Interview met Pauline van der Meer Mohr door Jan Rapmund

46
mt.nl

eur-voorzitter
Pauline van
der Meer Mohr:
A
l speelt zij slechts een
bijrol in De Prooi, ABN-
Amro-chroniqueur
Jeroen Smit heeft zijn
best gedaan Pauline
van der Meer Mohr
niet onopgemerkt voorbij te laten gaan.
Het is anderhalf jaar voordat dé bank
wordt overgenomen door een insolvabel
consortium van concurrenten. Presidentcommissaris
Arthur Martinez overweegt
het ontslag van Rijkman Groenink. En
juist met die laatste heeft Pauline van der
Meer Mohr rond die tijd een sollicitatiegesprek.
Voor de HR-directeursfunctie.
Het is een bijzonder gesprek, zo stelt De
Prooi. Het valt Groenink op dat ze niet
bang is uitgevallen: “Als hij haar tijdens
hun eerste ontmoeting op pesterige toon
een beetje test, slaat ze meteen hard terug.
Van der Meer Mohr eist een veto op zijn
benoemingen.”
Groenink, die zich zelfs voor het hekje van
de rechtbank wist weg te schertsen, vond
in Pauline van der Meer Mohr een verbaal
waardige gesprekspartner.
Overzee
Daar zag het niet altijd naar uit. Voor haar
17de interesseerde Van der Meer Mohr
zich meer voor literatuur dan voor de
bancaire pikorde. Het hart van haar beide
ouders lag overzee, in Nederlands-Indië:
vader en moeder mengden hun Neder-
nature | nurture
Welke invloeden vormen de
topman of -vrouw? Management
Team en The Executive Network
onderzoeken in deze serie samen
de aloude vraag naar nurture en
nature van onze bestuurders en
de invloed ervan op hun carrière.
‘IK KLEuR ALTIJD
BINNEN DE
LIJNTJES’
Pauline van der Meer Mohr was in haar
jeugd een introvert Lyceum-meisje in
Den Haag. Dat veranderde toen zij
vluchtte naar Rotterdam. Daar vond ze
wat ze nog steeds belangrijk vindt:
autonomie. ‘Ik ben een beetje een rebel.’
tekst en interview Wilbert Geijtenbeek & Jan Rapmund (The Executive
Network) fotografie Anoek Steketee
lands met Pasar-Maleis. Tot op de basisschool
weet Pauline niet beter of een
banaan en een komkommer heten pisang
en ketiemoen.
Vader was eskadercommandant bij de
Koninklijke Marine. Doordeweeks was hij
in Den Helder. Vaak zat hij maandenlang
in de vaart. Van der Meer Mohr: “Mijn
ouders hadden een weekendhuwelijk. Als
vader thuiskwam, rook ik de geur van
stookolie op zijn uniform.”
Eenmaal thuisgekomen was hij marineofficier
genoeg om zijn aanwezigheid te
laten gelden: stond moeder in de kombuis,
dan zwabberden Pauline en haar broertje
het dek. ’s Avonds moest ze vroeg ‘naar
kooi’.
Torpedojagers
Haar vader begon zijn loopbaan als adelborst
op de Hr. Ms. Tromp, die een week
voor de Slag bij de Javazee beschadigd
werd door Japanse torpedojagers. Bij die
slag verloor hij veel van zijn makkers.
Moeder woonde elders in de archipel en
47

48
mt.nl
werd als zeventienjarige jonge vrouw in
een jappenkamp geïnterneerd, een ervaring
waar zij altijd ‘zeer gefilterd’ over
sprak. Van die geschiedenis kreeg haar
dochter iets mee. Van der Meer Mohr: “Je
leven kan elk moment in de war worden
gegooid. Laat het nooit zomaar voorbij
kabbelen.”
Van der Meer Mohr kwam steevast met
keurige rapporten thuis, en ging, 12 jaar
oud, naar het Eerste Vrijzinnig Christelijk
Lyceum. Ze voelde zich echter niet erg
thuis in het ‘hockeycultuurtje’. Toen haar
klasgenootjes in 5-gymnasium clandestien
hun toekomstige jaarclubjes van Minerva
bij elkaar konkelfoesden, kreeg zij daar
‘zulke vlekken van in de nek’, dat zij
besloot te gaan studeren in een stad waar
geen klasgenoot heen ging: Rotterdam.
Het bleek een vlucht naar voren: drie jaar
later was ze praeses van RVSV, ofwel: de
Rotterdamsche Vrouwelijke Studenten
Vereeniging. Daar leerde zij “urenlang op
een tafel speechen over paperclips” – een
vaardigheid die haar in haar latere jaren
als advocaat van pas kwam, maar ook nu
nog, als voorzitter van het college van bestuur
van de Erasmus universiteit en als
commissaris bij halfgeleiderwereldmarktleider
ASML, en sinds vorig jaar ook bij
chemiegigant DSM, waar ze als niet-accountant
in een auditcommittee zit.
Van der Meer Mohrs leven, zoals haar
loopbaan, heeft ook weg van een dans met
de maatschappelijke mores: een aftasten,
afstoten en weer aantrekken. Zoals zij als
introvert meisje van haar klasgenootjes
naar Rotterdam vluchtte, zo soepel voegde
zij zich daar in de uitbundige corpora. Van
‘dan-maar- rechten’-meisje tot autonome
vrouw, die in de weekends ‘een 24-uurstaxidienst
is voor de kinderen’. Het leven
is in haar woorden een serieuze aangelegenheid,
maar mag ‘nooit saai’ worden:
“Alles wat je doet, moet onvergetelijk
zijn.”
Pauline van der
Meer Mohr
1960 geboren in Den Haag
1984 afgestudeerd jurist, Rotterdam
1985 vervolgstudie Europees Recht, Florence
1985 advocaat en procureur, De Brauw
Blackstone Westbroek
1989 diverse functies, Royal Shell Group
2004 HR-directeur, TNT Groep
2006 directeur-generaal, ABN Amro
2008 oprichter en eigenaar Amstelbridge
2010 voorzitter college van bestuur, Erasmus
Universiteit Rotterdam
Pauline is gehuwd en heeft vier kinderen.
Leidden uw ouders onvergetelijke
levens?
“Ja. Over mijn vader gaat een roemrucht
verhaal de rondte. Toen hij al eskadercommandant
was, is hij een keer overboord
gesprongen. Zomaar, voor een ongeplande
oefening. Man overboord! Dat deed hij
terwijl al die schepen al aan het opstomen
waren, een heel eskader. Iemand uit zee
opvissen, dat doe je niet zo maar eventjes.
Dat zijn altijd geplande oefeningen. Maar
hij vond dat nonsens: rampen kun je niet
plannen. Dus als niemand eraan wil
geloven, zo dacht hij, dan geef ik zelf maar
het goede voorbeeld. Hij zei tegen zijn eerste
officier: ‘Let jij even op het schip, wil
je? Man overboord!’ En toen sprong-ie.
Die officier schrok zich een ongeluk…”
Zou u ooit zover gaan?
“Nee, nee, geen denken aan!”
Twijfelend: ‘En toch… De rebel zit ook in
mij. Aan de ene kant zoek ik altijd extreme
verantwoordelijkheid en discipline. En net
als mijn vader worden mij ook posities van
leiderschap gegund. Maar daarnaast ben
ik ook wel een tikje anarchistisch. Ik
probeer altijd mijn eigen stem te vinden.
En een tikkeltje af te wijken van de
verwachtingen.”
Kunt u een voorbeeld geven?
“Toen ik pas kort bij TNT werkte, moest ik
een presentatie geven aan de raad van
commissarissen over wat ik er had
aangetroffen als hr- directeur. Dat zou een
redelijk analytisch verhaal moeten zijn. En
ik dacht: daar zitten commissarissen niet
op te wachten, die horen liever het verhaal
achter de cijfers. Dus ik heb ze een powerpoint
gegeven met alleen maar foto’s.
Geen statistieken. Geen tabellen. En de
laatste foto was er een van een leeuw die
totaal op apegapen lag, met daaronder de
tekst: Any questions?”
U wilde ze wakker houden?
“Ik wilde ze prikkelen. Ceo Peter Bakker
zat bij die presentatie, maar ik had hem
die niet van tevoren laten inzien. En hij zei
achteraf: ‘het lukt alleen Pauline om met
zo’n presentatie weg te komen’.”
Bent u wel eens ergens niet mee
weg gekomen? Of op het matje geroepen,
zoals uw vader?
“Zo bont heb ik het nog nooit gemaakt.”
Gaat dat nog eens gebeuren?
“Nee. Zeker niet. Ik kleur uiteindelijk altijd
netjes tussen de lijntjes.”
Waarom ging u rechten studeren?
“Tot mijn 17e wilde ik concertpianiste
worden. Mijn realiteitszin verstoorde dat.
Toen kwam de vraag: wat dan? Nou, dan
dus maar rechten… Dat was negatieve selectie.
Dus als ik nu een lezing houd voor
eerstejaars over carrière keuzes, vertel ik
over mijn klassieke fouten: keuzes maken
uit eliminatie en niet uit visie. Ik ben een
schoolvoorbeeld van hoe het niet moet.”

Maar wel naar de RVSV?
“Ik liet me overhalen. In mijn introductieweek
sprak ik een jongen die RSC-lid was.
Die zei: ‘jij moet naar de RVSV’. Ik zei:
‘hoezo moet ik dat? Dat bepaal ik zelf wel.’
Toen vroeg die jongen mij: ‘wat moet ik
doen om jou wel zover te krijgen?’ Ik zei
hem dat als hij de hele week volgeplakt
met RVSV-stickers op zijn hoofd en T-shirt
zou rondlopen, ik het zou overwegen. Dat
deed-ie toen. En toen kon ik niet meer
terug.”
Beschouwt u uw keuze om in Rotterdam
te gaan studeren als een vlucht?
“Ja… Ik had er sterk behoefte aan om zelf
te kiezen. Autonomie is ontzettend
belangrijk voor mij.”
Nog steeds evenveel als in uw jeugd?
“Ja, maar anders: ik ben meer gaan geven
en nemen. En ik ben in mijn loopbaan de
relativiteit van dingen in gaan zien. Ik
denk vaker: in deze sloot ga ik niet mijn
einde zoeken. Pick your battles.”
Uw sollicitatiegesprek bij ABN-Amro leek
zo’n gevecht. Wat is daar precies tussen
u en Groenink voorgevallen?
“Wat hij precies zei, weet ik niet meer,
maar het was vooral een speels gesprek.
Heel corporaal. Groenink is een man die
iedereen uittest. En dus mij ook. Om een
voorbeeld te geven: in mijn eerste maand
was ik zo stom geweest te zeggen dat ik
net op dieet was. Dus toen we in Egmond
aan Zee in een zaal vol bankiers zaten,
brulde hij van de ene hoek naar de andere:
‘Hé, Pauline! Pas jij al in je bikini?’”
U bent dan niet beledigd?
“Integendeel! Die taal versta ik prima. En
dat spel speel ik voluit mee.”
Was het voor u na één gesprek duidelijk
dat u de functie kreeg?
‘In mij zit ook een
rebel. Ik probeer
altijd mijn eigen
stem te vinden. En
een tikkeltje af te
wijken van de
verwachtingen.’
“Officieel natuurlijk niet – er volgden
meerdere gesprekken met zijn collega’s.
Maar ik had na vijf minuten het gevoel dat
ik het ging worden. En hij volgens mij ook.
Hahaha!”
Uw schoonmoeder was de zus van Feyo
Sickinghe, voormalig Stork-bestuurder
en in de jaren 70 en 80 de spil van
zakelijk Nederland.
“Ja. Oom Feyo… Ik zat aan zijn voeten.
Het was heel leerzaam hem te kennen.”
Wat heeft u van hem geleerd?
“Een paar jaar voor zijn dood zei hij: ‘mijn
generatie ceo’s maakte zich meer zorgen
over de toekomst.’ Hij vond dat onze
generatie zich meer moest bekommeren
om wat in de wereld gebeurt. En dat we
de macht die we vanuit het bedrijfsleven
hebben, moeten aanwenden om maatschappelijke
issues aan te kaarten. Je moet
je een rol aanmeten. Noblesse oblige.”
U bent lid van D66. Heeft u ambities?
“Nee hoor. Ik ben gewoon betrokken lid.
management
En ik help de partij achter de schermen
met talentontwikkeling.”
Wat vindt u aantrekkelijk aan D66?
“Ik houd niet van flanken, van extremen.
En D66 is de partij van het enerzijds-
anderzijds. Dat vind ik aantrekkelijk. Ik
vind het fijn dat er mensen in de politiek
zijn die soms eens durven te zeggen dat ze
iets lastig vinden en dat ze daar nog eens
langer over willen nadenken.”
U weet dat als u een politieke ambitie
heeft, het wijs is die niet buiten een
verkiezingsjaar af te kondigen…
“Wacht even! Ik dacht dat dit een
authentiek gesprek zou gaan worden. Als
ik die ambitie had, dan was ik allang
politica geweest. Maar ik moet er niet aan
denken; als politica doe je het nooit goed.
Ik houd van nuances en van aardige
mensen die elkaar iets gunnen. Dat zijn
zaken waar je geen politiek succes mee
boekt. Ik hoef niet de hele dag allemaal
lauwerkransen omgehangen te krijgen,
maar ik vind het wel fijn als iemand eens
een keertje een compliment geeft.”
Wie bent u dankbaar?
“Ik weet niet wie ik dankbaar moet zijn,
want ik ben atheïst. Nee, dankbaar ben ik
voor de kansen die ik heb gehad. En ik
realiseer me dat ik ze ook heb gepakt, dat
het niet alleen zwaartekracht is geweest.
Mijn ouders hebben mij nooit een
strobreed in de weg gelegd. Ik heb
ongelooflijk veel geluk gehad, op goede
momenten mensen gevonden die iets in
mij zagen en me goede banen aanboden.”
Na een korte stilte: “En als je die kans dan
aangrijpt, en het loopt goed, dan ben je
een gelukkig mens.”
Eerder in deze serie: Ronald Gerritse (AFM),
Nick Jue (ING) en Ronald Brus (Crucell).
Zie mt.nl/naturenurture
49