Ilja Gort

‘Het Merlot Mysterie
is een briljante roman.’
– Herman Brusselmans
HET
Ilja Gort

Over het boek
Harold Wechter is een Nederlandse reclameman die een
wijnchateau in Frankrijk heeft gekocht. Hij komt in contact
met Régis, een door en door Franse wijnboer wiens
zaken niet al te best gaan. Harold adviseert Régis een
‘Camping à la Ferme’ te beginnen. Hiermee ontketent
hij een onstuitbare reeks voorvallen die op de camping
op het zinderende Zuid-Franse platteland tot bizarre
situaties leiden. Een advocatenkantoor wordt met kettingzagen
het bos in gestuurd, Hollandse naaktlopers biodansen
in het maanlicht, een belastinginspecteur krijgt
te maken met een verrassende vorm van biologische
oorlogsvoering en een druivenfluisteraar zoekt de mysterieuze
wijngaard met Merlotdruiven van verwoestend
lekkere kwaliteit.
Het Merlot Mysterie is Gort op zijn best. Vol vaart en
humor geschreven is deze roman, waar de wijn uitdruipt,
een must voor iedere wijngek of Frankrijkliefhebber.
De pers over het boek
‘Het Merlot Mysterie is een briljante roman.’ – Herman
Brusselmans
Over de auteur
Ilja Gort, bekend van de La Tulipe-wijnen, schreef eerder
Leven als Gort in Frankrijk, Overleven als Gort in Frankrijk,
De nieuwe wijnsurvivalgids en twee Slurp!-boeken.

Van dezelfde auteur
Overleven als Gort in Frankrijk
Slurp!
Slurp! 2
De nieuwe wijnsurvivalgids
Leven als Gort in Frankrijk
De non-fictienieuwsbrief
Bent u geïnteresseerd in populaire psychologie,
current affairs, human interest, verhalende non-fictie
of regionale geschiedenis? In deze nieuwsbrief vindt u
informatie, interessante aanbiedingen, acties en extra’s
over alle non-fictie-uitgaven van A.W. Bruna Uitgevers.
U kunt zich aanmelden voor de nieuwsbrief via onze
website www.levboeken.nl.

Colofon
© 2008/2011 Ilja Gort, Saint-Romain-La-Virvée/Amersfoort
© 2011 A.W. Bruna Uitgevers B.V., Utrecht
Typografie
Ilja Gort & Caroline d’Hollosy
Omslagontwerp
Jolanda Stembert
isbn paperback 978 94 005 0085 3
isbn e-book 978 90 449 6675 6
nur 301
www.slurp.nu

Ilja Gort
Het Merlot Mysterie
Wijnroman
A.W. Bruna Uitgevers B.V., Utrecht

Prologue
Op zijn veertigste verjaardag was Harold Wechter ontwaakt
met een onwankelbare zekerheid in zijn hoofd.
Roerloos, zonder zijn ogen te openen, was hij blijven liggen.
Terwijl een tevreden glimlach zijn mondhoeken deed
krullen, liet hij onder het dekbed een keiharde scheet, die de
bekrach ti ging vormde van zijn zojuist genomen besluit: hij
ging zijn reclame bureau verkopen.
Nog geen drie maanden later was het gepiept. De opbrengst
was ruim voldoende om zijn jongensdroom waar te maken:
de aanschaf van een klein wijnchateau in de Bordeauxstreek.
Door bewust en consciëntieus werken en verstandig (en
niet lullig) investeren, was hij erin geslaagd zijn wijn in korte
tijd naar een hoog kwaliteitsniveau te brengen. Dankzij een
aangeboren gevoel voor marketing, fijngeslepen in zijn
succes volle reclamecarrière, was het Harold al vrij snel gelukt
zijn wijnen goed te verkopen.
Nu, zo’n vijf jaar later, waren de circa vijftigduizend flessen
die Harolds Château La Bellerêve jaarlijks produceerde, zeer
gezocht en brachten een forse prijs op. Dusdanig fors dat hij
er riant van kon leven in de losse Franse stijl die hem al van
kinds af aan voor ogen had gestaan.
7

Feest
Elke nieuwe lente werd het diep in dromenland verkerende
wijndorpje luidruchtig uit de slaap gerukt. Al jarenlang gaf
het plaatselijke ‘Comité des fêtes’ reliëf aan de eerste zondag
van mei door het organiseren van een voor hun doen groots
evenement: een ‘Salon des Vins’.
Aan het begin en aan het eind van het dorp waren roestige,
gele ‘Déviation’-borden geplaatst, die de doorgang beletten.
Aan deze beloofde omleiding was echter verder geen vervolg
gegeven, want in het dorp was men veel te druk met het opbouwen
van de kramen. De lucht was vervuld van gehamer,
gezaag, gerinkel van ijzeren tentstokken, muziek, geroep en
gelach. Lege wijntonnen werden meegezeuld en kleurige zeilen
met de namen van châteaux uitgerold, er werden torens
gebouwd van wijnflessen, glazen uit dozen gehaald, glanzend
opgepoetst en klaargezet, uitvergrotingen van gewonnen
wijn prijzen werden opgehangen. ‘Récoltant Propriétaire’ en
‘Vin du Château’ ronkten de borden en ‘Dégustation Gratuite’.
Rond tienen arriveerde een accordeonnist die behalve
zijn instrument ook zijn eigen doorgezakte rieten stoel met
zich meezeulde. Hij installeerde zich bij de fontein en even
later waaierden de eerste musetteriedels over het plein.
Voor de kinderen was er een heuse caroussel in opbouw,
wiens buiten maatse soundsystem stampende discohits
produ ceerde die de onverstoorbaar doorriedelende accordeonist
ruimschoots overstemden.
De ‘Tonneliers de Saint-Emilion’, een tiental dikke mannen
in korte broekjes en opbollende t-shirts die waren ingehuurd
als extra attractie, stonden aan de ‘buvette’ met een
ochtendwijntje. Die middag zouden zij, zoals ieder jaar, onder
luide toejuichingen naast hun lege wijntonnen rennen en
8

die met donderend geraas door de hobbelige straatjes
laten bolderen.
Naast de buvette werden de verroeste doorgezaagde olievaten,
die als barbecue voor de entrecôtes dienden, gevuld
met oude wijnstronken en alvast aangestoken.
Het was elf uur en al behoorlijk heet. Hoog in de lucht
deelde een piepklein blinkend stipje de strakblauwe hemelkoepel
met een kaarsrechte witte streep in tweeën.
Jean ‘le bosse’, zo genoemd wegens de grote roodglanzende
bult midden op zijn voorhoofd die hij zelf altijd aanduidde
als ‘mijn talenknobbel’, had middels een aantal vrolijk opgeverfde
stukken spaanplaat, zijn tractor en een paar aanhangers
opgepimpt tot ‘petit train’. Aan de stuurcabine had hij
een koperen scheepsbel bevestigd. Trots rukte hij aan het
beltouw, startte de motor en dieselde met de eerste wagonlading
uit gelaten dorpsbewoners door hun eigen dorp, dat zij
die dag als een een heel bijzonder dorp beschouwden. Een
beziens waardigheid waar de Sacré-Coeur en de Eiffeltoren
nog een puntje aan konden zuigen. De dorpsfanfare was opgetrommeld
en marcheerde vrolijk tetterend achter de petit
train aan.
Ofschoon Harold zelf nooit deelnam aan de Salon des Vins
(zijn wijn was meestentijds al verkocht nog voordat hij
gebotteld was), bezocht hij het evenement ieder jaar. Op zijn
gemak kuierde hij van kraam tot kraam, toen hij dwars door
de kakafonie zijn naam hoorde roepen.
‘Ârold!!’
Hij keek om. Tussen de mannen aan de buvette stond
Michel, burgemeester van het dorp en tevens collega-wijnboer.
Hij wenkte met brede armgebaren en riep: ‘Ârold!
9

Kom! We maken een ritje! Met de petit train!’
Ter begroeting schudden de mannen elkaar de hand,
stapten in een van de aanhangertjes en namen plaats op een
houten bankje. Voorthobbelend in het tractortreintje was het
alsof ook zij alles voor het eerst zagen: de uitgestrekte bossen,
de rivier die in de verte als een dikke bruine slang in de zon
lag te slapen, de glooiende heuvels waarop uitgestrekte wijngaarden
zich als een groene zee aaneenregen.
Met een vreemde mengeling van trots en bezorgdheid
(de eeuwige zorg om het welslagen van een goede oogst) reed
Harold langs zijn eigen wijngaarden en verderop langs die
van Michel.
‘C’est en bon état,’ verklaarde Michel beslist. ‘Les plantes
sont saines.’
‘Tant mieux,’ antwoordde Harold. ‘Da’s hard nodig. Ze
hebben nog aardig wat maandjes voor de boeg...’
Door elkaar geschud op de harde bankjes tuften ze langs
het grote gele huis van de man die klokken kon maken. Op
een keukenstoel onder de kastanjeboom zat zijn vrouw een
kip te plukken. Bij de nadering van de tractortrein keek ze
op. Ze herkende Michel en zwaaide naar hem met een hand
die vol zat met witte donsveertjes.
Ze kwamen langs het oude café waar op de muur nog
vaag de reclameschildering zichtbaar was van een aperitief
dat al jarenlang door niemand meer werd gedronken. Langs
de vervallen, maar beeldschone wijnboerderij van Jean-Marie
voor wiens lichtblauwgeschilderde hek een rij wuivende
robijn rode stokrozen de hemel in stond te groeien.
Ze rondden de hoek. Een vleug warme wind voerde de
geuren van de lente mee. In de verte stond het uit verweerde
witte steenblokken opgetrokken dorpskerkje in de zon te
dromen. De tractortrein reed zo dicht langs de kerkmuur dat
10

Harold alleen maar z’n hand zou hoeven uit te steken om de
rode klaprozen die tussen de stenen groeiden te plukken.
‘Ik ben erg blij met deze Salon des Vins,’ zei Michel, terwijl
het tracortreintje moeizaam de heuvel op schommelde.
‘Het is een van de weinige dingen die doorgaan dit jaar.’
‘Hoe bedoel je dat?’
Hij zuchtte. ‘Het Comité des Fêtes bestaat uit vier personen:
ik en nog drie anderen. Régis Boudin en ik, wij hebben
ideeën. Goede ideeën, vind ik. Maar het is eh... lastig om ze
van de grond te krijgen.’
‘Hoezo?’
Michel krabde zich raspend door zijn baardstoppels en
trok een grimas: ‘C’est Montbrun...’
Het bleek dat het derde feestcommissielid, de gepensioneerde
notaris Montbrun, niet zo’n feestnummer was. Of het
nu dansavonden betrof, wijnproeverijen of gezellige langetafel
lunches onder de bomen van het dorpsplein, Monsieur
le notaire beschouwde het allemaal als zedenverwildering en
normverval. Inhoudsloze wuftheden die tot niets dienden.
Over projecten met een historische of culturele inhoud viel
nog te praten, mits zij uitsluitend toegankelijk zouden zijn
voor de dorpelingen zelf. Maar ging het om een muziek- of
dansavond of een ‘vide grenier’, waar bovendien ook nog ‘lui
van buiten’ of, nog erger, toeristen op af zouden komen, dan
gooide hij falikant zijn uitgedroogde notariskont tegen de
krib en werden de overige commissieleden geconfronteerd
met een keihard ‘Njet’.
Mismoedig schudde Michel zijn hoofd: ‘Die Montbrun is
een droogkloot en een xenofoob. Hij is bang dat mensen van
buiten, dit dorp ontdekken en er willen komen wonen. Jammer,
want door lui als hij wordt elk sociaal initiatief getorpedeerd.
Terwijl dorpsfeesten juist goed zijn voor de onderlinge
11

verstandhouding; het brengt de mensen dichter bij elkaar.
En dat is belangrijk in zo’n kleine gemeenschap als de onze.’
Michel en Harold hadden de avond daarvoor overduidelijk
niet dezelfde culinaire invulling aan hun maaltijd gegeven.
In ieder geval niet waar het de knoflookinname betrof.
Ongemerkt manoeuvreerde Harold een stukje bij Michel vandaan
naar de buitenste rand van het petittrainbankje. Nu zat
hij weliswaar in de palle zon, maar liever verbranden dan nog
langer te blijven zitten in de radius van een knoflookkegel, die
de mussen dood uit de lucht deed vallen. Ter compensatie
keek hij Michel opgewekt aan en vroeg: ‘Maar er is toch nog
een vierde commissielid? Wat vindt die daar dan van?’
Michel sloeg zijn ogen ten hemel alsof hij op ingrijpen
van bovenaf hoopte en verzuchtte met een trieste grijns:
‘Dat is zijn vrouw...’ Hij liet een veelbetekenende stilte vallen.
Toen vervolgde hij: ‘Die is eigenlijk nog erger...’
Was het omdat hij iets terug wilde doen voor Michel, die zoveel
voor hem had gedaan? Wilde hij zijn in de lommer verkerende
sociaal-maatschappelijke bewustzijn wat opkrikken?
Hoe dan ook: voordat hij zijn tong kon afbijten, hoorde
hij zichzelf zeggen: ‘Maar Michel... dan word IK toch lid van
die feestcommissie...!?’
‘Au!’ gilde een klein stemmetje ergens achter zijn hersenstam
vandaan. ‘Stóm! Klootzak! Niet doen! Zeg dat je het
niet meende! Eikel! Ontken dat je dit hebt gezegd! Je bedoelde
iets heel anders! Zég het! Zeg het NU! Nú kan het nog...’
Maar het was te laat. Eens gezegd, blijft gezegd. En ach,
klagen heeft geen zin en achteraf kijk je een koe in zijn
kont. Bovendien heeft het Harold toch ook veel goeds
gebracht, want het was in het Comité des Fêtes dat hij Régis
leerde kennen.
12

Het opeten van een overhemd
Of zijn ‘vignobles’ al maandenlang geteisterd worden door
slagregens of de druiven dat jaar blaartrekkend wrang zijn en
de wijn de smaak heeft van accuzuur, het maakt niet uit:
vraag een wijnboer of het een goed wijnjaar is, en zijn door
weer en wind gelooide wijnboerenkop zal zich plooien in een
glimlach zo stralend als de zon die opgaat achter zijn wijngaarden.
Hij zal zijn eeltige wijnboerenduim omhoogsteken
en in het typische dialect van de streek zeggen:
‘C’est une bong année, et le ving est comme ça!’
Zo ook Régis. Terwijl die niet eens alleen maar wijnboer was.
Want hij had ook koeien. En een vrij uitgebreide moestuin
waarvan hij de opbrengst op de zaterdagmarkt in de naburige
stad verkocht. Verder scharrelde er nog een toompje halfwilde
kippen over zijn erf, die hem dagelijks voorzagen van
verse eitjes. Maar zijn hart, zo verklaarde hij regelmatig met
veel Frans pathos, lag bij zijn wijn: ‘Le vin, c’est mon grand
amour...’
Hij was klein van stuk, Régis, maar stevig en gespierd, met armen
als een beer. Aan zijn rechterhand miste hij een halve
vinger, maar daar leek hij weinig last van te hebben want als
hij je de hand schudde, voelde je je botjes kraken. Hij had een
vrolijk gezicht, gelooid door een leven lang in zon en wind,
waardoor zijn leeftijd moeilijk te schatten viel. Zijn zwarte
haar leek nog het meest op een ontploft koolmezennest, zodat
hij er vaak uitzag alsof hij in een windtunnel had geslapen.
Maar als zijn ogen begonnen te twinkelen en zijn gebruinde
buitenkop openbrak in een lach, ging je vanzelf meelachen.
Nooit zag je hem anders dan in zijn verschoten ‘pantalon
13

leu’ en een vaal overhemd dat al vele malen op rommelige
wijze was versteld.
‘Le vin, c’est mon grand amour...’ Hij zei het graag en vaak.
Maar het zijn niet allen jagers die de hoorn blazen. En wijn
en wijn is twee.
Régis’ productiemethoden waren niet te vergelijken met
die van Harold. Teneinde de smaak van zijn wijn zo geconcentreerd
mogelijk te krijgen, knipte Harold ver voor de
oogst bijna de helft van zijn druiven af. Zijn wijnstokken
hoefden daardoor slechts de helft van hun druiven van voedsel
te voorzien, zodat de overgebleven druiven sterker werden
en resistenter tegen ziektes. Bij het begin van het oogstseizoen
waren Harolds druiven veranderd in kleine zwarte
bessen met een dikke schil, een diepe rijke smaak en een gedroomd
suikergehalte dat zich tijdens de gisting zou omzetten
in een krachtig alcoholpercentage. Bovendien paste hij
tijdens de oogst een strenge selectie toe, waarbij een groep
speciale plukkers elke tros handmatig controleerden, zodat
alleen rijpe en gezonde druiven in zijn cuves belandden. De
inkomsten die hij met deze arbeidsintensieve werkwijze verloor
aan kwantiteit, won hij ruimschoots terug aan kwaliteit.
Want Harolds wijnen waren onmiskenbaar van hoogwaardige
klasse.
Régis daarentegen liet, om de maximale hoeveelheid te
kunnen oogsten, juist zoveel mogelijk druiven aan zijn struiken
groeien.
Als de zomer overliep in de herfst en het weer begon om
te slaan, wilde Harold zijn druiven nog de allerlaatste zonnestralen
laten opzuigen. Hij nam dan grote risico’s door ze langer
dan gebruikelijk te laten hangen. Vaak hadden de andere
wijnboeren allang geoogst, terwijl Harold tot het allerlaatste
14

moment wachtte en zijn druiven pas binnenhaalde als de
herfst al bijna overging in winter.
Régis begon daar niet aan. Meteen de eerste week september
knipte hij al zijn druiven van de struiken. In die tijd
opende het jachtseizoen en dan wilde hij lekker gaan jagen.
Handmatige selectie was al helemaal geen denken aan, want
daarvoor bezat Régis het geld noch het personeel. Bij hem
ging de volledige oogst ongecontroleerd de cuves in. Met onrijpe
druiven, takjes en blaadjes en al.
Oogsten in de oogsttijd, jagen in de jachttijd. Zo hadden
zijn vader, zijn grootvader en zijn overgrootvader dat gedaan
en zo deed hij het dus ook.
‘Allez...’ Régis keek Harold vragend aan en maakte met zijn
hand een kort kiepgebaar ter hoogte van zijn mond dat over
de hele wereld begrepen werd. ‘On boit un coup?’
Harold had natuurlijk beter moeten weten maar toen hij
na een avond lang oeverloos ouwehoeren eindelijk de Salle
des Fetês verliet, had hij het wel een beetje gehad. Zijn eerste
vergadering als Comité des Fêtes-lid had hem bevestigd in
het vermoeden dat hij hier nooit aan had moeten beginnen.
Maar, boire un coup... Hmmm, in gedachten hoorde hij al
het uitschenken van een fles mooie rode wijn. Klokkend als
koeienbellen in een alpenwei. De fluwelen gehemeltestreling
van een zorgvuldig gerijpte Bordeaux, als de zijdezachte kus
van een langverwachte geliefde.
Maar perceptie en werkelijkheid gaan slechts zelden hand
in hand en dit alles zou geheel anders uitpakken. Op dat
moment evenwel had hij nog geen flauw benul tot welke
krankzinnige situaties zijn achteloos gebromde ‘d’accord’
zouden leiden...
15

Régis liep naar een vaalbeige Peugeot van een type dat al jaren
uit productie was genomen, opende het portier en stapte
in. Hij begon plastic flessen, lege blikjes en ander zwerfafval
van de passagiersstoel te graaien en over de rug leuning te
smijten en riep door het niet-aanwezige raam: ‘Stap in, dan
pikken we d’r eentje bij mij!’
Harold nam plaats op de stoelzitting waar aan alle kanten
schuimrubber en springveren uitstaken.
Régis draaide de contactsleutel om, maar er gebeurde niets.
‘Merde!’ Hij greep een zwaar voorwerp van de achterbank
en stapte uit. Hij opende de motorkap en gaf een geweldige
hengst op een onderdeel ergens in de motor.
‘Voilà,’ gromde hij tevreden. Met een klap sloeg hij de
motorkap dicht en stapte weer in. ‘Dat zal ’m leren. Putain!’
Hij draaide de sleutel om en de motor begon het geluid te
produceren van een rotsblokkenvergruizer.
‘Allez!’ riep hij triomfantelijk boven het lawaai uit. ‘On y va!’
Hij trok op en ze reden de heuvel af.
‘Quelle merde!’ snoof Régis. ‘Le con! Le connard!’ Hij
schudde zijn hoofd alsof hij een paard was die een wolk vliegen
wilde verjagen, een indruk die nog versterkt werd door
zijn uitgeplozen touwhaar dat alle kanten op waaierde.
Harold begreep waar hij op doelde. De communicatie
tussen Régis en oud-notaris Montbrun was die avond op z’n
vriendelijkst gezegd niet gladjes verlopen. Het door Régis geopperde
idee om de komende herfst een wervelend oogstfeest
te organiseren, was door het graatmagere notarisechtpaar
genadeloos afgefakkeld. Maar Régis had het daar niet
bij laten zitten, vol vuur was hij in de oppositie geschoten. Er
kwamen nog steeds wolkjes stoom uit zijn oren.
‘Met zo’n feest zouden we onze wijn kunnen promoten!’
brieste hij. ‘Dat is een kans! Daar gaat ’t toch om, Ârold?!
16

De kleine wijnboeren hier krijgen het steeds moeilijker. We
moeten nieuwe manieren verzinnen om onze producten te
verkopen! Die krentekakker met z’n dikke pensioen zit ’r
warmpjes bij! Maar wij...’ Hij gebruikte een uitdrukking die
Harold niet kende: ‘Nous mangeons notre chemise!’
Wij eten ons overhemd op. Harold keek eens naar Régis’
overhemd. Het was vlekkerig, smerig en het rook naar zweet.
Het was boven dien best groot. Het leek hem geen pretje om
dat overhemd op te moeten eten.
‘Maar er is toch nog niks besloten?’ probeerde Harold
hem te sussen. ‘Volgende week vergaderen we weer.’
Deze geruststellende mededeling vermocht Régis echter
niet tot kalmte te brengen. Eerder het tegenovergestelde. Hij
stak zijn hoofd door het raamloze portier en brulde naar de
maan: ‘Montbrun! Salopard! Nog nimmer hebben de voeten
van een grotere klootzak het aardoppervlak beroerd. Moge
de furie van Gods eigen donder je treffen!’ Ter bekrachtiging
spuwde hij krachtig tegen een ‘chasse reservé’-bordje, schakelde
terug en sloeg met gierende koppeling linksaf een
slecht onderhouden weggetje in.
In het schemerdonker hotsten en knotsten ze over een rotsachtig
pad met aan weerszijden wijngaarden. Ze passeerden
een scheefgezakt houten bord ‘Château Vieux Canon’, waaronder
een tweede bord was aangebracht dat in onhandige
zelfgeschilderde letters vermeldde: ‘Vente Directe’.
Even daarna hobbelden ze door een met klimplanten
overwoekerd gietijzeren hek, dat al in jaren niet meer dicht
was geweest.
Régis parkeerde de auto krakend naast een halfgesloopte
tweelingbroer van zijn Peugeot, die nu kennelijk dienstdeed
als kippenhok. Ze stapten uit. Om de hoek van een schuur
17

kwam een zandgele labrador blaffend aangerend. Kwispelstaartend
sprong hij tegen Régis op.
‘Doucement, Max. Douce ment,’ vermaande hij de hond
en tegen Harold: ‘Dit is Max. Mon meilleur compagnon...’
Régis’ Château Vieux Canon leek helemaal niet op een
château. Eerder was het een versterkte boerderij. Het hoofdgebouw
was opgetrokken uit ‘moellons’, ruwe keien die een
paar honderd jaar geleden uit de rivierbedding waren geraapt
en tot bouwmateriaal verklaard.
Over de hele lengte van de gevel groeide een immense
druivenstruik, die middels een paar gietijzeren staven een
pergola vormde waaronder het overdag goed toeven moest
zijn. Dikke trossen druiven hingen als vrouwenborsten uit
het gebladerte neer. Op een stenen bankje naast de voordeur
stonden bloempotten met bloeiende lavendel en geraniums.
De verf van het houtwerk was door zon en tijd verkleurd
tot een vaag soort krijtblauw, waarvan Harold bijna tranen in
zijn ogen kreeg van mooite.
Deze overdosis aan schoonheid werd echter gecompenseerd
door een monsterachtige schotelantenne die een groot
gedeelte van het dak in beslag nam. Kennelijk had Régis het
risico van een gemiste televisie-uitzending tot het minimum
willen beperken, want met dit apparaat moest hij met gemak
de communicatie met de maan en ver daarbuiten kunnen
onderscheppen.
Midden op de ‘cour’, de grote ronde binnenplaats, stond
een met klimop begroeide put van verweerde steenblokken,
die nog steeds in gebruik leek. Tegenover het hoofdhuis eindigde
de cour in een terras van bemoste plavuizen, omheind
door een roestige, maar sierlijke gietijzeren balustrade. Onder
een reusachtige plataan stond een oude houten tafel met
18

wat veelgebruikte boerenstoelen. In de hoek stond een tot
barbecue omgebouwd zwartgeblakerd olievat waarop zo te
zien in de loop der tijden al een volledige veestapel was geroosterd.
Ernaast lag een berg met ijzerdraad bijeengehouden
bossen droge wijnranken.
Ze staken de binnenplaats over en liepen het terras op.
Naast elkaar staand keken ze uit over de groene, met wijngaarden
begroeide vallei die naar omlaag glooide. In de verte
eindigde hij bij een brede, traagstromende rivier. Vanuit de
woudzoom achter het château kronkelde een beekje. Als een
zilveren lint doorsneed het de vallei om een honderdtal meters
verder uit te monden in de rivier. Aan de oevers stonden
hier en daar wat kromme bomen.
Zwijgend zoog Harold de verstilde schoonheid in zich op.
‘C’est pas mal, quoi?’ grinnikte Régis en trok een van de
stoelen naar achteren. ‘Assiez-vous, assiez-vous...’
Onder de indruk nam Harold plaats. Régis keek hem met
scheefgehouden hoofd aan en stelde de vraag die Harold al
enige tijd als een betonblok aan een zijden draadje boven zijn
hoofd voelde hangen: ‘Un petit verre de vin?’
19

De vereniging tot behoud van Régis
Het was een maanlichte nacht. Boven hun hoofden flonkerden
de sterren als diamantjes op een reuzendecolleté van
zwart fluweel.
Op een eenzame krekel na, heerste er een wijdse stilte.
Alsof de natuur moe was van een dag lang fluitende vogels,
tjirpende krekels, stromende beekjes en ruisende bomen.
Régis kwam uit het huis, in zijn hand een fles en twee
glazen. Onder het gaan at hij een vijg. Hij veegde zijn hand af
aan zijn broek en haalde een kurkentrekker uit z’n zak.
‘Dit...’ verklaarde hij met trots, ‘...is ‘mon Meilleur Vin’, de
beste wijn van het hele domein.’
Hij ontkurkte de fles en vulde de glazen. Hij schoof er een
naar Harold en ging op de stoel naast hem zitten. Met een
vrolijke grijns keek hij hem aan, hief het glas en zei: ‘Chin.
Op een goed wijnjaar!’
Harold probeerde met het beduimelde glas de wijn rond te
walsen en morste een deel van de inhoud op zijn broek.
Mooi, dacht hij, dat hoef ik alvast niet meer op te drinken.
Dat scheelt weer... Op het ergste voorbereid bracht hij het
glas naar zijn neus en snoof het aroma van de wijn op.
Hij sloot zijn ogen en de wijn nam hem in een bloedrode
omhelzing. Hij zag halfduistere kelders, zwartbeschimmelde
muren, veelgebruikte wijnvaten, dampende leerlooierijen,
contrabassen en Belgische trekpaarden die kreunend het
ploegzwaard door de modder trokken.
Voorzichtig nam hij een slok en liet de wijn bedachtzaam
slurpend door zijn mond spoelen.
Dit was niet de fluwelen gehemeltestreling, niet de zijdezachte
kus van een langverwachte geliefde, waar hij in wijn
20

altijd zo naar op zoek was, zoveel was wel zeker. Hier proefde
hij inktzwart bessensap, dik als grasboter, met een flinke peut
alcohol en een stoot tannines waar de vullingen van uit je
kiezen sprongen. Hij zond een kort gebed hemelwaarts en
slikte het door.
Traag als magma tijgerde de wijn zich door zijn slokdarm.
Aan dit akkerbouwproduct waren geen subtiele vinificatietechnieken
te pas gekomen. Deze wijn was hard als het leven
zelf. Dit was een wijn om op te kauwen. Deze wijn was gemaakt
op dezelfde manier zoals de Romeinen dat al deden.
Dit had niets van de romige zachtheid die ontstaat na geduldige
rijping op vaten van eikenhout. Dit druivensap droeg geen
roodfluwelen robe, eerder een doornenkrans. Dit druivenlava
smaakte als het dikke bloed van de aarde zelf en het verwarmde
zijn hart als het vonkenspattende vuur van een hoefsmid.
Dit was rauwe wijn. Ruig als het land waar ze op uitkeken,
stenig als de keien onder hun voeten en oud als de wereld.
Maar goudeerlijk. Van de struik in het vat en van het vat in
de fles. Dit was boerenwijn. Met hele stukken boer.
Maar binnen in deze wijn fonkelde een ruwe diamant.
Een juweel dat door de Spartaanse oogstmethoden niet tot
wasdom was gebracht, maar dat onmiskenbaar aanwezig
was. Diep verborgen in dit doornige struikgewas klopte een
hart van fluweel.
Harold was sprakeloos. Ernstig knikte hij naar Régis.
‘C’est bon. C’est un bon vin, Régis. Bien fait. Chapeau.’
Régis maakte een bescheiden gebaar alsof hij applaus
afweerde en zei: ‘Merci, Ârold, merci... Maar weet je, je doet
wat je kan. En ik heb geen personeel. Ik doe alles zelf. Mijn
broer en ik hebben dit château overgenomen van m’n ouders.
Maar m’n broer is geen wijnman. Hij was al een boekhouder
21

toen ie nog in de luiers lag. En boekhouder is ie geworden
ook. Hij werkt in de stad. Mijn vader is een paar jaar geleden
overleden. M’n moeder woont in een boerderijtje in het
dorp. En nu doe ik het bedrijf alleen. Dat bevalt me best. Met
niemand wat te maken.’
Hij nam een slok van zijn wijn en wees met zijn glas naar
een recentelijk verbouwde woning aan de zijkant van de
binnen plaats. Pal ervoor was met helderwitte strepen een
keurige parkeerplaats voor één auto gemarkeerd, waarop een
glanzendnieuwe Renault geparkeerd stond.
‘Daar woont m’n broer.’
Harold knikte. Nog steeds geïmponeerd door de onverwachte
kwaliteit van de wijn slurpte hij een slok naar binnen
en zei proevend: ‘Ik vind ’m zo... zácht! Stevig en krachtig,
zeker! Maar tegelijkertijd ook zo wonderlijk zacht... Welke
druivensoorten gebruik je?’
‘Wat je daar drinkt, is honderd procent puur Merlot en
niks anders,’ antwoordde Régis trots.
‘Helemaal geen Cabernet?’
Régis vormde zijn duim en wijsvinger tot een rondje:
‘Zéro!’
‘Maar waarom?’ vroeg Harold verbaasd. ‘Iedereen hier
heeft Cabernet! Minimaal dertig procent!’
‘Cabernet is mij veel te laat rijp,’ zei Régis beslist. ‘Merlot
is drie weken daarvoor al klaar om te oogsten dus ook met
een wat minder jaar, je haalt altijd rijpe druiven binnen.
En bovendien vind ik het een veel lekkerder druif. Vroeger
schijnen we hier wel Cabernet gehad te hebben, maar m’n
grootvader heeft het merendeel gerooid en later heeft m’n vader
het laatste restje d’r uitgetrokken. En nu hebben we alleen
nog maar Merlot. Lekker hè?’
Hij stond op, pakte een bos druivenranken en gooide die
22

op de barbecue. Met behulp van wat proppen krantenpapier
joeg hij de brand erin. Terwijl de vlammen hoog oplaaiden,
zei hij: ‘Ik haal even wat te bikken.’ Hij liep naar het huis en
voegde er over zijn schouder aan toe: ‘Voor bij de wijn...’
Gezeten onder de dikke plataan keek Harold peinzend uit
over het wonderschone panorama. De wijn smaakte hem zoals
nog nimmer een wijn hem had gesmaakt. De afdronk was
eindeloos lang en bij iedere slok had hij de gewaarwording of
hij omhelsd werd door een geliefde in een ruige, zwartpaarse
bontmantel.
Régis kwam terug met een schaal knoflookworstjes, gooide
er een handvol van op het barbecuerooster en begon ze
met een vork boven de vuurgloed te schuiven.
‘Waar verkoop je deze wijn, Régis?’
‘Aan de ‘coopérative’. Maar ze betalen niet veel. En tegenwoordig
willen ze ook niet meer alles hebben. Ze zeggen
dat er een overschot is.’ Hij prikte de worstjes lek en het vet
deed het gloeiende houtskoolvuur sissend opvlammen. ‘En
ik verkoop af en toe wat aan mensen hier uit het dorp.’
‘Kun je daarvan rondkomen dan?’
Régis schudde zijn hoofd: ‘Het wordt steeds minder. Ik
heb m’n koeien, beetje groenten, eitjes van m’n kippen. Het
gaat net. Of net niet, ’t is maar hoe je ’t bekijkt.’ Hij boog zich
voorover en wipte met een snelle beweging van zijn hand de
worstjes een voor een om.
‘Maar het wordt wel steeds zwaarder. Ik raak m’n wijn niet
meer kwijt. Het zijn die ‘nieuwe wijnlanden’...’ Hij sprak de term
onwennig uit. ‘De Franse wijnboeren kunnen de concurren tie
met die grote Amerikaanse en Chileense megawijnfabrieken
niet aan. En zeker de ‘petits vignerons’ zoals ik niet.’
Harold knikte. Hij herinnerde zich dit soort problemen
maar al te goed uit de tijd dat hij zelf net als wijnboer was
23

egonnen, nog maar een paar jaar geleden. Hij schudde zijn
hoofd alsof hij de herinnering wilde verjagen. Die tijd was gelukkig
voorbij maar in die periode was zijn wijn, waar hij zo
van hield, verworden tot een angstdroom waaruit hij regelmatig
zwetend wakker werd: de druiven hingen rijp aan de
struiken. Er moest geoogst worden, maar zijn cuves zaten nog
tot de nok toe vol met de onverkochte oogst van vorig jaar. De
wanhoop, dat hij zo snel mogelijk van die enorme hoeveelheid
wijn af moest zien te komen. En hij had geen idee hoe.
Zijn eigen wijn, waar hij zich zo op had verheugd, die hij vier
seizoenen lang met intense liefde en zorg had omgeven, was
als een loden bal in zijn maag geworden. Op het laatst had hij
zijn wijn wel weg willen géven. Als het maar uit z’n systeem
was. Een onafzienbare berg flessen had hem als een zwarte
muur dag en nacht achtervolgd en alle levenslust uit hem geperst.
Alsof hij zelf een druif in een wijnpers was.
‘Allez, attaque!’ Met een klap zette Régis een schaal met
gloeiendhete knoflookworstjes op tafel. ‘Bon ap!’
Hij ging zitten en haalde een grote ui uit zijn broekzak.
‘Voilà! Les légumes! Ik ben een beetje een uienmannetje.
Elke dag een ui en je wordt honderd.’
Op de rand van de tafel tikte hij een Opinelmes open en
sneed de ui doormidden. Hij nam, alsof het een appel was,
een smakkende hap uit de ene helft en stak de andere in
Harolds richting. ‘Jij ook?’
Later zaten ze in het donker bij het schijnsel van de nagloeiende
barbecue. De reflectie liet rode lichtpuntjes op de rand
van hun glazen fonkelen. Geen details waren meer zichtbaar,
alleen maar scherpgerande donkere silhouetten van de bomen,
als uitgeknipt uit zwart papier.
De hond lag te slapen onder de tafel. De eenzame krekel
24

had zijn getjirp gestaakt. De wijn was op en de worstjes ook.
Stilzwijgend zaten de mannen naast elkaar.
Harold had het gevoel alsof zich in zijn binnenste langzaam
een bloem van onbekende herkomst ontvouwde.
Hij nam een slok uit zijn glas en verbrak de stilte: ‘Eigenlijk
is dit het enige wat telt, Régis. Dit is waar het om gaat. Dat
wij hier kunnen zitten, deel uit mogen maken van deze
onwaar schijnlijk mooie compleetheid. Daar moeten wij van
genieten, elke dag opnieuw...’
‘Nog een wijntje, dan?’ vroeg Régis en kwam al half overeind
uit zijn stoel.
Harold schoot in de lach. ‘Non merci, mon ami, het is
mooi geweest zo.’
Hij stond op van zijn stoel en liet nog een keer zijn blik
over de vallei dwalen. Op dat moment werd er, zonder dat hij
zich ervan bewust was, in zijn hart een contract afgesloten:
de Vereniging tot behoud van Régis werd opgericht.
Harold gaapte en rekte zich uit: ‘Het is laat. Ik ga d’r vandoor.’
‘Bon,’ zei Régis. ‘Dan geef ik je even een slinger.’
25