dpo_8471.pdf

01 1814 6349 UB AMSTERDAM

M E D I T A T I Ë N
OP H E T
L Y D E N
VAN
JEZUS-CHRISTUS.

M E D I T A T I Ë N
O P H E T
L Y D E N
VAN
JEZUS-CHRISTUS;
D I E N S T I G V O O R P A S T O O R E N ,
P R E D I K A N T E N , E N A L L E
W A A R E C H R I S T E N E N :
OPGESTELD DOOR DEN EERWAAR-
DIGEN VADER
THOMAS HELLINX;
In zyn Eeriv: Leven, Priester van de Orde
dar Predik-Heeren, te Alkmaar.
T W E E D E D E E L .
TE A M S T E R D A M ,
VooaT. C R A J E N S C H O T , BOEKVERKOOPER.
MET GOED KEUUNGE.

B E R I C H T .
rpbans genieten wy, door den Godlyken byftand,
het Ziel-vermaak, dit IP' Deel der MEDI­
TATIËN van den Eerwaardigen Vader THOMAS
H ELLINX den godsvrucbtigen Leezeren ootmoedig"
lyk aantebieden ; niet twyfelende of hetzelve zal,
gelyk bet P 1
' Deel, een gunflig onthaal gemeten,
aangezien dezelfde grondige Leering, rykheidvan
Zin, bondigheid, en /lichting, in één woord, alle
dezelfde fcboonheden , by aanhoudendheid, alömme
daarin dóórfïraalen. Geene mindere Vlyt dan in
het Ifl e
Deel hebben wy befteed, om dit Stuk de noo»
dige Verëischtms te geeven, te meerder, alzo het
voor een weldenkend Mensch eene groote vergenoeging
is wanneer zyne godsdienfïige poogingen gefnaakt,
en, door edelmoedige Goedkeuringen, eene
foort van belooninge erlangen. En, dewyl wy
des'dangaande geene reden hebben van ons te beklaa»
gen , verpligt dit ons deswege den Leezeren onze
dank betuigingen te doen !
Dan, aangezien hunne heufche infchiklykheid'zelfs
zich zo~verre hier uitbreidt, dat niemand, tot heden
, over eenige MISSTELLINGEN, die hier en
daar ingefloopen zyn, by den Drukker zyn beklag
gedaan heeft, zullen wy dezelven, aan het eindt
van dit Deel, ten toon /lellen, voor beiden de Dee.
len; ons vleijende , dat de verflandige Leezer zal
gelieven te overweegen aan hoeveele Mis/lagen de
Druk Pers eenen Scbryver, of Ndzietier , fomtyds
bloot ft èls, ondanks alk oplettendheid, en zulks wel
* 3- -2^11 eigen-

B E R I C H T .
eigenlyk, door nieuwe Mis/lellingen te vormen ^ nddat
alle Overzieningen reeds volbragt zyn.
Het verwonden dan niemand indien fommige
aanwyzing- letters der Texten verkeerd geplaatst
zyn: wy hebben zelfs eenige daarvan, naa den afdruk
des lVerk\ met leedweezen, in aanmerkinge
genomen, om dezelven te verbéteren, in geval van
een' tweeden Druk. Doch, zulks zal, denkclyk,
w.inder aan floot baar en dan wy, met reden, zouden
moogen duchten ; want, het zyn eigenlyk de
Godgeleerden die hierin bet meefle belang zullen neemen.
Dan, by Lieden van ver/land, geleerdheid,
en godsvrucht, heeft men het minfle te fcbroomen.
dies verwachten wy ,ten dien opzichte, eene Menfcblievende
toegeevendhcid , in overweeginge van de
moeilykheid deezer Onderneeminge, en wenfcben eenen
iegelyk , van gantfcher harte , de heilzaams
Vruchten daarvan te plukken , tot zyn eemvig
Heil !
TAFEL

T A F E L
D E R
MEDITATIËN.
Van het TWEEDE DEEL. ,
XXVII. Meditatie over Matt. 26. vs 48,
49, 50. Bladz. 1
XXVIII. over Joan. 18. vs. 4,
5, 6, 7, 8, 9. 17
XXIX. • 1
• over Joan. 18. vs. 10,
11. 33
XXX. • over Matt. 26 vs. 55,
5 z « . 18. vs. 13 ,
14. 94
XXXIV. » 1
• over Matt. 26. vs, 57. 111
XXXV. — over Matt. 26. vs. 58» 126
XXXVI. — ovtxMark. 14. vs.66,
67, 68. 142
XXXVII. — - over Mark. 14. vs. 69,
70, 71. 156
XXXVIH. over 22. vs. 60,
61, 62. 171
XXXIX. « over Joan. 18. vs. 19,
20. 187
XL. • • over Joan. 18. vs. 21,
22, 23. 206
XLI. • • over Matt. 26. vs. 59,
60. 225
XLII. over Matt. 26. vs. 60,
61, 62. 241
XLIII.

TAFEL DER MEDITATIËN.
XLIII. Meditatie over Matt. z6. vs. 63.
Bladz. 259
XLIV. - ••• over Matt. 26. vs. 63,
64. 275
XLV. ' over Matt. 26. Vs. 65,
66. 291
XLVI. —— over Matt. 26. vs. 67,
68. 307
XLVII.
XLVIII. ——.
0ver Matt. 27. rs. r.
over Matt. 27. vs. 3,4.
323
338
XLIX. " 11
• over Matt. 27. vs. 5,6,
»• 11
- over Mark. 15. vs. 1. 374
G O E D K E U R I N G .
Heb, met fmaak, en aandacht, geleezen dee*
ze MEDITATIËN in dit 2de DEEL, op
het Lyden van den Zaligmaaker, opgefteld door
den Eerwaardigen Vader Thomas Hellinx , van de
Orde der Predikheeren ,• dewelke ik zeer bekwaam
oordeele om den Menfchen op te wekken tot medelyden
, en alzo deel te hebben in Zyne Godlyke
Verdienden, en Zyne Glorie.
Gcge even te Antwerpen', deni/len December,
1779.
A. DE V R I E S ;
Licentiaat in de H. Godsgeleerdheid,
Canonik gra.
dueel, en Aartspriester ,
Boekkeurder.
MEDF

Pag. i
MEDITATIE N>
OP H E T L Y D E N
V A N
JEZUS-CHRISTUS.
ZEVEN - EN - TWINTIGSTE MEDITATIE.
Mat. 2.6. vs. 48. 49. 50.
Qui autcm tradidit eum Nu, die Hem verraadde,
dedk illis fignum , |^ had hen een teken gedicens:
quemcumque geeven,zeggende:denosculatus
fuero, ipfe^ melken ik kusfchen
eft , tenete eum. Et zal, die is het: grypt
confetti m accedens ad Hem aan. En terflond
Jefum ,' dixit : Ave tot Jezus koomende ,
Rabbi. Et osculatus zeidde hy: Wees geeft
eum. Dixitque groet Meester. En hy
iliijefus: Amice, ad %^ kttschte Hem. En Jequid
venifti? zus antwoordde hem:
|j ^ Vnc nd, waar toe zyt
** gy gekoomea ?
Elyk het vuilr met een weinig waters ligtelyk
VJT gebluscht .kan worden , wanneer hetzelve
eerst begint te ontbranden ; gelyk de Bafiliscus,
terwyl hy nog in het ei is, en de Rups, terwyl hy
nog in de pop (leekt, behooren vertreeden te worden
; alzo moet de zonde, terwyl zy nog in haare
geboorte is, gefmoort worden. Eene jonge Plant
kan ligtelyk by den wortel worden uitgetrokken;
maar, indien zy tot een groote boom is opgewasfen,
kan dezelve bezwaarlyk worden verzet. Op gelyke
wyze kunnen de Zonden, zolang zy in haare op-
II. DEEL. A komile

a ZEVEN-EN-TWINTIGSTE MEDITATIE OP HET
komfte zyn, met eenen kleinen arbeid uitgeroeit
worden; maar, indien zy den vollen wasdom bereikt
hebben, brengen zy den mensch t'elkens al verder
en verder in het verderf; immers, (a)als de begeerlykbeid
ontvangen heeft , gelyk de Apostel zegt,
brengt zy de zonde voort, en , de zonde voltrokken
zynde, baart zy den dood.
Befchouwt deeze waarheid in den Verraader Judas.
Eene ongeregelde begeerte tot het geld neemc
hem geheel in; eene begeerte, die hy behoorde te
dempen en te overwinnen. Maar, terwyl hy aan
zyne paallooze baatzucht den vollen teugel viert,
is 'er ook geen Schelmftuk zoo groot, hetgeen hy
zich niet durve onderwinden. Hierdoor wordt hy
niet alleen een dief; (b) maar de geldzucht vervoert
hem tot zoverre, dat hy den Overpriesteren zynen
dienst aanbiedt, om de Onnozelheid in hunne handen
te leveren: Hierdoor wierd (c) hy een leidsman
dergeenen die Jezus vangen zouden, en tevens een
fnoode God verraader, zonder dat iets in flaat is om
hem van zulk • een gruwelftuk af te trekken. Immers,
op denzelfden tyd was het verraad in zyn harte,
waarop Jezus hem de voeten wiesen; die voeten,
die vlug waren , om onnozel bloed te vergieten!
Deeze gelegenheid beezigde de Heiland, om hem
te vermaanen; (a) gylieden zyt zuiver; maar niet
allen, zegt Hy; en, om door den mond zyner Alweetendheid
hem verder te doen affchrikken, vervolgt
Hy: (b) die met My brood eet, zal zynen voet tegen
My opheffen, en, naderhand, (c) één van u lieden
zal my verraaden. By dit-alles, liet Hy hem het
fchrikkelyk wee ! hooren; en, daar alle deeze liefdaadige
waarfchouwingen hem niet konden beweegen,
wierd de Heiland - zelv over zyne zonde (d) ontroerd
O) Jak. r. 15. (£) Job. 12. 6. (O Aft. I. 16.
{/O Joh* *3.10. 18. 21. 2i.

LYDEN VAN JEZUS.CHRISTUS. 3
roerd in den geest ;ja, toen hy zyn verraad ten uitvoer
had gebragt, fprak Hy zynen Verraader op de
vnendelykfle wyze aan: zeggende: Vriend! waartoe
zyt gygekoomen? Woorden, voorwaar! die een diamante
hart hadden moeten vermurwen. Deeze Verraader
nu had zynen Meester aan den Overpriesteren
verkoft; maar ,hy had Hem nog niet geleverd -
dit moest nu nog uitgevoerd worden: by zocht dan
Hechts {afgelegenheid om hem te leveren. Nu deeze
zig opdeed, wilde hy ook geen oogenblik langer
wachten; en, opdat zyne gruwelyke onderneeming:
met zoude mislukken, en men zich omtrent denPerfoon
met zouden vergisfen, had hy den Soldaaten
(b) een teken gegeeven , zeggende : denwelken ik
kusjchen zal, die is het: grypt Hem aan.
Het was een oud gebruik by de Soldaaten dat,
wanneer zy eene onderneeminge van gewigt in het
oog hadden, zy malkanderen een teken of woord
gaven, om alzo gelykerhand het voornemen, dat
zy beraamd hadden, uittevoeren: dus zien wy al in
het boek der Rechteren,dat de kinderen van Israël
{c) een teken hadden beraamd met degeenen diezv
m binderlaage gefield hadden; dat, als zy de ftadzou*
den mgenoomen hebben, zy dan vuur zouden aan.
Jleeken, om door den hoog-opgaanden rook te toonen,
dat de ft ad veroverd was. Op gelyke wyze gaf
Judas den Soldaaten ook een teken, om, met vereende
handen den Heere Jezus aan te vallen, en te
dooden. De Jooden fielden een teken, het bloed
des Lams, namelyk, (J) aan beide de ftykn en bovendrempels
der deuren; opdat hunne' eerstgeboo*
renen van den (e) jlaanden Engel niet gedood zouden
worden; maar,Judas Heide hier een teken, om
(ƒ) het Lam Gods, om den (g) éénïggeboorenen Zoon ei
Ca)l Mat. 26. 16. 0) Mat. 26. 48. ( f) Jud. *>. ,3. &
A 2

4 ZEVEN-EN-TWINTIGSTE MEDITATIE OP HET
die in den fchoot des Vader''s is, om het leven te
brengen.
Veele redenen, of gisfchingen, zoude men konnen
bybrerfgen, waarom Judas dit teken heeft gegeeven:
voor eerst, omdat Jezus veel geleek naar den Apostel
Jakobus den minderer, gelyk fommigen willen;
ten anderen, omdat de Heere Jezus, die wel aan
de Overpriesteren en derzelver Dienaaren bekend
was, dewyl Hy (cf) dagelyks in den Tempel kerende
was, en de Dienaars-zelv beleden hadden, dat (&)
nooit mernch zoo gefprooken had; maar echter niet
aan de Romeinfche Soldaaten , die, Heidenen zynde,
weinig of niet met Jezus hadden verkeerd: hierom
nu mogten zy in den nacht, door eene al te
groote drift, mogelyk eenen van zyne Leetlingen,
in zyne plaatfe,aangrypen,en alzo den toeleg verydelen.
Judas wilde hiermede zeggen: daar moet
niet gemist worden in denPerfoon dien wy vangen
willen: ik zal Hem dan omhelzen en kusfchen;ik zal
my in zyne armen werpen, en Hem om den hals
vliegen; hier uit zult gy Hem kennen, en, eer Hy
op iets kwaads verdacht is, gevangen kunnen neemen
; (c) leidt Hem dan ook voorzicbtiglyk. Het was
hem, gelyk ook aan de Dienaaren van de Overpriesteren
, bewust, dat Jezus, op andere tyden , meermaalen
hunne handen ontfnapt was; hy waarfchouwde
hen dan hier, dat zy op hunne hoede zouden zyn,
en zich Hem niet laaten ontloopen; om dus hierdoor
zyn loon niet te misfchen Mogelyk beeldde zich hier
de Verraader in, dat Jezus van het Volk, hetwelk
Hem aankleefde, zoude verlost worden ; of, dat Hy,
door het een of ander wonderwerk ,zich vry zoude
maaien; en, aelyk Samfon, zyne boeijen en (d)
banden als webbedraaden breekt en. Hierom zorgde
(a Mark- 14. 49- O) Toan- 7> A-6.
(

LYDEN VAN JE2US-CHRISTUS. S
hy ook, dat Jezus geen agterdocht van het verraad
zoude krygen , en kwam daarom in fchynvan vriendfchap
, om dus zyn boos hart voor Jezus, en zyne
mede-Apostelen,te verbergen; hierom koos hy dan
het grootfte teken van vriendfchap, liefde, vrede
en eerbiedigheid; namelyk,den kusch, om dus zyn
fnood voorneemen, onder den dekmantel van minzaamheid
, te verbergen; maar, helaas! weinig dacht
hy,dat hy met Hem te doen had,die (V) de nieren
en het harte doorziet, en die hem alreeds zyn verraad
ontdekt had.
Het teken dan was een kusch;een teken, hetwelk
vry was van de minfte achterdocht; een teken van
hoogachtinge en eerbiedigheid, waarmede de Onderdaanen
hunne Overheden , en de Leerlingen,
hunne Leeraaren plagten te eeren. En, gewis, daar
dit teken van ouds een teken was van liefde en
eerbied, zullen de Leerlingen van Jezus Hem, als
hunnen Leeraar en Meester,ook wel gekuscht hebben;
des zoude dit teken, deeze kusch, de wezenlyke voorboode
van zyn verraad, vry van alle argwaan zyn;
en alzo misbruikte die Verraader dit eerbiedig teken
tot een allerfnoodst einde.
Het kusfchen is van ouds, by verfcheidene gelegenheden,
tot eerlyke inzichten gebeezigd geweest:dit
teken van liefde en toegenegenheid wierd gebruikt,
wanneer goede Vrienden van malkanderen moesten
fcheiden, verzégelende het laatfte vaarwel met eenen
kusch: dus(£) heeft Laban zyne Zoonen en Dochteren
gekuscht,toen zy wech zouden trekken, enOrpba
haare (c) Schoonmoeder. Dus leezenwyook, dat,
wanneer Elizéüs Elias zou volgen, hy zeidde: (d)
laat my eerst mynen Vader en Moeder kusfchen; en
zo zal ik u volgen. Wanneer Paulus van de Ephezerer;
Cd) Jer. 20. 12. (5) Gen. 31. 55.
{e) Ruth. 1. 14. (d) 3 Reg. ip. 20.
A 3

6 ZEVEN-EN-TWÏNTIGSTE MEDITATIE OP HET
zeren affcheid nam, (a) vielen zy allen Paulus om den
hals, en kuschten hem. By de wederkeeringe uit een
ander iand, en by de ontmoetinge , wierd de kusch
mede gebeezigt;dit bleek in Efau,die zynen Broeder
Jakob (£) om den hals druktenen kuschte i dus
(c) htschte Jofeph mede alle zyne broederen.
De kusch was ook een teken van eene onderlinge
verzoeninge; (d) dus kuschte David Abfalom , wanneer
hy, door Joab, met hem verzoend was.
De kusch wierd mede gegeeven tot een teken van
liefde; gelyk Jakob zynen Vader Izaak kuschte, (e)
en zyne beminde Rachel, en alzoo kuschten David
e n
(ƒ) Jonathas elkander en.
Deeze kusch was ook, als een teken van liefde en
eenigheid,byde eerfte Geloofsgenooten in gebruik,
waarvan Paulus in zynen Brief tot de Romeinen,
aan het i6den,en tot die van Korinthen,en die van
Thcsfalonika,gewag maakt; hiervan meldt mede de
Apostel Petrus in zynen eerften Brief 5 lloofdftuk,
14 vers. Lang is dit gebruik in de eerfte Kerke geweest,
gelyk blykt uit den Martelaar Juftinus, die
in zyne tweede verantwoordinge zegt, dat de Gemeente
malkanderen vóór de Communie kuschten,
en haare gebeden meteenen kusch beflooten; welk
gebruik nog in weezen is by fommige Oosterfche
Kerken.
De kusch wierd mede gebruikt tot een teken van
eerbied, onderdanigheid en onderwerpinge, en is
daaróm aan de Hoven der Vorften nog in gebruik
die hunne handen laaten kusfchen.Dus leezen wy ook
dat Samuël,Saül tot Koning gezalfd hebbende,(g)
hem kuschte, ten teken van onderdanigheid, en eerbiedigheid
; doch, deeze kusch van onderdanigheid en
00 Aft. 20. 37. (£) Gen. 33. 4. CO Gen. 45. 15.
(d) 2Reg. 14. 33. (O Gen. 27. 27.
{/) Gen. 2p—11. ( g) 1 Reg. 29. 41.
eer-

LYDEN VAN JEZUS-CHRISTUS. 7
eerbied,wierd niet-alleen op eene burgerlyke,maar
ook op eene godsdienftige wyze gebruikt:dus gaven
de Heidenen kusfchen aan hnnneAfgoden,en wan»
neer zy hunne Afgoden met den mond niet konden bereiken,
kuschten zy hunne eigene handen, en wierpen
deeze kusfchen den Afgoden toe,gelyk duidelyk blykc
uit de woorden, van den Heere God aan Elias: (a)
Ik heb my in Israël zeven-duizend mannen doen overblyven,
die hunne kniën voor Baal niet geboogeu
hebben, en welker mond hem met geen handkuscb
heeft aangebeden.
Dit bedoelt Job mede, daar hy zegt, dat hy de
(£) Zonne en Maarte, die fommigen als Godheden
aanbaden, niet met zyne hand gekuscht heeft. Die
zo heilig teken nu misbruikt hier Judas: door den
kusch verklaart hy den Oorlog; door het teken van
Vrede , verbreekt hy den Vrede , dit teken van
liefde gebruikt hy tot een teken van verraad; want,
(V) tot Jezus koomende, zeidde hy: wees gegroet,
Meester, en hy kuschte Hem.
Het was by de Jooden eene gewoonte van , wanneer
men eerst by iemand kwam, eikanderen te
groeteri, en veel geluks te wenfehen; eene gewoonte,
waarvan in de H. bladeren dikmaals gewaagt wordt;
de Heiland zelv zeidde tot de Vrouwen, (d) weest
gegroet. Het was deeze gewoonte, die Judas hier
volgde. Had ooit David, immers nu had hy reden
om te zeggen : (e) Zyn aangezicht is zonder gramfebap,
zyn hart is om my aan te randen: zyne woorden
zyn zachter dan olie; doch, V zyn felle fchichten.
Judas fpeelt hier de rolle van de uiterfte geveinsdheid;
hy wenscht Jezus, als het ware, alles goeds,
op wiens verderf hy uit was: hy noemt Hem Meester
, wiens leerling hy niet meer wilde weezen: hy
OO 3Reg. 19. 18. (Ü) Job. 31. 26. 27.
(O Mat. 26. 49. 00 Mat. 28. 9. (e) Ps. 54. 2a.
A 4
was

8 ZEVEN-EN-TWINTIGSTE MEDITATIE OP'HET
was nu een leerling geworden van een' anderen
Meester, van (#) den Duivel die in hem voer. Wel
te recht zegt de wyste der Vorften: (£) een mensch,
die met vleijende en geveinsde woorden tot zynen
Vriend [preekt, fpant een net voor zyne voeten. De
zoete woorden van Judas waren een recht net, om
Jezus te vangen, en te verraaden. Die godlooze
Verraader volgde hier het voorbeeld van den dapperen,
doch, trouwloozen Joab, die mede (c) tot
Amafa zeidde: wees gegroet, myn broeder, en hem
ondertusfehen het verraaderlyk zwaard in zyn ingewand
joeg. Op gelyke wyze tracht Juuas mede, als
eenen Joab, met de eene hand te ftreelen ,en met de
andere te moorden: hy zegt: wees gegroet, myn
Meester: myn Meester, zegt hy, om kwanswyze
zyne liefde en genegenheid te toonen, als of hy
zeggen wilde; ik zie , lieve Meester! dat deeze bende
Soldaaten U vangen , en uit onze armen rukken
zal; ik vrees, dat ik U zal moeten verhaten; vaar
wèldanük wensch U alles goeds Igeef my nog een
kusch voor 't laatfle vaarwel! en hy kuschte Hem.
Het grondwoord, betekent niet-alleen eenen enkelen
kusch; maar eene fterke kusfehinge, met herhaalinge:
Judas ftelde zich dan aan, als of hy van Jezus
niet konde afgefcheurt worden, en niet dan met het
grootfte hartzeer Hem verhaten, ö Heiligfchendige
kusch! door het onderpand van gunst, brengt hy Jezus
eene wonde toe; door de pligt van liefde, vergiet
hy zyn bloed; door het teken van vrede, berokkent
hy zynen dood. Judas toonde hier, dat hy
een bondgenood was van dat Volk, waarvan Jeremias
zegt: (d) Hunne tong is een fcherpe pyl, en
[preekt bedriegelyk : Zy hebben den vrede in den
mond, als zy met bunnen evennaasten fpreeken; maar,
in 7 verborgen leggen zy hem laagen.
(«) Joan. 13. 37. (V) Prov. 29. 5^
lf) i Reg. 20. 9. (V; Jer. 9. Z.
Schoon

LYDEN VAN JEZUS-CHRISTUS. 9
Schoon Judas dan den Heere Jezus zulk een'verraaderlyken
kusch gegeeven had, echter heeft Hy,
welverre van zich te wreeken, Hy, (a) die, als
Hy kwaalyk bejeegend wierd, niet kwaalyk wederom
[prak: als Hem lyden aangedaan wierd, niet
dreigde: zyne wangen den Verraader niet onttrokken
; noch hem met eene fcherpe berisping bejeegend;
Hy nam den kusch aan, omhelsde daarenboven
zynen Verraader, drukte hem aan zyn harte,
fprak hem op de vriendelykfte wyze aan, met eene
benaaminge,bekwaam, om een fteenen hart te vermurwen:
Vriendl zegt onze lydende Jezus, (F) waar'
toe zyt gy gekoomen? Een wraakgierige Lamech,
die eenen man doodde, (V)om eene wonde , en eenen
Jongeling, om eene ftriem , zoude zich hierop eene
gevoelige wyze ge wrooken hebben: Petrus zoude dit
ongelyk bedecht hebben met zyn zwaard: (d*) Jakobus
en Joannes zouden, om Judas te vérpinden, vuur
van den Hemel gewenscht hebben te daalen ; maar
(e) Jezus, die zachtmoedig en ootmoedig van harte
is,doet(/) zynen mond niet eens open, om te fchelden
, ofte lasteren; Hy weigert Judas geenen kusch;
ja, Hy zoude hem de vergiffenisfe niet geweigere
hebben, hadde hy maar tot inkeer willen komen ;
daarom noemt Hy hem Vriend, om te toonen, dat
Hy hem nog een genegen en vriendelyk hart toedroeg,
en dat 'er voor hem nog hoop van vergiffenisfe
was. Vriend, zege Jezus , als of Hy wildezeggen
: Vriend! die Ik uit zoveele duizenden tot
mynen Apostel en gemeenzaamen vriend heb verkooren
, en met zoveele weldaaden heb opgehoopt;
waartoe zyt gy gekoomen ? Moet in U, myn Vriend!
de Godfpraak van David , die eeuwen te vooren
van dit verraad gewaagde, vervult worden ? Ja: het
is
(a) i Pet. 2. 23. (£) Mat. 26. 50. (V) Gen. 4. i3.
(d) Luk. 9. 54. (e) Mat. ti. 29. (ƒ) Ifaï. 53.7.
A 5

io ZEVEN-EN-TWINTIGSTE MEDITATIE OP HET
is van U, van welken deeze Propheet zeidde: (V)
Ook myn zonderlinge vriend, op voien ik betrouivde,
die myn brood at, heeft my floutelyk met den
voet getreeden.
Maar, opdat Judas niet meenen zoude, dat zyn
verraad aan Jezus niet bewust was, voegt de Heiland,
volgens de aanteekeninge van Lucas, 'er by:
(£) hoe ! Judas, verraadt gy zoo den Zoone des menfchen
met eenen kuscblRzd de Heiland hem hunne
onderlinge vriendfchap en ommegang herinnerd, nu
maakt Hy hem zyn beroep en pligt indachtig; als of
Jezus wilde zeggen: Juda, die den naam draagt van
Belyder, wordt gy uws Heeren Verraader! (V) Elia
noemde haaren Zoone Juda , tot teken van lof en
dankbaarheid , en zult gy de ondankbaarfte aller
menfchen worden ? Gedenkt gy niet aan uwen naam,
welken U ter gedagtenisfe, en uit wensch van den
Mesfias, die uit den Stam van Juda moest gebooren
worden, gegeeven is ? Zult gy uwen naam zoo ontceren,met
den Mesfias-zei ven te verraaden? Gedenk
aan den Aartsvader Juda, die zo yverig voor Jofcpb
(jT) zynen broeder pleitte, om hem van den dood te
verlosfen: en zult gy dan, Juda, My, uwen Broeder,
uwen Heere en Meester ter dood leveren? Uw naam
betekent ook Belyder; belydt dan uwe boosheid ;
fmeek nog om barmhartigheid ,en uw naam zal nog
tot zegeninge blyven.
Geene middelen, voorwaar ! zullen 'er geweest
zyn, dewelke Jezus niet beezigde om Judas te behouden
; maar, zyn hart was verëeld, en zyn gewisfen
toegefchroeid ,• immers, indien het van ys hadde
geweest, dit (è) verjlindend vuur zoude het hebben
doen fmelten; indien van yzer, de Zeilfteen
zoude het naar zich getrokken hebben: het was dan
kou-
r» Ps. 40. 10. Q) Luk. 22. 48. (V) Gen. 29. 35.
(X) Gen. 37. 26. (e) Heb. 12. 29.

LYDEN VAN JEZUS-CHRISTUS. ir
kouder dan ys,harder dan yzer,dewyl hy,ondanks
dit alles, niet vermurwt wierd. Ach I Heere! één enkel
O) aanzien, waarmede Gy Petrus aanzagt, veranderde
zyne oogen in eene beek van traanen; de
harten van Kleophas en zynen reisgezel brandden
(£) terwyl gy met hen fprak;ééne enkele ftraal van
Uwe klaarheid, deed de yskoude Ziele van Paulus
fmelten ; maar, noch de kracht van 't wonderwerk,
door 't woord ik ben 7,noch de kusch,dien Gy,ö Jezus,
hem gaaft, was in ftaat om het hart van Uwen Verraader
te beweegen. Ach! welk eene heevige fmert moet
dit niet geweest zyn, voor het hart van onzen lydenden
Jezus; daar Hy van zyn' eigen leerling en
vriend verraaden wierd! immers, wanneer iemand,
onder fchyn van vriendfchap, ons eenig kwaad berokkend
, treft ons zulks heviger; Ja, veel fmertelyker valt
het ons, wanneer iemand, denwelken wy veele weldaaden
beweezen en teder bemind hebben, het goed
met kwaad vergeldt. Wanneer de eerfte Roomfche
Keizer, Julius-Ccefar, op het Raadhuis, meteen
doodelyk moord-geweer aangetast wierd, was hy
weinig verwonderd, dat Casfia, zyn doodvyand, zich
onder de moordenaaren bevond ,• dewyl hy van
eenen vyand niets dan kwaad te verwachten had;'
maar, wanneer Brutus , dien hy tot eene hooge
waardigheid verheven had, hem naderde, om hem
te doorfteeken, wierd zyn hart met eene uitermaatige
fmerte vervult. Die groote Vorst gaf eene bittere
zucht,zeggende: en gy ook, myn Zoon Brutus!
als of hy zeidde: is dit myn loon? Heb ik dit op u
verdient ? Denkt dan eens, welk-eene pynelyke fmert
onze lydende Jezus gevoeld heeft, daar een Man,
dien Hy tot zynen ApoStel, Vriend, en Beursdrager
had verkooren, de eerfte is om Hem aan te vallen
en te verraaden.
CO Luk. 22. 61—62. O) Luk. 24. 32: »
De

12 ZEVEN-EN-TWINTIGSTE MEDITATIE OP HET
De Koninglyke Propheet David, dit in den Geest
voorziende, kon zich niet wederhouden van ,in den
naam des Heilands,hierover te klaagen: (a) indien
myn vyand my gefcholden hadde , ik zoude het
verdraagen hebben, en zo degeene die my baatte, my
trotfelyk bejegend hadde, ik hadde my voor hem mogen
wachten.
Waren de Schriftgeleerden en Pharizéè'n tot my
gekoomen, om my te verraaden en te leveren, ik
zoude gedacht hebben: zy zyn myne vyanden, die
reeds zoveele jaaren dorflenden naar myn bloed zyn
geweest; Qb) maar gy,myn éénsgezinde, myn raadsman
en bekende vriend, die gisteren nog myn Apostel
en leerling waart, maar heden de hoofdman
en aanleider zyt van die my vangen; (c) Gy, die met
my te zamen de zoete fpyzc naamt, dien ïk myn
vleesch tot fpyze, en myn bloed tot drank gaf, gy
my nu te leveren in de handen der bloedgierige
menfchen!
Zo verfoeilyk en affchrikkelyk de verraadery en
de geveinsdheid van Judas was, zo beklaageiyk is
het, dat Judas nog zoveele leerlingen en naarvolgeren
vindt in de Waereld; immers, hoeveelen zyn
'er, die, om met de woorden van David te fpreeken,
(d) bedrieglyk zyn met hunne lippen, en met
een dubbel harte fpreeken, die van binnen wreede
Nero's zyn , en van buiten deugdzaame Cato's
fchynen. Dit is heden eene waereldfche Staatkunde
geworden; indien men hier in onderweezen is,verftaat
men zyne waereld ; immers, bedrog, ontrouw ,
geveinsdheid , en dergelyke uitbroedzeis van de
Helle , zyn zo algemeen, dat het als iets nieuws is
een'oprecht'Menschte vinden. Wy mogen heden,
met Paulus, wel zeggen; (e) daar is niemand die
goed
Ca) Ps. 54. 13. CO — H- CO — J5«
(

LYDEN VA^N JEZUS-CHRISTUS. 13
goed doet, en oprecht is, daar is 'er ook niet één.
Zy pleegen bedrog met hunne tongen ; vergif der
adderen is onder hunne lippen ;want, gelyk een adder
zyne tanden begraven heeft in 't tandvleesch ,
alzo weet ook de Geveinsden zyne boosheid in
zyn hart te verbergen. Te recht dan heeft Salomon
ons voor zulke Snoodaarts gewaarfchouwd,zeggende
: (d) wanneer hy u vriendelyk toe/preekt, ge~
looft hem niet: want, daar zyn zeven fchalkheden
in zyn hart; dat is, gruwelyke gedachten, en kwaade
praftyken. Immers, zien wy niet dagelyks, hoe
veelen,onder een vriendelyk gelaat,een toornig en
wraakgierig harte verbergen?
De Mensch zal dikmaals voorwenden , vol van
liefde en zachtmoedigheid te zyn; terwyl hy intusfchen,van
haat en afkeerigheid brandt,zynde zyne
woorden, even gelyk die der Hoeren, van welke
Salomon zegt: (b) Haare lippen zyn eene druipende
honigraat, en haare keel is gladder dan olie. Maar,
haar einde is bitter als alfem, en fcberp als een
tweefnydend Zwaard. Onder een vriendelyk gelaat
het vyandelyk hart verbergende, zyn zy even als
gewitte graffleden, gelyk de Heiland ook de Schriftgeleerden
en Pharizéën noemt, (c) die van buiten
fchoon fcbynen ; maar van binnen vol geveinsdheid
en boosheid zyn. 'Er worden geene gevaarlyker menfchen
gevondemgeene (langen, geene gedrochten zyn
zo verdervelyk; geen pest is zo te vlugten, als zodanige
Geveinsden; dewyl zy de menfchelyke t'zamenleevinge
vergiftigen; want, hoe kan men met foortgelyke
menfchen veilig verkeeren en omgaan, die
vuur in de eene , en water in de andere hand draagen?
Wat ons dan aangaat, ons,die naavolgers zyn
van den oprechten en ongeveinsden Jezus,laaten wy
eenen
ia) Prov. 26. 25. (b) Prov. 5- 3-
(f) Mat. 23. 27,28.

14 ZEVEN-EN-TWINTIGSTE MEDITATIE OP HET
eenen affchrik hebben voor die heillooze Zonden *
laat ons nimmer, onder fchyn van vriendfchap, verraderye
bedekken; want, van dezulken heeft de
Heere God een' afkeer: (a) van den bhedgierfaen
en bedrieger heeft de Heere een grouwel. Laaten
wy dan die helfche loosheid doemen ; die kunst
word alleen geleerd in de Schoole van Judas, wiens
naam een vloek geworden is; en in die van den
Duivel, die den menfche ftreelt, om hem te verleiden
;gelyk bleek in onze eerfte moeder Eva. Voor
ons is 'er niets heilzaamer, dan de iesfe van den
Apostel Petrus te volgen: (b) legt dan af alle ondeugd,
en alk bedrog en geveinsdheid: dus zullen
wy waarlyk in den Heere mogen roemen, dat wy
onder het getal zyn van die , waarvan de Propheet
Sophonias voorzegt: (V) het overblyfzel van Israël
zal geene boosheid meer bedryven; in hunnen mond zal
geen bedriegelyke tonge gevonden worden. Laat ons
alle onze krachten infpannen , om alle bedrog en
veinzerye te verzaaken; opdat wy, met Job, moogen
zeggen: (d) Indien ik met valshartigheid gewandeld
heb, en myn voet gefield heeft om bedrog te
pleegen, laat God my opweegen in eene getrouwe
meegfchaale ,en kennis neemen van myne oprecht ikheid.
Laaten wy altoos gedenken, dat wy Leden
zyn van Jezus-Christus, van denwelken de Propheet
zegt; dat 'er (V) geen bedrog in zynen mond
ts geweest. Deeze Jezus heeft ons een voorbeeld
naagelaaten , opdat wy zyne voetftappen zouden
volgen; met één woord, laaten wy, van alle geveinsdheid
en dubbelzinnigheid vyanden zynde, naar de
oprechtigheid ftaan, intreedenden de voetftappen van
Natbanaël, die uit den mond van Jezus deezen lof
heeft ontvangen : (ƒ) Ziet-daar eenen oprechten Israëliet,
00 Ps. 5- 7. (O 1 Pet. 2. 1. O) Soph. 3. 13.
00 Job. 3i. 5,6. (0 Jef. 53. 9. CQ Joan. 1. 47.

LYDEN VAN JEZUS-CHRISTUS. 15
raëliet, in denwelken geen bedrog is. Dit doenden
hebben wy hier deezen troost, dat wy verciert zyn
met het livery en het merkteken der kinderen
Gods, en burgeren des Hemels, en dat wy verzekerd
zyn van onze Zaligheid; want, om met de
woorden van David te eindigen: (a) de rechthartigen
en oprechten zullen voor Gods aanfchyn wooneri.
Amen.
G E B E D .
Wy verfoeijen, en doemen, ö verraadenen Jezus!
het doemwaardig gruwelftuk, waarmede Gy van den
trouwloozen Judas, Uwen beminden leerling, verraaden
wierd. Ach !Mogte Hechts een gering deeltje
van het allerfmertelykst gevoel dat Uw lydend
harte, door dit verraad, doorgriefde, onze ongevoelige
harten treffen! Hierdoor geraakt, zouden wy
het fnoode wanbedryf van Uwen leerling, met oprechte
traanen befchreijen , en Uw leed eenigermaate
verzachten. Gelyk dit allerzondigst voorbeeld in
ons eenen heiligen haat en af keer, jegens dien ontmenschten
Verraader, veroorzaakt, ftort dus ook
tevens, ö mishandelde Jezus! in onze harten een
onverzettelyk affchuuwen van alles wat naar bedrog
, geveinsdheid , trouwloosheid , en verraad
zweemt. Gun ons dan ook deeze genade , dat wy
nooit eenige ontrouw voeden dan alleen jegens de
verdorvene Waereld, ons-zeiven, en onze Zielevyanden
! Nimmer hebbe verraad in onze harten
plaatfe, gelyk in Judas: Maar, dat onze oogen,
wanneer wy, door trouwloosheid, en overtreedinl
ge tegen U gezondigd hebben, door traanen van
boetvaardigheid, met Petrus, onze misdagen voor
V moogen belyden ! Geef, dat .wy, als Uwe getrouwe
00 Ps. 139. 14.

iö ZEVEN-EN-TWINTIGSTE MEDITATIE ENZ.
trouwe leerlingen, en onderdaanen, eikanderen in
alle oprechtheid van harte beminnen, en alle geveinsdheid
en bedrog fchuuwen; opdat wy, getrouw
aan Uwe geboden, getrouw aan onze medemenfchen,
getrouw aan die geenen die ons haaten , Uw
doorluchtig voorbeeld van - verre volgende , hiernamaals
van U,in Uw Hemelsch Paradys, met den
eeuwigen Vrede • kusch mogen omarmd'worden.
A M E N .
AGT-

LYDEN VAN JEZUS-CHRISTUS. \f
ACHT - EN - TWINTIGSTE MEDITATIE.
Joan. 18: vs. 4,5> 6
>7>8,9.
Jefus itaque fciens om-&& Jezus dan, die wel wist
nia,quai ventura erant alt wat Hem overkoo»
fuper eum, procesfic men zoude , ging hen
et dixit eis : quem^é. tegen , en zeidde tot
quaeritis? Responde-** hen', wien zoekt gy?
runt ei: Jefum Naza- Zy antwoordde Hem :
renum. Dicit eis Je-^* Jezus van Nazarcth.
fus: Ego fum. Scabacgui* Jezus zeidde hen: Ik
autem et Judas, qui^* hen't. En Judas,die
tradebat eum, cum^.^ Hem verriedt, flond
ipfis. Ut ergo dixit** daar ook met hen.
eis:Egofum:abierunt-».s- Zohaast Hy hen dan
retrorfum', et cecide-** gezegd bad:Ik ben^t,
runt in terram. Iterum weeken zy te rugge,
ergointerrogaviteos:^* en vielen ter aarde.
quem quaeritis ? Uli^-®. Toen vraagde Hy hen
autem dixerunt: Jefum wedertim: wien zoekt
Nazarenum. Respon-^-s- gy ? en zy zeidden ;
dit Jefus: dixi vobis,^ Jezus van Nazaretb.
quia ego fum : fi ergo Jezus antwoordde: Ik
me quaïritis, linke hos heb 'u gezegd, dat Ik
abire. Ut impleretur&w het ben. Indien gy
fermo , quem dixit :** my dan zoekt, laat
quia quos dedifti rni -JÜ-SJ Deezen gaan. Opdat
hi,non perdidi ex eis J* het woord, 't welk
quemquam. Hy gezegd bad, zoude
^"S volbrast worden: Ik
heb van diegeenen, die
%% Gy my gegeeven hebt,
niemand verhoren.
WAnneerGod de Heere, eertyds zyne Dienaaren,
Moizes en Aaron naar Egypten zond,
II. DEEL. B om

18 ACHT-EN-TWINTIGSTE MEDITATIE OP HET
om zyn volk uit de Slavernye van Pharao te verlosfen
, en zy , ter bevestiginge hunner zendinge,
heerlyke wonderen wrochten, gefchiedde het, dat
Pharao, en zyn volk, door Gods heilig oordeel, door
toelaatinge en onttrekking zyner genade verhard
wierd. Hierom was het, dat de Toveraars deeze
wonderwerken, door de hulpe des Duivels, zochten
naar te doen. Maar, God, ondertusfchen, rechtvaardigde
zyne wonderen, en toonde, dat die der Toveraaren
duivelsch en valsch waren; naardien
Aarons roede,de roeden der Tovenaren opflokten:
dus ook konden de Toveraars de Kikvorfchen, die
zy voortbragten, niet weder verdry ven, noch het
bloed-geworden water weder tot water veranderen:
daarenboven, moesten zy, in het (b) voortbrengen
der muggen, God's vinger erkennen, en de (c)
zwellende bleinzweeren met fmerte gevoelen:
Deeze verlosfinge van Israël uit Egypten, en de
aldaar gebeurde wonderen, zyn vol van verborgen,
heid, en waren een voorbeeld van de verlosfinge
des Zondaars,uit het geweld des Duivels,door(d)
den Apostel en Hoogepriester onzer belydenisfe Jezus.
Wanneer deeze groote Heilvorst in 't vleesch
was gekoomen , en zich geopenbaard had , heeft
Hy, door zyne Godlyke kracht, groote en wonderbaare
tekenen gedaan, die aan Nicodemus zoo groot
fcheenen, dat hy tot Christus zeidde: (e) niemand
kan deze tekenen doen,die Gy doet,'ten zy dat God
met hem is. Maar, het was hier met den Heiland,
even als met Moizes en Aaron, in Egypten, geleegen:
De Overften der Jooden wederftonden Hem met
alle kracht; maakten zyne wonderen verdacht, opdat
het volk afgefchrikt zoude worden , van in Hem te
gelooven; altoos wisten zy zyne wonderwerken tegen
O) Exod. 7. ia. (£) Exod. 8. 18,ip.
(

LYDEN VAN JEZUS-CHRISTUS. 19
gen te fpreeken, en de uitdryvinge der Duivelen
aan de magt des Duivels toe te fchryven; en dus
verhardden zy zich-zeiven tegen de waarheid: Immers,
mettegenftaande Jezus hier wederom een teken
zyner Godheid gaf, door deeze geheele bende
met twee woorden, ter neder te werpen, zien wy
dezelve, in plaats van zyne Godheid te erkennen
en om genade te fmeeken, in haare boosheid voll
harden , daar zy , in weerwil van dit verbaazend
wonderwerk, niet afgefchrikt wordt, om onzen Ivdenden
Jezus te vangen;
De Evangelifche Propheet, van de Christus propheteerende
zegt: (a) Hy is opgeofferd, omdat Hy
zelv heeft gewild; Immers, indien Hy niet hadde willen
lyden,geen eenig vyandelyk voorneemen zoude
tegen Hem hebben kunnen uitgevoerd worden ;
want, dewyl Hy wist (b) alV wat hem overkoomen
zoude, kon Hy ook ligtelyk hunne handen ontkoomen
zyn. Toen Hy te vooren wist, dat zyn lydensuur
nog met gekoomen was,(c) verbergdeHy zich;
maar, nu het Hem, door zyne Alweetendheid, bewust
is, dat het tydftip van zyn lyden verfcheenen is
gaat Hy ook zyne vyanden te gemoet. Hoe gewillig
Christus zich in den dood heeft begeeven, blykc
hieruit, omdat Hy, namelyk zyne vyanden, die
Hem zochten, kloekmoedig te gemoet treedt. Hier
openbaarde zich (d) Abraham's ram,welke hy tot
een brandoffer opdroeg, van-zelven; Hier kwam Jezus
van-zelven te voorfchyn, om als (

20 ACHT-EN-TWINTIGSTE MEDITATIE OP HET
te vrymoediger gong Jezus hem tegen, (a) Gelyk
de Zoone des menfchen gekoomen is om te zoeken, en
zalig te maaken, V geene -verhoren was, alzo koomen
deeze godloozen Jezus zoeken, om Hem te
verliezen.
Maar, opdat blyken zoude ,dat Jezus niet uit den
hof gong,om te vlugten, fpreekt Hy Judas en deeze
gantfche bende het eerst aan,en zegt: Wien zoekt
^FGykoomt hier gantsch gewapend in den nacht,
als of gy eenen anderen Goliath, of Samfon moeste
bevechten. OngetwyfFeld koomtgy hier om iemand
te vangen: wien zoekt gy dan? Deeze vraag, hier
door den Heiland gedaan , fproot uit geene onkunde
, als of hun voorneemen Hem onbekend
was; want, {b) Hy had niet, gelyk Joannes zegt,
van noode, dat iemand getuigenisfe van den menfche
zoude geeven; want, Hy wist zelv wel, wat ''er in den
menfche was. DeWyl Hv dan alles wist, volgens
de getuigenisfe van den Evangelist, was het Hem
ook bekend, dat zy Hem zochten, en dat zy uitgezonden
waren, om Hem te vangen: dus mogt de
Heiland hen hier wel te gemoed gevoerd hebben,
het geen Ifaïas weleer tot Sennacherib zeidde, (c)
vwe wooning, en uw uitgang en ingang is my bekend:
gelyk ook uwe woede tegen my. Hy vraagde
dit dan, om hen van hunne blindheid te overtuigen
, en zyne gewilligheid te toonen, om zich te laaten
vangen, en opdat zy uit zyn' eigen' mond zouden
hooren, dat Hy het was, dien zy zochten.
Maar, verwonderenswaardig is het, dat Jezus van
deeze bende niet gekend word, daar Judas-zelv,
die (d) daar ook fond, dagelyks met Hem had omgegaan
, ja dien zelfden avond met Hem geëeten,
en gedronken had: Immers, de oogen der Overpriesteren,
(a) Luk. 19. io. (£) Joan. 2. 25.
(e) Ifaï. 37. 28. (O Joan. 18. 5.

L Y D E N VAN JEZUS-CHRISTUS. 21
teren , en Pharizéën hadden Hem meermaalen , huns
ondanks,gezien: hoe dikmaals~was hunne taal (a)
het verveelt ons , Hem te zien? en echter blykt uit
hun antwoord, dat zy Hem nu niet kenden,daar zy
op 'sHeilands vraage zeggen: (b) Jezus van Nazareib:
Deeze naam JEZUS was genoeg bekend;
het was die naam, waarmede Hy al van den Engel
genaamd wierd, eer Hy gebooren was, Zy voegen
daar by , van Nazareth , hetwelk.de plaats was
zyner opvoedjnge. Nazareth was by het Joodendom
eene plaats van misachtinge ; hierom zeidde ook
Nathanaël, door het algemeen vooroordeel bezeeten,
{c) kan 'er ook van Nazareth iet goeds koomen?
Daarenboven,gelyk Nazareth inGaliléa lag, 't welk
mede veracht was, zeidden zy mede to r
Nicodemus:
Qd) aanmerkt, dat 'er van Galiléa geen Propheet
komt. Wanneer zy Hem dan hier Jezus van
Nazareth noemen , fchynt het, als of zy daardoor
ontkennen willen, dat Hy de Mesfias is, die niet
van Nazareth, maar van Bethlehem moest voortkoomen
; gelyk de Syriefche Soldaaten voor Elizéus
ftonden en met hem fpraken , en echter (V) niet
zagen, dat hy de man was dien zy zochten , alzo
ftaat hier deeze bende voor Jezus, wien zy zoeken,
zonder Hem te kennen. Wanneer de Heere zyn
Volk wil bewaaren, flaathy den Ruiter met blindheid,
(ƒ) alle de Paarden der volken zal ik met blindheid
Jlaan, zegt Hy, door den Propheet Zacharias,
Wy zien dan , hoe afhangelyk wy , in alle
onze werkingen , zyn van God : het is niet genoeg
datHy ons de ooren en oogen gemaakt heeft;
want, zonder zynen wille kunnen wy dezelve niet
gebruiken, noch eenig nut van dezelve hebben. Hy
geeft ons niet-alleen de ooren, maar het hooren ;
(a) Sap. 2. 15. O) Joan. 18. 5. f» Joan. 1. 46.
niet
(/) Joan- 7- 52. 00 4Reg- S. 18. (/) Zach. 12. 4.
B 3

22 A CH T> EN-T WINTIGSTE MEDITATIE OP HET
niet-alleen de oogen, maar het zien; en daarom
moeten wy, by elk gebruik onzer zintuigen, de krachc
van Gods Voorzienigheid, en de grootheid zyner
weldaaden erkennen.
Jezus dan dit antwoord hoorende, week daaröm
met te rug, noch onttrok zich aan hunne oogen :Hy
floeg hen ook niet met eene verdorringe hunner
leden ; hy deed hen niet in de aarde verzinken ;
noch ftrafte hen met het vuur van den Hemel, gelyk
eertyds diegeenen , die tegen zyne Dienaaren
opitonden. Daarenboven, om te toonen, dat Hy
noch door hunne wapenen,noch door hunne bloeddorst
kon vertfaagd worden,(a) zeidde Jezus ben :
Ik ben het: als of Hy wilde zeggen; gy behoeft den
hof niet dieper in te treeden: ziet! hier ftaa ik by
U. Ik ben het, die met u fpreek. Met deeze woorden
Ik ben het, gaf de Heiland zyne Godheid te kennen
, en maakte hen hierdoor indachtig hetgeene
Hy weleer rot Moizes zeidde uit den Braambosch:
O) Ik ben, die ben: hen tevens doende herinneren *
hoeveele weldaaden zy van God genooten hadden.
Hy zegt dan Ik ben het; omdat zy zich niet, om hunne
onweetendheid, zouden kunnen veröntfchuldigen.
Hier wierd de Godfpraak van Ifaïas gedeeltelyk
vervuld : (V) daarom zal myn volk mynen naam
ten dien dage kennen; want, ik zal zeggen: hier ben
Ik-zelv. Maar, tot een teken, dat Hy het was, wilde
de Heiland hen hier ook zyne wonderlyke kracht doen
gevoelen; immers, zodra (d) Hy henlieden gezegd
heeft: Ik ben het, zyn zy achterwaarts gegaan, en
ter aarde gevallen. Op het oogenblik , dat Hy
zeidde: Ik ben het, gevoelden ook zyne Vyanden
wie Hy was. Met zo-eene kloekmoedigheid als zy
waren aangekoomen , met zo-eene vervaardheid
00 Joan. 18. 5. (f) Exod. 3. 14.
CO Ifaï. 52» 6. 00 Joan. 18. 6.
deins-

LYDEN VAN JEZUS-CHRISTUS. 23
deinsden zy ook terug. Zy, die uit de genade
gevallen waren, vielen hier ook voor Jezus neder.
Toen de ondergang van Israël naderde, vielen zy
ook tot een fchrikkelyk voorteken. Hier liggen zy
ter aarde neêrgeflaagen; zy, die in hunne oogen
zulke Helden waren! Een magtige en fterke Samfon
mogt welëer uitroepen: (a) met de kaake van
eer! Ezel, met het kaaksbeen van 't veulen eener
Ezelinne heb ik ze vernield, en verflagen duizend
mannen; maar, een Herker dan Samfon is hier. Met
twee enkele woordjes Ik ben bet, zonder eenige beweeginge
des lichaams, verflaatonze lydende Jezus
deeze gantfche bende, met Judas, de Overpriesteren
en Hoofdmannen des Tempels, waarfchynelyk
meer dan duizend in getal. Br aagt Hy, volgens
de getuigenisfe van Paulus, (£) alle dingen door het
woord zyner kraebte, hier werpt Hy ook alles (c)
met het zwaard zyns monds ter neder; Dat zelfde
woord, hetwelk den geloovigen tot kracht en verfterkinge
is, is hier den godloozen een vervaarlyken
donder en blixem die hen terneder werpt. Hier
was dat woord, waarmede Hy zyne ontftelde Leerlingen
opbeurde, toen Hy des nachts (d) op de zee
wandelde,en zy, een Spook meenenden te zien, van
vreeze fchreeuwden : door dit woord wierden zy
verkloekt, wanneer Hy zeidde : Ik ben het, vreest
niet. Door dit woord verfterkt, wandelde Petrus
onbefchroomd op het water. Het was dat woord,
hetwelk aan zyne Leerlingen alle vreeze benam,
toen de Heiland, naa zyne Opflandinge, met geflotene
deuren, by hen kwam, en zeidde: {e) Ik ben het.
Dit zelfde woord treft hier niet-alleen deeze bende
met verbaazinge, maar Haat dezelve geheel ter aarde:
Door deeze verbaazende gebeurtenis maakt de H;
Au-
(d) Jud. 15. 16. (b) Hebr. 1. 3. (V) Apoc. 2. 16.
00 Mat. 14. 26,27. CO Luk. 24. 36.
B 4

24 ACHT «EN-TWINTIGSTE MEDITATIE OP HET
Augustinus deeze opmerking :(a)Wat zal Hy doen i
als Hy-zelv koomt om te oordeelen, daar Hy zulke
dingen deed, toen Hy flond, om geóórdeeld te worden?
Welke magt zal Hy hebben, wanneer Hy koomt
om te beerfcben, daar Hy zulk-eene magt had,toen
Hy kwam om te fterven! Immers , indien deeze
zachtmoedige fbem : Ik ben het, hen zoo verbaast
heeft gemaakt, hoe verfchrikkelyk zaidan zyneftem
zyn, wanneer Hy tot de Godloozen zal zeggen :(b)
Gaat van my,gy Vervloekten, in het eeuwig vuur!
Was die item zoo verfchrikkelyk, in den ftaat zyner
vernederinge, wie kan dan de verfchrikkelykheid
van die ftemme befchryven, wanneer Hy zal
fpreeken in zyne gramfchap? Hier mogen wy,met
Job, uitroepen: (c) daar wy maar een droppeltje
van zyne rede gehoord hebben; wie zal tegen het
gedonder van zyne grootheid kunnen opzien?
Dit achterovervallen behelst ook eene verborgen,
heid, gelyk de Oudvader Gregorius (d) heeft aangemerkt;
want, in het voorover en achterovervallen
is een geheimzinnig onderfcheid geleegen De
vroomen en uitverkoorenen, die uit eene kinderlyke
vreeze zich voor God verootmoedigen, vallen voorover;
doch, de godloozen vallen achterover. Hy
die achterover valt, ziet niet waar hy valt; maar'
hy,die voorover op zyn aangezicht valt, ziet waar'
hy vair. Die achterover valt wykt van diegeenen
af, voor welken hy ftaat; maar, die op zyn aangezicht
valt, keert zich tot diegeenen, voor welken hy
valt. Welk - een heerlyk zinnebeeld voor den ftaat
der Ziele! Aldus,immers, keeren zich de Uitverkoorenen,
in hunne verneederinge, tot God; terwyl de Godloozen
, door hunnen val, van God afwyken. Dit
onder-
C

LYDEN VAN JEZUS-CHRISTUS. 25
onderfcheid blykt klaar, in het voorbeeld van eenen
Vervolgenden Paulus,en van deeze Godlooze bende;
immers, dat zelfde woord: (a) Ik ben het, deed Paulus
voorover vallen , en hem genade erlangen ;
maar, Judas met zyne geheele bende achterover vallen,
en in den ftaat van eene zondige volhardinge
blyven. Gelyk Saulus door zynen val naderde, alzo
week Judas met zyne bende, door zynen val, van God
af. By de Heidenfche Soldaaten was de ruggelingfche
val een teken, dat zy hunne boosheid niet wilden
zien: deeze daad, voorwaar, was genoeg, om
de Godheid van Jezus te zien en te kennen; maar,
zy waren niet beter dan hunne Vaders, die, gelyk
Paulus zegt: (b) God kermenden, Hem niet als God
verheerlykt hebben. In de Jooden was deeze val een
voorteken, dat zy Jezus niet hebbende willen aanneemen
voor den Mesfias, meer en meer van Hem
afdwaalen zouden. Hier geldt de taal van Ifaïas:
(c) dat zy gaan, en achterwaarts vallen; dat zy
verplettert, verflrikt, en gevangen worden: om (V/)
dat zy de liefde der waarheid niet aangenomen heb'
hen, om zalig te worden.
Onze lydende Heiland had zich dan ligtelyk hier
van deeze zyne Vyanden kunnen wreeken, en zich
voor hun kwaadaartdig geweld beveiligen ; maar
neen; Hy laat die heilloozen, die door den adem zynes
monds ter neêrgeflagen waren, wederom opftaan;
en, om te toetfen of zy door dien flag en val
tot geen inkeer zouden gekoomen zyn, (e) vraagde
Hy hen wederom: wien zoekt gy? en zy zeidden:
Jezus van Nazareth. ö Onbedenkelyke verhardheid!
Wie zoude niet gedacht hebben dat zy,diezoeven
zyne Almagt ondervonden hadden, zich voor
zyne voeten zouden nedergeworpen hebben ? De
Hei-
00 Aft. 9. 00 Rom, 1. 12. CO Ifaï
- 28. 13.
(O aTesf. 2. 10. 00 Joan. 18. 7.
B5

2f5 ACHT-EN-TWINTIGSTE MEDITATIE OP HET
Heiland fchonk hen hier op nieuws het leeven ;en,
wie zoude zich niet verbeelden, dat zy Hem hiervoor
zouden bedankt, en van hun zondig voorneemen
afftand gedaan hebben ?Maar, neen: geene wel.
daaden kunnen den Godloozen vermurwen; want, (a)
wanneer een Godloozen,gelyk Salomon zegt, tot in
de diepte der zonden gekoomen is, verfmaadt hy alles.
ö Verregaande boosheid! Wreede hartnekkigheid!
Rechtvaardigheid verfpilt op U te vergeefsch haar
vermoogen. De weldaadigheid bekleedt den laagften
rang; ja, vriendelykheid, liefde, en genegenheid,
worden fpooren tot gramfchap. Hoe.billyk zyn hier
de klagten van den Propheet Jeremias: (b~) Gy hebt
ze ge/lagen; maar zy hebben het niet gevoeld; Gy
hebt ze verpletterd ; maar zy hebben de tucht niet
willen aanneemen: Zy hebben hunne aangezichten
harder gemaakt dan rotzen; zy hebben niet willen
wederkeeren.
Gelyk een hollend Paard naar geen'toom luistert,
maar onbezuisd voortholt, totdat het dood nedervalt,alzo
willen de Godloozen in hunne gefmeedde
voorneemens voortgaan, al ware het met eene eeuwige
fchade hunner Zielen. Immers , daar onze
Heiland deeze bende met één woord, ter aarde deed
vallen, had zy behoord, door deezen Val, van baar
voorneemen afgefchrikt te worden; maar, neenIZodra
zy van haare verflaagenheid opgereezen was, bleek
het, dat zy nog even fterk in haar fnood opzet verhard
was. Zy houdt zig by haar eerfte woord, en
verklaart, met een' hernieuwden moed , dat zy (V),
Jezus van Nazareth zoekt, terwyl onze Jezus deeze
vraage ook niet onbeantwoord liet; maar zeidde
heb u gezegd, dat Ik het ben. De Heiland berustte
niet by eene éénmaalige bekendmaakinge van zich*
zeiven; maar verklaarde andermaal, dat Hy het was,
- . dien
O) Prov. 18. 3. W Jer. 5. 3. (c) Joan. 18. S.

LYDEN VAN JEZUS-CHRISTUS. 27
dien deeze bende zocht; waaruit dan ook bleek, dat
deeze booswichten Jezus nog niet kenden. Het was
als of Jezus wilde zeggen: dewyl het dan Uwe onverzettelyke
wil is om My te vangen, waarom hebt
gy dan niet eerder de handen aan My geflagen ?
Ziet gy wel,dat gy My niet eens kunt kennen,ten
zy Ik wille , en dat gy my niet zoudt kunnen vangen
, ten zy Ik gevangen wilde worden; immers, (a)
niemand neemt My 't leven af, maar, Ik leg het vanzelfs
af. Daar Hy dan ten tweedemaale zegt: Ik
ben het, geeft Hy daarmede te kennen , dat Hy
wel wilde gevangen worden,indien zy flechts moedig
genoeg waren om Hem aantegrypen, en dus
doet Hy hen hier als een verwyt, wegens hunne
zwakheid.
Maar, gelyk Hy eerst, door de kracht van zyn
woord, zyne vyanden terneer geworpen had, alzo
wil Hy nu ook aan zyne Apostelen, een vrygeleide
bezorgen: Indien, zegtHy, (Z>) gy my dan zoekt,
dan laat Deezen gaan. Als of Hy zeidde: daar gy
dan op my uit zyt, ziet daar; gy kunt my nu aantasten
; Ik wil uwe woede niet ontwyken, en , gelyk
weleer, (c) door het midden van U heenen gaan.
of my verbergen; maar, wat myne leerlingen aangaat,
deeze zult gy vry en ongehinderd laaten gaan.
Gelyk Hy dan weleer (d) leerde als magt hebbende,
alzo fpreekt Hy hier wederom met magt, en op eene
gebiedende wyze, als de Heere en de opperfte Wetgeever.
Dit gebod wierd ook, even als het bevél
van eenen Koning, door zyne vyanden, gehoorzaamd.
Door deeze woorden, door dit gebod wierden zyne
vyanden beteugeld , daar het anders geen één
Apostel zoude ontkoomen hebben. Hoe fterk bleek
hunne gehoorzaamheid aan dit gebod! Immers, het
ld) Joan. 10. 18. (&) Joan. 18. 8.
L U K
(O » 4» 3o. 00 Mat. 7. 29.
zoude

aS ACHT-EN-TWINTIGSTE MEDITATIE OP HET
zoude anders met Petrus gedaan geweest zyn, daar
hy zyn (a) zwaard uittrok , en den knecht van den
Hoogepriester 't oor afhieuw, en daar de andere
leerlingen (&) vraagden: Heere, zullen wy 'er ook
met het zwaard op houwen ?
Terwyl dan d;,-eze heillooze bende de leerlingen
van Jezus onaangeroerd laat, zien wy, hoe Hy, door
de kracht van zyn woord, aan hunne woede paaien
zettede. Toen Hy zeidde: laat Deezcn gaan, moesten
zyne vyanden gehoorzaamen, en zyne leerlingen
onaangeraakt bly ven: Hyftelde hier etnen grenspaal
, buiten welken zy niet mogten treeden. Hetgeene
byjob gefchreeven ftaat, aangaande de Zee,
kan, met recht, op deeze woedenae vyanden toegepast
worden: (c) ik heb haar gezegd: tot hiertoe zult
gy koomen, maar niet verder gaan: bier zult gy den
hoogmoed uwer golven breeken. AH' wien de Heere
befchermen wil, kan door zyne Vervolgeren niet
agterhaald worden. Zy mogen (d) bunnen muil openen,
gelyk een' grypenden enbriefchenden leeuw, gelyk
David, in den geest op deeze Vyanden doelende ,
zeidde;maar,de Heere weet zyn" Volk te redden :
wanneer deeze al te zeer woelen , weet Hy hen
paaien te ftellen: dan zet Hy hen (e) een ring in
de neuze, en een gebit tusfehen de lippen.
Het was, daarenboven,aan onzen Jydenden Heiland
genoeg bewust , dat zyne Apostelen nog te
zwak waren , om veele vervolgingen te ondergaan,
en met Hem gevangen te worden: Petrus-zelv, die
anderzins geroemd had, dat hy noch gevaar, noch
gevangenisfe, noch dood vreesde, zoude de proef van
eene Dienstmaagd niet kunnen uitftaan; hierom dan
gebood Hy deeze bende, dat zy dezelve ongehinderd
zoude laaten gaan. Daarenboven moesten de
woor-
{a) Joan. 18. 10. (b) Luk. 22. 49. (c) J 0b. 38. II.
(X) Pfal. 21. 14. (e) Ifaï. 37. 29. •*

LYDEN VAN JEZUS-CIIRISTUS. 29
woorden der Eeuwige Waarheid-zelve,bewaarheid
worden : want, Hy had immers in zyn Hoogpriesterlyk
Gebed tot zynen Vader gezegd: (a) die gy my
gegeeven hebt, heb Ik bewaard, en niemand van
hen is verkoren gegaan, dan de Zoon des ver derfs.
Deeze woorden doelden wel voornamelyk op de
eeuwige behoudenisfe zyner Apostelen; doch, onder
deeze was ook de tydelyke behoudenisfe begreepen ;
zulks, dat hier, in hunne lichaamelykebewaaringe, de
geestelyke was opgefloten. Joannes fchynt zelfs
dit te willen beduiden, wanneer hy de woorden des
Heilands op hunne lichaamelyke behoudenisfe, aan 't
17 Hoofdftuk, toepast, gelyk hlykt uit 't 9 Vaers van
't 18 Hoofdftuk.' Hetgeen Christus éénmaal in
den hof gedaan heeft, doet Hy nog dagelyks; nog
heden beteugelt hy de bloeddorftige raadflagen zyner
vyanden, ep voltrekt alzo zyne beloften, aan
de Kerke gedaan,met haar te befchermen en te bewaaren.
(b) Ik-zelv ,zegt de Heere, zal haar rondömme
tot eenen mnur van vuur zyn.
Dezelfde vraag, die de Zaligmaaker aan Judas en
deeze bende deed; wien zoekt gy? moeten wy onszelven
dagelyks voorftellen. ö Indien men ons eens
vroege, wien zoekt gy? zouden wy wel kunnen
antwoorden, gelyk deeze Jezus van Nazareth? Ach!
hoeveelen zoeken gantsch-andere zaaken ! Veelen
zoeken niets dan (c) hun eigen belang;niet dat van
Jezus-Christus. Hoeveelen zoeken niet Jezus,maar
eeneaardfche gelukzaligheid; de rykdommen, waarop
zy alle hunne gedachten vestigen, en dus \goud als
hunne (d) [ïerkte en toeverlaat aanzien ! Hoeveelen
zoeken hun gemak, zinnelykheden, en driften in te
volgen, en de lusten des vleeschs den vollen teugel
te vieren, en zyn(e) Lief hebbers der wellusten,
(a) Joan. 17. 12. (b) Zach. 2. 5. (c) Phiüp. 2. 21.
{d) Job. 31. 24. (e) 3 Tim. 3. 4.
meer

3

LYDEN VAN JEZUS-CHRISTUS. 31
Terwyl onze Jezus dan nog aan de deure ftaat;
terwyl Hy zich nog wil laaten vinden, zoekt hem in
tyds,eer hy den toegang tot Zich voorUfluit.Gedenkt,
met wat moeite deBruid,inhetHooglied van Salomon,
haaren Bruidegom zocht, (*z) zonder hem te vinden,
dan naa een lang gezoek en geween. Gedenkt ook,
dat 'er een tyd is waarin Hy zich laat vinden, en
ook een tyd waarin Hy niet gevonden wordt; om
dat den tyd der vindinge verwaarloosd is geworden;
gelyk genoegzaam gebleeken heeft, uit het voorbeeld
der Jooden. (b) Ik gaa heenen, zeidde Christus
, gy zult my zoeken, maar, helaas! te laat; gy zult
in uwe zonden (lerven. Ach! Christenen, (c) zoekt
den Heere, terwyle Hy te vinden is: roept Hem
aan, terwyle Hy naby is. Hy-alléén behoort het
voorwerp van alle onze wenfchen en begeerten ,
Hy-alléén moet het eenigfte wit van alle onze bedoelingen
zyn: wy moeten met David uitroepen: (d)
ê God! Gy zyt myn God: tot U waak ik van den
vroegen morgen. Myne Ziel dorst naar U, en myn
vleescb met groot verlangen. Laat tot dit einde alle
uwe genegenheden medewerken, alle uwe krachten
ingefpannen zyn. Niets is onze liefde waardiger; niets
verdient meerder onzen arbeid; en dan zal de Heere
ook door ons gevonden worden ; want, die zoekt, die
vindt:en,wanneer gy Hem dan zult gevonden hebben
, roept dan met verrukkinge Uwer Zielen, gelyk
de Bruid: (

32 ACHT-EN-TWINTIGSTE MEDITATIE ENZ.
Judas, en zyne bende, achter.över, en in de verhardinge
vallen; maar, wil ons, in zonden gevallen
zynden, door Uwe barmhartigheid wederom oprechten
! En , wanneer zwakheid ons van U heeft doen
afdwaalen, zoek ons dan, die Uwe Dienaaren zyn,
en breng ons wederom tot Uwe kudde! Zyn wy
uit ons - zeiven doof, en hooren wy niet, laat dan
Uwe krachtige Stem dat wonderbaare Epheta in;
onze ooren doen klinken! Doe de Schellen van
onze oogen afvallen; opdat wy van onze blindheid
geneezen zynde,alles zien moogen wat onze Zaligheid
bevorderen kan! Doe ons, in het midden der
waereldfche onftandvastigheden, U-alléén zoeken, en
vinden! Voeg by deeze Gunst nog deeze Genade ,
dat wy, U gevonden hebbende, U nimmer verliezen
; opdat wy, in U, onzen Eeuwigen Rykdom, vermaak
en wellust, in Eeuwigheid moogen bezitten.
A M E N.
NEGEN-

LYD'EN VAN JEZUS-CHRISTUS. 33
NEGEN - EN- TWINTIGSTE MEDITATIE.
Joh. 18. vs. 10. 11.
Simon ergo Petrus ha*&&Simon Petrus dan hebbens
gladium eduxitf!^ bende een Zwaard,
eum: et pe'rcusfk pon- trok het uit,floeg op een*
tificis fervum: etab-*^ knecht van den Hooge*
fcidit auriculam ejus#-$ priester, en hieuw bent
dexteram. Erat autem 'trechter oor af. En de
nomen fervoMalchus.^ naam van den knecht
Dixit ergo Jefus Pe-|* was Malcbus. Maar >
tro : mitte gladium*^ Jezus zeidde tot Petuum
in vaginam. Ca - ** trus :Jieek uw zwaard
licem,quem dedit mi-^4 in de fchede. Zal ik
hi Pater, non bibam|'* dan den drinkbeker,
illum ? ^t^j, dien de Vader my ge*
%% geeven heeft , niet
drinken ?
TTEt Joodendom was met eeh algemeen vóor-
_1_ J. oordeel ingenoomen, hetwelk namelyk hierin
beftond, dat het den Mesfias met groote magt en
heerlykheid verwagtte, als iemand die een waereldsch
Ryk zoude oprechten, en Salomons tyden doen herleeven;
een denkbeeld, hetwelk den Apostelen-zelve!
lang bybleef; gelyk blykt uit de handelingen der Apostelen,
alwaar zy den Heere Jezus, toen de tyd
zyner Hemelvaart naderde , vraagden of Hy nu
Ca) op deezen tyd Israël het ryk zou her (lellen ? Uic
dit vooroordeel fproot tevens eene zucht, om den
Heiland (b) Koning te maaken, toen hy de bfooden
door een wonderwerk vermenigvuldigd had. Edoch,
niets was 'er waarvan onze Heiland afkeeriger
was; want, langs alle kanten gaf Hy teekenen eenef
diep*
(4) Aft. ï. 6. Q) Joan. 6. 15.
II. DEEL. C

g4 NEGEN-EN-TWINTIGSTE MEDITATIE OP HET
diepfte nedrigheid; immers, by zyne komst in deeze
Waereld wierd Hy wel, van de Wyzen uit 't Oosten,
als (a) de geboorenKoning der Jooden ,in Jerufalem
gezocht; maar gevonden in 't nederig Bethlehem,in
eenen geringenbeesten-ftal. Zyn geheel Ieven
vertoonde niets minder dan Koninglyken glans,
of luister ; want, Hy had aan alles gebrek; waarom
Hy zich, zelfs al klaagende, liet hooren: (b) de vos/en
hebben holen, en de vogelen des Hemels nesten; maar,
de Zoone des menfchen beeft niet waar Hy zyn hoofd
magnederleggen. Aanmerkelyk, daarënboven, zyn de
woorden des Heilands, die Hy tot Pilatus fprak:
(O Myn Koningryk, zeidde Hy, is van deeze waere
ld niet Ware myn Koningryk van deeze waereld,
myn volk_ zoude wel voor my ftryden , dat ik den
Jooden niet zoude geleverd voorden; maar, nu is V
zoo , dat myn Koningryk van bier niet is. Hy vreesde
zelfs eenige fchyn te geeven, welke het vooroordeel
der Leerlingen hadde kunnen fty ven; immers,
toen Hy door Judas verraaden was, en de bende
toefchoot, om de handen aan Hem te flaan, waardoor
Petrus aangemoedigd wierd om Hem met het
Zwaard te verdedigen, wilde onze lydende Jezus
op deeze wyze niet verdedigd zyn , omdat zyn
Koningryk niet van deeze waereld was. Hier was
het vooroordeel oorzaak van eenen oncydigen yver,
vruchtelooze verdeediging, en kwaalyk-geoeffend'
geweld,gelyk uit het vervolg onzer befpiegelingen
blyken zal.
Naauwelyks had de Verraader het gegeeven teken
volvoerd; naauwelyks had hy aan Jezus den kusch gegeeven;
naauwelyks was deeze bende van Krygsknechten
toegefchoocen, om onzen verraadenen Heiland
te vangen, of hec geweld, 't welk men gebruikte,
was al te groot, dan dat zyne Leerlingen zulks zouden
(Ö) Mat. 2. 2. (b) Mat. 8.20. (c) Joan. 18. 36.

LYDEN VAN JEZUS-CHRISTÜS. 35
den gehengen. Wanneer de Samaritaanen eenmaal
den Heiland C a
) niet wilden ontvangen, merkten
de Leerlingen dit als de grootfte beleedigiug aan,
waarom zy ook wenschten, dat(£) het vuur van den
hemel mogte daalen, om zich hierover te wreekem
En zouden zy dan nu met goede oogen kunnen aanzien,
dat Hy, als een' ftraatfchender en moordenaar,
gevat, en gevangen wierde, zonder hierover wraak
te neemen ? Daarenboven waren zy met grooter
moed gefterkt, aangezien zy gezien hadden, hoe de
Heiland zyne Vyanden achterover Qc) ter aarde,
door de kracht zyner woorden, geworpen had: Zy
hadden tevens gehoord,dat de Heere een vry geleide
voor hun bezorgd had, met te zeggen: (d) laat
deeze gaan* Hierby kwam, mogelyk, dat zy zich
hunner beloften herinnerden j want, (e)alle de Leerlingen
hadden ook desgelyks met Petrus gezegd , dat
zy bereid waren met Hem te fterven. Deeze zo
trotfche en heldhaftige woorden , zoo kort te vooren
gefprooken , waren hen nog te versch in het
geheugen, en daarom wilde zy nu toonen, dat.zy
niet-alleen met den mond, maar ook met de daad*
helden waren, om dus voor geene bloodaarts aan*
gezien te worden. Daarenboven hadden zy de
woorden des Heilands.by Lucas aangeteekend,naar
alle waarfchynlykheid.kwaalyk verftaanen hierdoor
zich in hun opzet geftyfd,/w» Hy (ƒ) hen zeidde:
zo wie eene beurze heeft, of ook eenen reiszak, dat hy
ze neeme: en die 'er geen beeft, verkoope zynen rok
om een zwaard te koopen; waarop zy antwoordden i
(g) Heere, zie; hier zyn twee zwaarden: Uit deeze
woorden nu beflooten zy, dat het hier de plaats en
de tyd was om dezelve te gebruiken ,• waarom zy
nu ook vraagden: (h) Heere , zullen wy 'er ook met
bet zwaard op houwen. Hief L u k
GO
- 9 53. O) — 54« (0 J 01
»i- 6.
00 — 18. 8 Ce) Mat, 26. 35- Cf) Luk. 22. 36,
(g) Luk. 22. 38. (J>) • 49.
C 2

36 NEG EN-EN-TWINTIGSTE MEDITATIE OP HET
Hier uit kunnen wy afneemen , dat hetgeen groote
mesfen zyn geweest, die de Apostelen by het Aagten
van hetPaaschlam zouden gebruikt hebben; maar
dat het eigenlyk zwaarden waren; want, met een
mes houv.'t of flaat men niet; maar men fnydt en
fteekt daarmede, 't Was ook 's Lands gewoonte,
in die dagen , om de onveiligheid der wegen ,
zwaarden re draagen, om zich te kunnen verweeren.
De beftraffing , waarmede de Heiland Petrus bejeegende
, bevestigt dit nog meer; want, zegt de
Heere Jezus, (a) allen die het zwaard neemen, zullen
door het zwaard vergaan, 'te weeten, door het
zwaard van den Rechter;nu, de Rechter gebruikt geen
mes tot hals-ftraffen , maar een zwaard; dus waren
het eigenlyk zwaarden, van welken de Apostelen
fpraken, en Petrus gebruik van maakte. Aanmerkelyk
is het, dat deeze Leerlingen , flechts van twee
zwaarden voorzien, zulk eene groote menigte zouden
hebben durven aantasten.Mogelyk zullen zyzich verbeeld
hebben, dat die zelfde magt, waarmede de Heiland
deeze bende zo-even terneder geworpen had,
hen ook alhier zouden ter hulpe gekoomen zyn; of,
dat God hen, gelyk weleer Elias, zou befchermen
met het vuur van den Hemel, 't welk (£) den Hopman
met de vyftig, die onder hem ftonden, verpZond.
Zy waren mogelyk de woorden van Jonathas indachtig,
zeggende:dat (c) het den Heere niet zwaar is
behoudenis te geeven, zoo door weinigen, als door
veelen. Mogelyk herrïnnerden zy zich ook , hoe de
Heere , de God van Israël, dikmaals door weinige
menfchen, eene groote overwinninge en verlosfinge
had laaten bekoomen: mogelyk zullen zy zich verkloekt
hebben,gelyk weleer (d) Judas Macbabéüs,
die zyn volk voor oogen pielde, hoe honderd-en vyf en
(a) Mat. 26. 52. (*) 4R e g. \, 9,10.
(c) iReg. 14. 6. (dj 2 Mac. 8. 10.
tach-

LYDEN VAN JEZUS-CHRISTUS. 37
tachtig-duizend, onder Sennacherib, verflagen wierden
, en hoe (a) zes duizend man , honderd-en
twintig- duizend mannen verflagen hebben; en om
alle deeze redenen, wilden zy het hier ook waagen.
Wat 'er ook van zy, zy toonen zich gereed, en
bereidvaardig , den Heiland uit de handen zyner
vyanden te verlosfen;edoch, wyzelyk gingen zy te
werk, met den Heiland hierover eerst raad te pleegen.
Maar, terwyl de andere Leerlingen het antwoord
van Jezus verwachten, trekt Petrus, wien de
yver niet toeliet te draalen, en het bloed reeds in
de aderen kookre, terftond het Zwaard uit de fcheede
want, gelyk Joannes zegt, Qb) Simon Petrus dan ,
hebbende een Zwaard > te weeten, één van die twee
Zwaarden, die zy by zich hadden, trok het uit;
floeg op eenen knecht van den Hoogepriester; en hieuw
hem het rechter oor af. En de naam van den knecht
was Malchus.
Gelyk de Heer en Meester van deezen knecht de
yverigfte was in den Raad, om Jezus ter dood te
brengen; gelyk blykt uit zyne woorden tot de andere
Raadsheeren gefprooken: (V) Gy verflaat u de
zaake niet. En gy denkt niet eens: dat het u nuttig
is, dat 'er een mensch fterve voor 't volk, en dat het
gantfche volk niet verhoren gaa % alzo wilde ook
hier zyn knecht mede de minfte niet weezen ; hy
wilde de eerfte en ftoutfte zyn, om de handen aan
Jezus te flaan. Maar, Petrus, die te vooren niet wilde
dat Jezus lyden zoude, zeggende : (d) dit zy
verre van U, Heere; dat zal U niet overkomen, wilde
nu ook niet verdraagen dat Hy zoude gevangen
worden; waarom hy dan dien knecht, die 't eerst
toefprong,om Jezus te vangen en te binden, V rechter
oor afhieuw. Petrus meende hem het hoofd te
door**
(a~) 2 Mach. 8. 20. (k) Joan. 18. 10.
(c) Joan. 11. 49,50. Qd) Mat, 16. 22.
C 3

38 NEGEN-EN-TWINTICSTE MEDITATIE OP HET
doorklieven; doch,daar hy den flag of houw ontweek,
ontvong,door Gods voorzienigheid, en wyze beftieringe
, het rechter oor alleen den flag.
Al te vermetel en te onbezonnen was deeze daad
van Petrus, die daardoor zich-zei ven, en de andere
Apostelen, in de grootfte zwaarigheid zoude gebragt
hebben , indien Jezus , met Petrus te beftraffen, en
met het oor vanMalchuste geneezen,'t gevaar niet
hadde afgewend; want, het was geene kleine zaak
de Dienaaren des Gerechts, door hoogere magt gezonden
, te wederftaan, en zelfs te kwetfen. 't Is
dan geen wonder, dat de Heere Jezus naderhand
Uil zweeg, toen (a) de Hoogepriester Hem ondervraagde
aangaande zyne Leerlingen , daar Petrus
zich zo grof tegen de Overheid had vergreepen.
Waarfchynelyk hebben, om dezelfde reden, de Evangelisten
Mattheus,Markus en Lukas,den naam
van Petrus verzweegen, opdat hy in geene ongelegenheid
mogte vallen; maar, Joannes heeft hem genoemd
; dewyl Petrus reeds 40 Jaaren overleeden
was, toen de H. Joannes zyn Evangelie fchreef.
De wyze Man, in 'tboek der Wysheid, zegt: (b)
een ieder wordt door die zelfde dingen gepynigt, door
dewelke hy zondigt. Hierin blykt de Rechtvaardigheid
van God ; dewyl zodanige menfchen met
hunne eigen munt betaalt worden. Deeze bedreiging
deed God ook aan Sennacherib, zeggende :(»
Wee! u, gy plunderaar,zult gy ook niet geplunderd
worden? Wee! u, gy fmaader, zult gyook niet gefmaad
worden? als gy gedaan zult hebben met plunderen
, zal men u plunderen; en als gy het fmaaden
zult moede worden, en 'er uitfcheiden, dan zal men
u fmaaden. Op gelyke wyze liet God zich over
Ba bel hooren: (d) wreekt u over haar, en doet haar,
O) Joan. 18. 19. (f) Sap. n. 17.
(O faï- 33- I. («Ó. Jer, 50. 15.
gelyk

LYDEN VAN JEZUS-CHRISTUS. 39
gelyk zy gedaan heeft. En gewis; God doet niet
zelden uit de ftraffen de misdaad blyken: immers,
wanneer de eerfte Waereld, zich in eenen vloed
van Zonde had geftort, word ze ook door eenen
vloed van water vernielt. Sodoma had zich in eenen
brand van onnatuurlyke Zonden geftoken ,• door (a)
-vuur en zwavel uit den Hemel, wierd hetzelve ook
verteerd, (b) Zeventig Koningen, met afgehouwen
duimen aan handen en voeten, raapten, onder Ado~
nibezeks tafel, de overblyj'zelen der fpyzen op: de
zelfde ftraf onderging hy - zelv, belydende: gelyk ik
gedaan heb, alzo heeft de Heere my vergolden. Achab
, die godlooze Koning, had het onfchuldig
bloed van Naboth vergooten. Tot hem wierd gezegd
: (e) gy hebt dood geflagen, en daarop bezit
genoomen. Dit zegt de Heere: op deeze plaats, daar
de honden het bloed van Naboth gelekt hebben, zullen
zy ook uw bloed lekken. Door Gods rechtvaardig oordeel
, wierd hier ook het oor van Malchus afgehouwen
, omdat hy zyn oor van de leeringe van Christus
had afgetrokken, en te veel naar het gruuwzaam
bevél van zynen Godloozen Meester geluisterd,
Deeze knecht was,naar alle waarfchyneiykheid, ook
één geweest van diegeenen, dewelken Jezus nog
ééns hadden willen vangen,(i) toen Hy zo heerlyk
had gefprooken, dat zy zelfs bekennen moesten, dat
nooit mensch zoo gefprooken had; en, nochtans was
deeze Dienaar hoorende doof gebleeven, en had,
gelyk David zegt,(e) niet willen ver/laan,om goed
te doen,en had gelyk een dooven adder gedaan,die
zyne ooren fopt, en (ƒ) de femme van de bezweerders
niet hoort; geen wonder dan dat zyn oor, 't
welk naar Jezus niet wilde luisteren, afgekapt wierd.
Laaten zy zich dit mede herrïnneren, die hunne
ton-
Cd) Gen. 19. 24. (*) ]ad. 1.7. 00 3Reg. 21. 19.
(d\ Joan. 7. 4Ó.
P f a l
(O - 35. 4- Cf) Ptal. 57- 5 ,6.
C 4

40 NEGEN-EN-TWINTIGSTE MEDITATIE OP HET
tongg, gelyk de Apostel Jakobus zien uit, (d) van
de belle ontftoken hebben, en dezelve tot lastering,
agterklap, leugenen , vloeken en zweeren gebruiken;
laaten deeze denken,dat ook de vlammen der
Helle over hunne tongen zullen uitgegooten worden
, volgens de Jeere van den Heiligen Geest.
Overweegt dit vry mede, gy dronkaarrs, en gulzigen \
die uwe goederen verkwist hebt. De honger, dorst
en kommer, die gy fomwylen naderhand moet lyden
, toonen klaar aan, datgy Gods gaaven misbruikt
hebt;en 't is te vreezen ,dat,zo gy u niet bekeert
gy met den ryken brasfer (b) in de helle zult begraven
worden, en dat gy, die nu zoveel drank gebruikt,
niet één druppel waters zult hebben, om uwe (c\
tonge te verkoelen;
Zyt gy gierige onderdrukkers, of grypende woekeraars,
(d) die by malkander fchraapt, dat u niet
toebehoord, verwacht, dat uwe naakomelingen zullen
verflonden , en uw huis door onderdrukkers gegeeten
worden, gelyk Habakukmede voorfpelt, om datgy
veele menfchen (e) beroofd hebt, zoo zullen die over°ebleeven
zyn u ook berooven; want, God vergeldt de
ongerechtigheid der Vaderen Jm kinderen en kindskinderen
tot het derde en vierde ge/lachte, gelyk Mozes
getuigt, Exod. 34. 7.
Groote verborgenheid is 'er in geleegen, dat Petrus
juist het rechter-, en niet het flinker oor afhieuw.
Het rechter oor heeft ook overal den voorrang
boven het flinker oor; door het rechter oor kan
men het goed gehoor, en het goed verftand , en
door het flinker oor het kwaad gehoor en het kwaad
verftand verftaan. AU' wat de Jooden van den Mesfias
hoorden of lazen, verftonden zy flinks en verkeerd.
Het begrip van zyn Koningryk was aardsch , en
O) Jak' 3- 6. (b) Luk. 16. 22. 3 &.
W H %
W H a b a k . f > ; — g,
nier*

LYDEN VAN JEZUS-CHRISTUS. 41
niet Hemelsch, licbaamelyk, en niet geestelyk. Deeze
oor. afhouwing is dan als eene af beeldinge, hoe daar-,
door het waare geloof, dat (a) door bet gehoor is,
en de rechte kennisfe der H. Schriftuure, van de
Jooden is afgenoomen: Zy hebben,om de woorden
van Paulus te ontleenen, (b) 't gehoor van de waarbeid
afgewend, en zich tot de fabelen gekeerd. Onze
Heiland-zelv had hun reeds verweeten, hoe zy (c)
Gods gebod te niet hadden gedaan, door hunne valfche
en flinkfche overleveringe.
Door dit afhouwen van Malchus oor, die de
knecht des Hoogenpriesters was, en hier in zynen
Meesters plaatze ftond,kan ook, daarenboven, het
affchafien des Hoogepriesterdoms en Levitifche
Godsdienst verdaan worden , tevens hoedat, in
zyne plaatze, (d) de Hoogepriester onzer belydenisfe,
Jezus, te voorfchyn trad; want, gelyk Paulus zegt,
{e) als V Priesterdom verandert wordt, moet 'er 'ook
noodzaakelyk ver'dndering der wet gefchieden. Nu
kon 'er niemand Hoogepriester worden, die geene
twee gaave ooren had; want,die geen oor, of een
gefcheurd-, of doorboord oor had, was tot die bedieninge
onbekwaam. Uit dit inzicht beet Antigonus
met zyne tanden aan (ƒ) Hyrkanus de ooren af,
opdat hy tot de Hoogepriesterlyke waardigheid
niet zoude kunnen verheven worden. De reden hiervan
was, omdat, by de inwydinge des Hoogepriesters,
(g) het rechter oor met offer bloed beirreeken
wierd.
Petrus was dan hier vol van drift, en vol van
yver; (h~) maar eenen yver niet met verftand. Door
deezen yver konden de andere Apostelen ook wel
gaan«
ia) Rom. 10. 17.

42 NEGEN-EN-TWINTIGSTE MEDITATIE OP HET
gaanden geraakt zyn, zoniet de Heere Jezus, meerder
bloedvergietinge willende voorkoomen, en aan zyne
vyanden toonende datHy geen deel in de roekelooze
daad van Petrus nam , dezelve hadde aangefprooken,
en gezegd, volgens de aanteekeninge van Lukas: (a)
Zacht! laat het daar by blyven Even als of Hy hadde
willen zeggen: myne Leerlingen! 'tKomt u niet
toe wraak te neemen; Petrus is reeds te voorbaarig
geweest; laat het dan daar by blyven; want, nu is
de tyd myner gevangenneeminge gekoomen; het is
nu de (b) uur en de magt der duist er nisfen. Salomon
heeft wel gezegd : (c) redt de geenen, die ter dood
geleidt worden, en vertoef niet hen te verlosfen, die
men wechfleept om ze te dooden; maar, zulks moet
niet met het zwaard gefchieden, noch door eigen
gezach. Ik heb U immers zo dikmaals gezegd,
dat Ik gevangen moet worden; het is hier dan geen
tyd van wederftreevinge. Ik heb U, ö Petrus! immers
nog onlangs mynen wil verklaard, toen Ik tot
Uzeidde: (d) gaa wech achter my, gy Satan: gy
zyt my tot verhinderinge; wil dan niet langer myne
gevangenneeminge wederiraan.
Door deeze, of foortgelyke woorden, had Jezus
dan getoond, dat Hy geen deel aan hunne drift en
woede nam; ja-zelfs, om deeze raazende en woedende
bende te bevredigen, en de befchuldiginge
wech te neemen , als of Hy een deel moordenaars en
oproerige menfehen in zyn gezelfchap hadde, die (e)
de magten, van God gefebikt, wederftonden, wilde Hy
hier Malchus geneezen; want,gelyk Lukas meldt,
(f) zyn oor geraakt hebbende, genas by hem. Menigmaal
had de weldaadige Heiland, op eene wonderbaare
wyze geneezen degeenen, die kwaalyk gefield
waren: (g) de oogen van dien blind gebooren was
beeft
f» Luk. 22. 51. (b) Luk. 22. 53. (e) Prov. 34. 11.
00 Mat. 16. »3. (e) R.m. 13. 1,2.
(ƒ) Luk. 22. 51. (jrj Joan. 9. 32,

LYDEN VAN JEZUS-CHRISTUS. 43
beeft Hy geopend; ft ommen doen fpreeken; (a) dooven
doen booren ; kreupelen en verminkten, (b) en
veele anderen, die zy voor zyne voeten wierpen, genas
Hy. De melaatfen reinigde Hy, en maakte de dooden
levendig: Maar, wat waren dat voor menfchen,
aan welken Hy deeze weldaaden bewees?Zy waren
het waardig; dewyl zy den Heiland daarom fmeekten,
en, daarenboven, in Hem geloofden; maar, ziet
hier eene daad zonder weerga, en alle verwondering
waardig! Onverzocht, en ongebeden zynde,
heelde Hy 't Oor van Malchus, van zynen doodvyand,
die 't eerst de handen aan Hem floeg, ja,
dien Hy wist,niet tegenftaande deeze weldaad,dat
in zyn boos'voorneemen zoude volharden. Grootere
wonderen heeft Jezus wel gedaan , maar geene,
waar in zyne genade en zachtmoedigheid meerder
uitblonk. Met recht heeft David dan gezegd: (c) de
Heere is goedertieren voor y der-een: en zyne barmhartigheden
zyn boven alle zyne werken.
Heeft Jezus dan hier zynen dood-vyand ongevraagd
geneezen, wat zal Hy dan niet doen aan zyne Vrienden
, die Hem in geloof en vertrouwen fmeeken ?
{d) Zal Goddan zyne uitverkoorenen niet verhooren,
die dag'en nacht 1
tot Hem roepen, en zal Hy met hen
nog uitftèl neemen ? Neen; daartoe is Hy veel-meerder
gereed. Zyne belofte hiervan is onfeilbaar; Hy
heeft immers tot zyne geloovigen gezegd: (e) aW
wat gy in 't gebed zult verzoeken, gelooft, dat gy V
zult verkrygen , en het zal u geworden.
Maar,ö gruwelyke verftoktheid van deeze Bende,
die door die weldaad niet geraakt, noch door
dit Godlyk wonder bewogen wierd! Wy leezen van
den Vorst Darius, dat, wanneer fommige Grooten
hadden t'zamen - gefpannen, om hem, op de Jagt
(a) Mark. 7. 37. (b) Mat. 15. 30. (e) Pfcl. i 4 4. 9.
(,d) Luk. 18. 7. (O Mark. 11. 24.
zyn-

44 NEGEN*EN-TWINTIGSTE MEDITATIE OP HET
zynde, te dooden, hy, fchoon deeze onderneeming
hem bewust was , den t'zamengezwoorenen met eene
onbezwykelyke kloekmoedigheid, vroeg: waarom
zy datgeene niet uitvoerden waartoe zy gekoomen
waren? Deeze edelmoedige daad, en vraage
bragt zodanig eene verflaagenheid te wege, dat zy
zich voor zyne voeten nederwierpen, en zich aan
zyne barmhartigheid overgaven. Maar, veel grooter
was de daad van onzen Heiland, die, daar Hy
zyne Vyanden was tegengegaan, en met twee enkele
woorden terneder had geflagen, dezelve, als het
ware, het leven wederom had gegeeven, ja wat
meer is,zynen dood-vyand zelfs genas;daar zy, ondanks
deeze onverwachte weldaad,noch door zyne
Godlyke Almagt, noch goeddaadigheid, eenigzins
bewoogen wierden, en aldus de woorden van Ifaïas
bekrachtigden: (d) Of men den godloozen al barmhartigheid
beweeze, daarom zoude hy de deugd niet
leeren.
Gelyk dan het afkappen van het oor niet zonder
verborgenheid was,alzo is het aanzetten en geneezen
van hetzelven niet zonder geheim; want, hierdoor
is afgebeeld, hoe het Levitifche Priesterdom,
in zyn recht afgefchaft, evenwel nog eenigen tyd
zoude geöeffend worden, totdat de (b) dagen zouden
koomen, dat hunne vyanden hen beleegeren, en
van alle kanten benaauwen zouden, en hen, en hunne
kinderen verdelgen; en den eenen [leen op den anderen
niet laaten zouden.
Gelyk de Jooden dan, door het afkappen van dit
oor, het goede verfiand der H. Schriftuure, en de
kennisfe van den Mesfias verlooren hebben; zoo is
mede, door dit aanzetten, te kennen gegeeven, hoe
zy het goed gehoor wederom zullen krygen ; want,
God zal hen handelen, naar zyne belofte , welke
(a) Ifaï. 26. ip. (?) Luk. 15, 43.
Hy

LYDÈN VAN JEZUS-CHRISTUS. 45
Hy gedaan heeft door Jeremias den Propheet, alwaar
God zegt: (/z) Ik zal myne wet in htm ingewand
geeven,en ik zal die in hun harte fchryven ; want,
ik zal hen hunne ongerechtigheid ver geeven, en hunne
zonden niet meer gedenken. Deze waarheid heeft de
Leeraar der Heidenen, Paulus, ook bekrachtigd, zeggende
: als (b) de menigte der Heidenen zal ingegaan
zyn, dan zal geheel Israël zalig worden.
Wanneer de Heere Jezus dan hier zynen doodvyand
van zyne wonde geneest, geeft Hy ons hierdoor
een krachtig voorbeeld, om onze Vervolgers
en vyanden goed te doen. Hier volbragt de Heiland
zyne eigene wet, by Matthéus: (V) bemint uwe
vyanden;doet wel dengeenen die ubaaten. Immers,
daar is niets heerlyker of edelmoediger dan over
eenig ongelyk, ons aangedaan, kloekmoedig heen
te flappen. De waereld mooge dit als eene fchande
en verfoeilyke laagheid reekenen , en dus in
wraake uitroepen; (d) oog om oog, tand om tand;
daar is echter geen grooter cieraad vooreenen Christen
dan zachtmoedig van Geest te zyn. Dit wist
Salomon, en zeidde daarom: (e) de wysheid des
Mans wordt door de verduldigheid gekènt, en V is hem
eene eer, de veröngelykingen voorby te flappen.
Immers, wy kunnen over de beleedigingen , ons
aangedaan, nooit met gerustere zekerheid zegevieren,
dan wanneer wy dezelve geen tegenweer bieden.
Dan vindt de Beleediger zichzelven gekwetst,
aangezien het zyn inzicht was, om den Beleedigden
tot gramfchap en fpyt aan te zetten. Hier zien wy
dan, in het voorbeeld van onzen lydenden Jezus,
datgeene bevestigd, hetgeene onze zwakke Reden
ons zelfs voorftèlt.
Nadat nu onze Heiland zyne Leerlingen, wegens
f» Jer. 31. 33. 0*) Rom. u. 05,26".
(.0 Mat. 5- 44- 00 — 5. 38. (O Prov. 19. n.
hunne

40 NEGEN-EN-TWINTIGSTE MEDITATIE op HET
hunne voorbaarige en ontydige yverzucht bejeegend
had, fchynt Hy hen verder van hunne dwaasheid
te willen overtuigen, zeggende: zal Ik dan
den drinkbeeker, dien de Vader my gegeeven heeft,
niet drinken? Als of Hy wilde zeggen: met uwen
yver hebt gy my tegen myne vyanden willen verdeedigen;
met uwe zwaarden hebt gy gepoogd my
uit de handen en banden myner Aanvalleren te verlosfen.
Maar uwe yverzuchtige dapperheid was
grooter dan uwe verëischte weetenfchap in deeze
myne omftandigheid. Wist gy dan niet, of liever
gy behoorde te weeten, dat ik den drinkbeker,
dien myn Vader my gegeeven had, drinken moest?
Dan, ik moet en zal deezen (a) heilzaamen drinkbeeker
aanneemen, en den naam des Heer en aanroepen.
Op zulk-eene wyze betaamde het aan alle Christenen
te denken, en te fpreeken, en alzo, uit het voorbeeid
van eenen lydenden Jezus, heil en nut voor zichzeiven
te trekken. Immers, hier weigert de Heiland
de geringde verdeediging , omdat zyn onbevlekt
hart door geene pylen van een beleedigend geweld
kon gekwetst worden ;Hy weigert het des te meer,
omdat het de wil van zynen Hemelfchen Vader
was , dat Hy in deeze akelige omftandigheden
zouden ingewikkeld, en gevangen worden. Leert
dan hier uit, dat een geweeten , hetwelk zich zeiven
geene misdaaden bewust is, onvertfaagd alle veröngelykingen,
lasteringen,en vervolgingen ondergaat,
en dat men door de bewustheid zyner onfchuld, in
de felfie vervolgingen, heul en troost vindt. Hierin
is niet-alleen eene waare blydfchap, maar ook ,
gelyk de Leeraar der Volken zegt, onze roem geleegen
, in de getuigenis namelyk (b) van ons gemoed,
dat wy met eenvoudigheid des harte, en met oprechtigheid
Gods, en niet met vleefchelyke wysheid, maar
met Gods genade in deeze waereld verkeerd hebben.
(«) Pfal. 115. 13. (O a Cor. 1. ra.
Wilde

LYDEN VAN JEZUS-CHRISTUS. 47
Wilde, eindelyk, onze Heiland, door zyne Leerlingen,
tegen deeze Bende niet verdeedigt worden,
omdat het de wil was van zynen Hemelfchen Vader,
dat Hy den kelk zyns lydens drinken zoude,en dus van
zyne vyanden hier moest gevangen worden; dit vertoont
ons als in een levendig Schildery, hoe wy, op
het voetfpoorvan onzen lydenden Jezus, onzen eigen
wil moeten verzaaken, om den wil van God te gehoorzaamen;
hoe wy ons alle geweld, het zy van
onze lichaamelyke , het zy van onze geestelyke
vyanden, met geduld moeten getroosten, wanneer
het Gods wil is dat wy zullen beftreeden worden.
Dit doende zullen wy fteeds eenen inwendigen
vrede fmaaken ; terwyl wy uitwendig beoorloogt
worden; eenen vrede, waardoor wy, als (a) zachtmoedige»,
het land zullen beërven, en onze genoegte
vinden in een' menigvuldigen vrede. Amen.
G E B E D .
6 Lydende Jezus! Liefderyke Held in het ftrydperk
van Uw dierbaar lyden! Uwe onvertfaagdheid
op het oogenblik, waarop Uwe vyanden U moesten
vangen, en Uwe kloekmoedige overgegeevenheid
aan Uw befchooren noodlot, behoefden de byftand
en de verdeediging van Uwe Leerlingen niet. Het
zwaard der befcherminge wierd te ontydig uitgetrokken
, daar Gy op dit oogenblik Uwen hals, even
gelyk een lam dat ter flagtinge geleidt wordt, blootlegde
voor het moord-zwaard Uwer bloeddorftige
vyanden. Wel-verre van met wraakzucht aangedaan
te zyn , gong zelfs Uwe zachtmoedigheid zo
verre, dat Gy den gekwetften Malchus, dien fnooden
Booswicht, het afgehouwen oor herftelde. De
wil van Uwen Hemelfchen Vader was U een richtfnoer
Uwer gadelooze Zachtmoedigheid en bereidwil-
O) Pfal. 36. 11.

48 NEGEN-ÊN-TWINTIGSTE MEDITATIÉ ENZ.
willige onderwerpinge; waardoor Gy zelfs wilde,
dat 'er geen druppel van den kelk Uws lydens Uwe
lippen zoude ontvallen. Zachtmoedige Jezus! Zo
ryk als Gy zyt in liefde voor den ongelukkigen
mensch, zo ryk zyt Gy ook in treffende voorbeelden
voor ons zondige Stervelingen. Ach! Druk,
by de overweegingen van Uw lyden, Uw onvergelykelyk
voorbeeld in onze harten! Leer ons, door
eene Christelyke zachtmoedigheid, in een deugdelyk
Geloof , ons-zei ven verheffen boven alle de
aanflagen van ongelyk en beleediginge,en wèl te doen,
aan die ons haaten en vervolgen ! Laat Uw wil
fteeds de onze zyn, om niet-alleen de onheilen,die
ons treffen, met eene nederige gelaatenheid te verdraagen,
maar dezelve U als tot eene Offerande van
lof en dankbaarheid voor Uwe oneindige weldaaden
optedraagen ! Geef eindelyk, ó Lydende Jezus !
dat wy in alles Uw Godlyk voorbeeld moogen
volgen ; opdat wy, hier Uwe voetftappen van-verre
nagevolgd hebbende, hier-namaals, als deelgenooten
van Uwe Eeuwige Glorie, moogen aangenoomen
worden.
A M E N .
DER-

LYDEN VAN JEZÜS.CHRISTÜS. 4

50 DERTIGSTE MEDITATIE OP HET
uiterlyke, geene gedaante noch heerlykheid bezat.
Hiervan gaf de Evangelifche Propheet reeds getuigenisfe:
(a) Hy zal voor den Heere opfchieten, als
een rysken, en als een [pruil'je uit eene dorflige aarde
:Hy had geene[choonheid noch luister :zvy hebben
Hem gezien, maar Hy had geene gedaante, dat wy
naar Hem verlangen zouden, (jb) Hy zag 'er veracht
elyk uit, en als den laatften onder de mannen.
Men weet ook, dat een worm haatelyk en verachtelyk,
en een-elk gereed is, om denzelven met voeten
tc trteeden : te recht dan mogt de Zaligmaaker
zeggen , dat Hy een worm was, aangezien Hy overal
getroöfit en veracht wierd, en een-elk Hem ais met
voeten wilde treeden, en te niet doen.
Imkers, hoe wierd Hy niet by zyne komst in de
\\ T
aereld verfmaad, en veracht, daar men Hem geen
plaats gunde in huizen of berbergen, waardoor Hy
als een vcrfmaadelyken worm, in eenen Beesten-Hal
moest gebooren worden. Als eenen worm zoekt
hem llerodes al vroeg te dooden, en te verpletten.
Ja, befchouwt Hem eens verder in zyn leven, dan
zien wy Hem wederom als een' worm gehoond: nu
fchelden zy Hem uit voor eenen {c) bras[er en wynzuiper,
den vriend der Tollenaar en en Zondaar en;
dan vooreenen Sabbath-Schender, eenen (d) Samaritaan,
die den Duivel in beeft. Nu dreigt men
Hem met eene hagelbui van fteeiien;dan met eene
nederwerping van de fteenrotl'e; ja, hoe meerder
Hy aan zynen dood nadert, hoe Hy al hoe langer
hoe meerder gefmaadt,en als een' worm gehandelt
wordt. Als men Hem zal gaan vangen, met wat
.fhriad en hoon kiomen zy niet op Hem aan, even
als of Hy de gruwelyklle misdaadiger ware ! Een
deel gewapende Krygsknechten valt op Hem aan,
om
(a* Ifaï. 53. o. (ij — 3. (f) Mat. II. 19.
[dj joan, 8. 48.

LYDEN VAN JEZUS-CHRISTUS. 51
om Hem te vangen ; zodat Jezus zich-zelven beklaagt,
dat zy tot Hem kwamen met zwaarden en
{tokken, als of Hy een moordenaar ware.
De wyste der Koningen,Salomon,zegt, in zyne
Spreuken:{a) de berisping aan een" ik.pl man, en
een gehoorzaam oor gedaan, is eene gouden OOT bagge,
en eene blinkende paerel. Gelyk de Heiland zyne
leerlingen, en inzonderheid Petrus berispt en beftraft
had wegens zyne onbezonnene daad, en onrechtmaatige
verweeringe,alzo liet Hy ook niet na
zyne Vyanden te berispen : (b) indien de rechtvaardige
op der aarde vergolden wordt, hoe veel te meer
den Godloozen en denZondaarF'Had Hy dan Petrus
zynen leerling, aangecast, en zyn zwaard doen verbergen,
Hy wilde dan ook de boosheid zyner vyanden
niet ongemerkt laaten voorby gaan. Zy mogren
zyne handen en voeten binden;zyn tong echter was
vry. David zegt, in zyn perfoon: (c) Ik heb uwe rechtvaardigheid
verkondigd in eene groote Vergadering,
ziel ik zal myne lippen niet doen ophouden. Schoon
van zulk-eene groote bende omcingeld, had Hy dezelfde
vrymoedigheid, als re vooren , toen My hen
zoo dikmaals hun kwaadaurtig hart en boosheid had
verweeten.
Ten zelfden flonde zeidde Jezus (d) dan tot dat volk:
gy koomt bier met zwaarden en ('tokken, om iffé te
vangen, als of ik een moordenaar ware. Ik zat dagelyks
by U, leerende in den Tempel, en gy hebt my
niet vast - gehouden. Hetgeene Mauhéus hier in 't
algemeen uitdrukt, heeft Lukas hadef bepaald, en
de perzoonen gemeld, op welke byzonderlyk deeze
aanfpraak paste: Met waren, zegt Lukas, (e) de
Overpriesters, de Hoofdmannen des Temp As, en de
Ouderlingen. Te vooren hebben wy reeds uitgelegd,
(a) Prov. 25. 12.. (£) — ri. 31* Co p s. 39. 10.
(d) Mat. 26. 55. (#) Luk. 22. 52.
D 2

52 DERTIGSTE MEDITATIE OP HET
legd , wat deeze perfoonen waren. Deeze aanfpraak
raakt dan byzonderlyk de aanzienelykfte onder de
Jooden, wien de wraaklust zoverre had vervoerd,
datzy zich,tegen hunne Agtbaarheid,by een' hoop
Soldaaten, Geregtsdienaars en Rakkers,"lieten vinden.
Jezus fprak dan de bende derRoomfche Krygsknechten
hier niet aan; want,zy kenden Hem niet,
en hadden met Hem in den Tempel niet omgegaan ;
maar wel de Opperhoofden der Jooden. Aan deezen
had God gebooden, datzy de gerechtigheid zouden
handhaven; maar,zy,om als Michéas te fpreeken, *
hadden (

LYDEN VAN JEZUS-CHRISTUS. 53
die,metrecbt,vraagen konde: (a)wie vanUzalmy
van zonden overtuigen? Als of de Heiland hier wilde
zeggen: Gy, die te vooren door uwe leerlingen
beleden hebt, zeggende: (b) Meester, wy weeten,
dat Gy oprecht zyt, en den weg Gods in waarheid
leert, hoe! handelt gy dan met my, die oprecht en
rechtvaardig ben,als met eenen moordenaar?Hoe!
handelt gy tegen my, als een pest der menfchen,
daar niets dergelyks aan my te befpeuren is? Een
moordenaar kwetst den mensch, overlaadt hem met
wonden, en beneemt hem het leeven. Ik, in tegendeel
,trok, weldoende,(c) door alle fteden en vlekken
, geneezende alle kwaaien. Heb ik niet (d) de
Minden doen zien; de kreupelen wandelen, de melaatfchen
gezuiverd; de dooven doen hoor en; de dooden
opgewekt? Hoe kort is het nog geleden, dat Ik
den geftorvenen (e) Lazarus, wederom tot het leven
heb gebragt! Hoe verfchillend is myn gedrag dan,
met dat van eenen moordenaar! ö Uwe gruwelyke
boosheid kan nooit gerechtvaardigt, noch met eenige
fchyn bedekt worden. De moordenaars en
roovers zoeken heimelyke en verborgene plaatfen,
verbergen zich in ftruiken en bosfchen; dat heb Ik
nooit gedaan;want, (ƒ) Ik zat dagelyks by u, kerende
in den Tempel, en gy hebt my niet vast •ge*
houden.
De Heiland was beloofd als een groot (g) Propheet
, en als (h) de Leer aar der rechtvaardigheid,
welk Ampt Hy ook, met alle yver en vlyt, heeft
waargenoomen. De Heiland plagt, terwyl Hy leerde,
doorgaans te zitten, volgens de gewoonte van
dien tyd, waarop men de Wet ftaande las; maar
zittende verklaarde. Immers, toen Christus te Nazareth
f» Joan. 8. 46. (£) Matt. 22. 16. f» Matt. 9. 35.
M a t t
() Josl. a. 23.
D 3

54 DERTIGSTE MEDITATIE OP HET
arerh in de Svnagoge op den Sabbathdag kwam
{Ujjtond Hy op om te kezen; maar, toen Hy de wee
zoude verklaaren , ging Hy nederzitten ; hetzelve
zien wy mede , by Matthéus aan \ 5 Hoofdftuk
1,2. alsmede by Joannes aan het 8 1: Hierop
zas dan de Heiland, wanneer Hy zeidde: Ik zat
dagelyks by «, kerende in den Tempel. Verftaat
door den Tempel niet het Heilige, veel minder,
het Heilige der Heiligen, 't welk Hechts voor den
Pnesteren , en 't laaide voor den Hoogcpricsterenalléén,éénmaal
des.laars,toegankelyk was; maar,'t
Voorhof, in hetwelke allerleie plaatfen en gelegenheden
waren , om 't Volk te leeraaren. In dit
Voorhof was eene Synagoge, waarin de Wet voorgeleezen,
en door de Priesteren en Levieten verkkmd
wierd. Op deeze plaats was het, dat Jezus
ja ja^ren oud zynde,gevonden wierd; (b) zittende
tn t midden der Leeraaren. Voorders waren 'er
ook nog Galeryën; (c) gelyk 'er ook van de Gakrye
van Salomon, daar Christus wandelde t by den
Evangelist Joannes gemelde wordt. Op deeze plaatfen,
zeidde de Heiland, had Hy dagelvks met hen
verkeerd. Dageiyks had Hy .in den Tempel geleeraard
; Ja , toen zyne Vyanden reeds met het
bloedvonms beezig waren , hield Hy niet op van
met hen „, den Tempel te verkeeren ,• gelyk Lukas
meldt : (d) Hy leerde des daags in den Tempel
ma/r,des nachts gingHy uiteen bleef op den ber«*
genaamd de Olyfberg, en alf het volk kwam ' s morgens
vroeg tot riem in den Tempel, om Hem te hooren.
Niet tegengaande dan deeze fchoonegelegenheid*
(e) hebt gy my niet vast-gehouden. Dit, echter, wierd
riet tot hunnen roem gezegt; want, het ontbrak den
Overpnesteren en Pharizéën niet aan den wil;maar
aan
GO Luk. 4. 16 20. 0*) L u k, 2< 6
(O Joan. 10. 23, (O Luk. 21. 37,38. (#> Mat. 55.

LYDEN VAN JEZUS CHRISTUS. 55
aan de magt. Immers, Christus was by 't volk ia
een te groot aanzien, wegens zyne ieere en wonderwerken;
des zy beducht moesten zyn; Zy zog~
ten Hem te vangen, zegt Matthéus, (a) maar zy
vreesden het volk. God had hen, even als aan Sennacherib,
(£) eenen ring in de neuze gezet, en een
gebit tusjchen de lippen Zonder dien breidel zouden
zy zolang niet geaartzelc, maar hunne handen
eerder aan onzen Heiland geflaagen hebben, gelyk
zy thans werkelyk hunne (c) Dienaaren uitzonden,
om Hem te vangen, die, echter, onverrichter zaake
weder kwamen; want, (d) niemand tastte Hem aan,
want, zyne uur was nog niet gekoomen.
De Heiland wilde dan te kennen geeven , dat Hy
ru niet fchuldiger was, dan toen Hy in den Tempel
leerde, alwaar zy, echter, Hem op eene veel
gemaklyker wyze zouden hebben konnen gevangen
neemen; dus toont Hy hen, hoe onrechtmaatig
hun handel was, daar zy Hem ongehinderd den
Tempel uit en in lieten gaan, en nu in den nacht,
met geweld, Hem als een' moordenaar overvielen:
zeer wel konden de woorden van Ëzechiel, op h^n
toegepast worden: (e) Hunne Vorften waren alf
wolven; zoekenden jlechts roof te haaien, bloed te
vergieten, en Zielen te verderven.
Doch, op dat de Overftens der Jooden zich niet
zouden vleijen, dat de goede uitflsig van zyne gevangenneeming
een bewys was van hunne rechtvaardige
zaake tegen Jezus, voorkoomt de Heiland
hunne gedachten,en leidt hen tot een' hooger oorfprong,
want, Hy zeidde, gelyk Matthéus aanteekent:
(ƒ) dit alles is gefchied, opdat de Schriften
der Propheeten zouden volbragt worden. Zy hadden
nu wel geene grootere magt, dan toen Jezus onder
hen
00 Mat. ai. 46. (O ifaï. 37- 29. 00 Joan. 7 32.
00 Joan. 8. ao. CO Ezecti. 22. 27. (/) Mat. 26.56.
D 4

56 DERTIGSTE MEDITATIE OP HET
hen gerust verkeerde, en in den Tempel leerde; maar,
dat zy Hem nu zoo gewelddaadig gevangen namen,
als een' moordenaar , kwam daaruit voort, omdat
dePropheetenzulks voorfpeld hadden. Immers, David
had, in zyn' Perfoon, gezegd: (a~) veele jonge Stieren
hebben my omringd, vette Stier en hebben my omvangen.
Zy hebben op my hunnen muil geopend; gelyk
een'grypenden en briefchenden leeuw ; en, nadrukkelyk
zyn de woorden van den Propheet Elias:(»
Hy is onder de kwaaddoenders gerekend. De voor.
zeggingen der Propheeten waren daarom geen
oorzaak van Jezus lyden; want, niets minder hadden
de Overpriesters, Schriftgeleerden en Pharizéën in
den zin dan de Propheeten te vervullen; maar, zy
zochten alleen hunnen haat, nyd en wraaklust, te voldoen;des
zy hier ,onweetende, Gods raad ten dienst
Haan: even gelyk welëer de Keizer Augustus,door
het gebod, dat de (jb) geheele Waereld zoude befcbreeven
worden, gelegenheid gaf tot de geboorte
van den Mesfias in Bethlehem; dewelke alzoo, onweetende,
de Godfpraak van (V) Micbéas bevestigde.
De reden nu, waarom zyne Vyanden zoveel op
hem vermogten, heeft de Evangelist Lukas nog nader
gemeld, daar hy zegt, dat de Heiland tot zyne
Vyanden zeidde: (d) dit is uwe uur, en de magt
der duisternis/en. Het lyden van onzen Heiland
was niet-alleen vast bepaald en voorzegd; maar ook
(e) op hoedanigen tyd het lyden op Christus koomen zoude:
die tyd was nu gekoomen; deeze uur was op het
uurwerk van Gods Raad nu geflagen. Dit is dan
. uwe uur; dit is de tyd die (ƒ) Gods Raad gefcbikt
beeft, en waarin hen toegelaaten wierd, om hunne
bloedige befluiten uittevoeren. Alle hunne poogingen
en onderneemingen waren aan Gods Voorzienigheid
(a) Ps. ai. 13, i 4. (3) Ifaï. 53. is. (c) Luk. 3. i„
(d Mich. 5. 2. (e) Luk. as. 53.
ifj iPet. 1. 11. (g) Aét. 4. 28.

LYDEN VAN JEZUS-CHRISTUS.' S?
SÜgheid onderworpen, die hen dan nu toeliet hunne
magt tegen Jezus te gebruiken. Te vooren hadden
zy wel gewild, maar niet kunnen uitvoeren, omdat
zyi e uur nog nier gekoomen was; maar, nu was
de magt d^r duist rnisj - weeten, de Duivel,
die door de magt der duliternisfen verftaan word,
(a) (gelyk blykt uit Paulus , tot dii "an Ephezen)
losgelaaten, om het {F) Zaad der Vrouwe,
Christus, listig op de hielen te zitten. De Dui\ el,
die (c) in eeuwige boeijen opgeflooten lag, was nu
ontbonden, om tegen Jezus te kunnen woeden: Hem
zoude nu geene plaats of tyd ombreeken , om de
Jooden tegen Christus aantehitfen. Zy dan , die
(i) den Duivel voor eenen Vader hadden, wilden
ook de lusten huns Vaders volbrengen. Zy waren
wel van den Bloedraad uitgezonden; maar, de Duivel
had hierin de voornaamfte rol gefpeeld. Kaïphas
had het vonnis wel uitgefproken ; maar ,
Satan was zyn Raadsman geweest. Naar hunne
meeninge was het eene gelukkige uur, waarin zyzekerlyk
zullen gejuicht hebben, en moogelyk met
de Philiftynen uitgeroepen : (0 God heeft onzen
Vyand in onze handen geleverd; maar, in de daad;
het was eene ongelukkige uur voor hen, daar zy nu
onder de magt des Duivels gebragt waren. Deeze
magt, dewelke zy nu over den Zaligmaaker ontvangen
hadden, zoude ook van zulkeen' langen duur
niet zyn,als zy zich inbeeldden: (ƒ) De Prins deezer
IVaereld koomt ,zegt de Heiland;docb,hy heeft
in my niets, te weeten, van wegens de kortheid van
den tyd dat zyn lyden duuren zou; want, Hy zou
fchielyk hunne handen ontkomen, en dan met grooten
luister zyn hoofd opheffen.
Jezus lydt hier dan als borge voor hetgeene wy
00 Eph. 6. 12. CO Gen. 3. 15. CO Ju

58 DERTIGSTE MEDITATIE OP HET
om onze Zonden verdiend hadden Wy-allen waren,
in on^en eerften Vader Adam,moordenaars; wanr, hy
was,om zoo te fpreeken,de grootfte moordenaar,
devrnl hy, door 't overtreeden van Gods Gebod,
zich zeiven , en alle zyne naakomelingfchap, den
dood hééft toegebragt; daarom zeidde Paulus: (a)
Door eenen mensch is de zonde in deeze Waereld
gehoonenden door de zonde de dood, alzoo is de dood
tot alle ménfcbèn doorgegaan. Ziet hier dan onzen
Zaligrrmker, den tweeden Adam, als een' moordenaar
gehandeld,om ons van den eeuwigen dood te
vcHo: fen, en ook om Satan, dien (£) menfchen'
moorder van 't begin af, te verpletten Met zwaarden
en (fokken wordt onzen Heihnd aangegreepen
, opdat Hy ons van de zwaarden en ftokken van
Gods gramfchap en toorne mogce vry maaken;dus
wy, met David, kunnen zeggen : fok en uw
ftaj vertroostten my Wanneer wy dan zien , dat
Christus, ons Hoofd, (d) onder de kzoaaddoenders is
gerekend geweest, laaten wy ons dan niet verwonderen
, veel min geërgerd worden, wanneer de Leden
van Christus zulks overkoomt; dewyl God de
z\nen {e) heeft voorgefchikt ,om gelykvormig te worden
aan het beeld zyns Zoons: gelyk de taal van
Paulus luidt Wat is dit beeld van Christus anders
dan dat van zyn lyden'Pen ,om dit gelyk te worden
zyn alle heiligen gefchikt: wy moeten Hem zowel
gelyken in lyden, als in verblyden; willen wy eens
eene kroone van glorie draagen, dan moeten wyook
niet vreezen eene kroon van doornen op te zetten.
Zo gaarne als wy zouden willen drinken uit de
beeke der wellusten , zo gaarne moeten wy, in leven
, of fterven, ook den kelk met galle en edik drinken;
dewyl deeze drank de weg is om tot de beeke
der
O) Rom. 5. ia. (f) Joan. 8- 44- CO Ps. 22. 5.
(O Ifaï. 53. 21. (O R
om. 8. 29.

LYDEN VAN JEZUS-CHRISTUS. 59
c'er wellusten te geraaken. Dewyl, gelyk de Apostel
Petrus zegt: (a) Christus voor ons geleden heeft,
ons een voorbeeld ndlaatende, opdat wy zyne voetftappen
zouden volgen , zo betaamt het, dat de
Leden aan hem gelyk worden: immers, naauwlyks
was Hy gebooren,of hy moest (£) naar Egypte de
vlugt neemen, omdat Herodes hem zocht, om te
dooden Zyn gantfche leven was eene aanéénfchakevan
verdriet, tegenfpraak en lasteringen, totdat
Hy, eindelyk, de alderfmaadlykfte kruisdood onderging.
Het is dan ook noodig dat zyne Heiligen,
van de booze menfchen, op dezelfde wyze geöeffend
en verdrukt worden. Het is van den beginne
af zo geweest, en al vroeg afgebeeld, naar het gevoelen
van den Heiligen Augustinus (0, in Jakob
en Jizau, die, nog in 's Moeders'lichaam zynde,
(d) met eikanderen worftelden,en waardoor, gelyk
Augustinus zegt, de Vervolging te kennen gegeeven
wierd die de boozen den goeden en rechtvaardigen
zouden aandoen: hierom zeidde de Heiland ook:
want, zo hebben de Godloozen (e) de Propheeten
vervolgd, die vóór u geweest zyn. Hierom was het
dat de Apostel Petrus den geloovigen aanmoedigde
opdat zy den moed niet zouden verliezen, en denken,
dat hen iets byzonders te beurt viel, zeggende
: (ƒ) welbeminden, laat het u niet vreemd dunken,
dat gy door het vuur der Vervolgingen beproeft
wordt, als of u dieden iets nieuws gebeurde.
Zuchten wy dan in lyden, Christus heeft eerst gezucht
; Horten wy traanen, Hy heeft de zynen al lang
om ons geftort; lyden wy pynen en fmerten, Hy
was, gelyk Ifaïas zich uit; (g) een man van fmerten,
en die van lyden wist te fpreeken. Alle de
OO iPet. 2. 21. 00 Mat. 2. 13,
CO Aug. Seim. 78. de temp.
M
(d). Gen. 25. 22. ("O at. 5- 12.
GO 1 Pet. 4. 12. (g) Ifaï. 53' 3-
Hei-

óo DERTIGSTE MEDITATIE OP HET
Heiligen, die immer geleeden hebben, hebben op
deezen eerften Aanleider en Voltrekker des geloofs
gezien, zich in Hem getroost, en verheugd, dat zy
zyne voetftappen mogten volgen : Zy zyn der Lesfe
van Petrus zeer wel indachtig geweest, die hy de
Kerke geeft: («) Verblydt u, dat gy deelachtig word
aan het lyden van Christus. En , hoe heeft de Aartsmartelaar
Stéphanus zich niet verblyd, omdat hy
onder eene hagelbui van fteenen wierd begraven!
Wat troost heeft de lieftaalige Joannes niet genooten,
in zyn ballingfchap op 't Eiland Pathmos,
daar hy zich herinnerde, hoe zyn Meester voor hem
in Egypten balling is geweest! Paulus, die een zoo
groot deel aan 't lyden van Christus heeft gehad,
dat hy zeggen kon: (F) Ik draag de merktekenen
van den Heere Jezus in myn Itchaam, heeft een
groote troost genooten, omdat hy deel had aan zyn
Meesters lyden: gelyk hy-zelv getuigt aan die van
Corinthen,zeggende; (c~) Ik ben met troost vervuld,
en ben zeer overvloedend van vreugde, in alle onze
verdrukkingen
Wanneer wy dan in verdrukkinge koomen,ofmet
lyden aangedaan worden, of wanneer wy met ziek*
tens en krankheden bezocht, of met lasteringe bejeegend
worden ; wanneer 'er een Doeg opftaat,
die ons met achterklap bezwaart, of een Sémeï ons
ontmoet, die vervloekingen tegen ons uitbraakt,
laaten wy dan denken, en ons troosten met het antwoord
van David , aan de Zoonen van Sarvia: (d)
laat hem begaan met fchelden; Want de Heere heeft
hem bevolen. Laaten wy fteeds denken , dat de
Schriften der Propheeten moeten volbragt worden,
en ons herinneren , hetgeene Paulus gefchreeven
heeft, dat (

LYDEN VAN JEZUS-CHRISTUS. 6I
hierby , ('c geen ons tot de grootfte troost moet
ftrekken), dat ons lyden van korten duur zal zyn:
hoe lang wy ook moogen leeven, echter moeten wy
het lyden voor een' korten tyd, en als ééne uure
aanmerken, in opzichte van de Eeuwigheid. Immers,
Paulus noemt hetzelve, in opzichte van den tyd,(V)
een oogenblik en zeer ligt: ligt zyn alle verdrukkingen,
in vergelykinge van het uitmuntend en eeuvoig gewigt
van beerlykbeid, dat voor de Verdrukten bereid
is. Eene geheele Zee van rampfpoeden en zwaarigheden
is flechts één enkele drop, in opzichte van
de Glorie die wy beërven zullen. Kan 'er wel
zwaarer foort van verdrukkinge zyn, dan met ketenen
gebonden, door 't vuur tot asfche verbrand,
door de tanden der beesten vermaalen te worden ?
En nochtans viel dat zoo ligt voor de Martelaaren,
dat zy hunne ketenen als gouden boeijen, het vuur
als een bedde van roozen aanzagen. Hoe ligt viel
het eenen Laurentius, op den rooster liggende, te
zeggen; ik ben nu gaar aan de eene zyde, keer my
nu om op de andere zyde! De Martelaar Ignatius
hoorde men in het beesten-perk zeggen, dat hy door
de tanden der leeuwen vermaalen wierd, om eene
zuivere tarwe voor zynen Heere te worden. Zy zagen
alle de folteringen, en het lyden van deezen tyd zon
als (b) niet te waardeeren tegen de toekomende heer*
lykbeid, die in ons geopenbaard zal worden. Konden
wy dan ons deeze woorden ten nutte maaken , en
wel gebruiken! God bezoekt ons met veelerleië verdrukkingen;
elk-een heeft eene byzondere kwelling;
de Een mooge zwaarer kruis draagen dan de Ander;
niemand der rechtvaardigen is van hetzelve vry :
God heeft eik-een zyn deel toegelegd. Wac zou het
dan een groot geluk voor ons zyn, indien wy ons
altoos troostten met die gedachten, dat ons lyden zeer
ligt is, en een oogenblik duurt, en dat het lyden
f» 2 Kor. 4. 17. (Ij Rom. 8. 18. '
niet

62 DERTIGSTE MEDITATIE OP HET
met.te waardeeren is tegen de heerlykheid en glorie
die wy verwachten! Wat lyden, wat kruisfen ons
ook moogen ontmoeten, geen kruisfen zyn 'er, moet
men denken,die Jezus met zyn kruis niet geheiligd
heeft, en verdraagelyk gemaakt. Troost U, omdat
uw lyden, uwe kruisfen eens in throonen, uwe traanen
inpaerlen, uwe treurfltmmen in Vreugde-gezangen
veranderen zullen. Uw lyden mooge.om met de woorden
van Paulus te eindigen :(a) Voor het tegenwoordige
geene zaak van vreugde, maar van verdriet
zyn ;maar, daarnaa zal het dengeenen die 'er door
geoefend zyn eene volgenoegende vrucht van rech
vaardigheid geeven. Amen.
G E B E D .
ö Genadige God en Zaligmaaker! die voor ons
hebt willen als een'moordenaar gehandeld worden
om ons van den dood, en den heKchen moordenaar té
verlosfen: Ach! laat toch ook nimmermeer toe dat wy
door de zonde, andermaal in de handen des Satans
vallen;maar onderfteun ons altoos met uwen krachtigen
arm; om dus, door uwe genade gefterkt altoos
tegen de magt der duisternisfen, en tegen 'ons
eigen vleesch en bloed befhnd te blyven! Geef ons
ook dat het lyden en de kruisfen, die ons naar Uw
woord, en de voorzeggingen der Schriften, overkoomen,
zeer kort en vooreen oogenblik duuren •
opdat wy onder den last derzelven niet bezwyken!
Laat ons lyden en onze kruisfen altoos door Uw lyl
•den en kruis geheiligd worden ; opdac wy met U ó
lydende Jezus! geleden hebbende, ons ook eeuwi^lyk
met U moogen verblyden.
GO Heb. 12. ii.
A M E N .
EEN-

LYDEN VAN JEZUS-CHRISTUS. 63
EEN-EN-DERTIGSTE MEDITATIE.
Joan. 18: vs. 12.
Cobors ergo, et tribü-^^Toen greepen de Krygsnus
et miniftri Judae-.^4 knechten,en de üpperorum
comprehende-hopman, en de Die*
runt Jefum , et liga- naars der Jooden ,
verunt eum; Jezus aan, en hondden
hem.
WAnneer de verraaderes Dalila, Samfon van
zyn hair, en dus van zyne fterk te beroofd
had: riep zy ten laarften maal tot hem: (a) de Pbilijiynen
hoornen op u, Samfon:en toen wierd deezen
(b) Nazaréër dat is: (Gode- geheiligd) van de
Philiftynen gevangen genomen. Zolang 'er geen
Scheermes op zyn hoofd gekoomen, en de tyd zyner
gevangenneeminge niet daar was, konden de alleriterklle
banden hem niet houden; maar, toen zyne
uur gekoomen was, en men hem van zyne zeven
hairlokken, waarin zyne kracht beltond , beroofd
had, en de Heere van hem gegaan was; toen greepen
zy hem zonder moeite.
Deeze Samfon ftrekte alhier tot een allerleevendigst
voorbeeld van onzen lydendenJezus;immers,
zolang zvne (c) uur nog niet gekoomen was, konde
Hem niemand eenig kwaad doen, fchoon zy Hem
dikrr.aals zochten te vangen,en de handen aan Hem
te (laan. Hy fpotteHe met alle de hinderlaagen zyner
Vyanden , gelyk Samfon met de nieuwe touwen
waarmede hy gebonden wierd; maar, toen het tydfbp,
welk net lyden en fterven van onzen Heiiand
be-
o a a
f» Judic. 18. 3- *7- 00 J - /• 30.

6"4 EEN • EN - DERTIGSTE MEDITATIE or «ET
bepaalde, gebooren was, gong Hy zyne Vyanden
vrywillig te gemoet,en liet zich vangenen binden,
even alsofHy geene krachten hadde om zich te hel*
pen; daar Hy, die meerder dan Samfon was, veel
gemaklyker zich zoude hebben kunnen verlosfen.
Gelyk de Philiftynen, tegen Samfon, (a) met zyn
kalf hadden geploegd, om my met zyne eigene taaie te
uitten, alzoo ook ploegden de Jooden tegen Christus,
met zynen Vriend en Leerling, die Jezus aan de
Jooden overleverde. Het Loon, dat de vyf Vorlten
voor Samfon aanboodden, was groot; want,
elk van hen zou (b) duizend en honderd zilverlingen
geeven; maar, het loon voor Jezus mogtflechts dertig
zilverlingen bedraagen: en alzoo wierd de waare
Nazaréër, de Zoone Gods, gevangen genomen:
Toen greepen de Krygsknechten , en de Opperhop*
man, en de dienaars der Jooden, Jezus aan, en
hondden hem.
De Verraader Judas had den Soldaaten een fein
gegeeven, waaraan zy Jezus kennen zouden: zeggende
: CO denwelken ik kusfchen zal, die is het: grypt
hem aan. Dat teken ziende, gingen de Krygsknechten
op Jezus los; maar Petrus, die onder den hoop
inhakte, en Malchus het oor afkapte, bragt hierdoor
te wege dat Jezus toen nog niet gevangen
wierd. Toen was het, dat de Heiland het oor aan
Malchus genas, en de Over priester en, Hoofdmannen
([d) des Tempels, en de Ouderlingen, wegens hunnen
onwettigenhandel,bejeegende. Maar,noch de aanfpraak
van den Heiland, waardoor zy meer verbitterd
, dan verbeterd waren geworden , noch de
weldaad der geneezinge, aan Malchus betoond ,
bragt hen tot inkeer,noch kon haare woede tegenhouden
, zodat Salomon te recht gezegd heeft: CO
de ingewanden der godloozen zyn wreed. Dat bleek
ook
00 Jud. 14. 18. (O Jud. 16. 5. O) Mat. 26. 48.
00 Luk, 22. 52. (O Prov. ia. 10,

LYDEN VAN JEZUS-CHRISTUS* 6$
ook alhier in zyne volle kracht; dewyl zy daadelyk
op Jezus aanvielen, om Hem te vangen! Immers zege
de Evangelist Joannes: (a) Toen greepen de Krygsknechtsn,
en de Opperhopman, en de Dienaars der
Jooden, Jezus aan. Waarfchynlyk waren zy bedutbt,
dat de Heere Jezus hen zoude ontkoomen
hebben, nademaal zy zulk-een groot getal Soldaaten
van Pilatus verzocht hadden; denkelyk duizend hoofden,
omdat derzelver aanleider, volgens den Griekfchentext,
genaamd wordt, Overfie over duizend. By
deezen hadden zy nog gevoegd hunne Dienaars ,
aan welken Jezus bekend was, en het toezicht bevolen
was, opdat men geen verkeerden vangen zoude.
Heidenen en Jooden vielen dan op Christus
aan : Zy vielen aan , als hongerige wolven, op (k)
het onbevlekt en zuiver Lam; de kinderen der duisternisfe,
op het Eeuwig Licht. Een ieder doeg dan
de handen aan Jezus, daar hy het best kon. Te
vooren wierden de Dienaars der Jooden wederhouden
om Hem te vangen, door zyne Zielroerende
woorden, daar zy voorgaven, dat (c) nooit mensch
zoo gefprooken had; maar nu zouden de Dienaars
derOverpriesteren aan hunne Heeren grooter dienst
bewyzen ; zy zouden nu zorg draagen dat zy geene
beftraffing behoefden te ondergaan. Te vooren was
hen te gemoed gevoerd: (d) Zyt gy dan ook verleid?
Zy wilden dan nu zulk - een verwyt niet meer
afwachten ; daarom dan vielen zy allen met veréénde
magt aan ; Een ieder ftreed met geweld naar de
eer van Jezus gevangen te hebben. De Godloozen
zyn doorgaans eendragtig in hunne boosheid , en
voeren dezelve eenpaarlyk uit; dus, wanneer de Hi
Stépbanus, vol zynde van den Heiligen Geest,zich
tegen de Jooden verdedigde, Qe) vielen zy eenpaarlyk
op
(d) Joan. 18. 12. (1>J i Pet. i. to. (/) Joan. f. 44
Cd) — If. CO Aft. 7. 5Ó «n 57.
II. DEEL. E

66 EEN-EN-DERTIGSTE MEDITATIE OP HET
op hem aan, en fteenigden hem. Op gelyke wyze
vallen hier de Jooden en Heidenen, eenpaarlyk , op
Jezus aan, en vervullen de Godfpraak van David:
(a) Veele honden hebben my omringd: eene vergadering
van booswichten heeft my bezet. Te recht
noemt hen de Propheet honden, aangezien zy met
eene onzinnige razernye,en bloeddorst,even gelyk
raazende beesten, op Hem aanvielen; de Jooden
toonen hier met 'er daad, dat zy niet beter zyn dan
hunne Voorouders, van welken Ifaïas zegt: (£) 't zyn
cllerönbefchaamfle honden , die niet te verzaaden
zyn. Hun bloeddorst was naauwlyks met het bloed
van Jezus te lesfchen! Zy vielen op Hem aan als
verhongerde leeuwen ; zodat David , in den Perfoon
van Jezus, zegt: (V) Zy hebben hunnen muil
tegen my geopend; gelyk een" grypenden en briefchenden
leeuw. Niet-aileen de Schriften der Wysgeeren
maar Gods woord zelfs , behelst de befchryvinge'
der wreedheid en fterkte van den Leeuw , en
van het geweld, en gebrul, waarmede hy op zynen
roof valt. Even met zulk-een geweld en wreedheid
gingen deeze leeuwen op Jezus los, om Hem
te verfcheuren, te vernielen, en van kant te helpen,-
Op deezen kunnen de woorden van Sophonias zeer
wel toegepast worden; (d) hunne Vorflen zyn in V
midden van hen als briesfchende leeuwen : hunne
rechters zyn avondwolven, die niets over laaten voor
'den morgenftond,
Het ware voor den Heiland geen moeite geweest,
hunne woede tegen Hem te beteugelen, en
de boosheid hunner harten te buigen en te veranderen
; want, (

LYDEN VAN JÈZÜS-CÖRISTÜS. 6f
Van-zelve, naar den kant eener openinge heen vloeit,
aldus kon Jezus even gemaklyk hunne harten tot
zachtmoedigheid doen overhellen; even gelyk (a)
weleer den Geest des Konings Asfuérus tot zachtmoedigheid
veranderde. Daarenboven , niemand kon
Hem het vlugten belet hebben, daar Hy meermaalen
midden dóór hen was heen gegaan; en, gelyk Hy
voor zyne leerlingen een vry.geleide bezorgde,
alzo kon Hy ook zich-zelven in vryheid ftellen; en
hoe kon Hy, denwelken de dood niet houden konde,
gevangen worden, indien Hy niet gewild hadde
? Met recht kunnen wy dan van den lydenden
Jezus zeggen, hetgeene wy by Job van den Leviathan
leezen : (£) Zoud gy den Leviathan met een angel
kannen optrekken, en zyne tonge vast-binden met een
touw ? (O Zult gy een kring door zyne neusgaten
fleeken, of zyne kaake met een haak doorboor en ? (d)
Zult gy met hem fpeelen als met een' vogel? Ofheni
vast-binden voor uwe dienstmaagden ? Nimmer zouden
zy Hem dan hebben kunnen vangen of grypen,
indien Jezus niet gewild hadde :Hy is gegreepen en
opgeofferd, zegt Ifaïas, 0) omdat het Hem biliefde.
Nadien Judas de Verraader gezegd had, houdt Hem
ter deege yast,(/) en leidt Hem voorzichtighk Mn
men daaruit ligtelyk afneemen, met welke naauwe
en klemmende banden zy Hem gebonden hebbcm
Het was hen niet genoeg Hem te grypen, de een
misfchien by het hoofd, de ander by de voeten, een
derde by de armen of om't midden, maar gelyk
Joannes zegt: (g) zy bondden Hem. De Heiland
had hen toegevoegd: (h) gy koomt om my te vangen,
als of ik een moordenaar ware. Hierop hadden zy
hiöt
00 Efther. 15. iu 00 Job. 40. ao. (0 — - tU
Cd) —. 24.

63 EEN-EN-DERTIGSTE MEDITATIE OP HET
niet geantwoord; maar zy toonden met de daad,dat
zy als tot eenen moordenaar waren gekoomen;
immers, zy bondden Hem, als den grootfte Boosdoendoender
en doodfchuldigen, volgende de gewoonte,
by welke men de gevangenen bond , die men den
dood waardig oordeelde, opdat zy het niet zouden
ontfnappen : aldus deed de Overfte Paulus,(a) met
twee ketenen binden en boeijen, en waarfchynlyk
zullen zy den Heere Jezus met ketenen geboeid,
en zyne handen met dikke touwen gebonden hebben,
en zy hebben Hem wel zoo flreng gebonden, dat bet
bloed uit alle nagels uitbarftte, gelyk de Vader Anfelmus
fchryft.
Nooit was 'er iemand metgrootere wreedheid gegreepen
en gebonden: hun haat en nyd , dewelke zy
reeds zolang tegen Hem gevoed hadden, was nu
vermeerderd door de fpyt, dat Jezus hen ruggelings
ter aarde had doen vallen; dus, die fpyt willende
wreeken, zyn zy met het grootfte geweld op Hem
aangevallen;waarom David,in denPerfoon van Christus,uitriep:
(b) van alle kanten hebben zy my omringd,
zy omcingelden my als byè'n, en zy brandden- op als
een vuur in de doornen. Gelyk, wanneer doornen in
't vuur geworpen worden, dit een geweldig gekraak
maakt, alzo wil de Propheet zeggen, dat zy ook,
met een fchrikkelyk geraas en getier, op Jezus zyn
aangevallen , en Hem gebonden hebben met de
allernaauwfte kluisters.
_ Gelyk Samfon eertyds gevangen, en fV) met twee
nieuwe touwen gebonden wierd, alzoo wierd ook de
Zoone Gods gevangen en gebonden, 't Is waar; de
banden en boeijen, waarmede de Heere Jezus gebonden
wierd, verbrak Hy niet, gelyk (d) Samfon
de twee nieuwe touwen, en daarnaa de zeven Zé-
00 Aftor. 21. 33. f» Pfal. 117. u, I2.
CO Jud. 15. 13. 00 J«d. 16. 7.
nuw-

LYDEN VAN JEZUS-CHRISTUS. 69
nuw-banden; maar, hieraan wilde de Heiland zyne
magt niet toonen, Hy ftak van-zelve zyne handen
uit, om gebonden te worden. Gelyk Samfon, die
zoo dikmaals de banden der Philiftynen verbrooken
had, eindelyk aan Dalila openbaarde, waarin zyne
kracht beftond, en aldus gevangen, en (a) met ketenen
gebonden, naar Gaza gebragt wierd; alzoo
ook gaf onze Heiland , naadat Hy dikmaals alle
listen van zyne Vyanden ontkoomen was, en alle
hunne ondernoomene gevangenneemingen te leur had
gefteld, zich evenwel eindelyk over aan hunne magt,
en liet zich van deeze zo wreede Heidenen en Jooden
binden, en alzoo (£) hebben de frikken der
kwaaddoeners Hem omvangen , gelyk David zich
uitdrukt.
De voorbeelden dezer banden, waarmede Christus
gebonden wierd , zag men in Ifa'dk, die van
zynen Vader (c) Abraham gebonden wierd , om
geofferd te worden. Eén van de grootfte af beeldzelen
van onzen Heiland, was het Paaschlam , 't welk
vier dagen gebonden moest leggen, eer het geflagt
wierd: en alzo moest (d) Christus ons waare Paaschlam
gebonden worden, eer Hy voor ons geflagt wierd.
Ziet hier dan nu de waare Arke Gods gevangen genoomen!
Maar,gelyk de Arke, van de Philiftynen
genoomen, hen grootelyks heeft benaauwd, en geftraft,
zodat zy zeidden, (e) zyne hand valt ons
hard, alzoo zwaar en hard is 't den Jooden gevallen
Jezus gevangen genoomen te hebben. Elendige
Jooden! wien vervolgt gy dus? Tegen wien
hebt-gy de wapenen opgenomen ? In U zal de Godfpraak
van Joannes vervuld worden: (f) die in gevangenisfe
gebragt beeft, zal in gevangenisfe gaan.
Uw gevangen Mesfias heeft U reeds tot gevangenen
fa") Jud. ió". 21. O) Pfal. ri8. 61. 00 Gen. 21. 9.
(d) 1K01. 5. 7. (O i R
eg. 5. 7. (ƒ) Apoc. 13.10.
E 3
ge

?0 EEN-EN-DERTIGSTE MEDITATIE OP HET
gemaakt, Hy, dien gy met koorden gebonden hebt,
heeft u met (a) eeuwige boeijen van duister nisfen
gekétend. "
Nooit was 'er eene gevangenneeming zoo ongelukkig
aangelegd; nooit was'er een gevangenen zoo onxnogelyk
om te houden, en zoo gevaarlyk om te laaten
gaan. Hy ontkwam welhaast de handen der Jooden,
maar, zy zullen nooitzynen vloek ontkoomen. Welkeen
deerlyke ramp was het voor de Philiftynen
dat zy Samfon gevangen hielden! want, (b) by bragt
er veel meer om 't leven, al ftervende, dan hy 'er te
vooren,levendig .gedood had. Een gelyk onheil was
het voor de Jooden, Jezus gevangen genoomen te
hebben; want, veertig jaaren daarnaa, zyn 'eroverde
negentig-duizend Jooden, door de Romeinen, ge.
vangen en verkoft, en, volgens de voorzegginge van
Jezus, by Lukas: (c) tot alle volken gevangen wechgevoerd
geworden. Hoeveele Eeuwen hebben de
jooden nu al geroepen, en gebeden geftort, tot
dengeenen , (i) van wien zy geene barmhartigheid
hebben te verwerven;want,dewyl zy zyne handen
gebonden hebben, hebben zy geen recht om hulp
van zyne hand te verwachten.
ö Verbasterde Telgen! Uwe Voorvaders verwachtten
deezen Mesfias meteen vuurig verlangen, en gy
hebt Hem op het wreedfte gebonden! Wat fmaadheid
was 'ergrooter? Wat ongelyk onvergeevelyker?
En wie kan het onredelyke, dat in dit geval
den Heere derHeerlykheid wordt aangedaan , eenen
overéénkomftigen naame geeven ? Hoe worden die
heilige handen , die zoveele wonderen gewrocht
hadden, hier zonder ontzach gebonden! Hy die
gelyk David zingt, {éj de metaalenpoorten aan [tukken
gefineeten, en de yzeren grendelen verbrooken
W 'vr 6
: 1 h
^ l üd
- I ó 3 0
' - CO Luk. 21. a4. heeft

LYDEN VAN JEZUS-CHRISTUS. 71
heefteen hunne boeijen verbrak, wordt hier,tot zyn
loon, met banden en boeijen gebonden en geknevelt.
Die Heere, die(/z) den gevangenen los maakt,
wordt hier gebonden, als een' gevangenen, gefleept ,
en als een uitvaagzei der Waereld gehandelt. Kon
'er wel eene grootere onrechtvaardigheid bedreeven
worden ? Jezus te binden, die eene Vrouwe ontbond ,
(jb) welke Satan agttien jaar en lang gebonden had!
ö Engelen! waar zyt gy nu ? Gy, die () Luk. 13. 16. CO
'
I 2
- 2
2-
Cd) 4Reg, 6. 17,18. 00 Jer. 31. 3. Cf) Gen. 2. 9.
E 4

7 a EEN-EN-DERTIGSTE MEDITATIE OP HET
dewyl wy (d) allen door hem gezondigdhebben, met
de banden van zonden gebonden. Elke zonde is als
eene keten, waarmede de Zondaar geboeit wordt;
waarom Salomon zeidde; de (b) Godlooze wordt met
de touwen zyner zonden gebonden. Om ons dan
uit de banden der zonden te verlosfen, liet onze
lydende Heiland zich hier binden. De uiterlyke banden
zouden den Heiland niet hebben kunnen gevangen
houden, indien de banden onzer zonden niet
aan dezelve vast-gehecht waren geweest. Door
deeze zonde-banden waren wy gevallen in de
banden des doods en der helle; want, God had tot
Adam gezegd: (c) in wat dag gy van den boom der
weetenfcbap van goed en kwaad zult eet en , zult gy
de dood jlerven; niet-alleen de tydelyke , maar
ook de eeuwige dood; zodat onze ftraf was, aan
handen en voeten gebonden, geworpen te worden in
de uitcrlte duisternisfe, alwaar weening der oogen,
en knerfing der tanden is. Doch, opdat wy van
deze banden der zonden van den dood en helle verlost
wierden, heeft Christus de banden in zynallerheiligfte
lichaam aangenoomen, en zyne belofte, by
Oféas gedaan, beginnen te voltrekken, (d) Van dehand
des Doods zal ik ze vrymaaken Jk zal ze van
de dood verlosfen. ó Dood.'ik zal uw Dood weezen:
ik zal uwe beete zyn, 6 Helle ! Uit hoofde der zonden,
waren wy gevallen in de fixikken des Duivels,
die ons ten zynen gevalle gevangen hield: by hem
was het gebied over den dood, en wy zaten , door
de vreeze des doods, ons geheel leeven dóór, in
flavernye; maar,Christus heeft voor ons willen gevangen
zyn, en met banden , ten bloede toe, gebonden
worden, opdat Hy ons van onze gevangenisfe,
en van de banden des Duivels, die (é)fterke en weige*
{a\ Rom. 5. IJ. (f) Prov. 5. 22. f» Gen. 2. 17.
00 Ofe. 13. 14- (0 Luk. u. ai.

LYDEN VAN JEZUS-CHRISTUS. 73
gewapende , gelyk Lucas hem noemt , verlosfen
mogte: Hy liet zich binden, om ons te ontbinden ,
(a) om den gevangenen vry beid aantekondigen, en
den opgeflotenen de openinge der gevangenisje.
Dewyl dan onze Heiland, om onze zonden, is gebonden
, laat ons zorge draagen, dat wy ons nooit,
door de zonden, wederom laaten binden. Gy, die
ééns van de ftrikken des Duivels zyt vrygemaakt,
laat U niet wederom door de zonde van hem binden.
Daar (f) Christus dan ons vrygemaakt beeft,
hoe! zouden wy wederom flaaven der ongerechtigheid
willen worden?Komt dan hier,zondaars en godloozen!
hetgeene Jezus hier ten onrechte heeft geleden,
zal u, indien gy u niet bek eert, ééns, volgens recht
en verdienften ,overkoomen. Eerlang, wanneer gy
moogelyk't minst daar op verdacht zult zyn, zult gy
overgeleverd worden in de handen der helfche benden:
dan zal het vonnis over U, die de bekeeringe
verwaarloosd hebt, uitgefproken worden; 00 bindt
hem handen en voeten, en werpt hem in de uiterfte
duisternisfe. Ach lof gy toch eens door een zodanig
te verwachten oordeel opgewekt wierd, om U van de
Zonde-banden te ontflaan! Hoelange zult gy dan
zoo zorgeloos leeven ? Wanneer zult gy eens tot inkeer
koomen, en bemerken, dat gy, door het (i)
bedryven der zonde en boosheid, vyanden uwer Ziele
zyt,en dus gewillige Zonde-flaaven zyt, gelyk de
Eeuwige Waarheid-zelve zegt,(e)dat all' wie zonde
doet,een (laaf der zonde is? Dusdanig-een dient
zoveele Heeren, als hy zonden bedryfr. Merkt gy
niet, dat uwe (ƒ) dronkenfcbappen , brasferyën ,
ontuchtigheid, vyandfchappen, twistingen, toornigheden
, gekyf, tweedragt en nydigheid , zoveele
banden zyn, die U naar de Helle fleepen ? Gave
God,
00 Ifaï. 61. 1. (b) Gal. 4. 31. (c) Mat. 22. 13.
00 T
ob. 12. 10. O) Joan. 8. 34. (f) Gal 5.19,20,21.
E 5

74 EEN-EN-DERTIGSTE MEDITATIE OP HET
God, dat gy eens ontwaaken mogt uit deeze ysfelyke,
fluimeringen J ach ! ombindt dan, om my met de
woorden van^ Ifaïas te uiten, (a) de banden van
uwen hals, 6 gevangene Slons - dochter. Ontbindt
uwe tonge , het beste en tevens het booste lid,
hetwelk (b) ook is een vuur , eene waereld van
hoosheid,zynde zelfs ontftookenvande helle; wanneer
gy uwen Ëvenmensch belastert, en, door achterklap,
zwart maakt. Ontbindt uwe handen, die ongerechtigheid
bedryven, met (V) de maat te verkleinen ,
den fikel te vergrooten, en de weegfchaalen te vervalfchen.
Ontbindt uwe voeten, die den breeden
weg betreeden , en tot het kwaade loopen, die in
ongeoorloofde huizen gaan, welke, om my als de
wyste der Vorften te uiten, (d) naar den dood hellen
en welker paden naar de Helle loopen. Ontbindt uwe
cogen, die,gelyk de Apostel Petrus zegt, (e) vol
van over/pel, en van onöpboudelyke zonde zyn, en
volgt het voorbeeld van Job naar, die van zich zelven
zegt: Cf) Ik heb een verbond met myne oogen
aangegaan, dat ik zelfs op geene maagd zoude denken.
Ontbindt uw harte, dat bedorven en arglistig
is (g), meer dan eenig ding: fluit de boosheid, die
daar gefmeedt wordt; gaat de kwaade bedenkingen
te keer; blust by tyds de begeerlykheden uit; met
één woord, om als Paulus te fpreeken, (h) dat dan
de zonde niet meer heerfche in uw flerflyk lichaam,
zoo dat gy deszelfs begeerlykheden zoud gehoorzaa*
men. En gy dan, waare Geloovigen, tracht Jezus te
binden;maar,niet gelyk de Krygsknechten en Dienaars
der Jooden, maar op eene hemeifche wyze; zegt
met den Bruidegom,in'tHooglied (/) wy zullen U
goude kettingkjes maaken, met zilveren flipjes gefcha-
Ca) Ifaï. 52. 2. (O Jak. 3» 6. (V) Amos. 8. 5.
(O Prov, 2. 18. (O iPer. 2. 14. (f) Job. 31. 1.
Jer. 17- 9- V) Pvom. 6. 13. (i) Cant. 1.10.
keerd;

LYDEN VAN JEZUS-CHRISTUS. 75
keerd; dat is eene ketting van allerhande Christelyke
deugden: Eene dusdanige ketting van deugden
noemt de Apostel Petrus op, welke het voorwerp
van onze betrachtinge behoort te zyn, indien wy
Jezus aan ons willen vastbinden ; voendt, zegt hy ,
(a) alle naarjligheid aan,omby uw geloofde deugd,
te voegen, by de deugd weetenfchap, maatigbeid r
verduldigheid, godvruchtigheid, broederlykeliefde,en
de liefde Gods. Bindt dan Jezus aan U vast, met
een' onverbreekelyken band des geloofs, en onwrikbaare
hoope: bindt Hem met eenen gouden band van
oprechte liefde; bindt uwen Jezus aan U vast mee
liefde - ketenen: deeze kunnen een heilig geweld op
het harte van Jezus uitwerken, en Hem by U doen
blyven. Met zulke liefde-banden hield de Bruid
haaren Bruidegom vast , wanneer zy Hem , naa
lang zoeken, had wedergevonden, zodat zy zeidde:
(jb) Ik hield hem vast, en ik zal hem niet loslaaten,
voor dat ik hem gebragt zal hebben in myne
moeders huis, en in de binnenkamer van die my gebaard
heeft. Bindt Hem dan zoo vast, op dat 'er
niets zy, dat U meer van Jezus konne affcheiden, en
roept dan, met Paulus, uit; [e) wie zal ons dan fcheiden
van de liefde van Christus? verdrukking, of benauwdheid,
of honger, of naaktheid, of gevaar, of
vervolging, of het zwaard? (d) Ik ben verzeekerd,
dat noch dood, noch leven, noch Engelen, noch Prins,
dommen, noch krachten, noch tegenwoordige, noch
toekoomende dingen, (e) noch fterkte, noch hoogte ,
noch diepte, noch eenigander Schepzel,ons zal kunnen
fcheiden van de liefde Gods in Christus-Jezus
onzen Heere. Amen.
Cd) 2 Petr. 1. 5. (b) 6. (c) . . •. 7.
Cd) Cant. 3. 4. (*) Rem. 8. 35.
G E.

76 EEN-EN-DERTIGSTE MEDITATIE OP HET
G E B E D .
ö Lydende Jezus!Hoe onèindig-verre breidt zich
Uwe liefde voor het Menschdom, op het ftrydperk
van Uw lyden, uit! Naauwelyks had Gy den zondigen
Sterveling den adem des levens ingeblaazen, of Gy
bond U aan denzelven , door de onbegrypelykfte
liefde-banden, vast. Welk-eene gelukkige verééniging
voor den nietigen mensch! Welk-een onwaardeerbaarc
band tusfchen U, en Uw redelyk Schepzel!
Maar, helaas! Wy, ondankbaare menfchen! Wy verbraken
dien Godlyken band , dien Uwe liefde
tusfchen U en ons gelegd had. Wy verbraken deezen
band, om in het Schyngenot der aardfche gelukzaligheden
onze vryheid te vinden. Maar,
naauwelyks hadden wy ons door deeze liefde-breuk
van U verwyderd," naauwelyks vleidden wy ons met
eene gewaande vryheid, of wy wierden, helaas! op
hetzelfde oogenblik, Slaaven des Duivels. Uwe
gadelooze liefde, echter, wierd door deeze trouwloosheid
en ondankbaarheid niet verbrooken. Gy
wilde Uwe liefde den menfche niet onttrekken ;maai'
hem, op nieuw aan U, door een' nieuwen liefde-band,
hechten Hierom,om dit onbegrypelyk werk Uwer
liefde te voltooijen, en den mensch in zynen voorigen
geluk-ftaat te herftellen, liet Gy U-zeiven vry willig
vangen, en boeijen. ö ondoorgrondelyk liefdewerk
! Om aan ons den Eeuwigen Kerker te ontüuiten,enderdwinge!andyë
des Satans te doen ontfpringen,
zien wy U hier, ö liefderyke Heiland !
zelfs door deeze bende gevangen. Om onze banden,
die ons aan Helle en Dood voor Eeuwig gekluisterd
hielden, te flaaken, zien wy U, ó mishandelde
Jezus .'gebonden en geboeid. Ach! mogte
deeze oneindige weldaad, door eene oneindige erkentenisfe,
beantwoord worden! Eene erkentenis,
•waardoor wy ons nimmer aan de banden der zonden,
maar onze harten en zielen aan U, door onbreek-

LYDEN VAN JEZUS-CHRISTUS. 77
breekbaare lifede • koorden hechten zouden. Ontfteek
dan onze harten, ö oneindig Voorwerp onzer
liefde ! in eenen heiligen liefde-gloed jegens U!
Doe dezelve ontbranden in de tederfte gevoelens
van dankbaarheid en erkentenis;en wy zullen, met
den Koninglyken Propheet David, die lof - en dankftemme
uitboezemen : (a) Gy hebt myne banden gebrooken:
Ik zal U eene offerande van lof opdraagen ,
en aanroepen den naam des Heeren. Geef, eindelyk,
dat wy hier, door de liefde, aan Uwe wet en
geboden verbonden blyven, om hiernamaals, door
Eeuwigduurende banden, aan U , in 't yemelsch
Vaderland, gehecht te moogen blyven.
O) Pfal. 115. 17.
A M E N .
TWEE-

78 TWEE-EN-DERTIGSTE MEDITATIE OP HET
TWEE-EN-DERTIGSTE MEDITATIE»
Mark. 14. vs. 50. 51. 52:
Tune discipuliejusrelin-**7off» verlieten Hem zyne
quentes eum, omnesf} Leerlingen, en vlugtfugerunt.
Adolescens## ten allen voech. En een
autem quidam feque-IJ zeker jongeling volgde
batur eum amictus&& Hem, hebbende maar
findone fuper nudo :JJ een linnen kleed over
et tenuerunt eum. At|| zyn naakte lichaam :
ille rejecta findone ,f | en zy greepen hem
nudus profugic ab eis. | | aan: Maar hy,het lin-
&® nen kleed verlaatende,
is hen naakt ontvlugt.
WAs 'er ooit een Man, die in de fmeltkroes
der verdrukkinge gezuiverd is geworden, en
die met veele rampen te ftryden heeft gehad, het
was, voorwaar! de vroome Propheet Job. Immers,
hy verduurde alle de flagen van het ongeluk, met
grootmoedigheid en geduld , terwyl de poorten der
Helle op hem fcheenen ftorm te loopen.
Nu kwam 'er een bode, die hem berichtte , dat
de Sabéè'n de Osfen en de Ezelinnen hadden wechgenoomen,en
de knechten met den zwaarde verflaagen.
Dan, terwyl deeze nog fprak, kwam 'er een
ander, en zeidde: Gods vuur is uit den Hemel gevallen
, en heeft de Schaapen en Knechten verflonden.
Een derde boodfehapte hem deeze naare en droevige
tydinge, dat de Chaldéérs zyne kémelen ontvoerd,
en zyne knechten gedood hadden. Alle deeze rampen
verflondden den rykdom van Job, en hy wierd,
van den rykrten der menfchen,éénsklaps de armfte.
Maar, gelyk het fpreekwoord zegt: een ongeluk koomt
zelden alleen, zo waren dit ook de eenigtie rampen
niet ;want, kort daarnaa ontvonghy weder eenen anderen

LYDEN VAN JE ZUS-CHRISTUS. 79
deren bode, die hem boodfchapte, dat de wind het
huis, waar in zyne kinderen zich bevonden, had doen
inftorten, en zy allen verpletterd waren. Dit waren
Hechts ongelukken die hem van buiten troffen 5
maar,nu wierd hy-zelven in zyn lichaam aangetast, en
met eene kwaadaartige verzweeringe geflaagen, van
de voetzoole af, tot de kruine zyns hoofds toe.
Alle ongelukken fchynen nog verdraagelyk, wanneer
men eenen getrouwen Vriend heeft, in wiens
fchoot men zyn harte mag uitftorten; maar, dit ontbrak
aan Job ook; zyne Vyanden waren zyne eigene
huisgenooten; ja,diegeenen, van welken hy nog, toen
hy van alle menfchen verlaaten was, eenigen troost
hoopen kon. Diegeene • zelve , die zyn wederhelft
was, en den last van zyn kruis moest helpen draagen,
zyne eigene Vrouw vermeerderde zyn lyden ,
door zulke redenen die zyne Ziel doorboorde, zodat
hy in klagten uitberst: (#) Myne broederen heeft hy van
my doen wyken, 'myne bekenden hebben my begeeven
, als of zy my vreemd waren. Myne bloedverwanten
hebben my verlaaten: En, die kennis met my
hielden, hebben my vergeeten.
Job was hier een juist voorbeeld van onzen Heiland
, die mede, van zyne geboorte tot zynen fterfdag
toe, met veele elenden en wederwaardigheden te
worftelen heeft gehad : waarom de Evangelifche
Propheet van Hem zegt: (b) Hy zag''er ver'dchtelyk
uit, en als den laatften onder de mannen; als een' man
van fmerten, en die van lyden wist te fpreeken. Wy
hielden hem voor een' melaatfen, en voor een' mensch
die van Godgeflagen en vernederd was. Zyne Vrienden
, zyne Leerlingen, die, wanneer Hy in den grootften
nood was, en hunne hulp noodig had, verzwaarden
immers eerder zyn lyden. Toen Hy water en bloed
zweette , {liepen zy , en wanneer Hy gevangen
wierd, verlieten zy Hem, en vlugtten allen wech.
f» Job. 19. 13,14. (b) Ifaï. 53. 3,4.
De

8o TWEE • EN - DERTIGSTE MEDITATIE OP HET
De Prediker, onderzoekende wat de mensch is s
moge, met recht, zeggen: (a) Hy is alby zynen naam
genoemd: men weet ook dat hy een mensch is. De
bloote naam wyst aan, dat hy zeer zwak van aart,
en krachteloos in zich-zeiven is; ja, gelyk Paulus
zegt, een (b) ellendig mensch, die van zich-zelven
niets is. Dit ziet men hier klaarblykelyk aan de
Leerlingen van Jezus , die, daar zy Hechts een weinig
aan zich - zei ven overgelaaten wierden, toonden,
dat zy krachtelooze menfchen waren. Immers, toen
zy zagen , dat hunnen Heiland, als een ander magteloos
mensch, gebonden, en in het midden van zyne
Vyanden beflooten wierd, zonder dat Hy zich
uit hunne handen reddede, begaven zy zich op de
vlugt, verlieten hunnen Meester, en bewaarheedden
dus de voorzegginge des Heilands: (V) Ziet!de uur
hoomt, en is nu gekoomen , dat gy zult verftrooid
worden, elk naar zynen kant, en my alléén zult
laaten. Zy vlugtten van Hem , aan wien zy zolang
gehecht waren geweest, en wien zy eene byzonttere
liefde hadden toegedraagen ; dermaate , dat
wanneer eenmaal veelen zyner Leerlingen Hem
verbetten, en Hy hen vraagde: (d) Wilt gy ook niet
weebgaan ? zy Hem rondborftig antwoordde : (e)
Heere, tot wien zouden wy gaan ? Gy hebt woorden
des eeuwigen levens, en, ondanks deeze gezwoorene
getrouwheid, verlieten zy Hem nu allen; zelfs Petrus,
die zoo plechtiglyk zyne beloften geuit had ,
zeggende: (ƒ) Ik ben bereid met U in de gevangenisje,en
ook inden dood te gaan. Even te vooren had
hy eene proeve gegeeven van zynen leeuwenmoed ,
wanneer hy met zyn Zwaard eene geheele gewapende
bende aanrandde; maar, wanneer zyn moed het
meest moest blyken, wordt hy als een'blooden haas,
en
(d) Eccl. 6. 10. (b) Rom. 7. 34. CO J 0 3
"- 16". 22.

L Y D E N VAN JEZUS-CHRISTUS. 8I
neemt de vlugt, en aldus werd in Petrus bewaarheid,
't geen Salomon eertyds zeidde: (a) ïn~
dien gy den moed laat zinken, en bezwykt in den dag
der benauwdheid, dan zal uwe fterkte verzwakken.
Niet minder verzwakten hier, en lieten den moed
zinken,Jakobus en Joannes,aan welken de Heiland
clen naam gegeeven had van (b) Boanerges, dat is,
Donderaars $ niet minder waren zy hier dan Donderaars
, aangezien zy mede tegen de gedaane belofte
van den Kelk te drinken , dien Jezus drinken zou,
en mét zynen (c) doop gedoopt te worden, de vlugc
hamen, en Hem verlieten. Onder deeze Vlugtelingen
bevond zich Thomas ook; hy, die te vooren
(i) tot zyne Medeleerlingen zeidde ; laat ons ook
gaan, om met Hem te ft erven: met één woord, zy
vlugtten allen. Hoe meer onze Heiland zynen dood
naderde, hoe verder zyne Leerlingen zich van Hem
verwyderden. Toen Hy het Paaschlam at, waren
zy nog allen byéén; waar Hy zich over de beekë
Cedron naar Gethfémani begaf, bleef'er al één, te
weten judas, te rug. In den Hof wilde hy van drie
van hun vergezelfchapt zyn terwyl Hy de overige
acht aan de deüre van den hof liet wachten; maar,toen
Hy gebonden wierd, en den herder geflaagen, toen
wierden (e) de Schaapen verftrooidt, en Hy bleef
alléén, dewyl zy Hem allen verlieten. Zy vlugtten ,
zonder van iemand vervolgt te worden; want, de
Herder alléén wierd gezocht, en niet de Schaapen;
zy vlooden dan zondergevaar,dewyl Christus, toen
Hy tot zyne Vyanden zeidde laat deezengaan,
een vrygeleide voor hen bezorgd had. Gelyk (g)
Jonas opftondom wech te vluchten naar Tharfis ,uic
zwakheid en vreeze, om dezelfde reden ziet men
hier deeze Leerlingen van Jefus vlugten. Had de
Heifa)
Prov. 24.. I 0. (O Mark. 3. 17. (c) — 10. 38.
(d Joan. 11. 16. (e) Zach. 13- 7.
CO Joan. 18. 8. (g) Tonas. 1. 3.
F

8a TWEE-EN DERTIGSTE MEDITATIE OP HET
Heiland rot zyne Leerlingen gezegd: (a) gy zult
allen aan my verergerd worden , deeze voorzegginge
wierd door deeze vlugt ook volbragt ; want, de
leerlingen ilieten zich aan het lyden des Ileilands,
en toonden met de daad, dat zy niet geloofden dat
het vrygeleide, hetwelk Hy voor hen bezorgd had,
van kracht zou zyn. Daar zy dan vlugtten, vlugtten
zy ook van zyne magt, en gaven hunne wantrouw
jegens zyne befcherminge te kennen. Zy
vlugtten van zyne Waarheid, als of Hy zyne beloften
niet hadde kunnen vervullen, dat 'er, namelyk,
(7>) niet één hair van hun hoofd zou verhoren gaan.
Zy vlugtten van zyne Goedertierendheid, en twyffelden,
of Hy wel de waare Mesfias was, die Israël
verlosfen zcu, even gelyk de twee Emausgangers
hunne wankelmoedigheid lieten blyken, zeggende :
(c) dan, wy hoopten, dat Hy 't was, die Israël zoude
verlosfen.
Hadden zich ooit deeze Leerlingen aan ondankbaarheid
fchuldig gemaakt, het was hier; immers,
hoeveele en groote weldaaden had de Heiland hen
niet beweezen? Hen twaalffelde Hy, buiten alle
anderen, die met Hem zouden zyn, en die prediken
zouden; zy waren het, aan welken Hy (d) de magt
gaf om ziekten te geneezen, en de duivelen uit te dryven:
Hy had hen ook niet meer Dienstknechten,
(ƒ) maar, vrienden genoemd; want, aW wat Hy van
den Vader gehoord had, had Hy hen hekend gemaakt:
Hy had hen 't geheim van 't Ryke Gods geopenbaard
: naar't lichaam had Hy hen van'tnoodige bezorgd;
zodat zy zelfs moesten belyden, dat hen (f)
niets ontbrooken had. Hier mogt dan onze lydende
Heiland hen wel hebben te gemoet gevoerd, hetgeen
weleer Abfalom tegen Chufaï zeidde, wanneer
hy
f>) Mat. 26. 31. (£) Luk. 21. 18. (c) Luk. 24. 21.
{jij Mark. 3.14,15. {e) Joan. J5. 15. (ƒ') Luk. 22.3Ö.

LYDEN VAN JEZUS-CHRISTUS. 83
hy David niet wilde volgen : (a) is dit uwe weldaatUgheid
jegens uwen Vriend? Waarom zyt gy niet
met uwen Vriend gegaan? Is dit dan de dank voor
Jezus, dat Hy zoo ontydig verlaaten wordt? Hier
toonden de Leerlingen, dat zy niet ongelyk aan dat
Volk waren, waarvan Sirach fpreekt: (b) daar is
'er een, die flechts een tafelvriend is, en in den dag
van tegenfpoed niet volharden zal.
Wanneer onze Heiland Jerufalem introk, liep
Hem all*'c volk met loof-en palmtakken tegemoet,
om Hem al juichende in te huldigen; terwyl men
zyne Leerlingen gelukzalig noemde,om dat zy aan
Hem zo-een verheven Meester hadden. Zolang
zy met Hem ter tafel zaten, deeden zy groote beloften;
maar, wanneer de Waereld Jezus den nek
toekecrde,hebben alle de Apostelen,die Hem in voorfpoed
gevolgd waren,in tegenfpoed Hem verlaaten.
Hierom was het, dat de Heiland zich reeds, met
' David, in klagten geüit had: (c) voor alle myne vyanden
hen ik eene fmaad geworden; en nog meer voor
myne ndbuuren: en een affchrik aan myne bekenden.
Die my zagen, vlugtten van my naar buiten.
Dezelfde klagten, dewelke Job weleer over zyne
Vrienden uicflortte, mcgtonze lydende Jezus,mee
grooter recht , hier over zyne Leerlingen uitboezemen:
(d) myne vrienden zyn my voorby gegaan:
gelyk eene beeke, die fnellyk midden door de dalen
heenen f roomt. Hier vergeleek Job zyne Vrienden
by eene beeke,om dat eene beek deeze eigenfehap
heeft, dat zy in den Zomer door de hute der Zonne
uitdroogt, en in den Winter bevriest, alleen water
geevende wanneer het reegent; alzoo is het ook mee
de Vrienden geleegen, dewelke in de hitte der aanvechtinge
als verdroogen, en in den Winter des tegen-
00 sReg. 16,17. (70 Eccl. 6. 10.
(O PfiL 30. «. 00 Job. 6. 15.
F %

84 TWEE-EN-DERTIGSTE MEDITATIE OP HET
genfpoeds bevriezen; maar, in den lieflyken en aangenaamen
regen des voorfpoeds wateren der veriroostinge
geeven. Zolang deeze Leerlingen met
onzen Heiland aten, dronken, en geëert wierden,
waren zy zyne getrouwe gezellen; maar, toen de
00 beeken Belials Hem overvielen, vlugtten zy allen,
en , gelyk David zegt,(£) niemand was 'er bezorgd
voor zyn leven.
Groot, voorwaar! moet het geweld, en de wreedheid
geweest zyn, waarmede men op den lydenden
Jezus is aangevallen, aangezien zyne Leerlingen,
anderzins zoo moedig , toen den moed cénsklaps
lieten zinken, en de vlugt namen. Deeze wreedheid
was niet-alleen tegen den Heiland; maar de
woede , waarmede men Hem vong , noodzaakte
eenen zekeren Jongeling, om, daar hy Jezus wilde
volgen, te vlugten; want, Marcus teekent ons dus
aan: (c) een zeker Jongeling volgde Hem, hebbende
Jlechts een linnen kleedt over zyn naakte lichaam,
en zy greepen hem aan.
Wie deeze Jongeling nu was; hierover zynveelerleie
gisfingen gemaakt.Sommigen,als Theopbila&us
in C. 14 Mare, meenen, dat deeze Jongeling is geweest
Jakobus de mindere, dien Paulus {d)den broeder
des Heeren noemt, omdat de Oudvader EpU
phanius van hem zegt, dat hy gewoon was met
een linnen kleed te gaan; maar, dit gevoelen vervalt
daadelyk, als wy opmerken, dat (e) Hieronimus van
hem zegt, dat hy toen zes-en-zestig jaaren oud was,
en dus geen Jongeling meer konde genaamd worden.
He Oudvaders Ambrozius, Gregorius , en
meer anderen, willen, dat het Joannes de Evangelist
is geweest, hetwelk óók onwaarfchynelyk is,
aangezien hy toen in zyn denigfte jaar was, welke
jaa-
(a~) 2Reg. 22. 5. (b) Ps. 141- 5- 00 Mark. 14. 51.
00 Gal. 1. 19. (0 Eph. heref. 78. Lib. de vir. Illuft.

LYDEN VAN JEZUS-CHRISTUS. 85
jaaren verre boven het Jongelingfchap zyn. Daarenboven
zoude hy , geduurende den geheelen tyd
dat hy met den Heiland en de andere Apostelen in
den Hof was, het met een linnen kleed over zyn
naakte lichaam niet hebben kunnen uithouden; dewyl
het dien nacht zoo koud was, datzy (a)zicb by
een vuur van kooien, in 't huis van Kaïphas warmden.
De iterkfte bewysreden, dat het noch Joannes,
noch Jakobus is geweest, beftaat hierin, dat
de Evangelist uitdrukkelyk deezen Jongeling van
'sHeilands Leerlingen onderfcheidt, en ook zegt,
dat zy alle wech-vlugtten; derhalven konden zy Christus
niet volgen; dewyl het volgen en vlugten met
eikanderen niet is overeen te brengen.
Andere (tellen vast, dat deeze Jongeling een Zoon
uit dat huis is geweest alwaar men het Paaschlam
gegeeten had, die, te bedde zynde , iets van 't gevaar,
waarin de Heiland zich bevond, zoude gehoord, en
fchielyk een linnen kleed over zyn naakte lichaam
zoude getoogen hebben. Gantsch onwaarfchynelyk is
dk gevoelen; want, hoe zou hy iets van 't gevaar hebben
kunnen hooren, daar alles zoo heimelyk en bedekt
in zyn werk ging? Het is dan allewaarfchynelykst,
dat het een jongPerzoon is geweest,die op'tland,
niet verre van Gethfémani, op eene landhoeve woonde,
daar men Jezus voorby leidde. Deeze Jongeling,
door het gedruis en het getier der Soldaaten,
en het helder fakkel-licht, ontwaakt, en naar dit
voorval nieuwsgierig zynde, en geenen tyd hebbende
om zich te kleeden,zal waarfchynelyk met 'er haast
een lynwaad om zyn naakte lyf geflaagen hebben.
Dit lynwaad, was eene zekere foort van nachtgewaad,
waarvan de Voornaamftenin Israël gebruik maakten,
zynde dit een zeer kostbaar lynwaad, gelyk men uit
degefchiedenisfe van den rykenMan zien kan, wiens
overdaad hierin vertoont wordt, dat hy (b) gekleed
Ca) Joan. 18. 18. (b) Luk. 16. 19.
F 3
- ging

86 TWEE - EN - DERTIGSTE MEDITATIE CP HET
ging in V purper, en in V fyn lynwaad; en dus kan
men hier uit eenigzins afneemen, dat deeze Jongeling
niet van den minden rang is geweest.
De nieuwsgierigheid dreef hem dan eerst het
bedde uit; maar, op ftraat koomende, en verneemende,dat
men Jezus als eenen gevangenen misdaadiger
daar voorby leidde , wien hy liefde en achtinge
toedroeg, wierd zyn hart met kommer en benaauwdheid
over Jezus aangedaan. Deeze ontroering belettede
hem t'huiswaard te keeren , om zich te
kleeden; des, door yver aangedreeven, volgde hy
deeze bende, om te zien of hy niet iets tot 's Heilands
reddinge zoude kunnen toebrengen ; of om acht
te flaan , waar men Hem heenen leidde, en dus
anderen daar van te verwittigen, in hoope, dat al!' het
Volk, (a) V welk Jezus voor eenen Propheet hield,
en zoveele weldaaden van Hem had ontvangen ,
Hem zoude koomen verlosfen ; Doch, de Jongelin'
gen, deezen Volger in een enkel lynwaad ziende ,
greepen hem aan.
Door deeze Jongelingen moet men de Romeinfche
Krygsknechten verftaan,die doorgaans wegens
hunne jonkheid zoo genaamd wierden, ook koomen
de Joodfche Krygsknechten ons , in de Heilige
Schrift, met deze naame voor. Eenigen dan van deeze
Romeinfche Krygsknechten,deezen Jongeling aanzienden,als
eenen Vriend ofLeerling van Christus,
greepen hem aan. Dit gefchiedde, naar alle waar'
fchynelykheid,om hunne baldaadigheid en moetwil
hem te doen gevoelen, of ook om allen oproer en
oploop des volks te voorkoomen, waarvoor zy nu
byzonderlyk , en meer dan op andere tyden, beducht
waren. Deeze Jongeling nu zoo geweldig
aangerand , is hen, (p) gelyk Markus aantekent,
naakt ontvlugt. De Krygsknechten en Vyanden des
Hei-
OO IVUt. 21. 46. QO Mark. 14. 52.

LYDEN VAN JEZUS-CHRISTUS. 87
Heilands waren verwoed , en verfchoonden Vriend
noch Vyand, oud nog jong; hierdoor wierd deeze
arme Jongeling met fchrik en vreeze bevangen ;
des hy, het linnen kleed verlaatende, zich naakt op
de vlugt begaf. Met recht moogen wy hier dezelfde
woorden, dewelke de Propheet Amos, ten
opzichte van de vlugt der Israëlieten, fprak, gebruiken
: (a) en de kloekmoedig/Ie onder de fterken zal
naakt wecb-vlugten in dien dag, zegt de Heere.
Een nieuwsgierige is dikwerf het onheil zeer naby.
De nieuwsgierigheid baart veeltyds ongelukkige
gevolgen; gelyk aan deezen Jongeling bleek, die hierdoor
bynaar in banden en boeijen zoude geraakt zyn.
Door de nieuwsgierigheid wierd Dina , Jakobs
Dochter,gefchonden ,en gantsch (b) Sicbem in een
bloedbad verkeerd.
Wanneer wy dan deezen Jongeling naakt zien
vlugten, zien wy in dit voorval een juist af beeldzei
van onzen eerden Stamvader Adam , uit de handen
van zynen Maaker koomende. Hy was, als een*
fchoonen Jongeling, uitgegaan, (c) opdat hy het Lustparadys
zoude bewerken en bewaaren. God had
hem ook bekleed met het zuiver lynwaad van zyn
(d) Beeld en Gelykenisfe; maar, deeze Adam uit zynen
liaap ontwaakt zynde,liet zich door de begeerte
, van (e) als Goden te zyn , weelende goed en
kwaad, door de bedriegelyke belofte der Slange
verleiden,om te eeten van de verbodene vrucht; waarop
Satan hem heeft vast-gegreepen, met banden
geboeid, en hem het kleed van Cf) Rechtvaardig*
beid en waare Heiligheid uitgetrokken; zodat Adam
naakt wierd,en,mee fchaamte aangedaan, (g) zich
verborgde onder V geboomte van het Paradys. Op.
dat
00 Amos. 2. 16". (O Gen. 35. 29.
O) 2 15. 00 1. 26". (0 • 3.5.
(?) Eph. 4. 24. (jg) Gen. 3. 3.
f4

88 TWEE-EN-DERTIGSTE MEDITATIE OP HET
dat nu onze Heiland, die tweede Adam , de fchuld
van den eerden Adam zoude boeten, en ons,(a) uit
de hand onzer vyanden verlost zynde, met de klee*
deren der Zaligheid, (jb~) en het gewaad der Rechtvaardigheid
omhangen ?ou, daarom heeft God, naar
zyne Wysheid,deezen naakt-wechvlugtenden Jongeling
verwekt, als een afbeeldfel van Adams en onzer
naaktheid, waarin de Zonde ons gebragt had.
Dit voorval ftrekke ons tevens tot eene leering,
dat 'er fomtyds tyden zyn, waarin het geloof dergeenen
die den Heere Jezus belyden op 't hardde
getoetst en gefchudt word. De Kerk-zelve is van
het begin af altoos aangerand, verdrukt, en geweldig
vervolgd geworden. De Bruid van Christus,anders
(e)fihoon van gedaante,is zwart, wegens de heete
brand van de Zonne der vervolgingen. Het is wel
waar, dat de Vervolgingen in diUeven niet altoos
even zwaar zyn; de Een is aan dezelve meerder, de
Ander minder bloot gedeit; dit blykt immers uit
myne opgenoomene Textwoorden; want, de Apostelen
vlugtten, en behielden inmiddels het leven,en
hunne goederen ; maar,deeze Jongeling moest zyn
linnen kleed , waarmede hy bedekt was , laaten
vaaren. Op gelyke wyze verliezen fommigen, om
'sHeilands wille-alleen, de goederen der Waereld,
gelyk de Hebreen de berooving hunner (d) goederen
met vreugde verdroegen; anderen , in tegendeel,
fchieten 'er het leven by in, en (e) wederjlaan ten
bloede toe. Deeze ongelyke kruis-maat, volgens
Gods ailerwyslen Raad toegemeeten, moogen wy
met onze reden niet naavorfchen, maar wy moeten
dezelve, als van Gods hand afdaalende, geduldig
en bereid ondergaan; even gelyk David zich aan
God onderwierp, zeggende: Cf) ik ben (lom geblee-
(a) Luk. L ? 4. m Ifaï. f5,. I 0. (c) Cant. I. i.j.
Cd) Heb. 10. 3 4. (*) — 12. 4. Cf) Pfai. 38. i o.
ven,

LYDEN VAN JEZUS-CHRISTUS. 8QJ
ven, en heb mynen mond niet geopend; want ,gy zyt
het die het gedaan hebt, Benydt nimmer diegeenen ,
welkenGod voor eenen tyd fpaart; want, moogelyk
worden zy voor grootere vervolgingen bewaart.-
Deeze Jongeling ontkwam het gevaar alleen met
het verlies van zyn linnen kleed; de Apostelen brag.
ten 'er toen hunne kleederen mede af; maar, zy
wierden bewaart, om, naderhand, de kleederen, en
het leven te verliezen.
Wanneer wy dan zien, dat de Heere Jezus van
zyne Leerlingen verlaaten is geworden .moeten wy
overweegen , dat onze Heiland hier geleeden heeft
hetgeene wy door onze zonden verdiend hadden.
Wy hadden, in den eerden Adam ,door de zonde,
God verlaaten, dewyl hy van God vluchtte,(#) en zich
verbetgde onder het geboomte. Hierby koomt, dat
wy-zelve God zo dikmaals, door onze zonden en
overtreedingen,hebben verlaaten; immers,hoeveelen
zyn 'er niet die Hem moedwilliglyk vertoornen,
en, door hunne zondige afwykingen,den Heere als
dwingen om hen te vergeeten en te verlaaten; zodat
men denzulken te gemoet kan voeren, hetgeene
de Priester Zacharias weleer zeidde: (b) omdat gy
den Heere hebt verlaaten, daarom zal Hy u ook
verlaaten. Hoeveelen zyn 'er niet, die alle vreeze
Gods ter zyde (tellen, in allerleie overtreedingen gerust
daarheenen leeven, en die door. hunne godlooze
daaden uitroepen en (c) tot God zeggen: IVech van
cns , wy willen uive wegen niet kennen ! Hoe dikmaals
zoude God ons niet kunnen verwyten , gelyk
Hy den Engel van Ephézen verweet, dat wy onze(i^
eerfte liefde verlaaten hebben , en zyne weldaaden
met fnoode ondankbaarheid vergolden? Hoe dikmaals
hebben wy zyne goedertierentheid en langmoe«
f» Gen. 3. 8. f» 2 Paral. 24, 30^
(0 Job. 21. 14. (d) Apocal. 2. 4.
F 5

po TWEE-EN* DERTIGSTE MEDITATIE OP HET
moedigheid misbruikt? Hoe dikwerf zyn wy zyne
Vaderlyke en liefderyke armen ontworfteld , en
hebben veel liever Satan, de Waereld, en ons zondig
vleesch gediend ? Maar, begrypt dan en bemerkt,
om met Jeremias te fpreeken, ia) dat bet kwaad is,
en bitter valt, den Heere uwen God verlaaten te
hebben; want,waarheen zult gy u wenden, wanneer
gy, in nood en gevaar zynde, zult roepen en fchreeuwen?
God, immers, zal u dan niet verhooren; tot
wien zult gy dan uwe toevlugt neemen ? De van God
verlaatenen Saül begaf zich tot eene Toveresfe, om
hulpe te vinden; Octiozias by (F) Beëlzebub den God
van Akkaron; maar,zy vonden beiden geen' troost
of hulpe; want, om my als David te uiten, God had
hen {c) verlaaten, en daarom was 'er niemand die
hen verloste.
Ach!hoe dikmaals hebben wy God reden gegeeven
om over ons te klaagen , gelyk Hy weleer
over Israël deed, by Jeremias: (d) Myn volk heeft
twee ondeugende dingen gedaan: zy hebben my verlaaten
, die de bron des levenden zvaters ben: en zy
hebben zich waterbakken uitgebou:ven,geborfene waterbakken
, die geen water konden houden. Wy (laan
met Israël, dikwils achteruit,God laaiende vaaren ,
die ons gefchapen heeft,en verfmaadende den Rotsfteen
onzes heils. Om dat Jezus nu, als onze Borg, aan
de Godlyke Rechtvaardigheid betaalen moest, voor
onze ondawkbaare verlaatinge en afwykinge van
God, moest Hy hier ook van zyne Leerlingen verlaaten
worden:
• Laat ons, daarenboven, hieruit leeren , hoe ongefladig
de vriendfchappen der menfchen zyn, die ligt
van vriendfchap tot haat overflaan: de minfte tegenfpoed
doet hen ons verlaaten: daar is, zegt Sirach
•
(a) Jer. 2. ïo. (è) 4 Re*. 1,2.
(e) Ps. 70. 11. (d) Jer. a. 13.

LYDEN VAN JEZUS-CHRISTUS. pi
lach , (

92 TWEE-EN DERTIGSTE MEDITATIE OP HET
« niet begeeven ,noch ik zal a niet verlaaten. Voorwaar
! God is de allergetrouwfte Vriend, die door
geene rampen, noch tegenfpoeden, noch in armoede,
ons zal verlaaten; want,Hy is diegeenen, die.
gelyk David zegt, (a) getrouw blyft in der eeuwigheid.
Wanneer Job van zyne gemeenzaame Vrienden
verlaaten wierd , en zyne Huisgenooten hem niet
meer wilden kennen, en zyne Vrouw zich jegens
hem gedroeg als of hy haar Man niet ware geweest,
toen was God zyn eenigfte Vriend. Wanneer
David klaagde, en zeidde: (b) myn Vader en myne
Moeder hebben my verlaaten, toen kon hy in God,
als zynen eenigften Vriend, zich vertroosten; des
hy ook zeidde: de Heere heeft my opgenoomen. Elkana
was voor Anna zyne huisvrouwe beter, dan
tien kinderen; en God is ons beter, dan duizenden
van Vrienden. Al waren wy van alle goederen en
Vrienden der Waereld ontbloot, indien God nochtans
onze Vriend is, dan zyn wy getroost :Hy is ons
waarder dan alle gefchapene dingen; ja, al waren
wy (c) niets hebbende, indien wy hem hebben ,zyn
wy doch alles bezittende, en hebben Vrienden, rykdommen
en heerlykheids genoeg. Vestigt dan uw
betrouwen op God; want ,(_d) gezegend is de man,
die zyn betrouwen op den Heere feit; want, (

LYDEN VAN JEZUS-CHRISTUS. 93
het wreed geweld, waarmede men U , als een' gevangenen
booswicht wechfleepten, dan nog geen pyn
genoeg voor Uw lydend harte, reeds door duizenden
folteringen afgemat? Moest by dit-alles het gezicht
van Uwe vlugcende Leerlingen, vlugtenden op het
tydftip hetwelk U in eenen afgrond van benaauwdheid
dompelde, U met een allerpynelykst gevoel
treffen! Ach! Hoe moet Uw liefderyk hart, door dit
fmertelyk gezicht, in traanen van een innerlyk gevoel
wechgefmolten zyn , en Uwe Ziel hierdoor
grootere pyn dan Uw lichaam, door Uwe knellende
boeijens geleeden hebben! Mogte, ö Lydende Jezus l
ö Man van fmerten! mogte deeze fmertelyke vertooning
ons, als in een levendig Schildery, fteeds voor
oogen houden, dat wy U geene mindere pyn aandoen,,
wanneer wy ons door eene fchandelyke vlugt van
U verwyderen! En, helaas! hoe dikwerf hebben wy
ons aan zulk-eene misdaad fchuldig gemaakt? Hoe
dikwerf zyn wy van U gevlugt, zelfs in eenen tyd,
waarin Gy niet door de magt Uwer vyanden overheerd,
maar, als Opperheerfcher over alle Magten
der aarde,op Uwen Hemel-Tbroon neêrgezeeten,
de Kroone der overwinninge aanbiedt aan alle diegeenen
, die niet vreezen flechts d'éénen voet op Uw
firydperk te zetten, en U naar te volgen.
Schuldiger zyn wy,dan Uwe vlugtende Leerlingen
; maar , ach ! Schenk ons Uwe genade! verleen
ons die krachten, waarmede Gy Uwe Leerlingen
naderhand verlterkte;dan zullen wy voortaan van U
niet meer vlugten,maar,fchaamrood over onze afdwaalingen,
ons tot U begeeven, by U blyven, ja
in de heetfte Vervolgingen, om U het leven verlaaten,-
opdat wy dus éénmaal met U, ó Lydende Jezus,
die het einde van onze verlangens zyt, veréénigd,
met U ons in Eeuwigheid verheugen moogen.
A M E N .
DRIE-

p4 DRIE • EN - DERTIGSTE ME-JTTATIE OP II2T
DRIE - EN - DERTIGSTE MEDITATIE.
Joan. i'8: VS. 13,14-
Et adduxerunt eum ad**En zy leidden Hem eerfl
Annam primum, erat^ tot Annas, omdat die
enim focer Caïphee de Schoonvader was
qui erat pontifex anni^ van Kaïphas, dewelillius.
Erat autem ke dat jaar Hooge-
Caïphas, qui conti-.991 priester was. Deeze
lium dederat Judasis: Kaïphas was degeequia
expedit , unum^^j. ne, die den Jooden den
hominem mori pro** raad gegeeven had ,
populo. dat het nut was, dat
e r e,f/?
1$.% ' mensch flierve
.jjHg. «wr © olk.
H Et is eene zeer aanmerkelyke en geheimryke
gebeurtenis, welke eertyds voorgevallen is,
met de Verbondkist, of (a) Arke Gods, welke in
den flag aan den hulpfteen te Aphek genoomen wierd.
Deeze Arke was het allervoornaamfte en heiligde
ftuk van den Joodfchen Godsdienst, en deweike
God ook met de grootfte eerbiedigheid wilde behandeld
hebben. Deeze Arke nu hadden de kinderen
van Israël met zich genoomen, in den ftryd tegen
de Philiftynen , opdat de Godlyke tegenwoordigheid
hen des te nader ter hulpe mogte verftrekken;
doch, de uitkomst bedroog de verwachtinge;(£) want,
Israël wierd geflaagen, en de Arke Gons wierd genoomen.
Welk-eene groote verflaagenheid , angst en
treurigheid, hierover in Israël was, is ligt af te neemen
uit den doodelyken val van den Priester Heli,
die, toen hy deeze maare hoorde, (c) de Arke Gods
is
(«) 1 Rcg. 4. 10,11. (t) io,n,
{e) 1 Reg. 4. 17-18.

LYDEN VAN JEZUS-CHRISTUS. O$
is genoomen, van zynen Stoel achter- over viel, en, den
nek breekende, dood bleef. Deeze fchrik trof ook
zyne Schoondochter, de huis vrouwe van Phineas, dewelke
,ontydig baarende,het leven daarby infchoot,
waarom zy ook (V) bet kind Ichabod noemde, zeggende:
de glorie is van Israël wechgenoomen-
't Is niemand onzer onbekend, dat deeze Verbondkist
een voor-en zinnebeeld van Christus is geweest;
haare tweeërleie fioffe, waaruit zy gemaakt
was , namelyk , goud en hout, verbeelden ons
den Perzoon van Christus, uit twee natuuren, de
Godlyke en menfchelyke, beflaande; en gelyk in
deeze Kist de tafelen der Wet beflooten waren,
alzo (&) z
y n
in Christus verborgen alle de fchatten
der wysbeid en der kennisfe. Deeze waare en levende
Arke zagen nu de Apostelen en Leerlingen overgeleeverd
in de magt der Jooden en Heidenen,
even gelyk oudtyds de Arke Gods in de handen
der Philiftynen verviel. Deeze gebeurtenis ftortte
niet minder de vrienden en leerlingen van Jezus in
de allerüiterlte angst en treurigheid; want, zy zagen
Hem, wien zy (V) hoopten dat hy 't was dis
Israël zoude verlosfen, nu gevangen genoomen; en ,
gelyk. de zinnebeeldige Verbondkist naar Azote
wechgevoerd wierd, alzo zagen de Leerlingen
het tegenbeeld, den God des Verbonds zelv,naar
Jerufalem leiden,eerst tot Annas,den Schoonvader
van Kaïphas.
Onze lydende Heiland was nu met de ftrengfte
koorden gebonden , en op het pynelykst geboeid;
de tyd, dien hy hefteed had met zyne leerlingen
te berispen, hen wegens hunne ontydige verdediginge
te onderhouden, en met zyne hartbreekende
woorden , gefprooken tot (W) de Qverpriesters,
Hoofd-
(a) iReg. 4. 21. (b) Kol. 2. 3.
CO Luk. 24. 2i: CO 32
- 5 J
-

pfj DRIE-EN-DERTIGSTE MEDITATIE OP HET
Hoofdmannen des Tempels, en Ouderlingen, wegend
hunnen godloozen handel, had hen al lang verveeld ;
hun bloeddorst was zoo groot, dat zy wel eerder de
handen aan Hem zouden geflaagen hebben. Zeer
gaarne wilden zy, om als Ifaïas te fpreeken, (d) zich
haasten om onnozel bloed te vergieten. Daar Hy dan
nu gebonden was,wilden zy niet langer draalen; maar,
zy (h) maakten jagt om Jezus fchielyk te dooden;
gelyk de woorden van Michéas luiden ; waarom ook
de gantfche Eloedraad nog inden nacht vergaderde ;
deeze Bloedraad,dewelke op(c) het dierbaar bloed
van bet onbevlekt en zuiver lam wagtte. De Aa'ronfche
Hoogepriester wagtte hier naar Hem, (d) dien
Hoogepriester was op de wyze van Melchifedecb.
Annas konde niet flaapen , zo lang hy Jezus niet
geboeid vóór zich zag.
De Evangelist zegt dan: Zy leidden hem eerst tot
Annas. Zy, te weeten de Romeinfche Krygsknechten,
en de Dienaars der Jooden;immers, beiden,de
Jooden en Heidenen, hadden in Gethfémani hunne
handen aan den Gezalfden des Heere geflaagen,
en Hem onmenfchelyk gebonden:nu waren zy ook
beiden beezig om Hem naar die plaatfe te brengen,
alwaar het doodvonnis over Hem zou uitgefprooken
worden.
Zeer gewillig liet zich onze Heiland door hen geleiden
; Hy gebruikte zyne magt niet, om zich te
redden,noch de hulpe van zyne gunftelingen;maar
hy gedroeg zich hier, gelyk Ifaïas van Hem getuigt,
als (e) den Jlaaf der Crooten. Wanneer die van
ÏNazareth zich aan zyne Leere ergerden , en (ƒ) zy
Hem leidden tot op den top van den berg, om Hem
van boven neder te werpen, toen wist Hy zich te
redden; want,(g)Hy ging midden door hen beencn^
en
(a~) Ifaï. 59. 7. (b) Mich. 7. 2. (c) 1 Pet. 1. 19.
id) Heb. 6. 20. (e) Ifaï. 49. 7.
(f) Luk. 4. sp. (g) 3Q.

LYDEN VAN JEZUS-CHRISTUS. 97
en vertrok 1 maar,nu de uur en magt der duisternisfe
was gekoomen , in welke Hy in de handen van zyne
vyanden moest vallen, liet Hy zich ook gewillig
leiden, zonder hunne moorddaadige handen te öntwyken;
Hy liet zich naar de flagtbank leiden, (a)
als een zachtmoedig Lam.
Nadat Jezus het Paaschlam met zyne Leerlingen
gegeeten had, was Hy uit Jerufalem met hen, door
het dal van Jofaphat, over de beeke Cedron gegaan
in den Hof Gethfémani, alwaar zy Hem ook gevangen
namen ,en vanwaar zy Hem nu ook wederom
raar Jerufalem leidden. Wy kunnen ens de
omftandigheden van dat Lyden ligtelyk verbeelden:
fmaad en fmerten waren zyne geduurige gezellinnen
; de fmaad volgde Hem , dewyl Hy als een
openbaare misdaadiger, oproermaaker en Godlasteraar,
gebonden en gevangen heengeleid wierd; de
fmert vergezèlde Hem mede; immers, wie zal kunnen
uitleggen wat ftekelwoorden , wat haatelyke
fchimp.en fpot-naamen, wat grouwelyke vloeken en
godlasteringen Hy heeft moeten hooren ? ja, zyn
teder lichaam, dat voor Weinige uuren als in een
bloedig zweer gezwommen had j en hierdoor ten
uiterften verzwakt was, wierd door de handen van de
moedwillige Krygsknechten, heen en weder gerukt,
en onbarmhartig mishandelt, zodat hier ook naar
de letter voltrokken is, waarover de Heiland klaagde
: (b) Ik wierd geweldig geftooten, opdat ik vallen
zoude: doch, de Heer befchermde my:
Zien wy, daarenboven, hoe groot de woede van
zyne Vyanden was, waardoor zy op den berg Gólgotha,
by 't einde van zyn leven, Hem op allerhande
wyzen befpotteden , dan kunnen wy ligtelyk afneemen,
hoe zy in 'teerde begin, toen zy Hem
naüwlyks in handen kreegen, op Hem gewoed en
geraasd zullen hebben,zodat David,in zynen naam,
klaagt:
(.?) Jer. 11. 19, (jf) Pfal. u 7, i 3,
11. Ds.ru G

p3 DRIE-EN-DERTIGSTE MEDITATIE OP HET
klaagt: (a) zy fperden hunnen mond tegen my wyd
open; zy zeidden: ha, ha ! onze oogen hebben '/ gezien,
hoe Hy in onze ftrikken gevallen is.
Zy leidden dan den Heiland Jeruralem in, door de
Schaapspoorte, dewelke dus genaamd was, omdat
de Schaapen, die voor de Stad geweidt wierden, en
tot de offerande gefchikt waren, die zelfde poorte
ingeleid wierden , om in den Tempel geflagt en
geofferd te worden. Langs deezen weg wierd ook
het Lam Gods, dat (b) wegneemt de zonde der JVaereld,en
voor de zonden der Waereld geofferd zoude
worden, in de ftad geleidt. Vyf dagen te vooren
was Jezus deeze zelfde poorte, in volle zegepraal,
ingetrokken , rydende op eene Ezelinne; (c) terwyl
het volk hunne kleederen op den wegfpreidden,anderen
takken van de boomen flr ooiden, en hozanna den Zoone
van David riepen. Zyne intreede was toen met eere
en heerlykheid verzeld; maar, nu was Hy, als een
dief en moordenaar, gebonden, en met fmaad en
fchande overladen. By de eerfte intreede riepen zy:
(d) gezegend zy de Koning, die daar koomt in den
naam des Heeren; nu fcholden zy Hem uit voor
den grootften Boosdoender, en vervloekten Hem.
Over Hem mogt men hier, met den treurenden Jeremias
, uitroepen : (e) alle zyne vyanden hebben den
mond over hem opgefperd: zy hebben gefluit, en op
hunne tanden geknarsd; zeggende : wy hebben Hem
verflonden.
Gelyk dan de Philiflynen de gevangene (ƒ) Arke
Gods wechvoerden, en in den Tempel van hunnen
Afgod Dagon bragten, alzo leidden zy het Tegenbeeld
der Arke, onzen lydenden Jefus, naar Annas,
die de Schoonvader was van den toen regeerenden
Hoogepriester Kaïphas. Welk-een man Annas was,
hier-
00 Pfal. 34. 21. (O Jojn. i. 29. CO Mat. 21. 8,9.
00 Luk. 19. 38. CO T
&ren. 2. ic. (f) i Re* 5. 1,2.

LYDEN VAN JEZUS-CHRISTUS. 99
hiervan hebben de Evangelisten weinig aangeteekend
: van deezen naam word by Lukas 3. vs. 2 , en
in de Handelingen der Apostelen, 4. vs. 6, meldinge
gemaakt: op beide plaatfen word deeze heillooze
man een Hoogepriester genaamd , omdat hy hec
Hoogepriesterlyk ampt te vooren bekleed had. De
Joodiche Historiefchryver Jozephus noemt hem
Ananas. Deeze Annas was een man van groot
gezach te Jerufalem5 aangezien hy niet-alleen het
Hoogepriesterfchap eenige jaaren in perzoon bekleed
had , maar ook vyf Zoonen hadt gehad, die
met de Hoogepriesterlyke waardigheid bekroond
zyn geweest. Tot deeze waardigheid zag hy mede
zynen Schoonzoon Kaïphas verheven , die (a)
Hoogepriester van dat jaar was , gelyk Joannes
aanteekent. Hiermede wil de Evangelist de bedorvenheid
dier tyden te kennen geeven; want, God
had de Hoogepriesterlyke waardigheid, voor altyd ,
aan het huis van Aaron vastgehegt,en wilde, dat 'er
altoos maar één Hoogepriester zyn zoude, die dac
ampt bekleeden moeste zolang hy leefde j gelyk blykc
uit het boek der getallen aan het 35. 25. vs. maar,
ten tyde der Machabéén, begonden'er,ten opzichte
van \ Hoogepriesterfchap, al misbruiken in te Hulpen;
immers, (b) Jafon en Menelaüs koften hetzelve
toen reeds voor geld; (c) Alcimus wierd ook,
fchoon van geen Priesterlyk gedachte, als Hooge*
priester aangefleld.
_ Deeze wanorde was niet beter onder de Regeeringe
van Herodes , omdat de Romeinen meer
op het geld, dan op de bekwaamheid en verdienden
oogden, zodat het Hoogepriesterdom bynaar alle
jaaren verkoft wierd: hierom zeidde Joannes, dac
Kaïphas Hoogepriester van dat jaar was ; fchoon
hy, volgens de getuigenis van Jofephus, zeven jaaren
f» Joan. 18. i|. (J>) 2 Mach. 4.

IOO DRIE-EN-DERTIGSTE MEDITATIE OP HET
ren naar elkander Hoogepriester is geweest; doch,
deeze jaaren waren Hechts by gunst, en om geld, van
de Romeinen verlengd geworden. Tot deezen Annas
, den Schoonvader van deezen Kaïphas, wierd
onze lydende Jezus dan het eerst geleid.
Zesmaalen is onze Heiland heen en weder geleid:
uit Gethfémani naar Annas; van Annas naar Kaïphas;
van Kaïphas naar Pilatus; van Pilatus naar
Herodes; van Herodes wederom naar Pilatus; en
van Pilatus naar Gólgotha. Op alle plaatfen, waar
de Zondaars en de Zonde woonden , wierd onze
Jezus geleid; immers, by Annas heerschte de (a)
geldgierigheid, die een wortel is van alle kwaad;
dewyl hy om geld het Priesterdom verkoft had;by
Kaïphas vond de hoogmoed en hovaardy plaatfe ;
want,hy fprak tot de Raadsheeren en zeidde:(F)gy
ver ftaat u de zaak niet; en gy denkt niet eens, dat
het u nuttig is, dat 'er een mensch fterve voor 't volk:
by Pilatus woonde de nyd; want, gelyk Matthéus
getuigt, (c) hy wist wel, dat zy Hem uit nydigheid
geleverd hadden , en, ondanks deeze bewustheid
(temde hy met deeze benydigers overeen: by Herodes
was de onkuisheid en bloedfchande gehuisvest
; want, (d) hy had de huisvrouwe van zynen broeder
Philippus getrouwd: op Gölgotha, eindelyk ,
heerschte de wreedheid,en de onmenfchelykfte boosheid,
namelyk, de Godsmoord: Alwaar dan de Zonde
woonde wierd onze Heiland heengeleid opdat
het blyken zoude, dat, gelyk Paulus zich uitdrukt,
Ce) Jezus-Cbristus in deeze Waereld gekoomen is, om
de Zondaar en zalig te maaken, en, gelyk Petrus
zegt, omdat Hy ( f) onze zonden zelv in zyn lichaam
aan 't kruis zoude draagen, en wy, de zonden af geftorven
zynde, voor de rechtvaardigheid zouden leeven,
door wiens ftriemen wy geneezen zyn. (
Verte")
I Tim. 6. 10. (b) Joan. 11. 59, 50. (c)-Mat. 17. 18.
\d) Mark. 6. 17. (ej 1 Tim, 1. 15. (f) 1 Pet. a. 34.

LYDEN VAN JEZUS-CHRISTÜS. iot
Verfcheidene gistingen zyn 'er,waarom Christus het
eerst tot Annas is gebragt. Eenigen willen , dat dit
gefchied zy, omdat Kaïphas niet alléén voor den
uitwerker van de gevangeneeminge des Heilands
zoudegehouden worden,en niet alléén bloot zoude
ftaan voor het gevaar van het Volk. Anderen zeggen
dat dit gefchied is, opdat men in dien tyd ,
welken Jezus by Annas vertoefde, den Joodfchen raad
byéén zoude kunnen vergaderen. Anderen willen, dat
Annas het verdrag met Judas had aangegaan, die hem
ook in dien nacht de dertig Zilverlingen zoude betaald
hebben. Anderen wederom beweeren, dat dit
gefchiedde , omdat Annas de Voorzitter van den
Raad was, en ook omdat het huis van Annas op
den weg naar Kaïphas geleegen was , des zy dit
huis eerst eens wilden aandoen, om den gevangenen
Jezus te vertoonen,en ook om aldaar verder te beraadflaagen
, hoe men met Jezus handelen zoude.
Dit zyn alle gistingen; maar, noodeloos is het ons
met gistingen op te houden, aangezien de Evangelist
Joannes duidelyk de reden hiervan heeft gegeeven,
zeggende; dat het was, (#) omdat Annas
de Schoonvader was van Kaïphas:
Kaïphas heeft dan zynen Schoonvader, als zynde
een oud en achtbaar Man, de behoorlyke eere willen
bewyzen, en tevens hem verblyden ; want,duidelyk
kan men afneemen, dat hy een Vyand van Jezus is
geweest, aangezien Joannes aanreekenti, dat deeze
Annas Jezus (b) gebonden gezonden heeft tot Kaïphas;
Hy heeft dan zynen Schoonvader, deezen
gryzen en aanzienelyken booswicht, (c) die, om met
Daniël te fpreeken, in 't kwaade verouderd was,
het vermaak willen aandoen van onzen Jezus, den
grootften Vyand, volgens hunne Inbeelding, van 't
Hoogepriesterdom, gevangen voor oogen teftellen.
Mo-
f» Joan. 8. 13. f» — iE. 24. (*) Dan. £$. 52.
G 3

102 DRIE-EN-DERTIGSTE MEDITATIE OP HET
Mogelyk heeft hy, gelyk voortyds de Hoogepriester
Heli, die (a) op een' foei zat, aan den weg uitziende
, en beangst voor de Arke Gods, ook alzoo gezeeten,
en uitgezien naar Jezus, de waare Arke, bevreesd
zynde wegens de uitkomst; maar,Jezus gevangen
ziende, vol van blyfchap en genoegen geweest
, wegens het wel gelukken van deeze onderneeming.
Wat nu in het huis van Annas met den Heere
Jezus is voorgevallen, hiervan hebben de Evangelisten
niets aangeteekend; echter is het waarfchynelyk,
dat de Heiland hier veele befchimpingen en
befpottingen van Annas en zyn huisgezin heeft
moeten ondergaan. Mogelyk heeft die fnoode
Grysaart Jezus met de gevoeligfte verwytingen bejeegend,
en zich van de woorden zyner befchuldiginge
aan Pilatus bediend. Zyt gy, waren mogelyk
zyne woorden, (b)deeze mensch , die (c) ons -volk
verkeert, en oproerig maakt, kerende, van Galiléa.
af, dóór geheel Judéa? (d) Wie heeft u de magt '
gegeeven, om, zon der onze toeftemminge , het Land
rond te trekken, Leerlingen byéén te vergaderen,
en openlyk, (e) als magt hebbende, te leeraaren ,
allerleie gevaarlyke dwalingen,onder denfchyn van
godvruchtigheid, uit te ftrooijen, ja de gamfche
Wet van Moizes omverre te werpen ? Zulk-een fnood
Ketter is 'er nog nooit in Israël opgedaan; doch,
gezegend zy de God van Abraham, Izaak en Jakob,
die u heden, (ƒ) 6 ondeugende, en de grootjle booswicht
van alle menfchen, in onze handen geleverd
heeft. De verkeerde weg, dien gy bewandeld hebt,
en die, gelyk Salomon zegt, (g) naar den dood leidt,
zal U ook hetzelfde lot doen ondergaan. Een zulke
of
GO 'Reg. 4. 13. 00 Luk. 23. 1. (

LYDEN VAN JEZUS-CHRISTUS. 103
of dergelyke aanfpraak zal onze lydende Jezus
waarfchynelyk van Annas, dien heilloozen man, hebben
moeten aanhooren. In het huis van deezen
Annas zal eene zo groote blydfchap over de banden
van Jezus ontdaan zyn geweest, als eertyds by
de Philiftynen, die van blydfchap juichten, en (d)
zich vrolyk maakten, toen Samfon gevangen was
geworden. Ongetwyffeld zal Annas een groot genoegen
gefmaakt hebben, omdat zyn Schoonzoon
Kaïphas hem dit eerbewys heeft aangedaan , van
Jezus hem het eerst, als gevangen en geboeid, voor
oogen te ftellen.
Deeze Kajphas nu was de Hoogepriester, en beklom,
naa deKoninglyke,deheerlykfte waardigheid
op aarde. Met eene byzondere omftandigheid word
hy befchreeven by Joannes, die van hem zegt:
(b) Kaïphas was degeenen, die den Jooden den raad
gegeeven bad. dat bet nut was, dat 'er een' mensch
jlierve voor het volk. Hier moet men zich der gefchiedenisfe,by
Joannes aan het ij. aangeteekend, herinneren.
Wanneer de Heere Jezus Lazarus opgewekt
had, en hierdoor (c) veelen in Jezus geloofden
, vergaderden de Overpriesters, en de Pharizéën
den raad, en beraadflaagden te zaamen, hoe
men den voortgang van 't geloof in Jezus best fluiten
zoude, (d) PFat zullen wy doen, zeidden zy;
want, deeze mensch doet veele tekenen ? Indien wy
hem alzoo laaten begaan, dan zullen zy allen in hem
gelooven: en de Romeinen zullen koomen, en zullen
onze plaatje en ons volk verwoesten. Hetfcheen dat
deeze Raadsvergadering zoo vaardig het doodsvonnis
over Jezus niet velde, als Kaïphas wel gewenscht
hadde, en vreezende dat die vonnis door
onpartydigen, en door diegeenen die Jezus genegen
00 Jud. 16. 24,(25. 00 Joan. 18. 14.
(c) joan. 11. 45. 00 11. 47»48.
G 4
waa-

io4 DRIE • EN * DERTIGSTE MEDITATIE OP'HET
waren, gelyk (d) Nikodemus, die 's nachts tot Jezus
kwam , en die al ééns de zaak van Jezus op
zich genoomen had , zoude wederftreefd worden,
wierd Kaïphas onverduldig, en liet zich door den
haat zoverre vervoeren , dat hy den Raadsheeren
hunne bloohartigheid verweet, en, de noodzaakelykheid
van Jezus dood als niet genoeg doorgrondenden
, hen toevoer: (b) gy ver ftaat u de zaak niet ;
en gy denkt niet eens, dat het u nuttig is, dat 'er
een mensch fterve voor het volk, en dat het ganfche
volk niet verhoren gaa. Ah of hy zeggen wilde :
„ Onderlteld zynde , dat Jezus de Nazaréner on-
„ fchuldig ware, zo is het nochtans oirbaarer, dat
„ men de regelen der Rechtvaardigheid eens aan
„ eene zyde Helle, en Hem aan het gemeenebest
„ oppffere, dan dat de Joodfche Natie haare vry-
„ heid ten eenemaal verlieze , aangezien het te
„ duchten is, dat de Romeinen by de beroertens,
„ die over 's Mans leerc en wonderen ontltaan, in
„ het troebel watervisfchen, en ons landen volk
„ verdelgen zullen ". Schoon Kaïphas, naar zyne
blindheid, niet verder zag dan op de uitwendige
welvaart van 't Volk ; 't welk, naar zyne meeninge ,
door den dood desHeilands kon behouden worden;
God , echter, beflierde de tong van Kaïphas, om, onweetende,
den dood van Jezus te voorzeggen, dewelke
tot ons heil en verlosfinge noodig was, opdat
h, gelyk de H. Joannes zegt, (V) de kinderen Gods,
die verftrooid waren, tot één vergaderen zoude, en
aldus was Kaïphas, onweetende ,hier een Propheet,
waarom ook Joannes zegt.: (d) dit zeidde by uit
zich-zeiven niet, maar vermits hy dat jaar Hoogpriester
was. Het behaagde God deeze beerlyke
voorzegginge te leggen in den mond van den Godloozen
00 Joan, 7. 50. (0 — — Ui 49,50.
-tj 11. 52. 00 , s u

LYDEN VAN JEZUS-CHRISTUS." IOJT
loozen Kaïphas, die zyn moordzuchtig voorneemen
met zulke woorden uitte, die in eenen heiligen zin
konden verdaan worden. Meermaalen heeft God
van ouds, door den mond van onheiligen, voorzeggingen
van toekoomende dingen gedaan, gelyk blykt
in Pharao, dien (a) God getoond heeft wat hy doen
zou. Op gelyke wyze, heeft de Godlooze Balaam
gepropheteerd ; en van Nabucbodonofor zegt Daniël
, dat God hem (b~) te kennen heeft gegeeven,
wat 'er in de laatfte tyden Hond te gebeuren. Alzo
propheteerde deeze onheilige Kaïphas het nut en
het heil hetwelk in den dood van onzen lydenden
Jezus voor het Menschdom opgeflooten lag.
Wanneer wy dan befchouwen, hoe onze Heere
Jezus uit Gethfémani naar de ftad, en uit het huis van
Annas,by nacht,over ftruikelige en hobbelige wegen
, eerder voortgefleept dan geleid is geworden,
zien wy hoe onze Heiland, als onze Borg, deeze
moeijelyke en zuure gangen voor ons heeft ondernoomen,
om te voldoen voor onze zondige wegen,
die wy bewandeld hebben ; des wy de woorden
der Godloozen , in het boek der Wysheid ,
op ons-zeiven wel moogen toepasfen.' (Y) Wy zyn
vermoeid geworden op den weg der boosheid, en des
bederfs:en wy hebben moeijelyke wegen bewandeld,
en den weg des Heeren hebben wy niet gekend. Hoeveele
duizenden zondige gangen worden 'er, waarvan
Salomon zelfs gewaagt, (d) in defchemeringe,
als de avond aan V vallen is, in de donkerheid en
duisternisfs van den nacht, door de kinderen des
Duivels verricht! Hoereerders, Echtbreekers, Dieven,
Moordenaars, fuizebollende Nachrzwervers,
en dergelyke godlooze menfchen, laaten zich, in
het duistere, door Satan, in zyne Hukken omleiden.
Het
(d) Gen. 41. 25. (è) Dan. 2. 2?.
(je) Sap. 5. 7. (d) Prov. 7. j>.
G 5

io6 DRIE-EN-DERTIGSTE MEDITATIE OP HET
Het oog des Overfpeeler's zegt Job, (d) neemt
de duisterheid waar , zeggende : geen oog zal my
zien: en hy bedekt zyn aangezicht; hy breekt in de
buizen onder de duisternisfe ,zoo als zy 'tby dag met
-malkander en af gefprooken hadden: bet licht kennen
Zy niet. Om alle deeze en foortgelyke werken der
duisternisfe moest onze lydende Jezus deezen benaauwden
weg ondergaan,en zy waren oorzaak dat
hy deezen fmertelyken en pynelyken gang by nacht
heeft moeten gaan.' Ach! dat wy dan éénmaal opmerkten
, hoe dikwerf wy (b) den weg, die ruim
is, en die tot het verderve leidt, hebben bewandeld,
en nu door het lyden van onzen Heiland aangefpoord
wierden, om afftand te doen van de werken
der duisternisfe, en van den nacht, en nu eens allen
wierden (c) kinderen des lichts en des dags.
De kinderen des lichts worden, in veele deelen,
door de kinderen der duisternisfe befchaamd gemaakt
; immers, (dj de kinderen dezer waereld zyn
voorzichtiger dan de kinderen des lichts in hun gepachte.
Hoe zorgvuldig waren de Krygsknechten,
en de Dienaars der Jooden niet, om den Heiland,
naadat Hy in hunne handen gevallen was, vasttehouden,
en Hem met alle mogelyke zekerheid te
leiden, op dat Hy hunne handen niet ontkoomen
mogte? De Godloozen, zegt Salomon, (e) flaapen
niet , vooral eer zy kwaad gedaan hebben ; de
flaap word ben benoomen , indien zy niemand hebben
doen vallen. Immers, hoe vaardig was de gryze en
onzalige Annas niet, om zynen flaap , anders zo
verkwikkelyk voor den Ouderdom,aan den middernacht
opteöfferen, en met zyn gantfch huisgezin te
waaken, en dat alleen om dat zondig vermaak te
genieten van Jezus in ketenen en banden te zien ?
Wie
U) Job. 24. 15,16. O) Mat. 7. 13. ( F) 1 Theif. 5.5.
ld) Luk. 16. 8. (O PÏOV. 4. 16.

LYDEN VAN JEZUS-CHRISTUS. ro?
Wie is 'er onder ons die zulk-eene vlyt aanwendt,
om (a) deelgenooten van Christus te worden, en ten
einde toe Hem volftandelyk te behoudend Waar zyn
toch die yverige Zielen, die, met den worftelenden
jakob, zeggen: (b) Ik zal u niet laaten gaan, ten
^ gy wy zegent 1
? Waar zyn die Zielen, die 'er den
flaap en de ruste gaarne zouden aan geeven wanneer
'er zich eene geleegenheid opdeede, om liefde en
gedienftigheid aan Christus, in zyne ledemaaten, te
bewyzen? Moeten wy niet bekennen, dat wy van
deze kinderen der duisternisfe verre overtroffen worden,
die veel grooter vlyt aangewend hebben, om
zich tegen Christus te bezondigen, dan wy aanwenden
, om ons (e) voor God onzen Zaligmaaker aangenaam
temaaken Immers,welk eene yverloosheid
is 'er onder ons in 't Godlyke te vinden ! Hoe
flap is de yver in de liefde tot God, en onzen naasten
! Wat traagheid om te bidden, wat onverfchilligheid
voorden dienst van God, welk- eene nalaatigheid
in het gebruik der H. Sacramenten, hoe ligt
word Gods woord verwaarloost! AH' wie in de weeke
onze Kerken beziet, zou hy kunnen gelooven, dat 'er
over de duizend Catholyken in de ftad Alkmaar zyn ?
Zy, die den meesten tyd hebben om te koomen, worden
'er 't minst gevonden; ja;indien wyonze Kerken in
't algemeen befchouwen, moeten wy dan niet bekennen,
dat zy niet geheel ongelyk zyn met de (d)
Kerke van Laodicéa, die nog koud nog heet, maar
laauw was ? Wy zyn niet koud, gelyk de Heidenen
en Ongeloovigen; want, wy kennen (e) de Waarheid,
die in Jezus is; wy zyn (ƒ) uit de duister nisje
tot zyn wonderbaar licht geroepen; doch, de hitte,
diewy hebben moesten, ontbreekt ons; en hetgeene
nog het beklaagelyftlie is, is dat 'er weleer veelen
heec
(*> Hebr. 3. 14. (F) Gen. 32. 26. (O iTim. 2. 3.
(V) Apoc. 3.15,10. (O Eph. 4, a 1. Qf)i Pet. a.»

ÏOS DRIE - EN - DERTIGSTE MEDITATIE OP HET
heet zyn geweest, en vol van yver; maar nu, met
den Engel van Ephezen, (d) van hunne eerfte liefde
geweeken zyn, en hunne eerfte hitte in eene verbaazende
laauwheid veranderd hebben; en op deezen
kunnen wy de woorden van Paulus, tot die van Galatiën
, toepasfen; (F) gy liept wel, te weeten, op
den weg van het geloof en Christelyk leven; maar,
nu zyt gy laauw en naalaatig in den dienst van God.
Sommigen hebben nog wel eenige hitte en yver;
maar, dezelve is tot een verkeerd voorwerp uitgeftrekt.
Eéne Waereld is dikwyls voor hunne eerzucht
niet genoeg ; Rykdommen en aardfche goederen
worden met zoo groote hittigheid naagejaagd, dat
'er geen volk zoo verre woont, of men zal het bezoeken,
geen water zoo wyd, of men zal het overvaaren,
geen rotze zoo hoog, of men zal ze over-
Idouteren. Is het dan niet beklaagelyk, dat men zo
heet als vuur is tot aardfche-, en yskoud tot hemelfche
dingen ? Men zoekt het Goud van Peru, en de
Paarlen van't Oosten, en naauwelyks wil men eenen
voet verzetten om de fchatten des Hemels, en de
kostelyke Paarlen van 't Euangelie te zoeken. Wacht
U dan , op dat de bedreiging Gods , aan die van
Laodicéa gedaan, U niet treffe, en God tegen U
niet zegge : (c) omdat gy laauw zyt , en noch
koud, noch heet, zo zal ia u gaan fpouwen uit myven
mond. God heeft geen behaagen in zulke halve
Christenen, die niet anders zyn (d) als een brood,
dat niet omgekeerd wordt, gelyk de Propheet Ofé .s
zegt, aan de zyde van de Waereld verbrand ; maar,
aan de zyde van God, niet beter dan rauw deeg:
Wilt dan niet langer halve Christenen blyven, gelyk
den (e) Koning Agrippa; want, die met Agrippa
wil bynaar Christen zyn, moet ook te vreden
00 Aooc. I. i«4. (*) Gai. 5. 7. 00 Apoc. 3. 16.
00 Ore. 7- «. OO.AÖ. 26. 37,28.

LYDEN VAN JEZUS-CHRISTUS."' 109
zyn, dat hy bynaar in den Hemel koome. Zullen wy
dan den Godloozen den weg der zonde, om hunne
Zielen te verderven, zien loopen ? en zouden wy
dan flechts naar den weg der Zaligheid kruipen ?
Schept dan nieuwen moed: hebben wy te vooren
geijverd in 't kwaade, laat ons dan nu, door eenen
tegenövergeftelden yver, het goede betrachten, en
onze Schaade doof eene dubbele winst vergoeden.
Ca) Regt dan de flappe banden en de verzwakte
knie'n weder op: weest y verig in de dingen en goede
werken,die aan God aangenaam zyn: weestyverig
voor zyne eere, en naame, en voor zyne wet, gelyk
David, die daarom ook zeidde: Cb) m
yn yver
heeft my doen uitteeren, omdat myne vyanden uwe.
woorden vergeeten hebben: weest yverig voor Gods
Feest • en Sabbathdagen, gelyk (c) Nehémias: weesc
yverig voor zyn huis, gelyk de yver van- Gods huis
Christus en David, Cd) verfonden heeft: met één
woord, laat ons altyd yverig zyn in alle goede werken;
en, fchoon wy al eens weder mogten verzwakken,
ons t'elkens wederom opwekken. Ik eindig
dan met de woorden van Paulus: (e) Zoo dan,myne
lieve Broeders, weest ftandvastig, en onberoerlyk ,
altyd meer en meer het werk des Heer en betrachtende
, weetende dat uwe arbeid niet te vergeefsch is in
den Heere. Amen.
G E B E D .
6 Lydende Jezus! Zachtmoedig Lam! Gy.die de
Eeuwige Vryheer zyt van Hemel en Aarde, en de
Eeuwig-gezalfde Hoogepriester, naar de orde vaa
Melchizedech, Gy wierd, gevangen en gebonden
zynde, in het huis van Annas geleid,om,in Uwen
deer-
O) Heb. 12. ia. O) Pfal. n8. 139.
00 3Esd. 13. 16,17. 00 PM. 68.10. Joan. a. 17.
(0 iKor. is. 58.

ito DRIE «EN-DERTIGSTE MEDITATIE ENZ.
deerniswaardiger! toeftand , deezen Booswichc tot
een llreelend vermaak, en zyn fnood Huisgezin ten
fpot te yerftrekken! Gy liet U, als een weerloos
Lam , uit Gethfémani naar Jerufalem leiden , en
wierd langs de allerbangfte en pynelykfle wegen ,
als een misdaadiger, of booswicht, heengefleept.
Wat anders, ó lydende Jezus! deed U deeze doodeiyke
treeden getroost en gelaaten onderneemen,
dan Uwe gadelooze liefde voor den zondigen
Mensch ? Omdat wy van Uwe wegen waren afgeweeken,
en die des bederfs bewandeld hadden,
getroostte Gy U alle de akeligheid, die niet minder
Uwe lydende Ziel dan Uwe bezwykende voeten,
op deezen weg, met pynen doorgriefde. Ach!
mogte zulk-een Zieltreffend tafereel onze harten
ontroeren, en beweegen; opdat wy voortaan de wegen
des bederfs,der ongerechtigheid en der zonden
verlaatende , alleen de wegen , die ter Zaligheid
leiden , mogten bewandelen ! Schynt de weg der
deugd en Zaligheid voor ons vleefchelyk hart dikwerf
meer met doornen en distelen,dan met roozen
bezaaid ? ach! laat dan,ó lydende Jezus! het voorbeeld
van Uwen allerpynelykften gang langs deeze weg ons
ftaag voor oogen zweeven; opdat wy, nevens U,
kloekmoedig over alle hinderpaalen, die ons in den
voortgang der deugd zouden beletten, heen moogen
Happen! Laat niet toe, dat de kinderen der waereld
ons, die kinderen des lichts zyn, befchaamen ;
maar, geef ons Uwe Genade , opdat wy mee dezelve
gefterkt, fteeds volgens Uw licht, en woord,
hetwelk een lantaarn voor onze voeten is , moogen
wandelen; om éénmaal deelgenooten te moogen
worden van dat onbegrypelyk licht, hetwelk
Gy in Eeuwigheid bewoont.
A M E N .
VIER»

LYDEN VAN JEZUS-CHRISTUS. m
VIER-EN-DERTIGSTE MEDITATIE.
Matth. 26. vs. 57.
At illi tenentes ]eüim,^Degeenen dan, die Jezus
duxerunt adCaïpham^^ gevangen haddenJeidprincipem
Sacerdo-^N* den Hem totKaïphas ,
tum , ubi Scribae den Hoogepriester ,
Seniores convenerant. daar de Schriftgeleerd
den en de Ouderlingen
vergaderd waren.
WAnneer de Koninglyke Propheet David uic
zyne Koninglyke ftad moest vlugten, om
zyn leven te redden,wegens de vervolginge van zynen
Zoon Abfalom, en gehoord hadde: dat, 00
Achitophèl mede in het verhond met Abfalom was,
riep hy uit: verdwaas toch , S Heere, den raad van
Achitophèl. Gantsch jammerlyk was de ftaat van
David , dermaate dat all' het volk , 't welk met
David vlugtte , met (bj luider femme weende.
Dit was een ellendige ftaat, waarin die godvruchtigen
Vorst gebragt wierd, niet door eenen vreemden
Koning , of Vyand , maar door zynen eigen
zoon Abfalom, dewelke tegen zynen Vader opftond,
en hem van Scepter en Kroon zocht te berooven.
Tot vermeerdering van Davids rampen kwam nog
de trouwloosheid zyner Raadsheeren, en voornamelyk
van zynen geheimen Raad Achitophèl. Sommige
Joodfche Rabynen geeven voor, dat Bethfabée
de Moei was van Achitophèl, die, om den hoon,
zyne Moeije aangedaan, en om den dood van Urias te
wreeken, met Abfalom te zaamenfpande. Anderen
willen, dat hy zulks uit Staatkunde zoude gedaan
hebben, willende liever de ryzende, dan de daalende
(/O aReg. 15. 30. 00 — 13.

iiü VIER-EN-DERTIGSTE MEDITATIE OP HET
de Zon aanbidden, dat is, het liever rhèt den aankomenden
Prins, dan met den af-en naar't graf daa-
Iendeh Koning houden. Dit is echter zeker, dat
Achitophèl niet-alleen by David , maar ook by
Abfalom zeer hoog geacht was; want, (a) de raad
van Achitophèl\ dien hy gaf, was, in die dagen, als
of men by God te raade ging: zodanig was air dg
raad van Achitophèl, en als hy by David was, en
als hy was by Abfalom, Gelyk David nu wel bemerkte,
dat 'er niemand in zyn gantfehe Ryk was
die hem meerder nadeel kon toebrengen dan deeze
Achitophèl met zyne raadflaagen , alzoo had hy
groote reden om God te bidden, dat Hy den raad
van Achitophèl tot zotheid mogte maaken welk
Gebed ook zoo krachtig was ^ dat de uitvoering van
Achitophèl's raad, waardoor David overrompeld en
overwonnen zoude zyn geweest, door eenen anderen
raad van Chufaï wierd verydeld.
Gelyk Annas nu het vermaak had genooten van
Jezus voor hem gevangen te zien,zo wilde die oude
Grysaart, en Zondaar als van (b) honden jaaren,
nu ook zynen Schoonzoon niet langer van die vreugde
berooven; Hy zond dan, gelyk Joannes aanteekent,.
(c) Jezus gebonden tot Kaïphas den Hoogepriester
, daar, gelyk Markus zegt, alle de Priesters,
de Schriftgeleerden en de Ouderlingen vergaderd
waren,het welke de groote Raad of Sanhedrin was.
Drieërleie rechtbanken, of vergaderingen, hadden
by de Jooden plaats. De eerfte beftond uit drie
Perzoonen, dewelke vonnis gaven over Dieveryè',
Roveryë, gemaakte fchulden, aangedaane fchaade,
hoon, lastering. De tweede Vergadering, die nietalleen
te Jerufalem, maar ook in alle Steden van
Israël gehouden wierden, die 120 Burgers of Huisgezin-
C/O ïReg. \6. 23. O) Ifaï. 65, 20. ff) Joan. 18. 24.

LYDEN VAN JEZUS-CHRISTUS. 113
gezinnen had, bedond uit 23 Perzoonen, en oordeelde
over halszaaken, doodflag, enz. De derde
en voornaamfte beftond uit 70, of gelyk anderen
willen , uit 72 Perzoonen : deeze Vergadering is door
Moizes, volgens den raad van (a) Jethro , aangelleld,
die toen over kleine zaaken oordeelde; maar,
naa den dood van Moizes, was by hen de hoogde
rechtbank, tot 'er tyd toe dat die rechtbank te niet
raakte,gelyk wy nog gemeld hebben,toen wy handelden
over Matth. 26. 3, 4. doch ,in de dagen van
Christus, bezat de hooge raad, of het Sanhedrin,
by vergunninge der Romeinen, weder het hoogde
gezach over de zaaken die der Jooden Godsdienst
aangingen. By hen dond het oordeel over de allerge
wigtigde zaaken, als over de Leere, over de Hoo»
gepriesters, over Rechters enz. Hunne gewoone
Vergaderplaats was voorheen aan de zuidzyde des
Tempels, in de kamer der geplaveide deenen; waarom
den vervloekten raad, twee dagen te vooren (b)
in de zaak van Kaïphas ontworpen, van Hem te
dooden, zekerer uittevoeren, en geen achterdocht
aan het Volk te geeven , of door de meenigte der
Feestvierenden niet belet te worden , waren zy
wederom in het huis van Kaïphas te zamen vergadert.
Zesmaalen leczen wy, dar zy tegen Jezus zyn vergaderd
geweest. De eerfte byéénkomst van den
raad, om over den dood van Christus te handelen,
is gehouden wanneer Jezus Lazarus uit den doode
had opgewekt; want, toen zy dat wonder gehoord
hadden, (c) vergaderden de Overpriesters en Pbarizéën
den raad, en namen een befluit om Jezus te
dooden : (d) van dien dag aan , zegt Joannes ,
waren zy'erop uit, om Hem om het leven te brengen.
De
(«) Exod. 18. 22.
(O Joan. 11. 47.
II. DEEL.
(*) Mar. 26. 3,4.
(O 53-
H

114 Vl ER-ÈN-DERTIGSTE MEDITATIE OP HET
De tweede Vergadering is gehouden (#) in de
Zaak van Kaïphas, twee dagen vóór den dood van
Christus, op den zelfden tyd en 't zelfden oogenblik
, waarop onzen Heiland zyn lyden en dood
aan zyne Leerlingen bekend maakte.
De derde was op de zelfde plaatfe, en wierd in
dien zelfden nacht gehouden waarin zy (V) Jezus
greepen en hondden, en Hem over zyn Mesfiasfchap
en Godlyk Zoonfchap ondervraagden, en Hem (c)
den dood fchuldig verklaarden. De vierde was (d)
V anderen daags, zohaast aWtnu dag geworden
was; in welke Vergadering men, voornamelyk ,
over de maniere der uitvoeringe geraadpleegd had „
cm Hem aan Pilatus over te leveren; des Lucas
aanteekent: (e) de geheele Vergadering opplaande,
leidden zy Hem tot Pilatus.
De vyfde wierd gehouden toen onze lydende
Jezus reeds geflorven en begraven was,om te overleggen
hoe men zyn graf het veiligst bewaaren
zoude, en beletten, dat hy'er niet uit kwame, gelyk
te zien is by den Evangelist. (ƒ) Schoon hier wel
nietuitdrukkelyk van eene raadsvergaderinge gemeld
wordt; echter wyzen alle de omftandigheden niet
onduidelyk aan , dat zy toen ook plechtiglyk vergaderd
zyn geweest.
De zesde en laatfte Vergadering hebben zy gehouden
nadat Jezus al verreezen was, en de halfdoode
wachters hen hadden aangekondigd wat 'er
by Jezus Opftandinge was gebeurd;want,toen zyn
(g) de Overpriesteren en de Ouderlingen vergadert,
en hebben raad gehouden, en gaven den Krygsknechten
eene groote fomme gelds, en zeidden: zegt gy :
Zyne Leerlingen zyn 's nachts Hem koomen fteelen,
ter-
(é) Matth. 26. 2,3. f» Joan. 18. 12. CO Matth. 26.66.
OO Luk, 22. 66. (e) — 23. 1. (/) Matth. 27. 62.
(g) Matiü. 28. 12,12.

LYDEN TAN JEZUS-CHRISTUS. 115
terwyl wy fliepen. Toen wilden zy gaerne de waar-'
heid van zyne Verryzenisfe verduisteren , en met
lasteringen bekladden.
Meermaalen waren zy te vooren vergaderd geweest
, om raadikagen tegen Jezus te fmeeden, en
listen te bedenken;maar,hunne overleggingen waren
nog niet om Hem volftrektelyk te dooden: zy
zochten toen flechts naar gelegenheden om Hem irt
gevaar te brengen , en zyn gedrag te bekladden; gelyk
by voorbeeld, toen Hem (a) btmne Leerlingen
en de Herodiaanen vraagden; Wat dunkt u, is 't geoorlofd
den Keizer fchattinge te geeven, of niet, en
toen (b) de Schriftgeleerden en Pharizéën op Heni
letteden, of Hy op den Sabbat hdag geneezen zoude,
opdat zy ftoffe zouden vinden om hem te befchuldigen;
in welke gevallen de Heiland zich meer dan
ééns heeft bevonden : zodat hun haat, van tyd
tot tyd, van trap tot trap, tegen Jezus is aangewasfen.
Van het eerfte begin zyner predikinge waren de
Schriftgeleerden en Pharizéën al uit, om den roem en
achtinge, denwel ken Jezus by veelen zich had verworven
, te ontluisteren en te verdooven; immers,
nu wierd Hy, wegens zynen onbekenden oorfprong^
door hen aangerand, zeggende: (Y) Deeze weeten
wy niet vanwaar hy is: dan wierd Hy in zyne onaanzienelyke
Vrienden en Bloedverwanten venicht;
terwyl men van Hem zeidde: (d) Is dit niet de Zoon
van den Timmerman, en is zyne Moeder niet Marid
genaamd? Somwylen zag men Hem ook gelasterd
en uitgefcholden voor eenen (e) brasfer en wyn-
Zuiper; den vriend der Tollenaar en en Zondaar en ;
Ja, wat meer is; zyne wonderwerken wierden aan
eene betooveringe der zinnen toegefchreeven, en uitgekreeten,
als of zy (ƒ) door Beëlzebub den Prins
der
f» Mat. 22. 16,17. (*>) Luk. 6. 7.

ii 6 VIER-EN-DERTIGSTE MEDITATIE OF HET
der Duivelen uitgewrocht waren. Kort daarnaa
wierd de vyandfchap en den haat der Over-priester'en
ook tegen Jezus ontdekt, die zich by de Schriftgeleerden
, en Pharizéën voegden, en (a) hunne
Dienaars uitzonden, om Hem te vangen: vervolgens
waren hunne poogingen, om Hem, met openbaar
geweld, (b) om V leven te brengen, en te fteenigen;
want, fchoon Joannes de Jooden in't algemeen hiervan
befchuldigt,kan men 'er echter niet aan twyffelen,of
zulks is door de aanhitzinge derOverpriesteren
en Schriftgeleerden gefchied ; aangezien het
Volk anderzins Jezus was toegedaan, ja, Hem zelfs
(c) voor eenen Propheet hielden.
De voornaamfte oorzaak van hunne verbittering
en haat beftond in het verlies van hun gezach, en
het voorüitzicht van de fchade , die zy door het
wonderbaar gedrag en de daaden van onzen lydenden
Jezus lyden zouden,indien Hy in het leven bleeve.
Het heugde hen te wel, (en dit geheugen baarde
deezen haat), hoe de Heiland welëer (d) een zweep
van koordekens gemaakt had,en hiermede de Koopers
en Verkoopers Qe) uit den Tempel dreef. Daarenboven
had de Heiland hunne valfche overleveringen
verworpen, en hen verweeten, hoe zy (ƒ)
Gods gebod te niet deeden, om hunne overleveringe te
onderhouden. Hy had hen, by verfcheidene gelegenheden
, afgemaald als (g) blinde Leidsmannen, Geveinsden
, gewitte graffleeden, moordenaaren der Propheeten
, en als zulken, die (b) den Sleutel der
weetenfcbapwechgenoomen hadden. Daar nu dit-alles
met hun verwaand gezach, wysheid, geleerdheid,
ingebeelde heiligheid, en achtinge, waarvan 's Volks
denkbeelden vol waren, ftrydig was, zyn zy vervol-
{d) Joan. 7. 3-2. (b) — 8. 40-59. (c) Mat. 21.46.
Cd) joan. 2. 15. (e) Mark. 7. 9,
{f) Mat. 23. 26,27. (g) Luk. II. 52.

LYDEN VAN JEZUS-CHRISTUS. 117
volgens hierdoor zoo verbitterd en verwoed geworden
, dat zy geene gelegenheid ongezocht lieten om
zich aan onzen lydenden Jezus te wreeken. Hierom
nu , daar de gelegenheid zich opdeed van Hem
te vangen, wilden zy ook niet draalen; fchoon de
heiligheid van het Feest, hetwelk men vierde, dit
in geenen deele verëischte. Hier was de nacht voor
hen niet ontydig; in tegendeel, in het diepst des
nachts vergadert men den raad, om den gevangenen
Jezus te aanfchouwen , en te ondervraagen.
Hoe zullen (#) zy zich, om my als de Propheet
Baruch te uiten, verheugd hebben over zyn bederf ,
en verblyd zyn geweest over zynen val, dermaate,
dat de vreugde op hunne aangezichten zal te leezen
geweest zyn, toen volbragt zal zyn geworden hetgeene
David uitriep : (b) Zy fparden hunnen mond
tegen my wyd open, en zeidden : zie daar Izie daar!
nu hebben onze oogen V gezien hoe Hy in onze
{brikken is gevallen. Hoelang hen ook de tyd ,
dien Jezus by Annas is gebleeven, mooge gevallen
zyn , zy zien nu echter het einde van hunne begeerte
en verlangen, want,zy, die (c) Jezus gevangen
hadden, leidden Hem tot Kaïphas, den Hoogepriester,
alwaar de gantfchen Raad vergaderd was.
Onder alle de Priesters, weeten wy, was 'er één,
die boven alle andere uitmuntte in inwydinge,kleedinge
en dienften, die het hoofd van hen-allen was,
en genaamd de Hoogepriester, wiens ampt en pligt
gelegen was (d) in de dingen, die God aangaan,
om giften en offeranden optedraagen voor de zonden.
Dit ampt en die pligt moesten byzonderlyk verricht
worden op den grooten Verzoendag,ééns 'sjaars ;
wanneer de Hoogepriester alléén in het hooge Heiligdom
inging, (V) niet zonder bloed, hetwelk hy
offer-
00 Bar. 4. 31. (O Pfal. 34. ar. (*) Mat. 26. 57,
00 Heb. 5. u (O 9- 7.
H 3

lig VlER-EN-DERTIGSTE MEDITATIE OP HET
offerde voor zyne-en des volks misdaaden. Met meer
andere voorrechten was hy begiftigd , te veel om hier
te melden. Met deeze hoogfte waardigheid nu was
Kaïphas bekleed. Hier fcheen zich eene gunftige
omitandigheid voor onzen lydenden Jezus op te
doen, daar Hy voor eenen Man moest verfchynen,
in wien de grootfte heiligheid en gerechtigheid behoorde
te huisvesten;edoch,by de uitkomst bleek,
dat'er geen godloozer mensch in Israël was, aangezien
hy tegen Jezus , fchoon onverhoord , het
doodvonnis reeds had uitgefprooken,en met vollen
monde zyne moordzucht geopenbaard had; zeggende:
(a) dat het nuttig was,dat 'er een mensch voor
V volk ftierve. Tot dit ampt was hy, voorwaar! niet (£)
van God geroepen, gelyk Aaron; maar had zich in
hetzelven, door de gunst der menfchen, door geld
en giften, onwettig weeten intedringen, en dus is
het niet te bewonderen dat hy tegen Jezus met zulkeenen
haat was ingenoomen. Schoon een Godlooze
een heilig ampt bekleedt, het ampt zal hem echter
niet veranderen noch heilig maaken.
Op 't voorhoofd van den "Hoogepriester, moest (c)
eene plaat van louter goud zyn, waarop gefneeden
ftond, Heyligheid den Heere; maar, helaas! hoe min
paste dit teken op het voorhoofd van Kaïphas, hy
wien niets dan onheiligheid huisvestte. Veel gepaster
had het teken van de groote Hoere Babyion
op zyn voorhoofd gepronkt, op wier (dj voorhoofd
ftondgefchreeven de naam: verholenheid: hei groote
Babyion, de moeder der hoereryën en grouwelen der
aarde, en welke (e) dronken zvas van het bloed der
heiligen. Immers, hoe zeer Kaïphas naar Jezus bloed
dorstte, en hiervan dronken was, is tot nu toe genoeg
gebleeken, en zal nog meerder blyken. Zyn
naam (f) Kaïphas is zelfs eene getuigenisfe tegen
hem,
(*) Joan. ii. 50. f» Heb. 5. 4. (c) Exod. 38. 36.-38.
(d) Apoc. 17.5. (e) — C. (f) Lexicon Sanft. N. 8.65.

LYDEN VAN JEZUS-CHRISTUS. 119
hem, en betekent een Vraat, een Gulzigaart, een
Albefchik, een die uitfpuuwt uit zynen mond, loos
en listig, 't welk allen zaaken zyn die volmaaktelyk
in het gedrag van Kaïphas Jegens onzen lydenden
Jezus, zyn vervuld; immers, hy ipoog lasteringen,
ja het doodvonnis tegen Jezus uit; hy wist Hem
listig te ondervraagen , om Hem dus te moogen
vatten in zyne woorden. Gelyk het met Kaïphas,
als het hoofd van deezen Raad, aldus was het ook
met zyné Raadsheeren geleegen ; alle waren zy
met hetzelfde gevoelen en inzicht bezield: dus mag
men de woorden van Ezéchiè'1, wel op hem toepasfen;
(a) haare Vwflen waren als wolven, zoekenden
flecbts roof te haaien, bloed te vergieten, en Zielen
te verderven.
Het was niet zonder de Godlyke beftiering dat
onze lydende Jezus tot den Hoogepriester Kaïphas
gebragt wierd ,• immers, volgens de Wet, moesten (£)
de kinderen van Israël hunne flagtbffers aan den
Priester brengen, eer zy den Heere wierden opgeöffert,
en hierom was het, dat onze Heiland,om
de Wet in alles te vervullen, zich tot Kaïphas, den
Hoogepriester, heeft laaten leiden, om te getuigen
, dat Hy het waare (Y) Lam Gods was, dat in
de volheid des tyds, (dj zichzelven voor ons geleverd
heeft, tot een zoeten reukoffer en fagtbffer aan
God. Daarenboven had God ook bevolen, dat hy,
die eene misdaad had bedreeven, koomen zou (e) by
de Priesters van 't geduchte van Levi, en by den
Rechter, die 'er op die tyd zyn zoude, om hem te oordeelen
en te vonnisfen; aldus wilde ook onze lydende
Jezus, (f) welke geen Zonde gekend heeft,
voor ons als zondig gehandeld worden, en door deezen
bloedraad geoordeeld, opdat ons door Hem de
rechtvaardigheid Gods zoude geworden.
Maaï
6?) Ezech. 22. 27, (£) Lev. 17. 5. (

120 VIER - EN • DERTIGSTE MEDITATIE OP HET
Maar, M. Z. Hoe dikmaals maaken wy ons-zelveti
niet fchuldig aan de zonden van deeze Overpriesters
, Schriftgeleerden en Ouderlingen , welken
wy nu t'zamen vergaderd hebben gezien , om, door
raadflaagen, den onnozelen Jezus te dooden! Ja,
hoe veele kwaade raadflaagen hebben wy niet genoomen
, om God door onze zonden te beöorloogen,
(a) de betracbtinge des vleescbs te volgen! Hoeveele
booze voorneemens hebben wy niet gefmeed, om
onze naasten te verdrukken ! want, zo dikmaals gy
in Vergaderinge zyt, en uwen Broeder lastert, zvne
eererooft,zynen goeden naam fchandvlekt, en zyn
gedrag brandmerkt, zo dikmaals, om als Jakobus te
tpreeken , (b) gy kwaalyk zvm malkander en [preekt,
en uwen broeder fchendt, febendt gy de wet, en veroordeelt
gy de wet; zo hebt gy raadflaagen gemaakt,
maar niet uit God , zo (c) hebt gy een werk begonnen
niet uit zynen Geest, en aldus de eene zonde
op de andere geflapeld, en raad genoomen om Jezus
te dooden.
Maar, wilt gy raadflaagen neemen, roept dan eenen
raad te zamen , daar Jezus, naar zynen naam, (d)
de Raadsheer en Voorzitter is. Gy "kunt, immers,
niemand veiliger om raad vraagen dan Hem, die van
zich-zeiven by Salomon zegt; (e)Ik % Wysbeid,
woon in den raad. In den raad van God te volgen,
is uw oneindig belang gelegen. Weest dan
altoos begeerig naar de kennisfe van Gods raad,
even gelyk diegeenen,die op den Pinxterdag,door
het woord van Petrus, (ƒ) in 'tharte geraakt wierden
, en zeidden, wat zullen wy doen, mannen broeders?
Vraagt met den Sippier, die weleer tot Paulus
en Silas zich begaf, (g) Heere, wat moet ik doen
00 Rom. 8 7- (O Jak. 4. II. f» Iftf. 3 3
U) Ifaï. 9. 6.
P r Q V
(e) - 3. 12.
OQ Aftor. 2. 37. (jr) — ,6 30,
om

LYDEN VAN JEZUS-CHRISTUS. 121
om zalig te worden?Indien Uwe begeerte,om den
raad van God te weeten, vervuld is, laat dan zyn
raad het richtfnoer uwer werken zyn, in weerwil
der bedorvenheid Uwes wille en harte, Uwer luste
en genegenheid. Maar, hoe gering is het getal dier
menfchen, die zich naar den raad van God fchikken,en
denzelven trachten naartekoomen!Men laat
meestal den raad van God vaaren,en volgt den raad
van de Waereld, het vleesch, en dier menigte, waarvan
men kan zeggen, gelyk van Ochozias gemeld
wordt: (0) hy deed dat kwaad wa's voor het aanfchyn
des Heer en, gelyk die van Achabs huis: want,
die waren zyne Raadsmannen , tot zyn verderf.
Hetgeen weleer van de Pharizéën en Schriftgeleerden
gezegd wierd , kan men op hen toepasfen:
(b) Zyverfmaadden den raad Gods over hen. Schoon
het den Menfche niet ontbreekt, aan overvloedige
en getrouwe Verkondigers van den raad en de wysheid
Gods , echter fchynt een iegelyk zyn eigen
raadsman te zyn ; dies moogen de Dienaars des
Heere, met Jeremias, al klaagenden zeggen: (c)
Indien ik u al raad geeve, gy zult doch naar my
niet luisteren. Zyn 'er al eenigen, die den raad van
God eenigzins gehoor geeven , zy worden echter
door het waereldsch belang, door hunne eigene
lusten,gemak,eere en aanzien hiervan afgetrokken.
De vrees van de begeerlykheden niet te zullen
overwinnen, beneemt hen de lust om te ftryden,
Zy zyn gelyk aan de Israëliten, die door de Verfpieders
in de woestyne misleid wierden, en, daar
zy,op de tydinge van Hanaans(i)Inwooners,
en hunne groote en bemuurde Steden, hoorden , hoe
zy tegen zoveele ffcerke Helden en Reuzen, tegen
bet geflachte van Enak te Itryden hadden, den moed
f» 2 Paral. 22. 4,- (£) Luk, 7. 30.
CO J er
' 32* !5. (O Nura- 13-29
H 5
lie

124 VIER-EN-DERTIGSTE MEDITATIE OP HET •
lieten zinken, niet wilden vechten, naar Egypten
wederkeerden, en aldus verfteeken bleeven van de
beloofde ervenisfe. Het willen hebben zy wel; maar,
het volbrengen vinden zy niet; dus kan men op hen
toepasfen, hetgeene Jeremias zeidde: («) de kinderen
zyn tot aan de geboorte gekoomen; doch, daar is geene
kracht om te baaren. Het zyn flechts woorden en
voorneemens;maar,de daad en het weezen worden
niet voltrokken ; (b) de liefde wordt niet uit een
zuiver harte, uit een goed gemoed, en uit een ongeveinsd
geloave voortgebragt.
Gelyk dan de Overpriesters, en de gantfche Raad,
met Jezus aldus gehandeld hebben,handelt dan ook
niet, door uwe Zonden, op dezelfde wyze, met Uwen
Jezus; maar neem eene heilige wraake; neem een'
heilzaamen raad om de zonden te dooden, (c) uwe
leden te doen fterven die op da aarde zyn ; de hoereryë,
onkuisheid, vuile driften , kwaade begeerlykbeid,
en de gierigheid.
Bant de Zonde, Satan, en de Waereld, uit die
Raadsvergaderinge; wilt, even gelyk Paulus, (d) met
geen vleesch en bloed te raade gaan; maar gebruikt
eene heilige list om de zonden te overrompelen, en
te niet te doen; neemt daartoe geene wapenen, die
(e) vleefchelyk zyn, maar krachtig voor God, ter nederwerpinge
der fterkte. Het is hier niet genoeg de
zonden flechts te beteugelen , en gedeeltelyk te
bedwingen; all' uw raad moet zyn, om de zonden
den doodfteek toe te brengen ,want,(/) indien gy
door den Geest de werken des vleeschs doodt, dan zult
gy leeven.
Beraadllaagt ook, hoe Uw ter dood-veroordeelde
Jezus in Uw harte, door geloove en liefde, op't
zekerst leeven zal,en hoegy aan God geeven zult,
dat
1 T i m
O) iraï. 37. 3- W ' *• 5- CO Ko!. %. 5.
(4) Gal. 1. 16. (O 2 Kor. 10. 4. (ƒ) Hom. 8. 13-

LYDEN VAN JEZUS-CHRISTUS. 123
dat Gode ïs. Immers, all' wat gy hebt, alP wat gy
zyt, en all' wat gy vermoogt is het zyne; want,(#)
wat hebt gy, dat gy van Hem niet ontvangen hebt?
Uwe Ziel is de zyne; want, gy (b) zyt door het
bloed van Christus verlost. Uw lichaam en alle
uwe ledemaaten zynde zyne; want,zyne(c) banden
hebben u gemaakt, en geheel in 't ronde gefatzoeneerd.
Geeft dan ook aan God Uw harte; want,dat
eischt Hy boven alle dingen van U, opdat Hy daarin
, als in zynen Tempel, woonen mooge, Myn Zoon,
zegt Hy,door den mond van Salomon,(d)geefmy
uiv harte, en laaten uwe oogen aeht geeven op myne
wegen. Volgt hier het voorbeeld van den godvruchtigen
David, die van zichzelven zegt: (e) even
gelyk de oogen der Knechten op de handen bunnes
Heere: gelyk de oogen eener Dienstmaagd op de
handen haar er Vrouwe, zoo zien onze oogen op den
Heere onzen God.
Geef dan aan God, Uwen Heere, uwe ooren; dat
is. luistert naar Zynen raad,en hoort Zyne woorden
vly tig aan, zo dikwerf Hy, door de verkondiginge van
zyn Godlyk woord, tot U fpreekt; (ƒ) neemt zyne
wyze vermaaningen aan, en verwerpt zyne raad.
geevinge niet; maar zegt tot Hem, met Samuël, (g)
fpreekt Pleere; want, Uiv Dienaar hoort. Wanneer
God U dan raad geeft en vermaant, opdat gy U
voor de fchade uwer Zielen zoud wachten, geefc
Hem dan gehoor; edoch, hoor Hem niet-alleen,
maar, (h) ontvangt, met zachtmoedigheid, het ingeplante
woord, hetwelk uwe Zielen kan zalig maaken.
Doch, weest Doenders deswoords, en niet-alleen
hoorders, u - zeiven bedriegende. Wie zal dan nog
langer aarzelen, om zich tot de wysheid te begeeven,
by dewelke zulk-eene groote voortreflykheid
te
fa) i Kor. 4. 7. (b) 1 Pet. 1. 19. (

124 VIER-EN-DERTIGSTE MEDITATIE OP HET
te vinden is, en waarin alles beflooten is wat mea
wenfchen kan? Te recht dan heeft Job gezegd:(a)
de wysbeid en magt is by God: IJy beeft den raad en
de verftandigheid in bezit. Waar is toch iets te vinden
, hetwelk by Hem kan vergeleeken worden ? dus,
laat ons, in alle onze nooden en gevaaren, ons tot
deezen Raadsman begeeven: koomt tot Hem,en bidt
dat Hy U inwendig raaden wille , door zynen H.
Geest,en (b) u onderwyzen in den weg, waardóór
gy gaan zult. Toont dan met de daad, dat gy Zynen
raad,aangaande uwe Zaligheid, omhelst; opdat gy
onder diegeenen moogt geteld worden, van welken
Jeremias heeft voorzegd: (c) ten dien tyde zal Jeruzalem
genoemd worden, de Throon des Heer en:
alle volken zullen te Jerufalem, in den naame des
Heer en, vergader en,en de verkeerdheid van hun overboos
hart, niet langer opvolgen. Ja; de tyd zal wel
haast naderen , waarop wy eens t'zaamen zullen
vergaderd worden in die Opperzaale van onzen
grooten Hoogepriester Christus hierboven; alwaar
wy, boven alle raadflaagen der Waereld, des vleeschs,
en des Satans zullen zyn, en genieten de eeuwige
ruste, Amen.
G E B E D .
ó Lydende Jezus! Naauwelyks waart Gy in de
handen Uwer Vyanden gevallen;naauwelyksgevoelde
Gy alle de pynen, die Gy aan Uwe fel-geboeide
handen en afgemarteld lichhaam leed,'of deeze uitgeftaane
pynen waren flechts een beginfel van nieuwe
fmerten. Gy, ö Eeuwige Opperpriester! Eeuwige
Raad - en Wetgeever! Gy wierd, in deezen allerfmaadelykflen
enpynelykften toeftand, voor eene fnoode
Vierfchaare gefleept , alwaar een heiligfehendige
'.Hoogepriester, een Godlooze Kaïphas, als het hoofd
f» Job. ia. 13. (O Pfal. 31. 8. (c) Jer. 3, 17-
van

LYDEN VAN JEZÜS-CHR ISTÜS. 125
van eene heillooze Vergaderinge voorzat. DaarGy,
van alle Eeuwigheid, in den Raad des Allerhoogften
gezeten waart, en de blydfchap der Engelen,
en het heil der Stervelingen uitmaakte, moest Gy,
in den tyd, uit Uwen hoogen Hemel-Raad ftappen,
om voor de misdaaden Uws volks te boeten, en dus
voor deeze fnoode Vierfchaare te verfchynen.
Ach! daar deeze overweeging ons met fchaamte
bedekt, moeten wy, noch Kaïphas , noch de
Schriftgeleerden, noch de Ouderlingen des Volks,
noch deeze gantfche Vergaderinge vloeken; maar
onze billyke verontwaardiging en rechtvaardige haat
tegen ons - zeiven wenden. Wy hadden , ö gefmaadde
Jezus! tegen Uwen Eeuwigen Raad eene
zondige Vergaderinge aangelegd; wy hadden, als
door zondige t'zamenrottingen, door onze euveldaaden,
den Hemel beftormd, en Uwe Godlyke
Majefteit gekwetst. Deeze misdaaden wilde Gy
op Uwe Schouderen torfchen,en voor deeze,in de
Raadzaale van Kaïphas,veroordeeld worden. Prent
deeze geduchte waarheid diep in onze harten; opdat
wy die oneindige weldaad erkennen, en voortaan
nimmer tegen U in den raad der Godloozen
treeden moogen. Beftuur onze gangen, en gelei
ons naar die Vergaderingen, in wier midden Uwen
naam gelooft en gepreezen wordt.
Bekrachtig in ons, hetgeene de Koninglyke Propheet
David weleer zong : Zalig is de man, die
•niet gaat in den raad der Godloozen , en op den
weg der Zondaaren niet fiaat, noch op den Zetel
der peste niet zit, maar die lust heeft in de
Wet des Heeren, Ps. 1, 1. Dus zal ons dit eindeloos
geluk gebeuren, dat wy, daar wy op Aarde
ter Uwer eere en glorie vergaderd zyn geweest, door.
U ook in den Hemel, om Uwe glorie en luister te
aanfc houwen , zullen vergaderd worden. >
A M E N .
VYF-

I2t) VïF * EN - DERTIGSTE MEDITATIE OP HET
V YF - EN - DERTIGSTE MEDITATIE.
Mat. 26: vs. 58.
Petrus autem fequeba &®En Petrus volgde Hem
tur eum a longe ,ff van verre, tot in het
usque in atrium prin-^| voorhof des Hoogecipis
Sacerdotum. Et.f % priesters. En binnen
ingresfus intro, lede-** getreeden zynde,ging
bat cum ministriSjUt^f hy hy de Dienaars
videret finem. Jg zitten , om het einde
te zien.
"VlfTAnneer 'er éénmaal f» een hongersnood in
W 't land van Juda ontflond, toog Noémi, met
haaren Man,en twee Zoonen, naar het land van Moab
en zy namen aldaar hun verblyf; doch, haare twee
Zoonen trouwden Moabitifche Vrouwen, Orpha en
Ruth, die alle drie haare Mannen overleefden. De
hongersnood geëindigd zynde, toog Noémi weder
naar haar Land; doch, Orpha verliet haare Schoonmoeder;
maar Ruth , daarentegen, wilde Noémi
niet verlaaten, maar zeidde: (b) alwaar gy heenen
gaat, zal ik medegaan: en daar gy blyven zult
zal ik ook blyven.
De Apostel Petrus was één der aankleevendfle
Leerlingen aan Jezus; des had de Heiland hem ook
boven alle de andere Leerlingen bevoorrecht. Immers
, hy was by de opwekkinge van het Dochtertje
van Jaïrus , (c) by de gedaante - verandering op
Thabor, (d) en by meer andere voorvallen tegenwoordig
geweest. Hierom had Petrus ook den Zaligmaaker
de grootfte trouwe gezwooren : des hy
zelfs tot den Heiland had gezegd: (e) ik ben bereid
met
(*) Ruth. 1. 1. O) ,6, ( e ) L u k t 8 <
(«0 Mat. 17. 00 Luk. 2a. 33.

LYDEN VAN JEZUS-CHRISTUS. 127
met Uin de gevangenisfe, en ook in den dood te gaan ;
maar, zyn yver kon, op het oogenblik der uitvoering
, de proeve niet houden. Toen de Heiland gevangen
wierd kweet hy zich als een' dapper' man j
maar,die eerfte drift verflaauwende,vlugtte Petrus
met alle de Leerlingen te gelyk wech. Hy verfchuilt
zich eene wyle tyds, tot het gevaar voorby was,
en begint zich zyner gedaane beloften en gezwoorene
trouwe te herinneren. Schoon de nieuwsgierigheid
hem aandreef,om het einde derzaake te zien,
en te weeten hoe het met den Heiland zoude afloopen,durft
hy,echter,den Soldaaten niet te naby
koomen, opdat hy ook, by geval, niet mogte gegreepen
worden;waarom Petrus dan onzen Heiland
flechts van verre volgde.
De Perzoon, wiens onvoorzichgtige handelinge
ons hier voor oogen wordt geftelt, was(a)genaamd
Simon Petrus; voorheen was zyn naam alleen Si'
mon, en, om dat hy een Zoon van Jonas was,
wierd hy ook (b) Simon Barjona geheeten. Naderhand
een Leerling van Jezus geworden zynde, ontfing
hy den naam van Petrus; want, (c) Jezus hem
aanziende , zeidde: gy zyt Simon, de zoon van Jonas
: gy zult Céphas genaamd worden, dat is te
zeggen, Petrus. De naam Céphas is, in zynen oorfprong,
een Syrifch woord, betékenende één en het
zeifde als Petrus, hetwelk by de Grieken en Latynen
eene fteenrotze te kennen geeft. Waarom de
Zaligmaaker hem deezen naam gegeeven heeft, is ligt
te begrypen; aangezien Hy hem tot eenen grondflag
der Kerke wilde ftellen; des onze Heiland tot
hem gezegd had: (d) gy zyt Petrus, en op deezen
ft een zal ik myne Kerke bouwen, en de poorten der
Helle zullen tegen haar niet vermoogen. Deeze
naam
(d) Mat. 4. 18. f» • ' 16. 17.
(O Jaan. 1. 4a. (d) Mat. 16.18.

128 VYF - EN - DERTIGSTE MEDITATIE OP HET
naam gaf iets heerlyks en voortreflyks te kennen,
en onderfcheidde hem van eenen anderen Apostel,
(a) genaamd Simon Zelotes.
Gelyk dan de Heiland hem met zulk - eenen verheevenen
naam befiempeld had,alzo had Hy hem ook
tot eenen Apostel verkooren, en hem met de zalvinge
des Heiligen Geests begunfiigd ; waardoor hy
ook zo diep inde kennisfe van Jezus waardigheid en
achtbaarheid was ingedrongen, dat hy tot Hem zeidde
: (b) Gy zyt de Christus, de Zoon van den levenden
God. Hoe hoog hy ook Jezus genoot - en gemeenfchap
fchattede , kan men afneemen uit hetgeene
hy aan Jezus antwoordde, toen Hy (c) tot de
twaalve zeidde: en gy, wilt gy ook niet wecb-gaan?
Immers, hoe ras antwoordde hy toen: (d) Heere ,
tot wien zouden wy gaan ? Gy hebt de woorden des
eeuwigen levens. Hy liet zyne groote liefde jegens
den Heere Jezus, op verfcheidene tyden,blyken, en,
fchoon zyne liefde, door die fchandelyke vlugt,
eenigzins fcheen te verflaauwen , echter was het
liefde-vuur, jegens zynen Godlyken Leermeester,
niet geheel uitgedoofd. De geweldige aanval, welken
men op den Heiland deed , had hem flechts
verlegen gemaakt. Daar hy zich dan nu,moogelyk achter
het geboomte, verfchoolen had, en van zyne vlugt
tot bedaaren gekoomen was, wierd hy door berouw
over zyne vlugt getroffen. r (e) Het rookend vlas,
om deeze woorden van Ifaïas te ontleenen, geraakte
wederom in brand ; want , bemerkende dat niemand
hem vervolgde, begint hy zich wederom zyner
gezwoorene getrouwheid te herinneren:(ƒ) waarom
kan ik u niet volgenIk zal myn leven voor U
flellen.
Maar, hier bevond hy zich in eenen tweeftryd.
De
(a) Luk. 6. 15. O) Mat.. 16. 16. (c) Joan. 6. 68,69.
(d) Heb. 10. 34, (O Ifaï. 42. 3. (ƒ) Joan. 13. 37.

LYDEN VAN JEZUS-CHRISTUS. J29
De liefde en de vrees beftormden zyn hart: de liefde
dreef hem aan, om Jezus te volgen; maar de
Vrees, om van Hem te vlieden. De liefde echter ,
fchoon met vreeze gemengd, zegevierde in zyn harti
Schoon hy den Heiland niet van naby dorst genaa*
ken,volgde hy Hem echter van verre. Het volgen
van Jezus was een teken van liefde; maar het van
verre volgen was een bewys van vreeze. Hy kwam
dan heimelyk van verre, en in het duistere, om
niet bekend, noch gevat te worden.
Zyne liefde was met veele gebreken befmet;
immers, hy zondigde tegen Gods Voorzienigheid j
dewyl hy , met den Heiland tot in het Voorhof des
Hoogepriesters te volgen, zich in een openbaar gevaar
van te zondigen vrywillig ftelde; des hem ook
wedervoer hetgeene Sirachs Zoon,reeds voorlang,
geleerd had: (a) die bet gevaar bemint, zal 'er in
vergaan: en aldus was het, als of hy God tergde,
daar hy,in een moedwillig gevaar,de befcherming
van God afwachtte. De vroomen moeten wel(b)bet
Lam volgen, alwaar het heenen gaat, waar 't Lam
hen roept,al ware het ook tot in den Marteldood;
maar,ongeroepen,moet men zich niet roekeloos in
gevaar en bckooringen werpen. Petrus had reeds
ondervonden, dat 'er veele van de voorzeggingen,
aan hem en zyne Mede-Apostelen gedaan, vervuld
waren , dat de Uur gekoomen was dat zy zouden
(c) verftrooid worden ,elk naar zynen kant, en hem
alléén laaten; dierhalven moest hy door eenen heiligen
fchroom bevangen geweest zyn, jegens het ander
gedeelte van de voorzegginge zyns Meesters, namelyk,
hoe hy Hem in dien eigen (d) nacht driemaal
zoude ver locbenen; dies moest hy alle gelegenheid
tot zulk-eenen zwaaren val gemyd hebben. Dit van
ver-
O) Eccl. 3. 27. , f» Apoc. 14. 4.
(O Joan. 16. 32; (d) Majrk. 14. 30.
XI. DEEL. \

130 VYF.EN -DERTIGSTE MEDITATIE OP HET
verre volgen , en zyne befchroomdheid ontdekte
immers genoeg, hoe weinig hy in ftaat, of magtig
zyn zoude, om met Jezus in den dood te gaan.
Gelyk (a)de wateren voor Ezéchié'1 t'elkens aanwiesfchen,
gevaarlyker en dieper wierden, des hy dezelve
niet meer kon doorwaaden, alzoo groeide ook
het gevaar voor Petrus elk oogenblik aan; want, toen
hy bemerkte, dat de Krygsknechten geene naauwe
zorge droegen of 'er iemand van Jezus Leerlingen
volgde, trad hy vrymoedig de ftad in, begaf zich
langs de ftraat tot aan het huis van Kaïphas, daar
hy, gelyk Joannes aanteekent, (h) buiten aan de
deure bleef ft aan. Ligtelyk is het te begrypen, dat
men de deur, met groote zorgvuldigheid, zal toegehouden
hebben, opdat, by die groote menigte
des volks, hetwelk toen op 't Feest te Jeruzalem
vergaderd was, geen oploop mogte ontftaan, en eenigen
zich onderwinden mogten, om in het Paleis
in te dringen , en dus de gevangen Jezus niet
uit hunne vyandlyke handen zoude gerukt worden.
Petrus wandelde dan rondom de poorte. Hier konde
men van Petrus zeggen, hetgeene welëer de Propheet
Ifaïas zeidde: (c)de waarheid is op de ftraate
neêrgevallen , en de rechtvaardigheid heeft niet
moogen binnenkoomen. Terwyl de Godloosheid in
het Paleis van Kaïphas woedde, bleef Petrus buiten
geflooten , tot 'er (d) een ander Leerling, die aan
den Hoogepriester bekend was uit kwam, en de Beurwaarfter
fprak, die Petrus binnen liet.
Wie deeze Leerling is geweest, zegt Augustinus,
{è) kan men niet vast verzeekeren, omdat hy niet
genoemt wordt. Hieronymus, Chryfosthomus, Cyrillus,
en meer anderen zyn van gevoelen, dat het
Joannes is geweest, die, om den Adeldom van zyn
f» Ezech. 47. 5. (b) Joan. 18. 16. (c) Ifaï. 59. 14.
(d) Joan. 18. 16. (ó Aug. traft. 113. in Joan.
ge

LYDEN VAN JEZUS-CHRISTUS* 131
gedachte, by den Hoogenpriester bekend was. Het
gevoelen dier Uitleggeren is waarfchynelyker, dewelken
vastftellen, dat het een onbekende Leerling
is geweest, hoedanigen 'er in dien tyd veelen waren
, gelyk (a) van de Qverften die in Hem geloofden
, maar geene openlyke Belydenisfe van Hem
deeden,opdat zy niet uit de Synagoge, dat is,in den
ban zouden geworpen worden. Onwaarfchynelyk
is het,dat het Joannes zoude geweest zyn; aangezien
hy,de bemindfte Leerling van Jezus zynde, in
geene verbintenisfe en kennisfe met Kaïphas konde
gekomen zyn;terwyl deeze een gezwooren Vyand van
Jezus was. Daarenboven was deeze intreede» in 'c
huis des Hoogepriesters, voor Joannes van het grootst
gevaar verzeld; dewyl 'er, geduurende die heevige
vervolginge tegen Christus, geen grootere misdaad
konde zyn, dan een Leerling van Christus te weezen.
Mogelyk is het wel geweest Cb) Nikodémus, die
V nachts tot Jezus kwam,en één uit hun getal was;
of(c)Jofepb van Arimathia, een aanzienlykRaadsheer
, welke in hunnen aanflag en handel niet toegeftemd
had, zynde een Leerling van Jezus, (d)
doch, in V verborgen, (e) om de vreeze der Jooden
Mogelyk lieten deezen zich alhier vinden, om iri
den Raad iets tot verdeediginge of verlosfinge van
den Heiland toetebrengen;immers, Nikodémus had
weleer op deeze wyze in de Raadsvergaderinge gefproken
: (ƒ) veroordeelt onze wet wel eenia
menfche, 't en zyzy hem eerst gehoord,en kennis beeft
van hetgeene hy doet ? Mogelyk heeft men, aan het
huis van Kaïphas koomende, Petrus aan de deuregezien
, en, hem kennende, gelegenheid gegeeven
om binnen te treeden.
Hoe Godloos het ook zomwylen aan de Hovefl
en
(*) Joan. 12. 42. CO — 7- 50. Cf) Mark. 15. 4*,
(O Luk. 23. 51. CO Joan. i 9. 38. (ƒ) _ }. 5"
I 2

ï3a VYF-EN-DERTIGSTE MEDITATIE OP HET
en Paleizen toegaat, worden 'er echter eenigegodvruchtigen
onder gevonden; immers, aan het Hof van
Pharao was een Moizes. ByAchab, die,in (d)God
te tergen, alle de Koningen van Israël, die vóór hem
geweest waren, overtrof, wierd eenen Abdias gevonden
, die (F) den Heere vreesde. Aan het hof des
Konings van Syrië was een Naaman, die niet (c)
aan de vreemde Goden, maar aan den Heere branden
flagtöjfers opdroeg. Te Babel, by Nabuchodonofor,
wierd eenen Daniël gezien. By (.d)Kandace,
de Koningin der Mooren, wierd eenen Christelyken
Opperkamerling gevonden, welken (e)geloofde, dat
Jezus-Christus de Zoone Gods was; ja, aan '/ huis van
den bloeddorftiglren en Moeder-moorderNero, waren
Heiligen te vinden: en hoe God-vergeeten ook
het grootfte gedeelte van den Joodfchen Raad was,
wierd 'er onder hen eenen Godvruchtigen Nikodémus,
en Jofeph van Arimathia gevonden,dewelken
Jezus aanhingen.
Deeze Leerling dacht, waarfchynelyk, dat hy aan
Petrus eene byzondere vriendfchap bewees toen hy
hem in het Voorhof desHoogepriesters inliet; maar,
onweetende, Hortte hy Petrus in zyn grootst ongeluk
; dies men op deezen onbekenden Leerling de
woorden van Job wel hadde moogen toepasfen: (ƒ*)
gy legt 'er op toe, om uwen vriend onder den voet
te helpen. Satan wist deeze vriendfchap tot een'
valftrik voor Petrus te gebruiken, die hem hierdoor
in zyne zeeve kreeg, en hem (g) zifte als tarwe.
Veel gélukkiger (h) bragt Andreas Petrus tot Jezus
, dan deeze , die hem onweetende van Jezus
afleidde.
Hier uit kunnen wy befchouwen, hoe gevaarlyk
dik-
(a) 3Reg. 16. 33. f*) 3 18.3. f» 4 — 5'>-I7«
(d) Aftor. 8. 27 37. O) Pbil. 4. 22.
(ƒ) Job. 6.37. (g) Luk. 22. 31. O) Joan. 1. 40-4*-

LYDEN VAN JEZUS-CHRISTUS. 133
dikmaals de gunst, zelfs van onze beste Vrienden,
js, wanneer de Vriendfchaps-oeffening niet verzeld
gaat met eene behoorlyke voorzichtigheid. Zonder
twyffel heeft Petrus zich verbeeld, dat hem eenen
groote dienst gefchiedde, dat hy, door de voorfpraak
van zynen Vriend, in het Hof wierd binnen gelaaten.
Hy ging 'er in, en vol van heimelyke vreugde,
omdat het hem zoo gelukt was, even gelyk
den Jongeling die de Overfpeelfler volgde, van welken
Salomon zegt, die (a) aanftonds volgt, gelyk eenen
Os die ter fagtinge wordt geleidt, en gelyk een
•weelderig Lam; óoch,de dwaas weet niet dat by tot de
boeijen getrokken word,noch hy denkt niet,^ het
om zyne Ziele te doen is, Hoe fchielyk veranderde
de blydfchap van Petrus in droefheid; daar hy geheel
anders uit het Voorhof uitkwam, dan hy 'er ingegaan
wasIHy ging'er uit met een gewond gewisfe,
met een beklemd hart, en met weenende oogen.
Petrus had wel eene goede meening, toen hy den
Heere Jezus navolgde, en zich in 't Voorhof des
Hoogepriesters waagde;maar, hy hadde moeten bevroeden
,dat de goede meeningen blind zyn,indien
zy niet (£) van boven , door den Vader der lichten,
beftiert worden. Zyne meening kon zyne bedreevene
Zonde niet verfchoonen; dewyl hy tegen het bevél
en woord van Christus handelde, die hem duidelyk
gezegd had: (c) gy kunt my nu niet volgen. De allerbeste
meening is geenzins genoeg om het werk
goed te maaken , indien Cd) bet niet naar r
t geloove
is,en volgens Gods Wet en Regel. Mogelyk heeft
Petrus zich hier ook verbeeld, dat het met hem zoude
afloopen, gelyk in den Hof, daar hy, niet tegenilaande
hy (e) V rechter oor van Malchus afhieuw, echter
een vrygeleide van den Heiland verwierf, daar hy
zeidde: (ƒ) indien gy my dan zoekt, laat deezen
gaan;
Ca) Prov. 7. 22,33. f» Jak. 1.17. (c) Joan. 13. 34.
[d) Rom. 14. 23. (

134 VYF - EN - DERTIGSTE MEDITATIE OP HET
gaan. Hy zal zich, daarenboven herinnerd hebben,
hoe de Heiland zich meer dan ééns, uic de handen
zyner Vyanden had verlost;en gedacht hebben, dat
hy hier ook zich uit dit uiterfle gevaar zoude gered
hebben.
_ Gelyk Petrus dan het begin van Jezus lyden gezien
had, alzo wilde hy ook gaarne het einde befchouwen;
des de Evangelist Matthéus aanteekent:
(af) binnen getreeden zynde, ging by by de Dienaaren
zitten, om het einde te zien. Hy was dan nieuwsgierig
; en wilde hooren, wat de Dienstknechten, en
Gerechtsdienaars, aangaande Jezus, oordeelden, en
hoe het eindelyk met de zaak zoude aHoopen.
Schoon hy reeds uit den mond des Heiland's
gehóórd had, dat (b) Hy den Heidenen geleverd,
befpot, gegeesfeld, en befpoogen zou. voorden en gedood;
echter fcheendit hem het geheugen ontvallen
te zyn; dewyl (c) die rede voor hem verborgen was ,
en hy toen niet vattedc hetgeene 'er gezegt wierd.
Dierhalven voegde hy zich een weinig nader by, om
te zien welk gevolgde zaak hebben zoude, en,opdat
hy verborgen en onbekend mogte blyven,mengde
hy zich onder de Dienstknechten en Dienaaren.
Hy begaf zich dan midden onder het gewoel, ftelde
zich , zonder twyffel, vrymoedig aan, en liet de
fmerte en de droefheid, die hy in zyn harte gevoelde
, niet blyken. Hier bevond zich Petrus in 't
midden der Dienstknechten en Soldaaten, alwaar hy
.zomin voegde, als (d) Saül onder de Propheeten.
Hier zat hy ingrooter gevaar, dan de (e) befpieders
van Jofua, in 't huis van Rahab; dan (ƒ) David
aan de tafel van Saül; dan Jonathas en Achimaas
in den Cg) put te Bakurim, of, dan (h) Daniël in
én kuil der Leeuwen; ja, gevaarlyker, dan een
Schaap
yO Mat. 20. 58. O) Luk. 18. 32. ( e) — 3 4,
(y) iReg. 10. 12. (e) Jof. 2. 1. (f) 1 Reg. 20. 24, lï.
(S) 2
Reg. 17. 17,18, (h) Dan. 6. 16.

LYDEN VAN JEZUS-CHRISTUS. 135
Schaap in 't midden der Wolven. Het bleek ook in
korten tyd, in welk-een gevaar hy zich, door zyne
nieuwsgierigheid, had gebragt, en 't zal nog nader
blyken, wanneer wy hem in zynen val zullen befchouwen.
Stortte de nieuwsgierigheid Petrus dan in zulkeen
groot gevaar, ach! fpiegelen wy ons dan aan
Petrus, en laaten wy op onze hoede zyn , opdat wy
aan zulk-eene fchadelyke ondeugd nimmer deel hebben
: het was Petrus alléén niet die zich hierdoor
zynen val veroorzaakte. Van alle tyden af, tot op
deezen dag toe,heerscht deze kwaal inde Waereld,
en is oorzaak van eene menigte van Zonden. Immers,
wat anders was de oorzaak van den val onzer
eerfte Ouderen, Adam en Eva, en vervolgens
van het gantfche menfchelyk Gedacht, dan de nieuwsgierigheid
, om te (d) zyn als Goden, mestende goed
en kwaad? De nieuwsgierigheid heeft dehuisvrouwe
van Lot, anderzins zo gelukkig door de Engelen
uit Sodoma verlost, (b) in eenen Zoutfteen veranderd,
en dus is zy een gedenkfteen der Godlyke
wraake geworden.
De nieuwsgierigheid perfte (c) Dina, de dochter
van Lia, om de Vrouwluiden van dat lan4 te zien;
maar, zy betaalde haare nieuwsgierigheid zeer duur,
namelyk, ten koste van haare eere en maagddom;en
was dus oorzaak van het (d) ver/laan van alf wat
rnanlyk was in Sichem.
Hadden de Betbfamiten de nieuwsgierigheid niet
gehad van (e) de Arke des Heeren, ontbloot van
haare dekzelen, te bezien, God zoude het volk met zoo
groote plaage niet geflaagen hebben,dat 'er vyftigduizend
en zeventig mannen dood bleeven. En, ach!
dat deeze Zonde, die zo - menig mensch ter verdoc-
00 Gen. 3. 5. 0» 19. 26. (O ' 34' h
(d) -—— 35. 00 1 Reg. 6. 19.
I 4

136 VYF- EN -DERTIGSTE MEDITATIE OP HET
doemenisfe leidt,met Petrus uitgedorven ware! Immers,
geen Zonde gaat 'er meerder in zwang j dan
deeze :overal ontmoet men Athéners, die (a) hunnen
tyd niet anders doorbrengen, dan met iets nieuws
te zeggen, ofte hooren. Óp allerhande wyze trachten
zy achter de zaaken te koomen , al zouden zy zich,
met Petrus, in het Voorhof van Kaïphas, onder Godloozen
en Zondaaren begeeven, en op plaatfen laaten
vinden waar zy (b) vermaak hebben in de ydelheid
der zonde , enkel en alleen, om het einde te
weeten. Hoeveelen bemoejen zich met het doen
en laaten van hunne evennaasten, onderzoekende
naar hunnen ftaat, zeden, manieren, hunnen handel
en wandel; en, fchoon eigene bézigheden hen aan hun
huis verbinden, zwerven zy, echter, langs ftraaten en
wegen, om iets nieuws te hooren, en te weeten,
hoe het met de zaaken hunner naasten gelegen is;
en zyn dus gelyk aan die, vanwelken Paulus zegt:
Cc) Zy loopen leedig by de huizen, en niet-alleen
leedig, maar zyn ook klapachtig, en nieuwsgier^,
flappende hetgeene niet betaamt. Het fmert hen
datzy, met hunne oogen, eens anders huis niet kunnen
doordringen : Zy zyn ftaag bezig om eens anders
tuin te wieden, en ondertusfehen ftaat de hunne
vol onkruid: met Arends oogen lraaren zy op de zaaken
hunner evennaasten ; maar, in hunne eigene zaaken
zyn zy blinder dan mollen. Alle anderen hebben
groote gebreken; maar, zy-zelven zyn volmaakt;
anderen hebben(d)een' balk in de oogen,zy flechts
een' fplimer. Dezulken behooren tot dat gedachte
van menfchen, van welken Salomon zegt: daar is
'een f ach van menfchen Ie) dat zich-zelven voor rein
adhziet, en nochtans van zyne vuiligheid niet gewasfehen
is.
'Et
Cj) Mof. 17. ar, (b) Ecel. 17. 30. (0 1 Tim. 5. 13.

LYDEN VAN JEZUS-CHRISTUS. 13?
'Er is eene andere foort van menfchen , die,door
middel van hun verftand, zaaken trachten natefpooren
welke zy niet kunnen begrypen, en die, gelyk
Paulus zegt, (/f) intreeden in dingen, die men
met gezien heeft ,ydelyk opgeblaazen zynde door hun
vleefcbelyk vernuft, willende tot in de diepfle geheimen
der Godlyke Drieéénheid, en andere Verborgenheden
des geloofs indringen; terwyl zy intusfchen
kinderen zyn in hetgeene zy weeten moesten;
ja, dikmaals onkundig zyn in de eerfte beginfelen.
Deeze Zuurdeesfem had ook plaats in de Apostelen
; immers, toen de Heiland van den Tempel
zeidde, dat 'er (b) niet één fteen op den anderen zou
blyven, was hen deeze voorzegging niet genoeg;
maar zy wilden ook weeten (c) -Wanneer dat zou
gefchieden. Toen Petrus wist wat 'er van hem in
zynen ouderdom worden zoude, was hy ook nieuwsgierig
naar Joannes; doch , de Heiland zeidde hem:
\d) wat ligt u daar aan'1 Ten Hemel vaarende,
vraagden de Apostelen Hem: (V) Heere, zult gy
op deezen tyd Israël bet ryke her feilen ? doch, Hy zeidde
tot hen: het komt u niet toe de tyden en flonden
ie weeten, die de Vader in zyne magt gepeld heeft.
Veeltyds zyn de menfchen begeeriger, om den
tyd te weeten, dan om dien uit te koopen;men wil
gaerne weeten, of men ter Zaligheid voorgefchikt
zy; doch, het middel, om zynen (ƒ) roep en verkiczinge
te verzeekeren, door goede werken, wordt
niet eens aangewend. Wat kan het baaten, dat gy
wilt weeten waar de Hel is, indien, intusfchen,
uwe uiterfte poogingen niet zyn , om dezelve te
ontgaan ? Men wil doorgronden , hoe 'er is één
God, en drie Perzoonen, en hoe deeze drie Perzoonen
één God zyn , en men wil, ondertusfchen,
niets
(a) Kol. 2. 18. (b) Mat. 24. 2. Ce) 3.
(Vj Joan, si, 2$. (e) Aftor. 1. 6,7. (/) 2Pet. 1.10.
I 5

I38 V"YF-EN-DERTIGSTE MEDITATIE OP HET
niets in 't werk ftellen om dien God te dienen, en
uit alle zyne krachten te beminnen. Weest dan niet
nieuwsgierig om de onbegrypelyke Verborgenheden
Gods te peilen;want,desaangaande al te diep in de
Raadkamer van Gods Verborgenheden te treeden
is niets anders dan zyne Majefteit te kwetfen. Niemand
dringe dan te verre in Gods Heiligdom; want,
geen minder lot ware hem befchooren dan hem (d)
die ongeroepen in de binnen Zaak des Konings treedt
wiens vonnis was, gedood te voorden.
Heilzaamer is het,in fommige zaaken,eene heilige
onweetendheid te belyden. Zomin men met
opene oogen tegen de ftraalen der Zonne kan
opzien,zomin kan dit tegen de ongefchaapeneZonne
, (b) een verflindend vuur, den onëindigen God
gefchieden. AU' wie zich te naby deeze Zonne zoude
willen begeeven, zoude met Phaëton, en Ikarus, lig.
telyk gevaar loopen, om van boven neder geworpen
te worden; want, Salomon zegt: (cyde Onderzoeker
der Majefteit zal door den luister verplet
worden. Maar,ach! of deeze nieuwsgierigheid ook
niet tot in Godshuis ware doorgedrongen!Immers,
hoe algemeen is dit gebrek , omtrent het gehoor
van Gods woord,onder alle zoorten van menfchen!
Hoemenigen koomen'er in de Kerke,niet om door
't Woord Gods onderweezen te worden in kennis,
of tot eene waare bekeeringe des levens gebragt te
worden; maar enkel om hunne nieuwsgierigheid te
voldoen; oorzaaken , dat Gods woord het harte niet
raakt, of in hetzelven vruchten doe. Deezen zyn
niet ongelyk aan dat Joodfche volk, hetwelk den Propheet
uit nieuwsgierigheid kwam hooren, van 't welken
God zegt: Cd) Zy koomen tot u,gelyk bet volk pleeg
te koomen: en zy gaan voor u neder zitten, als of bet
myn volk ware. Zy hooren uwe woorden aan, maar,
00 Esther. 4. 11. (*) Heb. 12. 29.
00 PIOT. 25- «7» 00 Ezecu. 33. 31,3a.

LYDEN VAN JEZUS-CHRISTUS. I 3
zy doen'er niet naar; want, zy houden die voor Liedekens
, die zy geduurig in den mond hebben ;gy zyt
voor hen als een Muzykjluk ,dat op eenen aangenaamen
en zoeten toon gezongen wordt, zy hooren uwe
woorden aan, maar, zy doen 'er niet naar: Menfchen
die niet om de Leere, maar om de Leeraaren
verfchynen; niet om de fpyze, maar om de Saufe,
waarmede zy overgooten is, en dus rechte Naavolgers
van die van Athénen, die uit nieuwsgierigheid
Paulus hoorden prediken.
Doch, willen wy nieuwsgierig zyn, laaten wy het
zyn, om (a) den èénigen waar en God te kennen,
en Jezus-Christus, dien hy gezonden heeft. Onze
nieuwsgierigheid beftaa inde weetenfchap van onzen
pligt, in het bevorderen van onze Zaligheid. De
rede leert ons, dat wy ons met een' ander niet moeten
bemoeijen, zolang wy jegens ons-zelven te zor>
gen hebben. Wy worden door ons eigen werk genoeg
overlaaden: (b~) Onze oude mensch, het lichaam
der zonde moet te niet gedaan; het (V) vleesch mei
de begeerlykheden en kwaade lusten gekruist worden
; en wy zyn verpligt om (d) maatiglyk, en rechtvaardiglyk,
en godvruchtelyk in deeze Waereld te
leeven. ö God ! welk - een werk ! wat dwaasheid
ware het dan niet, zich met eens anders werk te
belaaden , daar wy zoveel te bewerken hebben,
om eenen eeuwigduurenden voorraad op te doen
tot de verwagtene Zaligheid,
Wat ons dan aangaat ,• laat wy trachten deze vuile
drift der Ziele afteleggen ; opdat wy onder zulken
met gerekend worden, van welken de Apostel Petrus
meldt, datzy zich te veel met eens ander's werk bemoeijen
, en CO °P eens anders dingen uit zyn. God
heeft aan een' iegelyk onzer eene beroepinge gegeeven;
(a) Joan. 17. 3. O) Rom. 6. 6. (O Gal. 5. 24.
(-0 xP«.fc 12. (ff) iPet.4. '5-

*4° VYF-EN-DERTIGSTE MEDITATIE OP MET
ven; neemen wy die dan getrouwelyk en wyslyfc
waar. Een ieder, zegt de Apostel, (a) Idyve in de
beroepinge, daar hy in geroepen is. Het oog bemoeit
zich niet met het gehoor, de hand niet met
de fpraak, noch de mond met den gang: bemoeit
gy u ook dan niet met eens ander's zaaken. (b) Tracht
dan U gerust te houden, uwe eigene dingen waar te
neemen-, Dies weest niet gelyk (c) fommigen onder
u-lieden zyn, die ongeregeld wandelen, en zich met
ydele dingen bemoeijen ; maar weest dan, om met de
woorden van Paulus te eindigen, (d)on'danftootelyk,
en eenvoudig, onberispelyke kinderen Gods, in V midden
van een bedorven en verkeerdge f acht e, onder het*
welke gy blinkt als lichtende fakkels in de Waereld;
totdat gy (e) den prys, tot welken God ons van boven
roept, door Christus-Jezus zult bekpomen hebben.
Amen.
G E B E D .
6 Lydende Jezus! lydende door Uwe vyanden,
lydende door Uwe leerlingen, lydende door ons,
die Uwe geloovigen zyn. Nauwelyks was Uw beminde
leerling, Uw ryk-begunftigde Apostel Petrus
Uvan verre gevolgd,en nu in het Voorhof des Hogenpriesters
getreeden, of dit voorfpelde aan Uwe
iUweetenheid, eerlang, eene nieuwe fmarte en droefheid
voor Uwe lydende Ziel. Eene ongeregelde
nieuwsgierigheid dreef deezen Apostel aan, om U
te volgen , U voor de Vierfchaar Uwer Rechteren
te aanfchouwen, en het einde der zaake te zien.
Ja, lydende Jezus ! hier leed Gy, in den U van
verre volgenden Petrus,eene dubbele fmarr. Maar,
helaas! Lydt Gy dit alsnog niet in ons, die Uwe geloo-
O) i Kor. 7. so. CO iTesf. 4. u. (0 aTesf. 3. %u
00 Poil. *. 15. (O J. 14,

LYDEN VAN JEZUS-CHRISTUS* 141
Ioovigen zyn ? Ja. Eene dubbele Schaamte bedekt ons
by deeze onze openhartige belydenis. Als met fchrik
en angst aangedaan, volgen wy U fchoorvoetende,
terwyl de Waereld voor ons als een Voorhof van
Kaïphas is, waarin wy U niet dan met vreeze en
fchrik dienen. Eene ydele nieuwsgierigheid heefc
ons meermaalen tot trotfche nafpooringen Uwer heilige
Geloofs-geheimen aangedreeven, en dus hebben
wy onze zwakke reden hulde willen bewyzen,
in plaats van dezelve tot Uwe eereen dienst te flachtöfferen:
Hoe menigmaal hebben wy onze Godsdienftige
werken tot een verkeerd einde gericht;
tot een einde, hetwelk onze bedorvene driften en
waereldfche inzichten ftreelde; daar Gy»alléén het
einde van alle onze werken, begeerten en verlangen
, behoorde te zyn. Verleen ons, Genadigfte
Jezus! dat wy onze dwaalingen en misflagen moogen
kennen ! Maak van ons yverige en getrouwe
Navolgers van U, die U-zeiven aan ons tot een
voorbeeld gefield hebt! Doe ons alléén dat einde
beoogen hetwelk Gy met Uw bitter lyden bedoeld
hebt, namelyk,onze eeuwige Gelukzaligheid! Geheng
niet, dat immer eenige tydelyke inzichten ons
van dit allergewigtigst einde afleiden; maar fchenk
ons UweGodlyke Genade;opdat wy,door dezelve
aangemoedigd en verfterkt, met dezelfde onver,
faagdheid, U opUwGölgotha, op Uwen Kruisberg,,
mogen volgen, gelyk wy onóphoudelyk verlangen,
om op Uw Hemelsch Thabor, den berg Uwer Heerïykheid
, éénmaal gevoerd te moogen worden.
A M E N .
ZES-

142 ZES-EN-DERTIGSTE MEDITATIE OP HET
ZES -EN-DERTIGSTE MEDITATIE.
Mark. 14. vs. 66. 67. 68.
Et cum esfet Petrus in **£» toen Petrus beneden
atrio deorfum, verrit|| in het voorhof-was ,
una ex ancillis furnmi** kwam 'er ééne van
facerdotis: et cum vi-%.& de dienstmaagden des
disfet Petrum calefa-||; [hogepriesters; en ah
cientem fe, afpiciensf zy Petrus gezien had,
illum, ait: et tu cum|J zig warmende, bezag
Jefu Nazareno eras.!^ zy hem, en zeidde;gy
At ille negavit dicens:waart ook met Jezus
neque fcio , neque van Nazareth;Maar,
novi quid dicas. Et|* by beeft het gelochend,
exiit foras ante atrium, zeggende: ik ken hem
et gallus contavit. * J niet, noch ik weet niet,
wat gy zegt. En, toen
** hy buiten voor het
q& voorhof ging, kraeyde
de haan.
ZEer wel heeft de Propheet Jeremias gezegd:
(a) bet hart van alle menfchen is arglism, en
ondoorgrondelyk: wie zal het kennen ? Waarlyk &
het
hart is de allerërgfte vyand waarmede de mensch
in deze Waereld te ftryden heeft. De Waereld kan
ons niet vervoeren, noch de Duivel ons verleiden,
zolang ons eigen hart ons niet bedriegt. Ons hart is
als eeneDalila in onzen eigenfchoot;als een'Judas
aan onze tafel; en ais eene Dina, die ons huis fchandvlekt.
Trotsch is het, en vergeet zeer ligt den Heere
zynen God. De Hoogmoed des harte maakt
den mensch ftout, zodat hy zich inbeeldt alles te
konnen doen : niet ongelyk aan den Engel van
00 Jer. 17. 9.

LYDEN VAN JEZUS-CHRISTUS. 143
Laodicéa, welke zich kittelde,en zeidde: (V) ik ben
ryk, en wel voorzien, en heb niets gebrek. Het .hare
maakt zynen eigen bezitter wys, dat het heilig, vroom
is, en alles vermag. Maar,wanneer de mensch zyn
hart te veel vertrouwt, dan wordt hy van de zonden
verrast, zelfs eer hy 'er eens om denkt. Het menfchelyk
hart is ook bedriegelyk jegens zyne Evennaasten;
want, is het met vooröordeelen bezet en
ingenoomen, dan oordeelt het ook welhaast naar
zyne genegenheden, vleit zich - zeiven, befchuldigt
anderen, vindt in zyne Naasten altyd iets te berispen,
en vergeet intusfehen zich-zelven. Daarenboven
is 's menfchen hart fomtyds bedriegelyk jegens
God; immers, hoe menigmaal belooft men God in
zynen dienst ftandvastigheid, beternis van leven;
terwyl dikmaals zelfs ook de braafften hunne belofte
geen geitand doen.
De Apostel Petrus {trekt ons hiervan tot een onwraakbaar
voorbeeld; immers, zodra de geestelyke
hoogmoed het hart van Petrus had ingenoomen ,
bleek welhaast, dat hy zich-zelven bedroogen had.
Hy veroordeelt zyne Mede • Apostelen, zeggende :
(bj Schoon zy allen in U verergerd wierden, ik zal
nimmermeer verergerd worden. Wanneer de Heiiand
hem zynen val voorfpelde, wat groote beloften
deed hy niet, zeggende: (c) Heere, ik ben bereid
met U inde gevangenisfe, en ook in den dood te gaan!
Maar, de uitkomst deed wel zien, hoe weinig hy
zich-zelven konde vertrouwen, daar hy, op de enkele
aanfpraak eener gemeene dienstmaagd, bezwykt,
en zynen Heere en Zaligmaaker verlochent.
Onder alle de 12 Apostelen welke de Heere
Jezus verkooren had, was 'er geen één zoo yverig
en driftig als de Apostel Petrus, die by zyn yvervuur
ook een' verheeven en edelmoedigen geest
be-
(a) Apoc. 3, 17. (f) Mat. 26. 33. (0 Luk. ia. 33.

144 ZES-EN DERTIGSTE MEDITATIE OP HET
bezat, gelyk uit verfcheidene plaatfen in bet Evange»
lie te befchouwen is. Immers, niettegenftaande de
Heiland hem zeidde: (a) daar ik beenen gaa,kuut
gy my niet volgen; niet tegenftaande veele andere
voorzeggingen, fcheen hy aan de woorden des Heilands
geen geloof te flaan; terwyl dit ongeloof de
baarmoeder was van alle zyne overtreedingen. De
Heiland mogte dan zeggen:gy kunt my niet volgen:
hy,echter, teveel op zyne eigene krachten vertrouwende
, (F) volgde Jezus van verre, tot in bet Foorhof
des Hoogepriesters, waar hy door eenen (c) anderen
Leerling, dien den Hoogepriester bekend was,
ingelaaten wierd, tot zyn groot nadeel ; want ,
Satan gebruikte deeze vriendfchap, die deeze Leerling
aan Petrus bewees,tot eenen valftrik,en kreeg
hem daar door in zyne zeeve, om hem (d) te ziften
als de tarwe.
Gelyk Satan aan (

LYDEN VAN JEZUS-CHRISTUS. ï4jf
was de verblyfplaats van de Dienaaren des Gerechts ,
en der Dienstknechten :by deezen had Petrus zich na
gevsegd, om des te beter verborgen te blyven;,en
om als iemand die mede tot dien hoop behoorde
aangezien te worden; want,hadde hy zich in eenen
hoek alléén geplaatst, dan zoude de achterdocht op
hem fchielyk gevallen zyn. Om dan niet bekend te
worden, voegde Petrus zich by het gewoel, en (a)
•was in V midden van hen, gelyk Lukas aanteek.mt.
Maar, hier bevond Petrus zich in een grooter gevaar,
dan een Schaap in 't midden der Wolven, of, (7>)
dan Daniël in den kuil der leeuwen. De wysfte der
Vorften fchryft deeze Lesfe voor: (c) Myn Zoon, indien
de Godloozen met hunne vleijeryën opu uit zyn,
flem hen niet toe. Wandel met hen niet; houdt uwen
voet van hunne paden af; maar, Petrus begaf zich,
ondanks deeze waarfchouwinge, onvoorzichtig onder
de kinderen van Satan , onder de vyanden en haateren
van zynen beminden Meester, daar het hem
veel heilzaamer zoude geweest zyn, indien hy zich
in de eenzaamheid begeeven hadde, en de Lesfe des
Heilands gevolgd, die hen in Gethfémani gezegd
had; (d) waakt en bidt, opdat gy niet valt in be«
kooringe, welke bekooring hem, volgens de voorzegginge
zyns Meesters, zo van naby dreigde. Immers
, terwyl Petrus gerust in het midden der Godloozen
was, (e) kwam 'er ééne van de dienstmaagden
des Hoogepriesters, om zich by dat gezelfchap te
voegen. Deeze was, gelyk Joannes zegt; (ƒ) de
deurwacbtfteriVoorwaur! een recht werktuig des Sa*
tans, dewelke, in geaartheid haaren Meester gelyk,
ook met Kaïphas, met dezelfde haat en nyd tegen
den Heiland zal ingenoomen geweest zyn; want,
gelyk uit den Evangelist blykt; (g) als zy Petrus
(d) Luk. ai. 55. {b) Dan. 6. 16. (c) Prov. I. 10—1? 0
(d) Mark. 26. 41. (e) Mark. 14. 66.
(ƒ) Joan. 18. 17. (g) Mark. 14. 67*
II. DEEL. K
gé'

146 ZES-EN-DERTIGSTE MEDITATIE OP HET
gezien had zich warmende, bezag zy hem, en zeidde:
gy waart ook met Jezus van Nazareth.
In de Oosterfche Landen, fchoon het des daags
warm is, zyn 'er, echter, de nachren koud , om de
groote dauwdroppeien die 'er vallen Nu; de gerechtszaak
des Heilands wierd in den nacht, omirenr het
haanen gekraai, verhandelt; dus, om zich tegen de
koude te wapenen, (a) fionden de knechten en dienaar
en by een vuur van kooien, en warmden zich,
want bet was koud, en by deezen flondt Petrus ook',
zich warmende. Mogelyk heeft deeze dienstmaagd!
daar zy Petrus fcherp bezag,iets in zyn gelaat kunnen
ontdekken , hetgeen bedruktheid of beklemming
te kennen gaf; want, volgens den wyzen Man,
O) doet de droefheid des harte den moed zinken ,
welke droefheid, ten dien tyde,aan Petrus eigen behoorde
te zyn Deeze dienstmaagd befloot dan
eindelvk Petrus aan te fpreeken, en vraagde hem :
O) Z
P gy ook niet uit de Discipelen van deezen
Menschf? Woorden, voorwaar! vol'van fmaad en
verachting jegens onzen Heiland, wiens naam zy
niet in den mond wil neemen; maar alleen met bygevoegde
Schimp-of Spot-naamen noemen, gelyk
blykt by Matthéus,alwaar zy zeidde :(d) gy waart
ook met Jezus den Galilé'ér,en, by Markus: (e) Jezus
van Nazareth; en op deeze wyze fprak zy uit
verfmaadinge; want, hiermede drukte zy fchimpswyze
uit, hoe zy Jezus hield voor een Verleider en
valsch Propheet, die zich,ten onrechte.voor den Meslias
had opgeworpen, en die niet uit (f) Galiléën
of Nazareth, maar uit Betblehem in Juda moest
voortkoomen.
Tot • dusverre waren 'er nog niet anders dan
Mannen geweest, die zich als Vyanden van Jezus
had-
t m
' l\ l8
' W Prov. 15. 13. (e) Joan. 18. 17.
09 Mat. 26.69. CO Mark. 14. 67. (f) Micheas^s!

LYDEN VAN JEZUS-CHRISTUS. 147
hadden opgeworpen ; maar, hier treedt nu een
Vrouwsperzoon mede te voorfchyn , opdat men,
geiyk Ambrofiuszegt,^/ vrouwelyk geslacht,by den
dood van Christus, ook zoude zien zondigen, en, dat
deezeKunne ook door het lyden van Christus zoude worden
verlost. Deeze vrouwelyke Kunne had de deure
der Zonde niet wel bewaard; waarom Sirach ook
zeer wel zeidde: (V) de Zonde heeft haar begin
genoomen van eene Vrouwe, en V is door baar, dat
wy allegader f erven. Het was dan eene Deurwacht'
fter, die diengeenen ten val bragt, denweiken de
Heiland belooft had: (b) de Sleutelen van het Ryk
der Hemelen te geeven;
Deeze Dienstmaagd dan Petrus vraagende: (c)
Zyt gy ook niet uit de Leerlingen van deezen mensch ?
had eene flimme boosheid met Petrus voor; want,
haar was waarfchynelyk ter oore gekoomen, hoe
de (d) Hoogepriester Jezus ondervraagd had aangaande
zyne Leerlingen, en zyne Leere; Dus heeft
zy, om aan haaren godloozen Meester te behaagen ,
zich beyverd, om de Leerlingen van Jezus te ontdekken,
om hen dus mede voor de Vierfchaare te
fleepen.
Indien Petrus dan in zyn woord getrouw hadde willen
blyven, van met Jezus (e)'in de gevangenisfe,
en ook in den dood te gaan, hier was het de juiste
tyd; maar, hoe zeer verfchilt hier Petrus van Petrus!
Hy, die even te vooren zyn zwaard uitgetrokken,
en (f) des Hoogepriesters knecht zyn rechter oor
afgehouwen had, om zynen Meester- te verdedigen,
is nu te bloohartig, om, op de aanfpraak eener
Dienstmaagd, hem met de tonge te belyden; ja,wat
meer is; hy lochent zynen Heere; (g) by heeft het
ge-
id) Eed. 25. 33. (i>) Joan. 18.17. (e) Mat. 16. 19.
(d) Joan. 18. 19. ( e) Luk. 22. 33.
(/) Joan. 18. 10. (g) Mark. 14, 68.
Ka

148 ZES • EN - DERTIGSTE MEDITATIE OP HBT
gelochend, zeggende: ik ken hem niet, noch ik weet
niet wat gy zegt. 6 ergerlyke val ! ö droevige
zonde van Petrus! Hy, die onder (a) de Pylaaren
gerekend wierd, fchudt hier als een zwak riet. Hy,
die onlangs pochte: (J) al moest ik ook met U flerven,
ik zal U niet verhchenen, is hier de eerde
Verlochenaar. Hetgeen weleer hem tot de grootfte
eer ftrekte, namelyk, een Leerling van Jezus
te zyn,fchynt hem nu tot fchande te firekken; ja,
hy gedraagt zich als of de naam des Zaligmaakers
hem onbekend was; want,zegt hy, (c) ik ken hem
niet. Indien de Heiland flechts een onverfchillige
Vriend van Petrus ware geweest, was het echter
onbetaamelyk Hem op deze maniere te verlochenen;
want, Salomon zegt: (d) die een Vriend is,
bemint ten alle tyde, zowel in tegen - als in voorfpoed.
De Heiland was niet-alleen een Vriend van
Petrus; maar ook zyn Meester; Hy had hem boven
alle anderen lief, en grootelyks begunftigd met alle
voorrechten waarmede men eenen Boezemvriend
kan overlaaden ; en echter,ondanks dit alles, vealochent
hy Hem op zulk-eene fchandelyke wyze; zodat
men tot Petrus hier wel mogte zeggen, hetgeen
Abfalom tot Chufaï zeidde: (e) is dit uwe weldaadigheid
tot uwen Vriend! Onder menigvuldige Lesfen,
die de wyze Vorst gaf, was ook deeze: (ƒ)
verlaat uwen Vriend niet; maar, hy wilde hem zelfs
niet eens kennen; zeggende daarenboven; (g) lk
weet niet wat gy zegt. Wie iwyffelt of deeze verlochening
van Petrus heeft den Heiland met eene
Zielgrievende fmerte aangedaan; daar dezelve juist
op dien tyd gefchiedde,op welken,gelyk de Apostel
Paulus zegt, (b) de Heere Jezus-Christus zichzeiven
gegeeven heeft voor Petrus, en voor onze Zon.
den.
(a) Gat. 2. 9. (*) Mat. 26. 35. (e) Luk. 22. 57.
(dj Prov. 17. 17. (e) 2 Reg. J6. 17. (ƒ_) Piov. 27.10,
Q) Mark. 14. 68. (b) Gal. 1. 3,4.

LYDEN VAN JEZUS-CHRISTUS, 149
den. ö! Terwyl de Borg betaalde, vermeerderde
de Schuldenaar de fchuld! ja, terwyl de goedertieren
Zaligmaaker zyne liefde bewyst, (a) die alle
kennisfe te boven gaat, valt Petrus in eene zwaare
trouwloosheid. Deeze verlochening van Petrus is
dan, als een zwaard, door des Heilands Ziele gegaan,
en is Hem boven maate fmertelyk gevallen. Wanneer
Job een foortgelyk lot, tot zyne beproevinge, wedervoer,
hoe bitterlyk klaagde hy hieiöver,als over
iets, hetwelk zyne ellende ten uiterfte verzwaarde!
(b) myne Broederen, zegt hy, heeft hy verre
van my doen wyken, en myne bekenden hebben my
hegeeven, als ofzy my vreemd waren; myne bloedverwanten
verlaaten my ,en die kennis met my hielden
, hebben • my vergeeten ! myne huisgenooten en
dienstmaagden houden my voor een vreemdeling, en
ik was als een Uitlander in hunne oogen.
Hoe fmertelyk het mede voor den Heiland is geweest,
van zynen oudften Apostel verlochent te
worden, blykt uit de klagten die Jezus , door
den mond van David, Eeuwen te vooren, uitgeboe»
zemd had, zeggende: (c) Ik ben aan myne broederen
vreemd geworden, en aan de kinderen myner
moeder een uitlander.
Petrus dan te veel op zyne eigene krachten fteunende,
liet God hem aan zich-zelven over. Hy
behoorde hier van den naam Petrus, dewelke rotze
betekent, afftand gedaan te hebben; hy behoorde
wel, met David, uitgeroepen te hebben: Qd) Foorwaar
! alle mensch die leeft, is niets dan ydelheid:
Immers,een zwak werktuig, eene van de geringfte
Dienstmaagden bragt hem tot den val. Het waren
geene (e) Enaks-kinderen, van hetgeflachte der Reuzen;
het was geen Goliath, die (/) zes elleboogmaaien
en een palm hoog was; men hoorde hier
geen'
(d) Eph. 3. 19. O) Job. 19.13,14,15. (V) Ps.68.o e
Pial. 38. 6. (e) Num, 13. 34- (ƒ) 1 Reg. 17.^.
K 3

150 ZES-EN-DERTIGSTE MEDITATIE OP HET
geen' dreigenden (a) Sennacherib, noch een' fnorkenden
(J?) Rabfaces; hier vertoonde zich geene welfpreekende
Ab'igaïl voor Petrus aangezicht; hier had geen
fyn beleid van eene (c) wyze Vrouwe van Tbékua
plaatfe; maar, op het enkel woord van eene eenvoudige
Dienstmaagd , die hem nauwelyks dreigde ,
lochent hy zynen Heere en Meester, en wierd dus
den eerften Adam gelyk, die ook door eene Cd)
Vrouwe ten val wierd gebragt.
Petrus begon dan eindelyk te bemerken, dat hy
zich op eene gevaarlyke plaats bevond; het wierd
hem by het vuur al te heet; hy floop dus uit den
hoop der Knechten en Soldaaten wech; en, gelyk
Markus aantekent, (e~) daar hy buiten voor het Voorhof
ging,kraayde de Haan, te weeten voor de eerftemaale.
Dit heeft Markus nauwkeurig aangetekend
, om ons te doen zien, hoe de voorzegginge
des Heilands volbragt wierd.
Uit deeze voorgehoudene waarheden moeten wy
dan leeren,ons-zelven te wachten van, door geene
nieuwsgierige Voortellingen , onzen Naasten in de
bekooringe tot allerleie leugenen te brengen; hierom
zeidde Sirach: (f) wees niet zeer bézig in *t onderzoeken
van onnoodige zaaken, die u niet aangaan,
of tot uw beroep niet behooren; noch wees ook in
veelen van zyne werken niet nieuwsgierig, Hadde
de Dienstmaagd in het huis des Hoogepriesters zoo
fterk niet. met haare nieuwsgierige vraagen , op
Petrus aangedrongen , namelyk, of hy een Leerling
van Jezus was, hy zoude tot deeze verlocheninge
en logentaal niet verleid zyn geweest ;hy zoude,om
met de woorden van den Propheet te fpreeken, de
leugentaal met tot zyne boope gefield hebben, noch (g~)
door de leugentaal befchermd zyn geweest. Schoon
de
00 4Reg. 18. (O iRefr. 25. Cc) 2Reg. 14. 2.
(d) Gen. 3. 12. (e) Mark, 14 68.
(ƒ) Eccl. 3- 24- {£) Ifaï- 28. 15.

LYDEN VAN JEZUS-CHRISTUS. 151
de nieuwsgierigheid van deeze klapachtige Dienstmaagd
de verlochening van Petrus niet veröntfchuldigt,
en Petrus hierdoor ook geene verfchooninge in
zyne Zonden voorwendde; echter heeft deeze Dienstmaagd
zich hierin groorelyks bezondigd ,en is hier
een getrouw werktuig van den Duivel geweest.
Men ontmoet nog dagelyks foortgelyke menfchen
, die, offchoon zy - zelve niet liegen , zich
echter aan eene menigte van leugenen fcnuldig maaken,
door hunne klapachtigheid, en nieuwsgierige
vraagen , welke onhebbelykheid der vrouwelyke
Kunne meest eigen is; dus wy, mat Paulus, wel moogen
klaagen: (a) Wy hebben geboord, dat 'er font'
migen onder u lieden zyn, die ongeregeld wandelen,
die niet werken ; maar zich met nieuwsgierige
dingen bemoeijen. Men vindt menfchen, die , niets
te verrichten hebbende , tot hun tydverdryf,uit het
eene huis in het andere loopen , zich met vreemde
zaaken bemoeijen, zynden , gelyk Pauius zich uit, (£)
klapachtig, en nieuwsgierig ,fkappenden hetgeene niet
betaamt,dit hunnen naasten eene reeks van onbedachtzaame
Vraagen opwerpen,en hen dus noodzaaken ,
om hen of onbeleefdelyk te antwoorden, of aan
hunne onbefchaamde Vraagen met logentaal te voldoen;
edoch, denzulken behoort men voor te houden,
dat zy zaaken onderzoeken, die men niet verpligt
is voor hen open te leggen, en, dat zy veeleer
zich behoorden gerust te houden, hunne (ƒ) eigene
dingen waarneemenden.
Daarenboven ftrekt dit voorbeeld van Petrus ons
tot eene waarfchouwing, van op ons-zeiven niet
te betrouwen ; hierom zeidde Paulus : wie dan
(J) meent dat hy ftaat, zie toe, dat hy niet valle.;
want, zonder Gods hulpe is men niet beftand tegen
zyne
(

55a ZES - EN * DERTIGSTE MEDITATIE OP HET
zyne dood-vyanden, Satan, de Waereld, en hee
Vleesch; O) zonder my kunt. gy niets doen, zegt de
Heiland. Wacht u dan voor den hoogmoed des
harte , dewelke een' Christen menigmaal tot den
val brengt;het was de groote inbeelding alleen,die
Petrus omtrent zyne eigene krachten voedde, en
die oorzaak was van zyne verlochening , zodat men
tot hem kon zeggen, gelyk Jeremias tot die van
Edom: (b) uwe vermetelheid', en de hovaardigheid
uws harte, heeft u bedroogen. Laaten wy dan van
deeze hovaardy ons zeiven zorgvuldig wachten,van
onze eigene lierkte wanhoopen ,niet lteunen op ons
gewaand goed hart, op onze deugdzaamheid, noch
op onze uitwendige goede pligten; (c) vertrouwt
met in het vleesch, hetwelk te broos, te krank, en
te zwak is, om eenig goed te verrichten Het is eene
list des Duivels, waardoor hy in ons eene hoogmoedigheid
en vermeetelheid, jegens hetgeene in ons
niet is, verwekt; zodat wy met den Engel van Laodicéa
zeggen; (d) Ik ben ryk en wel voorzien, en
ik heb niets gebrek. Dit werkt Satan in ons uit,
om ons in fchande en fmaad te ftorten ; want, hy
weet dat de mensch het naaste aan den val is,
wanneer zyn harte opgeblaazen is met een ydel gevoelen
van zyne eigene waardigheid; waarom Salomon
ook zegt: (e) de hovaardigheid gaat vóór 't verderf,
en de hoogmoed gaat vóór den val. Dit is niet-alleen
waar in tydelyke en Waereldfche zaaken, gelyk bleek
in
(f) Sennacherib,in Nabuchodonofor,en meer anderen;
maar ook in geestelyke dingen, gelyk blykt
in den hovaardigen Pharizée, welke aldus (g) bad:
God! ik dank U, dat ik niet ben gelyk de andere
menfchen, Roovers, Onrechtvaardige;!, en hierdoor
00 Joan. 15. 5. (b) Jer. 49. \6. (c) Phil. 3. 3,
00 Apocal. 3. 17. 00 Prov. 16. 18.
\f) Ifaï. 37, Pan, 4. Ol) Luk. iS. 11.
vej«

LYDEN VAN JEZUS-CHRISTUS. 153
vernedert wierd, want, zegt Petrus, (a) God we*
derftaat den hovaardigen..
Daar wy dan ons gebrek kennen,en onze onmagt
weeten, waardoor wy,zonder de genade Gods,niet
konnen ftaan, zo (F) wilt geen hoog gevoelen hebhen,
maar vreeze; werkt met vreeze en heeven uwe
Zaligheid ;want, onze eigene zwakheid veroorzaakt
ons reden genoeg om te vreezen; immers, indien wy
niet door Gods magtigen arm onderfteunt wierden,
onze Zaligheid ware alle oogenblikken in gevaar.
De genade is eene gaaf, die wy niet uit ons-zeiven
nebben; maar, gelyk alle andere goede giften,
alzoo ook is deeze (d) volmaakte gaaf van boven afkoomende
van den Vader der Lichten. Hierom dan ,
wanneer wy onze eigene krankheid gevoelen, moeten
wy ons tot God keeren, met vuurige gebeden, gelyk
Paulus in het zelfde geval ons een voorbeeld gaf;
welke (e) driemaal den Heere gebeden heeft. Toen
de ondervinding David van zyne eigene zwakheid
overtuigde,bad hyGod om (ƒ) eenen oprechten en
vasten geest: Verleen, riep hy uit,(g) de ooren aan
myn gebed: maak dat myne gangen volkoomen zyn
in uwe paden; opdat myne voetftappen niet wankelen.
Onze Heiland, weetende de menigvuldige bekoringen
waarmede wy te worfielen hebben , en
onze onmagt om dezelven te wederftaan, heeft ons
daarom leeren bidden: (b) lei ons niet in hekooringe;
maar verlos ons van den kwaade. Laaten wy dan
allen roemen verwaandheid op onze eigene krachten
verwerpen , en alleen op den Heere betrouwen ,
op dat Hy ons verlterke in hetgeene wy , door
onze onmagt, onbekwaam zyn te verrichten : dus
eindigen, en zeggen wy, met Paulus: (i) ik zal
gaer*
00 iPet. 5. 5. (O Rom. 11. 20. (c) Phil. 2. 12.
2
00 Jak. 1. 17. (O Kor. 12. 18. (ƒ) Ps. 50. 13.
(g) Ps. 16. i-f5. CO Mat. 6. 13. (?) 2 Kor. 12.0.

154 ZES-EN-DERTIGSTE MEDITATIE OP HET
gaerne in myne zwakheden roemen,opdat de kracht
van Christus in my woone.
G E B E D .
Lydende Jezus! Met welke Zielroerende omftandigheden
is de Treur-rol van Uw Lyden verzelt!
Onlangs wierd Gy door Uwen beminden Apostel
Petrus flechts van verre gevolgt; thans , daar hy
zich in het Voorhof des Hoogenpriesters bevindr,
wordt Gy , helaas ! door dien trouwloozen gelochent
Schoorvoetende volgde hy U, en, als een'
trouwloozen Verlochenaar, week hy, vertzaagt en
befchaamd, van U wederom te rugge. Ach! Moest
Gy, by alle de verfmaadheden, en beleedigingen,
waarmede Uwe vyanden U bejegenden, die fmertelyke
droefheid nog in Uwe Ziele lyden van door
Uwen gelief koosden Vriend en Leerling, in het
openbaar, verlochend te worden? Ach! My dunkt,
Gy verheft hier Uwe treurftemme, met den klaagenden
Propheet David: (a') Myne Vrienden en myne
JSaasten zyn tegen my aangekoomen en opgeftaan,
en die my naast -waren, zyn van my geweeken, om
der ellenae wille Maar, ö Lydende Jezus! Het is
die zelfde treurftem, die ook tot onze harten indringt,
en ons, dooi een rechtmaatig verwyc, met
fchaamte bedekt. Immers; wat doen wy anders
zo dikwerf wy Uwe heilige Lesfen en Vermaaningen
in den wind (laan , dan met Petrus uitroepen:
Ik ken hem niet. Is de Waereld voor ons niet dikmaals
als eene verleidende Dienstmaagd , wier
Stem, wier geringfte aanzoeking de Stemme van ons
geweeten fmoort, om naar de haare te luisteren-?
Boezemt de vrees en het ontzach voor de Waereld
ons niet menigmaal eene zondige vryheid in tot
on-
00 Pfal. 37. 12. —— 87. 10.

LYPEN VAN JEZUS-CHRISTUS. 155
ongeoorloofde Zelfbelangen , die wy niet
dan met U te verlochenen, kunnen boeten ? Ja-,
ó lydende Jezus ! Op ons, Uw Geestelyk' Israël,
pasfen de klaagredenen, die Gy welëer, door
den mond van den Propheet Ifaïas, over het vleefchelyk
Israël uitftonte: (V) De Os-kent zynen Meester,
en de Ezel kent de kribbe van zynen Heere ;
maar Israël beeft my niet gekend, en myn Volk
heeft my niet verf aan. JVlaar , Genadige Jezus !
Herfchep, door de hulp Uwer Genade, onze harten
; maak ze onvertfaagd voor de geweldigfte aanzoekingen
der Waereld, en tot Uwen dienst-alleen
gedwee ! Kunnen wy geen twee Heeren dienen:
Ach ! laat dan Uw dienst het bekoorlykst voorwerp
zyn van onze tederfte poogingen ! Ban alle verleidende
vrees en zondig ontzach voor de Waereld uit
onze harten; prent in dezelve een' heiligen fchrik
en een eerbiedig ontzach voor Uwen geduchten
Naam; opdat wy U hier op aarde voor de menfchen,
als getrouwe Geloovigen, beleeden hebbenden
,Gy ons ook,hier namaals,voor Uwen Hemelfchen
Vader belyden moogt.
O) Ifaï. 1. 3.
A M E N .
ZEVEN-

156 ZEVEN*EN-DERTIGSTE MEDITATIE OP HET
ZE VEN-EN-DERTIGSTE MEDITATIE.
Mark. 14: vs. 69,70,71.
Rurfus autem cum vi-J*J*£« als de Dienstmaagd
disfet illum ancilla hem wederdm gezien
ccepit dicere arcum-*** had, begon zy tegen
ftantibus: quia hic ex^.^. degeenen die 'er omillis
eft. At ille iterum** trent ftondden te zegnegavit.
Et poft pu-^* gen: deeze is mede van
fillum rurfus qui afta-J-

LYDEN VAN JEZUS-CHRISTÜS. 157
(a) Gelukkig is de man die niet volgt den raad der
Godloozen, en op den weg der Zondaar en niet ftaat „
noch op den zetel der pefte zit.
Immers, welk-een onheil was het voor Petrus,
dat hy zich onder eenen hoop Godloozen bevond,
waardoor hy zich in 't grootfte gevaar van Ziele en
Zaligheid ftelde! Zeer wel zeidde weleer de wyze
Sirach: (b) die het gevaar bemint, zal'er in vergaan.
Deeze waarheid heeft Petrus ondervonden
want, nauwelyks was hy door eene deurwachtfter, int
het Paleis des Hoogepriefters, in gelaaten, of hy
wierd welhaast,tot zyn leedweezen,gewaar,dat try
zich op eene gevaarlyke plaatfe had begeeven , alwaar
hy zo weinig paste, als de Godvruchtige (c) Koning
Jofaphat by den Godloozen Koning Achab; waarom
hy ook zich van deeze plaatfe zocht te verwyderen;
Maar, toen hy dit godloos Paleis wilde verlaaten,
wierd hy in zynen uitgang gefluit; want, (d) zo hy
de deure uitging, volgens de aanteekeninge van Matthéus
, om de verdere onderzoekingen aangaande
zyn'Perzoonteontkoomen, wierd de voorige Dienftmaagd
hem gewaar, welke, gelyk Markus aantekent
, (e) begon te zeggen tot degeenen, die 'er omtrent
ftondden: Deeze is mede van dat volk; als of zy
zeggen wilde: hy mag dan lochenen, zoo als hy
wille; hy is doch één van Jezus Leerlingen.
Matthéus zegt, dat het was (ƒ) eene andere dienstmaagd;
doch, Lucas fchynt te kennen te geeven, dat
het een Mansperzoon was, daar hy zegt: (g) een
ander hem ziende; doch, deeze fchyn-twitt der livangeliften
is ligt overeen te brengen, als wy aanmer*
ken, dat de eerfte Deurwachtfter, gevolgd van eene
andere Dienstmaagd, Petrus, by den ingang der deure,
ont-
(» Pfal. 1. 1. (*) Ecclef. 3. 27. f» Joan. 18. 16.
(él) 2 Paral. 19. I ,2. (e) Mat. 26. Ji.
(f) Mark. 14. 69. (g) Mat. 26. -ju

;i$S ZEVEN-EN-DERTIGSTE MEDITATIE OP HET
ontmoette , en hem opdrong een Leerling van Je-
2 us te zyn, betwelke de andere Dienstmaagd mede
bevestigd zal hebben met de woorden, van Matt
h'éus vermeld: (a) Deeze was ook met Jezus van
1 Sfazaretb, waarby zich één van dien godloozen hoop
zal gevoegc hebben, en met haar te zamen gefpann
en, om Petrus tot bekentenisfe te brengen; zegg
ende: Cf) gy zyt ook één van die; te weeten , van
Jezus aanhang.
Gelyk Job éénmaal tot God uitriep: CO gy vernieuwt
uwe getuigen tegen my; ai*o vermenigvuldigden
zich de getuigenisfen tegen Petrus ; immers,
h;/ had nu reeds drie overëendemmende Getuigen
tegen zich, die hem voor eenen Leerling van Jezus
uitkreeten. Maar,wat zal Petrus nu hier doen? Zal
hy nu de lesfe van Sirach opvolgen, welke zegt:
(d) Zoon bebt gy gezondigd ? doe het niet meer, maar,
bid ook voor uwe voorgaande zonden, dat zy u vergeeven
worden? Niets minder dan dit; want, door
deze getuigenisfen naauwer geprangd, neemt hy weder
zyne toevlugt tot de logentaal; want, Markus
zegt: {e) hy. beeft het wederom gelochend, en Matthéus
voegt 'er by, met eenen eed, zeggende: (ƒ)
fk ken den mensch niet. Hy, die voorheen Jezus
niet wilde verlaaten , omdat hy de woorden des
eeuwigen levens by Hem vond,geeft nu ftoutelyk
voor, dat hy nooit eenige omgang of kennisfe met
Hem gehouden had. Hy, die voormaals eene zo
heerlyke belydenisfe afgelegd had, zeggende: (g) Gy
zyt de Christus, de Zoon van den levenden God.,
noemt hem hier nechts een mensch. Met zulk-eene
oneerbiedige uitdrukkinge fpreekt hy van zynen
Meester.
Petrus dan, niet willende bekennen dat hy tegen
de
GO Mark. 14. 69. CO Mat. a

LYDEN VAN JEZUS-CHRISTUS. 159
de Dienstmaagd gelogen had , en ziende dat men
zyne bloote woorden geen geloof had willen geeven,
neemt, om deeze Godloozen gerust te ftellen, zyne
toevlugt tot eenen eed; want,het was hem wel bekend,
dat, by alle Volken , (a) de eed, ter bevestiginge,
het einde is van alle gefchillen. Deezen eed
beftaat hy hier te misbruiken, tot bewimpeling der
leugen; terwyl hy den God der waarheid aanroep:,
tot Getuigen der valsheid, tegen het uitdrukkelyk verbod
des Heilands, die hem gezegd had : (b) gy zult
geen valfcben Eed zweer en. De begeerte, waarmede
Petrus zynen eerilen leugen wilde bedekken,
bragt hem tot nieuwe Zonden, tot eenen zwaareren
val, en meinëedigheid; hy verfmaadde de lesfe van
den wyzen Sirachs-zoon, zeggende: (Y) hoop de eene
zonde op de andere niet.
Op gelyke wyze is het nog met veele menfchen
geleegen. Een Ootmoedige, die zynen misftap, zodra
hydenzelven gewaar word ,oprechtelyk bekent,
zal in die zonde niet ligtelyk verder voortgaan ;
daarom zeidde de wysfte der Vorften zeer wel: (d)
alwaar ootmoedigheid is, daar is ook wysheid, om
zyne misflagen te verbeteren; maar, wanneer men
zynen misltap lochent, en denzelven poogt te bedekken
, is dit de naaste trap tot een' nieuwen val;
Hoe veele droevige gevolgen zyn'er in Gods Kerk
hier door niet ontitaan! Wanneer een Leeraar eene
valfche ftellinge, die hem onbedachtzaamer wyze ontvallen
was, niet wilde herroepen; maar, door hovaardy
gedreeven, dezelve volltrekt wilde blyven beweeren,
welke fcheuringen en dwaalingen zyn 'er
niet uit voortgekoomen! Salomon heeft hierom niet
ten onrechte gezegd: (e)die zyne booze daaden verbergt
zal geen voor/poed hebben , noch te recht koomen.
In zulk-eenen word de waarheid vervuld, die de
Pro-
(a) Heb. 6. 16. O) Mat. 5. 33. (f) Eccl. 5. 5-
(tl) Prov. 11. a. (O —— 28.13.

1Ó0 ZEVÈN * EN - DERTIGSTE MEDITATIE OP HET
Propheet Ifaïas voorfpeldde: hy (a) zal vallen én
•niet zoeken weder op te /laan. Welke uitwerkingen
deeze zucht,om eene zonde te bedekken, by David
gehad heeft, kan men niet zonder verbaazinge leezem
Immers, toen hy eene echtbreuk met Bethfabee bedreeven
had, tragtte hy zyne zonde te verbergen,
door (b) Urias den Hethiter uit het leger te ontbieden,
opdat hy by zyne Vrouw zoude flaapen.
Dit mislukkende, maakte hy hem dronken, en beroofde
hem van zyn verdand. Zyn oogmerk nog
niet kunnende bereiken, liet hy deezen eerlyken Man
door het zwaard der Vyanden dooden. Hy trok
Joab mede in de gemeenfchap van deezen doodfiag
en bloedfchuld, en gaf dus gelegenheid dat ook
andere onfchuldigeOnderdaanen dood bleeven. Hoe
menige onkuifche perzoonen, die voor de Waereld
de fchande hunner fnoode lusten poogen te bedekken
, zyn, door de begeerte om hunne vuile misdaaden
geheim te houden , tot Kindermoord en
meinèedigheid overgeflaagen ; zodat op dezulken
de verwytingen wel pasfen die God aan de Jooden
eertyds deed : (c) gy bedryft overfpel, gy
moordt, en doet valfche Eeden. Alle deeze gruwelyke
uitwerkingen ontitaan uit het voorneemen van de
eerde overtreedinge te verbergen. De leugens zyn
van die natuure, dat, indien men ééns liegt, men
wederom moet liegen , om den eerfte leugen ftaande
te houden. Niet onaartig zeidde eens iemand: de
leugen is als een bouwvallig huis, hetwelk geduurig
eenige herftellinge noodig heeft.
Petrus, die nu reeds tweemaal gevallen was, be*
hoorde bier de vermaaninge, die de Heiland hem in
den Hof gegeeven had,opgevolgd hebben ; (d) waakt
en bid, opdat gy in geene bekooringe valt. Met
een
iét) Ifai. 24. 20. (V) 2Reg. 11. 3—17,
{c) Jer- 7- 9' (

LYDEN VAN JEZUS-CHRISTJ^ 161
een waar, berouw over zyne twee voorgaande v:rlo
cheningen aangtdaan, had hy, met David, bchoore 1
uit te reep n : (a, Ik zal op myne wegen letten, oftt
niet te zondigen door myne tong, ik heb mynen mond
eene wacht gefield; terwyl de Zondaar voor myn aan*
fchyn ftond. Maar, in plaats van te vreezen, wierd
hy hoe langer hoe vermeteler, en waande door den
eed , dien hy gedaan had, voor eenen verderen aanval
gedekt te zyn; maar, toen hy op den droesfem
van zyne ongerechtigheid zich het vtiligfte achtte ,
toen was zyn laatfte val hem het naast by. Het was
met hem, om de woorden van Paulus te ontieenen,
als met diegeenen geleegen, welken, (b) als zy zullen
zeggen: V is vrede, zonder gevaar, bet verderf hen
dan fcbielyk zal over koomen. Dit ondervond Petrus;
want, gelyk Markus meldt, (V) een weinig daarnaa
zeidden degeenen die daar ftondden tot Petrus; waarm
z
y l
v c l n
gy dat volk; want gy zyt ook een Galiléër.
. . :
De Evangelist Lucas heeft den tyd zyner derde
verlocheninge ftiprelyk aangeteekend , zeggende:
als bet omtrent eene uure geleden, was. Zoveel
tyds, om zich te beraaden, had de Godlyke langmoedigheid
hem vergund. Te vooren wierd Petrus
aangevallen door Dienstmaagden ; maar,nu gebruikt
Satan Mannen,de Dienaars namelyk, dewelke totnu.het
by den eed van Petrus hadden laaten he-»
rusten; maar, één uit hun-allen, hem wat van naby
beziende, zeidde ten iaatfte; (e) waarlyk Zytgy van
dat volk. Had Petrus dan gezwooren, en met eenen
eed bevestigd,dat hy geen Leerling van Jezus was,
by zynen eed voegde deeze knecht eenen anderen
eed, zeggende: (ƒ) waarlyk zyt gy van dat volk;
want gy zyt ook een Galiléër. Op dit zeggen, viel
een
CO $al. 38. 1. (l>~) iTefl'. 5; 3. (c") Mnrk. 14. 70. '
(rfj Luk. 22. 59. (

if52 ZEVEN - EN * DERTIGSTE MEDITATIE OP HET
een gantfche zwerm van de Omfraanders op Petrus
am , hetzelve bevestigende , en zeggende • mve
fl>raak maakt u openbaar, en getuigt genoeg dat
gy een Galiléer zyt. Schoon zy alle ééne taal fpraakn;
echter had elke plaats zynen eigen tongval. Te
Jerufalem en in Judcen fprak men eene nette en
wel b^fnedene taal; maar,Galiléè'n was, wegens de
boersheiden onbefchaafdheid zyner Taaie, vermaard;
dus kenden zy Petrus aan zynen tongval, als eenen
leerling van Christus, aangezien zyne leerlingen
meesï alle Galiléërs waren. Aan de fpraake kenden
de Galaaditers, de vlugtende Ephraters; dewyl die
van de (lamme Ephraïm fin voor febin uitfprakken:
zeggende, (a) Sibboleth voor Schibboletb. Op gelykè
wyze kende de (b) vyf kloeke mannen van Ban,in
het huls van Michas, den Leviet aan zyne fpraake.
Satan kon niet dulden dat zyne Dienaaren ophielden
van Petrus aanteranden ; dus verwekt hy
eenen nieuwen en vreezelyker Vyand tegen Petrus
, om hem op nieuw te benaauwen. Hier moge
Perrus,met David, wel uitgeroepen hebben:(c) de
eene afgrond roept den anderen , onder V gedruis
uwer waterfluizen. Alle uwe hooge vloeden en uwe
baaren zyn over my gekoomen. De eene afgrond van
bekoringe volgt op den anderen, als of de eene den
anderen riep om hem te overftroomen. De groote
Vyand nu, die een nieuwe aanval op Petrus deed,
was, gelyk Joannes meldt, (d) één van des Hoogepriesters
Knechten, en Neef van dengeenen, wiens
oor Petrus afgehouwen had. Deeze had , by de
heldere maanefchyn, en by het Jicht van zoveele
fakkelen en lantaarnen , het aangezicht van Petrus
opgemerkt, en daarvan eenigen indruk behouden;
des hy ook tot hem zeidde: heb ik u niet met Hem
in den hof gezien ? Hier floeg deeze knecht met het
(d) Jud. 12. 6. (b) 18. 2,3.
CO 4'« 8» (

LYDEN VAN JEZUS-CHRISTUS. 163
Zwaard zyner tonge naar Petrus,gelyk Petrus,kort
te vooren, mee zyn Zwaard naar öeszelfs maagïehap
had geflagen. Hier deed zich nu eene nieuwe ai.gst
op; hier rees het water tor aan de lippen. Immers,
daar hy hem gezien had, kon Petrus by hem ook
bekend zyn als diegeen, welke Malchus het oor
had afgehouden , en alé zodanig-een bekend zynde,
was hy aan de ysfelykfte weerwraak bloot geilek,
en in gevaar van, als een' aankanter tegen het recht,
op het zwaarfte geftraft te worden. Maar, gelyk God
(a) den rechtvaardigen Loth, weleer, uit Sodoma
heeft verlost, aan Satan wel toegelaaten van Job te
kwellen; doch,met bevel van (b) zyn leven te fpaaren
, aldus heeft de Godlyke Voorzienigheid hier
ook voor Petrus zorge gedraagen , en deezen Knecht,
in dat gewoel , zoverre de oogen geflooten , dat
hy niet zien konde dat de flag, op het hoofd vari
Malchus gemunt, juist van Petrus hand was gekoomen;
Hieröm zeidde deeze Knecht ook niet': hebt
gy in den Hof niet het oor van mynen Neef afgehouwen
? maar alleenlyk i (f) heb ik ü niet met Jezus
in den Hof gezien ? Hier fcheèn dan voor Petrus
geene uitkomst, tegen zoveele getuigen en bewyzen,open.
Moogelyk zal het óntzach hem nu ingehouden
hebben, aangezien de Heiland , naar alle
waarfchynelykheid, daar tegenwoordig was, in de
Voorzaal by de Soldaaten en Dienaaren, omdat de
Evangelist Lukas zegt: (d) de Heere zicb omkeerende
, zag Petrus aan; maar, neen; gelyk hy reeds
tweemaal zynen Heere en Meester gelochend had ,
alzö ging hy op het zeilde fpoor voort, en rrad met
eenen ergeren flap cot zyne voonge boosh- id toe; dus
men de woorden van den Prediker, op Petras hier
wel mag toepasfen; (e) het bègtti van zyne woorden
OO • Pet. 2. 7. (P) Job. 2, 6. ( f) Joan. 18. ïft
(a) Luk. 22. 61. O; Ecclef. 10. 13.
L 2
is

iö| ZEVEN-EN DERTIGSTE MEDITATIE OP HET
is zottigheid, en V laatfte. dat uit zynen mond komf t
ts booze onverfïandighéid. Immers, zegt niet de Eyangelist
, (#) toen begon by te vloeken en te zweeren;
ik ken dien man niet, waarvan gy fpreekt. Hy
geeft dm zyne Ziel en lichaam aan het eeuwig verderf
over, wenscht zich den vloek en verdoemenisfe
to^, indien hy dien mensch kent, van welken zy
fpraaken ;even als of hy met Saül ha 1de willen zeggen
: (b) dit doe my God, en dat daarenboven, zynde
eene manier van vervloekinge die by de
Jooden gebruikelyk was. Het grondwoord , dat
Markus hier gebruikt, is afkomftig van het Grieksch
woord anathema , hetwelk eene affcheidinge , of
verbanninge van Gods gemeente betekent. Het was
dan als of P. t)U;> hier hadde willen zeggen: ik wil
geen deel aan het KoningrykeGods hebben; Hy doe
my nooit zyn aangezicht aanfchouwen ; v^rbanne my
van hetzelve, indien ik dien Jezus kenne, of onder
zyne Leerlingen behoore. Petrus vloekt en zweert
dan hier,en trotfeerst den boosten HeidenfchenSoldaat,
ö Schrikkelyke ondankbaarheid ! en dat in
Petrus! Het Schaap verlochent zynen Herder, dewelke
hetzelve zo menigmaal by den naame geroepen
had , en tot Petrus, met recht zeggen konde :
(V) lk heb u met uwen naam geroepen, gy zyt myne,
en,ondanks dit alles zegt hy : ik ken hem niet. De
(d) Hoogc-priester mét eedzweeringe in der eeuwigheid,
wierd met eede afgezwooren, van hem, die geloofd
en erkendhzd, dat hy was (e) Christus de Zoone
Gods. ö Hittere droefheid! terwyl Christus bereidt
is (ƒ) ons van den vloek der wet te verlosfen, en
als een vloek zich aan bet hout te zullen laaten hangen
, wordt hy aan éénen van zyne oudfte en bekendfte
Vrienden zoo vreemd en onbekend, dat deeze
O) Mark. 14. 71. O) 1 Reg. 14.44. CO Ifaï. 43 1.
{dj Hoa. 7. SI. (e) Joan. 6. 70. {f) Gal. 3. 13.
lie-

LYDEN VAN JEZUS-CHRISTUS. 165
liever den eeuwigen vloek over zich wensehr, e er >y
bekennen wil dat hy onder zyne Vrienden beh orr.
Maar, Petrus! wat duet gy? weet gy dan niet dac
hy die Christus verlnchem tevens ook het beloof,
deLiefde,endeeeuwigt Zaligheid yerzj ;
k !
?Hebt gy
de woorden van Uwen Meester, in cy Gebed,naa
het Avondmaal gefprooken, zo ras vergeeren; daar
hy badt: (a) Dit is het eeuwig leven, dat zy Jezus-
Christus kennen? Hoe durft gy Hem dan ontkennen,
en op zulk-eene wyze uwe Zaligheid in de weegfchaale
ftellen?Zie dan,in tyds, toe, opdat de Heiland
in U niet voltrekke hetgeene hy gezégd heeft:
(£) Zo wie my verlochent voor de menfchen, dien
zal ik ook ver lochenen voor myngn Vader , die in
de Hemel is.
Gelyk deeze Zonde van Petrus groot was, alzo
was zy cok vcelerlei in foort; immers, hy zondigde
tegen het eerfte gebod, verlochenende de Zoone
Gods,den waaragtigen God;hy zondigde tegen het
tweede gebod,daar hy,door Vloeken en zweeren,
op eene vreeze!yke wyze Gods naam ontheiligde :
tegen het vyfde Gebod, wierd hy een doodflaager
van zich-zelven; dewyl hy zich vervloekte: tegen
het achtfte Gebod,zondigde hy,door leugentaal en
valsheid, ö, Is het mogelyk, dat Petrus zich inzulkeencn
poel van zonden heeft kunnen ftorten! weinige
uuren te vooren, toen de Heiland hem , by de
voetwnsfehinge, op zyne weigeringe, toevoerde : (c)
't en zy ik u wasfche ,gy zult geen deel met my hebben,
verlchrikte Petrus op deeze woorden zoo geweldig,
dat hy niet alleen bereid was zyne voeten
te laaten wasfehen; Qd) maar ook banden en-hoofd.
'£r kon, dacht hy toen , geen grootere ftraffe bedacht
worden, dan verbannen te zyn van dat lieflyk aanfchyn
(a~) ïoan. 17. 3. (Z>) Mar. 10. 33.
(O JMn. 13 ö. (d) 0.
3

166 ZE VEN-EN-DERTIGSTE MEDITATIE OP HET
fcr yn van Christus;maar, nu acht hy het als niets,
vfn I !em verbannen te worden ; ja weigert zelfs
Hem te kennen; des onze lydende Heiland bier,met
David, wel hadde moogen uitroepen: (a) Ik floeg
de oogen ter rechter zyde, en ik zag; doch, niemand
was et, die my kende.
Deeze val van Petrus, moet ons dan tot eene baake
en waarfchouwirge ftrekken, om op onze hoede te
zyn, en den Heiland getrouwer,kloekmoediger,en
ftandvastiger aan te hangen. Zolang het gevaar
niet dreigde, was Petrus kloekmoedig, vol van trotfche
beloften, en bereid met Hem (b) in de gevan~
genisfe en in den dooi te gaan; ma ar, op het minfte
gevaar bezweek hy. Het betaamt eenen Christen,
zynen Zaligmaaker niet-alleen in voorfpoed, maar
pok in tegenfpoed,te belyden,en,met Job,te zeggen
: (c) al ware het dat de Heere my doodde, nog zal
ik op Hem betrouwen Men kan het Evangelie-ligt
belyden, God lief hebben, en Hem volgen , zolang
de voorfpoed ons toelacht, en men niets te
duchten heeft; maar,de proeve der flandvastigheid
is in tegenfpoed geleegen. Gelyk de dappeiheid
van een' Soldaat het best ondervonden wordt in het
heetfte gevegt;en de bekwaamheid van een' Stuurman
het best gekend wordt in het grootfle Onweder ;
alzo wordt de flandvastigheid van een' Christen het
best gekend in de zwaarfte Vervolgingen. Hierin
is de Heiland.zelv ons voorgegaan, die (d) eene goede
helydenis gedaan heeft, voor veele getuigen, lm mers,
gevraagd zynde van den Hoogepriester Kaïphas, of
hy (

LYDEN VAN JEZUS-CHRISTUS. 167
wie zich over my en myne woorden zal fchaamen,
de Zoon des menfchen, zal zich ook over hem fch iamen,
wanneer Hy in zyne Heerlykheid, en in die
zyns Vaders, en der heilige Engelen, zal koomen. Op
gelyke wyze hebben zich ook Sidrach, Mifach en
Abdenago kloekmoedig gedraagm, en het vuur van
den Babyloniefchen Oven niet gevreesd. Zy dienden
God niet alleen ftandvastig, wanneer zy in de gunde
van (d) Nabuchodonofor waren, en van hem verheven
wierden, maar ook toen zy van hem gedreigd
wierden geworpen te zullen worden in den brandenden
oven, indien zy niet wilden aanbidden bet
gouden Standbeeld, dat hy opgerecht had. De Propheet
Daniël (b) liet niet na, zynen God te aanbidden
, zoo ah by te vooren gewoon was te doen,
fchoon zulks met het gevaar van zyn leven verzeld
was. Op gelyke wyze was het ook met den Apostel
Paulus gefteld; want, wanneer Agabus, door den
(c) Geest der Voorzegginge, de zwaarigheden, die
Paulus te Jerufalem boven het hoofd hingen, voorzegd
had, en zy hem des ontriedden, (dj dat hy
niet naar Jerufalem zoude opgaan, zeidde hy : (e)
wat doet gy zoo te fcbreijen, en myn hart te bedrukken?
Want ik ben bereid niet-alleen gebonden te
worden ; maar ook te ft erven in Jerufalem, om den
naam des Heeren Jezus.
Maar, waar zullen wy toch foortgelyke menfchen
zoeken? Het meerendeel der Christenen neigt tot
het gemak; de meesten willen Jezus wel in den Zomer
van voorfpoed, maar niet in den Winter van
tegenfpoed volgen. Zy fcheppen wel behaagen in
zyn ryk; maar niet in zyn Jok; in zyne kroone; maar
niet in zyn kruis. Men wil den Heiland wel op
den berg Thabor verzeilen, alwaar Hy verheerlykt
wierd
O) Dan. 3. 11,12. (b) — 6". io. (c) Aéï. 21. lo.
00 Aft. 21. 13.. (O — 13.
L 4

ï68 ZEVEN EN-DERTIGSTE MEDITATIE OP HET
wierd; daar zegt men, met Petrus: (a) Heere, 't k
om hier gord te zyn; maar, in de Zaale van Kaïphas'
zoud e men Hem veriochenen, en aldaar, ware het niet
met de woorden, ten minften met de daa ien zeg.
ren: ik ken Hem ni t Zodra men met Christus moet
ilryden , is men tot de Vlagt gereed , niet on^elvk
aan (b) de kinderen van Ephraïm, die zich omkeer,
den itn dage des ftryds. In den tvd van voordeel en
gemak ontnreeken 'er den Heiland geene Na"olgers.
(c) Maar ah 'er verdrukking en vervolging
opkoomt ,wyken zy van Hem wech. Veelen zoud-n,
met de kinderen van Zebedéus, wel Leerlingen van
Jezus willen zyn,indien Hy een acrdsch Koningryk
bezat, om in hetzelve de eerfte plaatfe tebekleeden,
en te (d) zitten, de eene aan zyne rechter, en de
andere aan zat ftinkerhand; maar, wanneer men
hen den drinkbeeker van zyn lyden voorhielde, en
van den noodwendigen ftryd fprake.dan zouden zy
met de Kapharnaï'en zeggen : (e) dit is een hard
noord, en ichielyk te rugge keeren.
Laat ons dan, vermaand zynde om beftendig en
ftandvastig den Heere aanteh'angen, zowel in^den
tyd der Vérvolginge, als in dagen van- Vrede; nietalleen
wanneer zyn gunfh'g aangezicht tot ons is
gekeerd, en Hy ons met gunfien overlaadt; maar ook,
wanneer Hy, om my als Job te uitten, (ƒ) wreed
tegen ons is geworden , en ons beflrydt met de Perkte
zyner hand; laat ons Hem dari volgen , (g) door
eere en onëere,door kwaad-, en goed geruchte ; ja tot
in den dood. Laat ons dan nimmer vreezen, uit wat
inzicht het ook zy, Jezus te belyden ; laaten wy aan
Hem dermaate gekleefd zyn, dat wy, met Pau'us,
konnen zeggen: (b) wie zal ons dan fcheiden van de
M M * 17. 4- O) Ps. 71- 0- (e) M.,r. 13. 5 I.
(g) a Kor. 6. 3. (k) Rom. 8. 35.
lief-

LYDEN V A N JEZUS-CHRISTUS. J 69
liefde van Christus? Verdrukking of henaattwdheid,
ef•honger, of'naaldbeid, of gevaar, of vervolging,
of bet zwaard ? (a) fVani ik ben verzekerd ° dat,
noch dood, noch leven, noch eenig ander fchcpzel,ons
zal kunnen fcbtiden van de liefde Gods \ in Christus-
Jtzus onzen Heere. Amen.
G E B E D.
Lydende Jezus! Ts het huis van Kaïphas voor ü
de plaats van Uw Lyden ; voor ons is het tevens eene
School van eene zalige leeringe en onderwyzinge.
Uw fhuikelende Petrus in het Voorhof des Hoogenprksiers;
zyne benaauwde item, dewelke deszelfs
Omtrek van eene naare verlochening doet weergalmen
, (trekt ons rot een leevend Zeden - School,
waorïn wy ons zeiven van den eenen kant, met eene
verleegene fchaamte, befchouwen,en van den anderen
kant, op eene zachtmoedige en indrukkende wyze,
onderweezen worden. Ja, lydende Jezus! Hoe
menigmaal hebben wy niet, met Petrus, geftruikeld,
en U verlochend ! Hoe menigmaal heeft het gezach
der Waereld - Grooten, het gevoel van ons
Zelfbelang, de vrees voor een tydelyk nadeel, ons
voor U doen fchaamen! Hoe dikmaals hebben wy,
die naar U Christenen genaamd worden, in het gezelfcbr:p
van zondige Waereldlingen , dien naam
onthei igd, en U verlochend! Het behoeft niet dac
wy, cm U te verlochenen, ons met Petrus in her,
Voorhof van Kaïphas bevinden: tot deeze misdaad
behoeven 'er geene geweldig-aanzoekende Dienstmaagden
, noch aandringende Ömftaandérs ons te
omringen. Neen, lydende Jezus! Vrywiliig en 'ongedwongen
verlochenen wy U , zo dikmaals wy onze
bïdorvene hartstochten den vollen teugel vieren
onze zondige lus:en involgen,en van het goede tot
O) Rom. 38 , 39.
L 5
het

170 ZEVEN EN-DERTIGSTE MEDITATIE ENZ.
het kwaade wyken. Is de Zonde eene afwyking
van U, en is deeze afwyking eene verlochening,
ach! hoe dikmaals hebben wy U dan niet verlochend!
Maar, genadige Jezus! Laar niet toe dat zulk eene
zondige trouwloosheid, en fnoode ondankbaarheid,
onze harten voortaan zoude behecrfchen ! Druk in
dezelven veelëer eene vernieuwde kloekmoedigheid
en eenen ftandvastigen yver, om U voor de gaiufche
Waereld, in weêrwil der hevigfte Vervolgingen,
openhartig te belyden ! Laat het geluk van Ü te
moogen kennen, en te belyden, het eenigst voorwerp
onzer eerzucht zyn ! Stort in ons die heilige
weetenfchap, namelyk, dat, in U te kennen, die
van den Vader tot onze verlosfinge zyt gezonden,het
eeuwige leven geleegen is. Laaten alle onze werken
met het kenmerk van ü pronken, op dat Uw Hemelfche
Vader door dezelve veiheerlykt mooge
worden, en wy derzelver loon, door de verdienden
van Uw dierbaar Bloed , in Uwe Hemel zaaien,
alwaar alle de Chooien der zalige Geesten U belyden
en loven, voor Eeuwig moogen erlangen.
A M E N .
ACHT-

LYDEN VAN JEZUS-CHRISTUS. 171
A C H T - E N - D E R T L G S T E MEDITATIE.
Luk. 22. vs. 60. 61. 62.
Ec continuo adhuc \\\o^ En aan fonds, terwyl hy
loqueme cancavit gal- 44 nog /prak,kraaide de
lus. Ercönverfus Do-#4* Haart. En de Heers
minus resptxit Pe-4|! zich omkeerende zag
trum. Et recordatus-s* Petrus aan. En Pc
est Petrus verbi Do-|^ trus wierd het woord
mini, ficut dixerat :•$!&• des Heere indachtig ,
quia priusquam gallus^ hoe hy hem gezegd had:
cantet, ter me nega eer de baan zal kraaibis.
Et egresfus foras^J jen, zult gy my drieflevit
amare. * •& maal verlochenen. En
naar buiten gaande,
** heeft hy bitterlyk ge-
.$4 weend.
ytW wat "er gefchreeven is, zegt de Leeraar der
Volken, (a) is tot onze Leeringe gefchreeven,
opdat wy door de verduldigheid, en de vertroosting^
der Schriftuuren, hoope zouden hebben. Hierom zyn
ons de werken en woorden der Geloovigen, onder
de huishoudinge van het oud Verbond, by gefchrifte
na^elaaten, tot troost en opwekkinge tot de Godvruchtigheid.
Hiertoe dienen niet minder alle de
dingen, die ons in het Evangelie, in de Brieven
der Apostelen , met één woord , in het geheele
Nieuwe Testament voorkoomen.
Onder alle voorbeelden, die het nieuw Verbond
ons oplevert, munt het voorbeeld van Petrus en
zyne verlochening , door alle de Evangelisten ,
zoo naauwkeurig aangetekend, uit, om ons tot een'
Spiegel te ftrekken, dat ook de hoogstverlichte en
(a) Rom. 15. 4.
hei-

J72 ACHT-EK DERTIGSTE MEDITATIE OP HET
hei'igfte Mannen vallen kunnen, wanneer zv te veel
op hunne eigene kra hten ireunen. Zyne bekeeringe
•wierd ons ook door hünhë perme even zorgvuldig befchreeven,
om ons te leeten.nat, wanneer wy met
Petrus gevallen mouten zyn, wy ook niet wanhoopen
moeten; maar,door de genade van God,van onzen
Zonden val,me -
hem,wederom moeten opftaan. Met
dat inzicht befchreef David ons zyne zonde, en zyne
weder-oprechtinge.om diegeenen,die met hem gevallen
waren, ook hoope te geeven, van weder uit
hunre Zonden op te liaan; en om deeze reden zegt
hy; (a' hïer'óm zal een ieder Heilige (of U bidden ,
ten bekwaamen tyde.
Met dit inzicht is het, dat wy Uwe befpiegelende
aandacht in het gezelfchap van Petrus leiden, daar
hy zyne Zonde bitterlyk befchreit. Volgt hier.de
Lesfe van den Apostel Paulus: (b) weent met den wee'
tienden, en mengt uwe traanen met de zyne. Leert
van deezen doorluchtigen Boetvaardigen. hoedanig de
gefteltenis uwer harten ook behoort te zyn. Moizes
maakt in zyne Godgewyde Gefchiedenisfen gewag
van een Waschvat, das voor de Offeraars gefchikc
was , en (c) gemaakt van de Spiegels der Vrouwen,
die aan den ingang des Tabernakels waakten. Maar,
ziet hier. in den Apostel Petrus, een Waschvac en
een'Spiegel te gelyk ; een Waschvat, door zyne traanen
, en een' Spiegel, door zyn berouw. Begeeft U
dan tot dit Waschvat,omU te zuiveren van de onreinigheid
uwer Zonden ; begeeft U tot deezen Spiegel,
niet om in denzelven'uw gelaat, maar uw hare
^e ficren,en voor den Heere aangenaam te maaken.
Vestigt hier Uwe oogen op den Apostel Petrus ,
en wendt dezelve, nna deeze befchouwinge , op l>
zclven, om fn U dezelf ie beweegingen op te wekken
die gy in Petrus befchouvvde.
Onder
(«) PfaL 3ï. 6. O) Rom. 12. 15. (O Exod. 38. ?.

LYDEN VAN JEZUS-CHRISTUS* 173
Onder andere Vraagen , die God weleer uit
een draaywind aan Job voorhield , was ook deeze:
(a) wie beeft bet verf and aan den baan gegeeven ,
Om op zynen tyd te kraaijen ? Twee dingen zyn in
den Haan aamnerkelyk. Het eerfte bedaat hier in,
dat zulk-een klein Dier, zulk-eene fchelle Item aanheft
, dat het geluid daarvan zeer verre kan gehoord
worden: het tweede is, dat het kraait op zyne bepaalde
uuren, en de tyden,juister dan een Sterrekundige,
weet aan te wyzen, en dat wel op eenen tyd,
wanneer het ander gevogelte flaapt en rust. De
Haan kraait gemeenelyk des middennachts, en by
het aanbreeken van den morgenftond, hetwelk ook
van den Heiland het (b) Haanegekraai genaamt
wordt. De Haan wierd, om zyne waakzaamheid,
by de Ouden ook in groote waarde gehouden.
Gelyk Paulus weleer zeidde : (c) God heeft het
zwakke dezer Waereld verkoor en, om de fl erken te
befchaamen ; alzo wierd Petrus, die de ftemme der
Eeuwige Waarheid, dewelke hem zynen val voorzegd
had, niet had willen gelooven, hierdoor een
zwak werktuig, door eenen onvernuftigen Vogel,
befchaamd gemaakt over zyne Zonde. God gebruikte
dan hier eenen Haan, om Petrus ter bekeeringe
op te wekken.
Meermaalen worden wy door het (lom gedierte,
in onze pligten onderweezen. Dus (d) leert de
lui'dart by de mier de wysbeid en naarftigheid: De
Os en de Ezel leert eenen ondankbaaren Gods weldaaden
erkennen; gelyk weleer de Propheet ter befchaaminge
van Israël zeidde:00Be Os kent zynen
bezitter, en de Ezel de Kribbe van zynen Heere;
maar Israël heeft my niet gekend. God zendt eenen
hartnekkigen Zondaar ter üchoole by het Gevogelte,
om
00 J^. 33. 1 36. (O Mark. 13. 3*.
CO 1 Kor. 27. cO ï >rov
' ö
' ó
' (O ifiü» 3»

174 ACHT-EN-DERTIGSTE MEDITATIE OP HET
om van hetzelve den tyd zyner Genadé te leereh
waarneemen, zeggende: (a) de Wouw hem zynen
tyd in de lucht; de Tortelduif, de Zwaluw, en de
Oijevaar, pasfen op den tyd van haare ever komfe ;
maar myn Volk heeft het recht des Heer en niet gekend.
Op gelyke wyze wierd Petrus hier, door Gods
wonderbaare Voorzienigheid , over zyne gepleegde
gruweldaad, door den Haan befrrafr
't Geheel-Al. ja de redenlooze Schepzelen-zelve,
moeten God, op zynen wenk, ten dit nfte ftaan Alle
uwe Schepzelen moeten (b U dienen, en niemand
kan uwe femme weder f aan, zong weleer Judith
in haaren Lofzang. Op zyn bevél, moet (c) een
groote Visch bereid zyn om Jonas in te fokken, en
hem ook weder op bet drooge Land uit te fpouwen.
Wanneer God niet wil dat Bataam Israël zal vervloeken,
doet Hy de Ezelinne (d) het ftomme beest
met eene menfebelyke femme fpreeken, welke hem
over zyne dwaasheid berispt, en des Propheets onverfandigbeid
verhinderde. Hier deed hy nu eenen
Haan kraaijen, om zyne voorzegginge te vervullen
op het zelfde oogenblik, waarop Petrus Hem voor
het laatst verlochende. Op dat oogenblik, waarop
hy nog beezig was met te fpreeken, viel deeze Haan j
als 't ware,met zyn gekraai, hem in de rede; want,
Lucas zegt uitdrukkelyk : (e) terfond, als by nog
fprak, kraaide de Liaan. De Evangelist Marcus,
die den Val van Petrus op het naauwkeurigsc
befchreeven heeft, en denwelken Pettus, Om de
onderlinge naauwe Verbintenis, (f) myn Zoon Markus
noemt, zegt : en terf ond kraaide de Haan
ten tweedemaale, willende hiermede te kennen geeven
, dat de voorzegginge des Heilands ten (ripften
vervult wierd. Petrus had nog ééns (g) den Haan
hoorV>
Jer. 3. 7. (V) Judith. 16. 17.
(c) Jon. 2. 1—11. (tl) 2 Pet. 2. 16. (e) Luk. 22. 60.

LYDEN VAN JEZUS-CHRISTUS. 175
hooren kraaijen, by zyne eerfte verlocheninge; maar
floeg weinig acht daarop, flopte voor desselfs gekraai
zyne ooren, en was, om met woorden van
David te fpreeken, Qa) gelyk een' dooven adder,
die zyne ooren flopt, die niet hoort de jlemme van
den Bezweerder. Niet tegenftaande dit, liet de Godlyke
Voorzienigheid hem ten tweedemaale , door
den zelfden Haan, waarfchouwen, en ter bekeeringe
roepen: dus men hier, ten opzichte van Petrus, de
woorden van Eliu wel mag gebruiken, en zeggen:
(F) Zie!dit alles doet God, tot drie reizen toe, aan
yder mensch, om hunne Zielen van V verderf te hehoeden,
en ze van het licht der levenden te laaten
hef raaien. Ja; 't en ware Gods Licht en Genade
Petrus haddenbeftraald,hy zoude ook op dit tweede
Haane-gekraai, geen acht geflaagen hebben. Dit enkel
gekraai zoude de zaake niet voldongen hebben.
Maar, toen de ftem van deezen Haan in zyne ooren
klonk, drong ook het oog van Jezus te gelyk in
de oogen van zyn harte en Ziele; want, Lucas zegt:
Cc) de Heere zich omkeerende, zag Petrus aan. De
Evangelist noemt den Heiland hier Heere, welken
naam alleen deeze éénige reize aan onzen Zaligmaaker,
in de geheele gefchiedenisfe zyns lydens, gegeeven
wordt. De reden hiervan is, omdat Jezus
Petrus hier niet aanzag als mensch, maar als God;
hem met zyne genade beftraalende.
Het is buiten alle twyffel, dat de Heiland Petrus
hier op eene geestelyke wyze aangezien , en met
zyne genade onderfteund en opgebeurd heeft; maar,
de vraage is, of Jezus met zyne lichaamelyke oogen
Petrus ook tevens aangezien heeft? Sommigen der
•eren, als Augustinus, en Leo, meenen van
neen: doch de woorden van Lukas fchynen duidelyk
mnen te'gèèven, (inzonderheid de Griekfche
(*) PfaL 57, 5,6. (b) Job. 33. 29,30. (c) Luk. 22. 61.

7-6 ACHT-EN-DERTIGSTE MEDITATIE OP HET
fche Text), dit Jezus ook met zyne lichaarrelvke
oogen, Petrus heeft aangezien. Dit kon ook zeer
ligtelyk gefchied zyn, omdat,naar alle waarfchynelykheid,
de Raad, na/3at men het doodvonnis over
Jezus geveld had, zich vaneen begeeyen, en Jezus
aan de Dienaaren overgegeeven zal hebben; dewelken
Hem dan naar de Voorzaale,alwaar zy(/z) een vuur
van kooien hadden , hebben geleid ; hetwelk ook
nog duidelyker blykt, omdat Lukas zegt: Qb) als
het dag geworden was, zyn de Ouderlingen des volks,
de Overpriesters ,en de Schriftgeleerden vergaderd,
en zy hebben Hem in hunnen raad geleid; zodat Hy
dan, zolang de Raad gefcheiden bleef, daar huiten
was geweest. Dus kan men ligtelyk begrypen, hoe
Jezus, die in 't zelfde Vertrek met Petrus was, zich
omkeerende, hem heeft konnen aanzien.
De Heiland wilde Petrus hier niet aanfpreeken,
om hem in geen grooter gevaar en lyden te Horten;
maar, Hy leerde Petrus hier met zyne oogen, hetgeene
mondelings op geene gevoegzaame wyze gefchiedeh
kon. Jezus zag dan Petrus uiterlyk aan, en trof innerlyk
zyn harte door zyne genade, waardoor hy
ook de voorzegginge van zynen Heer en Meester,
indachtig wierd , die hem , zo even gezegd had : (c)
eer de Haan tweemaal gekraaid zal hebben , zult
gy my driemaal verlochenen. Deeze waarheid vond
hy nu, als met groote leesbaare letteren, in zyn geheugen
geprent; hy zag nu klaar zyne Zonde, die'
hy tegen Jezus, zynen Heere en Zaligmaaker, dent
Zoone Gods, begaan had; hy begreep toen te recht,
(d) dat het kwaad en bitter was, den Heere zynen
God verlaaten te hebben., Een gantfche ttroom van
angst en droefheid, overfteipie zyne Ziele, hy werd
inwendig met eene heilige fchaamte getroffen; maar,
opdat hy niet in de droefheid verzinken, noch, als
Kam
f» Tcan. 18. 18. (f) Lpk. 12. 66.
{c) AJaik, 14. 30. (d) Jereni, 2, 19.

LYDEN VAN JEZUS-CHRISTUS. 177
Kaïn en Judas, in den afgrond van wanhoop neder-
Horten zou, maakte ook de Geest van genade hem
de woorden des Heilands indachtig : (a) Ik heb
voor u gebeden, opdat uw geloof niet bezwyke , te
weeten, voor altoos en eeuwig, en gy, wanneer
gy bekeerd zult zyn door eene waare boetvaardigheid,
en wederom herfteld in den Genadeftaat,waaruit
gy, door verlochening, meinedigheid en vervloekinge
gevallen waart, alsdan verfterkt uwe broederen.
Deeze woorden van onzen Heiland hebben Petrus
tot een groot iteunzel geftrekt, en hem eene vaste
hoope, ja zekerheid, ingeboezemd, dat zyne Zonden
zouden vergeeven worden. Ten blyke daarvan,
zeidde de Engel aan de Vrouwen by het graf van
Christus: (£) gaat heenen; zegt zyne Leerlingen en
Petrus. Hierom vertoonde zich de Heiland zelfs,
naa zyne Verryzenisfe, het eerfte aan Petrus,gelyk
blykt uit de woorden die de vergaderde Leerlingen
tot de Emmaus-gangers fpraken: (c) de Heere is
waarlyk verreezen, en aan Simon verfcheenen.
Petrus was dan nu, uit zynen Zondenflaap wakker -
geworden zynde,overtuigd van de affcbuwelykheid
zyner Zonde; hy flelde hierom zyne bekeering niet
langer uit ; het ruime Paleis van Kaïphas wierd
hem te eng, en te benaauwd; hy kan daar niet langer
vertoeven ; des Lukas van hem getuigt: fd) en
Petrus naar buiten gaande, beeft bitterlyk geweend.-
Ten bewyze zyner bekeringe, verliet hy dien Godloozen
hoop, tusfchen welken hy zo fchandelyk
gevallen was; hy verlaat deeze gevaarlyke plaatfe,
alwaar zyne Ziel zulk-eene Schipbreuk had geledén,
hy gaat dan naar buiten, om in eenzaamheid zynen
bedroefden boezem te ontlasten, en weent bitterlyk.
Hy, die zo-even zulk-een Krygsheld was, en.
eene gantfche Bende Soldaaten met het (e) Zwaard
durf-
(a) Luk. 21. 32. (b) Mark. 16, 7. f» Luk. 24. 34.
\d) Luk 22, 62. (ej Joan. 18. 10.
II. DEE u M

178 ACHT-EN-DERTIGSTE MEDITATIE OP HET
durfde te keer gaan, weent hier als een Kind. Dé
traanen van kloekmoedige Mannen zyn onwraakbaare
getuigen van het drukkend gewigt dat hunne
harten perst. Het hart van Petrus, dat hoogmoedig
hart, zwom hier in traanen, en was geheel
en al vernederd en veranderd. Deeze verandering
was,om met David te fpreeken , (a) van de rechter,
hand des Allerhoogfen Hier wierd het Mirakel van
Moizes in Petrus volbragt. Hier vloeide (U) water
uit de Steenrotze. Deeze Rots, Petrus, gaf nu water
van zich, of fchoon hy niet met de roede van
Moizes, maar enkel met een liefderyk aanzien van
den Heere Jezus was geflagen, en getroffen. Petrus
weent dan hier, om dat hy zich zo gruwelyk tegen
zynen God en Zaligmaaker vergreepen had. Dit
vervulde het binnenfte van zyn hart met berouw,
fcbaamte en leedweezen.
Het is wel waar; alle traanen zyn niet prysbaar,
en alle droef heidis niet goed. De droef heid, waaruit
het weenen voortkoomt, kan wel eene (c) droefheid
deezer Waereld zyn, en die den dood werkt. Zy
kan ontdaan uit verdriet, omdat men zyne Zinnelykheden
en lusten niet voldoen kan ; gelyk (d) de
kinderen van Israël zaten,en weenden, toen zy geen
vleesch in de woestyne te eeten kreegen. Daarenboven
kan iemand bedroefd weezen, en weenen uit list
en bedrog; en op deeze wyze {/) ftortte de huisvrouw
van Samfon traanen. De droefheid kan ook
haaren oorfprong hebben uiteen opgewekt gemoedalléén,
gelyk (ƒ') alle bet volk, wanneer Esdras de
wet voorleesde, weende, als zy de woorden van de
wet hoorden. De Godloozen zyn ook wel eens bedroeft,
en nonen traanen van wanhoop, gelyk Kaïn,
Achitophèl en Judas. Daar zyn ook traanen van
vals-
O) PfeU 76. li. f» Nura. 20. 8—11. ( c) 2Kor. 7. 10.
00 Nuin. 11. 4. (O Jud. 14. 16. CO Esdr. 8. 9.

LTDEN VAN JEZUS-CHRISTUS. 179
valsheid en verraderye ; alzo (a) [tapte Ismabèl,
Nathanias Zoon,al weenende voort, om onder dien
fchyn Anderen te vermoorden. Gods kinderen-zelve
fchreijen juist niet altoos over hunne Zonden; maar
om andere oorzaaken; aldus' weende (b) Abraham
over den Dood van Sara; over (c) Abner weende
David, op zyn graf', en (d) Maria beweende den
Dood van haaren Broeder (e) Lazarus, Edoch, boe
verfcheiden ook de oorzaaken zyn, die der menfchen
kinderen tot droefheid beweegen, en traanen doen
Horten, 'er zyn echter ook traanen die uit den haat
der Zonden, en het innerlyk berouw van God vertoornd
te hebben , gebooren worden , en zulk (ƒ) kermen
en weenen koomt in ons voort van den Geest
der genade en gebeden, gelyk de Propheet Zacharias
getuigt. Zodanig waren de traanen van Petrus,
daar hy bitterlyk weende , omdat hy eenen zoo
barmhartigen God beledigd, en zich de liefelyke gemeenfchap
van zynen Zaligmaaker onwaardig gemaakt
had. Zyne traanen ontftonden uit eene droefheid,
die naar God was, en (g) eene befendige boetvaardigheid
ter Zaligheid in bem uitwerkte.
Wy hebben dan nu gezien , hoe Petrus in zynen
Zonde-ftaat niet bleef liggen, maar, door de genade
Gods, van zynen droevigen val wederom opftond;
hoe hy de bekeeringe niet uitftelde; maar, op het
eerfte gevoel zyner misdaad, uitging, en, vol van
berouw, zyne Zonde beweende. Gelukkig dan die
met Petrus gevallen, en met hem wederom opgereezen
zyt! Maar; helaas I hoe weinigen , die met Petrus
tot een' heiligen inkeer koomen!Tot ons zou wel
moogen gezegt worden, hetgeene de Propheet den
Kinderen van Israël fmaadelyk verweet, zeggende:
(b~) Zal hy, die valt, niet weder 'opflaan ?En die afge-
00 Jer. 41. 6. (O Gsn, 23, 2. (Y) 2 Reg. 3. 32.
00 Joan. 11. 33. (O Zach. 12. 10. (ƒ) zKcr..?. ia.
-Q0 Jer. 8. 4. 00 — 5.
M 2

i8o ACHT-EN-DERTIGSTE MEDITATIE OP HET
gedwaald is, zal die niet wederkeeren ? Waaróm is
dit Folk afgekeerd met eene hardnekkige afgekeerdbeid'izy
hebben niet willen wederkeeren: (a) Ik heb
'er op gelet, en naar geluisterd; daar is niemand
die over zyne Zonde boete doet, zeggende: wat heb
ik gedaan'. Een ieder fielt dit werk uit; (b) het
vleesch begeert tegen den Geest, en is oorzaak, dat
wy onze bekeeringe en boetvaardigheid uitftellen.
De wyze Sirachs-zoon,mooge ons opwekken,
en zeggen; (c) Vertoef'niet u-zeluen tot den Heere
te bekeer en; noch flel het niet uit, van dag tot dag;
men vleit zich niettemin met die bedriegelyke gedachten
, dat men dit gewigtig werk in den ouderdom,
wanneer de dood naby is, 't best zal kunnen
verrichten God behoede ons, dat zulke gevaarlyke
gedachten by ons plaats zoude hebben! Het is ons
bewust, hoe het met den onheiligen Efau gefteid
was, die, (d) als hy den zegen begeerde te beërven,
verfooten wierd, omdat hy het berouw te laat plaatfe
gaf. Op gelyke wyze wierden de (e) dwaaze
Maagden, welke te laat om Olie uitgingen, buiten
de deure ge floot en.
Het berouw, zal het Gode welbehaagelyk weezen
, moet vaardig zyn, en kort op de Zonde volgen.
Hiertoe verpligc ons zelfs de Natuur van het
kwaad, hetwelk met 'er tyd wortelen fchiet, en , door
de gewoonte, tot eene hebbelykheid wordt. Het is,
immers, niet waarfchynelyk, dat een mensch , die
door eene zondige gewoonte, in de Zonde verhard is,
zich op den tydltip des Doods oprechtelyk bekeeren
zal: Hierom zeidde de Prediker: (f) de bedorvene
menfchen zyn bezwaarlyk te bekeeren. Valt het
den mensch moeilyk de Zonden uitteroeijen, wanneer
zy nognauwlyks begaan zyn, welk-eene moeite
zal het dan kosten wanneer het kwaad diep ingeworteld
(a) Jer. 8. 6. (b) Cal. 5. 17. (c) Eccl. 5. 8.
{/) Heb. 12. 16,17. (/) Mat. 25.10. (ƒ) Eccl. 1. i5 t

LYDEN VAN JEZUS-CHRISTUS. 181
teldisPDat een Zondaar, wien het zondigen tot eene
tweede Natuur geworden is, zich fchielyk zoude
bekeeren, wordt van God-zelv' als een wonderwerk
aangezien: hierom zegt God, door den mond van
Jeremias: (a) Indien een Moriaan zyn vel, of een
luipaard zyne gefpikkelde huid kan veranderen, dan
zult gy ook het goede kunnen doen , die geleerd hebt
kwaad te doen.
Hiertoe verpligtonsook de enkele gedachten de*
Doods, wiens uur ons ten eenemaal onbekend is, (b)
Daarom zeidde de Heiland: JVeest gy ook bereid,
want de Zoone des menfchen zal koomen, op eene uure,
die gy niet en weet. Men zegent zich • zeiven met
de hoope van een lang leven, van eenen hoogen
ouderdom; maar, wie heeft ons hiervan verzekerd?
Immers,ons leven is kort;wy konnen geen oogenblik
op hetzelve ftaat maaken : vjatistochuw leven?
vraagt de Apostel Jakobus, (c) V is een damp, die
voor een weinig tyds gezien wordt,en daarnaa verdwynt.
Hoeveelen hebben wy 'er niet gekend ,
die, daar zy zich een lang leven beloofden, op het
fchielykscen onverwachtst ftierven?Op hetTooneel
der Waereld fpeelen fommigen langer-, en fommigen
korter Rollen. Veelen hebben eenen fchoonen en
helderen morgenftond, maar nimmer den avondftond
aanfehouwd , gelyk die van (d)Sodoma en Gomorra.
Veelen hebben de Zonne op den avond zien ondergaan
, over dewelken dezelve in den morgenftond
nimmer is opgereezen, gelyk de (V) de ryke man,
wiens Ziel in den nacht wierd afgeëischt. Alle oogenblikken
ftaat de mensch bloot aan het gevaar van
te fterven; immers,het zy wy t'huis, het zy wy op
het open Veld zyn ; toevallige ongelukken verzeilen
fteeds onze fchreeden. Bevinden wy ons op de wateren
;
(

182 ACHT-EN-DERTIGSTE MEDITATIE OP HET
teren ; ieder golf kan ons een bode des doods zyn
In veelen worden de woorden van Job bewaarheidt:
(a) Zy [lierven [chielyk. Ja; men meent dikwerf
dac de dood verre af is, wanneer hy dikmaals zeer
Daby is. Toen Agag meende dat(£)

LYDEN VAN JEZUS-CHRISTUS. 183
traanen van een oprecht en waaragtig berouw; hierom
zegt David: (a) een bedrukte Geest is voor God
eene Offerande, een vermorzeld en verootmoedigd
hart zult gy, ó God.' niet ver fmaaden. De traanen
doen ons over den onverwinnelyken Erfvyand zegevieren,
en ontwapenen den God der wraake. De
traanen zyn als een'tweeden Doop, waarin alle onze
Zonden worden afgewasfchen: zy zyn als de roode
Zee, waarin Pharao en zyn Heir verdronk; als de
wateren van de Jordaan, waarïn wy van onze Geestelyke
Melaatsheid gereinigd worden; zy zyn als de
(b) Schaapspoel van Bethfaïda, waarïn allen, die 'er
zich in dompelen, al waren zy acht-en-dertig jaaren
lam en geraakt geweest, van hunne Zonden
herfielt worden.
De boetvaardigheid van Petrus boezemt den ellendigften
en grootften Zondaars hoope in, immers,
nimmer was 'er een zwaarer misfiag dan de zyne.
Zyn misdaad was zo groot, als buitenfpoorig;en,
niettemin, wierd hy, op het eerfte berouw, op de
eerfte traanen die hy ftortte, in genade aangenomen,
eninzyne voorige waardigheid en ampts-bedieninge
wederom herfteld: Zoveel te heuchelyker is het
voorbeeld van Petrus, voor alle verfchrikte en gewonde
Geweetens, wanneer men overweegt, dat de
Heiland, na zyne Verryzenisfe, Petrus nooit zynen
zwaaren val heeft voorgeworpen ; Hy heeft alles
vergeeven en vergeeten. Deeze Menschlievendheid
zult gy, ö Zondaar! ook genieten, by Uwe bekeeringe
; uwe voorige fchandelyke en verfchrikkelyke
overtreedingen zal God niet meer gedenken; Hy zal
aan ons zyne belofte vervullen : (c) indien een Godlooze
boete doet over alle de Zonden, die hy gedaan
heeft; alle de boosheden, die hy bedreven heeft, zal
ik niet meer gedenken. De traanen, die wy itorten,
zul-
(d) Pfal. 50. 20. (è) Joan. 5, 25.
CO Ezech. 18. 21,22.
M 4

184 ACHT • EN • DERTIGSTE MEDITATIE OP HET
zullen onze Zonden , die in Gods register opgefchreeven
zyn, uitwisfcben. God bewaart de traanen
der oprecht-Bekeerden als in eene fleste,als iets kostelyks,
en voor Hem aangenaam; Dit deed David
uitroepen: (a) Gy hebt myne traanen gefield voor
uw aanfchyn. De traanen dringen met geweld
door tot in de ooren van God. Gelyk een Zuigeling,
door zyn geween, de Borflen van zyne Moeder
tot zich trekt, alzo beweegen onze heete traanen
God ook tot barmhartigheid: Zy moogen op de aarde
nederftorten, echter vallen ze in den fchoot van
God. Watervloeden loopen gemeenlyk van boven
naar beneden; maar een traanen vloed van beneden
naar boven. Het is met de boetvaardige traanen als
met de traanen der Weduwe geleegen, van welke
Sirach zegt: (b) loopen de traanen niet op haare
wangen neder? evenwel, van de wangen klimmen
zy hemelwaart op voor Gods Throon Wy worden
met traanen gebooren, met traanen zullen wy derven
,• en zouden wy dan zonder traanen leeven ?
Ach Haat ons dan over onze Zonden , die wy dagelyks
pleegen, niet ongevoelig zyn; laaten wy, met den
boetvaardigen David, fteeds kunnen zeggen; (c) Myne
traanen zyn my tot fpyze dag' en nacht 1
. Wanneer
wy ons alzo gedraagen, zal God ons ook in genade
aanzien, en onze droefheid in blydfchap veranderen
; Hy zal Vreugde - olie aan onze treurigheid geeven,
en een heerlyk gewaad over onzen bedrukten
Geest fpreiden; en dan zal de Godfpraak van
David in ons vervuld worden: (d) die met traanen
zaaijen, zullen met vreugde maaijen. Amen.
G E B E D .
ó Liefderyke Jezus! Hoe liefelyk fpreiden de
r» Pfal. 55. 9. . (£) Eccl. 35. 18, io,
ic) Pfal. 41. 4. {d) l 3 5. 5,
Itraa

LYDEN VAN JEZUS-CHRISTUS. 185"
{traalen Uwer barmhartigheid zich op het TreurtooneelUws
lydens uit! Hoe doet Gy ons de diepte
Uwer barmhartigheid, in den val van Petrus, pylen!
Daar Uwe rechtvaardigheid eene billyke Straföeffening
eischte,ademde Uwe meedoogendheid niets
dan liefde,en vergifFenisfe. Hebt Gy den fchroomelyken
Val van Petrus willen toelaaten, opdat deeze
Val tot eene oprechtinge en opbeuringe Uwer Zondaaren
zoude ftrekken; hoe aanbiddelyk zyn dan, ö
Liefderyke God! Uwe Oordeelen. Wy aanbidden
dezelve; terwyl zy ons tevens doen fchroomen en
vreezen Immers, vallen Uwe Rechtvaardigen zelfs
zevenmaal daags, wie zal dan, ö genadige Jezus!
het getal onzer overtreedingen optellen ? Uw Petrus
herftelde zynen driemaaligen Val door eenen
vloed van onöphoudelyke boet - traanen ;welk-eene
Zee van traanen eischt dan Uwe rechtvaardigheid
niet, om het getal onzer Schulden uit te wisfchen!
Maar, helaas! Schoon wy, met den boetvaardigen David
, moeten uitroepen : Onze Ongerechtigheden zyn
boven ons hoofd gewasfen, en gelyk een" zwaar en last
zyn ze ons te zwaar geworden, echter kan het gevoel
en de bewustheid dier Zonden, ons nauwelyks
eene enkele traan ten oogen uitpersten. Wy hebben
U meer dan driemaalen verlochend, en, ach! waar
zyn onze traanen ? Daar de Val van Petrus ons den
weg ter bekeeringe af baakend, fchynt affchuuwons
van deezen weg afcekeeren. Maar , barmhartige
Jezus! zal wanhoop ons beheerfchen"? Neen: het
voorbeeld van Petrus bant deeze misdaad verre van
ons. Vormde Uw oog de oogen van Petrus tot
twee Traanen-bronnen ,ach! zie dan ook , uit uwen
hoogen Hemel, niet op onze zonden,maar op ons,
Uwe Zondaaren, met dat zelfde oog, met dat jiefelyk
oog Uwer Genade neder;en onze harten zul.
len zich in boetvaardigheid ontfluiten; terwyl onze
oogen in traanen zullen wechfmelten. Laat dan, ö
alziende Jezus! zo dikwerf zwakheid ons doet ftrui-
M 5 kelen,

186 ACHT-EN-DERTIGSTE MEDITATIE ENZ.
kelen,Uw oog onze oprichting zyn!Ban ons, door
deszelfs krachtdaadig vermoogen, uit het verleidend
gezelfchap der aanzoekende Waereldlingen, en wy
zullen met Uwen fchreijenden Petrus naar buiten
gaan , om, in eene zalige eenzaamheid, onzen Val,
onze Zonden, en onze ongerechtigheden, bitterlyk
te beweenen. Om deeze traanen ftortte Gy , ö
lydende Jezus! de Uwe. Welaan ! laaten de onze
dan fteeds vloeijen; laaten ze U heilig zyn, gelyk
ze Uwe Engelen tot vreugde verftrekken! Dan zullen
zy ons , terwyl wy nog op Aarde zyn, reeds in
den Hemel doen wandelen, en eenen Voorfmaak
doen proeven van Uw Hemelsch Koningryk, alwaar
onze Traanen - beeken zich in de eindelooze Zee
Uwer eeuwigduurende blydfchap en wellust, voor
Eeuwig, verliezen zullen.
A M E N .
NEGEN-

LYDEN VAN JEZUS-CHRISTUS. 187
NEGEN-EN DERTIGSTE MEDITATIE.
Joh. 18: vs. 19,20.
Pontifex ergo interro-^Zte Hoogepriester ondergavit
Jefum de disci-44 vraagde Jezus dan ,
pulis fuis, et de Doc-^* aangaandezyneLeertrina
ejus. Respondit.g-4 lingen, en zyne Lee*
ei Jefus: ego palam** re. Jezus antwoordde
locutus fum mundo:^.§. hem : ik heb openlyk
ego femper docui in*|£ voor alle de Waereld
Synagoga, et in tem-4.$. gefprooken: ik heb alplo,
quo omnes Ju-^* tyd geleerd in de Sydaei
conveniunt, et in nagoge en in den Temocculto
locutus fum pel, daar alle de Joonihil.
den vergaderen , en
%% ' in
* verborgen heb ik
niets gefprooken.
r^Fó beminnelyk is de Deugd, dat zelfs de Godf
j loosten voor dezelve achting hebben, en haaren
naam beminnen, (d) Achab, die verkoft was, om
kwaad te doen voor 'f aangezicht des Heeren, wilde
echter eene fchoone fchyn geeven aan zyne roverye,
laatende door zyne Vrouwe Jéfabèl,onder het masker
van gerechtigheid, den onnozelen Naboth fteenigen.
Daar is geen fchelmfluk zo groot, dat de
Boozen niet met een fchoon vernis zoeken te beftryken;
zy willen de Zonde voor iets goeds en eerlyks
aan de Waereld verkoopen. Het is in hunne Natuure
als ingefchaapen, dat zy hunne boosheid onder
het dekkleed van rechten billykheid gaarne bewimpelen,
Zoo zal iemand, die zynen Naasten door rechtsgedingen
voor de Rechtbanken vervolgt,betuigen,
dat
O) 3. Reg.; 21. 35,

i88 NEGEN «EN-DERTIGSTE MEDITATIE OP HET
dat hy niets zoekt dan dat recht en eerlyk is, en
zich veekyds rechtvaardigen,onder het mom-aangezicht
van deezen zet-regel: die zyn recht vervolgt, doet
niemand ongelyk;en echter gebruikt hy eene fnoode
arglistigheid, en bedrog, om zynen Naasten hem ter
prooije te doen worden. Dewyl de Boozen van de beminnelykheid
der deugd overtuigd zyn, kunnen zy
dezelve in anderen niet aanzien dan met nydige oogen;
waarom zy dan ook altoos'er op toeleggen, om
aan de deugd der Goeden, de gedaante van kwaad
aan te wryven; hierom zeidde de wyze Sirach van
den Godloozen: (a) hy is 'er bedekielyk op uit, om
goed in kwaad te veranderen, en op de uitgeleezenfle
daaden zal hy eene kladde leggen.
Ziet dit klaar, in de Godlooze Vierfchaar der
Overpriesteren , Schriftgeleerden, Pharizéën en Ouderlingen
, die hier tegen Jezus vergaderd zyn. Nadat
zy den onnozelen Heiland, door eenen doodelyken
haat, hadden vervolgd, ja onfchuldig het doodvonnis
tegen Hem hadden uitgefprooken,geeven zy
aan deeze allergruwelykfredaad eene glimp van rechr,
en eene gedaante van billy ke rechtspleegingc;haalende
aldus over zich het Wee ! door Ifaïas uitgefprooken :
(¥)Wee ! u-lieden, die het kwaade goed noemt, en het
goede kwaad, die aan de duisternis den naam geeft
van licht, en aan het licht den naam van duisternis,
die \t hittere voor zoet opgeeft, en het zoete voor hitter.
Onder fchyn van recht, zoekt de Godlooze Kaïphas,
door zyne ondervraaging naar Jezus Leerlingen
en Leere, Hem voor eenen Oproermaaker en
Ketter te doen doorgaan, en Hem dus gewis ter
dood te brengen.
Annas had dan den Zaligmaaker gebonden tot (V)
Kaïphas den Hoogepriester gezonden. De Heiland
was dan gebonden tot de deure van de Zaale des
Hoogepriesters gebragt; terwyl intusfchen de Raadshee-
00 Eccl. ii. 33. 00 If
«' 5-10. CO Joan. 18. 34,

LYDEN VAN JEZUS-CHRISTUS.
heeren hunne plaatfen, elk naar zynen rang, na]
men, aangezien hec eene zaak was die den Godsdienst
betrof. De Hoogepriester bekleedde de eer-?
fte zitplaatfe, om, als de voornaamfte Voorltander
der Ceremoniële Wet, het woord te voeren ,en den
Heiland te ondervraagen. Hy zoude nu zyne eigene
voorzegginge, die hy onweetende, en niet uit zichzelven
gefprooken had, namelyk: (a) datjezus zoude
perven, voltrekken ; zodat 'er voor onzen Heiland
niets anders te wachten was dan de Dood, waarvan het
vonnis reeds geveld was eer Hy gevangen of verhoord
wierd. De Heiland wierd dan binnen geleid
voor den grooten Raad. De haat blaakt den Hoogepriester
een oogen uit; zyn gelaat,om de woorden
van den wyzen Sirach te ontkenen, begint te veranderen
; hy (b) ziet zo donker als een' Beer; zodat
de Heiland hierover den Hoogepriester, met
Job, hadde moogen uitroepen : (c) hy heeft alle zyne
verwoedheid tegen my ingefpannen ; al dreigende
heeft hy op zyne tanden tegens my geknarst: myn
vyand heeft my met fchrikkelyke oogen bekeeken.
God had aan a\\e(d) Rechters en Amptlieden bevolen
, dat zy het volk zouden vonnisfen naar de
Gerechtigheid;maar,niets minder dan Gerechtighed
was'er in deezen Raad te vinden. Echter, om eenige
fchyn van Gerechtigheid te geeven, wilde de Hoogepriester
Jezus ondervraagen. Naar oogenfehyn
wilde.hy alles nauwkeurig onderzoeken, en dan, naar
bevindinge van zaaken, gerechtelyk oordeelen; maar,
zyn inzicht, intusfehen, was niets anders dan den Heiland
door vraagen te verftrikken, en iets te vinden,
opdat Pilatus Hem ter dood mogte brengen; even
gelyk zy te vooren (e) Hem waarnamen, en hefpieders
uitzonden, die zich zouden veinzen rechtvaardig
te zyn; opdat zy Hem in zyne woorden zouden
Ca) Joan. 11.51. (è) Eccl. 25. 24. CO Job, 16. 10.
CO Deut, 16. 18. CO Luk. 20. 20.

ioa NEGEN-EN-DERTIGSTE MEDITATIE OP IIET
den vangen, en Hem aan de Overheid en aan de magt
van den Landvoogd mogten overleeveren.
All' wie den Heiland had zien gevangen neemen ,
Zoude gedacht hebben, dat hy de grootlre roover en
O) moordenaar was geweest; gelyk de Heiland zich
daarover ook beklaagde. Geen mensch zoude uit
zulk-eenen handel zich anders verbeeld hebben,dan
dac de Heiland zich zwaarlyk tegen de Wetten moeste
misgreepen hebben; maar, deeze hemeltergende onrechtvaardigheid
wierd alléén voor den Heiland bewaard,
die, tegen alle rechten, wetten, gewoontens
en billykheid, gevangen en gebonden wierd. Toen
men hadde moeten bewyzen dat Hy, om zyne gepleegde
boosheden, een Man des doods was, toen
begon de Hoogepriester eerst by zich zeiven te beraamen
wat 'er tot zynen last konden (trekken, en
nam hier het ampt waar van Rechter, van Aanklaager,
en Getuigen te gelyk. (jb) Hy ondervraagde
Hem dan van zyne Leerlingen, en van zyne Leere.
De Hoogepriester begon dan eerst het onderzoek
te doen over zyne Leerlingen ; over zyne 12 Apostelen
, als ook over (c) de twee-en-zeventig anderen,
die Hy twee en twee vóór zich afzond malle Steden
en plaatfen, daar Hy zoude koomen, alsmede over
dien grooten aanhang dien Hy zich verwierf in de
woestyne, toen Hem éénmaal (d) omtrent vier-duizend,
en eene andermaal (e) omtrent vyf auizendmannen
volgden. Hy zal, waarfchynelyk, naar hunne naamen
gevraagd, en het inzichtvan eenen zo grooten aan
hang onderzocht hebben. Mogelyk behelsden deeze,
of dergelyke woorden, den inhoud van zyne aanfpraak.
Wy zyn op het klaarfte overtuigd, dat Gy
U (ƒ) twaalf mannen hebt verkooren ^denwelken
gy den naam van Apostelen geeft, en die gy flelkn
wilt
(«) Mat. aó. 55. (è) Joan. 18. 19. (c) Luk. 10. 1.
{d) Mark. 3. 9. (O Joan. 6. 10. (Jj Luk. 6. 13.

LYDEN VAN JEZUS-CHRISTUS. 191
wilt tegen onze (a~) twaalf Patriarchen, om de Wet
van Moizes't onderfte boven te werpen.Uwe twee enzeventig
Leerlingen fchynen wel de plaatfe te zullen
inneemen van onzen Raad of Sanhedrin, die óók uit
zoveele Leden bellaat. De Rest van uwen oproerigen
Aanhang heeft U al (b) Koning willen maaken: Ja, federt
hoe weinige dagen is het gefchied, dat gy U in die
hoedanigheid vertoond hebt; en dat gy U hebt laaten
inhaalen in de Ryks-Hoofdftad, onder het gejuich van
Lof- en welkomst-Gezangen, en het geroep: (c) Gezégend
zy de Koning die daar koomt! Hofanna denZoona
van David! Blykt hier niet uit, dat gy niets anders dan
wederfpannigheid en oproer ten doel hebt ? Doch,gely
k het met (d) eenen zekeren Theodas, denwelken een
getal van omtrent vier-honderd mannen aanhing,en
eenen Judas de Galiléër, die een deel des volks naarzich
trok, die beiden zyn omgekoomen, verging:alzo
zal het ook met U afloopen; want, reeds is 'er al één,
met naame Judas, een Verraader van U geworden: de
ftoutmoediglle, die mynen Dienaar heeft gewond, en
zich tegen de hooge magt en het recht heeft verweerd,
heeft met den overigen hoop reeds de vlugt genoomen.
Maar, dewyl dit meer Pilatus, dan den Hoogepriester
betrof, wiens pligt het enkel was, acht te geeven op
de leere, en, door dwang, het Volk in toom te houden,
opdat het Volk door geene verdervelyke dwaalingen
mogte verleid worden: gelyk blykt in het boek
Deuteronomium 13C. en by den Propheet Jeremias,
alwaar aan den Hoogepriester Sophonias gezegt
wordt: (e) de Heere heeft Utot Priester aangefield inde
plaatfe van Jojadas, opdat gy in V huis des Heeren't
gebied zoud hebben over alle menfchen, die door
een waarzeggenden Geest gedreeven worden, en zoo
profeteer en; om hen in 't ftuitblok en in den Kerker te
zetten: alzo ondervraagde de Hoogepriester,uit kracht
van zodanig-een recht, den Heiland ook wegens zyne
Lee-
(a) Aftor.7. 8. (è) Joan, 6. 15. Cc) Luk. 19. 38.
—— Matth.ai.9. (J) Aftor.5. 36,37. (e) Jer. 29. atf.

ip2 NEGEN-EN-VEERTIGSTE MEDITATIE OP HKT
Leere. Hy vraagde hem, door welke magt Hy leerde
en wie hem deeze magt gegeeven had; even gelyk
men hem nog eens vraagde, toen Hy (a) in denTeinpel
leerde, toen de Overpriesters en de Ouderlingen
des Volks zeidden: door wat magt doetgy deeze dingen*
env.ie heeft Udeze magt gegeeven?Hy"zal voornamelyk
onderzocht hebben, wat Hy geleerd had, gelyk
men uit her antwoord van Jezus ook kanafneemen. Hy
hieid hem voor, hoe Hy op de bergen en in de woestyne
zyne Leere verkondigde, de Wet van Moizes op
eenegantsch nieuwe wyze verklaarde;waarui- genoegzaam
bleek, dat Hyeen Bedrieger, Verleider, en Ketter
zyn moest, die anders leerde dan de Leer der
Vaderen, en de overleveringen der Ouden, medebragten;
ja , hy zal den Heiland opgedrongen hebben
hetgeene Amafias den Propheet (£) Amos ten laste
leide, namelyk, dat Hy tegen den Joodfchen Raad was
opgefaan, en verraderyèn tegen denzelven had

LYDEN VAN JEZUS-CHRISTUS. 193
twer de gefchillen van de Joodfche leeringen en wet,
voegde hy by de kettery de befchuldiging van oproer;
deeze misdaad, wisten zy, zou de Stadhouder
nietongeftraftlaaten voorbygaan,aangezien Pilatus,
op eenen anderen tyd, het bloed der oproerige (ö)
Galiléè'rs met hunne offerande gemengd had.
Hier had men Kaïphas wel moogen te gemoet
voeren ,'t geene Paulus zegt: (£) gy zyt niet te verontschuldigen
, ó Mensch, wie gy zyt, die oordeelt:
want, doordien gy een' ander' oordeelt, zo veroordeelt
gy u-zelveiii, dewyl gy dezelve dingen doet, dié
gy veroordeelt. Daarmede zy den Heiland befchuldigden,
daaraan waren zy het meest onderworpen;
immers, nooit was'er oproeriger volk dan de Jooden,
gelyk by Jofephus den Joodfchen Historiefchryver, in
verfcheidene voorbeelden * gezien wordt; Wy hebben
reeds in deze Meditatie eenen Theodas en Judas,
en oproerige Galiléè'rs befehouwd; met gruwelyke
dwalingen waren zy bezet, en verdeeld in verfcheidene
Sekten. Men vond onder hen Pharizéën , Esfeenen,
Herodiaanen, Zelotes, en Saducéën. Van deeze
laatfie Sekte was Kaïphas het hoofd, zynde de allerërgfle
Sekte van alle; dewyl zy zeggen, (c) dat 'er
geen verryzenis, noch Engel, noch Geest is. 6! Godlooze
Vierfchaar, wiens gedrag by God om wraake
roept!Zy bekladden den Heiland met het vuil,waarmede
zy zelve befmet zyn. Zy wilden datgeene den
Heiland ten laste leggen, waarvan hunne eigene harten
zwanger waren; zy verwachtten immers eénen
Mesfias, die het volk zou verlosfen, met krachtige
wapenen, van alle dienstbaarheid, en onderwerpinge
aan eenig ander'Vorst of Keizer;ja,nog op deezen
dag is het de hoop der Jooden, dat de nooit meef
te koomene Mesnas (d) het Ryke van Ifraël zal her-
{lellen.
De
00 Luk. 13. 1. (O Rom. 2. 1.
(O Aftor. 23. 8. 00 Aft. 1. 6.
II. DEEL. N

104 NEGEN-EN-DERTIGSTE MEDITATIE OP HET
De Heiland dan zoo listig aangevallen, en met
de fnoodfte misdaaden befchuldjgd zynde , achtte
zich verpligt, om wegens zyne Leere te antwoorden
, om ons dus te leeren, dat wy f» altyd bereid
moeten zyn tot verantwoording by y der-een, die ons
reden afëiscbt van onze daaden. Doch, het is merkwaardig,
dat de Heere Jezus het eerfte deel van het
onderzoek, hetwelk zyne Leerlingen betrof, met
flilzwygen voorby gaat. De waarfchynelyke reden
hiervan is, dat, daar Hy niet veel goeds van hen
konde getuigen , Hy daarom liever wilde zwygen ;
want,Judas had Hem verraaden,Petrus zoude Hem
welhaasi verlochenen ; de overigen waren onftandvastigen,ontrouwen,
die allen Hem verlaaten hadden.
De liefde , zegt Salomon , (b) bedekt alle gebreken
, en deeze liefde deed Jezus ook deeze vraage
ongemerkt voorby gaan. Daarenboven zoude Hy
zich tegen de befchuldiging van oproer, ten bekwaamer
tyd, voor Pilatus verantwoorden, dien dit ftuk
byzonder aanging.
De Heiland dan, zullende zich zuiveren van Kettery
, zyne Leere aangewreeven, verklaart zich zo
zeer niet over zyne Leere , dan over de wyze, op
welke Hy dezelve had verkondigd. Gantsch anders
gedroeg zich de Heiland jegens (c) Nikodémus,
die tot Jezus kwam, met een oprecht hart, om wegens
zyne Zaligheid onderrecht te worden. Hoe minnelyk
onderrechtte de Heiland hem, om hem, als een
afged waalt Schaapje, weder te regt te brengen; maar,
dewyl Kaïphas flechts'er op uit was, om den onnozelen
en allerheiligften Jezus te verftrikken, en te veröordeelen,
onderwees Hyhem ook op eene gantsch verfchillende
wyze , Hy antwoordde hem , als zynde
een arglistige Vos, of onbefchaamde hond , wien
Hy (d) V heilige niet wilde geeven, noch de paarlen
0») Pet. 3.15. (b) Prov. 10. 12.
(O Joan. 3. 1,2. (d) Mat. 7. 6.
ftrooi-

LYDEN VAN JEZUS-CHRISTUS. irj|
ftrooijen. Immers,daar de Heiland zag,dat Kaïphas
niets dan list en bedrog gebruikte, ftelde Hy ook
zyne voorzichtigheid daartegen in het werk, hield
hem de manier van zyn leeren flechts voor, en (a)
antwoordde hem: Ik heb openlyk voor alle de Waereld
ge/proken, altyd heb ik in de Synagoge geleerd,
en in den Tempel, daar alle de Jooden vergaderen:
en ik heb niets in 't, verborgen ge/proken. Onze Heiland
ontkent geenszins , dat Hy als een openbaai?
Leeraar gepredikd en gefproken had; dewyl Hy in
(&) de dingen, die zynen Vader aangaan, moest
bezig zyn, 't welk men Hem ook nimmer verzuimen
zag. Daarenboven erkenden zowel zyne Vyanden ,
als Vrienden, Hem voor een' uitfteekenden Leeraar t
gelyk bleek, wanneer de Leerlingen der Pharizéën ,
en dellerodiaanen eenpaarig uitriepen: (c) Meester s
wy weeten, dat gy oprecht zyt, en den weg Gods in
waarheid leert. De Heiland had ook openlyk geleerd,
zonder eenige bewimpeling, in eeneklaare,
eenvoudige, en verfiaanbaare taaie ; zodat een ieder
den zin, en meeninge zyner woorden, ligtelyk konde
begrypen: hierom zeidden ook zyne Leerlingen tegen
Hem: (d) zie; nu fpreekt gy openlyk, en gy gebruikt
niet eene gelykenisfe. Hy verkondigde dezelfde
Leere, het zy Hy zich onder zyne Vrienden ,
het zy onder zyne Vyanden bevond. Indien Hy
bemerkte dat 'er zich eenige Befpieders onder den
hoop opdeeden, (e) zettede hy het licht niet onder'
een koorenvat; maar op den kandelaar, op dat het
zoude lichten voor allen , voor alle foorten van Toehoprderen;
gelyk Hy ook meermaalen onder den
open Hemel aan veele duizenden menfchen, die te
zamen gevloeid waren, om het woord Gods te hooren
, hetzelve verkondigd had. Nimmer was de
manier zyner leeringe gelyk geweest aan die def
Scheur-
(«) Joan. 18. 20. (b) Luk. 2. 49. (c) Mat. 22. ié*
\d) Joan. 16. 29, (e) Mat. 5. 15.
N 2

196 NEGEN EN-DERTIGSTE MEDITATIE OP HÏT
Scheurmaakeren en verleidende Geesten, die, met
duistere en ingewikkelde woorden, hun Venyn verfpreiden,
en in fchuilhoeken, en fluipvergaderingen
zich ophouden. Hy had gefprokenvoor alle delVaereld,
dat is, tot allen Man, grooten en kleinen , tydig
en onrydig, nooit eene bekwaame gelegenheid verzuimende.
O) Overpriesters , Pharizéën, Hoofdmannen
des Tempels, Schriftgeleerden en Ouderlingen.
hadden by zyne Predikingen tegenwoordig geweest;
gelyk blykt uit de woorden van Christus:(b)Ikzat
dagelyks by «, kerende in den Tempel.
Onze Heiland bediende zich dan van de zelfde
openbaare Vergaderplaatfen , waarïn de Wet van
Moïzes toen verhandelt wierd. Was Hy te Jerulalem,
Hy ging in den Tempel, in dat heilige huis
Gods,tot den openbaaren Godsdienst,en tot de Offeranden
van God verkooren, daar alle de Jooden
vergaderen , byzonder op Israëls hooge Feesten,
zodat zyne Leere openlyk wierd aangehoord, nietalleen
van de Burgers van Jerufalem; maar ook van
alle het Joodfche Volk, hetwelk van alle gewesten
t'zamenvloeide. Maar, bevond de Heiland zich buiten
Jerufalem, dan leerde Hy in de openbaare Synagogen
, zynde de Vergaderplaatfen aan den Godsdienst
der Jooden toegeëigend, in welke de gebeden
geftort, en de Wetgeleezen en verklaart wierd ,
gelyk uit de handelingen der Apostelen blykt, alwaar
Jakobus zegt: (c) Moizes heeft 'er al van oude
tyden in elke ftad, die haar verkondigen in de Synagogen,
daar zy op alle Sabbathdagen geleezen word.
In deeze Synagogen wierd ook de Kerkelyke tucht
geoefend; hierom zeidde de Heiland tot zyne Apostelen
; (J) in hunne Synagogen zullen zy u geesfelen.
Paulus geeft ook te kennen, dat, toen hy de Kerke
f» Luk. aa. sa. (£) Mat. 26. 55.
(O Aft. 15. 21. (d) Mat. 10. 17.
nog

LVSEN VAN JEZUS-CHRISTUS. 197
nog vervolgde, hy (0) degeenen welke in Jezus geloofden
, in de Synagogen geesfelde.
In deeze openbaare pkatferi had ook de Zaligmaaker
zyne ftemme en leeringen al vroeg doen
hooren; want,van het begin van zvn Leeraar-ampt
af, ging hy door geheel Galiléè'n; (b) Ja trok door
alle Steden en Vlekken van 't gantfche Joodfche
land, kerende in hunne Synagogen, predikende het
Evangelie des Koningryks,
Het was ook eene eigenfchap van den Mesfias, zyne
Leeringen en weetenfchap niet bedekt te houden;
immers, zegt Salomon niet in zyne Spreuken,
van de wezenlyke wysheid: (c) de ivysbeid roept
daarbuiten ;zy laat haare femme hooren op de ftraaten;
zy roept aan het hoofd der Scbaaren; zy uit
haare woorden aan de deuren der Stads poorten ?
Dus kon onze Heiland, in wien de Eeuwige Wysheid
huisvestte, met recht, zeggen : In 't verborgen
heb ik niets gefproken. Deeze fpreekwyze fchynt
de Zaligmaaker ontleend te hebben uit de Godfpraak
van Ifaïas, daar hy God dus fpreekende invoert:
(d) Ik heb niet in '/verborgen, in eene duistere
plaatfe der aarde gefproken. Maar, zal men zeggen
; heeft dan Christus niet menigmaal in de woestynen,
en op bergen, en in byzondere Huisgezinnen,
het woord verkondigd en voorgedraagen ? immers
ja; want,Markus zegt: (e) als zy alleen waren
, leide hy zyne Leerlingen de gelykenisfen en al'
les uit. Immers, wanneer Jezus gepredikd had van
den (ƒ) Zaadje?- kwamen zyne Leerlingen byhem,
zeggende: leg ons de gelykenisfe van het onkruid des
akkers eens uit. Doch, Jezus wil flechts te kennen
geeven, dat Hy nooit op eene heimelyke en verdachte
wyze had geleeraard. Nooit waren de deuren ge-
floo-
(a) Aft, 22.10. CO Mat. 4.23.0.35. CO Prov. 1. so,si.
C

198 NEGEN-EN-DERTIGSTE MEDITATIE ;ÓP HET
flooten en toegegrendeld; maar een ieder mogt koomen
en hooren wat 'er voorgedraagen wierd. Zelfs
was aan de Verraaders, die zich zelden verre van Hem
afzonderden , den toegang niet geflooten. Wanneer
Hy zomtyds,of met zyne Leerlingen, of met andere
Perzoonen, als by voorbeeld (a) met Nikodémus,
iets in 't geheim verhandelde, waren het dezelfde
zaaken die by openlyk verkondigde. Alleenlyk
wierd het een of het ander aan zyne Leerlingen een
weinig duidelyker verklaart, opdat zy hetzelve,ten
bekwaamer tyd, wederom aan anderen zouden voorhouden.
Daarenboven had Hy dit uitdrukkelyk
bevél aan zyne Leerlingen gegeeven: (b) hetgeene u
in^ het oore gezegt wordt, predikt dat op de daken.
Uit alle deeze zaaken blykt genoeg, dat Jezus geen
Verleider was; want, deezen houden hunne Leere voor
de meesten verborgen; en hierom zeidde Jezus ook :
(c) air die kwaalyk doet, haat het licht, en hy komt
hy het licht niet, opdat zyne werken niet bejlraftzouden
worden.
Wy hebben dan gehoord, hoe de Hoogepriester
den Heiland heeft ondervraagd wegens zyne Leerlingen,
entevens, hoe de Heiland, die aangaande
dezelve niet veel goeds kon zeggen, op deeze vraage
Itilzweeg. Hier ilelt de Heiland ons een voorbeeld
voor oogen , hoe wy met onze naasten handelen
moeten, hoe wy ook hunne gebreken moeten verzwygen,en
geen achterklap van hen fpreeken. 'Er is
geene Zonde die meer tegen de Liefde ftrydt dan
deeze; daarom zyn (d) de Achterklappers ook van
God gehaat, hun naam-zelv geeft genoeg te kennen
waarïn deeze Zonde beftaat, Het is niets anders,
dan eene ontdekking van iets, het zy het waar of
valsch is, tot nadeel van zynen Evenmensch,hetgeen
tegen zyne eere en goeden naam ftrydt, die (e) beter is
Cd) Joh 3. 1. (b) Mat. 10. 27. («•) Joan. 3. ao.
(d) Rom. 1. 30. (e) Prov. 22. 1.
dan

LYDEN VAN JEZUS-CHRISTUS. 199
dan groote rykdom: Eene Zonde, des te boozer, omdat
de Afweezende, achter zyne rugge gefchonden ,
door onkunde, van dien blaam zich niec kan verdedigen
; terwyl het gerucht dien blaam wyd en zyd
verfpreidt, des het onmoogelyk wordt, om hetzelven
te fluiten. Zulke menfchen zyn rechte Adder-en
Slange-gebroedfels; waarom de Prediker van deezen
ook zegt: (a) die in V beimelyk achterklap /preekt,doet
niet beter dan eene Slang, die heimelyk byt. Is de tong
van een' achterklapper, vraagt Bernardus ,niet eene
Slang, die 'er drie te gelyk doodt? namelyk , Hem ,
van wien hy fpreekt, zich zei ven, en den aanhoorder.
Zeer wel heeft dan Salomon gezegd: (b) de
dood en bet leven zyn in de magt der tonge; de dood
der zonde, en 't leven der genade. Ondanks deeze
waarheid, is 'er geene zonde die gemeener is onder
alle foorten en gedachten van menfchen. Zy heeft,
als een' tweeden Zondvloed, hec geheele Aardryk
overftroomd: zy is zowel te vinden in de Hoven
der Vorflen, als op de plaatfen der Werklieden. Men
treft haar op alle Markten aan: zy doet de Druk.
persfen zweeten. In de gezelfchappen en maaltyden
ftrekt zy als tot een fmaakelyk gerecht; ja,
menigmaalen wordt 'er op dezelve meer menfchendan
beesten-vleesch gegeeten. Hier op zinspeelde
ook David, zeggende : (c) de booswichten vielen op
my aan, om myn vleesch te eeten. Dit behelsde de
les van Salomon: (d) Laat u niet vinden op de Slempmaaien
van die vleesch fzamen brengen , om met
malkanderen te eeten. Salomon verbiedt hier geen
beesten-vleesch te eeten; maar hy verftaat het menfchen-vleesch
hierdoor,dat door de Achterklappers
als gegeeten en verfcheurt wordt. Ik zal my,kortheidshalven,
niet uitlaaten over alle de manieren ,
welke de Achterklappers bezigen , om hun Venyn
uit
O) Eccl. 10. u. O) Prov. 18..11.
(ej Pfal. 26. 3.
P r o v
00 ' *3- 20.
N 4

200 NEGEN-EN-DERTIGSTE MEDITATIE OP HET
uit teftrooijen: Veeleer zy myne vermaning gericht
om U van deeze Zonde te doen affchrikken en
V van deeze godlooze Cyclopen af te trekken, 'die
geduung Donderballen fmeeden , waartegen geene
onnozelheid, noch deugd beftand is. En, helaas ! wie
durft,in deeze lasterzieke Eeuwe, hoopen van den
geesfel der tonge te zullen bevryd blyven ?
Wat ons dan aangaat; laat ons een affchrik hebben
van deeze Zonde, die zoveele onheilen, en veeltyds
de verdoemenis naar zich fleept. Het is met
deeze Zonde geheel anders gefield, dan met andere
Zonden. Deeze worden door een oprecht berouw,
en 't Sacrament der boete, vergeeven; maar, de ZonI
den van achterklap kan niet vergeeven worden, ten
zymendegeflooleneEere weder herftelle. Onder de
regelwetten, door God aan Moifes gegeeven, was
ook deeze, dat hetgeene f» dieflyk geftoolen 'was,
aan den Eigenaar, of zynen Heere, wedergegeeven
moest worden \ hoeveel te meer moet dan niet de
geftoolene Eer,die (b) beter is dan groote rykdom,
herfleld worden?De Zonde word niet vergeeven,
ten zy het geftoolene wedergegeeven worde, zegt de
H. Augustinus; en all' wie lastert, of achterklap
fpreekt,zegt de wyste der Vorften,(c)belaadt zich
voor het toekoomende, te weeten ,• hy wordt verbonden
om de geftoolene Eere te herftellen. ö Myn God'
wiens hair ryst niet ten berge; wie wordt niet door
eer. akelige fchrik bevangen; wie is 'er die niet met
reden klaagen mag, dat hy door eenen Doëg, of
vervloekten Sémeï, in zyne eere of faam is benadeeld ?
En,nochtans,wie heeft ?
er herftelling van gedaan
of wilze doen ? Welk - een ander gevolg is 'er dan te
duchten , dan dac zulke Achterklappers in eenen
verdoemelyken ftaat zyn en blyven, zolang zy aan
deeze wet niet voldoen. Met groot recht zegt dan
Ca) Exod. 32. n. rp) Prov. i,
CO — 13.13.
de

LYDEN VAN JEZUS-CHRISTUS. 201
de wyze Sirachs-Zoon •: (a) Zie toe dat gy geene misslagen
begaat door de tonge ; want uw val mogt ongeneesbaar
en doodelyk zyn; doodelyk, voorwaar!
want, van zulke menfchen, die zoo genegen zyn toe
lasteringen, is zelden bekeeringe te hoopen; waarom
ook de fchrandere Sirach zegt: (b) iemand,die aan
lasteringen en fcheldwoorden gewend is, zal zich zyn
gantfche leven niet beteren. Men mooge zich dan
verbeelden, nog zoo godvruchtig te zyn; men mooge
nog zoveele goede werken gedaan hebben; indien
men zich van de achterklap niet onthoudt, zal dit-alles
ons niet baaten. Zegt niet de Apostel Jakobus? (c)
Zoo iemand meent, dat hy Godsdien/lig is, en zyne
tonge niet beteugelt; maar zyn hart verleidt, deezes
Godsdienst is ydel. Ja; fchoon Gods woord ons
niet geboodt, dat wy de tonge in dwang moeten houden
, de gezonde reden-alléén zou ons toeroepen,
dat God en de Natuur onze tonge, als tusfchen twee
muuren van tanden, beflooten hebben, enkelyk om
dezelve te bedwingen. De gefchiedenis verhaalt
van Zeno, dat hy zyne tonge afbeet, omdatgeene
te zwygen hetwelke hem en anderen fchaaden kon.
Met meerder reden, dan deeze Heiden, moeten wy
ook onze tonge als afbyten,en,met David, op onze
(d) wegen letten, opdat wy niet zondigen met de
tonge. Immers, zegt Salomon niet: (e) die zynen
mond bewaart, bewaart zyne Ziel.
Geen wondér dan, dat David zoo ernfrfg bad om
verlosfinge. (ƒ) Heere, zegt hy, verlos myne Ziele,
Waar van wilde David toch verlost zyn ? Was het
ook van de laagen van Saül, of van het Leger van
Abfalom,of van den Raad van Achitophèl ?ö neen:
hy wenscht alleen verlost te zyn van de booze lippen
en van de valfche tonge; Maar, hoe vervolgde hy ? (g)
Wat
ta) Eccl. 28. 30. (F) 23. 20. (c) Jak. i. 26.
(d) Pfal. 38. i. (e) Prov. 13. 3. (f) Pfal. 119. 2. 3.4.
U) Prov, 24. 21,22.
N 5

ao2 NEGEN-EN-DERTIGSTE MEDITATIE OP HET
Wat kan de valfche tong al doen, en wat kan zy al
uitrechten ? Wie zal een middel tegen het kwaad
vinden? Want, het zyn fcherpe pylen van een' geweldige
, en verdervende vuurkoolen, die eene ongeneezelyke
wonde toebrengen.
Volgt dan de vermaaning , van Salomon , opdat
ü geen onheil bejegene. Hebt, zegt hy, Ca)
geen ommegang met de Achterklappers; want, hun
bederf zal fchielyk opkoomen. Geeft hen geen gehoor
; ftopt uwe ooren voor zulke Lieden, die, zich,
onder den fchyn van Vrienden, in Dienaaren des
Duivels herfcheppende, niets dan vergiftigende laster
op de lippen hebben. Hebtgy dan iets gezien of gehoord
van uwen even-mensch, bedekt het met den
mantel van Liefde, en volgt de vermaaninge van den
wyzen Sirach: (b) Hebt gy iets tot nadeel van uwen
naasten hooren zeggenjaat het by u f erven, verzekerd
zynde, dat gy 'er niet van her f en zult. 'Er is eene foort
van menfchen , die, wanneer hen iets bewust is,
niet rusten, voor aleer zy het waereldkundig gemaakt
hebben, al kostte het hen moeite en arbeid. Op
deeze pasfen de Woorden van den wyzen S»
rach : (c) een dwaaze is in haarens nood van een
'woord, gelyk eene Fr ouwe die al kermende een
Kind baart. Indien men dan verpligt is, ter behoudinge
zyner Zaligheid , het kwaad , dat men
gezien heeft,in veele opzichten te zwygen , hoeveel
temeer dan datgeen, 't welk het valsch gerucht ons
ter oore gebragt heeft? Het fpreek woord wordt door
de ondervinding bewaarheidt: van hooren zeggen liegt
men veel.
Ach! laat ons dan een affchrik hebben van die
zonde, die de grootfte menigte ter helle doet daalen,
en in het eeuwig verderf ftort. Daar ik wil
ein«
(d) Prov. 24, ai. 2a. (F) Eccl. 19. 10.
CO Eccl. 11.

LYDEN VAN JEZUS-CHRISTUS. 203
eindigen, geraakt myne ziel in een' tweeftryd. Zal
ik dan eindigen met den vloek van David, tegen de
achterklapperen en lasteraaren uitgeboezemd, namelyk:dat
(a)deHeereverniele alle bedriegelyke lippenen
de lasterende en ftoutfpreekende tonge: God bewaare
my; want, indien hy my eens verhoorde, welkeene
menigte in deeze Stad Hortte op een oogenblik
ter Helle i Neen; de Liefde, en de hoop op huune
bekeeringe, doen my heilzaamer zaaken wenfchen;
óf, indien 'er geene hoop op béteringe is, dan fmeek
ik den Alvermoogenden, dat de Bede van David op
hen beklyve : (b) laat de oogen der achterklappenden
verdonkerd worden, dat zy nimmer de gebreken
van een' ander zien, en buig hunne rugge
altyd krom; opdat zy, dus geboogen zynde, altoos
naar d'aarde zien, en op hunne eigene gebreken letten
, dewelke veeltyds de gebreken van diegeenen
overtreffen, die zy lasteren. Doch, dewyl het in
der menfchen magt niet is (c) de tong te betoomen,
die een onbedwingelyk kwaad is, vol doodelyk ver*
gif, laat ons dan {leeds den Vader der Lichten fmeeken,
dat hy hunne tongen en harten wille veranderen
, en die alléén doen gebruiken om God onzen
Vader te loven ,h\er,en in alle Eeuwigheid, Amen.
G E B E D .
ö Lydende Jezus! Wy befchouwen U thans in
de Vierfchaare van Kaïphas. Hier zien wy U voor
een' onrechtvaardigenRechtbank gebragt,alwaarUwe
lydende Ziele fmercelyker pynen wordt aangedaan,
dan Uw heilig lighaam door de banden en boeijens gevoelt.
f» Pfal. 21. 4. 0) Pfal. 68. 34.
Cc) Jak. 3. 8- 9-

20+ NEGEN * EN- DERTIGSTE MEBITATIB OP HET
voelt. Gy, Eeuwige Rechtvaardigheid, en Oprechtheid
! ftaat hier ten doel voor de aanflagen
eener Godvergeetene onrechtvaardigheid, fnoode
arglistigheid,en gevloekte boosheid. Gy ftaat hier,
om in deeze Vierfchaare, eene Vierfchaar der allerysfelykfte
gruwelen, ondervraagd, gehoord, en veroordeeld
te worden. Ach! lydende Jezus! onze befehouwing
eist in deeze fnoode Vierfchaar te treeden;
ons oor tracht den Rechter te aanhooren, en ons
hart, zyne vraagftukken te overweegen. Maar Ach!
zult Gy-alléén in deeze fnoode Vierfchaare, het
voorwerp onzer befchouwinge zyn. Laat de lieflykheid
Uwer ftilzwygendheid, en de wysheid
Uwer welfpreekendheid , ons deeze Vierfchaare
tot eene Leerfchool doen ftrekken. Gy bedekt de
gebreken Uwer trouwlooze leerlingen, terwyl Gy,
intusfchen ,Uwe eigene zaake met eene wonderlykè
wysheid , en voorzichtigheid , U - alléén eigen ,
handhaaft. Laat Uw Godlyk voorbeeld die zelfde
liefde voor onze evennaasten in onze harten ontfleeken,
als waarmede Gy,ftilzwygende, de gebreken
Uwer leerlingen bedekte. Doe ons onszelven
{leeds befchouwen, onze eigene ondeugden en gebreken
overweegen; en deeze befchouwing zal ons
over cns-zeiven doen fcbaamen. Stort in ons die
heilige wysheid,die heilige voorzichtigheid, waardoor
wy zodanig onzen handel en wandel inrichten
, dat wy altoos openlyk voor de Waereld durven
fpreeken, en onze eigene zaake voor U, voor Uwen
Hemelfchen Vader, en voor alle Vierfchaaren
der Waereld kunnen rechtvaardigen ! Reinig
onze geweetens van alle bewustheid des kwaads!
Laat de waarheid en Oprechtheid de voorwerpen
onzer omhelzingen ,Uw Geloof onze vraagbaak, en
Uwe Wet cn Wil ons richtfnoer zyn! Dan zullen
wy, ö lydende Jezus! nevens U, voor de onrechtvaardige
oordeelen niet behoeven te vreezen; dan
zul-

LYDEN VAN JEZUS-CHRISTÜS.' 205
zullen Wy zelfs voor Uwe Vierfchaare, voor Uw
rechtvaardig oordeel, ten eenigen tyde, onbevreesd
ftaan, fteunende op die zalige hoopè , dat Gy,
Rechtvaardige Jezus! op de hoofden van alle diegeenen
, die Uwen Wil gekend, en Uwe Wet betracht
hebben, de Kroon der Rechtvaardigheid ook
voor Eeuwig drukken zal.
A M E N .
VEER-

2o

LYDEN VAN JEZUS-CHRISTUS. 207
gelyks;hierom klaagde hy ook deswegens, als over
eene allerfchandelykfte daad , zeggende: (a) be*
fchimpende en verfmaadende hebben zy myne wange
geflaagen. Hy rekende dit onder de grootire en gevoeligfte
f maadheden, waarmede zyne vyanden hem
bejegend hadden.
Al wie, volgens de Joodfche Wet, eenen Ifraëiiet
met de vuist floeg,moest een fikkei voor deeze
fchimp betalen; doch, die denzelven eenen kinnebakflag
toebragt, moest dit op eene veel ftrengere
wyze boeten; naardien zulke flagèn als de allerfthaadelykfte
gérekent worden. Hierom (b) gaf Sedecias,
de valfche Propheet, ook eenen kaakflag aan
Micheas, de waare Propheet Gods, omdat hy wist
dat hy hem door deezen flag op de fmaadelykfte
wyze zoude bejegenen. Hoe oneindig - grooter is
dan de fmaad geweest, die men Jezus hier heeft aangedaan,
dewyl hy de Heere der Heerlykheid zelv is;
ja (c') eene heerlykheid bezit als van den Eenig-geboorenen
Zoone des Vaders, en wiens wangen, in Salomons
Hooglied, (V) by hof beddekens van kostelyke
kruiden vergeleken worden, en voor wiens aangezichte
ds(e)Serafynen zelfs uit eerbiedigheid hunne
aangezichten bedekken. Onüitdrukkelyk dan is de
fchending ep ontëering geweest, die den Heiland
hier is aangedaan. Hoe onverdraagelyk was deeze
fmaad! Immers, de Schepper wierd geflagen van zyn
Schepfel; de Heere, van zynen dienstknecht, de hoogfte
God, van eenen aardworm, de Rechter van Hemel
en Aarde, van eenen gerechtsdienaar.
Gelyk Paulus weleer aan die van Corinthen fchreef:
(f) dit is onze roem, de getuigenis van ons gemoed,
alzo kon de Heiland, met meerder recht , hier in
deeze Vierfchaare fpreeken. Hierom was het dat de
f» Job. 16. 11. (b) 3 Reg. 22. 24. ("e) Joan. r. 14.
00 Can. 5. 13. CO Ifai. 6. 2. (f) Cor. 1. 12.
Za

so8 VEERTIGSTE MEDITATIE OP HET
Zaligmaaker zich hier zo vrymoedig verdedigde*
Men ion zyne handen wel binden,- maar niet zyne
tonge, de Tirannen konden de waare Geloovigen met
banden en boeijens wel vervolgen, doch, het woord
Gods konden zy niet binden: daarom zeidde ook
Paulus: (a) ik tyde verdrukking tot de boeijen toe
als een" kviaaddoender; maar, het woord Gods is niet
gebonden.
De Heiland toonde ook met de daad^ dat zyne
tonge en woord niet gebonden waren; want *Hy beftrafte
Kaïphas met de uiterfte vrymoedigheid, eri
met een Godlyk gezach ook in de banden zelfs,om
dat hy zo geveinsd en onrechtvaardig met Hem te
werk ging; dat Hy hem toevoerde: (b) wat vraagt
gy myl Hiermede wilde de Heiland te kennen geeven,
dat het de pligt eens Rechter's was om Hem
als eenen gedaagden, ja, reeds gevangenen eenige
misdaad, of befchuldinge voor te werpen,in plaatfe
van Hem het allereerst door Itrikvraagen eenefchuldbelydenisfe
af te persfen: Luidt de vermaaning van
Salomon aldus: (c) redt degeenen, die ter dood geleidt
wordenden vertoef niet hen te verlosfen die men
•xecbfleeptomze te dooden; Kaïphas was flechts'er op
uit, om den Onfchuldigen, die nimmer kwaad bedree*
ven had het Leven te beneemen. Hy toonde met'er
daad,dat hydiegeene was, van welken David zegt:
(d) de zondaar loert op den rechtvaardigen, en hy
zoekt hem te dooden. Met recht mogt dan de Heiland
zeggen: wat vraagt gy My? Immers, (

LYDEN VAN JEZUS-CHRÏSTÜS. SCQ
zelfs hebben van zulk een' godloozen handel eenen
affchrik, en zullen dus uwe mgniere van oordeelen
laaken. Zege de Landvoogd Festus niet duidelyk :
(a) bet is de gewoonte der Romeinen niet, een mensch
te verwyzen vóór dat degeene die hejehiddigt wordt
zyne hetichters tegenwoordig hebbe; en de vryheid
bekoome , om zich tegen de opgelegde misdaad te
verdeedigen. Niemand kan immers gevergd worden
zichzelven te befchuldigen.
Wat vraagt gy my Fwantjby-aldien ikUde waarheid
zeidde , gy zoud my echter niet gelooven,
maar in tegendeel my befchuldigen, dat het valsehheid
was. Daar zitten 'er hier in deezen Raad, die, wanneer
(b) myne getuigenis waarachtig was, tot my
zeidde: gy geeft getuigenis van U-zelven: Uwe getuigenis
is niet waarachtig, en zoo ftaat het hier wederom
gefebaapen.
Immers, daar de Heilaud wist, dat de getuigenisfe
in zyne eigene zaak, voor zulk-eene partydige
Vierfchaare, van weinig gewigtzou geöordeelt worden
, daaróm geeft Hy Kaïphas eenen heilzaamen
raad, om langs deezen de waarheid te onderzoeken,
en dus, volgens Gods voorfchrift, het Ampt en (V)
recht van God te bedienen, en zyn gemoed te bevrydcn.
Immers, aldus luidde Gods wet: hoort ze, te
weeten die eenige misdaad bedreeven hebben, en
oor'deelt dan hetgeene recht is. Vraag,ze

2 ro VEERTIGSTE MEDITATIE OP HET
vrymoedig op hen, aangezien Hy wel wist, dat Hv
gelyk Ifaïas zegt; (a) geene ongerechtigheid had bedreden,
en er geen bedrog was geweest in zynen
Onze Heiland had voor allerleie Perfoonen, voor
menfchen van hoogen en Iaagen rang, voor geleerden,
en ongeleerder, vrienden e n vyanden gepredikd,
en op deezen-allen beriep Hy zich; even ,als of
Hy tot Kaïphas hadde willen zeggen : wil gy ge tuigen
.ebben uit den Adel,vraag het d e n ^ S ^ S
iu% VÜT" Z
t e Ka
T P h
^naüm ziek lag, of
i (
v a A r ï m
fWfl ^ ^hia,d\e mede een aanzienelyk
Raadsheer is. Daarenboven kan (d) Nikodémus,eenPnns
der Jooden, Uvan myne leeringe onderrechten.
Begeert gy getuigenisfen van 't Krygsvolk;
vraag het den (e) Hopman te Kapharnaüm,en
zynen knecht. Begeert gy het uit den mond der
Vreemden te hooren; laat Uw onderzoek zig uittrekken
, tot aan de andpaalen der (f) tien Steden, of
te (g)tSamarie. Wilt gy den Armen en gebrekkigen
geloof geeven; deezen zullen U zeggen,hetgeene Ik
aan Joannes den Dooper liet bootfclLppenfa) de
blinden zien, de kreupelen wandelende melaatfchen
worden gezuiverd,de dooven hooren, de dooden verryzen
enden armen wordt het Evangelie verkondigt
Vraag het aan God, wiens (i) flemme uit dc
wolke gehoord is, tot tweemaal toe zeggende: (k\
hoort hem. Deeze getuigenis kunt gy, ó Kaïphas'
met verwerpen. Vraag het (/) deEngelenTZ
Zitl 1 T?Z m b e k o o
""g e
i" de woestyne.
Vraag he de (») Sterre,die de Wyzen in'tOosten
gezien hebben; deeze zal het U zeggen, dewyl zy
myne geboorte bekend heeft gemaakt. Vraag het
de
00 Ifaï. 5 3. o. CO Joan. 4, 4

LYDEN VAN JEZUS-CHRISTUS.' 2ÏÏ
de Visfchen in de Zes, die ik aan (a) den Angel van
Petrus heb doen koomen, gelyk ook aan de meehigte,
die op myn woord in zyn {b) Net zyn gezwommen.
Vraag heelde Elementen, (c) wat dit
voor 'Een is, dat ook de zvinden en de zee Idem gehoorzaamen.
Zyn alle deeze getuigenisfen U nog verdacht;
vraag het dan aan den gróotften Vyand van
alle menfchen,den Duivel-zelven;deezeLeugen-Geest
zal U zeggen en onderrechten, wat myne Leer is, en
hoe hy myne magt heeft moeten Cd) onderdaanig
zyn. Doch, waartoe zoveel moeite, om aangaande
myne Leere onderricht te worden? Hier digi»
by zyn Getuigen genoeg te vinden: zie! zegt dan
de Heiland, (e) die weeten wat ik gezegd hebbe:
, Moogeiyk heeft de Zaligmaaker hier met den
Vinger geweezen op eenige Omftanders of Dienaars,
die Hem hadden hooren prediken. De getuigenis
van de Gerechtsdienaars was den Raad reeds
bekend; Want, deezen hadden volmondig beleeden:
C ƒ_) nooit heeft 'er mensch zoo gefproken, gelyk deeze
mensch. Daar zaten 'er ook in den Raad, die meer
dan ééns gehoord hadden, wat zyne Leer was; niet
nu en dan,maar dagelyks,gelyk blykt uit zyne aan»
fpraak,by zyne gevangenneeminge,(g) toen Hy tot
de Ov rpriesters, en Hoofdmannen des Tempels, en
Ouderlingen, zeidde: Ik was dagelyks met U in den
Tempel Ziet, zegt dan de Heere Jezus, hoe naby
gy getuigenisfen aangaande myne Leere vinden,kunt«
Door dit antwoord vervulde de Heiland de Godfpraak
van Ifaïas, daar Hy op deeze wyze fpreekt:
ijj) Hy is naby, die my rechtvaardigt; wie heeft 'er
iets tegen my in te brengen ? Laat ons te zaamen ts
recht faan; wie is myn tegenparty ? Hy koome tot my.
Ik
(d) Mat. 17 26. (b) Luk. 5. 5,6. CO Mat. 3. 27.
(Ü) Ma

212 VEERTIGSTE MEDITATIE OP HET
Ik beroep my hier op Vrienden en Vyanden ; indien
zy maar, uit vreeze voor Kaïphas, niet wederhouden
worden de waarheid te belyden.
Maar, gelyk de woorden van Jezus, door zyne
Vyanden , zelden ten beste , maar doorgaans ten
kwaadfte uitgeduid wierden, alzo was het hier ook
geleegen. Immers, de Evangelist zegt: f» Maar,
toen Hy dit gezegd had, gaf één van de Dienaars,
die daar hy fond, Jezus een" kaakfag. Wie deeze
Booswichtzy geweest, geeft 't Evangelie niet te kennen.
Sommigen hebben gewild, dat het Malchusis
geweest, dien Petrus het rechter Oor afhieuw, en
wien (h) Jezus, zyn Oor geraakt hebbende, genas,
des ware zulks eene gruwelyke ondankbaarheid geweest.
Doch , dewyl dit niet zeker is, maar eerder
ongegrond fchynt , zullen wy ons hiermede niet
langer ophouden. Het was één van de Dienaars,
die, naar alle waarfchynelykheid, den geboeiden Jezus
vast-hield, en bewaarde. Deeze dan, om aan
zyn fnood beftaan eenen fchyn van rechtvaardigheid
te geeven, bejegende den Heiland, by deezen flag,
met deeze bitfe woorden. (c) Zult gy den Hoogepriester
aldus antwoorden ? Even als of hy wifde
zeggen : Gy, verachte Galiléè'r! vergeet gy tegen
wien gy fpreekt? Weet gy niet vóór wien gy ftaat,
en met wien gy te doen hebt? Past het U aldus te
antwoorden aan den Hoogepriester, den gezalfden
des Heeren ?ls dit een antwoord van eenen Misdaadiger
aan zynen Rechter ? Gy valfche Propheet! Op -
roermaaker! denkt gy, dat gy nog zyt onder de
Tollenaaren , en Zondaaren, waarmede gy fteeds
Uw' omgang en verkeering maakte?Zyt gy onkundig
van Gods Wet, dat gy Cd) de Goden niet zult
fchelden,en den Overftenuws volks niet kwaalyk zult
Cd) Joan. 18. 22. (£) Luk. 22. 50,51.
(O Joan. 18. 22. C d
) Exod. 22. 28.
tos-

LYDEN VAN JEZUS-CHRISTUS. 213
toefpreeken.en geeft gy zulk-een oneerbiedig en onbetaamelyk
antwoord aan den Hoogepriester Gods?
Met recht hebt gy dan zulk-eenen kaakflag gekreegen.
Deeze Dienaar yverde en zorgde voor de Majefteit
des Hoogepriesters, en ondertusfchen wierd Gods
Majefteit door den Hoogepriester, tegen alle Wetten,
beleedigt.
Deze onbefchaamde Boef wilde door deze daad
toonen, dathy één van die yveraaren was, hoedanige
'er veele in de dagen van Christus waren, en die,
wanneer iemand tegen God, of Tempel, of Godsdienst,
met woorden of daaden, zich vergreepen
had,zich verpligc achtten, zulk-eenen Perzoon aan
te vallen, te kwetfen en te dooden, gelyk een (a)
Pbinees (£)zich kweet tegen Zambri (c~) den Zoone
van Salu, enalseen andere Mathathias , die desgelyks
(d) voor de Wet yverde. Dit gewaand yver-recht had
den Jooden, zelfs meer dan ééns, aangezet, om Jezus
te dooden, en (e) te Jleenigen; op gelyke wyze (f)
maakten fommigen van de Jooden eene zamenrotting,
en verbonden zich met vervloekinge , zeggende, dat
Cg) zy noch eeten, noch drinken zouden, vóórdat
zy Paulus om 't leven hadden gebragt.
De Heiland had niet alles gezegd wat Hy wel
hadde konnen zeggen : Hy had Kaïphas niet uitgefcholden
voor een onrechtvaardige Rechter, voor
Een, (F) dien de Heere haat, omdat hy onnozel
bloed zocht re vergieten. Hy fchold den Hoogenpriester
niet uit voor een (i) gewitte muur, gelyk
Paulus éénmaal, met dien bygevoegden wensch,
dat God hem jlaan mogt, omdat hy hem tegen de
wet deed (laan; maar de Heiland beriep zich alleen
op zyne Toehoorderen, 't Is wel waar, dat Jezus,
door
Nura. 25. 7. (F) 1 Mach. 2. 25. (_c) Toan. 8. 59.
(d) Joan. 10. 31. (e) Actor, 23. 12. ('ƒ) Joan. 18. ij.
(g) Prov. 6. 16,17. f» A&or. 23. 3.
O 3

214 VEERTIGSTE MEDITATIE OP HET
door dit antwoord, den Hoogepriester, en den gantfchen
Raad, heimeiyk raakte, wegens hunnen onrechtvaardigen
handel, aan Hem gepleegd;dan ,dit konden
zy niet verdraagen ; want, een bedorven mensch,
zegt Salomon, (ei) houd niet van dien hem berispt:
Gelyk iemand, wiens lichaam met pynelyke kwaaien
geflaagen is, voor de aanraakinge fchrikt, alzo
kunnen godloozen geene berispinge dulden; hieröm
haatte de godlooze Koning Achab den Propheet
(b) Micbéas, omdat hy hem niets goeds voorzeidde ;
maar kwaad. Hieröm , wanneer Zacharias den
Koning Joas en het Volk beftrafte over hunne afgoderye,
(c) wierpen zy Hem met fieenen dood, door
V bevél des Konings.
Op gelyke wyze kon deeze Booswicht de rechtvaardige
berisping van den Heiland niet verdraagen,
en daarom gaf hy Jezus eenen kaak/lag. Deeze
Kaakfiag nu wierd den Heiland , of met de hand, of
met eene roede toegebragt. Het was eene gewoonte,
dat 'er voor de Rechteren , wanneer zy zich naar
de gerechtsplaatfe begaven, een fcepter, of roede
wierd vooruitgedraagen, en hieröm willen fommigen,
dat deeze Dienaar de roede of fcepter zoude gedraagen
, en daarmede den Heiland in 't aangezichte
geflaagen hebben. Hierop fcheen ook de Propheet
Micbéas te zinfpeelen; zeggende Zy zullen den
Rechter van Israël met eene roede voor zyne wan*
gen flaan. Eene ten uiterfte onrechtvaardige, fmaadelyke
enfmertelyke bejegening!Immers, wordt het
aangezicht,als het waardigfte deel van -«Menfchen
lichaam , en als een fpiegel van de Ziel gehouden ;
en alzo is het de allerboosaartdigfte fmaad,die men
iemand kan aandoen, wanneer men hem in zyn aangezichte
(laat\ zodat David, in den perzoon van Christus,
CO Prov. 15. 12. (i) 3Reg. 22 8.
CO 2 Para!. 34, 20,31. (d) Mlch. 5, r.

LYDEN VAN JESUS CHRISTUS. 215
tus, met recht uitriep: fa")Ik ben eenfpot der menfchen
, en de fmaad des Volks. De treurende Propheet,
dezen (lag in den Geest voorziende, liet zich daarom
aldus hooren: (b) Hy zal dengeenen, die hem flaat,
de wange bieden ; met fmaadbeden zal hy- verzadigd
worden.
Zoveel te grooter was deeze fmaad, als de Per*
foon groot was, dien geflaagen wierd. Immers, was
hy niet de Zoone Gods, de Heer der Heerlykheid,
wien men de hoogfte eerbied en vreeze fchuldig
was? Deeze wierd geflaagen, niet op den rug of
elders, maar in zyn gezegend aangezichte, 't welk
ook (c) de Engelen begeerig zyn te moogen inzien,
en zulks gefchiedde niet in eenen hoek, of in het
verborgen; maar openlyk in den Raad, en in de tegenwoordigheid
der Rechters , en dat aan Jezus, van
Denwelken God bevolen had: (d) Nu dan, gy Koningen
, weest voorzichtig; laat u onderrechten, gy
Rechters der aarde. Dient den Heere met vreeze,
en verheugt u in Hem met beevinge. Dit wanbedryf
moet niet-alleen aan deezen fnooden booswicht,
maar ook aan Kaïphas, en den Raad toegerekent
worden ; dewyl zy zulks toegelaaten, en daarop flil
gezweegen hebben; hieröm zeidde Paulus ook, dat
diegeenen (e~) de dood waardig zyn, niet - alleen die
de zonde of het kwaad doen; maar ook die dengeenen,
die ze doen, medefemmen. Mogelyk heeft de
Hoogepriester zelfs deezen Dienaar hiertoe eene
wenke gegeeven, even gelyk een ander (ƒ) Hoogepriester,
Ananias, gebood dat zy Paulus zouden voor
den mond flaan ; doch, het is waarfchynelyker,dat
deeze Dienaar zulks uit eigene beweeginge gedaan
heeft, om dus aan den Hoogepriester , zynen godloozen
Meester, te behaagen en te believen.
Nooit
(a} Pfal. 21. 7. O) Tren. 3. 30. (c) 1 Petr. 1. 12.
(

aio" VEERTIGSTE MEDITATIE OP HET
Nooit ontbreek het den Waereld-Grooten aan
Vleijers en Plmmftrykers. Geeft Saül bevél, om Cd)
de Priesters des Heer en dood te flaan; fchoon anderen
hunne handen niet wilden uitfteeken tenen desselre,
een Bo$g zal dit werk terftond verdichten.
Kan Ach

LYDEN VAN JEZUS-CHRISTUS. 217
Hy tot het bedryven van deeze wandaad geene
ïeden of oorzaak gegeeven bad. Hy wilde wel lyden,
en alles uitftaan; maar, hy wilde niet lyden als
fchuldig, en aan eenig misdryf pligtig, hetwelk deeze
Dienaar Hem, door zyne fcherpe woorden,te kennen
gaf, en daarom (a) antwoordde Jezus hem, Indien
Ik kwaalyk ge/proken heb, geef getuigenis van
het kwaad; maar, heb ik wel gefproken, waarom
faat gy my? Even als of de Heiland wilde zeggen:
Voor eene rechtvaardige Rechtbank moet iemand
eerst overtuigd worden,eer men hem ftraft;heb Ik
dan iets lasterlyk, offmaadelyk, van den Hoogepriester
gefproken, waardoor hy ontëerd is, geef
dan daarvan getuigenisfe. Wy flaan hier beiden voor
den Rechter; toon dan, waarïn Ik kwaalyk gefproken
hebbe; maar, heb ik wèl gefproken, waarom
ftaat gy my? Waarom handelt gy my zo fmertelyk
'en fmaadelyk, even (b) als den laatften onder de mannen,
als een man vanfmerten? Welk-eene wreedheid
, eenen Misdaadiger, zonder bevél der Overheid
, te flaan! Met eenen misdaadiger is men altoos
gewoon medelyden te hebben; nog te meer met
eenen man, die geen kwaad heeft bedreeven, noch
van eenig fchelmftuk kan overtuigd worden. Gy,
noch de gantfche Raad , kunt my iets ten laste
leggen. Hetgeene ik nog ééns gezegd heb , zeg
ik dan nu óók: (_c) tVie van Uzal my van zonde
overtuigen ?
Dit antwoord van den Heiland, treft niet-alleen
den Dienaar, maar ook Kaïphas en zynen geheelea
Raad; dewyl zy toelieten dat hy onfehuldig, tegen
de wet, geflaagen wierd: ja; al ware Hy fchuldig
geweest, echter verbooden hunne Wetten, iemand
in 't aangezichte te liaan. Mogt ooit de Prediker
met reden uitroepen: (d) Ik heb onder de Zonne de
God-
f » Joan. iS. 23. (è) IM. 53. 3.
(cj Joan. 8. 4$. (J) Eed. 3. i6<
O 5

si8 VEERTIGSTE MEDITATIE OP HET
Godloosheid gezien in de Vierfchaare, en de Ongerechtigheid
, in de plaatfe der Gerechtigheid, het was
hier, alwaar onze Heiland op 't allerfmaadelykst en
onrechtvaardigst bejegent wordt. Schrikt hier over
gy Hemelen! ontzet U hier over gy Aarde ! want,'
nooit heeft de Zon haar Ligt,aan zulk-eene verdoemelyke
daad geleend. Laaten de Hemelen , laaten de
Hoofdftoffen, laat de gantfche Natuur te gelyk, in
hunne taaie ons zeggen,of de Hel een fchelmachtiger
Misdryf kan voortbrengen, f» Over twee dingen,
zegt de wyze Sirach, is myn hart bedroefd; als
een Krygsman van armoede vergaat, als een wys
man in verdgtinge is. Hadde hy dan gezien, hoe de
Heere Jezus, (b) in wien alle de fchatten der wysheid
en der kennisje ver borgen zyn, gelyk een verachten
Slaaf, door het flaan op zyne wange, gehandeld
wierd, hy zoude bloedige traanen geftort hebben.
Met recht roept dan Ifaïas uit, terwyl hy op de
ftad Jerufalem zag, daar de Raad vergaderd was:
(c) Hoe.'is de f ad, die getrouw en vol van gerechtig
held was, eene hoer geworden?De rechtvaardigheid
heeft 'er eerst gewoond, nu woonen 'er moordenaars.
Dit wierd nu ook volkoomen bewaarheid.
Hebben wy dan nu gehoort.hoe fmaadelyk deeze
kaakflag voor onzen lydenden Jezus is geweest, ach!
Iaat deeze overweeging ons de gruwelykheid der
Zonde afmaaien, om welke Jezus deezen kaakflag
ontving. Het is niet-alleen deeze Dienaar, maar wyzelve
hebben, met hem, den lydenden Jezus geflaagen.
Daar wy om onze Zonden, even gelyk Paulus
zegt , verdiend hadden, (d) met vuisten geflaagen
te worden, heefc onze lydende Jezus hier willen
geflaagen worden, om ons van de fchuld dier
Zonden te verlosfen. Hy had alle onze Zonden op
zich gelaaden, en daarom liet hy zich als een' Zondaar
handelen ; hieröm zeidde ook ifaïas, in zvnen
naam:
f>) Eccl. atf. a

LYDEN VAN JEZUS-CHRISTUS. 219
gaam :(/z)//y is onder de Kwaaddoenders gerekend,
omdat hy veeier Zonden gedraagen heeft. Hy wilde
ons van de fmaad en fchande, die wy ondergaan
moesten, ontheffen; en hieröm riep Hy,eeuwen te
vooren, door den mond van David, uit: (h) Om Uis
't dat ik verfmaadheid lyde; en dat myn aangezicht
met fchaamte overdekt is. Immers, waren het onze
misdaaden niet geweest, nimmer hadde deeze Dienaar
onzen Jezus konnen geflaagen hebben ; ja: onze
overtreedingen zyn de banden geweest waarmede
Hy gebonden , de roeden , waarmede Hy gegeesfeld,
de doornen, waarmede Hy gekroond, de nagels,
waarmede zyne gezegende handen en voeten
aan het Kruis doorboord zyn geweest. Hoe welzege
dan de Evangelifche Propheet van Hem niet:(

22e VEERTIGSTE MEDITATIE OP HET
hoon en fmaad, om onzent wille, heeft uitgeftaan,
waarom Hy ook, door den mond van David, uitriep
(a) De verjmaadingen dergeenen, die U fmaaden \
zyn op my gevallen. Maar, hetgeene alle Liefde overtreft,
is, dat Hy deeze fmaadheden niet-alleen voor
ons verdraagen heeft, maar ook den allerfmaade-
Iykflen Kruisdood voor ons geltorven is. (b) Hierin
, zegt Paulus, doet God zyne Liefde tot ons uitfchynen
, dat in den tyd, als wy nog zondaars waren,
Christus voor ons geftorven is. Zyne Liefde tot ons
Hykt nog meer, wanneer wy onzen Zaligmaaker hier
mishandeld zien, en van een 1
boozen Guit geflaagen;
Ziet Hem hier als onzen Borge,belast en belaaden
met onze Zonden, bekleedende onze plaatfe, om
aan Gods rechtvaardigheid te voldoen, en zyne gramfchap
te (lillen , welke wy in eeuwigheid hadden
moeten draagen , en nimmer konnen voldoen. 6
Wonderbaare goedheid van God ! ö Onüitfpreekelyke
barmhartigheid! Wie kan recht begrypen, (c) welke
de breedte, de lengte, de hoogte en de diepte zy van
de Liefde Gods, die alle kennisfe te boven gaat?
God zeidde éénmaal tot Abraham: (d) Nu weet
M dat gy God vreest en My lief hebt, omdat gy
uwen eenigen Zoone niet hebt gefpaard, om mynen
wille. De Zelfde taal mag ook de onze wel
zyn, en wy moogen vry uitroepen: (e) Hierïnis
de liefde Gods tot ons gebleeken ,dat God zynen éénfrgebooren
Zoone niet gefpaard, maar Hem voor onsallen
geleverd heeft, daar Hy hem zoo bitterlyk, en
fmaadelyk, vopr ons laat behandelen. Laat ons dan
Gods Heiligheid aanbidden, die onze Zonden niet
heeft willen vergeeven, vóór alëer Hy dezelve in
zynen eigenen Zoon geftraft, en Hem den drinkbeker
zyner Toornigheid , tot den grond toe, in
(a) Pfal. 63. io. (£) Rom. 5. 8,9.
(c) tphef. 3. 18,19- 00 Gen. aa. ja0 CO R° m
- 8
' 3 2
- — 1 JoaH, 4, 9.
oa-

LYDEN VAN JEZUS-CHRISTUS. 2?>*
onze plaatfe, had doen uitdrinken. Laat ons ook
tevens de tedere Liefde van Christus aanmerken ,
dewyl Hy zynen wille gevoegd heeft by dien van,
zynen Vader, zeggende; (a) Ik ben van den Hemel
gedaald, om den wille te doen desgeenen, die my gezonden
beeft :üy'ïs't, die, uit eene hartgrondige genegenheid
tot onze behoudenisfe, weetende dat anders onze
verlosfinge niet kon uitgevoerd worden, den drinkbeker
zyns lydens heeft willen drinken ; ja , daar
Hy de zelfde natuur had met God zynen Vader,en
(b) geen roof achtte Gode evengelyk te zyn , zichzelven
heeft vernederd tot allerhande fmerten en
fmaadheden ;ja, tot den dood des kruisfes toe. Wanneer
de Jooden den Heiland eenmaal zagen traanen Horten,
over den dood van zynen halsvriend Lazarus,
zeidden zy: (f) Zie! hoe lief Hy hem had; wanneer
wy dan Jezus hebben zien bedroefd worden tot 'er
dood toe , en droppelen bloeds zweeten , zoveel
fmaads en fmerten voor ons uitftaan, zulk-een ondraagelyke
hoon, van eenen verachten Dienaar en
Slaaf, ondergaan, dan moogen wy ook wel uitroepen:
Zie! hoe lief hy ons had. De Liefde van Christus,
jegens ons, heeft, in oprechtigheid, in'duurzaamheid,
weldaadigheid, en ongefchondene trouw,geen weêrga
in de waereld. De Liefde van eenen Vader jegens
zyne Kinderen , van eene Moeder jegens haaren,
Zuigeling, moet zwichten voor deeze Liefde; waarom
Hy ook, door den mond van Ifaïas, zegt: (d) Kan dan
eene Vrouw baar Kind vergeeten, dat zy geen medelyden
zoudehebben met den Zoone haar es buiks? Maar,
fchoon zy hem al vergat, evenwel zal Ik u niet
vergeeten.
Deeze Liefde dan van God, en zynen Zoone Jezus-
Christus, van zulk-eenen goedertierenen Vader,die
nooit vermoeid word van ons wèl te doen, dien het nier.
ge-
CO Joan. 6. 38. CO Pbil. 2. (5—8.
CO i 03
"» a& CO Ifaï
- 49- 15»

£22 VEERTIGSTE MEDITATIE OP HET
genoeg is ons met tydelyke weldaaden te begunftigen;
maar, die ons ook (a) gezegend beeft met al,
len geest elyken zegen, en iemelfche gaaven in Christus
; moest in ons ook eene Wederliefde en dankbaarheid
ontfteeken. Was David, door de groote en
wonderlyke Liefde van Jonathas, die, om zynens
wille, van den hoogften Haat, van de gunst zyns Vaders,van
zyne Kroone en Scepter afftond, eertyds zoo
bewoogen, dathy, weenende, van zynen hals niet
was te rukken, en , by zyn affterven, naare rouwklagten
over hem uitboezemde, en zyn geflachte daarhaa
fleeds met weldaaden ophoopte; hoe veel te meerder
moeten dan onze harten niet geraakt worden wanneer
wy de onbegrypelyke Liefde van Christus overweegen,
die, daar Hy in de gedaante Gods, en in
de hoogfte heerlykheid was , de gunst van zynen
Vader, zyn gezach en aanzien,zyn dierbaar bloed,
en Leven voor ons heeft willen verlaaten. Deeze
overweeging moest in ons een haat en leedweezen,
over onze Zonden, indrukken.de traanen uit onze
oogen persfen, en ons aandryven tót gelradige weldaadigheden
, en de betrachtinge der godsvruchtigheid.
Immers, (b) de Liefde van Christus dringt
ons dan tot Wederliefde, waardoor wy niets boven
Hem waardeeren, zoeken, of verlangen. Deeze Liefde
eischt dankbaarheid, waardoor wy de (c) deugden
ver kondigen, van Hem die ons uit de duisternisfe
tot zyn wonderbaar Licht geroepen heeft. Deeze
Liefde, waardoor Hy zichzelven voor ons gegeeven
heeft, moet ons beweegen, om alles aan Hem,
Ziele en Lichaam wederom te geeven;onze(d, li?,
chaamen tot eene loevende, heilige, en Code bebaagelyke
offerande op te draagen, en alle onze Lecfen
tot wapenen der gerechtigheid te beezigen :metéén
woord, om met de woorden van Paulus te eindigen
; de Liefde van Christus moet ous dringen, om
(a) Ep\ i. 3. (b) 2 Kor. 5. 14.
(O 1 a> 9- (.O 12. 1.
voor;-

LYDEN VAN JEZÜS-CIIRISTUS. 223
voortaan (a) niet meer voor ons-zelven te leeven, maar
voor dengeenen die voor ons zoveel fmaad geleeden
heefc, geflorven en verreezen is. Amen.
G E B E D .
ó Lydende Jezus.' Welk-eene verwisfeling van
fmerten levert de rol Uws lydens niet uit ! 'De
Vierfchaar, voor welke Gy ftaat; de Hoogepriester,
die U als Rechter ondervraagt; de Booswicht, die
U dien pynelyken Kaakflag aanbrengt; Uwe wonderbaare
Wysheid in de beantwoordinge; Uwe verdraagzaamheid
in den geleeden hoon: dit-alles zyn
voorwerpen voor onze befchouwingen , dewelke ons
hart door detederfte aandoeningen overftelpen ; ter.,
wyl het oog onzer Zielen, door den vloed dier befchouwingen,
verbystert wordt. Ach! mishandelde,
gefmaadde Jezus! was het dan voor Uwe lydende
Ziel nog geen pyn en fmert genoeg dat Gy, vóór
eenen onrechtvaardigen Rechtbank gefleept, door
een arglistig en valsch Gerechts-onderzoek verhoord
, en aan de Zielgrievende befchimpingen van
eene allerfnoodfte Vierfchaare wierd blootgefield ?
Moést Gy,terwyl Uwe gadelooze zachtmoedigheid
de listige aanflagen van den ontaartden Hoogepriester
op de allerliefiykfte wyze afkeerde, by Uwe Zielgrievende
fmerten nog de pyn, de fmaad en den
hoon van eenen alleryzelykften Kaakflag gevoelen ?
Moest die allerfmaadelykfte flag U door eenen al.
lergeringften Gerechtsdienaar toegebragt worden?
Gedoog, ö lydende Jezus! dat wy onze oogen van
deeze te akelige vertooningen afwenden ! Eene kil -
koude yzing bevangt onze Ledemaaten; terwyl onze
harten, door eene gevoelige aandoening, bezwyken;
Gelukkige aandoening, indien zy met eene zalige
leerzaamheid gepaard gaat! Imaiers, roept het
O) 2 Kor. 5. is.
ge-

S24 VEERTIGSTE MEDITATIE ENZ.
geluid van deezen vreezelyken Kaakflag niet tot oril
ze hanen, dat Gy, ó gefmaadde Jezus, dien pyne-
Ijken Slag, om ons, om onze Zonden en ongerechtigheden
ontvingt? en zou dan die flag ons,
nevens U, niet treffen ! Ja, myn Jezus! Wy gevoelen
denzelven. Maar, ach! mogt dat gevoel in oni
die Liefde ontfteeken , als waarmede Gy U die
fmaad en pyne getroostte! Eenegevoellooze ondankbaarheid,
eene zondige ongerechtigheid heeft tot
nu toe onze harten beheerscht. Gun dan, ö lydende
Jezus! dat wy ,door Uwegeleedene onrechtvaardigheden
, door Uwen fmertelyken Kaakflag , tot
Wederliefde moogen aangeprikkeld worden! Hebben
wy, door onzen Zonden , veeleer dan deeze Gerechtsdienaar,
U dien fmaadelyken flag toegebragt,
ach! laat dan deeze pligtmaatige belydenis van een
waar en oprecht berouw gevolgd worden! Laat de
Zonden voortaan , als een aiïchuwelyk Monfter,
het voorwerp van onzen geduurigen affchriken verfoeijinge
zyn. Laat Uw mishandeld en bebloed aangezicht,
voor het oog onzergeestelyke befchouwingen,
tot een geduurige Spiegel verftrekken: dati
zullen wy, ons-zelven befchouwenden, met eenen
heiligen haat tegen ons-zelven aangedaan, en-mee
eene zuivere Liefde jegens U, ö gefmaadde Jezus 1
ingenoomen worden. Deeze Liefde zal ons van
onze misdaaden rechtvaardigen, ons met U verzoenen,
en dat onfehatbaar geluk verwerven, van Uw
verheerlykt Aanfchyn , hier namaals-in alle Eeuwigheid
te moogen aanfehouwen.
A M E N .
EEN-

LYDEN VAN JEZUS-CHRISTUS. 245
EEN-ENVEERTIGSTE MEDITATIE.
Mat. 26: vs. 59,60.
Principes autem Sacer-**^ de Overpriesiers en
dotum, & omne con- ^..^ de geheeleRaadzochcilium
qucErebanc fal--s-& ten valfche getuigefum
testimonium con- nisfen tegen Jezus, 07»
tra Jefum , ut eunrnn* Hem ter doodtebren*
morti traderent : Et** gen 'Doch,zy vonden
non invenerunt, cum niets, hoewel 'er veele
multi falfi testes ac- 0
*- valjche Getuigen te
cesfisfent. voorfchyn kwamen.
(]a~) J^E Godloozen, zegt David, hebben het zwaard
uitgetrokken : zy hebben hunnen boog ge-
[pannen, om den armen en hulpeloozen neder te vellen
; om dengeenen die oprecht van harte is te dooden,
De groote Raad der Jooden had den Heiland,
met zwaarden en ftokken, gevangen genoomen; men
beraamde niets anders, dan zyn' Perfoon en naam
in de vergeetelheid te bedelven. De ondervraaging
over zyne Leere en Leerlingen had hiertoe niets
kunnen toebrengen. Hoe langer men Hem ondervroeg,
hoe minder voedfel men voor de wreedheid
vond; aangezien de onnozelheid van Jezus in alles
klaar doorftraalde. Zomin men vlekken in de Zon-,
ne kan ontdekken , zomin konnen dezelve in de
Zonne der rechtvaardigheid,Jezus-Christus,gevonden
worden. Immers, (b) Hy had, om met Petrus te
fpreeken ,gcen zonde gedaan,en in zynen mond was
geen bedrog gevonden. Hy was dan nu wel gevangen;
maar, men wist geene befchuldiging, met eenigen
grond, tegen hem intebrengen. Men had Hem
te
(a) Pfal. 36. 14, (b) 1 Pet. 2. aa.
II. DEEL P