staatssecretaris de ‘houtskoolschets Beginselenwet zorginstellingen’ naar
de Tweede Kamer gestuurd. Deze beginselenwet benoemt de basisrechten van mensen die
afhankelijk zijn van AWBZ-zorg in instellingen. Het basisprincipe van de wet is dat de wens van
de cliënt het uitgangspunt moet zijn bij de verzorging. In dit artikel leest u over de achtergrond
en de inhoud van de wet en de visie van Zorgbelang Zuid-Holland.
Achtergrond Beginselenwet
Achtergrond van de Beginselenwet is het
uitgangspunt in het regeer- en het gedoogakkoord
dat de zorg voor mensen die daarvan
afhankelijk zijn goed is gewaarborgd. Een
dialoog tussen cliënt en zorginstelling waarin
wensen en behoeften centraal staan, is een
belangrijke voorwaarde voor zo’n waarborg.
Zo’n gesprek moet volgens het kabinet beginnen
met de vraag: “Hoe wilt u uw leven inrich-
Helaas is het blijkbaar
nodig vanzelfsprekende
basisrechten wettelijk
te verankeren
ten, nu u bij ons woont?” In het gesprek wordt
vervolgens bezien hoe de wensen van de cliënt
zo goed mogelijk kunnen worden gehonoreerd
binnen de mogelijkheden van de instelling. De
gemaakte afspraken moeten daarna worden
vastgelegd in een zorgplan.
Waarom het kabinet de wet wil invoeren
In veel instellingen vindt die dialoog al plaats
en zijn de wensen van cliënten het uitgangspunt
voor de zorgverlening. Ook het zorgplan
zelf is niet nieuw: in het besluit zorgplanbespreking
AWBZ-zorg staat dat zorgaanbieders
samen met de cliënt een zorgplan (ook wel
zorgleefplan of ondersteuningsplan genoemd)
moeten opstellen. De gewenste dialoog vindt
echter nog niet overal plaats. Ook worden op
dit moment nog weinig inhoudelijke eisen
aan het zorgplan gesteld. Daardoor komt het
zorgplan niet altijd in overleg met de cliënt tot
stand, worden bepaalde belangrijke thema’s
niet besproken of worden de afspraken maar
heel summier op papier gezet. Ook weten veel
cliënten niet dat zij een zorgplan hebben of
wordt het zorgplan niet nageleefd door de
instelling. Met de Beginselenwet wil het kabinet
deze problemen oplossen door de bespreking
van de wensen van de cliënt en de rechten die
Zorg

in dit gesprek aan bod moeten komen wettelijk
te verankeren. De wet heeft dus tot doel om
een extra stimulans te vormen voor de dialoog
tussen de cliënt en zorgaanbieder om te komen
tot een goed zorgplan dat aansluit bij de wensen
van de cliënt. Ook krijgt de Inspectie voor
de Gezondheidszorg een grotere bevoegdheid
en extra middelen voor het toezicht als gevolg
van de Beginselenwet. Het wetsvoorstel is in
het voorjaar voor advies aangeboden aan de
Raad van State.
Inhoud Beginselenwet
Het belangrijkste recht in de wet is het recht op
de regie over het eigen leven. Dit betekent dat
de cliënt zelf invloed heeft op de kwaliteit van
zijn/haar leven. Alle andere rechten staan in het
teken hiervan. Er is helder aangegeven welke
onderwerpen in ieder geval in de zorgplanbespreking
aan de orde moeten komen. Het gaat
om zaken die heel dicht bij de woon- en leefwereld
van de cliënten staan en voor de meeste
mensen van groot belang zijn.
1. Recht op regie over het eigen leven, zodat de
cliënt zelf invloed heeft op de kwaliteit van
leven. De cliënt oefent de regie uit in contact
met familie en vrienden. Waarden en normen
waaraan de cliënt hecht zijn het uitgangspunt.
Alle andere rechten staan in het teken
hiervan.
2. Recht op dagelijkse lichamelijke hygiëne, bijvoorbeeld
door een dagelijkse douchebeurt,
snelle hulp bij de toiletgang (geen toiletrondes)
en het tijdig wisselen van incontinentiemateriaal.
3. Recht op gezonde en voldoende voeding en
drinken. Uitdroging en ondervoeding moeten
worden voorkomen.
4. Recht op een eigen kamer (of een kamer
met een partner, als dat de wens is). Een
huiselijke, schone en verzorgde leefruimte is
belangrijk.
5. Recht op een respectvolle bejegening, passend
bij de eigenheid van de cliënt
(bijvoorbeeld de seksuele geaardheid ) en
een veilige en prettige sfeer.
6. Recht op de mogelijkheid tot het beleven van
godsdienst of levensovertuiging.
7. Recht op een zinvolle daginvulling, beweging
en dagelijkse buitenlucht.
8. Recht op aandacht voor ontwikkeling en
ontplooiing.
Visie Zorgbelang Zuid-Holland
Zorgbelang Zuid-Holland is blij dat het Kabinet
onderschrijft dat de wens van de cliënt het
uitgangspunt dient te zijn bij het verlenen van
zorg, en dat zij zich inspant om dit te realiseren.
Tegelijkertijd betreurt Zorgbelang Zuid-Holland
Recht op
regie over
het eigen
leven
Cultuuromslag
nodig naar
cliëntgericht
werken
dat het blijkbaar nodig is om vanzelfsprekende
basisrechten van mensen wettelijk te verankeren
zodra zij in een instelling terechtkomen. Zeker
omdat er een wettelijk recht bestaat op de
zorg die je daar krijgt en we hiervoor allemaal
premie afdragen. Het wetsvoorstel onderstreept
daarmee ook de ernst van de huidige
problematiek in de instellingszorg. Zo lang deze
problematiek voortduurt en de oorzaak niet
wordt aangepakt, zorgt de Beginselenwet er
voor dat de rechtspositie van de cliënten in de
instelling wordt versterkt en er meer wettelijke
gronden zijn om misstanden aan te kunnen
pakken. Ook scherpt de wet het belang aan
van een dialoog tussen cliënt en zorgaanbieder
over de in de wet genoemde rechten.
Kwaliteitsverbetering binnen de zorgverlening
gaat in de praktijk gelijk op met de ontwikkeling
van een sterke cliëntoriëntatie. De omslag
naar ‘cliëntgericht werken’ vergt nog veel
inspanningen. Wetgeving alleen kan niet leiden
tot een cultuuromslag. Daarom benadrukt
Zorgbelang Zuid-Holland dat er parallel aan
het wetsvoorstel ook geïnvesteerd moet blijven
worden in programma’s zoals ‘In voor Zorg’,
waarmee zorgaanbieders worden ondersteund
bij de cultuuromslag naar het cliëntgericht werken.
Daarnaast vindt Zorgbelang Zuid-Holland
het heel belangrijk dat er veel meer aandacht
komt voor positieve voorbeelden, die anderen
kunnen inspireren om te volgen en in samenspraak
met cliënten tot een goede invulling van
kwaliteitszorg te komen.
• juni 2011
wel!
7
magazine

• juni 2011
wel!
8
Ouderenzorg in de toekomst
Zorgbelang Nederland hield een kleine enquête. Wat verwachten mensen van de ouderenzorg in de toekomst?
De vragenlijst is ingevuld door 1541 mensen. Deelnemers gaven hun reactie op een aantal stellingen.
magazine
stelling grote/zeer kleine/zeer geen
grote kans kleine kans mening
• In 2025 zijn bejaardentehuizen afgeschaft. 39% 58% 3%
• In 2025 blijven ouderen veel langer gezond. 61% 36% 3%
• In 2025 is sprake van een tweedeling tussen rijk
en arm in de zorg voor ouderen. 86% 12% 2%
• In 2025 zijn ouderen sterk georganiseerd en laten
zich niet betuttelen. 63% 34% 3%
• In 2025 ligt de zorg voor ouderen grotendeels in
handen van mantelzorgers en andere zorgvrijwilligers. 77% 21% 3%
wel m a g
Als belangrijkste knelpunt voor de zorg in de komende 15 jaar zien de deelnemers de betaalbaarheid van de zorg.
Ook maken ze zich zorgen om beschikbaarheid en kwaliteit en om de toenemende druk op de mantelzorg. Voor zichzelf
maken mensen zich vooral zorgen over vereenzaming, dat ze afhankelijk zullen worden van hun kinderen en hun
vertrouwde woonomgeving moeten verlaten.
Support Award Reumafonds
In november 2011 reikt het Reumafonds
voor de achtste keer de
Support Award uit. Dit is een prijs
voor werknemers en/of werkgevers
die hun collega met reuma zodanig
ondersteunen dat hij of zij kan
blijven werken.
Ruim 2 miljoen mensen in Nederland
hebben een reumatische aandoening.
Het grootste deel van deze mensen is
in de arbeidsproductieve leeftijd. Uit
onderzoek is gebleken dat slechts 9%
van de werknemers weet dat zij een
collega met reuma hebben. Dat komt
omdat veel mensen met reuma het er
liever niet over hebben. Vaak omdat
ze bang zijn hun baan te verliezen.
Of omdat ze hun collega er niet mee
willen belasten. Terwijl 90% van de
werknemers juist graag een collega
met reuma zou willen helpen.
Vroeger was iemand met reuma vaak
herkenbaar door vergroeiingen aan
handen of het gebruik van een rolstoel.
Tegenwoordig is reuma door de
ontwikkeling van betere medicijnen
en andere behandelmethoden veel
minder zichtbaar. Iemand met reuma
zal het dan ook zelf goed moeten
aangeven als hij of zij hulp nodig
heeft.
Volgens het Reumafonds zijn veel
mensen met reuma goed in staat om
te blijven werken, mits ze op steun en
begrip uit hun werkomgeving kun-
nen blijven rekenen. Met de Support
Award wordt het belang van deze
steun onderstreept en beloond. Het
Reumafonds benadrukt dat het behoud
van werk belangrijk is voor de
eigenwaarde, het sociale netwerk en
de economische situatie van mensen
met reuma. Bovendien wordt voorkomen
dat ervaring en werkkracht voor
de maatschappij verloren gaat.
Aannmelden kan voor 15 augustus
via www.reumafonds.nl/supportaward.
De uitreiking van de Support
Award zal plaatsvinden op 18 november
2011 tijdens een jubileumbijeenkomst
ter ere van het 85-jarig bestaan
van het Reumafonds.
Ge

Gevraagd
Vacatures
Zo wel! is een uitgave van Zorgbelang Zuid-Holland. Het blad wordt verspreid onder mensen en organisaties die actief
zijn in de belangenbehartiging. De redactie wordt gevormd door werknemers van Zorgbelang Zuid-Holland. Per
kantoor is er een redactielid en een vaste vervanger. De achterban van Zorgbelang Zuid-Holland wordt vertegenwoordigd
door de redactieraad. Voor Zo wel! zijn wij op zoek naar vrijwilligers voor de volgende functies.
JOuRNAlISTEN
Schrijft u graag en heeft u interesse in
zorg en welzijn? Dan vindt u het misschien
leuk om (ook) voor ons blad
artikelen aan te leveren. Dat kan per
nummer, maar ook incidenteel.
COlumNISTEN
Schrijft u graag en heeft u een uitgesproken
mening over zaken in de
zorg? Dan wilt u misschien als columnist
een bijdrage leveren, incidenteel
of structureel.
FOTOgRAAF/IlluSTRATOR
Een mooie foto bij een interview of
een leuke illustratie bij een minder
gemakkelijk onderwerp. Een plaatje
zegt soms meer dan een lang artikel.
Fotografeert u graag en goed? Tekent
of schildert u niet onverdienstelijk?
Hier is uw kans om met uw werk een
groter publiek te bereiken.
lEDEN VOOR DE REDACTIERAAD
Wij zoeken mensen die met ons willen
nadenken over de kwaliteit van
dit blad. Om aansluiting te houden
met de mensen voor wie het blad is
bedoeld stellen wij een redactieraad
in. De redactieraad adviseert de
redactie, draagt onderwerpen aan en
beoordeelt de verschenen uitgaven
zowel tekstueel als inhoudelijk. We
streven naar een evenredige vertegenwoordiging
van de verschillende
doelgroepen. Een goed netwerk binnen
de groep die u vertegenwoordigt
is dan ook van belang.
Sollicitaties kunt u sturen naar de redactie: kwartaalblad@zorgbelang-zuidholland.nl. Voor de eerste drie functie is
het fijn als u wat voorbeelden kunt laten zien van uw werk. u kunt ook contact opnemen met Ria Samsom,
hoofdredacteur: rsamsom@zorgbelang-zuidholland.nl m 06-29048195 of met Aart Burger, voorzitter redactieraad:
a.burger3@kpnplanet.nl
• juni 2011
wel!
9
magazine

• juni 2011
wel!
10
magazine
nooit vragen en alles alleen dragen.
“Eigenlijk heb ik een hekel aan dit soort festiviteiten.”
Anja kijkt me aan en ik zie de emoties
voorbijtrekken op haar gezicht. “Weet je,” zegt
ze, “het is heel dubbel, zo’n dag als vandaag.
Zo’n verwendag heb ik hard nodig om er
morgen weer tegenaan te gaan, maar eigenlijk
zou ik met andere dingen bezig moeten zijn.”
We kijken om ons heen en zien een zaal vol
opgewekte mensen, die allemaal leuke dingen
doen. Vandaag is een verwendag voor mantelzorgers
georganiseerd. Er is een kapper, een
manicure en je kunt je opgeven voor een gezichtsmassage.
Anja is mantelzorger voor haar
man Thijs. Dag in, dag uit. Driemaal per week
wordt hij opgehaald met een busje dat hem
naar de dagopvang brengt. Dan heeft ze even
een paar uur voor zichzelf. Thijs heeft enkele
jaren geleden een hersenbloeding gekregen.
Hij heeft veel hulp nodig en van een actieve en
opgewekte man is hij veranderd in een argwanende
mopperkont.
wel m a g
“Eigenlijk heb ik de pé in”, zegt Anja. “Ik laat me
hier nu leuk verwennen, maar dat verandert
niets aan de situatie. Ik kan er soms niet meer
tegen. En dan word ik boos op Thijs, die er ook
niets aan kan doen dat hij ziek is. Ik kan hem
soms wel achter het behang plakken. Maar als
iemand me vraagt of ik hulp nodig heb, zeg ik
meestal dat het niet nodig is. Het liefst doe ik alles
zelf. Ik vind het moeilijk om andere mensen
te vragen me te helpen. Eigenlijk ben ik er nog
wel trots op als mensen zeggen: ”Ik snap niet
hoe je het allemaal voor elkaar krijgt.” Nooit gedacht
dat dat eigenlijk een teken aan de wand
is. Pas nu het water me soms tot aan de lippen
staat, komt dat besef in me op. Waarom vraag
ik niet om meer hulp bij de verzorging van
Thijs? Soms moet ik denken aan een gesprek
met mijn zus. Dat was jaren geleden en Thijs
had die beroerte toen nog niet gehad. “Anja,”
zei m’n zus, “als jij jezelf als een poppetje in het
midden zet, kun jij dan vijf mensen om je heen
zetten die je dag en nacht kunt bellen als er iets
is?” “Ja,” zei ik, ”dat denk ik wel.” Maar nu ik die
mensen hard nodig heb om overeind te blijven,
merk ik dat ik niet om hulp kan vragen. Ik stond
altijd klaar om anderen te helpen. Ik gaf veel.
Nodigde mensen uit, verwende ze. Maar zelf
ergens om vragen? Ik zou niet weten hoe ik
dat zou moeten doen.” “Wat bedoel je, Anja?”
vraag ik. “Durf je niet of wil je niet? Wat houdt
je tegen?”
Eén op de tien mensen in Nederland zorgt voor
een langdurig ziek of hulpbehoevend familielid.
Dat is veel. Iedereen kent dus wel iemand die
mantelzorger is. Hoe komt het dan toch dat we
de zorgverlening aan een dierbare soms lastig
kunnen (ver)delen? Is het schaamte, trots, regie
willen houden? Wat de redenen ook zijn, één
ding is meestal zeker: wie niet vraagt, krijgt
niet wat hij wil. Nooit vragen betekent dat je
alles alleen moet dragen. Dus, mantelzorgers:
kom op voor jezelf en zeg wat je nodig hebt!
Want mantelzorgers die niets vragen, worden
overgeslagen!
Alie
Wie niet vraagt,
wordt overgeslagen
Mijn
mening

Enquête integrale indicatiestelling
Veel gemeenten gaan actief aan
de slag met het vormgeven van De
Kanteling. De Kanteling is een manier
van denken en doen waarin de vraag
van de burger centraal staat in plaats
van het aanbod van het Wmo-loket.
In de gekantelde dienstverlening
staat vraagverheldering (een open
gesprek) centraal, terwijl in de oude
werkwijze de aanvraag voor een
specifi eke voorziening en de indicatiestelling
centraal stonden. Door De
Kanteling komen deze twee werelden
(dicht) bij elkaar en is het de vraag
hoe gemeenten hieraan lokaal vorm
gaan geven.
uw mening
Daarnaast zijn gemeenten verantwoordelijk
voor een goede inrichting
van het loket waar burgers terecht
kunnen met vragen over zorg en
welzijn. Het ideaalbeeld is dat burgers
met alle zorg- en ondersteuningsbehoeften
(wonen, zorg, werk, inkomen,
onderwijs, ondersteuning) terecht
kunnen bij dit lokale loket. Zo’n gebundelde
toegang tot voorzieningen
wordt ook wel ‘integrale indicatiestelling’
genoemd.
uw mening telt!
Zorgbelang Zuid-Holland vindt het
belangrijk dat gemeenten bij de
vormgeving van dit traject rekening
houden met de wensen, ideeën en
behoeften van burgers en cliënten.
Via de digitale enquête Integrale indicatiestelling
op onze website www.
zorgbelang-zuidholland.nl kunt u ons
- geheel anoniem - uw mening of ervaring
laten weten. Doet u mee? Met
uw mening kunnen wij het cliëntenperspectief
met betrekking tot deze
integrale indicatiestelling beter op de
kaart zetten. De resultaten worden
gepubliceerd in de volgende editie
van dit blad. Alvast bedankt voor uw
medewerking!
Wat is uw mening hierover? Wilt u reageren? Dat kan op verschillende manieren. U kunt een brief sturen naar de redactie.
U kunt ook reageren per e-mail: kwartaalblad@zorgbelang-zuidholland.nl Ook reacties op andere artikelen in dit blad zijn
van harte welkom. In het volgende nummer vindt u in deze rubriek een deel van de ingekomen reacties.
Volg ons op www.twitter.com/Zo_Wel
• juni 2011
wel!
11
magazine

• juni 2011
wel!
12
magazine
Eerst zelf proberen.
Je kunt meer dan je denkt!
wel m a g
Stans Kroon is ervaringsdeskundige en als belangenbehartiger in dienst bij Zorgbelang Zuid
Holland. met Stans Kroon heb ik een interview over haar functie en haar ervaringen met het
werk. Ook haar coach Dawn Henderson is bij dit gesprek aanwezig.
Stans werkt voor het provinciale steunpunt
van de LFB, een belangenorganisatie door en
voor mensen met een verstandelijke beperking.
Mensen met een verstandelijke beperking komen
zelf op voor wat zij belangrijk vinden. Dat
doen ze in de regio, op provinciaal en op landelijk
niveau. Bij de LFB helpen mensen elkaar
vanuit hun eigen ervaring. Daarmee willen ze
bereiken, dat mensen ondanks hun beperking
zelf zeggen hoe zij willen leven. De LFB geeft
ook voorlichting aan zorgverleners, gemeenten,
politiek en burgers over wat mensen met een
verstandelijke beperking willen. “Ik ben Stans
Kroon en woon in Spijkenisse. Ik woon, zoals ze
dat noemen, begeleid zelfstandig. Mij hobby’s
zijn 3-d kaarten maken, lekker lezen, TV-kijken
en spelletjes doen op de computer. Dawn Henderson
is mijn coach. Ze probeert eigenlijk niets
voor mij te doen. Dat wil zeggen, ze probeert
mij het werk zo zelfstandig mogelijk te laten
doen. En dat lukt best aardig. Als ik het niet
weet dan vraag ik het aan haar.“
Wat doe je voor werk?
“Samen met Dawn bereid ik de themacafés
voor. Wat dat is, een themacafé? Met een
De coach
over Stans: Ze is een
goed rolmodel
groep samen zijn en over een bepaald thema
praten. Er zijn nu twee themacafés geweest
over vriendschap en er komt er nog één aan.
De themacafés zijn bedoeld voor mensen met
een verstandelijke beperking. Iedereen mag
komen, bijvoorbeeld ook mensen met autisme
of lichamelijk gehandicapten, maar dat is niet
de doelgroep. Ouders mogen ook komen om
hun zoon of dochter met een beperking te ondersteunen.”
Stans benadert mensen om naar
de themacafés te komen. Ze legt contacten
met een bewoners- of een cliëntenraad van de
instelling voor het organiseren van het themacafé
en het uitnodigen van mensen uit de
doelgroep. Er is meestal een opkomst van 20 à
25 deelnemers. Aan het eind van het themacafé
wordt een lijst neergelegd, waarop deelnemers
in kunnen vullen welke thema’s ze interessant
vinden voor een volgende keer. We proberen
een volgende bijeenkomst binnen een jaar te
organiseren. “Het themacafé organiseer ik zelf
met hulp van Dawn. Posters, folders en spelletjes
ontwikkelen we ook zelf. We vragen altijd
hulp van mensen met een beperking voor het
verspreiden van folders en posters en voor het
organiseren van de catering. De instellingen
Interview

stellen vaak gratis een zaal ter beschikking.”
Voor het Steunpunt organiseert Stans themacafés
in heel Zuid Holland.
Wat zijn je ervaringen met de themacafés?
Stans vertelt, dat mensen vaak stil binnenkomen
bij een themacafé. Maar op het eind
komen ze helemaal los. Tijdens het themacafé
houdt Stans een presentatie over het onderwerp.
Daarna wordt er in groepjes uiteengegaan
om met elkaar over het thema te praten.
Ze schrijven hier iets over op. Vervolgens komt
elk groepje naar voren om samen te presenteren
wat er uit hun groepje is gekomen. Mensen
vinden dit in eerste instantie soms spannend,
maar uiteindelijk wordt er enthousiast gereageerd.
Je ziet dat mensen steeds meer zelfvertrouwen
krijgen, als ze iets voor een groep
presenteren. In Spijkenisse waren 50 deelnemers
aanwezig en iedereen was enthousiast.
Stans vindt het ook leuk om haar ervaringen
met anderen te delen. “Ze is een goed rolmodel”,
vult Dawn aan. “En elke keer leer ik er ook
weer iets van”, zegt Stans.
Wat betekent dit werk voor jou?
Stans vindt het vooral belangrijk, dat ze door
iedereen wordt geaccepteerd. Ze heeft het gevoel,
dat ze gelijkwaardig is en er helemaal bij
hoort. Bij de sociale werkplaats was dat niet zo.
Stans is ook meer gemotiveerd voor dit werk.
Ze doet het met plezier. Hoe ben je bij Zorgbelang
Zuid Holland gekomen? “Het is begonnen
toen ik mee ging doen aan een proefproject
ROEL van de Pameijerstichting. ROEL staat voor
“Regie Over Eigen Leven”. Daar zijn heel veel
dingen uitgekomen. Ik heb mezelf leren accepteren,
zoals ik ben en ben erachter gekomen
wat ik allemaal wel kan. Ik ontdekte, dat ik humor
heb en creatief en zorgzaam ben. Daarna
heb ik mee gewerkt aan het project ‘Zeg ’t ons’,
een kwaliteitsonderzoek voor instellingen. Ik
heb voor dit onderzoek interviews afgenomen
bij cliënten van instellingen. Ik vond dat erg
leuk. Ik kwam in veel instellingen door het hele
land en heb daardoor veel gezien van hoe het
er in instellingen toegaat. Via de organisatie van
Elke keer leer ik er iets van.
dit project werd ik gewezen op de vacature van
belangenbehartiger bij Zorgbelang voor het
steunpunt Zuid Holland van de LFB. Zodoende
werk ik nu al twee jaar bij Zorgbelang Zuid-
Holland”, vertelt Stans trots.
Je reist hiervoor twee dagen in de week met
de auto van Spijkenisse naar Rijswijk. Hoe
heb je je rijbewijs gehaald?
Stans heeft haar rijbewijs al vanaf 1997. “Ik reed
eerst op een scooter en wilde graag autorijden.
Toen heb ik eerst tien lessen geprobeerd om te
zien of het ging. Mijn rij-instructrice heeft zelf
een broer met een verstandelijke beperking
dus, die wist er wel mee om te gaan. Het ging
goed. Ik ben in één keer geslaagd. Voor mijn
theorie heb ik lessen gevolgd en ben ik na twee
keer geslaagd. Tot slot, wat wil je zelf nog kwijt?
“Ik word regelmatig gevraagd om een presentatie
te houden bij instellingen, gemeenten,
politici en burgers. Dan hoor ik er bij en voel ik
me geaccepteerd.” Dat is belangrijk voor Stans.
Mensen, die belangstelling hebben voor een
themacafé of voorlichting over mensen met een
verstandelijke beperking kunnen contact opnemen
met Stans Kroon, 088 – 929 4020
op dinsdag en woensdag of via
skroon@zorgbelang-zuidholland.nl
Stans
over haar coach:
Ze probeert eigenlijk
niets te doen
• juni 2011
wel!
13
magazine

• juni 2011
wel!
14
magazine
Zorgbelang helpt
met vragen of klachten over de zorg kunt u terecht bij de afdeling Informatie en Klachtopvang.
In deze rubriek beschrijft een medewerker een voorbeeld uit de praktijk. In verband met de
privacy zijn namen en details gewijzigd.
ONBEKENDE CHIRURG
Mevrouw Bloem moest een zware operatie
ondergaan. Helaas was er een wachtlijst van
drie maanden. De specialist raadde haar echter
beslist af om naar een ander ziekenhuis te gaan.
Het was een riskante ingreep en ze deed er
beter aan te wachten. Mevrouw Bloem schonk
hem haar vertrouwen. Ze was er stellig van
overtuigd dat deze arts haar zelf zou opereren.
Maar vlak voor de operatie kwam een veel
jongere arts kennismaken. Mevrouw Bloem was
te verbluft om te protesteren. Ze had zo lang
gewacht en was nu al helemaal voorbereid.
Helaas blijkt ze na de operatie veel zieker dan
daarvoor. Ze neemt het de eerste arts eeuwig
kwalijk dat hij haar in de steek heeft gelaten.
wel m a g
De afdeling informatie en Klachtopvang krijgt
vaker klachten, dat men door een andere arts
werd geopereerd dan verwacht. De patiënt
heeft het recht om zelf zijn of haar behandelend
arts te kiezen. Dit blijkt in de praktijk
echter niet altijd gemakkelijk. Bespreek met uw
behandelaar wie een bepaalde ingreep gaat
verrichten. Doet deze dokter dat zelf, of kan het
zijn dat u door een collega wordt geopereerd?
Bedenk wat u zou willen als er iemand anders
komt die de behandeling overneemt. Zeg dat
ook tegen mensen in uw omgeving, zodat zij zo
nodig voor u kunnen opkomen.
Ook een vraag of klacht over de zorg?
Bel dan naar 0900 243 70 70 of mail naar
ik@zorgbelang-zuidholland.nl

Spoed:
1 op de 4
neemt niet op
tijd op
Het is slecht gesteld met de telefonische
bereikbaarheid van de huisarts. De Inspectie
voor de volksgezondheid heeft alle huisartsen
op hun spoedlijn laten bellen en constateerde
dat 1 op de 4 huisartspraktijken de telefoon
in geval van spoed niet op tijd opneemt. Ook
de gewone bereikbaarheid is zwaar onder de
maat: 4 van de 10 praktijken nemen de telefoon
niet op tijd op. Op zich is dit geen nieuws, want
de bereikbaarheid van huisartsen is al jaren een
probleem. Een van de argumenten die huisartsen
hierin noemen is de steeds verdergaande
belasting van de assistenten met andere taken.
Extra geld om assistenten aan te nemen is
Telefoon:
4 op de 10
nemen niet op
tijd op.
Huisartsen telefonisch
slecht bereikbaar
daarop dan het antwoord. De zorgverzekeraars
weigeren om hiervoor de beurs te trekken. Er
zijn immers ook heel veel huisartsen die hun
bereikbaarheid met hetzelfde budget wel op
orde hebben. Het lijkt dus meer een kwestie
van organisatie dan van geld. Zorgbelang gaat
samen met een aantal huisartsenpraktijken
een methode ontwikkelen om knelpunten die
patiënten en huisartsen ervaren in de bereikbaarheid
in kaart te brengen en zal samen met
de huisartsen een verbeterplan opstellen en
uitvoeren. Concrete oplossingen die werken in
de praktijk!
• juni 2011
wel!
15
magazine

• juni 2011
wel!
16
magazine
Zorgbelang adviseert zorgkantoren
over inkoop AWBZ-zorg
wel m a g
Zorgbelang Zuid-Holland heeft in april samen met de Zorgbelangorganisaties in Brabant, limburg
en Zeeland een advies gegeven aan de zorgkantoren van CZ voor de inkoop AWBZ-zorg
2012. Speerpunten in dit advies zijn het zorgleefplan, samenwerking met gemeenten, mensgerichte
zorg en samenwerking met cliëntenraden.
Ieder jaar krijgen de zorgkantoren geld van
de rijksoverheid om AWBZ-zorg in te kopen.
De zorgkantoren stellen ieder jaar een kwaliteitskader
zorginkoop op met daarin de eisen
die zij aan zorgaanbieders stellen. Zorgbelang
wil vanuit cliëntperspectief de zorgkantoren
adviseren over het zorginkoopbeleid. Met de
zorgkantoren van CZ bestaat sinds 2006 een samenwerkingsverband
waarin de Zorgbelangorganisaties
vanuit cliëntperspectief advies geven
over speerpunten in de zorginkoop. Zo is vorig
jaar geadviseerd om meer aandacht te besteden
aan de door de cliënt ervaren kwaliteit. Dit
heeft ertoe geleid dat deze zorgkantoren het
afgelopen jaar veel inzet hebben gepleegd op
het verkrijgen van een beter beeld van de kwaliteit
vanuit cliëntperspectief. We constateren
een toenemende aandacht voor de kwaliteit
van de zorgleefplannen en merken dat de zorgkantoren
investeren in regionaal overleg. Voor
de advisering voor het zorginkoopbeleid van
2012 hebben we voortgebouwd op de onderdelen
die we voor 2011 hebben aangedragen.
Het zorgleefplan
Nog steeds bereiken ons signalen dat het
zorgleefplan niet individueel wordt uitgewerkt
op basis van het geïndiceerde zorgzwaartepak-
Aandacht
voor mensgerichte
zorg
ket. Op onderdelen maken zorgaanbieders zich
er ons inziens makkelijk vanaf, bijvoorbeeld
door een standaard zorgleefplan te hanteren.
De Zorgbelangorganisaties willen dat het zorgkantoor
stimuleert dat zorgleefplannen altijd in
overleg met de cliënt (en/of vertegenwoordigers
van de cliënt) worden opgesteld. Daarom
hebben we het Zorgkantoor geadviseerd om
het zorgleefplan en de uitvoering daarvan
fasegewijs te koppelen aan de fi nanciering van
geleverde zorg. Voor 2012 heeft dit punt prioriteit.
Daarbij hebben we vier aandachtspunten
met name benoemd:
Zorg

• Benoem het als verplichting van zorgaanbieders
dat zij de cliënt (en/of vertegenwoordiger
van de cliënt) altijd betrekken bij het maken
van een persoonlijk zorgleefplan.
• Verplicht de zorgaanbieders om dit zorgleefplan
altijd door de cliënt (en/of vertegenwoordigers
van de cliënt) te laten ondertekenen.
• Verplicht de zorgaanbieder om een het plan
periodiek en op vaste momenten bij te werken,
waarbij aantoonbaar moet zijn dat dit is
gebeurd.
• Verplicht de zorgaanbieder om de cliënt bij
het actualiseren van het plan om advies te
vragen.
Samenwerking met gemeenten
Door ontwikkelingen in de zorg, zoals de
toenemende aandacht voor preventie en de
overheveling van onderdelen van de AWBZ en
de jeugdzorg, wordt een goede samenwerking
met gemeenten steeds belangrijker. Dit is nodig
om ervoor te zorgen dat zorg en ondersteuning
goed op elkaar aansluiten en dat er geen cliënten
tussen wal en schip vallen. In verschillende
regio’s is de samenwerking met gemeenten
inmiddels goed opgepakt. De Zorgbelangorganisaties
hebben de volgende aandachtspunten
meegegeven aan het Zorgkantoor om deze
samenwerking verder te optimaliseren:
• Samenwerking met gemeenten in het kader
van overheveling van taken uit de AWBZ naar
de Wmo. Deze samenwerking zien Zorgbelangorganisaties
graag vertaald naar concrete
afspraken met gemeenten en zorgaanbieders
over projecten op het snijvlak tussen AWBZ en
Wmo.
• Daarnaast verwachten de Zorgbelangorganisaties
een adviserende rol van de zorgkantoren
bij gemeenten als gaat om overdracht van
taken.
mensgerichte zorg
Zorgbelangorganisaties constateren dat er
momenteel veel aandacht is voor misstanden
in de instellingszorg. De cliëntervaringen die
in de media worden uitgelicht, liegen er niet
om. In de schaduw van deze problematiek zijn
er echter ook veel zorgaanbieders die actief
werken aan mensgerichte zorg als belangrijke
voorwaarde voor kwalitatief goede zorg.
Wij vinden het belangrijk om deze positieve
ontwikkeling te benadrukken en te versterken.
Daarom hebben Zorgbelangorganisaties de
zorgkantoren van CZ het volgende geadviseerd
om deze cultuuromslag te realiseren:
• Waardeer en honoreer programma’s van
zorginstellingen, gericht op het stimuleren van
een mensgerichte zorg.
• Stimuleer de zorginstellingen die geen plan-
Aandacht voor
de door de cliënt
ervaren kwaliteit
nen hebben op dit punt, om hier expliciet
aandacht aan te besteden.
• Geef bekendheid aan goede voorbeelden,
bijvoorbeeld door deze apart te vermelden op
de website van CZ. Ook de Zorgbelangorganisaties
willen hieraan bijdragen.
Samenwerking met cliëntenraden
Zorgkantoren en Zorgbelangorganisaties
maken afspraken over de manier waarop
cliëntenraden worden betrokken bij opzet en
uitvoering van het inkoopbeleid. Inzet van de
Zorgbelangorganisaties is dat cliëntenraden
voor het inkoopbeleid input leveren op wensen
ten aanzien van cliëntenparticipatie en beleid
rondom kwaliteitsindicatoren.
Kwaliteitskader Verantwoorde Zorg
Tot slot wordt ook verwezen naar het kwaliteitskader
Verantwoorde Zorg. Hiermee worden
bedoeld het kwaliteitskader Verantwoorde Zorg
voor de verpleging, verzorging en thuiszorg,
het kwaliteitskader Gehandicaptenzorg en de
Basisset Prestatie-indicatoren voor de GGz/
verslavingszorg. Voorwaarde voor het aangaan
van een contract moet zijn dat een zorginstelling
het relevante landelijke kwaliteitskader¹
toepast. De kwaliteitsnormen en de erbij
horende indicatoren gelden voor Zorgbelangorganisaties
als uitgangspunt en dus als basaal
toetsingskader voor de zorginkoop. Ook vinden
we de openbaarheid van gegevens rondom
cliënttevredenheid van groot belang.
Aandacht
voor goede
voorbeelden
• juni 2011
wel!
17
magazine

• juni 2011
wel!
18
magazine
Zorgbelang helpt
met vragen of klachten over de zorg kunt u terecht bij de afdeling Informatie en Klachtopvang.
In deze rubriek beschrijft een medewerker een voorbeeld uit de praktijk. In verband met de
privacy zijn namen en details gewijzigd.
ZO HEB JE EEN TANDARTS, ZO HEB JE ER GÉÉN
Zo heb je een tandarts, zo heb je er geen.
Dat overkwam vorige maand Kees Janssen,
50 jaar en vader van twee kinderen. Via via is
hij aan ons telefoonnummer gekomen en hij
klinkt zowel ongerust als boos. Per brief heeft
de tandarts hem uit de praktijk gezet, omdat
bekend is dat hij schulden heeft. En dat terwijl
hij de rekeningen van de tandarts altijd keurig
betaalt!
Zijn oudste zoon was nog met hem meegegaan
naar de praktijk om te verklaren, dat hij garant
stond. Kees had ook aangeboden alles direct
cash af te rekenen. De tandarts hoefde alleen
na een korte inspectie aan te geven hoeveel het
zou kosten. Maar neen, er was geen doorkomen
aan. Het fi nanciële administratiekantoor dat
de tandarts in de arm had genomen, weigerde
nota’s te innen bij mensen in de schuldsanering.
wel m a g
En daarom besloot de tandarts al deze patiënten
uit zijn praktijk te zetten.
Maar hiermee begaat de tandarts een fout. Dit
is geen geldig argument om iemand als patiënt
te weigeren. Kees zou een offi ciële klacht kunnen
indienen, maar we proberen het eerst met
een vriendelijke brief. Dat leidt tot een positief
resultaat. Kees heeft nog steeds zijn tandarts.
Hij betaalt cash en declareert de rekening zelf
bij de zorgverzekering.
Ook een vraag of klacht over de zorg?
Bel dan naar 0900 243 70 70 of mail naar
ik@zorgbelang-zuidholland.nl

Informatie en Klachtopvang
Iedereen die gebruik maakt van
gezondheidszorg of welzijnsvoorzieningen
kan bij de afdeling Informatie
en Klachtopvang terecht voor:
• Informatie over patiëntenrechten,
adressen van patiëntenverenigingen
en zorgvoorzieningen.
• Advies over de manier waarop u
een klacht kunt indienen, waarbij
rekening wordt gehouden met uw
situatie en uw voorkeur.
• Ondersteuning, bijvoorbeeld bij het
opstellen van een klachtbrief of door
een gesprek met een zorgverlener
of een klachtencommissie voor te
bereiden.
De afdeling Informatie en Klachtopvang
kan niet altijd een pasklare
oplossing bieden. De medewerkers
kunnen bijvoorbeeld geen medische
vragen beantwoorden. Ook doen zij
geen uitspraak of uw klacht in hun
ogen terecht is.
Per jaar krijgt de afdeling Informatie
en Klachtopvang ongeveer 3000
klachten en vragen van burgers in
Zuid-Holland. Ongeveer 20% van die
vragen en klachten gaan over huisartsen.
Vaak zijn mensen dan niet tevreden
over de behandeling, diagnose
of doorverwijzing. Maar ook klachten
over het niet kunnen vinden van een
(andere) huisarts komen vaak voor.
Over de telefonische bereikbaarheid
Wat vindt u van onze dienstverlening?
Zorgbelang Zuid-Holland streeft
voortdurend naar kwaliteitsverbetering
van haar dienstverlening. Uw
oordeel is daarbij voor ons essentieel.
Daarom vragen wij hierbij uw medewerking
aan ons eerste klanttevredenheidsonderzoek.
Graag horen wij
wat ú vindt van onze dienstverlening.
U kunt het ons laten weten door het
wordt wel structureel geklaagd, maar
niet zoveel als je zou verwachten
op grond van allerlei onderzoeken.
Wellicht zien mensen er geen heil in
om daarover een klacht in te dienen.
Ongeveer 15% van de klachten heeft
betrekking op ziekenhuizen. Ook hier
zijn mensen vaak niet tevreden over
de diagnose of een niet goed uitgevoerde
behandeling. Verder komen
klachten over bejegening relatief
veel voor. 10% van de klachten heeft
betrekking op de tandarts, meestal
op de behandeling. Soms moet
een behandeling opnieuw worden
uitgevoerd en dan moet de patiënt
opnieuw te portemonnee trekken. In
een volgende editie gaan we hier dieper
op in. De overige 55% is verdeeld
over allerlei zaken in de zorg met nog
enkele uitschieters in de thuiszorg,
De zorg
wordt
complexer
invullen van een vragenlijst. Deze
doelgroepspecifi eke vragenlijst vindt
u op onze website www.zorgbelangzuidholland.nl
- onder het kopje
Tevredenheidsonderzoek (linksbovenaan).
Vult u de vragenlijst liever
op papier in? U kunt deze opvragen
bij ons secretariaat, tel. (088) 929 40
10. Het onderzoek wordt uitgevoerd
GGZ, verpleging-en verzorgingstehuizen,
apothekers en zorgverzekeraars.
Een belangrijke trend in de klachten
is dat de dossiers ingewikkelder worden.
De zorg wordt steeds complexer
en in bijvoorbeeld ziekenhuizen
zijn steeds meer mensen betrokken
bij een behandeling. Dit maakt het
moeilijker om de juiste weg te vinden
als het gaat om het indienen van een
klacht. Wanneer klachten vaker voorkomen
bij bepaalde zorgverleners
gaat Zorgbelang daarover in gesprek
met de zorgverlener om oplossingen
te zoeken voor de problemen. Over
ernstige kwesties wordt de Inspectie
voor de Gezondheidszorg geïnformeerd.
Langs deze weg zorgt Zorgbelang
ervoor dat de klachten van
mensen over de zorg ook bijdragen
een het verbeteren van de zorg.
Er zijn steeds
meer mensen
betrokken bij een
behandeling
in samenwerking met het Verwey-
Jonker Instituut, dat onderzoek verricht
voor tal van opdrachtgevers. Wij
stellen het bijzonder op prijs als u aan
dit onderzoek wilt meewerken, zodat
wij met uw hulp onze dienstverlening
optimaal kunnen laten aansluiten bij
uw wensen. Alvast hartelijk dank voor
uw medewerking!
• juni 2011
wel!
19
magazine

• juni 2011
wel!
20
magazine
Reactief of proactief?
de reAcTie vAn WMo-rAden oP de Bezuinigingen in Hun geMeenTe
gemeenten in Nederland zien zich genoodzaakt
om bezuinigingen door te voeren.
Zorgbelang Zuid-Holland deed onderzoek
naar hoe Wmo-raden zichzelf positioneren in
de lokale discussie en besluitvorming over de
bezuinigingen op zorg en welzijn. Hoe zien zij
hun rol, welke maatregelen bepleiten zij en
hoe beoordelen zij de plannen van de gemeente?
En op welk moment en hoe worden
Wmo-raden door de gemeente betrokken bij
de besluitvorming?
wel m a g
Planvorming en besluitvorming
Van de 32 Wmo-raden, die aan het onderzoek
hebben meegewerkt zeggen 27 raden (85%),
dat er in hun gemeente de komende twee jaar
bezuinigd gaat worden op de Wmo. Aan hen
is gevraagd om ook de overige vragen in te
vullen. 3 Wmo-raden geven aan dat er geen
voornemens zijn om te gaan bezuinigen op de
Wmo, en 2 weten het niet. Deze 5 Wmo-raden
hebben de overige vragen niet ingevuld. In 80%
van de gemeenten bevindt de besluitvorming
zich nog in het stadium van agendavorming of
beleidsvorming. Hier hebben Wmo-raden dus
nog de mogelijkheid om het beleid te beïnvloeden.
In de overige gemeenten is men inmiddels
bezig met de vaststelling of uitvoering van de
bezuinigingsplannen.
Betrokkenheid en positie van Wmo-raden
Bijna alle Wmo-raden in Zuid-Holland zijn
betrokken bij de besluitvorming. Ongeveer de
helft van de Wmo-raden participeert op het
niveau van adviseur, op eigen initiatief dan
wel op verzoek van de gemeente. Ongeveer
een kwart van de Wmo-raden fungeert als
geraadpleegde: de gemeente vraagt hen om
hun mening, hun opvattingen over of visie op
Bezuinigen moet,
maar waarop is een
politieke keuze
bepaalde bezuinigingsvoorstellen. Het initiatief
hiervoor ligt bij de gemeente. Er is maar één
Wmo-raad die deelneemt aan de planvorming
en bezuinigingsvoorstellen uitwerkt (coproductie).
Opvallend is dat deze raad als meest
wenselijke positie het niveau van adviseren ziet.
Twee Wmo-raden zouden graag willen adviseren,
maar worden nu alleen geraadpleegd. Over
het algemeen echter zijn Wmo-raden tevreden
met hun positie. Een kwart van de Wmo-raden
zegt niet te weten welke andere partijen bij de
besluitvorming betrokken zijn. Daardoor missen
zij de kans om bij gedeelde standpunten
gezamenlijk advies uit te brengen en zo meer
gewicht in de schaal te leggen.
Aandachtspunten in het beoordelen van
plannen
In het beoordelen van gemeentelijke bezuinigingsplannen
letten Wmo-raden op bepaalde
aspecten. In de tabel ziet u welke aspecten door
veel Wmo-raden als belangrijk worden aangemerkt.
Opvallend is dat slechts een minderheid
van de Wmo-raden kijkt naar de mate waarin de
gemeente bezuinigingsmogelijkheden buiten
de Wmo heeft bekeken. Blijkbaar beschouwen
veel Wmo-raden de bezuinigingsopgave bin-
Wmo

nen de Wmo als een gegeven realiteit, terwijl
ook dit een politieke keuze is.
Bezuinigingsmaatregelen
Veel gemeenten én Wmo-raden vinden het een
goed idee om eigen bijdragen in te voeren of
te verhogen, te investeren in het ‘gesprek aan
de keukentafel’ en scherpere prijsafspraken te
maken met aanbieders. Maar waar gemeenten
vervolgens ook meer eigen inzet willen vragen
van de burger zelf en strenger willen indiceren,
zetten Wmo-raden liever in op voorzieningen
in bruikleen en een uitgebreider aanbod aan
algemene en collectieve voorzieningen. Wmoraden
bepleiten over het geheel genomen
overigens minder bezuinigingsmaatregelen
dan de gemeenten. De gemeenten overwegen
gemiddeld 7 maatregelen, de Wmo-raden
bepleiten er gemiddeld 4. Dit roept de vraag
op in hoeverre de (tegen)voorstellen van de
Wmo-raad voldoen aan de bezuinigingsopgave
in de betreff ende gemeenten. 40% van
de ondervraagde Wmo-raden krijgt ook zelf te
maken met de bezuinigingen. Bij een aantal is
dit in de vorm van een fusie tussen de Wmoraad
en andere adviesorganen. Andere Wmoraden
worden door de gemeente gekort op
hun budget.
Rol en activiteiten van de Wmo-raad
Gevraagd naar hoe Wmo-raden hun eigen rol
zien in het besluitvormingstraject, geeft 42%
aan dat zij belangenbehartiger van burgers
zijn. 29% ziet zichzelf als integraal beoordelaar
van de gemeentelijke plannen. Slechts 12%
ziet zichzelf in een meer onafhankelijke rol als
denktank of agendabepaler. Eén Wmo-raad
karakteriseert zijn rol als die van buitenstaander.
Zij hadden graag advies willen uitbrengen
aan de gemeente over de vraag of er überhaupt
wel bezuinigd moet worden op de Wmo. De
meeste Wmo-raden geven advies over de
conceptplannen voordat zij naar de gemeenteraad
gaan. Zo zegt één raad: “Op dit moment
willen we nog geen eigen suggesties doen. We
wachten de voorstellen van de gemeente af.”
Veel raden denken mee over mogelijke bezuinigingen
en besparingen door suggesties te
Wie lang wacht,
kan alleen nog kiezen
uit twee kwaden
geven. Eén raad zegt hierover: “We hebben een
visie (ongevraagd advies) uitgebracht over de
doorontwikkeling van de Wmo in relatie tot de
gemeentelijke bezuinigingen.” Een andere raad
zegt een kader te benoemen ‘op basis waarvan
wij uitwerkingen van maatregelen beoordelen’.
Eén platform voert op ludieke wijze actie tegen
de voorgenomen bezuinigingen. Zij doen ‘alles
wat helpt’ om de gemeente op andere gedachten
te brengen.
Positie Wmo-raden versterken
In veel gemeenten is de besluitvorming
rondom de bezuinigingen nog in volle gang.
Een deel van de Wmo-raden heeft een duidelijk
beeld van de rol die zij willen vervullen in dit
traject, een eigen visie op de bezuinigingen en
een plan van actie. Hoewel dit geen garantie is
voor succes, is het wel een belangrijke voorwaarde
om gehoord en erkend te worden als
een partij van wie de inbreng een meerwaarde
heeft in het besluitvormingsproces. Er zijn ook
veel Wmo-raden die een meer afwachtende
houding aannemen. Ze willen graag adviseren
over de conceptplannen of hierover geraadpleegd
worden, maar willen of kunnen geen
eigen visie of agenda neerleggen. Door lang te
wachten met het advies, loopt de Wmo-raad
het risico dat er alleen nog gekozen kan worden
tussen twee kwaden. Het is dan vaak te laat
voor het opperen van alternatieve maatregelen,
andere budgettaire keuzes of strategische lange
termijn afwegingen. Zorgbelang Zuid-Holland
biedt inhoudelijke ondersteuning aan een
aantal Wmo-raden. Er komt een handreiking die
helpt om een sterke positie in te nemen in deze
en toekomstige bezuinigingsdiscussies. Voor
meer informatie kunt u contact opnemen met
uw regioconsulent.
Top 5 van belangrijke aspecten bij het beoordelen van bezuinigingsplannen
• gevolgen voor de zelfredzaamheid van burgers 71%
• gevolgen voor de zelfredzaamheid van één of meer specifi eke doelgroepen 67%
• langetermijneff ecten van de maatregelen 50%
• mate waarin de gemeente zoekt naar nieuwe mogelijkheden en innovatieve oplossingen 42%
• onderlinge samenhang in het pakket van bezuinigingsmaatregelen 38%
• juni 2011
wel!
21
magazine

• juni 2011
wel!
22
Wat nou beperkt?
Vanuit de regie Noord/midden willen
we graag aandacht besteden aan
een inspirerend voorbeeld vanuit
het project “Kwetsbare groepen op
de kaart”: de informatie- en activiteitenmarkt
“Wat nou beperkt?” in
de gemeente Hillegom.
Ton Kalkman van het Platform VG-belang
Zuid-Holland Noord was de initiatiefnemer.
In samenwerking met een
groot aantal organisaties, waaronder
Zorgbelang, zijn er in de maand
april in de bibliotheek van Hillegom
allerlei activiteiten georganiseerd.
De bedoeling van dit project was om
kwetsbare groepen als verstandelijk
gehandicapten of mensen in de psychiatrie
ook eens op de voorgrond te
laten treden. Om deze mensen erbij
te laten horen, contact te laten maken
en elkaar te ontmoeten.
magazine
wel m a g
Naast de informatiemarkt waar veel
informatie over de VG, de GGz en de
deelnemende instellingen te vinden
was, vonden er ook allerlei activiteiten
plaats voor en door mensen met
een verstandelijke beperking of een
psychiatrische achtergrond. Er waren
inloopavonden waar mensen met
een verstandelijke beperking kennis
konden maken met de bibliotheek.
De oudervereniging KansPlus, een
vereniging van ouders en verwanten
van mensen met een verstandelijke
beperking, organiseerde inloopspreekuren
om vragen te beantwoorden
en mensen op weg te helpen.
Een ervaringsdeskundige vertelde tijdens
een informatiebijeenkomst over
de psychiatrie het verhaal ‘Ziekzijn en
weer opklauteren’.
Gedurende de hele maand april en
ook nog in mei was er in de bibliotheek
een doorlopende expositie van
creatieve werkateliers, met o.a. schilderwerken,
vitrines met serviesgoed,
vogelhuisjes, kleine kastjes etc. Verder
waren er diverse optredens, zoals van
Ratjetoe, een groep musici met psychiatrische
achtergrond. Mensen met
een verstandelijke beperking gaven
keramiekles aan kinderen. Ook waren
er voorstellingen van de Toneelgroep
Geen Idee, bestaande uit clienten
van het dagactiviteitencentrum GGz
Duin- en Bollenstreek,.
Het was al met al een bruisende
maand in de bibliotheek van Hillegom.
Twee andere gemeenten in
de Duin- en Bollenstreek hebben al
aangegeven belangstelling te hebben
voor dit project. Ook het grootste
deel van de samenwerkingspartners
heeft laten weten graag mee te doen
aan een vervolg. Dit initiatief verdient
zeker navolging in vele andere
gemeenten!
Zorgbelang Zuid-Holland feliciteert
Ton Kalkman van harte met zijn
Koninklijke onderscheiding, ontvangen
op 29 april jl. Ton Kalkman
is op grond van zijn ruim 35 jarige
verdiensten en inzet voor mensen
met een verstandelijke beperking
op lokaal, regionaal, provinciaal en
landelijk niveau benoemd tot Ridder
in de Orde van Oranje Nassau.
Regio
Noord
Midden
R
Rij

n
Regio
Rijnmond
Crisiskaart komt uit het dal
Goed nieuws voor crisiskaarthouders
in Rijnmond: de crisiskaartconsulent
komt terug. Acht uur in de week is
niet veel, maar genoeg om mensen
die al een crisiskaart hebben
te helpen met updaten van hun
gegevens. De crisiskaart is bedoeld
voor mensen die weten dat ze in een
psychische crisis kunnen komen. Op
de kaart staat wat er kan gebeuren,
hoe iemand het beste opgevangen
kan worden, welke afspraken er zijn
en wie contactpersonen zijn. Nieuwe
kaarten kunnen helaas nog niet worden
gemaakt.
“Heel ernstig”, vindt Renée Smulders,
“dat andere cliënten in Rijnmond
voorlopig geen crisiskaart kunnen
krijgen.” Smulders is projectleider van
het Landelijk Crisiskaart Informatie-
en Ondersteuningspunt (LCIO) bij
de landelijke patiëntenorganisatie
VO!CE. “Ik ken het project heel goed.
Rotterdam was altijd trots op zijn crisiskaart;
er zijn veel en professionele
kaarten gemaakt. Naar mijn idee was
het altijd een van de paradepaardjes
van de cliëntenbeweging in Rotterdam.”
Het LCIO heeft geprobeerd
fi nanciering te krijgen bij de gemeente
Rotterdam en aanbieders van
zorg. “Maar helaas zonder resultaat.
Nu zijn we bezig om met Zorgverzekeraars
Nederland te kijken of we
de crisiskaart onder de verzekerde
zorg kunnen krijgen. Dan zou er geen
probleem meer zijn, maar dat is een
lange weg, misschien wel drie jaar.
Voorlopig is de fi nanciering door het
land heen heel verschillend geregeld.
Eigenlijk is het onbegrijpelijk: de
crisiskaart is niet duur. Naar mijn idee
Doorbraak huisartsentekort
Barendrecht
Vanaf 1 september 2010 hebben
ruim 300 inwoners uit Barendrecht
gemeld bij het meldpunt Huisartsentekort
van Zorgbelang Zuid-
Holland. Zij gaven aan dat zij geen
beschikbare huisarts bij hen in de
buurt konden vinden. Inmiddels is
een deel van het probleem opgelost.
De inspanningen van Zorgbelang
hebben ertoe geleid dat er beweging
is ontstaan in het probleem
van het huisartsentekort in Carnisselande,
een relatief nieuwe wijk in
Barendrecht. Met de bouw van deze
Vinexwijk is in 1997 begonnen. De
wijk wordt door de A29 gescheiden
van het oudere deel van Barendrecht.
Vanaf eind 2009 kwamen er klachten
binnen bij de afdeling Informatie en
Klachtopvang van mensen die geen
huisarts in de buurt konden vinden.
Voor een deel van de 325 mensen
die zich de afgelopen tijd bij het
meldpunt Huisartsentekort hebben
gemeld is een oplossing gevonden.
Een huisartspraktijk uit Rotterdam-
Zuid, die meldde nog patiënten op
te kunnen nemen, zat binnen enkele
weken vol. Onlangs heeft een
bestaande praktijk in Carnisselande
een extra huisarts aangetrokken. Vanwege
tekort aan ruimte op de huidige
locatie kan deze nieuwe huisarts echter
slechts één dag per week nieuwe
patiënten ontvangen. Daarom zoeken
de huisartsen momenteel hard naar
nieuwe huisvesting om meer patiënten
te kunnen aannemen en de praktijk
structureel verder uit te bouwen.
Hoewel dit een bijzonder positieve
ontwikkeling is, is hiermee het tekort
werkt de crisiskaart juist kostenbesparend.
Een Brits onderzoek heeft
aangetoond dat mensen minder snel
en minder vaak worden opgenomen.
Dat leidt tot een kostenbesparing.
In Nederland zijn we bezig met een
onderzoek; de resultaten presenteren
we op ons congres in november. Het
is al wel duidelijk dat de kwaliteit van
het crisisplan mede afhangt van wie
de crisiskaart invult. Invulling door
een crisiskaartconsulent geeft betere
resultaten dan wanneer het plan is
opgemaakt door de eigen behandelaar.”
Voor informatie over de crisiskaart
kunt u contact opnemen met
Zorgbelang Zuid-Holland, afdeling
Basisberaad, T 010-4665962
aan huisartsenzorg nog niet geheel
opgelost. Voor de bewoners van het
oude gedeelte van Barendrecht is helaas
nog geen structurele oplossing
gevonden. Daarom blijft Zorgbelang
Zuid-Holland druk uitoefenen op de
zorgverzekeraars totdat iedereen in
deze regio een huisarts in de buurt
heeft.
Meldt u!
Om uw belangen te behartigen
kunnen we niet zonder u. Woont u in
Carnisselande of Oud-Barendrecht en
heeft u geen huisarts? Meldt u zich
dan bij het meldpunt.
Ttelefoon: (0900) 243 70 70 (werkdagen
9.00-17.00 uur)
E-mail: ik@zorgbelang-zuidholland.nl
• juni 2011
wel!
23
magazine

• juni 2011
wel!
24
magazine
Is de familie in zicht?
wel m a g
Kees van ’t Spijker zet zich al ruim tien jaar in voor de belangen van familieleden in de psychiatrie.
Zijn dochter lijdt aan schizofrenie. Nu deed hij samen met Zorgbelang Zuid-Holland Zuid
onderzoek naar wat familieleden verwachten van de psychiatrische zorg. Ruim negentig famifamilieleden vulden de onderzoeksenquête in.
Waarom wilde je dit onderzoek doen?
Ik ben lid van de familievereniging Ypsilon en
heb veel gesprekken gevoerd met anderen die
in dezelfde situatie zitten. Toch blijft de vraag of
andere familieleden ook onze ervaringen delen.
Een stokpaardje van mij is de woonsituatie van
cliënten. Die kan volgens mij veel beter afgestemd
worden op de vraag en beperkingen van
de cliënt. Maar ik weet niet of anderen dezelfde
tekortkomingen zien. Misschien vinden zij andere
zaken veel belangrijker. Het onderzoek zal
ook helpen bij het stellen van prioriteiten: waar
ga je het eerst werk van maken?
Wat vind je dat er misgaat met de familiebetrokkenheid?
In de gesprekken met de zorginstellingen
wordt wel geluisterd naar de familie, maar in de
praktijk verandert er vaak niets. Dit gebeurt op
het niveau van de familieraad, maar het overkomt
ook mensen die over de zorg voor hun
zieke familielid praten met hulpverleners. Als
de familie concrete oplossingen voor problemen
ziet, dan neemt de instelling die vaak niet
over. Bijkomend probleem is dat de instelling
voortdurend aan het reorganiseren is. Beloofde
verbeteringen worden daardoor uitgesteld.
Wat heeft het onderzoek opgeleverd?
We hebben nu voor het eerst harde cijfers
over verschillende aspecten van de zorg. Over
zeven thema’s hebben we vragen gesteld. Deze
werden allemaal belangrijk gevonden, maar
enkele thema’s springen eruit: de mogelijkheden
en onmogelijkheden van hulpverlening,
die voor familieleden vaak niet duidelijk zijn
en het belang van driehoeksgesprekken met
patiënt, hulpverlener en familielid. Sommige
schizofreniepatiënten zijn wantrouwend en
vertrouwen ook hun eigen familie niet. Hulpverleners
beroepen zich op privacyregels en zo
blijft de familie in het ongewisse. Die communicatie
moet veel beter tot stand komen. Een
driehoeksgesprek kan daarbij veel helpen.
De familie
als bondgenoot
Regio
Zuid

Verder hebben we gevraagd of de familieleden
die zeven aspecten van de zorg ook terugzien
in de dagelijkse praktijk. Helaas bleek dat niet
altijd het geval te zijn. Een voorbeeld: slechts
in een derde van de gevallen komt de hygiene
aan de orde in een gesprek. Als je kind er
onverzorgd bijloopt, doet dat pijn. Maar het
druist ook in tegen de gedachte van vermaatschappelijking.
Dit is voor veel familieleden
een precair onderwerp om te bespreken met
hun zieke naaste en daarom is de hulpverlener
vaak de enige die er iets aan kan doen. Juist in
een driehoeksgesprek is het een goed moment
om hierover afspraken te maken. Ik was ook
een keer positief verrast door de resultaten. Zo
blijkt er wel vaak aan familieleden gevraagd te
worden of zij de zorg voor hun naaste nog wel
aankunnen.
Wat gaat er nu gebeuren met het onderzoek?
Samen met Zorgbelang ga ik de resultaten
bespreken met de GGz-instellingen in de regio.
Te beginnen bij Yulius, want dat is de grootste.
We hopen dat zij werk gaan maken van alle
aanbevelingen.
En wanneer ben je dan echt tevreden?
De GGz-instellingen zouden familie als bond-
Thema’s die zijn onderzocht:
• het driehoeksgesprek
• informatie over (on)mogelijkheden hulpverlening
• crisissituaties en respijtzorg
• woonsituatie
• verhouding tussen patiënt en familie
• familievertrouwenspersoon
• afspraken maken
Er wordt wel
geluisterd, maar er
verandert niets
genoot moeten zien. Als je bezorgd bent over
je zieke familielid, dan is dat volstrekt normaal,
maar de hulpverlening vat dat nogal eens
op als kritiek. Veel beter is het om samen tot
oplossingen te komen en te voorkomen dat de
familie geen stem meer heeft. In de praktijk is
de afstand nog erg groot. Je ziet bijvoorbeeld
in de resultaten dat slechts een derde van de
familieleden een telefoonnummer heeft van de
behandelaar. De rest mag het bij het algemene
nummer proberen, maar daar gaat het regelmatig
mis. Soms is er over de patiënt nauwelijks
iets bekend, terwijl de cliënt al jaren in zorg is.
Het rapport Familie in Zicht is te downloaden
via www.zorgbelang-zuidholland.nl
Voor meer informatie kunt u contact opnemen
met Zorgbelang Zuid-Holland, regio Zuid. T:
0889294030 E: gvandelangenberg@zorgbelang-zuidholland.nl
Aanbevelingen voor zorginstellingen:
• Beschouw de familie als bondgenoot in de zorg.
• Maak gebruik van driehoeksgesprekken (triademodel).
• Maak beleid dat is gericht op de behoefte van familieleden, zoals het verstrekken van
informatie, aandacht voor (het herstel van) familieverhoudingen en het helder vastleggen
van afspraken.
• Bespreek consequenties van het zorgplan met de naastbetrokkenen, zoals de persoonlijke
verzorging en de consequenties van de behandeling.
• Creëer duidelijkheid voor familieleden over de hulp die de instelling biedt op alle relevante
levensterreinen.
• Betrek naastbetrokkenen ook op beleidsmatig niveau bij het maken van beleid op
relevante levensterreinen, bijvoorbeeld via een familieraad.
• Biedt ruimte voor een familievertrouwenspersoon.
• juni 2011
wel!
25
magazine

• juni 2011
wel!
26
magazine
Ouderenberaden
wel m a g
Het doel van het instellen van regionale ouderenberaden
is:
• Toetsen van projecten in het kader van het
Nationaal Programma Ouderen.
• Signaleren en benoemen van verbeterpunten
in de ouderenzorg.
• Ontwikkelen van ideeën ter verbetering van
de ouderenzorg (proactief).
Het instellen van een ouderenberaad in regio
Noord is succesvol verlopen Een ouderenberaad
bestaat uit maximaal 15 personen, inclusief
voorzitter en secretaris. Zij behoren tot de
groep (gezonde) ouderen, zijn actief zijn in
een netwerk en weten wat kwetsbare ouderen
nodig hebben. Het ouderenberaad wordt samengesteld
uit een zo divers mogelijke achterban,
inclusief allochtone ouderen en oudere
mantelzorgers
De taken van een ouderenberaad zijn:
• Signaleren van knelpunten in de zorg voor
(kwetsbare) ouderen.
• Bepalen welke knelpunten prioriteit hebben
om te worden aangepakt.
• Aangeven hoe het beraad aan de gesignaleerde
knelpunten aandacht zal schenken.
• Participeren in onderzoek door bij te dragen
aan verheldering van de vraagstelling, het
benaderen van de achterban en het helpen
vertalen van de resultaten naar de doelgroep.
• Mogelijkheden zoeken en stimuleren dat
er met de resultaten iets wordt gedaan ter
verbetering van de situatie van (kwetsbare)
ouderen.
Ook regio West start nu met drie ouderenberaden:
het Geriatrisch Netwerk Delft Westland
Oostland, het Netwerk Ouderenzorg Haaglanden
en de Kerngroepketen Kwetsbare Ouderen
in Zoetermeer. Ze worden opgezet met
ondersteuning van Zorgbelang Zuid-Holland.
Zorgbelang stelt vergaderruimte beschikbaar
met de daarbij behorende faciliteiten en geeft
secretariële ondersteuning. Inhoudelijk ondersteuning
wordt gegeven door mevr. Schelling-
Vink, regioconsulent in regio West. Zij is secretaris
van het ouderenberaad en onderhoudt het
contact met de geriatrische netwerken en RNO
West. RNO West is direct betrokken bij de opzet
van de drie ouderenberaden. De afstemming
met een bestaande werkgroep van het RNO
wordt nog uitgewerkt.
Het Nationaal Programma Ouderenzorg is eindig,
de zorg voor (kwetsbare) ouderen echter
niet. Daarom wil het ouderenberaad onderzoeken
hoe ouderen betrokken kunnen blijven bij:
• Participeren en toetsen van (al) goedgekeurde
projecten.
• Toezien dat knelpunten in de zorg voor
(kwetsbare) ouderen worden geïdentifi ceerd.
• Deze knelpunten bij de juiste instanties bekendmaken
met verbetersuggesties.
Dit met als einddoel verbetering van kwaliteit
van de zorg voor (kwetsbare) ouderen.
Regio
West

THeMABiJeenKoMST PPW
Woningmarkt loopt vast
Het Provinciaal Platform Wonen kijkt terug op een succesvolle bijeenkomst. De €33.000 maatregel heeft gevolgen
voor de woningmarkt. Veel woningcorporaties hebben de maatregel ingevoerd, maar andere weigeren. Wat zijn
de argumenten en hoe kijkt de Woonbond hiernaar? Wat merkt de burger van deze maatregel? En hoe groot is de
macht van Brussel?
De rol van Europa
Volgens de beschikking van de Europese
commissie over het staatssteundossier
moeten woningcorporaties
90% van met staatssteun gebouwde
huurwoningen (de ‘sociale sector’ met
een huur onder de €647,50) toewijzen
aan huishoudens met een inkomen
tot €33.000. Zij mogen maximaal 10%
toewijzen aan mensen met hogere
inkomens. Deze inkomensgrens is
niet Europees vastgesteld, maar Nederland
heeft zelf de kaders bepaald.
De maatregel is per 1 januari 2011
ingevoerd. Er zijn bezwaarschriften
ingediend bij de Europese rechter.
Een uitspraak wordt rond de jaarwisseling
verwacht, maar er lijkt weinig
kans op succes.
De gevolgen
Vanwege de economische crisis en
de huidige bezuinigingen is er meer
vraag naar betaalbare woningen.
Maar corporaties en gemeenten
hebben minder geld en grond om te
bouwen. Het gevolg is dat de woningmarkt
vastloopt: koopwoningen
worden slecht verkocht en huurwoningen
komen niet meer vrij. Gezinnen
met een inkomen tussen €33.000
en €44.000 dreigen tussen wal en
schip te vallen: het inkomen is te
hoog voor een sociale huurwoning en
te laag om te kopen of te huren in de
vrije sector. Er is onvoldoende aanbod
voor senioren en gehandicapten met
een inkomen tot €33.000.
Woningcorporaties
Woningcorporatie Vidomes heeft als
kritiek op de maatregel dat er geen
integrale aanpak is voor de totale
woningmarkt, dat een bezuiniging op
de huurtoeslag een extra last legt op
de zwakste schouders en dat hantering
van het kooprecht door corpo-
raties onvoldoende is doordacht. Een
positief element is de disciplinering
binnen de corporatiesector. Marktactiviteiten
moeten beter worden overwogen
en interne fi nanciële scherpte
is een must. Het seniorenbeleid van
deze corporatie is gericht op het
kennen van de woonwensen voor de
realisatie van een persoonlijk arrangement.
Zoals Langer in eigen woning
en ‘opplussen op maat’ of verleiden
tot verhuizen met een verhuispakket
en/of individuele bemiddeling.
De Woonbond
De Woonbond heeft voor mensen die
in problemen komen een meldpunt
ingesteld. Inmiddels zijn er 2500
meldingen geregistreerd, vooral uit
Noord- en Zuid-Holland. De bond
voert een lobby bij de rijksoverheid
om de inkomensgrens op te trekken
naar minimaal €43.000. Het blijkt dat
woningcorporaties verschillend met
de maatregel omgaan. In Noord-Bra
bant en Gelderland is de grens opgetrokken
naar €43.000. Men wacht af
of dit leidt tot sancties. Onlangs is een
motie in de Tweede Kamer aangenomen
om de grens te verhogen naar
€38.000 voor ouderen en mensen
met een beperking. Meer informatie
vindt u op www.ikwilookwonen.nl
Belangenbehartiging
Nederland heeft zelf de inkomensgrenzen
bepaald. Helaas zijn
maatschappelijke organisaties niet
betrokken bij de besluitvorming. De
informatie werd door de deelnemers
als zeer nuttig ervaren. Zij gaan
hiermee aan de slag binnen hun
gemeente en regionale netwerken.
Het PPW kan daarbij ondersteunen
door het geven van voorlichting en
een pro-actieve belangenbehartiging
bij gemeenten, provincie en woningcorporaties.
Geert Boevink
• juni 2011
wel!
27
magazine

Postadres:
Postbus 2148
2800 BG Gouda
Bezoekadres:
Stavorenweg 6
2803 PT Gouda
telefoon: (088) 929 40 10
fax: (0182) 524 214
e-mail: info@zorgbelang-zuidholland.nl