Download - E-Mobility Magazine

VAKTIJDSCHRIFT BENELUX SEPTEMBER 2012
TKI AUTOMOTIVE
NIEUWE INNOVATIEPROJECTEN
ROND ELEKTRISCH VERVOER OP KOMST
SPECIAL ECOMOBIEL 2012
INHOUD
SPECIAL ECOMOBIEL 2012
VANAF PAGINA 19
E-MOBILITY AWARDS UITGEREIKT
AAN NEGEN EV-TOPPERS
ÉÉN JAAR STICHTING
ZERO EMISSIE BUSVERVOER
COMBINATIE COFELY EV-BOX
WINT AANBESTEDING IN
HAVENSTAD ROTTERDAM
GREENFLUX WIL ELEKTRISCHE
RIJDER ONGEËVENAARDE
LAADERVARING AANBIEDEN

INHOUD
www.twitter.com/emobility_solar
Anton Wolthuis doet oproep aan midden- en kleinbedrijf om
zich aan te sluiten bij elektrische innovatieprojecten 10
Column Renate Hemerik - Niet meer weg te denken… 13
Innovatieproject ‘Jouw Energiemoment’:
Consument prikkelen energieverbruik te fl exibiliseren 14
Combinatie Cofely EV-Box wint aanbesteding in havenstad 15
SPECIAL ECOMOBIEL 2012: VIERDE EDITIE
BRENGT WEDEROM DUURZAAM MOBILITEITSSPEKTAKEL 19
GreenFlux biedt elektrische rijder een ongeëvenaarde laadervaring 32
Één jaar Stichting Zero Emissie Busvervoer 34
Column Marc de Haas - De zoektocht naar smart grid dienstverleners 35
Tweede editie PP Electric Rally zorgt voor wereldrecord:
Uitreiking E-Mobility Awards absoluut hoogtepunt 36
Nederlandse delegatie bezoekt ‘elektrisch’ Londen 37
‘Vriendenclub is de “drive” van Drive4Electric’ 38
Frits Verheij aan de slag als voorzitter TKI Switch2SmartGrids 39
Column Mark Dijkstra - Uitsluitend elektrisch rijden is een uitdaging 41
EVFocus - Slim alternatief voor de stad 43
E-Mobility Activiteitenkalender 45
What’s the next level?
What’s the next level? Het is misschien wel de belangrijkste vraag die opdoemt
voor elektrisch vervoer. Want of het nu gaat om ecomobiel 2012 (waarover u
vanaf pagina 19 een special aantreft), de roadshows van branchevereniging DOET,
de ingezette elektrifi cering van het openbaar vervoer of de verdere uitrol van de
laadinfrastructuur, wij moeten als branche naar een volgend niveau.
In deze editie van E-Mobility leest u dat er nog altijd vele ondernemers zijn die
geloven in de doelstelling van 20.000 elektrische auto’s in 2015. Met inmiddels
ruim vierduizend laadpunten en evenzoveel elektrische voertuigen, is de start zeker
gemaakt. Nu is het zaak door te pakken en de verkoop van elektrische voertuigen
naar een volgend niveau te tillen.
In dit verband mag de special van ecomobiel
niet ongenoemd blijven. In nauwe
samenwerking met Gerben Bierbooms,
Huub Sparnaay en Ellen Wonder van de
beursorganisatie presenteren wij u een
goedgevulde beursspecial waardoor u
alvast een sneak preview van de 2012-editie
van ecomobiel krijgt. Verder wil ik u ook
attenderen op het interview met GreenFlux,
het nieuwe bedrijf van onder meer Hans de
Boer, Hans Verwijs en Jurjen de Jong, en een interview met het kersverse bestuurslid
Stefan Hulman van de Stichting Zero Emissie Busvervoer.
Op het moment dat dit magazine op uw bureau ligt zijn wij al druk doende met onze
volgende uitdaging: de vernieuwing van ons magazine. Ik kan u er nog niet al te veel
over vertellen, maar vanaf de komende editie zult u een inhoudelijk nog aantrekkelijkere
versie van ons magazine aantreff en. Wilt u weten wat er gaat veranderen? Neem contact
met mij op en wellicht kunt ook u een bijdrage leveren aan ons kerstnummer!
En natuurlijk wens ik u graag te ontmoeten op 9 en 10 oktober in Ahoy Rotterdam
om samen met u de noviteiten te ontdekken die de wereld van duurzame mobiliteit
op ecomobiel presenteert!
Edwin van Gastel,
hoofdredacteur E-Mobility (edwin@emobilitymagazine.nl)

Racing Team TU Delft wint
met elektrische racewagen
Het DUT Racing Team van de TU Delft
heeft het algemeen klassement van de
Formula Student-competitie gewonnen
in de categorie elektrisch. Met de vierwielaangedreven
elektrische racewagen
haalde het DUT Racing Team op het circuit
van Hockenheim in Duitsland ruim
negenhonderd punten. Hiermee bleef
het de concurrent van ETH Zürich ruim
voor. DUT12, de twaalfde racewagen van
het Delftse team, won onder meer op de
onderdelen design en acceleratie. Het
DUT Racing team doet al twaalf jaar mee
aan de competitie en heeft internationaal
naam gemaakt met ‘het Delftse
concept’ van ultralichte racewagens.
Vorig jaar bouwde het team voor het
eerst een elektrische racewagen en dat
was meteen een doorslaand succes. Met
DUT11 wonnen de studenten vorig jaar
zowel de wedstrijd op Silverstone als die
op Hockenheim in de elektrische klasse.
Benteler Engineering Services ontwikkelt
geavanceerd concept ‘Metropolis’ voor MAN
In samenwerking met MAN heeft Benteler
Engineering Services de innovatieve
vuilniswagen ‘Metropolis’ gerealiseerd. Het
voertuig – met als basis een MAN TGS 26t - is
in een consortium van deskundigen ontwikkeld
en volledig bij Benteler Engineering
Services in Helmond gebouwd. Deze plug-in
hybride vuilniswagen is in staat om CO 2 vrij
en bijna geluidloos zware transporten uit
te voeren in aan te wijzen gebieden. Op de
beurs IAA Nutzfahrzeuge 2012 in Hannover
(D) wordt het voertuig voor het eerst aan het
publiek gepresenteerd. Benteler Engineering
4
Services bundelde in dit project een indrukwekkend
aantal nieuwe en bestaande technologieën
en innovaties. Als energieopslag
dient een modulair opgebouwde lithiumionen
accu die onder de chauff eurscabine is
geplaatst. Hierdoor is maximaal plaats voor
de opbouw, optimale gewichtsverdeling
en maximale veiligheid gegarandeerd. Een
effi ciënte en geluidsarme dieselmotor zorgt
bij ritten met hoge snelheid, bijvoorbeeld
naar de vuilstortplaats, voor het opladen van
de hoofdaccu en borgt de energiebehoefte
voor de volgende emissievrije inzet.
Cijfers augustus 2012: 1.686 full electric vehicles
en 2.403 plug-in hybrids en range extenders
Het aantal elektrische auto’s in Nederland stijgt gestaag. Eind augustus 2012 stonden er
1.686 volledig elektrische auto’s geregistreerd bij de Rijksdienst voor het Wegverkeer. Ten
opzichte van een maand eerder is dat een toename van vijftig auto’s ofwel een toename
van drie procent. Er stonden bovendien 2.403 elektrische auto’s met een range extender
en plug-in hybride uitvoering geregistreerd. Dat is een toename van vijfhonderdtwintig
auto’s ten opzichte van de gegevens eind juli 2012, een stijging van achtentwintig procent.
Ook het aantal laadpunten neemt gestaag toe, eind augustus waren er bijna vierduizend
laadpunten, waaronder zevenendertig snellaadpunten. Agentschap NL publiceert voortaan
iedere maand nieuwe cijfers over elektrisch vervoer via haar website.
Utrechts college gaat elektrisch rijden
Utrecht kiest voor schoon vervoer. Vanuit het programma Utrecht Elektrisch stimuleert de
gemeente Utrecht elektrisch rijden in de stad en wordt het eigen wagenpark voor een deel
vervangen door elektrisch vervoer. Ook het college heeft nu gekozen voor schoon vervoer
met de aanschaf van één hybride en één volledig elektrische auto. Door het bevorderen van
dit type auto’s wil het college bijdragen aan een betere leef- en luchtkwaliteit in de stad. De
gemeente heeft inmiddels in de stad tien oplaadpunten geplaatst voor elektrisch rijden. Bij
het stadhuis komt binnenkort ook een (snel)laadpunt. De aanschaf van de nieuwe dienstauto’s
past binnen de ambities uit het ‘Actieplan Schoon Vervoer 2010-2014’ voor het eigen
wagenpark. Tot 2014 wil de gemeente minimaal zestig auto’s uit het wagenpark vervangen
door elektrische voertuigen. De gemeente Utrecht heeft inmiddels verschillende elektrische
veegwagens en tien elektrische scooters. Dat aantal wordt uitgebreid. Andere voorbeelden
van elektrisch vervoer zijn de bierboot en de ecoboot.
Website Truck van de Toekomst gelanceerd
Tijdens de Carrosserie Vakdagen in Gorinchem is de website www.truckvandetoekomst.nl
gelanceerd. De portal biedt informatie over technieken voor energiebesparing
en CO2-reductie bij trucks. Het is een initiatief van het Instituut voor Duurzame
Mobiliteit (IvDM), in samenwerking met TNO, Agentschap NL en het ministerie van
Infrastructuur en Milieu. Alle kennis wordt vastgelegd in een ‘Kennisbank’ binnen
WikiMobi. De informatie van Truck van de Toekomst en WikiMobi is inzichtelijk,
transparant en een betrouwbare bron van informatie over duurzame mobiliteit. Een
groep experts werkt gezamenlijk aan een actuele wikimobi. ‘Iedereen met informatie
over en ervaring met innovatieve technieken kan deze sturen naar truckvandetoekomst@agentschapnl.nl’,
aldus de initiatiefnemers.
Overheid publiceert rapport als onderdeel
Green Deal The New Motion
Het Ministerie van Economische Zaken
heeft een rapport gepresenteerd met
gegevens over wat er nodig is om van de
elektrische auto een succes te maken.
In een Green Deal met een consortium
verenigd door The New Motion,
beloofde de overheid te onderzoeken wat
de consument nodig heeft om elektrisch
te gaan rijden. De ‘Verkenning Realisatie
Eindbeeld EV Laadpunten en Energienetwerk’
is een behoorlijk omvangrijk rapport
geworden. De overheid constateert zeven
knelpunten die opgelost moeten worden.
De belangrijkste knelpunten die een zeer
snelle aanpak verdienen, zijn de beperkte
beschikbaarheid van publieke laadpunten
en de negatieve perceptie van consumenten
ten aanzien van elektrisch rijden.
The New Motion wil ander betaalsysteem
voor opladen elektrisch voertuig
Mobility service provider The New Motion wil
een ander betaalsysteem voor het laden van
elektrische voertuigen. Het huidige systeem
is volgens het bedrijf niet rendabel te maken.
Volgens The New Motion is afrekenen voor de
hoeveelheid getankte stroom in kilowatturen
Innovaties en duurzame mobiliteit
komen samen op BusTech 2012
BusTech 2012 is een nieuw evenement dat
plaatsvindt op 14 en 15 november 2012 in
Expo Haarlemmermeer in Vijfhuizen. De
beurs en conferenties richten zich op duurzame
oplossingen voor bussen. Hier is een
totaaloverzicht te vinden van de nieuwste
technologieën, productontwikkelingen en
innovaties op het gebied van duurzame
mobiliteit die beschikbaar zijn in de sector.
Er is een groot aantal demonstraties en er
kunnen proefritten worden gemaakt met
onder andere de elektrische Allmotive
Coolcar voor zes tot zeven personen, de
twaalfpersoons e-Bus van BYD en de naar
vol elektrisch omgebouwde twaalf meter
Volvo Euro 5 diesel OV-bus met inductie
laadsysteem van Bluekens. Ook zijn er
demonstraties van onder andere de Irisbus
niet voldoende. Ook de gebruikte oplaadmethode
moet verrekend worden. Volgens
ZERAuto stelt The New Motion in een onlangs
gepubliceerd artikel dat de oplaadprijs ook
afhankelijk zou moeten zijn van tijd die nodig
is om een elektrische auto op te laden.
en de HyMove waterstofbus.
In het conferentieprogramma komen
eveneens innovaties richting zero emissie
aan de orde, zowel op het gebied van
duurzame aandrijfl ijnen als componenttechnologie.
Ook aan het thema duurzaam aanbesteden
wordt uitgebreid aandacht besteed:
welke problemen zijn er en wat kunnen we
leren van de praktijkcases Schiermonnikoog
en de Groene Hub – Arnhem/Nijmegen?
BusTech 2012 biedt een totaaloverzicht van
duurzame oplossingen voor de bussector en
richt zich op beleidsmakers, gebruiksmakers
en constructeurs van duurzame
voertuigen en voertuigcomponenten. Een
bezoek aan de beurs is gratis bij online
voorregistratie; kijk voor deelname aan de
conferentie op www.bustech.nl
250.000 elektrische kilometers voor Taxi-E
De elektrische taxi’s van het Amsterdamse taxibedrijf Taxi-E hebben de afgelopen zes
maanden tweehonderdvijftigduizend kilometer afgelegd. Omgerekend reden de twaalf
Nissans Leafs maar liefst zes keer de wereld rond. Taxi-E reed het afgelopen half jaar
voornamelijk in de Amsterdamse binnenstad, maar breidt het netwerk steeds verder
uit. De positieve cijfers zijn voor TAXI-E aanleiding om de vloot per september fors uit
te breiden. Ruud Zandvliet, directeur van TAXI-E, tackelt uit eigen ervaring één van de
angsten voor elektrisch rijden: de vrees voor een lege accu. ‘Afgelopen jaar hebben wij vaker
stilgestaan met een lekke band, dan door een lege batterij. Het gaat uiteindelijk om
gedrag en gewenning. De afgelopen drie maanden hebben wij niet één keer stilgestaan.
Als wij ons nu al zorgen maken over de banden, dan komt het volgens mij wel goed.’
INTERNATIONAAL
‘Elektrische proefrit moet
aantrekkelijker’
De autobranche schiet tekort bij het faciliteren
van elektrische proefritten, zo concludeert
het Duitse onderzoeksbureau Puls. Een
online peiling onder duizend mensen die
een auto gaan kopen of gekocht hebben
wees uit dat van de ondervraagden vierennegentig
procent nog nooit elektrisch en
zesentachtig procent nog nooit hybride had
gereden. Ruim zevenenzeventig procent
wilde juist graag een proefrit maken in een
elektrische of hybride auto.
Bosch in e-scootermotoren
via joint venture
De Bosch Groep wil een joint venture
starten met Ningbo Polaris Technology,
een Chinese leverancier van motoren voor
elektrisch aangedreven scooters. Bosch
wordt meerderheidsaandeelhouder in de
joint venture. De samenwerking omvat
het ontwikkelen, produceren en verkopen
van een uitgebreide productportfolio aan
elektrische scootermotoren.
RWE: ‘Accuprijs versnelt
doorbraak elektrische auto’s’
Het Duitse energiebedrijf RWE denkt dat de
doorbraak van elektrische voertuigen weleens
sneller zou kunnen plaats vinden dan
tot dusver wordt verwacht. De belangrijkste
reden is dat de hoge kosten van accupakketten
vanaf volgend jaar al kunnen dalen. RWE
verwijst naar de opkomst van de zonnecellen,
die veel sneller ging dan verwacht. Het
doel van een miljoen elektro-auto’s in 2020
moet te halen zijn denkt RWE.
Chevrolet Volt scoort in Amerika
De Chevrolet Volt doet het goed in Amerika.
In juni zijn er van de Chevrolet Volt 1.760
exemplaren verkocht. Dat resultaat is 214
procent hoger dan in juni 2011. De eerste
zes maanden van het jaar zijn er 8.817 Volts
verkocht op de Amerikaanse markt.
Ford investeert fors in elektrische auto’s
Ford gaat honderdvijfendertig miljoen
dollar investeren in de verdere ontwikke-
fonts
ling van elektrische en hybride auto’s en
onderdelen daarvoor. Het geld is vooral
bestemd voor een ‘advanced electrifi cation’-onderzoekscentrum
in Dearborn.
Daar moeten uiteindelijk zo’n duizend
ingenieurs gaan werken.
Lettercountouren
Renault en LG Chem samen in accu’s
Renault gaat samen met technologiebe-
Lettercountouren
No pay o
drijf LG Chem werken aan de ontwikkeling
en productie van lithium-ion accu’s. In 2015
moet een fabriek gereed zijn waar de twee
bedrijven huidige generatie accu’s gaan bouwen.
In 2017 start de productie van nieuwe
generatie lithium-ion accu’s.
Frankrijk verhoogt subsidie
elektrische voertuigen
Frankrijk verhoogt de subsidie voor kopers van
een elektrische auto met maar liefst tweeduizend
euro. Voorheen kregen consumenten
vijfduizend euro korting, nu is dit bedrag
verhoogd naar zevenduizend euro. De Franse
regering hoopt zo elektrisch rijden te stimuleren.
De maatregelen kosten de overheid naar
verwachting bijna vijfhonderd miljoen euro,
wat terugverdiend moet worden via een hogere
belasting op vervuilende auto’s.
China schroeft elektrisch tempo op
China zet vaart achter zijn ambities om het
elektrisch rijden in de vervuilde steden te
bevorderen. In 2020 moeten er in China
circa vijf miljoen elektrische auto’s rijden.
Dat blijkt uit cijfers van onderzoeksbureau
Research and Markets (R&M), gebaseerd op
plannen van de Chinese regering. Sceptici
twijfelen aan die doelstelling, want vorig jaar
zijn er in China slechts achtduizend elektrische
voertuigen verkocht. Toch blijkt uit de
plannen dat de Chinese overheid de ontwikkeling
van elektrische auto’s en bijbehorende
onderdelen aanzienlijk wil versnellen.
Fisker in zee met Leonardo DiCaprio
Het Amerikaanse automerk Fisker Automotive
en Leonardo DiCaprio gaan samenwerken aan
de verbetering van mondiale duurzaamheid.
De Amerikaanse acteur gaat met het bedrijf
meedenken over de toekomst en werken
aan PR-activiteiten. In ruil voor deze bijdrage
gaat Fisker de ‘Leonardo DiCaprio Foundation’
steunen. Het goede doel van de acteur steunt
initiatieven die duurzaamheid verbeteren.
Opel stopt ontwikkeling elektrische Adam
Opel stopt met de ontwikkeling van de elektrisch
aangedreven Adam. Het Duitse bedrijf ziet op
korte termijn geen kans om winst te behalen met
elektrische auto’s. Volgens de topfunctionarissen
van de Duitse autobouwer is een elektrische auto
momenteel simpelweg niet winstgevend en Opel
kampt al jaren met slechte fi nanciële cijfers.
De rubriek ‘Internationaal’ bevat publicaties van:
5

Open dag EMOSS: honderden bezoekers
en nieuwe inductieve elektrische bus
In Oosterhout werd half september een nieuwe elektrische
mijlpaal bereikt voor het Nederlandse openbaar
vervoerslandschap. De elektrische voertuigfabrikant EMOSS
presenteerde op haar open dag een elektrische stadsbus
die inductief (lees draadloos) laadt. Enkele honderden
bezoekers waren naar Oosterhout afgereisd om de nieuwste
snufj es van EMOSS te bewonderen.
Zij werden met de onthulling van de nieuwe elektrische bus
op hun wenken bediend. Bovendien stonden niet alleen de
personeelsleden van EMOSS klaar om de achterliggende
technologie toe te lichten, maar was ook Conductix Wampfl er
aanwezig. Dit Duitse bedrijf is de partner waarmee EMOSS
de inductieve laadtechnologie in Nederland introduceert. ‘De
bus wordt opgeladen via positieve magneten in de weg’, licht
Elektrisch Vervoer &
Slimme Oplaadinfrastructuur
Voer het “gas” op binnen de keten & vergroot de markt van EV
media partners partner
Bob Bouhuijs van EMOSS toe. ‘De negatieve magneten onder
de bus zorgen dat deze kan opladen als hij stilstaat. Op dat
moment wordt er draadloos energie overgebracht. Dit duurt
enkele minuten waarna de bus weer verder kan rijden.’
Naast de inductieve elektrische bus presenteerde EMOSS
op haar open dag ook nog een elektrische vrachtwagen in
vier verschillende uitvoeringen: zevenenhalf, tien, twaalf en
vijftien ton. Bouhuijs besluit: ‘Nieuw is dat het via subsidie
mogelijk is om een elektrische vrachtwagen voor minder dan
honderdduizend euro aan te schaff en.’
Aanmelden via: www.iir.nl/elektrischvervoer | 29 november 2012 | Postillion Hotel, Bunnik
Europese topnotering
EV-laadstructuur Nederland
Nederland zit in de Europese middenmoot als het gaat om
de verkoop van elektrische auto’s. Gekeken naar de aanleg
van laadpalen staat Nederland er met een derde plaats
veel beter voor. Dat blijk uit onafhankelijk onderzoek van
onderzoeksinstituut ECN en overheidsorgaan Agentschap
NL. Zij vergeleken de cijfers van twaalf Europese landen.
Wat betreft de aantallen voertuigen zijn Duitsland, Frankrijk
en Noorwegen koplopers in Europa. Nederland staat op de
zesde plaats. Het onderzoek gaat uit van cijfers tot 1 januari
2012. Als men kijkt naar het aantal elektrische voertuigen
per inwoner is het een ander verhaal. Noorwegen spant
duidelijk de kroon en ook Oostenrijk springt eruit. In
Noorwegen heeft gemiddeld één op de zeven mensen
een elektrische auto. In Nederland is dat circa één op de
honderd. Nederland bevindt zich met dat resultaat in de
middengroep. Nederland is na Finland en Frankrijk het verst
gevorderd is met de aanleg van oplaadinfrastructuur.
DOET en EV Centrum introduceren EV Roadshow
In de zomerperiode heeft Vereniging DOET in samenwerking
met Het Nieuwe Rijden Elektrisch Vervoer Centrum
de EV Roadshow geïntroduceerd. Sinds eind augustus is
het daarmee mogelijk om iedere prominente locatie in
Nederland voor één dag om te toveren tot een Elektrisch
Vervoer Centrum. Inmiddels heeft de EV Roadshow onder
meer Rotterdam en Den Haag aangedaan.
De DOET HNR | EV Centrum Roadshow is voor iedere gemeente
beschikbaar. In een centrale presentatieruimte brengen koplopers
uit het Nederlandse speelveld een up-to-date verslag uit
over de laatste stand van zaken op het gebied van elektrische
mobiliteit. Het publiek – bestaande uit inwoners, plaatselijke
ondernemers en gemeentelijke medewerkers – maakt zo op
een laagdrempelige manier kennis kunnen met het fenomeen
elektrisch rijden. Tijdens de dag wordt er onder de ondernemers
een jaar lang gratis rijden in een elektrisch voertuig verloot. Na
afl oop wordt door DOET een bovendien een ééndaagse stoomcursus
EV-implementatie voor gemeentebesturen aangeboden.
Directeur Steef Korfker licht het initiatief van DOET toe: ‘Omdat
elektrifi ceren missiewerk is, gaan wij het land in met de EV
Roadshow. Het is een dynamisch concept dat zowel kan worden
Elektrische Peugeot Partner
komt volgend jaar
De Peugeot Partner is vanaf medio volgend jaar ook te
bestellen met elektrische aandrijving. De bestelauto, die
als Partner Electric op de markt wordt gebracht, heeft
een actieradius van honderdzeventig kilometer en biedt
dezelfde laadinhoud als een reguliere Partner. Volgens
de fabrikant is het accupakket onder de auto geplaatst
en duurt het zes tot negen uur om de accu’s volledig op
te laden. Daarnaast kan er ook van een snellader gebruik
worden gemaakt en dan heeft men na een half uur weer
een capaciteit van tachtig procent. Peugeot meldt dat
de elektrische aandrijving geen effect heeft op het laadvolume
van de bestelauto. Dat bedraagt nog altijd 3,3
tot 4,1 kubieke, afhankelijk van de gekozen uitvoering.
De Partner komt er in twee lengtes: 4,38 meter en 4,63
meter. De Peugeot gaat in een fabriek in Spanje gebouwd
worden. Peugeot Nederland bekijkt nog of men de auto
ook hier gaat leveren.
ingezet ter promotie van de reeds genomen stappen op gebied
van elektrisch rijden, maar kan ook dienen als bron van informatie
voor gemeenten die de stap naar elektrisch rijden nog
overwegen. Het instrument is primair bedoeld als verlengstuk
van DOET: elektrisch vervoer in Nederland op gang krijgen.’
Inmiddels zijn in bijna opeenvolgende weekenden de
gemeenten Beuningen, Bronckhorst-Hengelo, Den Haag en
Rotterdam aangedaan. Met elk hun unieke karakter: Beuningen
mocht de feestelijke kick-off noteren, Bronckhorst-
Hengelo had de eerste elektrisch aangedreven bruidsstoet, in
Den Haag vierden men de Electric Supercar Stadsrally en in
Rotterdam werd de kick-off van de Europese Mobiliteitsweek
ingeluid. Deelnemers Piet Smeding van MPI Netherlands over
zijn eerste ervaringen: ‘De eerste roadshows waren in zijn
algemeenheid een succes. Een van de aspecten waar wij nog
aan moeten sleutelen is het aantrekken van ondernemers. Tot
nu toe vond het evenement op zaterdag plaats. Binnenkort
zal de EV Roadshow zich gaan richten op business to business
en business to gemeenten. De show zal dan plaatsvinden
op donderdag waardoor wij meer lokale ondernemers en
bestuurders zullen aantrekken.’
Elektrisch vervoer patiënten
IJsselland Ziekenhuis
IJsselland Ziekenhuis gaat patiënten elektrisch vervoeren
met de iYYO. Patiënten kunnen op werkdagen tussen tien
en vier uur gebruik maken van de elektrische karretjes,
onder andere tussen het IJsselland Ziekenhuis en de metrostations
Schenkel en Prinsenlaan. Voor één euro vijftig per
rit kunnen passagiers binnen een straal van drie kilometer
van het ziekenhuis met een klein elektrisch voertuig worden
vervoerd. Een uitkomst voor patiënten die na hun afspraak
in het ziekenhuis snel naar huis of naar de metro willen.
7

Feyenoord kiest voor Opel Ampera
Voetbalclub Feyenoord stapt over op
de elektrische Opel Ampera. Het Duitse
merk en Feyenoord hebben een zesjarige
samenwerkingsovereenkomst getekend.
Hoofdtrainer Ronald Koeman en zijn
assistenten Giovanni van Bronckhorst
en Jean-Paul van Gastel zijn de eersten
bij Feyenoord die in de elektrische Opel
Ampera rijden. De drie leden van de
technische staf van Feyenoord kunnen de
Opel Ampera opladen bij voetbalstadion
Energie 2012: duurzame energie en elektrisch rijden
Duurzame energie, energie besparen
en elektrisch rijden zijn actueler dan
ooit. De vakbeurs Energie 2012 pakt dit
jaar van 9 tot en met 11 oktober in de
Bossche Brabanthallen nog groter uit
dan voorgaande jaren. Met oog voor de
laatste ontwikkelingen, brengt de beurs
vraag en aanbod, in de brede zin van
het woord, bij elkaar. Energie 2012 geeft
bezoekers de gelegenheid om kennis te
maken met uiteenlopende oplossingen
op het gebied van energiebesparing,
duurzame energie en inkoop van
energie. Van inkoop tot wetgeving en
van passief bouwen tot solar: alles
komt aan bod. Inmiddels hebben ruim
driehonderd bedrijven hun deelname
toegezegd. Onder de nieuwe partijen
bevinden zich Gazprom, een van de
grootste energiebedrijven ter wereld,
en Solar Nederland, vooraanstaande
technische groothandel. Ten opzichte van
vorig jaar, is Energie 2012 gegroeid in
zowel oppervlakte als exposantenaantal.
Op de vakbeurs Energie 2012 is zodoende
een breed aantal energie-onderwerpen
vertegenwoordigd, zoals inkoop van
energie, duurzaam bouwen, biomassa en
biobased economy, Ook is er aandacht
voor elektrische mobiliteit, in de vorm
van bedrijven met oplossingen op het
gebied van elektrische infrastructuur en
decentrale energie(-opslag). Daarnaast is
het aanbod in solar aanzienlijk groter dan
voorheen. Met zo’n vijftig exposerende
bedrijven is dit segment buitengewoon
sterk vertegenwoordigd.
Behalve een breed exposantenaanbod,
biedt de beurs ook een uitgebreid inhoudelijk
programma. Bezoekers kunnen deelnemen
aan tal van presentaties, congressen
en lezingen. Zoals het congres ‘Succes met
Better Place opent accuwisselstation
in Nederland op Schiphol
Het eerste Better Place-batterijwisselstation waar elektrische auto’s een accu binnen
enkele minuten kunnen verwisselen is begin september door demissionair minister
Verhagen van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie (EL&I) op Schiphol geopend.
‘Ik ben erg enthousiast over bedrijven die groen en groei combineren’, aldus Verhagen bij
de opening. ‘En ik geloof dat elektrisch vervoer kan bijdragen aan de oplossingen voor de
problemen waar we als samenleving voor staan, als genoeg mensen hiervoor durven te
kiezen.’ Better Place maakte bij de opening bekend tien elektrische Renaults met verwisselbare
accu’s beschikbaar te stellen aan drie taxibedrijven. Vooralsnog zijn namelijk
alleen de voertuigen van Renault geschikt voor het wisselen van accu’s. Het batterijwisselstation
maakt deel uit van afspraken tussen overheden en transport- en energiebedrijven
om ervoor te zorgen dat in de Amsterdam-Schiphol regio een groot aantal taxi’s
en andere transportmiddelen die nu nog op dieselbrandstof rijden, in de nabije toekomst
zonder beperkingen honderd procent elektrisch kunnen rijden.
8
De Kuip, waar sinds april van dit jaar twee
oplaadpunten van stadionpartner Eneco
staan. Of alle voetballers overstappen
naar elektrisch rijden is niet bekend.
Als dat gebeurt moeten er in ieder geval
wel meer laadpalen komen. Feyenoord
werkte al samen met de Rotterdamse
Opel-dealer Eef en Huub. Vanwege de wederzijdse
positieve ervaringen heeft Opel
Nederland besloten om het partnership
over te nemen en verder uit te bouwen.
‘Oplaadpalen onnodig duur’
De oplaadpalen voor elektrische auto’s zijn onnodig duur. Althans dat is de conclusie van Jan van de
Ven, bedrijfsleider Civiel, en Jorrit van den Breemer, Business developer E-mobility van bouwbedrijf
Heijmans. Het duo doet deze uitspraak in een blogpost op Overruimte.nl, een website van Heijmans.
De hoge prijs van de oplaadpalen zet volgens het duo een rem op elektrisch rijden. Het tweetal van
Heijmans weet waar het over spreekt, het bedrijf heeft al jarenlang ervaring met het plaatsen van
oplaadpalen, onder meer in Amsterdam. Heijmans werkt hier samen met Nuon, steeds weer loopt
het bouwbedrijf aan tegen hoge kosten en dus lage marges. Er zijn volgens Heijmans drie oorzaken
voor de hoge kosten: de hoge kosten van laadpaalaansluitingen, de lage oplages van laadpalen en
een ineffi ciënt plaatsingsbeleid. Het tweetal is tegen de plaatsing van laadpalen door gereguleerde
partijen als Stichting e-laad. Netbeheerders zouden het plaatsen beter aan marktpartijen kunnen
overlaten en vervolgens investeren in het goedkoper maken van laadpaalaansluitingen.
decentrale energie’, dat ingaat op de mogelijkheden
voor decentrale elektriciteitsproductie.
Van fi nanciering tot juridische
aspecten en van regelgeving tot praktisch
advies: in dit congres krijgen bezoekers alle
antwoorden van dé experts uit de markt,
zodat zij maximaal kunnen profi teren van
alle decentrale energieontwikkelingen.
Weinig verrassingen in top tien
best verkochte elektrische auto’s
Toegang tot Energie 2012 is gratis na
registratie via www.energievakbeurs.nl/
registreren. Met de toegangsbadge heeft
men ook toegang tot het PassiefBouwen
Event en de gelijktijdig plaatsvindende
vakbeurzen Milieu en Surface. Meer
informatie is te vinden op de website
www.energievakbeurs.nl
VWE Trendweb heeft de halfj aarlijkse autoverkoopcijfers bekendgemaakt. De top tien van de
best verkochte elektrische modellen van de eerste zes maanden van 2012 vertoont weinig
verrassingen. De top tien van elektrische auto’s, verkocht in het eerste half jaar van 2012, staat
hieronder. Tussen haakjes staat het aantal verkochte modellen in heel 2011 vermeld.
10. Mitsubishi iMiEV – 10 (62)
9. Tesla Roadster – 17 (43)
8. Citroen C-Zero – 41 (27)
7. Smart ForTwo electric drive – 55 (267)
6. Renault Fluenze Z.E. – 90 (4)
5. Peugeot iOn – 94 (82)
4. Chevrolet Volt – 99 (5)
3. Fisker Karma – 112 (pas vanaf 2012 leverbaar)
2. Nissan Leaf – 131 (299)
1. Opel Ampera – 1.280 (8)
Vlaanderen inspireert buren:
Waalse overheid gaat elektrisch
In navolging van een groot aantal Vlaamse overheidsinstellingen
heeft de Waalse overheid (SPW) als van haar
duurzaam ontwikkelingsplan de vloot van dienstvoertuigen
met twee Nissan Leaf’s en zeven Peugeot iOn’s uitgebreid. De
voertuigen zullen voornamelijk worden gebruikt in de buurt
van Namen. De medewerkers van de Waalse overheidsdienst
zullen testen of het type voertuig geschikt is om de verschillende
taken uit te voeren en of er winsten zijn te boeken. De
wagens zullen worden gebruikt om administratieve brieven
rond te brengen en de verplaatsingen tussen de verschillende
faciliteiten te verzorgen. Om de wagens die een maximale
range van honderdzestig kilometer hebben te kunnen opladen,
zijn op verschillende locaties in Namen en Jambes achttien
oplaadmogelijkheden aangelegd. Via deze oplaadpunten
zullen de wagens gebruik kunnen maken van elektriciteit die
afkomstig is van zonnepanelen. Nog tot november volgend
jaar zijn er ook nog eens tweeëntwintig elektrische fi etsen
beschikbaar voor een proefproject op de sites van Namen en
Jambes. Deze fi etsen werden aangekocht in het kader van het
bedrijfsvervoerplan van de Waalse overheid.
Kris Van Daele opnieuw
voorzitter Smart Grids Flanders
Kris van Daele van fi fthplay is herkozen als voorzitter van
de Raad van Bestuur van Smart Grids Flanders. Hij gaat zijn
tweede termijn in voor een periode van twee jaar. Met de
vernieuwing van zijn mandaat en dat van de voltallige raad
van bestuur geven de verschillende Vlaamse sectororganisaties,
de onderzoeks- en academische wereld, de energiedistributeurs
en -leveranciers, de industrie én de Vlaamse
overheid een duidelijk signaal dat zij toekomst zien in slimme
elektriciteitsnetwerken. Van Daele: ‘Smart grids zullen heel
wat voordelen opleveren. Er zal een betere controle van ons
verbruik mogelijk zijn, net als meer elektrische en decentrale
productie. Daarnaast brengen deze netwerken een differentiatie
met zich mee voor onze kennisinstellingen en een
betere rentabiliteit voor onze bedrijven waardoor een nieuwe
dienstverlenende industrie kan ontstaan. Met de voltallige
Raad van Bestuur hebben we ondertussen de belangrijkste
beleidslijnen voor de komende twee jaar uitgetekend. Deze
omvatten onder andere het uitwerken van het nieuwe
project ‘Smart Energy Solutions’, mede gefi nancierd vanuit de
Vlaamse overheid, dat de transformatie naar de ‘Fabriek van
de toekomst’ stimuleert. Met dit project worden bedrijven
aangezet om de bestaande industriële activiteiten te vernieuwen,
met aandacht voor clustervorming, open productie en
verhoogde samenwerking om zo tot een nieuw, energievriendelijker
industrieel beleid te komen in Vlaanderen.’
België krijgt netwerk van vijftig snelladers
Service provider VitaeMobility en ABB willen op korte termijn een snellaadnetwerk in België realiseren dat
bestaat uit vijftig laadpunten. Het zal daarom vijftig Terra Smart Connect snelladers installeren die wagens kunnen
opladen in een tijdspanne van dertig tot honderdtwintig minuten. Gunter De Pooter, Executive Director van
VitaeMobility, over het initiatief: ‘Overschakelen naar elektrisch rijden impliceert meer dan alleen maar energieefficiënt
transport: het vermindert onze afhankelijkheid van (buitenlandse) fossiele brandstoffen, het verkleint
onze ecologische voetafdruk door het verminderen van emissies en het broeikaseffect én het is economisch zinvol
omdat operationele en onderhoudskosten aanzienlijk lager liggen op lange termijn.’ ABB staat in voor de installatie
van de snellaadpunten, zorgt voor ondersteunende diensten en een webbased ict-architectuur waardoor
het snellaadpunt op afstand kan worden beheerd en geüpgraded worden. ‘De gegenereerde data en software
mogelijkheden zijn essentieel om rijgedrag bij te sturen en de meest schone mobiliteitsoplossingen te ontwikkelen’,
aldus Hans Streng, General Manager van ABB’s EV charging infrastructure group.
Formula Groep T stelt
elektrische racewagen voor
Zestien ingenieursstudenten van Groep T Hogeschool
in Leuven hebben hun zelfgebouwde elektrische
racewagen voorgesteld. In een jaar tijd hebben de
jongeren de wagen ontworpen, nauwkeurig berekend
en geassembleerd. Dankzij een nauwgezette
samenwerking met gespecialiseerde partnerbedrijven
zijn ze er in geslaagd om de milieuvriendelijkste
racewagen van België te bouwen. In de zomerperiode
heeft het team met de wagen deelgenomen aan de
bekende Formula Competitions.
Vlaamse Post op pad
met elektrische mia
Het postbedrijf dat de concurrentie aan wil gaan met bpost
verplaatst zich voortaan met elektrische wagens van Mia.
Het bedrijf is vooralsnog alleen actief in het verdelen van
drukwerk in de regio Antwerpen. Daar gaat het bedrijf met
de opvallende geelwitte Mia’s de weg op. Vlaamse post
heeft dertig postbodes in dienst die zich zullen verplaatsen
met elektrische bestelwagens van de Frans-Duitse autobouwer
Mia Electric. De Mia U is een compacte wagen van
3,2 meter lang en 1,6 meter breed. Het postwagentje heeft
plaats voor anderhalve kubieke meter vracht en haalt een
topsnelheid van honderd kilometer per uur.
1.199 premies e-bikes in Gent
De Stad Gent heeft haar subsidieregeling voor milieuvriendelijke
mobiliteit. De stad heeft maar liefst 1.335 subsidieaanvragen
ontvangen waarvan er 1.199 werden toegekend aan de kopers van
een elektrische fi ets. Of er nog een nieuwe subsidie komt, hangt af
van het nieuwe stadsbestuur.
VLAANDEREN 9

Anton Wolthuis van AutomotiveNL over elektrisch vervoer binnen topsectorenbeleid:
‘Oproep aan midden- en kleinbedrijf om zich
aan te sluiten bij elektrische innovatieprojecten’
‘In de komende maand gaan binnen de Topconsortia voor Kennis & Innovatie (TKI) Automotive
vier innovatieprojecten rond elektrisch vervoer van start. Voor deze trajecten zijn wij nog op
zoek naar een aantal midden- en kleinbedrijven die aan willen sluiten. Daarnaast zijn ook
hogescholen die denken van waarde te kunnen zijn welkom om zich bij ons te voegen.’
Aan het woord is Anton Wolthuis, binnen AutomotiveNL verantwoordelijk voor de uitvoering
van de TKI Automotive.
Nu verschillende TKI’s binnen het Topsectorenbeleid
van de Rijksoverheid van start zijn gegaan, zullen eind
oktober ook de eerste innovatieprojecten aanvangen en
zo ook voor de TKI Automotive. De TKI Automotive kent
twee hoofddomeinen: smart mobility en future powertrain.
‘Twee van de belangrijkste thema’s binnen future
powertrain zijn lichtgewicht constructies en elektrische
voertuigtechnologie’, licht Wolthuis toe. ‘Op dit moment
is de pijler Innovatie binnen AutomotiveNL bezig met het
definiëren van diverse projecten op deze twee domeinen.’
Aansturen
Wolthuis legt uit dat de TKI Automotive zowel een proces
als een community in wording is. Te allen tijde kunnen
geïnteresseerde bedrijven zich melden bij AutomotiveNL
om aansluiting te zoeken bij nieuwe of lopende TKIinnovatieprojecten.
‘Het gaat daarbij steeds om projecten
waar de industrie samenwerkt met universiteiten en
kennisinstellingen zoals bijvoorbeeld TNO. De industrie
investeert cash in een bepaald project en vervolgens zal
ook de overheid een bijdrage leveren.’
Wolthuis verwacht in de komende maand vier van
dergelijke innovatieprojecten op het domein van
elektrisch vervoer te kunnen starten. ‘Bovendien zal een
vijfde thema – functional safety – integraal onderdeel
uitmaken van alle vier deze projecten. Twee van de vier
projecten concentreren zich rond truckfabrikant DAF. Het
in Eindhoven gevestigde bedrijf wil allereerst met een
aantal partners de hybride truck doorontwikkelen. Door
zogenaamde waste heat recovery te combineren met een
hybride aandrijving moet een super efficiënte range extender
ontstaan. In een ander traject gaat DAF samen met
10
NXP de mogelijkheid onderzoeken om een batterijmanagementsysteem
(BMS) te ontwikkelen waarbij een chip
individuele batterijcellen kan aansturen. Op die manier
kan een batterypack optimaal gecontroleerd worden.’
Lichtgewicht
Volgens Wolthuis zijn met DAF en NXP twee belangrijke
en grote spelers voor de elektrische innovatieprojecten
binnengehaald. Maar ook grote namen in de buswereld
als VDL en APTS hebben aansluiting gevonden. Verder
hebben inmiddels bedrijven als de Bestse elektronicaspecialist
Heliox en de elektrische aandrijf- en voertuigfabrikanten
EMOSS en Gemco aansluiting gevonden. ‘En vanuit
de kenniswereld zijn partijen als TNO, Energieonderzoek
Centrum Nederland (ECN) en de Technische Universiteiten
Eindhoven (TU/e) aangesloten’, stelt Wolthuis tevreden
vast. ‘Met al deze partijen proberen wij nog twee extra
innovatieprojecten op te tuigen rond de zogenaamde
power conversion (vermogensomzetting) in elektrische
voertuigen en rond warmte- en klimaatmanagement.’
Wolthuis ziet verder nog ‘elektrisch’ perspectief in het
project ‘Bus of the Future’ dat als onderdeel van een van
de andere pijlers binnen de TKI Automotive van start gaat.
Wolthuis: ‘Dit project zet in op een super lichtgewicht
bus en zal daarmee straks ook bij uitstek geschikt zijn
om elektrisch aangedreven te worden. In eerste instantie
maakt dit echter geen onderdeel uit van het project,
in de toekomst zal dit mogelijkerwijs wel het geval zijn.
Al met al krijgen de Nederlandse innovatie-activiteiten op
het domein elektrisch rijden in de komende periode weer
een behoorlijke boost.’
‘De Nederlandse
innovatie-activiteiten
rond elektrisch rijden
krijgen in de komende
periode een boost’
11

Intelligente verkeersmanagementsystemen
Om de toenemende drukte op de wegen beter te kunnen beheersen,
ontwikkelen wij systemen die informeren, waarschuwen, adviseren
en soms ook ingrijpen.
Smart grid
Wij ontwikkelen met energiebedrijven oplossingen om een balans te
krijgen tussen decentrale energieopwekking en de veranderende
energiebehoefte.
Elektrische auto’s
Binnen energieketens kijken wij met energiebedrijven naar de
mogelijkheden om het elektriciteitsnet gereed te maken voor het
gebruik van de elektrische auto.
Technolution ontwikkelt innovatieve technologische oplossingen voor
onder andere Rijkswaterstaat, Transport for London, SpitsScoren,
Gemeente Rotterdam, ASML, Philips, Mister Green, Enexis, Essent,
Eneco en Stedin.
www.technolution.eu >the right development
Join the future of Automotive!
Where innovation starts
High Tech Automotive region Eindhoven
System oriented education and research
• Smart mobility concepts
• Clean, efficient & smart vehicle technology
Undergraduate Program
• Bachelor of Science Automotive
(information days: October 19 & 20)
Graduate Program Automotive Systems
• Master of Science Automotive Technology
• Post-Master Automotive Systems Design
stand A076
• PhD program Automotive
-----------------------------------------------------------------------------------------------
More info: automotive@tue.nl - www.tue.nl/smartmobility
Niet meer weg te denken….
Elektrische en duurzame mobiliteit is ook bij de
autoleasemaatschappijen een niet meer weg te
denken onderwerp. En namens de branche, maar
ook persoonlijk goed mee te kunnen praten over
dergelijke onderwerpen, ben ik het elektrisch
rijden zelf gaan ervaren. Zo heb ik zakelijk diverse
elektrische auto’s uitgeprobeerd. Privé heb ik
een elektrische scooter aangeschaft en plug ik de
stekker na een ritje door de stad thuis weer in het
stopcontact. En het valt mij op hoeveel vragen
je krijgt. Hoe werkt het precies? Sta je dan niet
regelmatig zonder stroom langs de weg? Is dat niet
lastig, zo’n stekker op de oprit?
Ik zie ons, degenen die actief met elektrisch rijden
bezig zijn, als early adopters van deze nieuwe vorm van
mobiliteit. Wij staan met elektrisch rijden, maar ook met
de ontwikkeling van andere duurzame oplossingen, aan
de vooravond van een nieuw tijdperk. Het is goed dat we
ons dat realiseren. Simpelweg omdat elektrisch rijden nog
geen gemeengoed is. Het kennisniveau bij de gemiddelde
automobilist en dus ook de zakelijke rijder is nog niet
dusdanig dat elektrisch rijden als reële optie wordt
meegenomen in de keuze voor een nieuwe (zakelijke)
auto. Daar is naar mijn idee al een eerste belangrijke taak
voor de early adopters weggelegd: het kennisniveau over
de mogelijkheden van elektrisch rijden verhogen.
En daar ligt ook voor onze branche een uitdaging en
een kans. Om met cijfers aan te geven welke kansen er
liggen: de leasemaatschappijen, die bij de VNA lid zijn,
vertegenwoordigen ruim negentig procent van alle
leaseauto’s in Nederland. Dat zijn zo’n 624.000 voertuigen.
En van alle auto’s die per jaar nieuw worden verkocht, is
dertig procent een leaseauto met een gemiddelde looptijd
van vier jaar. Dat betekent dat de gemiddelde leaserijder
iedere vier jaar de mogelijkheid heeft om een nieuwe
keuze te maken. Echter, niet alleen de leaserijder is
daarbij van belang. Zeker ook de werkgevers hebben
daar een belangrijke, sterker nog, vaak doorslaggevende
rol in. Meer dan ooit ligt de focus bij de werkgevers op
kostenbesparing en kostenefficiency. En daarom is het van
groot belang dat de leasemaatschappijen blijven doen
waar ze al vele jaren goed in zijn: advies geven over de
beste mobiliteitsoplossing voor haar klanten, die aansluit
op de mobiliteitsbehoefte van klanten en werknemers.
Leasemaatschappijen zijn dienstverleners in hart en
nieren. Het zit in hun genen om klantbehoeftes snel op te
pikken en te vertalen naar slimme adviezen en handige
nieuwe producten.
Leasemaatschappijen hebben daarom de nieuwe markt van
elektrisch rijden verkend en de behoefte bij klanten gepeild.
Met als resultaat dat er al verschillende leaseproducten
met passende contractvormen op de markt zijn, waarvan
elektrisch rijden een belangrijk onderdeel is. Naast het
‘gewoon’ aanbieden van de elektrische auto wordt er gezocht
naar nieuwe combinatieoplossingen: OV-kaart en elektrisch
rijden of elektrisch rijden in combinatie met een grotere
vakantieauto voor het hele gezin en de caravan.
De volgende generatie van zakelijke rijders is zeker van invloed
op de opkomst van de nieuwe en vooral duurzame vormen
van mobiliteit. Mensen zitten minder vast aan hun werkplek,
zitten minder gebakken aan hun werktijden en hebben, in
toenemende mate, steeds minder behoefte aan het bezitten
van een auto. Met name de jongere generatie wil zich kunnen
verplaatsen wanneer ze dat uitkomt, op een manier die ze
past en liefst nog duurzaam ook. En dat staat niet per se
gelijk aan één en dezelfde vaste lease-auto voor de deur. Veel
leasemaatschappijen spelen in op deze ontwikkeling.
Kortom, er liggen veel kansen voor de autoleasebranche; zij zijn
de aangewezen partner voor mobiliteit, dus ook als het advies
verder gaat dan de keuze tussen een benzine- of een dieselauto.
Renate Hemerik
Directeur VNA en deelnemer Formule E-Team
13

Innovatieproject ‘Jouw Energiemoment’:
Consument prikkelen energieverbruik te fl exibiliseren
In de Zwolse nieuwbouwwijk Muziekwijk vindt momenteel het innovatieproject ‘Jouw Energiemoment:
Smart Grid met de consument’ plaats. Zo’n tweehonderdvijftig woningen krijgen via de pilot onder meer
de beschikking over een ‘slimme’ wasmachine, een energiecomputer, zonnepanelen en enkele laadpunten
voor elektrische voertuigen. Het project maakt onderdeel uit van het Innovatie Programma Intelligente
Netten (IPIN). Dit innovatieprogramma wil de introductie van intelligente netten in Nederland versnellen.
In twaalf proeftuinen die drie jaar duren worden leerervaringen opgedaan met nieuwe technologieën,
samenwerkingsverbanden en marktstrategieën.
Naast penvoerder en netbeheerder Enexis nemen
Woningstichting SWZ, energiebedrijf Dong Energy,
Flexicontrol, Logica en de Technische Universiteit Eindhoven
aan het project deel. ‘Met dit onderzoeksproject willen wij de
energiehuishouding van de toekomst dichterbij brengen door
de consument centraal te stellen’, opent Maaike Mulder-Pol
van Enexis het gesprek. ‘Wij bewegen meer en meer weg van
de vraaggestuurde energievoorziening. ’s Avonds bijvoorbeeld
worden de energiecentrales een tandje bijgeschakeld als
consumenten thuiskomen, zij vragen dan immers om extra
elektriciteit. Met een steeds groter wordend aandeel duurzame
energie gaan wij dit echter niet volhouden. Daarnaast
vragen een groeiende elektriciteitsvraag bij consumenten
en steeds meer zonnepanelen om extra netwerkcapaciteit.
Omdat energieopslag een zeer kostbare optie is, lonken de
netbeheerders meer en meer naar het creëren van fl exibiliteit.
14
Naast fysiektechnische fl exibiliteit zoals reservecapaciteit,
elektriciteitsopslag en een zwaarder elektriciteitsnet lijkt er qua
fl exibiliteit ook fl inke potentie te liggen bij de consument: is deze
bereid op andere momenten elektriciteit te gebruiken? Daarom
zijn wij dit innovatieproject gestart.’
Prikkels
‘Jouw Energiemoment’ heeft dan ook tot doel om in een
realistische praktijkomgeving leerervaringen op te doen over
de technische, economische en sociale mogelijkheden om
een fl exibel en duurzaam energieverbruik te realiseren bij
consumenten. ‘Dat wij de consument aan de basis van dit
project plaatsen is uniek binnen het IPIN-programma’, stelt
Mulder-Pol. ‘Je kunt namelijk de netcapaciteit aanpassen en
nieuwe technologieën ontwikkelen, maar te allen tijde heb
je te maken met de cruciale, maar ook meest onzekere factor
die er is: de consument. Er is nog te weinig bekend welke
prikkels helpen – bijvoorbeeld fi nanciële stimulering – om het
energiegebruik van de consument te fl exibiliseren. Omdat er
nog weinig bekend is over welke prikkels dit bevorderen, gaan
wij dat binnen dit project onderzoeken.’
Het projectteam van Jouw Energiemoment onderscheidt
drie typen prikkels: fi nanciële, duurzame en sociale prikkels.
‘Een fi nanciële prikkel is bijvoorbeeld het invoeren van een
dynamisch energietarief. Een duurzame prikkel creëren wij door
het plaatsen van zonnepanelen op de daken. Wij vermoeden
dat de consument hierdoor beter beseft dat de energie overdag
geproduceerd wordt. Door een energiecomputer te plaatsen,
kunnen ze vervolgens zien wat in de komende vierentwintig
uur het meest gunstige moment is om energie te gebruiken.
De laatste groep prikkels zijn van sociale aard. Wij zullen deze
in eerste instantie niet in het project introduceren, maar wel
op een latere termijn. Het vermoeden bestaat namelijk dat
de consument ook gestimuleerd wordt wanneer hij zijn eigen
energieprestaties kan vergelijken met de buren.’
Elektrisch vervoer
Een ander bijzonder aspect aan ‘Jouw Energiemoment’ is de
gemêleerdheid van de deelnemende consumenten. Mulder-
Pol: ‘Dit komt doordat het een volledige woonwijk betreft:
van sociale huur- tot koopwoningen. De eerste bouwfase
– bestaande uit circa honderd woningen – is inmiddels
opgeleverd. Daarvan participeert vijfennegentig procent in
het project. In totaal denken wij dan ook zo’n tweehonderd
deelnemers te behalen. Overigens speelt ook elektrisch vervoer
een rol in het project. De wijk wordt namelijk in ieder geval
voorzien van twee laadpunten en enkele bewoners overwegen
het aanschaff en van een elektrisch voertuig als deelauto.’
‘Het grote pluspunt aan dit project?’, vraagt Mulder-Pol
zich af. ‘Dat er snel meters worden gemaakt. In september
krijgen de eerste ho nderd woningen al een slimme
wasmachine en een maand later volgt voor hen ook de
installatie van een slimme energiecomputer. Het project
gaat dus razendsnel al in de praktijk van start.’
Na Amsterdam wordt ook Rotterdam ‘laadhotspot’
Combinatie Cofely EV-Box wint aanbesteding in havenstad
Nu marktpartijen en overheden in Nederland de handen ineen hebben geslagen om een landelijk dekkend
laadnetwerk voor elektrische voertuigen te realiseren, schieten de laadpunten als paddenstoelen uit
de grond. Nederland telt inmiddels ruim vierduizend laadpunten. Uit een vergelijking van gegevens
van de website oplaadpalen.nl, de stichting e-laad en Agentschap NL blijkt dat in de regio Amsterdam
momenteel ruim vierhonderdvijftig laadpunten staan. Van de stedelijke regio’s is Amsterdam daarmee
veruit koploper. Binnen afzienbare tijd zal Rotterdam aan de hand van de combinatie Cofely EV-Box echter
proberen Amsterdam naar de kroon te steken.
Behalve de grote hoeveelheid laadpunten in Amsterdam
valt ook een andere regio op. Met bijna driehonderdvijftig
laadpunten blijft Zuidoost-Brabant zelfs Rotterdam voor
(dat in de grootstedelijke regio tweehonderdvijftig laadpunten
telt). Verder is het bijna vanzelfsprekend dat ook
Utrecht met haar centrale locatie in het land een aanzienlijk
aantal laadpunten kent, te weten circa tweehonderd
stuks. Een regio die vooralsnog achter lijkt te blijven is de
provincie Drenthe.
Elektrisch hordenlopen
‘Waar wij van oorsprong in de private markt actief waren,
roeren wij ons ook steeds meer in het publieke segment.
Inmiddels hebben wij in Nederland ruim vijfentwintighonderd
oplaadpunten geplaatst ’, opent Robert van de Vegte
van EV-Box het gesprek. Samen met Bram van de Leur
en Huub Rothengatter geeft Van de Vegte leiding aan de
Almeerse onderneming. ‘Goede referenties als de ANWB en
Rabobank bezorgen ons daarbij een kickstart in de publieke
markt. Eerder wonnen wij al de aanbesteding van de HVC
Group die al haar aandeelhouders – ruim vijftig gemeenten
en waterschappen – van drie laadpunten wil voorzien. Met
het winnen van de Rotterdamse aanbesteding hebben wij
defi nitief een voet tussen de deur in het publieke segment.’
De EV-Box is zowel als paal en als wandmodel verkrijgbaar.
In Rotterdam gaat EV-Box samen met technisch
dienstverlener Cofely alle laadpalen plaatsen, beheren
en exploiteren. De combinatie is geselecteerd uit acht
inschrijvende partijen. De laadpunten worden tot eind
2014 geplaatst en de exploitatie loopt tot en met 2017.
Bijzonder is dat de laadpunten allen voorzien worden
van groene stroom. Van de Vegte: ‘De Rotterdamse
aanbesteding voor publieke laadpunten is een van de
grootste van Europa. Rotterdam is zeer ambitieus en
wij gaan hen helpen om zo veel mogelijk hindernissen
weg te halen voor mensen die elektrisch hordenlopen.
Uiteindelijk worden er duizend laadpunten geplaatst in de
stad wat een enorme dichtheid gaat opleveren.’
Mini-exploitant
De laadpunten in Rotterdam worden voorzien van de
nieuwste technologie die EV-Box heeft te bieden. Zo kunnen
de laadpunten één- en driefase laden. Meer en meer
nieuwe voertuigen die op de markt komen maken namelijk
gebruik van het driefase laden. ‘Verder zijn de laadpunten
voorzien van nieuwe controllers en software zodat wij op
afstand veel meer inzage krijgen in de laadpunten’, vervolgt
Van de Vegte. ‘Via remote management kunnen wij laadpunten
volledig op afstand monitoren en indien nodig ook
technische problemen oplossen. Een belangrijke toevoeging
in onze backoffi ce is daarbij de afhandeling van het abonnement.
Elektrische automobilisten die hun voertuig leasen
en thuis een laadpunt hebben, worden via ons systeem
een soort mini-exploitant. Zij voeren via de back-offi ce de
kilowattuurprijs in die zij thuis betalen voor elektriciteit en
zo is het systeem in staat om een factuur op te stellen van
het stroomverbruik voor de werkgever. Wij zijn een van de
eerste partijen in Nederland die dit aanbiedt.’
Over de ambities van het Formule E-Team en de Rijksoverheid
is Van de Vegte zeer te spreken. ‘Wij praten zelf niet in
concrete aantallen voertuigen, maar vertrouwen erop dat
de overheid realistische targets stelt. Wij zijn nu al een van
de landen met de hoogste concentratie van laadpunten
en voertuigen. Dit terwijl de markt eigenlijk pas net
ontstaat. Twee maanden geleden bedroeg de verkoop van
elektrische auto’s voor het eerst één procent van de totale
maandverkoop van auto’s. Dat moet heel snel doorgroeien
naar een hoger percentage van minimaal drie, vier of vijf
procent. En om een landelijk dekkend laadnetwerk te
krijgen moet het aantal laadpunten op korte termijn nog
vervier- of vijfvoudigen.’
15

KINDEREN HOUDEN
VAN SPRUITJES,
ZOMER 2012 WAS
DE MOOISTE OOIT,
BELGEN ZIJN SLIM EN
ELEKTRISCH RIJDEN
IS VRESELIJK DUUR.
EEN PRIMEUR OP DE ECOMOBIEL BEURS: ONZE HELE RANGE ELEKTRISCHE MODELLEN.
VAN DE KANGOO Z.E. TOT DE ZOE. Niet eerder veranderde de autotechniek zo ingrijpend. Het
is zo nieuw dat er nog veel onjuiste veronderstellingen over bestaan. Renault houdt u graag zo
volledig mogelijk op de hoogte van alle nieuwe ontwikkelingen. Daarom kunt u onze hele range
elektrische modellen bewonderen op de Ecomobiel beurs. Inclusief de ZOE, die voor het eerst in
Nederland te zien is op deze beurs. Kijk voor meer informatie op renault-ze.com.
KIJK VOOR DE WAARHEID OP
RENAULT-ZE.COM
DRIVE THE CHANGE
SPECIAL ECOMOBIEL SEPTEMBER 2012
ECOMOBIEL 2012:
VIERDE EDITIE BRENGT WEDEROM
DUURZAAM MOBILITEITSSPEKTAKEL
INHOUD
PON: ‘DUURZAME MOBILITEIT
BEGINT BIJ DE ELEKTRISCHE FIETS’
ECOMOBIEL CREËERT ZONES
VOOR MARKTSEGMENTEN
AUTO-IMPORTEURS BRENGEN
ECOMOBIEL OPNIEUW PRIMEURS
DE ONGEREPTE PARELS VAN
ECOMOBIEL: START-UPS EN
ONOPGEMERKTE HOOGVLIEGERS
HOOFDSPONSOR TOYOTA WIL
MET PLUG-IN HYBRID UITROL
LAADINFRA AANJAGEN

0% BIJTELLING
CITROËN C-ZERO
100% ELEKTRISCH
Geen brandstof. Geen CO 2-uitstoot. Geen geluid.
NIEUWE ENERGIE
PROBEER HET NU ZELF
NU MET GRATIS THE NEW MOTION-STARTPAKKET
• Inventarisatie van oplaadmogelijkheden bij u thuis • Aanvraag van een snellaadpunt op openbare parkeerplaats
• Toegang tot het snellaadnetwerk • Nationale Laadpas • Toegang tot de “The New Motion” helpdesk
www.citroen.nl
INHOUD
www.twitter.com/emobility_solar
www.twitter.com/ecomobiel2012
ecomobiel belooft voor de vierde maal
veel spektakel rond duurzame mobiliteit 20
ecomobiel-hoofdsponsor Toyota wil met
plug-in hybrid oplaadinfrastructuur aanjagen 21
Grote automerken brengen ecomobiel eyecatchers en primeurs 23
Plattegrond & programma ecomobiel 2012 24
De ongerepte parels van ecomobiel:
start-ups en onopgemerkte hoogvliegers 27
Pon presenteert op ecomobiel volledige duurzame mobiliteitsketen
‘Duurzame mobiliteit begint bij de elektrische fi ets’ 29
Zones brengen marktsegmenten truck, exclusive cars,
smart work, fl eetmanagement en young innovators in beeld 30
ecomobiel 2012: spektakel rond duurzame mobiliteit
Beste E-mobility lezers,
Op het moment van schrijven zitten we nog ruim drie weken voor aanvang van
ecomobiel, en dus traditioneel in de meest hectische weken van het jaar. De leuke momenten
zijn de momenten als deze, waarop je wederom voor een speciale ecomobieleditie
van E-Mobility het voorwoord zit te typen. Het doet je beseff en dat er weer iets
bijzonders is neergezet door iedereen die ecomobiel een warm hart toe draagt, van de
exposanten tot de standbouwer en van sponsoren tot de schoonmaakploeg, iedereen
is betrokken en heeft hard gewerkt in wat ik mag noemen een zwaar jaar.
De markt van het elektrisch rijden kent zijn ups-and-downs en heeft de laatste jaren
ook al wat winnaars en verliezers gekend. Met zijn allen roepen dat het hosanna
is, heeft wat mij betreft niet zoveel zin. Laten we met zijn allen concluderen dat
we weer een jaar hebben geknokt om onze producten en diensten te verbeteren,
verkopen en leveren. Dat is een groot compliment waard. Als ik kijk naar deze
vierde editie van ecomobiel dan hebben we het wederom erg goed gedaan. De
beursvloer is weer voller dan voorgaande jaren en er zijn enkele hele mooie nieuwe
deelnemers bijgekomen. We hebben nog nooit zo’n strak en qua content kwalitatief
programma gehad met meerdere partners en sponsoren. Bovendien hebben wij
een overzichtelijk ingedeelde beursvloer met verschillende zones. Bijzonder trots
ben ik op de aanwezigheid van de truck & transport sector, die samen met partners
als TLN, EVO en Connekt de belangen van deze sector vertegenwoordigen.
Ook de sponsoring van Rabobank Rotterdam die wederom het Young Innovator
platform voor haar rekening neemt, mag niet ongenoemd blijven, en natuurlijk
voor het derde jaar op rij het hoofdsponsorschap van Toyota. Het is teveel om op
te noemen en daarom moet u vooral deze editie van E-Mobility volledig lezen om
erachter te komen wat er allemaal gebeurt, wie er zijn en wat er wordt georganiseerd.
Natuurlijk raad ik u ook aan om een bezoek brengen aan ecomobiel zelf!
Via ons gloednieuwe systeem Eventmatch en de ecomobiel app krijgt u digitaal
alvast een volledig overzicht van alle deelnemers per categorie. Kijk dan ook vooral
op onze website www.ecomobiel.nl Veel leesplezier gewenst en keep up the good
electric spirit! Ik ontmoet u graag op 9 en/of 10 oktober!
Gerben Bierbooms
ecomobiel
19

ecomobiel belooft voor de vierde maal
veel spektakel rond duurzame mobiliteit
Op 9 en 10 oktober vindt in Ahoy Rotterdam de vierde editie van de duurzame mobiliteitsbeurs
ecomobiel plaats. Organisator Gerben Bierbooms kijkt met een tevreden blik vooruit. ‘Naast de
jaarlijkse groei presenteren dit jaar niet alleen de exposanten veel noviteiten, maar doen wij hier
zelf als organisatie ook aan mee. Zo introduceren wij een nieuwe opzet met themagerichte zones
en beschikken wij voor het eerst over een beursapp.’
‘De markt van duurzame mobiliteit is het afgelopen jaar
ongekend veranderd’, opent Bierbooms het gesprek. ‘Voor
het eerst zijn nagenoeg alle grote bedrijven zich gaan roeren
in deze markt. Zij hebben inmiddels allen een marktpositie
gekozen of bevinden zich in een afrondende fase. Dit markeert
een nieuw punt in de markt. Men heeft laten zien dat zaken als
elektrisch rijden en groen gas mogelijk zijn en de technologie
en bijbehorende producten te maken zijn. Dat het kan, schoon,
stil en leuk is. De grote vraag is nu ‘what’s the next level’? Gaan
wij massaal in duurzame voertuigen rijden en zo ja, hoe gaan
wij dit aan de markt verkopen. Wij bevinden ons min of meer
op een dood moment in de markt. Wij proberen met ecomobiel
dit jaar de markt voorbij dat moment te helpen.’
TCO
Een van de belangrijkste wapens die ecomobiel daartoe dit
jaar aanwendt, is het samen met de exposanten tonen dat
de Total Cost of Ownership (TCO) van duurzame mobiliteit
gunstiger is dan van haar conventionele concurrenten.
‘De aanschaf van een elektrische auto brengt bijvoorbeeld
gigantische fi nanciële en fi scale voordelen met zich mee
voor zelfstandigen zonder personeel (zzp’ers) en voor
ondernemers’, stelt Bierbooms. ‘Elektrische voertuigen zijn
momenteel zeer aantrekkelijk om aan te schaff en. Voor het
eerst is eigenlijk het verhaal dat duurzame voertuigen te
duur zijn – een veelgehoord argument om er geen aan te
schaff en – pertinent onwaar. Een van de laatste drempels
die wij nu gezamenlijk moeten slechten is het beïnvloeden
van het gedrag van de gebruikers. Logischerwijs is dat niet
in één jaar gebeurd en is het een continu proces.’
App
Een bijzonder onderwerp dat dit jaar zijn intrede doet op
de beursvloer is ‘de fl eetmanager van de toekomst’. ‘Wij
willen met onze beurs een indruk geven van hoe het beroep
van fl eetmanager er in de toekomst uit gaat zien’, stelt
Bierbooms. ‘Hij wordt meer en meer een mobiliteitsmanager.
Daarmee is de fl eetmanager in feite de motor van
innovatie. Hij moet begrijpen dat de leaseauto als begrip
aan het verdwijnen is en dat we naar een combinatie
van mobiliteit toegaan. Wat dat betreft is de deelname
van Pon een ongekend mooi voorbeeld. Pon doet met de
volle breedte van haar bedrijf mee en laat zien dat ze een
mobiliteitsaanbieder is: van lease- tot deelauto en fi ets. Het
is een ware one-stop-shop voor mobiliteit.’
20
Een facet dat Bierbooms ook niet ongenoemd wil laten, zijn
de ‘zones’. Op deze platforms zijn standhouders uit specifi
eke branches en marktsegmenten geclusterd. ‘Wij hebben
bijvoorbeeld de Publieke Sector Zone, de Young Innovator
Zone en de Truck Zone’, licht Bierbooms toe. ‘Aan de zones is
ook een stuk inhoud gekoppeld. In het verlengde van de zones
worden lunchsessies en workshops verzorgd. De zones
besteden zo extra aandacht aan thema’s die in het verleden
nog niet voor de volle honderd procent in beeld waren.’
Voor bezoekers die zich afvragen of ze de app van ecomobiel
moeten downloaden heeft Bierbooms een duidelijk
antwoord. ‘Dat is driehonderd procent ja! De app maakt het
voor bezoekers gemakkelijk om te kijken welke exposanten
zij zeker moeten bezoeken en ontmoeten. Door interessegebieden
aan te geven kan men een shortlist maken en
worden ook de standnummers aangegeven. Het is zelfs
mogelijk om via de app met een exposant een afspraak te
maken. En, wat de app absoluut uniek maakt is dat alle
partijen die zich met duurzame mobiliteit bezighouden er
in staan. Ook zij die niet op de beurs staan.’
Klimaatneutrale beurs
Als hoofdsponsor voor de Olympische Spelen in
London bood BP koolstofkredieten aan om alle transportemissies
te neutraliseren tijdens het evenement.
Deze kredieten moeten ontwikkelingsprojecten met
lage uitstoot ondersteunen in landen onder de evenaar.
De gedachte? Zolang er elders bomen geplant
worden en windmolens draaien, hoeven wij ons niet
te bekommeren om te hoge CO2-uitstoot. Ook ecomobiel
2012 wordt dankzij BP klimaatneutraal!
ecomobiel-hoofdsponsor Toyota wil met
plug-in hybrid oplaadinfrastructuur aanjagen
De elektrifi catie van de auto wordt door Toyota – ook dit jaar hoofdsponsor van ecomobiel – gezien als een
evolutie. Met de recente introductie van de Toyota Prius Plug-in Hybrid is Toyota de eerste speler die op de
EV-markt een plug-in hybride voertuig lanceert. ‘Dit is een belangrijke tussenstap naar een landschap met
full electric vehicles en uiteindelijk ook waterstofauto’s’, stelt Guido Roozekrans, manager Press & Public
aff airs bij Louwman & Parqui, Toyota-importeur voor Nederland.
‘De stap naar volledig elektrische voertuigen is voor de
meeste mensen vooralsnog te groot, omdat elektrische
auto’s een enorme range beperking hebben’, vertelt
Roozekrans. ‘De plug-in hybrid is een mooie opstap. Doordat
wij bij het voertuig ook een oplaadfaciliteit leveren – in
samenwerking met The New Motion krijgen de berijders de
beschikking over en lolo-laadpaal op het privéterrein – is er
geen enkele reden om het voertuig niet op te laden.’ Toyota
is dan ook in de huid van de klant gestapt en heeft het
gemak laten prevaleren. ‘Ontzorgen is het motto’, benadrukt
Roozekrans nogmaals. ‘Vijfennegentig procent van de gebruikers
is zakelijk rijder. Die doelgroep wil ook het gemak
van thuisladen hebben. Wij hebben het administratief zo
geregeld dat leaserijders zeer eenvoudig een overzicht van
de oplaadkosten thuis kunnen delen met hun werkgever,
waardoor een en ander gemakkelijk te declareren is. Overigens
is opladen via een gewone stekker ook mogelijk.’
Mainstream
Recent onderzoek van Toyota heeft aangetoond dat de
ZZP’er een bovengemiddelde interessante doelgroep
vormt voor de Prius Plug-in Hybrid. ‘ZZP’ers kunnen als zij
maximaal gebruik maken van alle fi scale stimuleringsmaat-
regelen – en binnen het belastingtarief van tweeënvijftig
procent vallen – het voertuig al aanschaff en voor een
bedrag van slechts 8.176 euro. Door de kleinschaligheidsinvesteringsaftrek
(KIA), de milieu-investeringsaftrek (MIA)
‘Gemeenten gaan meer
en meer geconfronteerd
worden met burgers die
laadinfrastructuur in
hun gemeente willen’
en de mogelijkheid tot willekeurige afschrijving milieuinvesteringen
(Vamil) in het eerste jaar, kan het belastingvoordeel
oplopen tot bijna vijfentwintigduizend euro.’
Terug naar de technologie. Roozekrans kan niet genoeg
benadrukken dat het bij Prius Plug-in Hybrid om bewezen
technologie gaat. ‘Toyota is al vijftien jaar actief met
hybride autotechniek. Inmiddels hebben wij als merk 4,3
miljoen hybride auto’s in de markt gezet en wordt het meer
en meer een mainstream product. In 2011 en 2012 werd de
Prius door het Duitse TÜV-instituut getest als voertuig met
de hoogste betrouwbaarheid in de Duitse markt. De Plug-in
Hybrid heeft die volwassen hybride technologie ook aan
boord en staat dus niet meer in de kinderschoenen.’
Blauwdruk
Alle reden voor succes is volgens Roozekrans dan ook
aanwezig. In 2012 is er voor de Nederlandse markt de
beschikking over maar liefst 1.500 Prius Plug-in Hybrids.
‘Het voertuig wordt daarmee een van de aanjagers voor
de realisatie van een landelijke dekkend laadnetwerk’,
voorspelt Roozekrans. ‘Gemeenten gaan meer en meer
geconfronteerd worden met vragen vanuit burgers die
laadinfrastructuur in hun gemeente willen. Daarbij hoeven
gemeente niet opnieuw het wiel uit te vinden. De kennis
is bij collega-gemeenten vaak al aanwezig. Wij gaan graag
de dialoog aan met een partij als bijvoorbeeld de VNG
om te zorgen dat gemeenten straks beschikken over een
blauwdruk voor de uitrol van elektrisch vervoer, waarbij
een korte, eenvoudige en landelijk uniforme vergunningverlening
centraal staat.’
21

EV-Box
oplaadstatIons
Voor het opladen van uw
elektrische auto bij u thuis
en op het werk
Inlichtingen:
EV-Box B.V.
Tiarastraat 19
1336 SG Almere
Tel. (036) 70 78 299
info@ev-box.com www.ev-box.com
Waarom heb ik een
oplaadstation nodig?
Een elektrische auto neemt gedurende een langere tijd
vol vermogen stroom af. Als u dit met een standaard
stopcontact en standaard verlengsnoer doet, dan loopt
u het risico dat deze oververhit raken, met kans op
brandgevaar. Daarom is er een aparte contactdoos en
stekker ontwikkeld met een intelligent systeem (mode 3)
dat communiceert met de auto.
De EV-BOX laadstations hebben een modern uiterlijk
en zijn bruikbaar in openbare ruimtes en op priveterrein,
zowel binnen als buiten. De behuizing is gemaakt van
Bay-Blend (polycarbonaat) in samenwerking met Bayer
en wordt gefabriceerd in Nederland. Als optie kunt u het
laadstation (later) uitbreiden met modules voor toegangscontrole,
transactiegegevens, afrekening en facturatie.
Kijk voor meer informatie op www.ev-box.com of bel: 036 7078299
Grote automerken brengen ecomobiel eyecatchers en primeurs
Traditiegetrouw presenteren de Nederlandse auto-importeurs hun nieuwste paradepaardjes
en vlaggenschepen tijdens ecomobiel. Ook dit jaar heeft de duurzame mobiliteitsbeurs weer
een aantal primeurs in petto. E-Mobility sprake met Peugeot Nederland, Renault Nederland
en Mercedes-Benz over de primeurs die zij in petto hebben voor ecomobiel 2012.
Wouter Molenaar (Peugeot Nederland)
over de hybride Peugeots
Welk voertuig is de spreekwoordelijke eyecatcher op ecomobiel?
‘Wij presenteren zelfs twee modellen: de 508 HYbrid4 (zie
foto) en de 508 RXH, eveneens met hybride-aandrijving. Bij
de full hybrid dieselmotor HYbrid4 worden vier technologieën
gecombineerd: de dieselmotor, de elektromotor, het
stop & start-systeem en de 2Tronic versnellingsbak. Met
de draaiknop op de middenconsole kan de bestuurder heel
eenvoudig, zonder dat hij of zij de auto hoeft stil te zetten,
vier rijstanden selecteren: auto, sport, 4WD en ZEV.’
Wat zijn de unieke aspecten van het voertuig?
‘Met de 508 HYbrid4 hebben wij dit jaar een auto gelanceerd
die een dieselmotor én elektromotor combineert en hierdoor
slechts veertien procent bijtelling heeft. Bij de 508 HYbrid4
drijft de dieselmotor de voorwielen aan en de elektromotor de
achterwielen, wanneer beide motoren samenwerken heeft de
auto vierwielaandrijving. Ook de 508 RXH is uniek. De RXH is
gebaseerd op de 508 SW en beschikt over dezelfde aandrijfl ijn
als de 508 HYbrid4, maar combineert dit met een stoer uiterlijk.
Achterin de auto ligt een elektromotor die zevenendertig pk
levert en ook hier de achterwielen aandrijft. Voorin ligt een
tweeliter HDI-diesel met een vermogen van honderddrieënzestig
pk op de voorwielen. Het totale vermogen komt zodoende
op precies tweehonderd pk. Het is daarmee een stoere en
krachtige auto, maar met slechts twintig procent bijtelling.’
Via welke strategie wordt het betreff ende voertuig in de markt gezet?
‘Peugeot beantwoordt de marktvraag naar zuinige en
betaalbare auto’s. Door de lage CO2-uitstoot hoeft men in
geval van de 508 HYbrid4 en 3008 HYbrid4 geen BPM en
motorrijtuigenbelasting te betalen en kent de leaserijder
slechts een bijtelling van veertien procent. Dit maakt hem
voor de leaserijder extra aantrekkelijk.’
Wat is jullie marktverwachting met betrekking tot het voertuig
voor de periode 2012-2013?
‘De Peugeot 508 bevindt zich qua registraties in de top twee van
zijn segment. Wij streven er naar om die positie vast te houden.’
Janet Richter (Renault Nederland) over de Renault ZOE
Welk voertuig is de spreekwoordelijke eyecatcher op ecomobiel?
‘De eyecatcher en voor het eerst te zien in Nederland is de Renault
ZOE. Dit is het vierde model van ons Zero Emission (Z.E.) gamma;
naast de Renault Fluence, Kangoo en Twizy die eerder in 2012 op
de markt zijn gebracht. De Twizy is sinds april leverbaar en hier
kan men op ecomobiel ook nader mee kennis maken.’
Wat zijn de unieke aspecten van het voertuig?
De Renault ZOE is de eerste seriegeproduceerde elektrische auto
met een maximale actieradius van tweehonderdtien kilometer
(NEDC). Het is ook de eerste auto die standaard wordt uitgerust
met het ‘Range OptimiZEr’ systeem dat het reële bereik
verbetert op basis van drie innovaties – een vernieuwend
regeneratief remsysteem, een gecombineerde airconditioning
en verwarmingssysteem en Michelin Energy E-V banden
– die een minimum aan energie verbruiken ongeacht de
rijomstandigheden. ZOE is verder de eerste elektrische auto die
met verschillende vermogens (tot drieënveertig kilowatt) kan
worden opgeladen, dankzij de ingebouwde oplader ‘Caméléon’.
De oplaadtijd varieert dan van dertig minuten tot negen uur.’
Via welke strategie wordt het betreff ende voertuig in de markt gezet?
‘Vanaf afgelopen maart kon de ZOE al worden gereserveerd via
onze website www.renault-ze.nl. Het voertuig wordt geleverd
vanaf het begin van 2013 en is inmiddels ook te bestellen bij
de gespecialiseerde Renault Z.E. dealers. Het is nu nog te vroeg
om te vertellen welke strategie we gaan invoeren, maar het is
in ieder geval een model waar we veel van verwachten. Niet
alleen voor zakelijke rijders maar ook voor particulieren.’
Wat is jullie marktverwachting met betrekking tot het voertuig
voor de periode 2012-2013?
‘Wij brengen nooit berichten naar buiten over verkoopverwachtingen.
Uiteraard streven wij naar een groot marktaandeel.’
Huub Dubbelman over de eyecatchers
van Mercedes-Benz Nederland
Welk voertuig is de spreekwoordelijke eyecatcher op ecomobiel?
‘Wij presenteren twee voertuigen die voor het eerst in Nederland te
zien zijn. De Fuso Canter Eco Hybrid (zie foto) – de eerste hybridetruck
in zijn segment – en de nieuwe B 200 Natural Gas Drive .’
Wat zijn de unieke aspecten van het voertuig?
‘De komst naar ecomobiel betekent de Nederlandse première
voor de Canter Eco Hybrid van onze Japanse Daimler dochter
Fuso. De Canter Eco Hybrid is de eerste lichte truck (7,5 ton) in
zijn segment met hybride-aandrijving. Met zijn innovatieve
aandrijfl ijn is de Canter Eco Hybrid tot maar liefst drieëntwintig
procent zuiniger dan de versie met uitsluitend een dieselmotor.
De B 200 Natural Gas Drive is op zijn beurt geschikt
voor het gebruik van aardgas of biogas. Hij maakt gebruik van
het unieke modulaire ENERGY SPACE koetswerkconcept. Dat
betekent dat in de dubbele wagenvloer onder de achterstoelen
drie aardgastanks zijn ondergebracht. Door die slimme
plaatsing is de interieur- en bagageruimte van de B 200 NGD
identiek aan die van de andere B-Klasse modellen.
Via welke strategie wordt het betreff ende voertuig in de markt gezet?
‘Voor ondernemers betekent de hybride-aandrijving van de
Fuso dat deze nu daadwerkelijk rendabel is. Dit is een belangrijke
stap voor alternatieve aandrijfvormen in de transportbranche
en dit gebruiken wij dan ook in onze propositie. De Fuso
Canter Eco Hybrid is eerder dit jaar al in Japan geïntroduceerd
en beleefde begin september zijn Europese debuut op de IAA
voor bedrijfswagens in Hannover. De versies voor de Europese
markt worden vanaf dit najaar in het Portugese Tramagal geproduceerd.
‘De B 200 Natural Gas Drive levert pittige prestaties
en kent een CO2-uitstoot van slechts 115 gram per kilometer.
De auto voldoet daarmee nu al aan de vanaf 2014 geldende
Euro 6-emissienorm en komt in ons land in aanmerking voor
twintig procent bijtelling bij zakelijke inzet. Logischerwijs zullen
wij dit gebruik in onze propositie.’
23

Plattegrond, exposanten, lunchsessies en workshops ecomobiel 2012 in beeld
Standhouders ecomobiel 2012
ABB Benelux
ACE - Automotive Centre of Expertise
Agentschap NL
Alfen ICU
Allmotive BV | DFSK Citytruck Benelux
ANWB
Autoleasewereld.nl
Axis & Stuifmeel
BAM Opladen
Bosch
Betterplace
BP Europa SE – BP Nederland
Chargepoint
Cofely GDF Suez
De Hoeve Multipower
DBT CEV
Decos Cartracker
Dekra Certifi cation BV
Eco-technologies bv
Enexis
E-driver
EV Box
Elektrische Voertuigen Club
Enterprise European Network / Syntens
E-Trucks Europe
EV-Box
Fiat Group Automobiles
Fleet Support
Gemeente Delft
Gemeente Den Haag
G-fl ux
Hateha
Heijmans Infra Management
Hytruck
iHomer
Infi niti Center Amsterdam & Rotterdam
IVA Driebergen
Iveco Nederland
Iveco Schouten
Kamer van Koophandel Rotterdam
KPVV
Last Mile Solutions
Leeuwestein
MAN Trucks
Mercedes-Benz
Ministerie van Infrastructuur & Milieu
Ministerie van Economische zaken,
Landbouw & Innovatie
Motio Development
Nissan Nederland
Noveco
Novoferm
Oranjewoud
Platform Elektrische Mobiliteit (RAI V.)
Peugeot Nederland
PON
Prov. Noord-Holland / Metropoolregio A’dam
Radiuz
Renault Nederland
Rijkswaterstaat
Renault Trucks
Roteb Lease
Rotterdam Climate Initiative
RR Mobility
RMC/RTC
Scania
Spijkstaal
St. Autogas Nederland (SAN)
St. Watergas
Stadsregio Rotterdam
Stichting E-laad
Sycada Green
Still intern transport
Terberg Leasing
Toyota
Trikke Europe
TU Delft
TU Eindhoven
Urban Arrow
Van Blitterswijk eco mobility
Verkeersonderneming, De
VVCR Europe
Yoradius
Zero Motorcycles
Rabobank Young Innovator Zone
Band op Spanning
Bough Bikes
De-Vi Comfort
Emmergy
Energy Parking
PiECObello Lease
Spark design en innovation
Spiked Cycles
Urban Wheelz Center
Groen Gas Plein
Ballast Nedam IPM
Bioliquid
CNG Net
VKV Groep
Greenes Nederland
Groen Gas Mobiel
Iveco Nederland
Teesing BV
Smart Work & Mobility Zone
TelewerkforumHNW
Het Nieuwe Rijden
Multilease BV
Athlon Mobility Consultancy
Verkeersveiligheid groep Nederland
Mobility Mixx
Emobility Match 2012
Enterprise European Network / Syntens /
Kamer van Koophandel Rotterdam
Traffi c Radio LIVE studio
Start Up Stands
Syntens
G-fl ux
Urban Arrow
Axis & Stuifmeel
Motio
Truck Zone
Allmotive BV | DFSK Citytruck Benelux
Renault Trucks
Iveco Schouten
Scania
MAN Trucks
Roteb Lease
E-trucks Europe
Hytruck
Mercedes-Benz
Spijkstaal
B-style & BUSiness
CEO Exclusive Car Platform
Infi niti
Zero Motorcycles
Mercedes-Benz
Audi
Porsche
Fisker
Publieke Sector Zone
Gemeente Rotterdam
Gemeente Delft
Rotterdam Climate Initiative
RTC/RMC
Provincie Noord-Holland
Gemeente Den Haag
LPG Platform:
ABC Autogas
iQ Autogas
Eurogas
BK-gas
LP Autogas
Prins Autogas
Stichting Autogas Nederland
Sponsoren & Partners Sessies:
Maasvlakte 2:
Connekt
EVO
TLN
Rabobank
IVECO Schouten
Provincie Zuid-Holland
De Verkeersonderneming
Fleetmanagement:
Heliview
BAM
DECOS
Fleetclub van 100
Fleetmotive
VCCR
Fleet Support
Yoradius
Natuur & Milieu
Smart work & mobility:
Conclusion
Athlon Mobility Consultancy
Rabobank
Het Nieuwe Rijden
MVO Nederland
TelewerkforumHNW
Losse sessie organisatoren:
Eneco
Stedin
Urgenda
Ernst & Young
PEM/RAI
Rijksoverheid
Smart Charging (Oranjewoud, Enexis,
Betterplace)
transportdeur 1E
h=5,7m; b=5,4m
Workshops en partnerevents ecomobiel 2012
9 oktober 2012 Opening
9.00 - 11.00 Onder voorbehoud openingsceremonie ecomobiel
9 oktober 2012 Workshops Organisator
11.00 - 12.00 DEKRA brengt beweging in EV en laadpalen industrie DEKRA
11.00 - 12.00 Toyota - Zakelijk voordeel met de Toyota Prius Plug-in Hybrid Toyota
11.00 - 12.00 KPVV - Een duurzaam mobiliteitsplan maken met SUMP KPVV
13.00 - 14.00 Elektrische auto’s zijn niet gemaakt om stil te staan BAM
14.00 - 15.00 Zakelijke mobiliteit in een veranderende wereld! Mobility Mixx
14.00 - 15.00 Toyota - Zakelijk voordeel met de Toyota Prius Plug-in Hybrid Toyota
15.00 - 16.00 Wat zijn de trends op het gebied van automobiliteit? Gemeente Rotterdam
10 oktober 2012 Workshops Organisator
11.00 - 12.00 Meer informatie volgt zo spoedig mogelijk VCCR
11.00 - 12.00 Toyota - Zakelijk voordeel met de Toyota Prius Plug-in Hybrid Toyota
11.00 - 12.00 KPVV - Een duurzaam mobiliteitsplan maken met SUMP KPVV
13.00 - 14.00 Toyota - Zakelijk voordeel met de Toyota Prius Plug-in Hybrid Toyota
9 oktober 2012 Partner events
Uitreiking Rabobank Young Innovator Award 2012
Rijkssessie ‘elektrisch rijden voor gemeenten’ (besloten)
10 oktober 2012 Partner events
PEM meeting
Rijkssessie ‘elektrisch rijden en de focusgebieden’ (besloten)
Nissan Europe debat
Smart Charging sessie
Lunchsessies ecomobiel 2012
9 oktober 2012 Port 2- Nationaal debat Smart Work & Mobility
12.00-16.0 uur Keynote : Maarten Ducrot, ex-prof wielrenner
Waarom dit debat?
Weet u waar de koplopers in Het Nieuwe Werken vandaan komen? Wat
hun geheim is? Wat maakt dat zij steeds succesvoller zijn in hun business?
Daar zijn geen vaste routes voor, geen pad dat elke onderneming eenvoudig
kan bewandelen. Wel is zeker dat deze mensen voorbij traditionele oplos-
singen denken in arbeidsvoorwaarden, werkplekken, ICT en mobiliteitsmanagement.
Het Nationaal Debat Smart Work & Mobility staat open voor
iedereen. Aanmelden kan via de website.
10 oktober 2012 Port 2 - Heliview Lunchsessie: Mobiliteit van morgen,
de beslissende stappen naar duurzaam wagenpark beheer
12.00-16.30 uur Keynote: prof. dr. ir. Maarten Steinbuch, visionair
Waarom dit debat? Weet u wie de koplopers zijn in duurzaam wagenpark
beheer? Wat hun geheim is? Wat maakt dat zij steeds succesvoller zijn in het
terugbrengen van de footprint van hun wagenpark? Daar zijn geen vaste
routes voor, geen pad dat elke onderneming eenvoudig kan bewandelen.
Dit debat staat open voor leden van de Fleetclub van 100 en alle personen
die verantwoordelijk zijn voor het beheer van een eigen wagenpark. Werving
vindt plaats via de websites van Heliview & ecomobiel en via partners.
10 oktober 2012 Port 1 - Maasvlakte 2: de poort tot Europa duurzaam ontsloten
12.00-15.30 uur Waarom dit debat? Rond 2030 is de Maasvlakte 2 volledig in ingericht
en in gebruik. Met een containercapaciteit van 17 miljoen TEU per jaar wordt
de capaciteit meer dan verdubbeld t.o.v. de huidige situatie. Hoe zet het
Havenbedrijf in op deze enorme groei? En wellicht nog interessanter, hoe
vindt de spreiding plaats van het achterland transport. Maar liefst zeventig
procent van alle containers die aankomen moet zijn weg namelijk vinden via
binnenvaart, weg en of spoor naar het achterland van Rotterdam. Deze
lunchsessie staat open voor iedereen. Aanmelden kan via de website.
24 25
vrijhouden
RR MOBILITY
P
vrijhouden UIT
ANWB
TERBERG
RENAULT
NISSAN
KOFFIE
CORNER
SPIJKSTAAL
HORECA PLEIN
RADIUZ
De bovenstaande plattegrond is een voorlopige versie, de organisatie houdt
zich dan ook niet aansprakelijk voor eventuele fouten in de plattegrond.
SMART WORK
&
MOBILITY
PLEIN
16.0x10.0
PUBLIEKE STRAAT
MERCDES BENZ
TU EINDHOVEN
WORKSHOP
CEO Exclusive Car Zone
WORKSHOP
V. BLITTERSWIJK
ACE TU DELFT
PUBLIEKE STRAAT
PON
PLEIN PLATFORM
GROEN GAS
PLEIN
TERRAS
TRUCK EN TRANSPORTZONE
P
P
IN
MATCHMAKING
AREA
FIAT
RABOBANK
YOUNG
INNOVATOR
ZONE
BAM
WORKSHOP
PEUGEOT
TOYOTA
WORKSHOP
HOOFDINGANG

Ecomobiel 2012
9 & 10 okt.
stand A062
“Een student aan het werk aan de elektrische
aandrijving van de Fiat HyDoblo. Het eerste in
Nederland gemaakte voertuig met een brandstofcelaandrijving
met RDW keuring.
Geladen met ambitie
ACE van de partij op Ecomobiel 2012
Het Automotive Center of Expertise (ACE), het samenwerkings-verband
tussen de drie Automotive Hogescholen in Nederland, is weer van de partij
op Ecomobiel 2012. Met de lectoren die projecten uitvoeren op het gebied
van elektrische mobiliteit, kunt u van gedachten wisselen over mogelijke inzet
van de ACE organisatie voor uw eigen bedrijf/organisatie. Bij projecten kunt
u denken aan innovatief onderzoek, het in kaart brengen van energiestromen,
testen van voertuigvermogen, uitvoeren van een quick scan etc. Maar dit is
slechts een kleine greep uit de expertiseterreinen.
De lectoren kunnen u een goed beeld geven van de faciliteiten en expertises
die ter beschikking kunnen worden gesteld. Er is veel kennis, veel ervaring
beschikbaar in het oppakken van meer of minder complexe vraagstukken rond
het domein automotive. Grote kans dus dat het onderzoeken van samenwerking
voor beide partijen vruchtbaar zal zijn. Uiteraard ontbreken de studenten niet
met een aantal aansprekende projecten!
Kom dus vrijblijvend praten op 9 of 10 oktober en laat u verrassen!
U kunt ons vinden op stand A062.
Contact opnemen met één van de lectoraten?
Future Powertrain
ir. Rik Baert
r.baert@fontys.nl
06 - 53 74 17 98
Kennismakelaar
ing. Rene van Asch MBA
r.vanasch@acemobility.nl
06 - 83 99 62 71
Mobility driven by:
Voertuigmechatronica
Dr. Bram Veenhuizen
bram.veenhuizen@han.nl
06 - 15 63 04 15
Automotive Control
ir. Henk lupker Msc
h.lupker@fontys.nl
06 - 50 24 21 77
Kijk voor meer info op: www.acemobility.nl
Future Mobility
ir. Frank Rieck
f.g.rieck@hro.nl
06 - 51 34 20 38
Mobiliteitstechnologie
dr. Joop Pauwelussen MBA
joop.pauwelussen@han.nl
06 - 24 90 85 32
@ACEMoBility
try
mia
Mia is méér dan alleen een opvallende elektrische auto. Met mia gaat
u als organisatie voor echte duurzaamheid en kiest u voor het gemak
van professionele STILL-service op locatie. Benieuwd wat de mia voor
uw organisatie kan betekenen? Maak een afspraak voor een proefrit
via de QR-code of op www.miaelectric.nl
N A T I O N A A L V A K T I J D S C H R I F T J U N I 2 0 1 1
HENRY HENRY LI: LI:
TIM TIM TIM TIM CORONEL CORONEL CORONEL CORONEL GOES GOES GOES GOES ELECTRIC
ELECTRIC
ELECTRIC
ELECTRIC
MET MET NEDERLANDS NEDERLANDS NEDERLANDS CLUSTER...
CLUSTER...
CLUSTER...
INHOUD
www.miaelectric.nl - mia is powered by
info@miaelectric.nl - 088 - 205 45 00
‘LEASEMARKT KANS OM EV
ALS SERVICE TE VERKOPEN’
DRIVE4ELECTRIC: PIONIEREN
EN INNOVEREN IN FRIESLAND
FORMULE E-TEAM 2.0
VOLOP IN DE STEIGERS
QWIC: UITGROEIEN TOT EEN VAN
DE TWEE TWEE GROOTSTE GROOTSTE EUROPESE
EUROPESE
URBAN URBAN SCOOTERFABRIKANTEN
SCOOTERFABRIKANTEN
ALFEN/ICU ALFEN/ICU CHARGING CHARGING STATIONS: STATIONS:
‘2011 ‘2011 EEN EEN SUCCES SUCCES ALS ALS WIJ WIJ
DUIZEND DUIZEND LAADPALEN LAADPALEN LEVEREN’ LEVEREN’
‘NEDERLAND ‘NEDERLAND KAN KAN VOOR VOOR BYD BYD
GEWENSTE GEWENSTE PILOTMARKT PILOTMARKT WORDEN’
WORDEN’
e-mobility 3.indd 1 06-06-11 21:13
Inform your
relations on a
unique manner…
www.egmedia.nl
De ongerepte parels van ecomobiel
Start-ups en onopgemerkte hoogvliegers
Iedere editie kom je ze tegen. De ongerepte parels die nieuw zijn in het landschap van
duurzame mobiliteit. E-Mobility geeft u een sneak preview en brengt enkele nieuwkomers,
en oude onbekenden , die zich presenteren op ecomobiel voor u in beeld. En, natuurlijk moet
u ze zelf op 9 en 10 oktober gaan bezoeken in Ahoy Rotterdam!
De Hoeve Multipower
Een bedrijf dat zich dit jaar voor het eerst laat zien op
ecomobiel is De Hoeve Multipower uit Waalwijk. Dit bedrijf
– geleid door Peter Leijtens en Ad Kleissen – is al sinds
het midden van de jaren negentig actief met de import
en distributie van accu’s voor de Nederlandse en Belgische
markt. Wat ooit begon met het dealership voor Optima,
is anno 2012 uitgegroeid tot een imposant leveringsprogramma
met merken als Studer, Cristec Microvast en
Lifeline. De producten van het bedrijf vinden gretig aftrek
in de landbouwsector, de maritieme markt, de automotive
sector en de maakindustrie. Met name in de sterk
groeiende markt van elektrisch varen speelt het bedrijf
een grote rol. De Hoeve Multipower was dit jaar dan onder
meer ook prominent aanwezig op de botenbeurs HISWA in
Amsterdam. Al met al kan De Hoeve Multipower met recht
een ongerepte parel genoemd worden, al kijken wij alleen
maar naar het klantenbestand waarin namen voor komen
als de ANWB, luchtvaartmaatschappij KLM en het Korps
landelijke politiediensten (KLPD).
Decos Mobile Solutions
Decos Mobile Solutions uit Noordwijk maakt onderdeel uit
van de Decos Technology Group. Het bedrijf zal op ecomobiel
een met name voor fl eetmanagement interessante toepassing
presenteren: de Decos Cartracker. De cartracker van Decos
maakt het mogelijk om live te zien waar voertuigen zich
bevinden. Iets wat vooral voor transporteurs en beveiligingsbedrijven
interessante mogelijkheden biedt. Met het track en
trace systeem kunnen wagenparkbeheerders eenvoudig de
bewegingen van hun voertuigen volgen en rapportages van
gereden kilometers genereren. Deze rapportages geven een
uniek inzicht in de rijstijl van medewerkers, waarmee fl eetmanagers
een gerichte tool in handen krijgen voor stimuleren
van milieubewust en duurzaam rijgedrag. De Cartracker is
daarmee een laagdrempelige innovatie die brandstofverbruik
en CO2-uitstoot van conventionele, maar ook duurzame
voertuigen aanzienlijk vermindert.
Zero Motorcycles
Zero Motorcycles is een wereldwijde pionier in de ontwikkeling
van elektrische motorfi etsen en maakt een ongekend
grote groei mee. Gezien de indrukwekkende opmars van
elektrisch aangedreven motoren zal dit succes in de komende
jaren snel nog veel groter worden. Het maken van elektrische
motorfi etsen is al lang niet meer alleen voorbehouden aan
handige sleutelaars die het voornamelijk als hobbyproject
doen. Ook in deze tak van elektrisch vervoer zijn er al serieuze
bedrijven mee bezig die volwaardige motoren verkopen.
Het Amerikaanse Zero Motorcycles is daarbij een van de – in
Nederland althans – ongerepte parels. Het in 2006 opgerichte
Zero Motorcycles is bedacht door een voormalige NASA-ingenieur
en opereert vanuit Santa Cruz, Californië. Het bedrijf
heeft al verschillende design awards op zijn naam geschreven
en is vooral bekend geworden vanwege haar off -road modellen
>>>
27

(Zero X). De onderneming doet de laatste jaren echter ook
steeds meer met straatmotoren, die onder de naam Zero S
en DS worden uitgebracht. In 2012 heeft het bedrijf diverse
nieuwe modellen gepresenteerd waarvan er ook minimaal
één te zien zal zijn op 9 en 10 oktober tijdens ecomobiel.
Emmergy
Emmergy is een relatief onbekende en nieuwe speler in de
wereld van laadinfrastructuur. De start-up biedt bedrijven,
overheden en particulieren oplossingen voor het laden van
elektrische voertuigen. Het bedrijf richt zich vooral sterk
op het private domein, te weten het thuis en op het werk
opladen van elektrische voertuigen. Een van de producten
waarmee het bedrijf zich in een naar het zich laat aanzien
overvolle markt probeert te profi leren is de MRG Park&Charge
‘brick’. Dit is een laadpunt voorzien van een stopcontact met
stekkerherkenning. Deze herkenning zorgt er voor dat het
contact spanningsloos is als er geen voertuig is aangesloten
en dat de stroom direct afgesloten wordt als de stekker uit het
contact getrokken wordt. In een van de proeftuinprojecten uit
provinciale innovatieregeling SLIM Elektrisch Rijden Brabant
mocht Emmergy een aantal laadunits leveren voor het overnacht
laden van de gebruikte elektrische voertuigen.
Energy Parking
Zonne-energie en duurzaam vervoer hand in hand laten
gaan. Het klinkt zo eenvoudig, maar toch zijn er maar
weinig bedrijven die dit vooralsnog met succes in een
28
marktsituatie voor elkaar weten te krijgen. Energy Parking
is een van de ondernemingen die hier in slaagt en is dan
ook een van de genomineerden voor de Rabobank Young
Innovator Award die uitgereikt wordt tijdens ecomobiel.
Energy Parking is een one-stop-shop voor het overdekken
van parkeerterreinen met zonnepanelen. En wie voor een
solar carport kiest, weet zeker dat zijn elektrische auto
op groene stroom rijdt. Want tot dusver is de kans groot
dat de elektriciteit waarmee elektrische auto’s worden
opgeladen in een kolencentrale dertig kilometer verderop
is geproduceerd. Per parkeerplaats maakt Energy Parking
het mogelijk om jaarlijks achttien- tot negentienhonderd
kilowattuur zonnestroom op te wekken. Testresultaten met
de Nissan Leaf wijzen uit dat hiermee per jaar twaalf- tot
dertienduizend kilometer elektrisch kan worden gereden.
En laat dat nu volgens het Centraal Bureau voor de statistiek
het gemiddelde zijn wat een Nederlandse personenauto
rijdt in een kalenderjaar!
piECObello lease
Coen Vermeulen en Pieter Merks bieden met piECObello lease
elektrische fi etsen en elektrische scooters aan in een leasevorm.
Basis van het bedrijf van de twee ondernemers vormt
een statistiek van TNO: de Nederlander woont gemiddeld
negen kilometer van zijn werk en toch gebruikt vijfenvijftig
procent van de Nederlanders hiervoor dagelijks de auto. Door
een leasemodel te introduceren voor elektrische scooters en
fi etsen hoopt het bedrijf zowel werkgevers als werknemers
te overtuigen om te kiezen voor een meer duurzame mobiliteitsvorm.
Met de elektrische scooter en de elektrische fi ets
biedt het bedrijf een groen alternatief voor woon- werkverkeer.
piECObello lease zal zich in de komende periode vooral
richten op het overtuigen van grote regionale organisaties als
zorginstanties, universiteiten en woningcorporaties.
Bough Bikes
Bough Bikes. Misschien is het wel een van de leukste en
meeste sexy nieuwe bedrijven die zich presenteert op
ecomobiel. De Bough Bike is een houten fi ets met het
comfort van een vertrouwde fi ets, maar met de beleving
van de vrijheid van de natuur. De kekke tweewieler werd afgelopen
najaar offi cieel gelanceerd. De fi ets is van stuur tot
bagagedrager gemaakt van eikenhout. Het leuke aan deze
fi ets is dat hij ondanks de gebruikte materiaalsoort volledig
te personaliseren. is Via de drie verschillende stuurhoogtes
van sportief tot relaxed, van de kleur banden tot en met het
zadel. Met een prijs die net boven de duizend euro ligt heeft
Bough Bikes het ook nog eens voor elkaar gekregen een
betaalbaar product op de markt te zetten. De Bough Bike
is overigens een design van ontwerper Jan Gunneweg, een
Nederlandse ontwerper met een voorliefde voor natuurproducten.
Zijn grootste passie is hout. Niet alleen omdat hij
vanaf zijn jeugd al boomhutten bouwde, maar ook vanwege
de kracht, warmte en fl exibiliteit van het materiaal. Met zijn
producten wil Gunneweg mens en natuur dichter bij elkaar
brengen, oftewel moved by nature.
Pon presenteert op ecomobiel volledige duurzame mobiliteitsketen
‘Duurzame mobiliteit begint bij de elektrische fi ets’
Pon is één van Nederlands grootste en oudste familiebedrijven in de mobiliteitsketen. Het bedrijf kent
een grote diversiteit aan activiteiten en telt wereldwijd inmiddels ruim twaalfduizend werknemers en
tweehonderdvijftig vestigingen in eenentwintig verschillende landen. Dit jaar is Pon het eerste grote
bedrijf dat op ecomobiel de volledige mobiliteitsketen presenteert: van de elektrische fi ets tot hybride
voertuigen, een groen gas auto en een zeer effi ciënte truck.
‘Als Pon zien wij de laatste jaren de aandacht voor
duurzame mobiliteit hand over hand toenemen’, opent
Raymond Gense het gesprek. Gense is Manager Sustainable
Development van Pon. ‘Om ons aanbod daarbij goed in
beeld te brengen presenteren wij op ecomobiel een zo
breed mogelijke range aan producten.’
Duurzaam denken in de volle breedte
De producten van Pon zijn tijdens ecomobiel terug te
vinden op meerdere stands. Op de Pon-stand zal een viertal
elektrische fi etsen te bewonderen zijn, maar bijvoorbeeld
ook een Volkswagen Up van het deelautoconcept
Greenwheels. ‘Het Greenwheels-concept is de verbindende
schakel tussen alle mobiliteitsvormen’, stelt Gense. ‘Verder
presenteren wij op de Pon-stand een groen gas-uitvoering
van de Volkswagen Caddy en een hybride Audi A6.’
Tenslotte is Pon ook op twee zogenaamde Zones aanwezig,
te weten op de CEO Exclusive Car Zone en op de Truck Zone.
Bij de eerste zone stelt het bedrijf de hybride Porsche Panamera
en een hybride Audi A8 tentoon en op de Truck Zone
toont MAN Truck & Bus namens Pon de Effi cientLine Truck.
Zonder subsidie
‘Wij hebben als bedrijf het credo dat duurzame mobiliteit
pas werkt als je die betaalbaar maakt. Voor een handelsbedrijf
als Pon brengt die de fi losofi e met zich mee, dat
betaalbaar betekent renderen zonder zware subsidie.
Duurzame voertuigen moeten in het dagelijks gebruik
eenvoudigweg een rendabele business case kennen.’
Volgens Gense gaat Pon altijd uit van de kracht van een
productpropositie. Innovaties moeten zich kunnen redden
zonder torenhoge en tijdelijke subsidie. ‘Wij laten als bedrijf
zien dat het eff ectiever is om producten in te laten stromen
die met beperkte fi scale ondersteuning hun mannetje of
vrouwtje kunnen staan. Een lange termijn stabiel fi scaal
regime is daarbij wel een belangrijke randvoorwaarde.
Een van de mooiste voorbeelden is de elektrische fi ets.
De e-bike wordt met de dag beter verkocht en dat zonder
subsidie! Dit product vervult een mooie behoefte in de
samenleving om meer fi etskilometers te maken.’
Oplossingen vanuit de mobiliteitsbehoefte
‘Daarbij voorzien wij dat de elektrische fi ets niet langer op
zich zelf staat, maar gekoppeld wordt aan andere producten
in de mobiliteitsketen’, vervolgt Gense. ‘Door afhankelijk van
tijd en plaats mobiliteitsvormen in de keten met elkaar te
verbinden, kun je zeer milieuvriendelijke verplaatsingen van
mensen en goederen realiseren. En daar ligt de toekomst:
niet alleen bij de voertuigen op zich, maar bij het creëren
van een groene keten.’ Duurzame mobiliteit begint bij Pon
dan ook bij de elektrische fi ets stelt Gense. ‘De slag naar een
lagere CO 2-uitstoot maken wij voor elke gebruikersgroep op
de meest rendabele en doelmatige manier. Zo bieden we een
binnenstadbewoner duurzame alternatieven als Greenwheels
en stadsbussen op groengas. En waarom een zakelijke forens
niet laten bewegen richting de elektrische fi ets, of anders een
hybridemodel of een superzuinige diesel? Voor ondernemers
realiseren we MVO-winst en kostenbesparingen met BlueMotion
Technologies, de groengas-uitvoering van de Volkswagen
Caddy of de nieuwste generatie effi ciënte MAN-trucks.’
‘Duurzame innovaties
moeten zich redden
zonder torenhoge en
tijdelijke subsidie’
29

ecomobiel presenteert nieuw concept
Zones brengen marktsegmenten truck, exclusive cars,
smart work, fl eetmanagement en young innovators in beeld
Jaar op jaar tovert ecomobiel al vernieuwingen in haar beursopzet uit de hoge hoed. Dit jaar is een van
de belangrijkste noviteiten de creatie van een zestal zones. Deze zones leggen de focus op een aantal
specifi eke marktsegmenten. Via extra activiteiten – zoals lunchsessies – worden de marktsegmenten
duidelijk op de kaart gezet. E-Mobility sprak met deelnemers van achtereenvolgens de Truck, CEO
Exclusive Car, Smart Work & Mobility, Publieke en Young Innovators Zone.
‘Het is goed om te zien dat ecomobiel voor het eerst grootschalig
duurzame trucks en bussen onder de aandacht
brengt van haar bezoekers’, openen André Beukers en
Sander Braken van E-Trucks Europe het gesprek. E-Trucks
Europe – onderdeel van de Beukers Groep uit Westerhoven
– startte bijna twee jaar geleden met de ontwikkeling
van een elektrische truck. E-Trucks Europe zal haar E-Truck
tijdens ecomobiel op de Truck Zone aan het grote publiek
presenteren. Voor de realisatie van deze Truck Zone heeft
ecomobiel de handen ineengeslagen met brancheorganisaties
Connekt, EVO en TLN. Naast E-Trucks Europe zullen
onder meer Hytruck, MAN Truck & Bus, Scania en Renault
Trucks hun nieuwste producten presenteren op de Zone.
Truck Zone
‘De E-Truck wordt aangedreven door een motor met
een nominaal vermogen van honderdvijftig kilowatt’,
vervolgen Beukers en Braken. ‘De energie die hiervoor
nodig is wordt geleverd door het accupakket. Het huidige
accupakket dat wij gebruiken heeft het vermogen om
een hoeveelheid van 144 kilowattuur aan energie op te
slaan. Met behulp van deze energie is de truck in staat
om een afstand af te leggen van zo’n tweehonderdvijftig
30
kilometer. Op onze stand lichten we graag toe wat wij
kunnen betekenen voor geïnteresseerde bedrijven met
onze duurzame transportoplossing.’
Zoals gezegd werkt ecomobiel voor de Truck Zone ook samen
met Connekt, EVO en TLN. Zij zullen een zogenaamde
lunchsessie organiseren met het thema ‘Maasvlakte 2: de
poort tot Europa duurzaam ontsloten’. In de sessie wordt
ingegaan op de Maasvlakte 2 die rond 2030 volledig in
gebruik zal zijn. Dit zorgt voor een ruimschootse verdubbeling
van de containercapaciteit van de Rotterdamse
haven. Een belangrijke vraag waarbij in deze sessie
wordt stilgestaan is hoe het Havenbedrijf Rotterdam de
verspreiding van deze containers naar het achterland wil
laten plaatsvinden. Maar liefst zeventig procent van alle
containers die aankomen, moet zijn weg namelijk vinden
via binnenvaart, weg en/of spoor naar het achterland van
Rotterdam. Logischerwijs brengt dit nieuwe kansen met
zich mee voor vervoerders en verladers. Het zijn slechts
enkele van de vraagstukken waarbij wordt stilgestaan tijdens
deze lunchsessie van de Truck Zone. De sessie is open
voor iedereen die geïnteresseerd is; van opdrachtgevers en
beleidsmakers, tot transporteurs en ondernemers die op
zoek zijn naar nieuwe kansen.
Publieke Zone
Een belangrijke tweede Zone is de Publieke Zone. Op dit
platform zullen bekende namen zoals het Formule E-Team, de
Stadsregio Rotterdam, de gemeente Delft en de gemeente Den
Haag en de provincie Noord-Holland acte de présence geven.
Rondom dit tweede marktsegment, de publieke sector, is
ook innovatiecentrum Syntens ondertussen druk doende
deelnemers te werven voor het event ‘E-mobilityMatch 2012’.
Tot en met 1 oktober hebben ondernemers de kans zich aan te
melden voor dit internationaal matchmaking event dat Syntens
op en rond de Publieke Zone organiseert. Ondernemers kunnen
zo een van te voren aangegeven één-op-één ontmoeting hebben
met geselecteerde potentiële partners. ‘Wij slaan voor dit
evenement de handen niet alleen ineen met ecomobiel, maar
ook met het Enterprise Europe Network (EEN) en de Kamer van
Koophandel’, licht innovatieadviseur Ruben van der Horst van
Syntens toe. ‘Ik ben tevreden als wij circa dertig ondernemers
weten aan te trekken die allen drie tot zes matchmeetings zullen
hebben. Het zou daarbij fantastisch zijn als het lukt om binnen
die groep van ondernemers ook tien à vijftien buitenlandse
bedrijven aanwezig te hebben. De focus van de E-mobility-
Smart Work & Mobility zone
Het Nieuwe Werken, Werken 2.0, The New Way
of Working: stuk voor stuk termen voor dezelfde
beweging waar ondernemers vandaag de dag druk
mee bezig zijn: slimmer werken en reizen. De Smart
Work & Mobility Zone op ecomobiel richt zich op
iedereen die geïnteresseerd is in het nieuwe werken en
slimmer reizen. Bijzonder is daarbij de lunchsessie die
georganiseerd wordt door Conclusion en de titel draagt
‘Nationaal debat Smart Work & Mobility’. Het debat
– waar ook onder meer Het Nieuwe Rijden, Stichting
Telewerkforum en MVO Nederland aan meewerken
– zoomt in op de koplopers in Het Nieuwe Werken en
biedt antwoord op vragen als: wat is hun geheim? Wat
maakt dat zij steeds succesvoller zijn in hun business?
Het Nationaal Debat Smart Work & Mobility staat open
voor iedereen – van young professionals tot senior
management – die mee wil praten over de toekomst
van slim werken en slim reizen in Nederland.
Match ligt namelijk op Nederland, België, Duitsland, Engeland
en Frankrijk. Wij doen dit vanuit onze missie om internationaal
innoveren te stimuleren. Hopelijk levert het bedrijven aan het
einde van de dag nieuwe samenwerkingspartners op waarmee
zij niet alleen kunnen innoveren, maar uiteindelijk ook producten
mee op de markt kunnen brengen.’ Als E-mobilityMatch
2012 een succes blijkt te zijn wil Van der Horst het initiatief in
ieder geval jaarlijks terug laten keren op ecomobiel. ‘Bovendien
zullen wij dan ook buitenlandse beurzen op het domein van
elektrisch rijden aandoen. Deze mobiliteitsmarkt kent een zeer
grote potentie en het is zaak de innovatieve spelers – die veelal
klein en bescheiden zijn – elkaar te laten vinden om de markt
naar een hoger platform te brengen.’
Fleetmanagement
Met het thema fl eetmanagement bedient ecomobiel misschien
wel de belangrijkste stakeholder in het transitieproces
naar duurzame mobiliteit: de wagenparkbeheerder. Op de
beurs presenteren diverse partijen rondom fl eet, lease en
mobiliteitsoplossingen zich. In samenwerking met Heliview
organiseert ecomobiel voor deze doelgroep verder een
lunchsessie met als thema ‘de fl eetmanager van de toekomst’.
‘Met het Fleet Management Congres kennen de Nederlandse
wagenparkbeheerders al tien jaar lang een vakcongres’, vertelt
Stijn van den Broek van organisator Heliview. ‘Afgelopen
mei stond daarbij bijvoorbeeld het onderwerp mobiliteitsmanagement
centraal. Twee jaar geleden hebben wij – om in de
behoefte van fl eetmanagers te voorzien – de Fleetclub van
100 opgericht. Hierbij zijn circa honderdvijftig wagenparkbeheerders
aangesloten die verantwoordelijk zijn voor een
vloot van tenminste honderd voertuigen en gezamenlijk
honderdvijfenzeventig duizend voertuigen onder hun hoede
hebben. Met een lunchsessie op ecomobiel ‘Mobiliteit van
Morgen, de beslissende stappen naar duurzaam wagenpark
beheer’ bieden wij de wagenparkbeheerders een extra
inhoudelijk netwerkevenement. Het leuke is dat de sessie
ook voor niet-leden van de Fleetclub van 100 toegankelijk is.
Voorwaarde is wel dat het om wagenparkbeheerders gaat
omdat zo kruisbestuiving kan ontstaan.’
Young Innovator Zone
De afgelopen jaren wordt de nieuwe markt van duurzame
mobiliteit veelal gekenmerkt door jonge ondernemers met innovatieve
ideeën. Via de Young Innovator Zone wil de Rabobank
deze ondernemers de ruimte bieden zich te presenteren tijdens
ecomobiel. Circa tien bedrijven – van Bough Bikes tot De-Vi
Comfort, Energy Parking, PiECObello Lease en Spiked Cycles –
zullen zich op het platform presenteren en meedingen naar
Rabobank Young Innovator Award 2012 die tijdens ecomobiel
uitgereikt zal worden. ‘Deze prijs is een erkenning van en
aanmoediging voor het bedrijf dat laat zien dat duurzame
mobiliteit een echte markt aan het worden is’, vertelt Arjen van
Klink van Rabobank Rotterdam. ‘Binnen Rabobank vinden wij
het belangrijk dat innovatie de ruimte krijgt. Naar ons idee is
het cruciaal dat ook in de huidige moeilijke marktomstandigheden
de BV Nederland in duurzame innovatie investeert. Door
het mogelijk maken van de Young Innovator Zone willen wij
aandacht vragen voor deze thematiek en tegelijkertijd laten
zien wat er allemaal al gebeurt in deze markt. Bovendien is
het voor ons eens een kans om te tonen dat wij een partner in
business zijn en daar waar mogelijk bedrijven willen fi nancieren.
In Rotterdam maken wij dit bijvoorbeeld mogelijk door
innovatielening die speciaal bedoeld is voor jonge bedrijven die
met hele vernieuwende dingen bezig zijn. Al met al staat er op
de Zone een leuke mix van bedrijven uit het hele land en van
diverse komaf, van dienstverlening tot hardcore technologie.’
Naast de in dit artikel genoemde Zones kent ecomobiel nog
twee andere Zones: het Groen Gas Plein en het LPG Platform.
CEO Exclusive car zone
De zesde zone op ecomobiel draagt de titel CEO
Exclusive Car Zone. De bedrijven die op het platform hun
voertuigen presenteren tonen stuk voor stuk premium
personenauto’s; een DGA, ondernemer of CEO waardige
auto met een duurzame aandrijving. De aanwezige
standhouders informeren de bezoekers op het platform
over de fi scale voordelen van deze exclusieve voertuigen.
Door fi scale maatregelen als de kleinschaligheidsinvesteringsaftrek
(KIA), de Milieu-investeringsaftrek (MIA) en de
Willekeurige afschrijving milieu-investeringen (VAMIL),
kan de aanschafprijs van de voertuigen fors afnemen. Pon
zal op de CEO Exclusive car zone een Porsche Panamera
en een hybride Audi A8 tentoonstellen. Naar alle waarschijnlijkheid
zal ook de Fisker Karma te zien zijn, evenals
de Mercedes-Benz E 200 NGT en de Infi niti M35 Hybrid.
Bijzonder is verder dat de line-up niet alleen bestaat
uit auto’s, maar ook uit een exclusieve motor van Zero
Motorcycles. Mandy Dasler van Infi niti: ‘Het is goed om te
zien dat ecomobiel voertuigen uit het hogere segment de
kans biedt zich nadrukkelijk te profi leren. Voor ons is het
een mooie kans om de Infi niti M35 Hybrid – de snelste
hybride auto ter wereld – op de kaart te zetten.’
31

32
Hans de Boer, Hans Verwijs, Peter van Dijk en Jurjen de Jong van start met GreenFlux:
‘Wij gaan de elektrische rijder een ongeëvenaarde
laadervaring aanbieden’
Vanuit haar kantoor in het Instituut voor de Tropen in Amsterdam gaat GreenFlux elektrisch rijdend
Nederland zo veel mogelijk ontzorgen. De nieuwe operator en service provider wordt geleid door
het viertal Hans de Boer, Hans Verwijs, Peter van Dijk en Jurjen de Jong. Over hun ambitie zijn zij
duidelijk: ‘Wij zijn pas tevreden als iedereen onbezorgd elektrisch door heel Nederland kan rijden.
Een van de eerste zaken die wij daartoe mogelijk gaan maken is een landelijk dekkend laadnetwerk.’
De Jong en De Boer hebben een gezamenlijke geschiedenis
bij Accenture en zijn elkaar na hun vertrek nooit uit
het oog verloren. De Jong, De Boer en Verwijs hebben
elkaar leren kennen in het intensieve netwerk van de
EV-wereld. Van Dijk tenslotte ontwikkelde de afgelopen
jaren bij bouwbedrijf VolkerWessels de OV-chipkaart
samen met Accenture. Met de slogan ‘Mobiliteit 2.e’ zijn
de vier ondernemers inmiddels enkele maanden aan de
slag onder de vlag van GreenFlux.
Eenduidig overzicht
‘Wij werken, samen met onze locatiepartners, momenteel
ongekend hard aan het aanbieden van de gewenste ongeëvenaarde
laadervaring’, openen De Jong en Verwijs het
gesprek. ‘De ervaring en de mening van elektrische rijders
zijn leidend voor onze dienstverlening. Daarom doen wij elk
half jaar marktonderzoek onder elektrische rijders. Dit hebben
wij enkele maanden geleden voor het eerst uitgevoerd
(zie ook het artikel in de juni-editie van E-Moblility, red.).’
‘Op de autofabrikanten heb je weinig invloed’, vervolgt De
Jong. ‘Zij bepalen voor bijna honderd procent hun eigen lijn.
Op de vraag waar je als bedrijf wel iets kunt betekenen, is
het antwoord evident. Je kunt de berijder faciliteren zodat
hij te allen tijde kan blijven rijden.’
En daar zijn wij direct bij de kernactiviteit van GreenFlux
beland: het faciliteren van de elektrische rijder. ‘Een
praktisch voorbeeld is het aantal beschikbare en vindbare
laadpunten’, stelt De Jong vanuit zijn eigen ervaring
als elektrische rijder. ‘Het is natuurlijk fantastisch dat
Nederland koploper is in elektrisch vervoer, maar ook hier
moet het naar de next level. Elektrisch rijden is nog te
bewerkelijk voor de gewone consument.’
Verzorgingsplekken
Toch constateert De Jong samen met Verwijs dat de markt
langzamerhand evolueert. Zo neemt de actieradius van volledig
elektrische voertuigen en plug-in hybride voertuigen
toe, evenals het aantal laadpunten. ‘Maar dat laatste kan
en moet fors beter’, stelt Verwijs. ‘Wij willen daar een
belangrijk steentje aan bijdragen.’
Een van de manieren waarop GreenFlux helpt het laadnetwerk
te verbeteren, is het aanleggen van laadpunten op
verzorgingslocaties aan de snelweg. In de aanbesteding
die Rijkswaterstaat eerder dit jaar organiseerde kreeg
GreenFlux drieëntwintig verzorgingsplekken toegewezen.
‘Alle verzorgingsplekken hebben minimaal een restaurant
waar de berijder kan laden, wat kan eten en zakelijke
afspraken kan hebben’, vertelt De Jong. ‘Van de verzorgingsplekken
die Rijkswaterstaat aanbood waren er voor
ons slechts veertig interessant omdat die de beschikking
hebben over een restaurant. Gedurende je autorit stop
je namelijk niet om te laden, maar om wat te eten en te
drinken of te werken. En daar kun je dan toevallig ook
laden en niet andersom. Deze wens van gebruikers is ook
naar voren gekomen in ons marktonderzoek.’
Verkeersstromen
GreenFlux hield niet alleen een onderzoek onder berijders
van elektrische voertuigen, maar verrichtte ook een
uitgebreide netwerkstudie waarbij de vraag centraal stond
met hoeveel laadpunten op snelweglocaties gesproken kan
worden van een landelijk dekkend netwerk. ‘Wat naar voren
kwam is dat er behoefte is aan honderd locaties’, vertelt
Verwijs. ‘Als die locaties voorzien zijn van een laadpunt
kun je op basis van de verkeersstromen spreken van een
landelijk dekkend netwerk.’ De Jong en Verwijs leggen uit
dat GreenFlux nu dus drieëntwintig van deze locaties in
haar ‘bezit’ heeft. Voor de ruim zeventig andere locaties is
het bedrijf momenteel in gesprek met partners. Zonder specifi
eke namen te noemen is het logisch om te concluderen
dat het hier gaat om onder meer restaurantketens.
‘En na het aanbieden van afdoende openbare laadlocaties
ben je er nog niet’, vervolgen De Jong en Verwijs. ‘Het draait
om een totaalconcept waar volledige ontzorging centraal
staat zodat mensen kiezen voor een elektrisch voertuig.
Dit betekent dat je ze ook thuis de beschikking moet geven
over een laadpunt. Want of het nu gaat om een volledig
elektrisch voertuig of een plug-in hybride, je moet te allen
tijde je voertuig kunnen laden.’ Verwijs en De Jong spreken
uit dat zij tevreden zijn als zij binnen twee tot drie jaar hun
dienstverlening op niveau hebben en een landelijk dekkend
netwerk gerealiseerd is. ‘Want dan kun je zonder zorgen
elektrisch door heel Nederland rijden en zijn alle drempels
om elektrisch te rijden weggenomen.’
Kijken De Jong en Verwijs tenslotte naar het aanbod
van elektrische voertuigen door de grote fabrikanten,
dan zijn zij blij met het huidige aanbod en met de
aanstaande marktintroducties. ‘Allereerst zal de plug-in
hybride Toyota Prius een aanjager zijn voor de totstandkoming
van laadpunten thuis en op het werk. Ook de
Renault Zoë zal de behoefte aan een landelijk dekkende
laadinfrastructuur sterk vergroten, want uiteindelijk
draait het toch om auto’s, auto’s en auto’s. Die helpen
de markt vooruit. Wij zijn nog altijd voornemens om
de ambitie van de overheid - om in 2020 over 200.000
elektrische voertuigen te beschikken - mede mogelijk te
maken. Het doel van 20.000 voertuigen in 2015 is daarbij
hoe dan ook haalbaar.’
33

Kersvers bestuurslid Stefan Hulman over één jaar Stichting Zero Emissie Busvervoer:
‘Rekenwerk aan Total Cost of Ownership
simulatiemodel gaat nu echt begin nen’
Vorig jaar zomer zag de Stichting Zero Emissie Busvervoer (SZEB) het levenslicht. Sindsdien ijvert de
stichting onder leiding van Marijke van Haaren voor een ‘zero emissie’-transitie voor alle vijfduizend
OV-bussen in Nederland. Recent trad Stefan Hulman toe tot de stichting als nieuw bestuurslid.
‘Zoals bekend is het onze ambitie om de vijfduizend bussen nul emissie te laten creëren en dat
tenminste tegen de huidige kosten en als het kan zelfs nog goedkoper’, aldus Hulman.
‘Ik ben onder meer verzocht toe te treden tot het bestuur van de
SZEB vanwege mijn netwerk binnen de verschillende overheden’,
opent Hulman het gesprek. ‘Ik versterk zodoende het profi
el van de stichting. Nu wij als stichting een jaar actief zijn blijft
de ambitie onverminderd overeind. Wij zijn pas tevreden als
wij over een aantal jaren een goede business case hebben voor
zero emissie busvervoer en alle betrokken partijen overtuigd
zijn en participeren. Zoals bekend ontwikkelen wij daartoe een
zogenaamd ‘Total Cost of Ownership’-simulatiemodel.’
Awareness
‘In het afgelopen kalenderjaar is niet alleen awareness voor
het onderwerp gecreëerd’, vertelt Hulman. ‘Maar zijn ook
meerdere overheden met ons het gesprek aangegaan. Zo
zijn zowel de provincie Brabant als Gelderland zeer actief
bezig om de business case voor nul emissie busvervoer in
kaart te brengen. Een ander belangrijk winstpunt is het
gelegde contact met de Europese Commissie en de UITP; de
International Association of Public Transport. De aangehaalde
banden moeten in de komende periode tot resultaten leiden.
34
Zo hopen wij een fi nanciële bijdrage te krijgen om de Total
Cost of Ownership en het fi nancieringsmodel van ons plan
uit te rekenen. Pas als namelijk duidelijk is dat het gehele
wagenpark van Nederlandse OV-bussen zero emissie kan
rijden zonder dat het meer kost, zal dit tot succes en de
daadwerkelijke uitrol leiden.’ Echter op korte termijn zien
Hulman en de SZEB ook al mogelijkheden tot succes. ‘Zo zijn
er overheden met forse ambities voor de komende jaren die
nu al bussen elektrifi ceren en om schone technieken vragen.
Dergelijke initiatieven en onze activiteiten zullen meer en
meer naar elkaar toe groeien. In die optiek kan het eerste jaar
van de SZEB ook als een succes bestempeld worden.’
‘Het komende half jaar willen wij daadwerkelijk een start
maken met het uitrekenen van het beoogde business model.
Samen met de verschillende overheden en de marktpartijen
moeten hiertoe serieuze stappen gezet worden. Het is vooralsnog
moeilijk te zeggen hoeveel tijd het in beslag neemt
om het Total Cost of Ownership simulatiemodel te ontwikkelen.
Het zal in ieder geval niet binnen enkele maanden klaar
zijn, maar eerder één tot twee jaar in beslag nemen.’
Achtergrond Stefan Hulman
Stefan Hulman – sinds ruim een jaar directeur van de
9292|REISinformatiegroep – is begin augustus toegetreden
tot het bestuur van de Stichting Zero Emissie Busvervoer
(SZEB). Hulman was in het verleden onder meer wethouder
Verkeer & Vervoer in Rotterdam en (waarnemend)
burgemeester van Den Helder en Ridderkerk. 9292 is het
onafhankelijke kruispunt tussen OV-bedrijven, overheid en
reiziger. Het bedrijf is de dagelijkse bron van reisinformatie
voor het openbaar vervoer voor reizigers. Hulman: ‘9292
kent een enorme opgave op het gebied van innovatie en
productontwikkeling en opereert daarbij in het spanningsveld
tussen vervoersbedrijven en overheden. In dit speelveld
met verschillende belangen – zoals SZEB dit ook kent – voel
ik mij thuis, gecombineerd met de drive om innovaties en
productontwikkeling te realiseren.’
De zoektocht naar nieuwe dienstverleners
in slimme energienetten
‘Nederland loopt in Europa voorop met de ontwikkeling
van slimme elektriciteitsnetten. Dat leidt
tot een versterking van de Nederlandse economie:
meer omzet en meer banen.’ Het zijn de woorden
die minister Verhagen begin dit jaar uitsprak
tijdens de presentatie van twaalf proeftuinen voor
slimme elektriciteitsnetten. Smart grids zijn het
nieuwe buzzword.
In Europa lopen inmiddels vele honderden smart grid
projecten. Overigens is dat niet echt smart en met twaalf
Nederlandse projecten lopen we zeker niet voorop. Deze
proeftuinen gaan zeker bruikbare praktijkervaringen
opleveren. Ook zal er nagedacht worden over nieuwe
verdienmodellen en businesscases. Maar daarna? Er zal niet
veel gebeuren als er geen nieuwe dienstverleners opstaan.
Het aantal partijen dat in de nieuwe dienstverlening
rondom smart grids stapt is nog zeer beperkt. Wij hebben
slechts enkele voorbeelden van bedrijven die in de opkomst
van decentrale energieopwekking ook kansen zien om detailhandelsnetwerken
op te zetten. Of bedrijven die nieuwe
(informatie)technologie in de markt willen zetten. Deze
energiepioniers weten hoe moeilijk het is om de nieuwe
ideeën aan de man te brengen in een wereld van bestaande
infrastructuur en bijbehorende wet- en regelgeving.
Of is het zo dat er nog geen markt voor deze nieuwe
partijen is? Het ligt voor de hand om te veronderstellen dat
die nieuwe dienstverleners te vinden zijn op die plekken
waar de problemen groot zijn. Bij het Electric Vehicle
Symposium in Los Angeles was er nog nauwelijks iets te
zien van de nieuwe dienstverleners. Vreemd, want in een
land waar een zwaarbelast net op 110 volt de dagelijkse
praktijk vormt en als gevolg regelmatig hele wijken worden
afgeschakeld, zou je deze nieuwe partijen toch mogen
verwachten. De machtsverhoudingen liggen in Amerika anders;
ongesplitste energiebedrijven vormen machtsblokken
die nieuwe toetreders uit de markt houden. Ook is er in de
aanpak geen gouden driehoek van bedrijven, kennisinstellingen
en overheden. Wat dat betreft ligt Nederland qua
kennisontwikkeling ook ver voor op de Verenigde Staten.
Laten wij eens out of the box denken: zie het smart grid als
het internet waar vragers en aanbieders van diensten vrij
acteren. Hier moeten kansen liggen voor een klein innovatief
land als Nederland om een voorsprong te pakken als we kennis
weten om te zetten in bedrijvigheid.
We hebben een uitgelezen kans om uitgebreide praktijkproeven
te doen. In de landelijke experimenten rondom slimme
netten komt nog nauwelijks de combinatie met elektrisch
vervoer voor. Zijn er slimme combinaties mogelijk als de
elektrische auto’s voor de benodigde dynamiek gaan zorgen?
Wij kunnen goed worden in systeeminnovaties. Complexe
vraagstukken en technologische ontwikkelingen op
grensvlakken van bestaande sectoren als mobiliteit, energie,
ict en high tech. Innovatie op grensvlakken en complexe
maatschappelijke en technologische vraagstukken als unique
selling point voor de BV Nederland ? In ieder geval gebeurt
dit nu al: zo is het open charge protocol een Europese hit.
Waar wij onder andere in de focusgebieden goed in zijn is de
combinatie elektrisch vervoer , nieuwe diensten en laadinfra.
Slim laden als voorbereiding op het slimme net.
Als Brabantse Ontwikkelings Maatschappij zijn wij – in
samenwerking met onze aandeelhouder Provincie Noord-
Br abant – geïnteresseerd om te investeren in slimme arrangementen.
Wij zoeken naar meer initiatiefnemers die door
slimme markttoepassingen doorbraken kunnen realiseren.
Met deze partijen, en gebruikmakend van de investeringsbereidheid
van netbeheerders in onze regio, willen wij tot
marktintroductieprojecten komen. We hebben al concrete
ervaringen met slimme laadoplossingen en zien kansen voor
nieuwe toetreders en nieuwe marktmodellen. Wij zouden als
lagere overheden in Brabant samen met de twee netbeheerders
een laagdrempelig, level playing fi eld kunnen bieden
waarbij de markt aan zet is om met name de (semi-)private
domeinen in te richten. Wij willen de markt openhouden voor
innovatie en daarbij onrendabele publieke rollen en taken effi
ciënt inregelen voor alle gemeenten in Brabant; te beginnen
bij de vijf grote gemeenten.
De Brabantse Ontwikkelings Maatschappij werkt voor de
provincie aan het programma Elektrisch Rijden & Slimme Energienetwerken
en ik daag u uit aan te sluiten bij ons initiatief!
Marc de Haas,
Brabantse Ontwikkelings Maatschappij (mdehaas@bom.nl)
35

Tweede editie PP Electric Rally zorgt voor wereldrecord
Uitreiking E-Mobility Awards aan
negen winnaars absoluut hoogtepunt
Een Guiness World Record voor de grootste elektrische autoparade ter wereld. Het is de oogst
van de tweede editie van de PP Electric Rally. Bovendien werden na afloop van de rally Taxi-E,
Hogeschool Utrecht en Mondiaal de Wit bekroond tot winnaar van de eerste E-Mobility Awards.
Deze prijzen werden toegekend door een vakjury. Verder gingen de publieksprijzen naar
Stichting het Nieuwe Rijden | EVC, Volker Wessels, Rijkswaterstaat, Mondiaal de Wit en Proov.
Het Guiness World Record van de tweehonderdvijfenvijftig elektrische
auto’s die deelnamen aan de PP Electric Rally werd gezet op
de Zaanse Schans. De stoet had logischerwijs enige tijd nodig om
de route van 3,2 kilometer vanaf het Olympisch Stadion af te leggen.
De race naar de awardshow van de E-Mobility Awards – die
uitgereikt werden in de Passenger Terminal Amsterdam – werd
bijna vanzelfsprekend een stuk sneller afgelegd.
Beste organisatie
‘Stimulering elektrisch vervoer medewerkers’
Tijdens de awardshow ontving Hogeschool Utrecht de Jury
Award voor de organisatie die het beste elektrisch vervoer onder
werknemers heeft gestimuleerd. Jury-lid Roland Steinmetz:
36
‘Hogeschool Utrecht heeft een doordacht en breed programma
over duurzaamheid en mobiliteit doorgevoerd. Zij promoten dit
beleid sterk onder alle medewerkers. Tenslotte is het een instantie
van wie je dit niet direct zou verwachten.’ Stichting het Nieuwe
Rijden | EVC en Volker Wessels wonnen in deze categorie beiden
de Publieks Award.
Beste organisatie
‘Transformatie bedrijfsprocessen naar elektrisch vervoer’
Mondiaal de Wit voerde volgens de jury de transformatie
van bedrijfsprocessen naar elektrisch vervoer het beste
door. ‘Met lef is op eigen initiatief een elektrische vrachtwagen
ontwikkeld. De bedrijfsprocessen zijn op actieradius
hierop aangepast en de vrachtwagens zijn door hele bedrijf
ingezet. Een geweldige prestatie’, aldus de jury. De Publieks
Awards werd in deze categorie uitgereikt aan Rijkswaterstaat
en Mondiaal de Wit.
Beste nieuwe elektrisch vervoer bedrijfsconcept
Taxi-E sleepte de laatste juryprijs in de wacht voor het beste
nieuwe bedrijfsconcept in elektrisch vervoer. Steinmetz: ‘Deze
nieuwe taxi’s vormen een gedurfd concept in een spannende
Amsterdamse taxi-markt. Het is een gedegen business model in
een nichemarkt met hoogwaardige dienstverlening. Er wordt veel
publiciteit aan deze nieuwe taxi’s geschonken, dus dit beloofd
veel goeds voor de toekomst’.
Nederlandse delegatie bezoekt ‘elektrisch’ Londen
Op initiatief van APPM Mangement Consultants
bracht een groep van overheidsvertegenwoordigers,
onderzoekers en ondernemers half september een
bezoek aan London. De elektrische dagexcursie was
niet alleen een kans om de Londense activiteiten op
het gebied van elektrisch vervoer onder de loep te
nemen, maar ook een mooi moment om de banden
aan te halen met onze westerburen. Want naast
enkele hooggeplaatste ambtenaren waren vertegenwoordigers
vanuit de energiesector en van de zijde
van de laadinfrastructuur aanwezig.
Londen heeft de ambitie om zo snel mogelijk honderdduizend
elektrische voertuigen in de stad te laten rijden. Sinds
twee jaar wordt laadinfrastructuur uitgerold en ondernemers
zetten volop in op elektrisch rijden. Ook tijdens de
Olympische Spelen reden atleten en offi cials elektrisch. Het
een en ander wordt mogelijk gemaakt via het programma
Source London, dat uitgevoerd wordt door de publieke
organisatie Transport for London. ‘Verder wordt op niveau
van het Verenigd Koninkrijk door het Offi ce for Low Emission
Vehicles (OLEV) aan elektrisch vervoer gewerkt’, licht Mark
van Kerkhof van APPM toe. ‘Zij heeft maar liefst een budget
van vierhonderd miljoen pond, oftewel een half miljard
euro. Een dergelijk budget is natuurlijk een veelvoud van
wat in Nederland beschikbaar is.’
Creatief
Toch heeft Van Kerkhof net als alle anderen in Londen het
idee gekregen dat de luxe aan middelen niet altijd leidt tot de
beste resultaten. ‘Het valt op dat de strategie geënt is op de
korte termijn. Een groot deel van het budget wordt namelijk
aangewend voor fi scale stimulering aan burgers en bedrijven
om elektrische voertuigen aan te schaff en. In Nederland
richten wij ons vooral op het creëren van de juiste randvoorwaarden
om op de langere termijn succesvol te zijn.’
‘Mijn persoonlijke conclusie is dat alleen veel geld
beschikbaar stellen voor elektrisch vervoer niet voldoende
is’, vervolgt Van Kerkhof. ‘Het maakt lui, in Nederland zijn
de middelen beperkt en hierdoor worden ondernemers
creatiever. In Londen zou men kunnen leren van Nederland
door bijvoorbeeld met het beschikbare geld meer initiatieven
voor het gebruik van elektrisch vervoer te stimuleren.
Londen heeft door de beschikbaarheid van laadinfra en de
gemiddeld korte verplaatsing een ideale situatie voor het
gebruik van elektrisch vervoer.’
Olympisch
Na in de ochtend inzage te hebben gekregen in het
Londense beleid en een uitgebreide netwerklunch, stond
de middag in het teken van de Olympische Spelen. In het
veld werd een bezoek gebracht aan de laadinfrastructuur
die tijdens de Olympische Spelen is gebruikt. ‘In Londen
heeft men tijdens dit evenement voor het eerst gebruik
gemaakt van type 2 en mode 3 laadpalen’, licht Van Kerkhof
toe. ‘BMW mocht tijdens de Spelen het gehele vervoer
verzorgen en deed dat onder meer met tweehonderd
elektrische voertuigen: honderdzestig ActiveE’s en veertig
Mini’s. De voertuigen zijn inmiddels herverdeeld over de
wereldwijde car sharingprogramma’s. Het bijzondere aan
het project is dat het in een zeer korte periode ongekend
veel informatie heeft opgeleverd. Niet alleen over de
voertuigen zelf, maar ook over de invloed op het net van
het gelijktijdig laden van veel voertuigen in een kort
tijdsbestek in een kleine ruimte. En wat blijkt? Het heeft
niet of nauwelijks tot problemen geleid.’
OVER DE GRENS37

Projectleider Hans Verwijs over naderend einde van Fries stimuleringsprogramma:
‘Vriendenclub is de “drive” van Drive4Electric’
Aan het einde van dit kalenderjaar loopt het Friese stimuleringsprogramma Drive4Electric
ten einde. De publiek-private samenwerking heeft sinds 2008 in Friesland elektrisch vervoer
en de bijkomende werkgelegenheid gestimuleerd. ‘Wij kunnen tevreden terugkijken op de
neergezette prestaties met de forse doorgroei van elektrisch varen en de Vriendenclub als
absolute hoogtepunten’, stelt Hans Verwijs, projectleider van Drive4Electric.
Vanuit Leeuwarden ontstond vijf jaar geleden het programma
Drive4Electric. De gemeente Leeuwarden en de provincie
Friesland spraken gezamenlijk de ambitie uit om elektrisch
vervoer van de grond te krijgen. Naast duurzaamheid vormt
ook het scheppen van meer werkgelegenheid een belangrijk
onderdeel van de doelstelling van Drive4Electric. Bovendien
hebben de afgelopen jaren Alliander, NHL Hogeschool, Stifting
Elektrysk Farre Fryslân (SEFF), Essent , NOM en EnergyValley
zich aangesloten bij het verband.
Doelstelling
Met name Elektrisch varen heeft in Friesland de afgelopen jaren
een ongekende vlucht genomen. ‘Wat begon met enkele fl uisterbootjes
is uitgegroeid tot een nieuwe pijler voor zo’n twintig
scheepsbedrijven in onze provincie’, stelt Verwijs tevreden
vast. ‘Er is zelfs een moment geweest dat er meer elektrische
boten in Friesland waren dan elektrische auto’s in Nederland.
Dit is mede te danken aan subsidiemaatregelen voor ombouw
van boten en voor oplaadpunten vanuit het provinciebestuur.
Inmiddels varen er ruim 440 elektrische boten rond in onze provincie.
Ik ben ook overtuigd dat de doelstelling van drieduizend
elektrische vaartuigen in 2015 gehaald gaat worden.’
Ondanks dat het doel om binnen de provincie in 2015 over
drieduizend elektrische voertuigen te beschikken nog ver weg
is, is Verwijs ook niet ontevreden over de bereikte resultaten
op dit domein. ‘Wij hebben ongekend veel Friezen laten kennismaken
met elektrisch rijden. Zo hebben veel ambtenaren
en bestuurders van Friese gemeenten een bepaalde periode
een elektrische auto getest. Als tegenprestatie voor het lenen
van de Drive4Electric-auto vragen wij hun ervaring te melden
op Twitter. Hierdoor rijden er eigenlijk minstens honderd
passagiers mee. Verder hebben wij samen met bedrijven ook
zeer veel consumenten elektrisch rijden laten ervaren. Verder
zijn door bedrijven meer dan honderd elektrische voertuigen
inclusief infrastructuur in gebruik genomen. De oogst is niet alleen
materieel. Binnen heel Nederland is namelijk ook de Friese
ambitie om de schoonste en stilste provincie van Nederland
te zijn bekend. Mede hierdoor is Friesland tot focusgebied
benoemd door het landelijk Formule E-Team. En iets wat niet
34 38
ongenoemd mag blijven, is het feit dat Friesland als eerste voor
een concessie zes elektrische bussen heeft aanbesteed. Deze
gaan rondrijden op het Waddeneiland Schiermonnikoog.’
Vriendenclub
Verder wil Verwijs ook de Vriendenclub niet ongenoemd laten.
Drive4Electric liet de Vriendenclub vorig jaar het leven zien om
in de noordelijke provincie de vraag naar elektrische twee- en
vierwielers verder te stimuleren. ‘De Vriendenclub is een platform
waar bedrijven met vragen op het gebied van elektrische mobiliteit
worden gekoppeld aan bedrijven die daar oplossingen voor
hebben of kunnen ontwikkelen’, licht Verwijs toe. ‘Meerdere keren
per jaar organiseren wij netwerkbijeenkomsten bij bedrijven die
zich bezighouden met elektrische mobiliteit. Het een en ander
heeft ondertussen tot een ledenaantal van ruim driehonderd
geleid. De Vriendenclub is de “drive” van Drive4Electric gebleken.
Mede daarom willen wij aan het eind van het jaar voor de Vriendenclub
een afsluitend Drive4Electric-evenement organiseren.’
Drive4Electric-projectleider Hans Verwijs
Frits Verheij aan de slag als voorzitter TKI Switch2SmartGrids
Frits Verheij, director Smart Energy bij energiekennisbedrijf DNV KEMA Energy & Sustainability, werd eind
augustus officieel benoemd tot voorzitter van de Stichting TKI Switch2SmartGrids die onderdeel uitmaakt
van het topsectorenbeleid (Topsector Energie). Een van de onderwerpen waarmee het topconsortium
aan de slag gaat is elektrisch vervoer. ‘Wij zullen ons onder meer concentreren op de interactie tussen
laadpunten en het energienet en tussen voertuigen en het energiesysteem’, aldus Verheij.
Binnen de Topsector Energie vormen smart grids een
cruciaal thema. In feite kan het zelfs beschouwd worden
als de spin in het web van de andere thema’s. Het maakt
velen thema’s mogelijk zoals grootschalige toepassing
van duurzame energiebronnen en de implementatie van
honderdduizenden, of – op de wat langere termijn – zelfs
miljoenen elektrische auto’s in de energie-infrastructuur.
Zonder smart grids zijn immense investeringen in verzwaring
van de energie-infrastructuur nodig.
Spectrum
Logischerwijs heeft het domein smart grids de afgelopen
jaren in Nederland aan belang gewonnen. Er is onder
meer een groot aantal concrete projecten en initiatieven
ontwikkeld door een breed spectrum aan bedrijven, kennisinstellingen
en overheden. Zo werd in de Groningse
wijk Hoogkerk met PowerMatching City het eerste ‘live’
demonstratieproject in de wereld uitgevoerd en bundelde
een dertigtal bedrijven zijn krachten in het Smart
Energy Collective. Bovendien ging ook het Innovatieprogramma
Intelligente Netten (IPIN) van start, dat leidde
tot twaalf innovatieprojecten die gezamenlijk zestien
miljoen euro subsidie kregen.
‘En de TKI Smart Grids zal deze lijn voortzetten’, opent
Verheij het gesprek. ‘Eind augustus is de Stichting TKI
Switch2SmartGrids inderdaad offi cieel opgetuigd. Het is
een virtuele organisatie om de kosten zo laag mogelijk te
houden. Ik ben aangesteld als voorzitter, Wil Kling van de
Technische Universiteit Eindhoven is vice-voorzitter en Marcel
de Haan (FME-CWM) zal als penningmeester fungeren.’
Focusgebieden
‘De TKI kent een zestal werkgroepen’, vervolgt Verheij. ‘Allereerst
zijn dit vier werkgroepen die overeenkomen met
de vier programmalijnen van het Innovatiecontract Smart
Grids. In 2012 werken deze groepen aan geselecteerde
focusgebieden. De programmalijnen zijn achtereenvolgens
diensten en producten (intelligente applicaties en
energiemanagement), de virtuele infrastructuur (inter-
nationale standaardisering ), de fysieke infrastructuur
(energieconversie en netintegratie) en tenslotte institutionele
en sociale innovatie. De twee extra werkgroepen
zijn strategische projecten en regionale contacten. De
eerste van deze twee werkgroepen is om te voorkomen
dat initiatieven voor nieuwe projecten tussen wal en schip
van diverse thema’s vallen en de tweede is geënt op het
onderhouden van goed contact met de regio’s waarin al
kleine ecosystemen voor smart grids ontstaan.’
Inmiddels is niet alleen de werkgroep van start gegaan,
maar is ook het toekennen van de budgetten vanuit de
Rijksoverheid begonnen. De eerste TKI-tender voor 2012
is inmiddels gesloten en de tweede tender – met een
budget van 6,35 miljoen euro – sluit op 1 oktober. ‘De
activiteiten staan momenteel dan ook in het teken van
zorgen voor goede input voor de gedefinieerde focusgebieden
en bijbehorende projecten. Ik hoop dat niet
alleen bekende partijen meedoen maar zie juist ook graag
nieuwe gezichten aanhaken.’
Cohesie
Maar het gaat Verheij en zijn team niet enkel om het
optuigen van projecten. Minstens even belangrijk is volgens
de voorman het creëren van een goed ecosysteem.
‘Niet alleen in Nederland, maar ook internationaal zijn de
initiatieven rond smart grids zeer divers en versnipperd. Het
stikt letterlijk van de initiatieven. Wij willen cohesie creëren
en meer samenwerking in het ecosysteem genereren. Het is
een van de belangrijkste doelen van de TKI en natuurlijk relatief
ook een lange termijndoel. Een volwassen ecosysteem
realiseer je immers niet in een kort tijdbestek.’
‘Bedrijven kunnen nog altijd aanhaken bij de TKI Smart
Grids’, besluit Verheij. ‘Zo hebben wij recent bijeenkomsten
georganiseerd in de verschillende regio’s. Wij hebben
daarbij onder meer Groningen, Eindhoven en Amsterdam
aangedaan. Smart grids vormen namelijk een speelveld
dat in de kinderschoenen staat en waar de komende jaren
grote ontwikkelingen zijn te voorzien. Voor de TKI is het
de uitdaging dit alles in goede banen te leiden.’
Frits Verheij, voorzitter TKI Switch2SmartGrids
39

ECONERGIE CONFERENTIE & BEURS A 29 & 30 JANUARI 2013 A INTRES HOEVELAKEN
LOKALE DUURZAME ENERGIEOPWEKKING
IN DE GEBOUWDE OMGEVING
BOEK NU UW STAND
ECONERGIE
Media partners: Organisator:
SPONSOR WORDEN OF EEN STAND OP ECONERGIE? KIJK VOOR MEER INFORMATIE EN DE MOGELIJKHEDEN OP WWW.ECONERGIE.NU
Politics
Industry
EEVC
R & D
NGOs
End Users
THEORIEËN, STRATEGIEËN EN PRAKTIJKOPLOSSINGEN
A Zon- en windenergie A PV en warmte opwekking A
Warmte kracht koppeling A Warmte- en koudeopslag
DE NIEUWSTE DUURZAME PRODUCTONTWIKKELINGEN EN
TECHNOLOGIEËN
A Luister naar topsprekers uit bedrijfsleven en overheid
tijdens de conferentie
A Ontmoet beslissers, eindgebruikers en producenten
Uitsluitend elektrisch rijden is een uitdaging
Als mij wordt gevraagd welke rol elektrisch vervoer
voor Europcar speelt, dan kan ik zeggen dat wij
als autoverhuurder graag voorop willen lopen
wat betreft de verhuur van elektrische auto’s. En
eigenlijk niet alleen wat auto’s betreft; deze mag
zelfs breder getrokken worden naar elektrische
mobiliteit in het algemeen.
Het wagenpark van Europcar bestaat dan ook uit elektrische
auto’s zoals de Opel Ampera en de Nissan Leaf, maar
ook uit elektrische scooters en hybride voertuigen. Deze
investering hebben we niet alleen gedaan om voorop te
kunnen lopen als de meest groene autoverhuurder, maar
ook om ervaring op te doen met elektrisch vervoer, om
zo goed te weten waarover we het hebben als het over
elektrisch vervoer gaat. Voor zowel Europcar Nederland als
Europcar Internationaal is elektrisch vervoer een belangrijke
propositie. Dit kenmerkt zich door het feit dat Europcar
Internationaal al een aantal jaren op rij de World’s leading
green transport solution company is.
Echter, het stimuleren van elektrische mobiliteit kunnen
wij als bedrijf niet alleen. Onlangs zijn wij dan ook lid
geworden van de stichting DOET. DOET is de branchevereniging
voor elektrisch vervoer in Nederland. Het
acroniem DOET staat voor Dutch Organisation for Electric
Transport. De missie is het versnellen van de introductie
van elektrisch vervoer in Nederland door middel van een
samenwerking van ondernemers met een core business in
elektrisch vervoer. Dit doet zij vanuit drie kernactiviteiten:
lobby, kennisdeling en projecten. DOET schakelt tussen
marktpartijen in elektrisch vervoer en de overheid, ze
bevordert en stimuleert samenwerking en kennisdeling
tussen haar leden. Door middel van proeftuinen en
projecten zorgt zij ervoor dat elektrisch vervoer direct op
gang wordt gebracht en wordt gepromoot.
De reden waarom wij als Europcar ons hebben aangesloten
bij DOET, is omdat wij het belangrijk vinden om onderdeel
te zijn van dé branchevereniging voor elektrisch vervoer
in Nederland en om zo met alle leden gezamenlijk een
grote schaalverandering door te voeren op het gebied
van elektrisch vervoer. Alleen zo kan het elektrisch
vervoer een kans van slagen krijgen ben ik van mening. Als
autoverhuurbedrijf willen wij nauw betrokken zijn bij de
ontwikkelingen op het gebied van duurzame mobiliteit,
omdat het reduceren van CO2-uitstoot ook voor ons een
belangrijk punt is. Europcar hecht veel waarde aan een
schone leefomgeving en maatschappelijk verantwoord
ondernemen, hierdoor hopen wij de positieve bijdrage aan
mens en milieu verder te verhogen. In 2007 hebben wij
een energiezuinig autoverhuurlabel opgezet; GoforGreen.
In het GoforGreen wagenpark zitten uitsluitend auto’s
behorend tot het A- en B energielabel. Daarnaast zitten
hierin uitsluitend huurauto’s met een bijtelling van veertien
en twintig procent. Vanuit deze verhuuropbrengsten uit het
GoforGreen label schenken wij jaarlijks vijf procent aan Natuurmonumenten.
Natuurmonumenten is een vereniging
van ruim 880.000 leden, met een gezamenlijk doel: zorgen
voor natuur in Nederland. Daarom verwerft en beheert
Natuurmonumenten natuurgebieden. Zo houdt Natuurmonumenten
Nederland open en groen, en kunnen we blijven
genieten van de natuur. Als je als bedrijf CO2 produceert dan
vind ik dat je ook iets moet terug doen voor de natuur.
Ondanks het feit dat wij ondernemers, en in de nabije
toekomst ook consumenten, de kans bieden om ervaring
op te doen met elektrisch rijden, moet ik de kanttekening
maken dat het verhuren van uitsluitend elektrische
voertuigen wel degelijk een moeilijke business is. Dit
vanwege de beperkte actieradius van elektrische auto’s en
de relatief hoge kostprijs.
De oplossing is om naast het aanbieden van elektrische
voertuigen ook aanvullende mobiliteit voor elektrisch vervoer
aan te bieden. Als je een keer vanuit Groningen naar
Maastricht moet dan kom je met elektrische auto naar
ons toe, wij zorgen voor een energie zuinige auto om mee
naar Maastricht te rijden en als je terugkomt dan zorgen
wij er ook nog eens voor dat je elektrische auto weer
opgeladen voor je klaarstaat! Zowel het aanbieden van
elektrisch vervoer als aanvullend vervoer voor de lange
afstand, dáár ligt onze kracht.
Mark Dijkstra
Algemeen directeur Europcar
41

DE VAKBEURS VOOR OPTIMAAL BESPAREN
• Dé nationale energiebeurs
• Alles Alles over over energie inkopen, duurzame
energie en energiebesparing
• Laatste nieuws over regelgeving,
regelgeving,
energiezuinige bouwconcepten
en duurzame oplossingen
NIEUW
PASSIEF BOUWEN EVENT
EXPOSITIEPROGRAMMA
EXPOSITIEPROGRAMMA
& & WORKSHOPS
WORKSHOPS
WORKSHOPS
PASSIEFBOUWENEVENT.NL
PASSIEFBOUWENEVENT.NL
PASSIEFBOUWENEVENT.NL
PASSIEFBOUWENEVENT.NL
PASSIEFBOUWENEVENT.NL
PASSIEFBOUWENEVENT.NL
WWW.PASSIEFBOUWENEVENT.NL
WWW.PASSIEFBOUWENEVENT.NL
WWW.PASSIEFBOUWENEVENT.NL
WWW.PASSIEFBOUWENEVENT.NL
WWW.PASSIEFBOUWENEVENT.NL
WWW.PASSIEFBOUWENEVENT.NL
WWW.PASSIEFBOUWENEVENT.NL
WWW.PASSIEFBOUWENEVENT.NL
WWW.PASSIEFBOUWENEVENT.NL
WWW.PASSIEFBOUWENEVENT.NL
WWW.PASSIEFBOUWENEVENT.NL
WWW.PASSIEFBOUWENEVENT.NL
WWW.PASSIEFBOUWENEVENT.NL
WWW.PASSIEFBOUWENEVENT.NL
WWW.PASSIEFBOUWENEVENT.NL
WWW.PASSIEFBOUWENEVENT.NL
WWW.PASSIEFBOUWENEVENT.NL
WWW.PASSIEFBOUWENEVENT.NL
WWW.PASSIEFBOUWENEVENT.NL
WWW.PASSIEFBOUWENEVENT.NL
WWW.PASSIEFBOUWENEVENT.NL
WWW.PASSIEFBOUWENEVENT.NL
WWW.PASSIEFBOUWENEVENT.NL
WWW.PASSIEFBOUWENEVENT.NL
WWW.PASSIEFBOUWENEVENT.NL
WWW.PASSIEFBOUWENEVENT.NL
WWW.PASSIEFBOUWENEVENT.NL
9 - 11 OKT 2012
BRABANTHALLEN ‘S HERTOGENBOSCH
REGISTREER MET CODE 10000828
VIA WWW.ENERGIEVAKBEURS.NL
VOOR GRATIS TOEGANG
Energie vakbeurs & Energie 2012
@Energievakbeurs (#energievakbeurs)
Slim alternatief v oor de stad
In de rubriek EVFocus test de redactie van E-Mobility ieder kwartaal elektrische
voertuigen die op de Nederlandse wegen geïntroduceerd worden. Deze maand bericht
Lars Bouten van ZERAuto voor E-Mobility over zijn ervaringen met de smart fortwo.
Voor mensen die veel korte ritjes maken en voornamelijk
in de stad rijden, is de smart fortwo een serieus alternatief.
Smart introduceert nu de derde generatie van de
fortwo electric drive en daarvan kun je gerust zeggen dat
het een ideale stadsauto is.
Car2go
Wie weleens in Amsterdam komt heeft hoogstwaarschijnlijk
al eens een elektrische smart zien rijden. Daar
rijden immers driehonderd geruisloze smarts rond. Zij
maken onderdeel uit van het deelautoproject car2go en
kunnen spontaan worden gehuurd. Het betreft hier echter
allemaal modellen van de tweede generatie. De versie
die ZERAuto reed en de eind maart 2013 voor iedereen te
koop is, is die van de derde generatie. En die heeft niet
zomaar een opfrisbeurtje ondergaan.
Het grootste verschil zit ‘m in de elektromotor. Die is krachtiger
en levert nu een piekvermogen van vijfenvijftig kilowatt
en vijfenzeventig pk tegen dertig kilowatt en eenenveertig
pk van zijn voorganger. Dit betekent dat de smart nu een
stuk sneller accelereert. De grens van zestig kilometer per
uur bereik je al na 4,8 seconden en na krap elf seconden wijst
de snelheidsmeter honderd kliometer per uur aan. De vorige
fortwo electric drive had voor het sprintje naar honderd kilometer
per uur twee maal zoveel tijd nodig. In de praktijk blijkt
pas echt hoe snel het kleine rakkertje is. Tot een snelheid van
zestig kilometer per uur ben je in ieder geval veel andere
weggebruikers de baas – zelfs een motorrijder die even niet
oplette – legde het af tegen de Smart.
Zwaartepunt
Fijn is ook dat door de toepassing van de elektromotor
afscheid is genomen van de semi-automaat die dienst doet
in de reguliere smart. Die transmissie is namelijk door
velen gehekeld om zijn schakelgedrag, het ‘inhouden’
tijdens het overschakelen. De traploze transmissie in
de smart fortwo electric drive doet zijn werk prima. De
wegligging is meer dan in orde. Door het accupakket in
de bodem weg te stoppen, blijft het zwaartepunt relatief
laag. Dat komt de rijeigenschappen ten goede. Ook is de
elektrische variant niet veel zwaarder dan zijn conventioneel
aangedreven broertje: achthonderdveertig versus
zevenhonderdvijftig kilogram.
Een veelgehoord argument tegen elektrische auto’s is de
geringe actieradius. De gemiddelde smart-rijder legt echter
geen honderden kilometers per rit af; eerder veertig tot
vijftig. De actieradius van honderdvijfenveertig kilometer –
een stijging van tien kilometer – is daarmee dus meer dan
voldoende. Is het accupakket helemaal leeg, dan neemt het
volledig volladen aan een normaal stopcontact zeven uur in
beslag. Een Wallbox snoept daar nog een uurtje vanaf. Via
een snellader is het binnen een uurtje gepiept.
Accu huren
Wie een Smart fortwo electric drive wil, kan deze op verschillende
manieren aanschaff en. Je kunt ervoor kiezen om
de auto te kopen volgens het ‘sale & care’-model waarbij
de accu wordt gehuurd à vijfenzestig euro per maand. De
aanschafprijs bedraagt dan 18.910 euro voor de coupé en
voor de cabrio 22.000 euro. Wie alles in één wil aanschaff en
betaalt 23.680 euro voor de coupé of 26.770 euro voor de
open versie. Een fl ink bedrag zou je denken, maar bedenk
wel dat voor de smart fortwo electric drive alle mogelijke
belastingvoordelen gelden. Bovendien is stroom nog altijd
een stuk goedkoper dan benzine. En voor in de stad is er
eigenlijk geen slimmer autootje denkbaar!
EVFOCUS
43

BEURS & CONFERENTIES:
INNOVATIE EN DUURZAME MOBILITEIT
14 EN 15 NOVEMBER 2012
EXPO HAARLEMMERMEER
VIJFHUIZEN
2012
BusTech
Totaalbeurs duurzaamheid voor
OV-BUSSEN, TOURINGCARS en TAXI BUSSEN
n De n ieuwste du u rza me tech n ieken on der één da k
n Overdekt b u itenterrein voor demonstraties en ron dritten
n Ontmoet beslissers, eindgebruikers en producenten
n Blijf op de hoogte en sch rijf u in voor de conferenties :
Duurzaam aanbesteden en Duurzame voertuigtechnieken
REGISTREER U NU GRATIS VOOR DE BEURS EN/OF
SCHRIJF U IN VOOR DE CONFERENTIES WWW.BUSTECH.NL
Adviescommissie
Instituut voor Duurzame Mobiliteit
Media partners
Organisator
WORD SPONSOR OF BOEK DIRECT UW STAND OP WWW.BUSTECH.NL
E-Mobility Activiteitenkalender
Automotive (net)Works! missie Barcelona – 1 tot en met 4 oktober 2012 – Barcelona, Spanje
Handels- en netwerkmissie naar Barcelona georganiseerd door Automotive networksAutomotive (net)Works. Tijdens de reis vindt
onder meer een krachtmeting plaats tussen de elektrische raceteams van de Technische Universiteit van Eindhoven en Catalunya.
Roadmap bijeenkomst TKI Automotive – 3 oktober 2012 – ’s-Hertogenbosch
Het TKI-bureau High Tech Systemen & Materiaal organiseert een bijeenkomst voor
de topsector waar automotive onder valt. Het thema van de meeting is de roadmap 2013.
www.htsm.nl
‘Innovation in E-mobility - Baden-Württemberg’ – 9 oktober 2012 – Baden-Württemberg, Duitsland
Flanders Investment & Trade (FIT) organiseert in samenwerking met Agoria Automotive, Flanders’ Drive, IWT en de Vlaamse
Proeftuin Elektrische Voertuigen een tweedaagse missie naar Stuttgart rond het thema ‘Innovatie in Elektromobiliteit’.
www.fl anderstrade.be
ecomobiel 2012 – 9 en 10 oktober 2012 – Rotterdam, Nederland
De vierde editie van deze vakbeurs voor duurzame mobiliteit vindt plaats in Ahoy Rotterdam
en maakt opnieuw een stap in grootte, aantal deelnemers en aantal bezoekers.
www.ecomobiel.nl
eCarTec München – 23 tot en met 25 oktober 2012 – München, Duitsland
De eCarTec zal ook dit jaar veel professionals uit de elektrische voertuigtechnologie aantrekken. Er zijn dit keer twee conferenties:
‘The 1st international conference for electric and hybrid busses’ en ‘The 4th eCarTec conference for individual electric mobility’.
www.ecartec.de
Grid Intelligence: wegwijs in het Europese ‘smart grid’ – 14 november 2012 – Brussel, België
Smart grids zijn hot. Dit uit zich op Europees niveau in een kluwen van initiatieven, organisaties en projecten. In deze sessie
probeert Smart Grid Flanders de kluwen te ontwarren en gaat ze op zoek naar de lessons learned en best practices tot nog toe.
www.smartgridfl anders.be
Bustech 2012 – 14 en 15 november 2012 – Vijfhuizen
BusTechis een tweejaarlijks evenement in Nederland dat zich richt op duurzame
oplossingen voor bussen: te weten OV-bussen, touringcars en taxibussen.
www.bustech.nl
Eerste Nederlandse totaalbeurs
Duurzaamheid voor OV-BUSSEN TOURINGCARS en TAXIBUSSEN
Energy Delta Convention 2012 – 19 tot en met 21 november 2012 – Groningen
De Energy Delta Convention is een international platform voor energie-experts met bijzondere aandacht voor smart grids.
www.energyconvention.nl
European Electric Vehicle Congress 2012 – 19 tot en met 22 november 2012 – Brussel, België
De Europese Elektrische Voertuig Conferentie is een wereldwijd platform waar industrie, overheden en kennisinstellingen samenkomen.
www.eevc.eu
45

E-Mobility Register
Door uw bedrijf en bedrijfsactiviteiten op te laten nemen in het E-Mobility Register wordt
u voor slechts 500 euro per jaar ieder kwartaal onder de aandacht gebracht bij duizenden
elektrisch rijden professionals, van autofabrikanten, tot it-bedrijven, materialenleveranciers,
fi nanciële instellingen, onderzoekers en investeerders. Vul het ‘E-Mobility Register’
formulier digitaal in via www.e-mobilitymagazine.nl/industrieregister
AutomotiveNL
Branchevereniging automotive industrie
Steenovenweg 1, 5708 HN Helmond
T. 0492-562500 / E. info@automotivenl.com
ALFEN bv
ALFEN levert onder de naam ICU een complete reeks van
oplossingen voor het opladen van elektrische voertuigen
Postbus 1042, 1300 BA Almere
T. 036 - 549 34 00 / E. info@icu-charging-stations.com
APPM management consultants
Spicalaan 8, 2132 JG Hoofddorp
T. 023-5621630 / I. www.appm.nl
Brabantse Ontwikkelings Maatschappij
Ontwikkelingsmaatschappij van de provincie Noord-Brabant
Goirleseweg 15, 5026 PB Tilburg
T. 088-8311120 / I. www.bom.nl
Dutch Organisation for Electric Transport
Vereniging DOET
Branchevereniging voor elektrisch rijden
E. info@doetdoet.nl
I. www.doetdoet.nl
46
LYRIC Motion Benelux
Personal Transportation Vehicle (PTV)
Dorpsstraat 64, 7261 AX Ruurlo
I. www.lyricmotion.nl / E. info@lyricmotion.nl
Advies- en ingenieursbureau Movares
Actief op het raakvlak van energie, mobiliteit, ruimte en
infrastructuur / I. www.movares.nl/elektrischrijden
T. 030-265 3712 / E. e-rijden@movares.nl
Netbeheer Nederland
Brancheorganisatie van regionale en landelijke netbeheerders
Utrechtseweg 310, 6812 AR Arnhem
T. 026-3569500 / I. www.netbeheernederland.nl
Technische Universiteit Eindhoven
Diverse wetenschappelijke automotive opleidingen
E. automotive@tue.nl
I. www.tue.nl/automotive
Technolution B.V.
The right development
Zuidelijk Halfrond 1, Postbus 2013, 2800 BD Gouda
T. 0182-594000 / I. www.technolution.eu
COLOFON
Jaargang 3 – Nr. 3 September 2012
E-Mobility is een onafhankelijk vakblad over elektrisch
rijden en smart grids en verschijnt vier keer per jaar in een
oplage van 5.000 exemplaren in Nederland en Vlaanderen.
Uitgever & Hoofdredacteur
Edwin van Gastel (EG Media)
(E). edwin@emobilitymagazine.nl
Vormgeving
Bette van Loenen (EG Media)
(E). bette@egmedia.nl
Eindredactie
Els Stultiens
Fotografi e
Vincent Knoops en Robert ten Berge
Columnisten
Renate Hemerik (VNA Lease), Marc de Haas (NV BOM)
en Mark Dijkstra (Europcar)
Druk
Roto Smeets
Abonnementen & Advertenties
www.emobilitymagazine.nl of
verkoop@emobilitymagazine.nl
Redactieadviesraadleden
Steef Korfker (Vereniging DOET), Inge Wijgerse (Stedin),
Anton Wolthuis (AutomotiveNL), Edith Groenewolt (BOM)
en Marianne van den Oever (Formule E-Team)
Dutch Organisation for Electric Transport
Partners
Ambassadeurs
© EG Media 2012 - Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen zonder
toestemming van de uitgever. Redactie en uitgever zijn zich volledig bewust
van hun taak een zo betrouwbaar mogelijke uitgave te verzorgen. Niettemin
kunnen zij geen enkele aansprakelijkheid aanvaarden voor eventueel in deze
uitgave voorkomende onjuistheden.
Elektrisch Vervoer
APPM realiseert elektrisch rijden voor talloze
overheden en bedrijven in Nederland, sinds de opkomst
van Elektrisch Vervoer. Als marktleider in Nederland
hebben we de kennis op dit gebied,
veel ervaring en een groot netwerk.
Wat kunnen wij voor u betekenen?
- Identificeren van kansen op het gebied van Elektrisch
Vervoer voor uw organisatie;
- Vertalen van kansen naar concrete actie- en uitvoeringsprogramma’s,
quick wins en projectvoorstellen;
- Projectmanagement en aanbesteding voor de uitrol van
elektrisch vervoer en (snel)laadinfrastructuur in het bijzonder;
- Organiseren van samenwerking, met o.a. overheden,
netbeheerders, energieleveranciers en andere marktpartijen;
- Communicatie en flankerende maatregelen;
- Ontwikkelen van mobiliteitsconcepten die bijdragen aan
het gebruik van Elektrisch Vervoer, zoals elektrisch OV,
taxi’s en scooters;
- Advies, strategie en beleid.
Nederland mooier maken
APPM bestaat uit zo’n
60 professionals. Onze
bedrijfscultuur is gebaseerd
op vrijheid, verantwoordelijkheid
en vertrouwen.
Wilt u kennis met ons maken?
Neem dan contact op met
Mark van Kerkhof, via
079 - 3600044 of
kerkhof@appm.nl.
100%
breda hoofddorp zoetermeer appm.nl

ICU facilitates easy and reliable electric driving
Het eerste
laadpunt voorzien
van gerenommeerd
DEKRA seal.
ICU Twin, bewezen veilig en betrouwbaar.
13 juni 2012 is het eerste
DEKRA seal voor laadpunten
voor elektrische voertuigen
toegekend aan de ICU Twin
van ALFEN. Deze gerenommeerde
certifi cering onderkent
een veilige en betrouwbare
werking van de ICU Twin,
iets wat essentieel is.
Kiest u voor zekerheid
dan is de ICU Twin dus
de meest logische keuze.
Geïnteresseerd? Kom
dan langs op stand G043
tijdens dé beurs voor
duurzame mobiliteit!
ALFEN bv Almere | Tel: 036 - 549 34 00 | E-mail: info@icu-charging-stations.com | www.icu-charging-stations.com
Bezoek
ons op stand
G043!