Tank energie om te studeren Vitamine D3: de ... - i-Sana

September 2012
Tank energie om
te studeren
Vermijd stress
op je vakantie
Vitamine D3:
de zonnevitamine
GEZONDHEIDSMAGAZINE
Oorontstekingen
vaak gevolg van
vliegreizen
Dr. Aelbrecht: “Verstandige preventie werkt”!
Hoe gevaarlijk zijn hormonen?
Abdijsite
Herkenrode:
Meer dan
ooit over
Bloemetjes
en Bijtjes
Weekend: gevaar voor
sportblessures
Te slap om te studeren
SANA nr 26
1

Bestellen?
www.nutribell.be
COLOFON
I-SANA MAGAZINE
Web-Gezondheidsmagazine
Uitgeverij:ADVIES MEDIA vzw
O.L.Vrouwstraat 53
B-3570 Alken
info@isana.eu
www.isana.eu
Redactieadres:
O.L.Vrouwstraat 53
B-3570 Alken
redactie@isana.eu
Uitgave:
Maandelijks elektronisch nummer
(behalve de maanden juli en augustus)
Verantwoordelijk uitgever:
Monique Kmita
Gedelegeerd bestuurder:
Danny Zeegers
Verantwoordelijke marketing,
promotie en advertenties België:
Peter Kmita
Verantwoordelijke regie Nederland:
Kees Martens
Hoofdredacteur:
Jan van Bercken
Voorwoord
i-sana een uitgave
van Advies Media Reddende wetenschap?
We vragen ons af
hoe het mogelijk
is geweest dat
de mensheid het
wetenschappelijk bewezen dat
deze hormonen kankerverwekkend
kunnen zijn en vooral borstkanker,
baarmoederkanker en hartziekten
duizenden jaren heeft volgehouden veroorzaken. En intussen
zonder de “wetenschappers” van schrijven we in ons land driemaal
vandaag. Hoe konden we vroeger meer antibiotica voor dan voor
appelen eten zonder te weten gelijkaardige ziekten in Nederland.
welke stoffen erin zaten? Het Maar zodoende komt meer dan
wordt dus hoog tijd dat we ons wat de helft van ziekenhuispatiënten
wetenschappelijker gaan gedragen wel met een besmetting naar huis
en de farmacie doet geweldig die in sommige gevallen ernstiger
haar best om ons dat uit te leggen. is dan de oorspronkelijke ziekte
Tegen slapeloosheid moet je niet waarvoor ze werden opgenomen:
rustiger worden of wat wandelen, resistente bacteriën: de schrik van
maar benzodiazepines slikken. elke chirurg.
Dat klinkt best wetenschappelijk. Wat is wetenschap, kun je je
De schooltijd komt eraan en... als afvragen. Heel eenvoudig! Het is
je kind niet goed mee kan, heeft wetenschappelijk bewezen dat
het ongetwijfeld een tekort aan artsen gestalkt worden: 3500 à
dopamine en dus wordt Relatine 4000 handelsreizigers in pillen
voorgeschreven aan 10 percent komen in de wachtzaal om met
van de scholieren. Op die manier de arts naast de kwestie te praten.
maken we kinderen vertrouwd En weet je wat het ergste is? Dat
met slikken van pillen en worden dokters die natuurgeneeswijze
ze langzaam maar zeker junks. beoefenen, doorgaan voor
Heb je wat last van een depressie, kwakzalvers en vervolgd worden.
dan kan je best wat Serotonine Maar het is zoals altijd in de
gebruiken en is er te weinig geschiedenis: toen de “barbaren”
Noradrenaline, maar die geven we in 1600 voor de poorten van
dan wel weer in een pilletje. Voor Constantinopel stonden, waren de
alles bedenken we tegenwoordig geleerden aan het discussiëren
een “wetenschappelijke” verklaring. over het geslacht van de engelen.
Twintig jaar geleden was het Gelukkig dat we af en toe honger
wetenschappelijk bewezen dat hebben en dus spontaan gaan
vrouwelijke hormonen goed waren eten, anders zou de wetenschap
om de menopauze probleemloos
door te komen, ze het bot ook
ons dat ook nog afraden.
versterkten en hartziekten
Jan van Bercken
hielpen voorkomen. Nu is het
Hoofdredacteur
2 SANA nr 26 SANA nr 26 3
Art-Director:
Ellen Drenth
Artistiek advies:
Alvin Bamps
Documentatie & secretariaat:
Klaudia Pauwels
Abonnementen:
Losse nummers : € 3,20
Jaarabonnement: € 32,00
Copyright 2012
Alle in de advertenties en redactionele
stukken opgenomen gegevens, alsook foto’s
door derden aangeleverd, vallen onder
verantwoordelijkheid van het betrokken bedrijf,
instelling of dienst die aanlevert aan Advies
Media vzw. Voor de juistheid, de aard en de
rechten van die gegevens kan de uitgever niet
aansprakelijk worden gesteld. Advertenties
kunnen zonder enige motivering worden
geweigerd.
Niets uit deze uitgave mag worden
verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt, door
middel van druk, fotokopie of welke andere
wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke
toestemming van de uitgever. De inhoud
(teksten en advertenties) van I-sana is geen
medisch advies en kan een consult bij een
arts niet vervangen. Bij medische problemen
of twijfel moet altijd een geneesheer worden
geraadpleegd.

06
NHOUD
Te veel zoet en te veel cafeïne verandert
zelfs karakter van jongeren
10
“Verstandige preventie werkt!”
14Oorontstekingen vaak gevolg
van vliegreizen
Vooral jonge kinderen zijn erg gevoelig
16Vitamine D3:
de zonnevitamine
Verstandig zonnebaden helpt kanker en
osteoporose voorkomen
20Reportage
Boeiende kruidenwandelingen en culinaire
topdag van i-Sana-lezers
22
Tank energie om te studeren
Dr. Aelbrecht:
Weekend!
Gevaar voor sportblessures
24 Huidverzorging
Een jonge huid op oudere leeftijd
26
16
20
22
14
Column 39
Schimmelinfecties zijn
een groot probleem
Peterselie, paardenbloem en
brandnetel
4 SANA nr 26 SANA nr 26 5
06
32
36
Weetjes 30
48
26
Te slap om te studeren
Goede voornemens zijn niet voldoende
32Hoe gevaarlijk zijn hormonen?
Zijn nadelen groter dan voordelen:
kanker, hart- en vaatziekten, beroerte ?
36Vermijd stress op je vakantie
Zo kan je ongelukken best voorkomen
40Heilzame plantenextracten en
hun toepassing
Klein wilgenroosje
42Gastreportage
Moxatherapie
44Lekker
en gezond koken met
Dominique Vreven
Waterzooi van biohoevekip en jonge
zomerwortelen met koriander
46
De groene vingers van
Ivo Pauwels
MUNT: stimuleert de lever
52Abdijsite Herkenrode:
Meer dan ooit over Bloemetjes en
Bijtjes

Te veel zoet en te veel cafeïne verandert zelfs
karakter van jongeren
De schoolpoorten gaan weer open. De tocht naar
de wijsheid is weer aangevat. Voor sommigen
gaat dat in slenterpas, voor anderen is dat zelfs
een calvarietocht, voor heel wat jongeren volkomen
tegen hun zin: ze voelen zich niet lekker op school,
kunnen zich niet concentreren, slagen er niet in de kennis
voldoende lang te onthouden en te leren redeneren en...
de resultaten zijn er naar. De goesting om naar school
te gaan is daarmee helemaal verkeken. De motivering
van het gezin is wel belangrijk, maar de gezondheid van
de jeugd speelt een even grote rol en hier is in heel veel
gevallen iets mis mee: veel jongeren hebben een tekort
aan mineralen en vitamines, en voelen zich totaal futloos
door een verkeerde voedingswijze. Goed studeren heeft
evenveel met voeding te maken als met inspanning en
aan de beide gevallen kan iets gedaan worden. Trouwens
door verkeerde voeding kunnen karakteriële veranderingen
ontstaan en dat is gemakkelijk te verklaren.
Voor tienduizenden scholieren
start het schooljaar weer op.
Voor velen een karwei met weinig
uitzicht op resultaat, voor
veel ouders een geweldige kopzorg,
voor anderen een oplossing
omdat de vakantie voorbij is en
Tank energie
om te studeren
de school als een wettelijk opvangcentrum
mag dienen. Maar
gelukkig voor de meeste ook een
bron van informatie en een voorbereiding
op het volwassen leven,
waar de jeugd op dat ogenblik
zelf zijn verantwoordelijkheid
moet nemen, zijn leven zelf moet
inrichten en de kost moet verdienen
voor zichzelf en het gezin. De
schoolresultaten zullen die keuze
mee helpen bepalen en daar ligt
voor velen een probleem.
Stress vermijden en ontspannen
en met plezier studeren, zijn
grote hulpmiddelen. Maar een
goede lichamelijke en emotionele
gezondheid zijn belangrijke voorwaarden
en die heeft niet iedereen.
Vaak mislukken leerlingen omdat
ze zich niet kunnen concentreren
en die concentratie wordt
beïnvloed door een minder goede
gezondheid. De voeding van de
meeste adolescenten is ronduit
slecht. Ze hebben bijlange niet de
noodzakelijke vitale stoffen om
gezond te zijn en hun hersenen
in de mogelijkheid te stellen zich
voldoende lang te concentreren
en de stof te onthouden. De
lusteloosheid is vaak het gevolg
van een verkeerde leefwijze:
ze eten te weinig vitamines, te
weinig verse producten en vooral
te weinig fruit en groenten, te
veel fantasiekost, te vet en veel
te zoet. Bovendien gebruiken ze
te veel cafeïnehoudende dranken
en roken ze op de koop toe, wat
de fijne haarvaten in de hersenen
vernauwt en dus de mogelijkheid
om zich voldoende lang te concentreren
voortdurend vermindert.
Veranderen van leefwijze
kan voor velen de oplossing zijn
om zich fitter en lekkerder te
voelen en vooral ook met plezier
naar school te gaan en betere
resultaten te halen.
Voedingstips voor studenten
Schoolresultaten hebben zeker
te maken met leefgewoonten en
vooral eetgewoonten. Wie gezond
is, presteert beter. Daarom:
• eet niet te veel maar ook niet te
weinig.
• neem drie lichte maaltijden per
dag immers een zware maaltijd
6 SANA nr 26 SANA nr 26 7

““
Veel scholieren en studenten eten enkel
fast food en hebben daardoor echt een
gebrek aan voldoende vitamines en
goede vetten, waardoor ze lusteloos
zijn en tegen hun zin studeren
met een overladen maag remt de
concentratie af.
• vermijd het gebruik van grote
hoeveelheden suiker (frisdrank,
snoepgoed, koekjes,...). Te veel
suiker in de voeding kan immers
pieken en dalen in de bloedsuikerspiegel
veroorzaken. Een laag
bloedsuikergehalte doet zich voor
wanneer men niet voldoende
regelmatig eet of juist wanneer
men te grote hoeveelheden suiker
inneemt. Uiteraard is een
laag bloedsuikergehalte funest
voor het concentratievermogen,
want bloedsuiker is dé energiebron
voor de hersenen. Het kan
tegenstrijdig klinken, maar door
te veel suiker te gebruiken en te
veel snoep dus, daalt het suikergehalte
in het bloed, omdat de
pancreas een insulinestoot moet
geven om de suiker af te breken.
• voorzie regelmatig lekkere en
lichte tussendoortjes bv. fruit,
een kop melk, yoghurt, ... Deze
zorgen er voor dat je bloedsuiker
op peil blijft.
• vermijd een te vette voeding.
Vetten verteren traag en bezorgen
je een loom gevoel.
• zoek je energie in volkoren
graanproducten (volkorenbrood,
havermout, muesli,...), groenten,
fruit en melkproducten.
• eet niet tussen je boeken, zoek
een andere ruimte op om te eten.
Zo kom je in contact met andere
mensen en kan je je gedachten
eens op iets anders zetten. Beschouw
je maaltijd als een ontspanningsmoment
en neem er
voldoende tijd voor.
• eet 's avond niet te veel en niet
te laat omdat dit tot een slechte
en onrustige slaap kan leiden
zodat men zich ook de volgende
dag niet goed kan concentreren.
• Alcohol wordt best gemeden
tijdens het blokken omdat het je
concentratievermogen duidelijk
aantast.
• Cafeïne, o.a. in koffie en coladranken,
zorgt voor een verhoogde
waakzaamheid en het
uitstellen van de slaap. Vandaar
dat koffie vaak misbruikt wordt
tijdens het studeren. Tracht echter
het koffie- en colagebruik te
beperken en stop 's avonds met
het drinken ervan. Een goede
slaap is immers ook essentieel
om zich goed te kunnen concentreren
en te studeren.
-Vermijd coladranken. Cola’s en
sterk cafeïnehoudende dranken
samen met junkfood veranderen
het karakter van leerlingen en
bevorderen ADHD. Visolie daarentegen
maakt hen rustiger en
vergemakkelijkt het studeren.
Jan van Bercken
Kinderen voelen en ontwikkelen zich
beter met omega 3-visoliecapsules
Minder ziek, fitter en beter studeren!
• Omega 3-vetzuren met hun belangrijke bestanddelen EPA en DHA
spelen een grote rol bij de ontwikkeling van de hersenen en de groei van
kinderen.
• Ook het afweersysteem, de circulatie, het zenuwstelsel, het gezichtsvermogen
en de huid van uw kind hebben deze belangrijke bouwstoffen
nodig om zich goed te ontwikkelen.
• De vetzuren hebben een gunstig effect op
de concentratie en het geheugen van uw
kind, en daarmee op hun leerprestaties, en
kunnen ze rust brengen bij drukke, rusteloze
kinderen.
Ca. 365 capsules
www.nutribell.be
8 SANA nr 26 SANA nr 26 9

“Bijna iedereen heeft problemen met de
darmen en dus ook met de immuniteit”
Dr. Aelbrecht:
“Verstandige
preventie
werkt”!
Dokter Peter Aelbrecht hoeven we amper voor te
stellen. Je zou hem de Eddy Merckx van de moderne
geneeskunde kunnen noemen, altijd een
beetje sneller en anders dan de anderen en altijd
in topvorm, energiek en kwiek. Hij is dan ook niet
voor niets de oprichter van de Energiekliniek, waar mensen
die zich moe, futloos, leeg, opgebrand en uitgeblust
voelen, weer energie en vooral inzicht en kennis kunnen
bijtanken. Zijn drie boeken die op korte tijd uitverkocht
en herdrukt werden en nu ook succes kennen in Engeland
en Amerika, hebben bij velen een nieuwe zienswijze over
gezondheid en preventie doen ontstaan. Hoe moeten we
eten, slank blijven, erge ziekten zoals kanker en hartinfarct
voorkomen, fit blijven en zeer oud worden? Iedereen
heeft daar wel een mening over, maar wetenschap
evolueert en dus werd het tijd voor een updategesprek
met de paus van de energetische geneeswijze dokter Peter
Aelbrecht. Want zijn mening is altijd een beetje apart,
maar als je patiënten van hem met een jaar verschil terugziet,
merk je wel duidelijk het verschil: verstandige
preventie werkt. Niet blindweg vitamines en supplementen
slikken, maar onderzoeken en aanvullen wat tekort is
en bijsturen wat verkeerd is.
Iedereen heeft wel een mening
over gezonde voeding, maar
is het de juiste? Dr. Aelbrecht:
„Onze cellen vernieuwen zich. Dat
maakt dat we om de zes jaar een
heel nieuw mens zijn. Ons endocrien
systeem werkt als biochemische
fabriekjes. De basisgrondstoffen
krijg je alleen maar via de
voeding.”
Wat is gezonde en geschikte
voeding?
Dr. Aelbrecht: „De juiste voeding
is die waarvoor onze darm gemaakt
is. Onze voorouders aten
noten, groenten, zaden, bessen
en wat ze in de natuur konden
vinden en te pakken kregen:
vlees, vis, gevogelte eieren en
water. Daarmee deden ze het.
In recente beschavingen ging
de mens aan akkerbouw doen:
graangewassen werden gecultiveerd,
dierlijke melkproducten,
room, boter werden gebruikt en
in de 18de eeuw is de raffinage
van de suikerbiet gekomen en
zijn we suikers in grote hoeveelheden
gaan verbruiken. Dat was
een eerste grote stap in de voedingsevolutie.
Nadien kwam intensieve
landbouw met meststoffen
en verarming van de voeding.
De mensen gingen zich centraliseren
rond steden en er kwam
industrieel voedsel: bewaarmiddelen,
conserveren, antioxidanten
enz... Nog later is ook de
chemische voeding gekomen. En
heel recent is voeding uit het labo
gekomen, zoals aspartaam of de
complete scheikunde. Aspartaam
en alle synthetische zoetstoffen
zijn trouwens neurotoxisch. Moest
het vandaag worden uitgevonden,
het zou verboden worden.
Na de tweede wereldoorlog bracht
een huisvrouw de helft van haar
tijd door met voedsel bereiden en
koken. Nu amper nog een paar
minuten per dag. Je ziet de gevolgen!
We moeten dus dringend
terugkeren naar de voeding waarvoor
onze darm gemaakt is.”
Hoe zit onze darm en de vertering
dan in elkaar?
Dr. Aelbrecht: „De darm bestaat
uit één laag cellen: de mucosa die
de villi vormen. Deze cellen zijn
verbonden met bruggetjes
10 SANA nr 26 SANA nr 26 11

die men juncties noemt. Welnu,
de darm heeft twee functies. Om
te beginnen vormt die een barrière,
want de verkeerde dingen
mogen niet opgenomen worden
in het bloed. En ten tweede is er
een resorptiefunctie om de juiste
dingen wel op te nemen.
Die juiste dingen zijn volledig
verteerde moleculen, bv. een glucose,
een aminozuur, een vetzuur.
Via diffusie gaan ze los door de
cel die nadien worden opgenomen
door een rode bloedcel en
vervoerd naar de rest van het
lichaam.
Een niet-verteerde toxische molecule
geraakt er normaal niet
door, de juncties zorgen er voor.
Maar toxines tasten de juncties
aan en na verloop van tijd (stress
speelt ook een grote rol) krijgt
men verzwakte juncties zodat
niet-verteerde moleculen er toch
doorheen gaan.
Deze niet-verteerde moleculen
zetten zich op een eindorgaan.
Dit wordt een van de
voornaamste oorzaken van
energieverlies: en dus moeten
we terugkeren naar het
idealiseren van de darmflora
zodat de juncties weer perfect
worden en we opnieuw een
goede tweeledige functie van
de darm krijgen.
Dus moet je precies dat voedsel
aan de darm geven zoals hij oorspronkelijk
bedoeld was. Op deze
visie is heel mijn voedingsplan
gebaseerd.”
Wat mogen we eten?
Wat mogen we dan allemaal
eten om onze darmen gezond
te maken?
Dr. Aelbrecht: :„Groenten, fruit,
noten, zaden, bessen, vlees, vis
gevogelte, eieren.”
En vooral de combinatie is van
belang.
Mijn dieet heeft vier basisregels:
-GEEN cAfEïNE. Geen cola,
koffie, thee, chocolade. Sommige
producten hebben weliswaar
goede eigenschappen, maar die
worden overvleugeld door de negatieve.
-Zo WeInIg mogelIjk dIerlIjke
melkproducten: kaas,
boter, melk, room. Er is in de
natuur geen enkel geval bekend
waarin een dier melk drinkt van
een ander dier. Alle zoogdieren
worden gezoogd door hun eigen
soort. De kat moet je dus niet
meer bij de melk zetten, ze moet
bij het vlees gezet worden, daarvoor
is haar darm gemaakt.
-geen geraffIneerde suIkers!
Wel fruit, met complexe
koolhydraten, maar geen geraffineerde
suiker. Vermijd gewoon
alles wat in de fabriek gemaakt
is: geen suikerklontjes, geen
kristalsuiker, enz. De gemiddelde
Belg consumeert gemiddeld 35
kilo suiker per jaar en in de USA
meer dan 40. Suiker is absoluut
toxisch!
-VoorZIcHtIg met graanproducten:
brood, wafels, pannenkoeken
of gebakjes. Wel
rijstwafels of essenisch brood.
Essenisch brood is gemaakt van
gekiemd graan. Proteïnebrood,
van sojaproteïne mag wel. Trouwens
er worden artificieel nieuwe
graansoorten gekweekt met meer
gluten om gemakkelijker te worden
verwerkt in de bakkerij. Men
wil een industrieel doel dienen en
niet de gezondheid.”
Verslechterd
Ik zie in mijn praktijk dat de
toxische belasting van de darm
gigantisch verslechterd is. Dat is
een van de redenen waarom er
zoveel onoplosbare allergieën en
vooral ook gebrek aan weerstand
vastgesteld wordt. De eerste opdracht
is: de darm saneren. Dat
maakt dat eigenlijk iedereen een
goed probioticum moet gebruiken.
Er is niet alleen het kwalitatief
slecht voedsel, de additieven,
de kleurmiddelen, de bewaarmiddelen,
de zoetstoffen, de suikers,
de geraffineerde producten, het
transvet, de verborgen suikers
en vetten, er is ook een enorme
achteruitgang van de voedingsgewoonten.
Hoeveel mensen
eten niet achter het stuur, op hun
fiets, tussen de papieren op hun
kantoor. Hoeveel mensen ontbijten
nog? Hoevelen vervangen
de belangrijkste maaltijd van de
dag, het ontbijt, niet door een
paar koppen koffie of cola. Dat is
vragen om problemen.
Op twee generaties tijd zijn de
voedingsgewoonten spectaculair
achteruit gegaan, zowel het
voedsel als de manier van het
klaar maken. De bodem is verarmd,
door bestrijdingsmiddelen
vervuild, tot de zee en de vis toe,
en dan verwonderen we ons over
ernstige ziekten en gebrek aan
energie.
De toxische belasting van de
mens is enorm. Ik ben dus niet
verwonderd van het aantal kankergevallen
en de sterfte aan
hart- en vaatziekten.
Jan van Bercken
Volgend nummer deel 2: Hoe
moeten we eten?
12 SANA nr 26 SANA nr 26 13

Vooral jonge kinderen
zijn erg gevoelig
Oorontstekingen
vaak gevolg van
vliegreizen
Een van de kwalen die in de zomer frequent vastgesteld
wordt, is oorontsteking of otitis, vooral
bij kinderen. Dikwijls is een bacteriële infectie
verantwoordelijk, maar het probleem kan ook in
de hand gewerkt worden door een vliegvakantie. Men
spreekt dan van barotitis, die uitbreekt als gevolg van
een drukverschil in het vliegtuig en bacteriën door verkoudheid
of keelontsteking vanuit de keel, via de eustachiusbuis
overbrengt naar het oor. Op zich nog niets ernstigs,
maar het moet wel verzorgd worden, want uit een
oorontsteking kan ook een middenoorontsteking volgen,
wat bij jonge kinderen dikwijls het geval is. Ook duikers
hebben er geregeld last van. Goed douchen en oren ontsmetten
na duiken of zwemmen is een must.
Een oorontsteking komt veel
voor, vooral bij kinderen. Meestal
gaat het vanzelf over zonder
dat behandeling nodig is. Er zijn
wel gevallen waarbij de evolutie
agressiever is en specifieke behandeling
noodzakelijk wordt, om
later gehoorschade te voorkomen.
Bij langdurig verwaarloosde
oorontstekingen met een loopoor
kan dit nog wel eens gebeuren.
Infectie
Een acute oorontsteking is door-
Op vliegvakantie loop je meer risico
op oorontstekingen
gaans het gevolg van een bacteriële
infectie. Het trommelvlies is
rood en gezwollen en doorgaans
ziet de arts bij controle vochtophoping.
Er kan een spontane
perforatie van het trommelvlies
optreden met een loopoor als
gevolg. De pijn is dan meestal
hevig, en de patiënt krijgt het gevoel
alsof er met een mes in het
oor geprikt wordt. Er kan aan die
kant slechter gehoord worden.
Gewoonlijk treedt ook eenzijdige
zwelling van de lymfklieren in de
hals op. Bij een ernstige verkoudheid
of keelaandoening kunnen
vliegreizen best vermeden worden,
omdat veel oorontstekingen
precies tijdens een vliegtuigreis
ontstaan en dus het begin van
de vakantie al kunnen vergallen,
of desgevallend de terugreis.
Schuldig zijn bacteriën die via
de eustachiusbuis van de keel
naar het oor gereisd zijn door
het drukverschil. Kinderen zijn
gemakkelijk het slachtoffer van
een oorontsteking en bijna altijd
is ook het middenoor ontstoken.
Soms komt er etterig of bloederig
vocht uit één of beide oren. Deze
ontsteking wordt gewoonlijk voorafgegaan
door een verkoudheid.
Maar otitis kan ook gemakkelijker
ontstaan in vervuilde industriegebieden
waar de luchtkwaliteit
te wensen overlaat. Ontspannen
aan zee of in het bos is voor deze
kinderen een weldaad. Plan de
vakantie dus liever niet in drukke
steden als je kinderen hier onderhevig
aan zijn of net een oorontsteking
hebben doorgemaakt.
Tachtig tot negentig procent van
de acute middenoorontstekingen
geneest vanzelf na twee tot
drie dagen. Bij jongere kinderen
kunnen de klachten acht dagen
duren. Je kan best het immuunsysteem
stimuleren. Denk daarbij
aan Echinacea dat nuttig kan zijn
om tijdens en na de vakantie altijd
in de bagage of thuis te hebben.
Jos van Landuyt
14 SANA nr 26 SANA nr 26 15

Verstandig zonnebaden helpt kanker en
osteoporose voorkomen
Vitamine D3:
de zonnevitamine
Zomer en zon zijn toverwoorden
die ons
doen dromen. Iedereen
tracht ernaar en heeft het
ook nodig. Broodnodig zelfs,
want recent wetenschappelijk
onderzoek heeft aangetoond
dat hoewel de zon
ook huidkanker kan veroorzaken
ze ook broodnodig is
vanwege de vitamine D3 die
een krachtige antioxidant
is en kanker helpt voorkomen.
Het is dus een kwestie
van een goede dosering:
voldoende zon vanwege de
aanmaak van vitamine D3 in
de huid en niet verbanden of
overdreven zonnebaden om
huidkanker te voorkomen.
de oude romeinen wisten
het al: “de deugd ligt in het
midden”.
Hoe leg je het aan boord om
voldoende vitamines op te
stapelen in de huid en toch
het risico op kanker zo klein
mogelijk te houden?
Onze tegenvoeters weten er veel
meer over: in Australië is de
jongste tien jaar het aantal gevallen
van huidkanker met driehonderd
percent toegenomen. Het is
ook bij ons de sterkst toenemende
vorm van kanker geworden.
En toch hebben we zonlicht nodig:
het helpt depressies voorkomen,
want licht is erg belangrijk
en dat merk je al in de wintermaanden
als er meer depressies
voorkomen. Maar het zonlicht
produceert dankzij ultraviolet
licht de vitamine D3 die ook van
belang is voor de kalkopbouw en
dus om osteoporose te voorkomen.
Wolken houden ongeveer 50
percent van het UV-licht tegen,
wat maakt dat je minder snel verbrandt
en toch ook vitamine D uit
de zon kunt capteren.
Hoe kan je best tewerk gaan om
huidkanker te vermijden en toch
vitamine D uit het licht te halen?
Tips om te zonnen
- Vermijd zonnebanken, het
breekt de elastine in de huid en
geeft je enkel een bruin kleurtje
zonder enige bescherming. Je
bent niet gewapend tegen de zon
door de zonnebank!
- Onbesuisd, overdreven zonnen,
is altijd gevaarlijk. Huidkanker
is de snelst groeiende kanker en
de zonnebank is daar ook niet
vreemd aan.
- Gebruik een zonnehoed, kleding
en een beschermende crème op
de felste uren van de dag. Dat is
het gevaarlijkst. Vermijd de middagzon
tussen 11u en 16 uur.
- Drink voldoende om de weefsels
en ook de huid van voldoende
vocht te voorzien. Zonlicht droogt
de huid uit en maakt rimpels.
- Eet meer fruit en vis in de zomer,
want de huid heeft vitamine
C en vetzuren nodig. Omega-3 uit
vis en vitamines uit vers fruit zijn
een must op vakantie.
- Ook noten zijn van belang om
de huid gezond te houden vanwege
de meervoudig onverzadigde
vetzuren. Het mediterrane dieet
met voldoende fruit, groenten,
vis en olijfolie is daarvoor ideaal.
Bovendien bevat dit dieet ook behoorlijk
wat antioxidanten en die
hebben we allemaal nodig.
- Vermijd warme baden na het
zonnebad. Koud afdouchen nadat
je in zee of in het zwembad
hebt gezwommen is beter dan
een heet bad of een langdurig
warme douche. Iedereen weet
het trouwens: als je lang in een
warm bad hebt vertoefd, beginnen
je vingers te rimpelen, maar
hetzelfde gebeurt ongemerkt met
de rest van de huid: warm water
ontrekt vocht aan de huid en
dus ontstaan sneller rimpels. Je
kan dus beter gebruik maken van
koud water, dat werkt adstringerend.
- Je kan beter bewegen terwijl je
wil profiteren van een zonnebad.
Je bruint niet alleen egaler, je
verkleint het risico op zonnebrand
en je transpireert ook meer, wat
weer een extra bescherming
geeft, want zweet bevat zuren die
de huid tegen UV-schade beschermen.
Als je aan sport doet
is er ook een betere doorbloeding
en dus krijgt de huid meer zuur
16 SANA nr 26 SANA nr 26 17

stof, waardoor de cellen beter
vernieuwd worden en verjongen.
- Eet meer rode vruchten en
groenten. De rode en blauwe
vruchten zoals bosbessen, aardbeien,
braambessen en frambozen
zijn uitstekende leveranciers
van astaxanthine en dat is een
buitengewoon sterke antioxidant.
Het werkt uitstekend in de kankerpreventie
en dat hebben we in
de zon zeker nodig. Rode groenten
zoals tomaat, wortelen, paprika’s,
bietjes enz. bevatten lycopeen,
ook alweer een antioxidant
die tevens een uitstekende reputatie
heeft in de preventie van
hart- en vaatziekten. Bovendien
bevatten worteltjes ook pro-vitamine
A die een verjongingskuur
voor de lever zullen realiseren en
ook de huid helpen te verjongen
en te beschermen.
- Eet volkorenbrood en olijven.
Beide producten bevatten vitamine
E en dat is de vitamine van
de jeugd. De huid is best gediend
met deze vitamine, het voorkomt
rimpels, zorgt voor een jeugdige
teint en maakt dat er minder
gauw veroudering optreedt.
- Vergeet niet dat de UV-stralen
We hebben de zon
nodig, maar de huid
mag niet verbranden
van de zon wel tot 50 à 60 centimeter
in het water kunnen doordringen,
wat maakt dat je ook
onder water kan verbranden in
het zwembad of aan zee. Bovendien
is het zonlicht aan zee en in
het gebergte veel sterker, zodat
je ook daar sneller verbrandt.
Zelfs in de schaduw moet je de
huid beschermen, en vooral types
met een van nature bleke huid
moeten voorzichtig zijn, ze verbranden
sneller.
- De huid heeft een geheugen,
kan zich wel herstellen, maar
vergeet opgelopen schade nooit.
Dat betekent dat de kinderjaren
van uitzonderlijk groot belang
zijn. Laat kinderen niet toe onbedekt
in de zon te blijven en
bescherm hen zowel met kleding
als met een zonnecrème van
goede kwaliteit. Het is belangrijk
dat ze buiten spelen, in de natuur
vertoeven en bewegen, maar ze
mogen niet verbranden. Als een
kind geregeld het slachtoffer was
van huidverbranding vergroot op
latere leeftijd de kans op huidkanker
enorm.
De Inspiratietuin van Herkenrode
is een hedendaags kruidenpark:
exclusief en origineel, aantrekkelijk
voor een gevarieerd publiek
van professioneel geïnteresseerden
en individuele bezoekers,
ontspannend en educatief.
Abdijsite Herkenrode
Herkenrodeabdij 4
3511 Hasselt
Tel.: 011 23 96 70
Fax: 011 33 46 45
E-mail: abdijsiteherkenrode@hasselt.be
Ontdek natuur- en stedenschoon vanuit...
Hotel ’t Buskruid
Ideale uitvalsbasis voor je uitstappen in Limburg
Erkend fietshotel vlakbij
knooppunt 312
Inspiratietuinen
Herkenrode
Jan van Gendt
Hotel ’t Buskruid
Dr. Vanderhoeydonckstraat 64
3560 Lummen
Tel 013/53 22 94
Fax 013/53 22 95
E-mail: info@tbuskruid.be
www.tbuskruid.be
18 SANA nr 26 SANA nr 26 19
Advertentie
Advertentie

Sana’s lezersdag
Boeiende kruidenwandelingen
en culinaire topdag van
i-Sana-lezers
De Lezersdag van i-Sana is
een mooie afsluiter geworden
van een boeiend leesseizoen.
Een flink jaar na de opstart
zijn uit de tienduizenden lezers
een aantal supergeïnteresseerde
mensen van over heel het land naar de Abdijsite van
Herkenrode bij Hasselt gekomen voor een boeiende informatiedag
met rondleiding in de kruidentuin van Herkenrode en een
culinaire maaltijd met gezonde kruiden in het sterrenrestaurant
van “kruidenkok” Dominique Vreven in Bilzen, tevens redacteur
van onze kookrubriek.
Gabriëlle Nauwelaerts verzorgde een geanimeerde en met interessante
anekdotes doorspekte rondleiding tussen de honderden
bekende en minder bekende geneeskrachtige kruiden in de
Abdijsite, terwijl Dominique in zijn eigen kruidentuin het culinaire
aspect onderstreepte. Kees Martens, de kruidenkundige
van ons blad, wist met zijn praktische tips het publiek te boeien.
De aanwezigen hebben - ondanks het moeilijke tijdstip, in volle
examenperiode - het zich niet beklaagd, want een aantal gelukkigen
ging ook met een prachtige geschenkenmand vol kruiden
en preparaten naar huis. Wanneer komt de volgende dag, was
een veel gehoorde vraag...
Jan van Bercken
20 SANA nr 26 SANA nr 26 21

Vitamines en enzymen versnellen herstel bij
gewrichtskwetsuren
Weekend: gevaar voor
sportblessures
Beweging is belangrijk voor de gezondheid en
goed gedoseerde sport maakt daar deel van
uit. Jammer genoeg worden drie op de tien
sporters elk jaar het slachtoffer van een ongeval
met sportblessures tot gevolg. Vooral in het
weekend gebeuren veel sportongevallen doordat ze
ongedoseerd tewerk gaan en niet voldoende spieropwarming
toepassen, over hun trainingniveau gaan en
roekeloos gedrag vertonen.
Wie intensief aan sport doet,
wordt minder gauw ziek, maar
is wel gemakkelijker het slachtoffer
van een kwetsuur. Een
gewrichtsblessure kenmerkt
zich door pijn en zwellingen
en bewegingsbeperking. Deze
ontstaan voornamelijk door een
beschadiging of irritatie van
het kraakbeen, gewrichtskapsel
of gewrichtsbanden. Centraal
bij het herstel van gewrichtsklachten
staan stofjes die het
lichaam uit vetten maakt: de
prostaglandinen. Uit verzadigde
vetten (vlees, verhitte oliën,
gebrande noten) maakt het de
slechte prostaglandinen. Die
zijn verantwoordelijk voor het
verslechteren van ontstekingen,
zwellingen, roodheid, pijn en
koorts. Uit onverzadigde vetten
(koudgeperste oliën, ongebrande
noten, vis) maakt het
lichaam goede prostaglandinen
met als voornaamste kenmerk
dat ze herstel- en afweerstimulerend
zijn.
Als de blessure gepaard gaat
met zwelling moet je warmte
mijden. De zwelling kan best
worden gekoeld met koude
kompressen, koud stromend
water of ijs.
Mensen met chronische ontstekingen
dienen voldoende
aandacht te besteden aan de
darmflora en de consumptie
van goede vetten (koudgeperste
oliën). Cayennepeper
en duivelsklauw zijn kruiden
met een pijnstillende werking.
Cayennepeper kan ook direct
op het pijnlijke gewricht worden
gesmeerd. Duivelsklauw werkt
ook ontstekingsremmend.
Bromelaïne is een enzym uit
ananas dat zijn therapeutische
werking in meer dan 200
studies bewezen heeft. Om de
aanmaak van de goede prostaglandinen
te stimuleren en de
slechte te beperken zijn volgende
elementen van belang:
vitamine B3, vitamine B6, vitamine
C, vitamine E, magnesium
en zink. Sporters moeten dus
gezond en gevarieerd eten en
visolie gebruiken!
Hans de Groot
Curcu-Flam
Onmisbaar voor soepele gewrichten
en gezond kraakbeen
Curcumine wordt al langer in de
natuurgeneeskunde gebruikt, terwijl
nu door wetenschappelijk onderzoek
de grote waarde wordt aangetoond.
Houdt de gewrichten soepel
en sterk
Ondersteunt het behoud van
het kraakbeen
Bioeq. 4800 mg curcuma extract
Forte
Vrij bewegen
Soepele gewrichten
100% natuurlijk
Snelle werking
20 Tabletten CNK2694-404
60 Tabletten CNK2694-420
Enkel verkrijgbaar in de apotheek.
www.curcu-flam.be
info@curcu-flam.be
22 SANA nr 26 SANA nr 26 23
Advertentie

Als je wil dat de huid zich toch
een klein beetje herstelt van
deze mishandelingen, moet je
alleszins stoppen met zonnebaden,
ook met de zonnebank.
Stop vooral de wekere huidgedeelten
maar goed weg: hals,
schouders, borst, anders kan
je over een paar jaar wedijveren
met oma, zij zal nog een
jongere en meer gave huid
hebben dan jij.
In de plaats daarvan moet
je de huid rust gunnen. Met
andere woorden, word weer
blank! Omdat de huid tijdens
de zonnige mishandelingen
vaak te snel en te veel deshydrateerde,
met andere woorden
zijn vochtgehalte kwijt
speelde, moet je dit zo gauw
mogelijk weer zien op peil te
brengen.
Een jonge huid op
oudere leeftijd
Het is wel geen superzomer geworden, maar na de verre
vliegreizen schrikken velen als ze bemerken dat de huid
zich niet spontaan herstelt van de geleden zonneschade.
Met andere woorden: de ouderdom die ze nog niet hebben,
staat nu wel te lezen op de huid. Wat doe je daar nu aan?
Drink dus voldoende, iets
wat de meeste dames grondig
verwaarlozen. Ten tweede
moet ook je huid weer kunnen
verjongen. Dat doe je door te
zorgen voor een betere doorbloeding,
zodat zuurstof en
voedingsstoffen er gemakkelijk
bij kunnen en dat afvalstoffen
van de huidstofwisseling
gemakkelijk kunnen worden
afgevoerd.
Tenslotte kun je ook natuurlijke
crèmes toepassen met
bijvoorbeeld kamille-extracten,
aloë en echinacea voor een
ontsmettende en reinigende
functie. Op die manier kun
je hopen dat je weer je oude
vitaliteit en jeugdigheid terugkrijgt
op je huid.
Jos Van Landuyt
Huidverzorging Crème
Bij ruwe en schrale huid
Een natuurlijke basisverzorging
voor de hele familie, in het bijzonder
voor de droge, ruwe en
schrale huid. De crème werkt op
de huidstructuur en helpt bij kleine
huidbeschadigingen, maar is ook
geschikt voor de bijzonder droge
huid, bijvoorbeeld bij de voeten,
handen en ellebogen.
Ze verzacht en kalmeert de huid,
helpt de huid om vocht vast te
houden en vult de vochtopslag
aan.
24 SANA nr 26 SANA nr 26 25
Advertentie
Meer info?
www.ellendee.be
Potje 100 ml
Verkrijgbaar in de apotheek met
cnk-bestelcode: 2885-432
Prijs € 5,95

Goede voornemens zijn
niet voldoende
Te slap om te
studeren
Niets lukt zonder een zekere
inspanning. En het
elan daarvoor missen
vele jongeren. Ze slenteren
naar school, sleuren hun boekentas
achter zich aan, kunnen
met moeite hun sigaret en
hun gsm vasthouden en dat
zijn jammer genoeg voor sommigen
ook de belangrijkste
attributen om verder door het
leven te stappen. Die lethargie
valt ook veel leraren in de klas
op: leerlingen hangen in hun
bank of op hun stoel, met veel
moeite diepen ze hun boeken
op uit hun tassen of rugzak.
Deze algemene trend weerspiegelt
zich in hun gedrag op
speelplaatsen, tijdens sportnamiddagen
of tijdens de turnlessen:
velen zijn ook te dik,
meteen buiten adem, hebben
moeite om de trap op te lopen.
dat gebrek aan fitheid weerspiegelt
zich in de schoolresultaten.
Natuurlijk gaat niets
zonder moeite en het is veel
gemakkelijker in een luie zetel
rond te hangen en chips te
knabbelen terwijl het favoriete
tv-programma wordt gevolgd,
dan lessen te leren en de huistaken
af te werken. Maar de
oorzaak ligt volgens specialisten
in een tekort aan vitale
stoffen in het organisme.
Veel scholieren missen noodzakelijke
vitamines en mineralen om zich te
concentreren en voelen zich
permanent moe
Besluiteloosheid, onvrede met
zichzelf, gemis aan dynamiek om
aan zijn werk te beginnen, gebrek
aan vaardigheid om te plannen en
zich te organiseren, hebben vaak
meer met voeding en gezondheid
dan met talent te maken. Heel
veel scholieren ontbijten niet,
stappen de schoolbus op nadat ze
enkel een kop koffie hebben gedronken,
of komen bij de schoolpoort
met een blikje cola in de
hand. Vaak krijgen ze ook geen
lunchpakket mee naar school,
moeten in een buurtwinkel een
broodje halen en dat is nog het
beste wat ze kunnen doen, want
de middagmaaltijd wordt vaak
vervangen door snoep, chocolade,
chips, cola en sigaretten. Om
de honger te stillen moeten zoete
tussendoortjes dienen. Als het
meevalt krijgen ze ’s avonds nog
wat gekookt eten, maar ook hier
zijn het gewoonlijk kant-en-klaar
maaltijden waarbij verse ingrediënten
vaak ontbreken, te veel
zout, te veel smaakstoffen, te
veel zoetstof en te veel bewaar-
en smaakmiddelen aanwezig zijn.
Het is niet te verwonderen dat de
jeugd lethargisch wordt, concentratieproblemen
krijgt, geen zin
heeft om te studeren, want het
gaat er moeilijk in en de resultaten
zijn er naar. De hyperinsulinemie,
vanwege te veel ingenomen
zoetstof en cafeïne zorgt er voor
dat de jeugd zich opgewonden
voelt, snel geïrriteerd is, geen geduld
heeft, zich slap voelt, kortom
ze vergallen zelf een mooi stuk
van hun jeugd en die periode in
hun leven die eigenlijk de vitaalste
zou moeten zijn als het op
jeugdige kracht aankomt.
Naar buiten
Kinderen moeten hun lichaam
ontwikkelen en dus moeten ze
bewegen. Dat betekent: buiten
spelen, voetballen, klauteren,
ravotten. Al te gemakkelijk maken
ouders er zich vanaf door
hen voor televisie te laten zitten
waardoor elke creatieve bezigheid
of lichamelijke activiteit onmogelijk
wordt. Maar er moet hen ook
duidelijk worden gemaakt dat er
een evenwicht moet bestaan tussen
spelen en werken. Naarmate
het kind ouder wordt, zal het zelf
leren instaan voor zijn programma
en zijn eigen verantwoordelijkheid
leren nemen. Daarnaast
moet het kind ook betrokken
worden bij de taken in huis.
Als kinderen niet goed functio-
26 SANA nr 26 SANA nr 26 27

Goede voornemens zijn niet
voldoende om goede
resultaten te behalen op
school. Een goed programma,
goede opvoeding en goed
voedsel zijn essentieel
neren, lusteloos zijn, slenteren,
nergens zin in hebben en ook
burgers moeten ze ook eens kaas
en vis gebruiken en vooral fruit
Uw online gezondheidsadviseur
niet aan hun school of huista- en groenten. Er moet voedsel op
ken beginnen, kan er wat met de tafel komen dat rijk is aan vita-
BOVERTE is een moderne internetwinkel.
gezondheid mis zijn. Men moet
attent zijn op de ziekte van Pfeifminen,
mineralen en spoorelementen.
Vitamine E, C, en A zijn
Eenvoudig, overzichtelijk, informatief,
vriendelijk geprijsd en een goede service.
fer, klierkoorts die gemakkelijk voor leerlingen van belang. Verse
doorgegeven wordt. Bloedar- zeevis is een belangrijke bron van
moede is eveneens een kwaal die
vermoeidheid en lusteloosheid tot
proteïne en visolie heeft een hoge
beschermingsfactor tegen
U koopt bij Boverte omdat…
gevolg heeft. Maar ook eenvoudi- hart- en vaatziekten. Bovendien
• Onze winkel 365 dagen per jaar en 24 uur
ge problemen zoals onopgemerkte
bijziendheid, kan het kind in
is vis rijk aan fosfor en zink, wat
essentieel is voor een goede func-
per dag geopend is. Daarnaast kunt u 7
dagen per week bij onze klantenservice
terecht.
moeilijkheden brengen omdat het
niet kan volgen op bord of hoofdtie
van het geheugen. Daarom
is het aan te bevelen visolie te
• U boven de 50 euro geen verzendkosten
betaalt.
pijn krijgt. Een aangepaste bril
kan het euvel meteen oplossen.
gebruiken. Tevens is een goede
leverfunctie van belang. Meer
groenten, vooral wortelen (pro-
• U met korting op uw bestelling kan aankopen.
• De producten binnen 2 werkdagen bij u
worden afgeleverd.
Gezond voedsel
Veel kinderen eten te vet, te
vitamine A wordt in de lever
omgezet tot vitamine A), zijn
• U gemakkelijke betalingsmogelijkheden
heeft.
zoet, te geraffineerd en te weinig
volwaardige kost. Ook de school-
daarom in een gezond dieet van
groot belang. En als het lichaam
• Wij garant staan voor een optimale service.
maaltijden zijn lang niet altijd
gezond en evenwichtig samenge-
gezond is, kan ook de geest gezond
worden. Dan kunnen goede
• Wij u helder en duidelijk over de producten
informeren via de website, per telefoon en
via e-mail.
steld. Doorgaans zijn ze veel te voornemens ook omgezet wor-
vet en te zoet en soms wordt ook den in degelijke resultaten. Het
te veel zout toegevoegd, wat de
natuurlijke smaak van het kind
begint met wijze ouders die hun
kinderen goed opvoeden en ook
www.boverte.com
verstoort en later aanleiding kan
geven tot te hoge bloeddruk. In
de plaats van de eeuwige ham-
voedsel geven. De goede schoolresultaten
zullen dan de goede
voornemens volgen.
De beste zorgen uit de natuur!
e-mail: info@boverte.com
tel.: 00/31 (0)40 254 30 48
28 SANA nr 26
Jos van Landuyt
SANA nr 26 29
Advertentie

WeetjesWeetjesWeetjesWeetjesWeetjes
Hoe moeten kinderen
natuurlijke middelen
gebruiken?
Natuurlijke geneesmiddelen zijn
zeer geschikt voor kinderen,
echter geldt wel een aangepaste
dosering. Specifieke informatie
staat, waar nodig, aangegeven bij
de productbeschrijving.
De algemene dosering is:
kinderen tot 6 jaar: een derde
van de dosis voor volwassenen
kinderen van 6-12 jaar: de helft
van de dosis voor volwassenen
kinderen vanaf 12 jaar: de normale
dosering
Voor druppels geldt in het algemeen
dat de middelen met
een beetje water gegeven kun-
suiker is levensgevaarlijk
Je kan geen “voorbereid” voedingsmiddel
meer aanschaffen
zonder dat er suiker werd aan
toegevoegd. Het is een ideaal
verdikkingsmiddel zowel van het
voedsel als van gebruikers en
bovendien helpt het bij de bewaring.
De industrie is er dus dol op
en de moderne smaak is er door
bedorven en op afgesteld. Het
gebruik van suiker is bijna recht
evenredig met de toename van
hart- en vaatziekten, diabetes van
het type 2 en kanker. Het gebruik
of misbruik van suiker heeft er
beslist mee te maken. Dat werd
bevestigd door een onderzoek
aan de universiteit van Californië.
Wereldwijd is de consumptie van
suiker de laatste vijftig jaar meer
dan verdrievoudigd waardoor
nen worden, bijvoorbeeld op een
lepeltje met wat (bron)water en
daarin de druppels. Eventueel
nog wat nadrinken. Kinderen die
“moeilijk innemen”, kunnen het
middel ook met wat rietsuiker of
honing innemen.
Tabletten kunnen worden gehalveerd
waarna kinderen ze met
wat water kunnen doorslikken.
Capsules kunnen worden geopend
waarna de aanbevolen dosis voor
de heel kleintjes in het laatste
beetje flesvoeding kan worden
vermengd.
Sprays kunnen rechtstreeks in de
mond verstoven worden.
Siropen dienen onverdund ingenomen
te worden.
het probleem van vetzucht en de
daarmee samenhangende ziekten
exponentieel gestegen is.
Er werd door de medische faculteit
van de universiteit van Californië
becijferd dat suiker elk
jaar het leven kost aan tenminste
35 tot 40 miljoen mensen. Want
suiker belast niet enkel de pancreas,
verhoogt het triglyceridengehalte
van het bloed, werkt mee
aan het ontstaan van arteriosclerose,
verhoogt de bloeddruk,
belast de lever en beschadigt de
levercellen, zodat de schade die
daardoor ontstaat te vergelijken
is met de schade die veroorzaakt
wordt door overdreven alcoholgebruik.
Je kan alcohol verbieden,
bijvoorbeeld in het verkeer of de
verkoop aan jonge mensen strikt
reglementeren, maar met suiker
is dat veel moeilijker.
∆
Daar is gelukkig een gezond
alternatief dat de pancreas ontziet,
integendeel de functie van
de pancreas verbetert, even zoet
smaakt als suiker maar niet de
nadelige gevolgen ervan heeft:
Zonnebrandcrème beschermt
niet tegen huidkanker
Steeds meer huidspecialisten
waarschuwen voor het snel oprukken
van huidkanker. Het is niet
langer meer een voorrecht van
boeren en vissers, mensen die
vaak lange tijd en het hele jaar
door de huid bloot stelden aan de
zon. Door de moderne manier van
recreëren: vakantie in de zon,
zelfs in de winter, skivakantie op
grote hoogte en zonvakanties in
de zomer, is de duur van de UVbestraling
ontzettend verhoogd
en het risico op huidkanker recht
evenredig toegenomen. Daarom
waarschuwt men er voor een
voldoende beschermende zonnecrème
te gebruiken met hoge
beschermingsfactor. Maar niet
iedereen is het daaromtrent eens,
want sommigen beweren dat dit
precies een veilig gevoel geeft,
je niet verbrandt, terwijl wel de
huid langzaam maar zeker aangetast
wordt en huidkanker kan
ontstaan. Uit een groot Europees
onderzoek blijkt namelijk dat door
gebruik van zonnebrandcrème
mensen langer in de zon blijven
omdat ze minder snel verbranden.
De kans op huidkanker wordt
hierdoor echter groter.
Een onderzoeksteam, geleid door
Dr. Philippe Autier, onderzocht
steviolglycosiden uit stevia kunnen
de zoete smaak overnemen.
Daardoor kan een groot aantal
problemen vermeden worden.
631 blanke kinderen van 6 tot 7
jaar. Bij ieder kind werd vastgesteld
hoeveel moedervlekken het
had die groter of gelijk aan 2 mm
doorsnee waren. Door middel van
een vragenlijst die bij de verzorgers
van het kind werd afgenomen,
stelden de onderzoekers
vast in welke omstandigheden het
kind zich bevond bij warm weer
(gebruik zonnebrandcrème, en
mate van blootstelling).
Na het vaststellen van de huidsoort
bleek dat de relatieve kans
op het grootste aantal moedervlekken
op de romp 1,68 was
voor de groep die de meeste
zonnebrandcrème gebruikte.
Voor de groep die daarentegen
in de zon kleren droeg, was die
relatieve kans slechts 0,59. De
beschermingsfactor die de zonnebrandcrème
had, bleek op de
ontwikkeling van het aantal moedervlekken
niet van invloed te
zijn.
De onderzoekers concludeerden
dat langdurig zonnen met zonnebrandcrème,
ondanks een beschermingsfactor,
de uitbreiding
van moedervlekken stimuleert en
daarmee de kans op ontwikkeling
van kanker bevordert. Zij raden
aan om op tijd kleren aan te doen
en de blootstelling aan zonlicht
te beperken. Alleen daardoor kan
kanker worden voorkomen.
30 SANA nr 26 SANA nr 26 31

Zijn nadelen groter dan
voordelen: kanker, hart- en
vaatziekten, beroerte ?
Hoe gevaarlijk
zijn hormonen?
Hormonen hebben door negatieve
berichten in de
media in verband met de
vleessector en het ontstaan van
kanker, zeer bedenkelijke connotaties.
Velen zijn er bang van.
Door sommigen wordt er pocherig
over gedaan en geslikt, vooral
in sportmiddens worden deze
middelen dapper gebruikt. Hormonen
hebben nochtans via het
grote publiek het aanschijn van de
wereld veranderd door het gedrag
van de mensen te wijzigen. Vooral
op seksueel gebied raakten hormonen
ingeburgerd, denk maar aan
de anticonceptiepil. Tien tot twintig
jaar geleden dacht men via hormonen
quasi het eeuwig leven te kunnen bereiken en in
organisaties als “longevity” in de usa werden groeihormonen
als DHEA geslikt om de leeftijd altijd maar hoger
op te schuiven. Is dat allemaal wel verstandig geweest
en wat is het gevaar van dergelijke methodes? de tegenstrijdige
informatie die men vindt over voor- en nadelen
van hormoontherapie maakt het er niet eenvoudiger op
om een duidelijk antwoord te vinden of hormonen al dan
niet goed zijn.
Hoe moeten we hormoontherapie nu beschouwen?
In de geïndustrialiseerde wereld is
men er van uitgegaan dat tegen
elke kwaal een pilletje bestond,
ook tegen het ouder worden.
Want met het ouder worden
traden allerlei problemen op de
voorgrond: osteoporose, kanker,
hart- en vaatziekten, depressie...
en dus ging men stoffen zoeken
die ontbraken. Dat bleken in veel
gevallen hormonen te zijn. Hormonen
zijn signaalstoffen die door
organen met inwendige secretie in
het lichaam worden aangemaakt
om boodschappen naar andere
organen over te brengen. Zo
maken de bijnieren, de testikels,
de eierstokken, de schildklier, de
pancreas of alvleesklier allemaal
specifieke hormonen aan met een
duidelijk doel.
Wanneer men zag dat een
hormoon ontbrak of de kracht
ervan verminderde, dacht men dit
te moeten substitueren of
vervangen. Daartoe ging men
hormonen synthetiseren, tot men
zag dat het niet op die manier
werkte en er grote problemen
optraden.
Osteoporose
In de LIFT-studie (Long term Intervention
on Fractures and other
endpoints Trial) werd het gebruik
van tibolon voor de behandeling
van botontkalking bij oudere
vrouwen onderzocht. Bij een
tussentijdse analyse bleek er een
verhoogd risico op beroertes te
zijn bij inname. Omdat dit risico
50 net.be
www.50net.be
De site voor de
dynamische
50plusser!
Bezoek de website
32 SANA nr 26 SANA nr 26 33
Advertentie

Advertentie
Suikervrij
ook geschikt voor diabetici
Maakt de de
dingen dingen verteerbaar
Dills is een heerlijk fris muntje dat
lekker smaakt en elke maaltijd vederlicht
afrondt. Dankzij etherische oliën en
kruiden geeft het niet enkel een lichter
gevoel na het eten, het geeft pit aan elk
moeilijk moment van de dag. Een lastige
file, een druk programma op kantoor,
een moeilijke afspraak: Dills geeft de
ziel vleugels en balsemt de sfeer.
Een belangrijke ontmoeting?
Een frisse adem nodig?
Op Dills kun je rekenen.
Gezond, lekker, digestief, verfrissend,
pittig, heerlijk langdurig van smaak ...
Dills is een vriend die van elke last een
lust maakt.
Ook Ook verkrijgbaar in in
de apotheek de apotheek met met
cnk-bestelcode: 2161-149
niet opweegt tegen de positieve
invloed op het bot, werd beslist de
studie te stoppen. Het is trouwens
niet de enige studie die werd stopgezet
omdat verschillende synthetische
hormonen niet zo onschuldig
bleken te zijn.
WHO waarschuwt voor kanker
In juli 2005 waarschuwde ook de
WHO of de Wereldgezondheidsorganisatie
voor het kankerrisico bij
hormonale middelen tegen menopauzeklachten.
Oestrogenen en
progestagenen verhogen het borstkankerrisico.
Oestrogenen zonder
progesteron verhogen tevens
baarmoederhalskanker. Men was al
te gemakkelijk met het toedienen
van oestrogenen voor vrouwen die
de menopauze naderden. Het werd
ingenomen als een snoepje dat zou
voorkomen dat er vapeurs, depressies,
slapeloosheid, zweetvlagen
enz. zouden ontstaan door de
menopauze. Gevolg: heel wat vrouwen
kregen borstkanker en dat was
een domper op het goede nieuws
dat hart- en vaatziekten werden
verminderd door oestrogenen. Dat
laatste werd door een andere studie
tegengesproken.
Borstkanker en hartziekten
Ook in Zweden is er een studie voor
de voorziene einddatum afgebroken
vanwege het verhoogd risico
op borstkanker. Het betreft hier de
studie HABITS (Hormone Replacement
Therapy after Breast Cancer
Diagnosis-Is It Safe? ). Hier werden
vrouwen getest met een borstkan-
ker-verleden. Het bleek dat het
aantal gevallen waarin opnieuw
borstkanker optrad groter was in
de groep bij de vrouwen die een
hormoonbehandeling ondergingen,
dan bij de vrouwen die geen
hormoontherapie volgden.
Een gedeelte van de WHI-studie
(Women's Health Initiative study)
werd inderdaad in juli 2002 stopgezet
na 5,2 jaar terwijl men gepland
had de studie te laten lopen
over 8,5 jaar. Er bleken te veel
nadelen aan de hormoontherapie
verbonden te zijn.
De risico's op hart- en bloedvatenziektes,
bloedklonters en
borstkanker (vooral kwaadaardige
tumoren) werden groter.
Ook bij een eerdere Amerikaanse
studie, nl. HERS (Heart & Estrogin/progestin
Replacement Study)
werden gelijkaardige resultaten
gevonden. Ook hier ging het over
de combinatie van geconjugeerde
oestrogenen (CEE) met MPA-progestagenen.
Hier werden echter
vrouwen met een cardiovasculaire
aandoening gevolgd. Men
zag geen daling van betekenis
van de cardiovasculaire sterfte en
een verhoogd risico op veneuze
trombo-embolische complicaties.
In Amerika wil men nu een waarschuwing
op hormoonproducten
voor het risico op hartziektes en
kanker.
In "The Million Women study"
werd nagegaan wat de invloed is
van hormoontherapie op borstkanker.
Deze studie liep van 1996
tot 2001 en de resultaten ervan
werden in 2003 bekend gemaakt.
Deze studie bevestigt de negatieve
effecten van HRT: hormoontherapie
geeft een verhoogd risico
op borstkanker. Uit deze studie
bleek ook dat het aantal sterftegevallen
door borstkanker stijgt
bij HRT. Ook de duur speelt een
rol, hoe langer men gebruikt hoe
groter het risico. Stoppen met
HRT doet na een tijd het verhoogd
risico weer dalen.
In de LIFT-studie (Long term Intervention
on Fractures and other
endpoints Trial) werd nagegaan of
oestrogenen goed zijn ter preventie
van wervelfracturen bij postmenopauzale
vrouwen. Bij een
tussentijdse analyse bleken er
inderdaad minder wervelfracturen
te zijn, maar er kwamen meer
beroertes voor.
Men zette de studie voortijdig
stop omdat men oordeelde dat
het risico op een beroerte niet
opwoog tegen het positief effect
op de wervelfracturen.
Ook voor hart- en vaatzietken
werd een studie voortijdig stopgezet
vanwege het verhoogd
risico op hartziekten. Maar uiteindelijk
is het beter de natuur
te helpen in plaats van stoffen te
vervangen. Gelukkig zijn er goede
natuurlijke middelen bij de problemen
zoals van de menopauze.
Jan van Bercken
34 Voor SANA Voor meer meer nr 26 info: info: www.dills.be
SANA nr 26 35

Zo kan je ongelukken
best voorkomen
Vermijd stress op je vakantie
Vakantie is de ideale manier om te ontspannen,
te herbronnen, naar te verlangen en gezond
terug naar huis te keren. Of liever: dat zou het
moeten zijn. Bij velen is dat net andersom: ze
verlangen naar de vakantie en ze komen dodelijk
vermoeid of ziek terug. Ziek zijn tijdens
de vakantie, het zal je maar overkomen. Grote boosdoener
is de stress, te veel op het programma nemen, te snel
willen reizen, te veel kilometer in te weinig tijd willen afhaspelen
en dan hebben we het nog niet gehad over het
gevaar op de weg. stress op vakantie moet je mijden als
de pest, want het opent de deur voor allerhande kwalen,
ondermijnt het immuunsysteem, kan je een hartinfarct
opleveren en bederft de pret voor het hele gezin. Dus kan
je maar beter een evenwichtig vakantieprogramma opstellen,
gezond eten en eventueel gebruik maken van een
paar rustgevende natuurlijke preparaten die voorkomen
dat je tijdens de vakantie helemaal in de toppen van de
bomen wordt gejaagd.
Zijn de drukste maanden misschien
juli en augustus, toch is
september nog altijd een belang-
rijke toeristische maand, vooral
voor de ietwat oudere generatie.
Voor hen geldt nog meer dat ze
Vermijd stress op
vakantie: het is
levensgevaarlijk
stress best kunnen vermijden.
Heel wat onder hen worden tijdens
de vakantie ziek of krijgen
pech op de wegen, maken zelfs
ongelukken mee. Vaak hebben ze
er zelf schuld aan.
Tips
-Als je naar je vakantiebestemming
rijdt en je bent een hele dag
of nog langer onderweg moet je
er voor zorgen om de twee uur
een rustpauze van een half uur in
te leggen. De concentratie begint
te verslappen als je langer dan
twee uur in dezelfde houding aan
het stuur moet zitten. Gevaarlijk
dus!
-Eet licht verteerbare kost: fruit,
beschuit met kwarkkaas.
-Zorg dat je kauwgom bij de hand
hebt. Het geeft een schijn van
activiteit en doorbreekt de eentonigheid.
-Hou afstand en neem geen risico’s.
Als je haastig bent, moe
wordt en zenuwachtige trekjes
begint te vertonen, vooral als je
je begint te ergeren aan het rijgedrag
van andere weggebruikers,
is het hoogtijd om eens halt te
houden.
-Drink op tijd. Water is de beste
dorstlesser. Als je onder stressvolle
omstandigheden moet rijden,
moet je meer drinken dan
normaal.
-Zorg er voor ook wat fruit in de
auto te hebben. Fruit heeft langzaam
absorbeerbare suikers,
zodat die over een langere periode
energie blijven geven.
Zo ontstaat er geen tekort aan
bloedsuiker en kan je je blijven
concentreren.
-Rij bij voorkeur met de vensters
gesloten. Want lawaai dat ontstaat
door open ramen is sterk
vermoeiend.
-Bekamp de stress met een goed
natuurlijk preparaat. Passiflora,
zoals in Passibell, en ook Avenabell
zijn uitstekende natuurlijke
middelen om de zenuwen
te bedaren. Die zorgen er voor
dat je ontspannen kunt rijden en
zonder veel stress en hinder op
de plaats van bestemming aankomt.
Want stress op vakantie is
het laatste wat wordt beoogd. Op
de weg is dat trouwens levensgevaarlijk.
Jan van Bercken
36 SANA nr 26 SANA nr 26 37

Advertentie
Nieuw boek van Dr. Marcel Verheyen
STOP STRESS
in luxe editie
met harde kaft
met stofwikkel
en leeslint
in fullcolour
met meer dan
200 illustraties
“Verbeter de kwaliteit van je leven door stress
en nervositeit efficiënt aan te pakken”
Dr. Marcel Verheyen
Bestellen?
Gebruik de bestelkaart in de i-Sana
Column
Uit de natuurgeneeskundige praktijk van Dr. Marcel Verheyen
Schimmelinfecties zijn een groot probleem
u wil ik nog iets aanhalen wat
ongelooflijk vaak voorkomt. We
zouden eens een onderzoek moeten
doen om de percenten vast te leggen...
maar heel veel mensen hebben een
schimmelinfectie, en niet alleen in de
darmen en niet alleen aan hun nagels
of aan de huid, och was het dat maar,
want dat is de buitenkant. Want van
zodra je een schimmelinfectie aan de
binnenkant hebt, is dat vreselijk hardnekkig...
Maar wat is nu het grote probleem bij
een schimmelinfectie? Het zijn vooral
de toxines die deze schimmels afscheiden.
Dat is de grootste rotzooi die er
bestaat. Dat veroorzaakt het chronisch
vermoeidheidssyndroom, het veroorzaakt
overgevoeligheden, het veroorzaakt
allergieën, veroorzaakt verstoring
van de immuniteit, dat kan een
mens helemaal ondersteboven helpen.
Die schimmels gaan op alle plaatsen
zitten. Ze kunnen zelfs in de lever zitten,
ze kunnen in de nieren gaan zitten,
ze kunnen zich zelfs in bepaalde delen
van het zenuwstelsel nestelen. En wat
gebeurt er dan? Op bepaalde momenten
gaat het goed. Maar als die patiënten
dan bijvoorbeeld een slecht bericht
krijgen, bijvoorbeeld als ze gezakt zijn
voor een examen... dan zakt ook hun
immuniteit weer in elkaar.
Vergeet niet wat we eerder al hebben
geschreven over negative-selftalking:
dit speelt een grote rol! De andere
elementen gaan dan ineens heel belangrijk
worden. Daarom kun je allergie
en al de rest niet in één hokje duwen.
Eigenlijk is de immuniteit verweven
met heel het lichaam. Want allergie
heeft met zoveel dingen te maken dat
je echt heel specifiek moet werken om
het goed op te lossen. Dat wil niet zeggen
dat er geen goede middelen zijn,
dat is nog wat anders, maar het is niet
zo evident om het onder één hoedje te
vangen.
Zo is bijvoorbeeld rhinitis, een probleem
met de neusslijmvliezen, in de
zomer heel vaak een schimmelinfectie
en geen allergie in de typische zin van
het woord. Daarom zijn er vaak zoveel
mensen die zeggen „bij mij helpt dat
niet”, maar je kent nu het verschil, want
vaak gaat het over iets heel anders: ze
hebben dan bijvoorbeeld een schimmelinfectie.
In de voedingsindustrie zie je dat regelmatig.
Mensen die met brood bezig
zijn, hebben vaak schimmels. Het probleem
is dat je dat ook heel moeilijk
kunt zien in het bloed. Daar moet je er
al donkerveldmicroscopie voor toepassen,
wat zelden wordt uitgevoerd. Er
zijn trouwens niet zo veel mensen die
zich daarmee bezig houden. Intussen
gaat de tijd voort en worden er behandelingen
gegeven die eigenlijk niet echt
hun doel bereiken. Ook in de antibiotica-industrie
zijn er heel veel problemen
met schimmels. Maar dat wist je al. De
darmen saneren is daarvoor de beste
oplossing. Met gezonde darmen krijgen
schimmels minder kans, kun je zelfs
het probleem oplossen. Daarom zijn
goede probiotica van zo’n groot nut.
38 SANA nr 26 SANA nr 26 39
N
Dr. Marcel Verheyen

Heilzame plantenextracten en
Plant van de maand:
hun toepassing
Epilobium parviflorum L.
Klein wilgenroosje:
helpt prostaatproblemen
voorkomen
Door Kees Martens
Kruidenkundige
Epilobium of kleinbloemig wilgenroosje heeft vele namen. De
officiële Nederlandstalige benaming is viltige basterdwederik
of kleinbloemige basterdwederik. Een oude volkse benaming
is “dondertoren”. Ze werd vroeger gebruikt om de bliksem af te weren.
Tegenwoordig wordt ze opgenomen in kruidenmengelingen of
preparaten ter preventie en behandeling van prostaatklachten.
De plant kan 15 tot 75 cm hoog
worden, soms tot 90 cm en is overblijvend.
In de vruchttijd groeien er
bladrozetten op met korte steeltjes en
zijn dicht behaard. De bladeren blijven
in de winter staan en zijn herkenbaar
aan de bladrozetten. De plant
komt vooral voor op zonnige tot licht
beschaduwde en min of meer open
plaatsen. Ze houdt van natte, vochtige
grond die voedselrijk is. Ook kalkhoudende
grond is te verkiezen. Men treft
ze vooral langs watergrachten, oevers,
langs spoorbermen in greppels,
moerasbossen en afgravingen. In de
natuurgeneeskunde wordt ze meestal
opgenomen in combinaties met andere
planten die nuttig zijn bij preventie
en behandeling van prostaatklachten.
Ze is familie van de teunisbloem.
Volksgeneeskunde
Klein wilgenroosje of epilobium is
een plant met veel mogelijkheden. Ze
werkt ontstekingsremmend en pijnstillend.
Vroeger werd ze aangewend
om nachtelijk bedwateren bij kinderen
te verhelpen. In Rusland heeft men
nog de gewoonte om de bladeren te
drogen en als avondthee te gebruiken
vanwege de kalmerende werking. In
de Franse volksgeneeskunde werden
de bladeren op etterende wonden
gelegd. Ook hoest, vooral astmatische
hoest werd er mee behandeld. De
bladeren kunnen ook als soep gebruikt
worden en als groente in rauwkostschotels
worden gegeten. Volgens
Maria Treben is het nuttig bij prostaatkanker,
blaasontsteking en bij erectieproblemen.
Geschiedenis van de plant
In de volksgeneeskunde werd wilgenroosje
sinds lang gebruikt in gorgeldranken,
mondspoelingen en de lokale
aanpak van aambeien. ‘Wilgenroosje’
zou afgeleid kunnen zijn van het feit
dat het smalle blad op een wilgenblad
lijkt en omdat de bloemen roodbloeiend
zijn. Wilgenroosje duikt vaak als
een van de eersten op afgebrande
gronden op. Haar Engelse naam ‘Fireweed’
wijst daarop.
De plant komt in Noord-Amerika, Azië
en Europa voor, behalve in het Middellandse
Zeegebied.
Eigenschappen
Belangrijke stoffen als de fytosterolen
en flavonoïden in het wilgenroosje zijn
verantwoordelijk voor het ontstekingswerende
en ontzwellende effect op de
prostaat.
Verwerking
Het hele bovengrondse deel van de
plant wordt verwerkt. Soms de wortel.
Toepassing
Epilobium parviflorum, ook Epilobium
angustifolium genoemd, wordt niet
alleen bij goedaardige prostaatvergroting
gebruikt, maar ook bij prostaatontsteking.
De plasproblemen die
het gevolg zijn van prostaatklachten,
verminderen er door.
Voor meer informatie zie
www.boverte.com
40 SANA nr 26 SANA nr 26 41

Publireportage
Moxatherapie:
Warmte als weldaad voor
lichaam en geest
Moxa is een onderdeel van de traditionele chinese
geneeskunde en is zeer populair in het Oosten.
Honderden jaren voor het begin van onze
jaartelling werd het reeds toegepast. Moxen is
het ‘aanstippen’ van punten op het lichaam met brandend
bijvoetkruid. De moxastaaf raakt de huid niet aan, anders
zouden er brandwonden ontstaan, maar de diepgaande
warmte heeft een ontspannende en helende werking op
het lichaam.
Een moxastaaf lijkt op een dikke
sigaar, er bestaan ook andere
vormen zoals kegeltjes. Moxa
wordt gemaakt van de stengels
van Artemisia vulgaris, beter bekend
als bijvoetkruid. De stengels
worden in de zon te drogen gelegd,
daarna vermalen of verpulverd
zodat er rollen en kegeltjes
gemaakt kunnen worden. Daarnaast
wordt er dan ook nog vaak
gebruik gemaakt van genezende
planten en kruiden of oliën.
klachten
Moxa-therapie wordt vooral toegepast
bij klachten als chronische
pijnen, energiegebrek, gewichtsproblemen
en seksuele problemen.
Tijdens de behandeling
wordt het Moxa-staafje aangestoken
en draait de Moxa-therapeut
net boven het te behandelen acupunctuurpunt
langzaam met het
Moxa-staafje rond. Maar soms
worden ook andere technieken
aangewend. Moxa heeft een zeer
hoge verbrandingstemperatuur.
De Moxa-staaf brandt langzaam
en heftig en geeft hierbij een weldadige
infrarode straling af.
Door de Moxa-behandeling ontstaat
een zeer diepgaande warmte
die genezend werkt: bij de
patiënt worden endorfines aangemaakt,
wat uiteraard pijnstillend
werkt. Daarnaast wordt door de
therapie het aantal rode en witte
bloedcellen verhoogd. Zo wordt
de immuniteit versterkt. Moxa-
therapie is daarom aan te bevelen
bij bijvoorbeeld rugproblemen,
hoofdpijn, hooikoorts en groeipijnen.
Om al deze redenen is deze
oosterse behandeling de perfecte
aanvulling op de reguliere geneeskunde.
De techniek van het moxen
Het uiteinde van de kegel of de
staaf wordt aangestoken zodat
die begint te gloeien. Het kegeltje
wordt op de huid geplaatst, eventueel
boven een acupunctuurpunt,
en weer verwijderd wanneer
er voldoende warmte is
afgegeven. De staaf werkt voor
de meeste mensen evenwel veel
handiger. Met een staaf kan een
heel gebied verwarmd worden.
De kracht van de moxa is afhankelijk
van de as die op de staaf
aanwezig is. Hoe meer as hoe
minder warmte er vrijkomt. Bij
moxen dient dus regelmatig de as
verwijderd te worden.
Het toepassen van kruiden
Er kunnen kruiden aangelegd
worden op de pijnlijke plaatsen
om daarna te moxen, dit kan een
heel ontspannend effect geven of
pijnstillend werken.
Enkele indicaties voor moxa
• Chronische hoofdpijn
• Weerstandsverhoging
• Menstruatieklachten en premenstrueel
syndroom
• Spijsverteringsproblemen
• Reumatische klachten
• Verbeteren van de afvoer van
afvalstoffen vooral na sportprestaties
• Verhogen van sportprestaties
Moxa biedt een goed alternatief
voor mensen die niet met acupunctuur
behandeld kunnen worden
of die erg gevoelig zijn. De
weldadige en diep doordringende
warmte ontspant de spieren en
werkt tevens pijnstillend.
Lorraine Op de Kamp
42 SANA nr 26 SANA nr 26 43

Lekker en gezond koken met
groentenkok Dominique Vreven
Waterzooi van biohoevekip
en jonge zomerwortelen
met koriander
De meeste leden van de schermbloemen familie, zoals
de wortel, bezitten een stevige en voedzame wortel.
De oorspronkelijke wortel, die kwam overgewaaid
van Azië, was paars aan de buitenkant met een oranje
binnenzijde. De Europese wortel was egaal wit en
de wortels zoals we ze nu kennen, zijn mooi oranje gekleurd
aan de binnen- en buitenzijde en zijn het resultaat van selectie
door Nederlandse telers die niet genoeg konden krijgen
van hun oranje gevoel. In zaadcatalogussen vinden we tal van
wortelvariëteiten van wit, geel, oranje, rood en paars. Van
knolvormig, conisch tot langwerpig.
De smaak van zelfgeteelde wortelen is gewoon superieur. Eén
van de lekkerste en gezondste groenten uit de moestuin!
Boodschappenlijst voor
4 personen :
• 1 bio hoevekip
• voor de bouillon: 5 takjes groene
selder, 3 wortelen, 1 ui, 5
takjes citroentijm, 1 takje lavas,
peper en zout.
• 15 wortelen (7 voor de julienne
en 8 voor het wortelvocht)
• 6 grote sjalotten (4 grof versneden
en 2 in julienne)
• het wit vruchtvlees van een
halve geschilde courgette voor
de binding
• 1 koffielepel verse fijngesneden
gember
• 30 g hoeveboter
• 1 soeplepel fijngesneden koriander
• enkele korianderbloemen om te
garneren
Bereidingswijze
• Kook de biokip gedurende 1u30
op een zacht vuurtje in de
bouillon samen met de kruiderij.
Als de kip gaar is, haalt
u deze uit de bouillon en zet
ze even aan de kant. Zeef het
kookvocht en laat het tot een
kwart inkoken. U krijgt op deze
wijze een geconcentreerde
bouillon die u straks kan gebruiken
voor het wortelvocht.
• Schil nu de wortelen, snij er 8
grof en stoof deze samen met
de 4 grof versneden sjalotten
in de hoeveboter gedurende
een vijftal minuten. Bevochtig
alles met de ingekookte bouillon,
voeg de courgette toe en
de gember en laat dit soepje
in een half uur gaar worden op
een zacht vuurtje.
• Versnij de rest van de wortelen
en de sjalotten in fijne reepjes
(julienne) en gooi de eventuele
restjes van uw snijwerk bij de
soep. Mix nu uw wortelsoepje
in een mixer-blender tot een
smeuïg geheel en giet het terug
over in de kookpot. Verdeel de
julienne van wortel en sjalot
hierover en leg daarop de in 4
stukken gesneden kip. (liefst
met zo weinig mogelijk beenderen
eraan).
• Laat dit geheel 15 minuten
heel zachtjes pruttelen onder
gesloten deksel. Strooi er net
voor het serveren de koriander
over en garneer eventueel met
de bloemen. U kan hierbij een
couscous van spelt bereiden.
• Een subliem, licht en zomers
gerecht waarvan de kwaliteit
afhangt van de wortelen. Gebruik
daarom biogroenten of
kweek ze gewoon zelf. Zij hebben
meestal veel meer smaak
en inhoudsstoffen.
natuurlijk smakelijk!
Waar is het goed voor?
Wortelen zijn rijk aan bètacaroteen,
ook wel pro vitamine A genoemd,
omdat ons lichaam dit caroteen
kan omzetten door enzymes tot het
voor ons beschikbare vitamine A.
Carotenoïden kennen we vooral als
gele, rode of oranje kleurstoffen (E
160) in voedingsmiddelen. Het zijn
ook sterke antioxidanten als huidbeschermers
en ze zijn van groot
belang voor ons gezichtsvermogen.
Maar bij het nuttigen van rauwe
wortels is er wel een probleem
met dit caroteen. Het zit zo sterk
ingekapseld in de celstructuren
van wortelen dat het nauwelijks
beschikbaar wordt gesteld in ons
spijsverteringsstelsel. Als we nu
onze wortelen in blokjes snijden en
samen met wat hoeveboter en een
fijngesnipperd uitje gaan stoven
verzwakken we die sterke structuren.
Omdat bètacaroteen een
vetachtige stof is zal de toegevoegde
boter zorgen voor een betere
oplossing hiervan in het geheel.
Ook bij wortelsap komt bètacaroteen
vrij.
Door de aanwezigheid van tal van
vitamines (B,C,D,E), mineralen en
natuurlijke suikers zijn wortelen
ook goed voor de immuniteit en
een algemene optimale gezondheid.
Tip:
Samen met wilde bosbessen en
kolen zijn wortelen een zegen voor
een goed gezicht en stralend uitzicht.
Twee vliegen in één klap dus.
‘t Vlierhof
Hasseltsestraat 57A
3740 Bilzen
Tel. 089 41 44 18
GSM 0478 61 33 02
info@vlierhof.be
www.vlierhof.be
44 SANA nr 26 SANA nr 26 45

De verbreiding van de groenten- en
kruidenteelt is vooral aan de orde
van de Benedictijnen te danken. De
monniken, geroepen om armen en
zieken te helpen, verbouwden de
daarvoor noodzakelijke heilzame
kruiden zelf in de kloostertuinen.
Via hun broederorden werden
planten verworven of geruild.
In de Middeleeuwen maakten
andere inheemse geneeskrachtige
planten en keukenkruiden uit
de vrije natuur de overstap naar
de kruidentuin, bijvoorbeeld
absintalsem en bijvoet. Ook in de
slottuinen van de hoofdsridderlijke
standenmaatschappij verwierven
artsenijplanten een speciaal
plaatsje. In die zo door oorlogen
gekenmerkte periode bewezen
ze immers nuttige diensten als
wondheelmiddelen en voor de
De groene vingers van Ivo Pauwels
Ivo Pauwels, een gerenommeerd natuurkenner, auteur
en groen-journalist verzorgt elke maand een aantal
schitterende rubrieken in i-Sana.
Plant Van de maand
mUnt:
stimUleert de leVer
E en van de populairste kruiden is munt. Er bestaan
veel variëteiten van, groeit ook gemakkelijk in het
wild, maar kan ook in potjes op de vensterbank van de
keuken gekweekt worden en in alle soorten van tuinen. Munt
kan je gebruiken om er thee van te zetten, maar is ook een
fantastisch toekruid in de keuken. Van munt worden zowel
snoepjes als drankjes gemaakt. Munt is alomtegenwoordig.
verpleging van zieken. Op hun beurt
leerden de kruisvaders specerijen
en medicinale gewassen uit Klein-
Azië, onder andere hysop en nigelle,
kennen terwijl zeevaarders weer
andere nuttige plantensoorten mee
naar huis namen uit nieuw ontdekte
landen. Via de kruidenteelt op de
burchten verwierven die gewassen
in de loop van de tijd een vaste
plaats in de tuinen van boeren en
burgers.
Volksgeneeskunde
Kennis van de genezende
krachten van kruiden werd
van generatie op generatie
overgeleverd, dikwijls met bijgeloof
vermengd en altijd door eigen
ervaringen aangevuld. Daardoor
ontwikkelde zich uitgestrekte
terrein van de volksgeneeskunde,
waarvan onderdelen inmiddels
wetenschappelijk bevestigd konden
worden. Die volksgeneeskunde
ligt vandaag de dag nog steeds
veelvuldig ten grondslag aan de
heroriëntatie van geneesmethoden
en vormt de basis van de biologische
geneeskunde.
Munt, een onverbeterlijke
woekeraar
Als je een kruid in de tuin moet
intomen, dan is het munt. Dit fris
smakende kruid zoekt zijn weg met
ondergrondse uitlopers die van geen
ophouden lijken te weten. Munt
palmt de bodem in als de bovenste
beste bodembedekker. Wie munt
plant, moet dus maatregelen nemen.
Neem een emmer of een zinken
bad, maak onderaan een paar gaten
en graaf de recipiënt in zodat de
rand enkele centimeter boven de
bodem uitsteekt. Plant de munt in
dit vat zodat de uitlopers gevangen
zitten. Onderschat ook dan niet de
groeikracht en houd een oogje in
het zeil, want de uitlopers zullen
trachten over de rand van de emmer
te ontsnappen.
De meeste muntsoorten vragen
een zonnige, voldoende vochtige
plek. Muntplanten zijn overal te
koop, op markten, in tuincentra en
kwekerijen, en elke tuinvriend wil
je wel een uitloper cadeau doen.
Er bestaan vele muntsoorten.
Zo spreken we van pepermunt,
watermunt, witte munt, appelmunt,
aarmunt, kruizemunt, herfstmunt,
eau-de-colognemunt, Corsicaanse
munt, groene munt, gembermunt en
polei. En lang niet iedereen kan deze
muntsoorten even gemakkelijk uit
elkaar houden.
Er bestaan ruim vijfentwintig soorten
en zeshonderd variëteiten van munt.
Bovendien vormt dit geslacht talloze
bastaarden. De meeste muntsoorten
hebben vierkante stengels en verder
bezitten ze typische lipbloemen. De
smaak van munt zit in kauwgom,
tandpasta en ‘muntjes’.
Pepermunt, Mentha piperita, is
tegenwoordig een belangrijke
geneesplant. Pepermunt stilt
krampen en pijnen, stimuleert gal en
lever en verdooft uitwendige wonden
en kneuzingen. Diezelfde pepermunt
speelde bij de Egyptenaren en de
Grieken een rol in begrafenisriten.
Ook in bruidsboeketten kwam munt
voor. Kransen van munt werden
Venuskransen genoemd.
Munt stimuleerde zonder meer de
fantasie, getuige het feit dat lange
tijd werd gedacht dat het hielp tegen
slangenbeten en schorpioensteken
en dat het geelzucht en jicht genas.
Brits of Hebreeuws?
In de Engelse keuken begeleidt
munt nog steeds het lam. Volgens
culinaire experts liggen de
worteluitlopers van dit gebruik in de
traditionele Hebreeuwse keuken,
want ook het paaslam werd met
munt bereid. Mentha gracilis, de
zogenaamde gembermunt, wordt
wel eens als mosselkruid gebruikt.
En voor velen is muntthee een
delicatesse.
46 SANA nr 26 SANA nr 26 47

Tuinsprokkels
Peterselie weert de
duivel
Sedert Karel de Grote
(742-814) verordende
wat er allemaal in
de tuinen van de
landerijen en domeinen moest
groeien, is peterselie een
belangrijk kruid geweest.
Naast fruitsoorten, groenten
en enkele kruiden, stond
ook peterselie op de lijst.
Peterseliezaad kiemt traag,
vooral in het voorjaar. Om
die reden kan je het zaad
beter in een bakje met
vochtig zand voorzaaien,
bij een bodemtemperatuur
van ongeveer 20°C. Nog
gemakkelijker is het wanneer
je kleine plantjes koopt en ze
in de moestuin, de kruidentuin
of in pot uitplant. Peterselie
heeft graag een rijke, frisse
bodem die zijn vocht bewaart.
Zon wil peterselie wel, maar
overdaad schaadt. Het staat in
het heetst van de dag liever op
een lommerrijk plekje. Mensen
met een zwakke gal en lever
zouden baat vinden bij dit
kruid. Er wordt beweerd dat
waar peterselie welig tiert, de
vrouw de broek draagt.
De bittere paardenbloem
Voor tuiniers is de
paardenbloem
een onkruid en
onkruiden worden
gekenmerkt door een sterke
levenskracht. Feit is dat dit
bloeiende voorjaarskruid het
bloed zuivert en dat het een
milde werking op de nieren
heeft. Het zou nierstenen
voorkomen en reumatische
aandoeningen onderdrukken.
In sla is de smaak van
paardenbloembladeren raak.
‘Bitter in de mond houdt het
hart gezond.’ Wanneer hun
molshopen een paardenbloem
bedekken, blijft de bladrozet
groeien. Verstoken van het
licht, kunnen de bladeren geen
bladgroen aanmaken en blijven
ze haast wit. Bovendien wordt
de bittere smaak zachter.
Hetzelfde molshopenprincipe
heeft Brabantse tuinders
ertoe aangezet witloof te
bleken, en ook bleekselder
en zeekool kunnen op deze
wijze mals en zacht van smaak
worden gehouden. Molsla met
een frambozenvinaigrette
vormt dan ook een lekker
voorjaarsslaatje dat
gezondheid en een natuurlijke
keuken combineert.
De onuitroeibare
brandnetel
Met scha en schande
leert elk kind deze
plant kennen, in
tranen, voelend aan
de pijnlijke benen waarop
de netelbrand dikke bobbels
vormt. De onuitroeibare netels
zijn cultuurvolgers die overal
opschieten waar de mens
het milieu verstoort. En toch
is dit kruid, dat door haast
iedereen als een onkruid wordt
beschouwd, een gastvrije
plant die nachtegalen en
vlinderrupsen bescherming
biedt en deze laatste zelfs het
proviand waarmee ze zich
kunnen verpoppen tot vlinder.
Er bestaan trouwens
verschillende netels. De grote
brandnetel, Urtica dioica,
is de bekendste. Hij is een
van Ivo Pauwels
kosmopoliet, een plant die
zowat overal voorkomt. Het
is een schoolvoorbeeld van
een stikstofminnende plant.
De kleine brandnetel is in alle
delen kleiner. Hij is alleen
groter in het verwekken
van netelbrand. Deze plant
is vermoedelijk van Zuid-
Europese afkomst. De kleine
brandnetel heeft onder meer
een voorkeur voor moestuinen.
Misschien heb je het al
eens geprobeerd en een
brandnetelstengel van onder
naar boven vastgenomen. Dan
deren de brandharen je niet.
Wie dit trucje toepaste, kon
zijn woorden kracht bij zetten.
Wie netels geen kruid vindt,
moet de jonge groeitoppen
eens in de soep laten
meekoken. Dat laatste is wel
belangrijk, anders smaken de
groeitoppen net iets te heet.
48 SANA nr 26 SANA nr 26 49

Abdijsite
Herkenrode:
Meer dan
ooit over
Bloemetjes
en Bijtjes
In de inspiratietuinen
van Herkenrode zijn
het hoogdagen. De
kruiden die vorm en
kleur geven aan de verschillende
tuinkamers en inzicht geven in het verhaal van de
kruiden en hoe mensen van alle tijden en culturen die tot
op vandaag gebruikt hebben en gebruiken, staan volop
te pronken. Naast gewone bezoekers weten ook bijen dit
te smaken. Imkers kunnen het getuigen. Zij zijn op 22
september te gast op de Abdijsite Herkenrode voor hun
20ste Vlaams Imkercongres.
Bijen zijn miskende en ondergewaardeerde
insecten. Toegegeven,
ze kunnen wel eens een venijnige
prik geven, maar doen dat
enkel en alleen als ze zich uitermate
bedreigd voelen en dan nog
betalen ze het met hun leven.
Na het geven van een prik sterven
ze zelf binnen enkele uren.
Mensen verwarren bijen wel eens
met wespen; echte lastigaards
die af komen op fruit, limonade
en andere zoetigheid. Zij prikken
sneller en kunnen dat ook meerdere
keren na elkaar doen. Om
hun gevaar te accentueren is hun
achterlijf geel-zwart gekleurd.
Bijen houden het bij bruine dons
net als een lieve teddybeer. We
kunnen ze trouwens niet missen.
Zowat 80% van de planten waar
mensen wat mee hebben, zijn
voor zaadvorming en het vormen
van vruchten, aangewezen op
het bestuiven door bijen. De 20%
andere houden het bij wind- of
zelfbestuiving. Zelf doen de diertjes
er hun eigen voordeel mee.
Bij elk bezoek aan een bloem,
nemen ze nectar en stuifmeel
mee om nu of later het kroost
van hun koningin te voeden. Maar
laat ons mensen ook net weer
geïnteresseerd zijn in die honing.
Imkers slingeren die uit de raten
die ze uit de bijenkasten plukken
en bieden die ‘tranen van de zon’
zoals honing ook wel eens wordt
genoemd, in potjes te koop aan
zodat u en ik die lekker kunnen
oplepelen, door thee en infuus
kunnen roeren, gerechten mee op
smaak brengen of laten bijvoorbeeld
vzw Herkenrode en het Nationaal
Jenevermuseum Hasselt
er mee aan de slag gaan om een
alles overtreffende honinglikeur
op de markt te brengen.
Welkom bijen
Deze nuttige diertjes hebben het
de laatste jaren echter ontzettend
50 SANA nr 26 SANA nr 26 51

moeilijk. Zij gaan gebukt onder
een (teveel) gebruik van bestrijdingsmiddelen
en een gebrek
aan plantverscheidenheid. Voeg
daar nog aan toe dat een minuscuul
spinnetje het op hun leven
heeft belust! Abdijsite Herkenrode
gaat resoluut voor de bescherming
van de honingbij! Er worden
absoluut geen bestrijdingsmiddelen
gebruikt op de site en de
plantverscheidenheid is er enorm.
In de inspiratietuinen alleen al
groeien meer dan 500 verschillende
kruiden door u te ontdekken
in de hortus officinalis met
twaalf leertuinen en de campus
officinalis met veldjes gebruiks-
planten. Rond de abdijgebouwen
staan bovendien ruim 200 stuks
hoogstamfruitbomen, ingepakt in
nog eens meer dan 90 ha natuurlijk
groen waarin ankers ingezaaid
met een speciaal bloemenmengsel
waar bijen verlekkerd op zijn.
Uitnodiging genoeg voor de honingbijen
van veraf en dichtbij om
de Abdijsite te bezoeken. Bijen
vliegen namelijk gemakkelijk tot
3 km afstand en ooit wel eens
10 km, om nectar en honing te
verzamelen en dat van ’s morgens
vroeg tot ’s avonds laat.
Om één enkele bijenkast met 20
kg honing te vullen, moet er 1,5
miljoen keer af en aan gevlogen
worden. Gelukkig leven er 40.000
tot 80.000 bijen in een kast.
samen of alleen
In de schaduw van het poortgebouw
kregen de honingbijen
een eigen bijenhal. Beheer en
uitbating zijn in handen van de
Limburgse Imkersbond. Niet alle
bijen houden echter van samenleven
in een kast. Er zijn zelfs
300 soorten bijen die liever op
hun eentje door het leven gaan:
solitaire bijen. Ook aan hen wordt
gedacht op de Abdijsite Herkenrode.
Nog dit jaar bouwen ze er
enkele plaatsen speciaal voor hen
ingerichte insectenhotels. Moeilijk
is dat niet. Deze bestuivers en
tegelijk belagers van schadelijke
insecten nemen vrede met boorgaatjes
in houtblokken, busseltjes
bamboe- en rietpijpjes. Voor hen
geen honingraat, maar plekjes
waar ze in veilige omstandigheden
kunnen zorgen voor na-
geslacht. Ze droppen hun eitjes
- tot zeven op een rij - in smalle,
diepe gangetjes en vertrekken
dan weer op zoek naar bloemen
om de natuur weer een beetje
mooier en beter te maken.
Informatie:
Tekst en illustraties:
Marc Verachtert
Abdijsite Herkenrode.
Herkenrodeabdij 4,
B 3511 Hasselt.
Inspiratietuinen:
1 april tot 31 oktober van dinsdag
tot zondag van 10 tot 17 uur.
4 euro.
+32 11 23 96 70
of
www.abdijsiteherkenrode.be
20ste Vlaams Imkerscongres,
22 september. www.libvzw.be
52 SANA nr 26 SANA nr 26 53

Openingsuren:
ma:
di:
wo:
do:
vrij:
za:
9.30
9.30
9.30
9.30
9.30
12.30
12.30
12.30
12.30
12.30
13.30
13.30
13.30
13.30
13.30
13.30
18.00
18.00
18.00
18.00
18.00
18.00
Korspelsesteenweg 86 - 3581 Beverlo
Tel.: 011/40.14.07 www.brouwland.com
Openingsuren :
Maandag - vrijdag: Zaterdag:
9u tot 18u 9u tot 17u
54 SANA nr 26 SANA nr 26 55
Advertentie
Dromen en ontwaken in een
sprookjeswereld of gewoon blijven
dromen? Kuuroord Mosa Nostra is meer
dan een sprookje. Het is jouw biotoop
van herbronnen en schoonheid.
Stress glijdt van je lichaam en rust wordt
je tweede huid.
Relaxen wordt een belevenis, in jouw
eigen droom en pure luxe.
Mooi worden vanbinnen en vanbuiten.
Elk mens is uniek en heeft andere
wensen. Onze wellness arrangementen
betoveren elkeen.
Openingsuren
Behandelingen:
Alle dagen: van 9 u tot 18 u
Vrijdag: van 9 u tot 20 u
Bathing & Sauna: van 9 u tot 18 u
Basic Evening: tot 22 u
Woensdag & zondag: sluitingsdag
Kempenstraat 31 - 3650 Dilsen-Stokkem
089 75 23 30 - info@mosanostra.be
www.mosanostra.be
Mosa Nostra
DE MARETAK
natuur en dieetvoeding, lichaamsverzorging
De Merodelei 36 - 2300 Turnhout
Tel.: 014/42 47 63
Openingsuren:
van maandag t/m zaterdag 09u30 - 18u00
Zwaar gevoel na het eten?
Cardubell helpt!
Meer info op: www.fytobell.be
E-mail: info@fytobell.be
Tel:011/37.19.24
Bijzondere eigenschappen:
* Ondersteund de vertering van vetten
* Goed voor de leverfunctie
* Helpt bij een vol gevoel in de maag
* Goed voor de galfunctie
* 100% natuurlijk / 15% alc.
Voel je wel met fytobell!
Advertentie

www. .be
56 SANA nr 26
Met vitamine C
180 tabletten
Verkrijgbaar bij de apotheek
met CNK bestelcode: 2595-791.
Of vraag ernaar in de betere natuurwinkel.
• Ondersteunt het immuunsysteem
• Gemakkelijk in te nemen
Voor een
ijzersterke
weerstand
Tijdelijk gratis
pillendoosje
in de verpakking
Advertentie