Klik hier voor de volledige versie - MSD Animal Health

Intervet Belgium nv - Stallestraat 73, 1180 Brussel
Tel: +32 2 370 94 01 - Fax: +32 2 370 93 35 - www.msd-animal-health.com
PUB 2011 209

UDDEr HEalTH
DROOGZETTEN is meer dan stoppen met
melken en een willekeurige tube plaatsen.
Waarom koeien droogzetten?
Tijdens de droogstand krijgt het melkproducerend parenchym van het
uierweefsel de kans om te vernieuwen waardoor de koe opnieuw kan pieken
in melkproductie. Daarenboven kunnen subklinische uierinfecties langdurig
behandeld worden en krijgen de klauwen en ook de penswand de tijd
om te ‘herladen’. Soms wordt gesuggereerd dat kort of niet droogzetten
resulteert in minder metabole problemen en daardoor minder vruchtbaarheidsstoornissen.
Deze schijnbaar voordelige effecten zijn het gevolg van de
gedaalde melkproductie tengevolge van het niet kunnen hernieuwen van het
melkproducerend parenchym van het uierweefsel wanneer niet drooggezet
wordt. Wanneer men echter corrigeert voor de lagere melkproductie blijken
deze dieren GEEN betere vruchtbaarheid te hebben! Bovendien kan bij deze
werkwijze geen colostrum gewonnen worden wat het gezond opstarten van de
kalveren zeer sterk in het gedrang brengt.
Hoe koeien droogzetten?
Meestal worden koeien abrupt drooggezet en veelal gaat men terzelfdertijd het
voeder beperken. Op zich is dit een zeer praktische manier van droogzetten, die
steeds resulteert in een drastische daling van de melkproductie, maar meerdere
onderzoeken tonen aan dat een dergelijke wijze van droogzetten aanleiding geeft
tot een (sterk) verhoogd risico op klinische mastitis tijdens de droogstand. Idealiter
worden koeien progressief, over het verloop van een ganse week, droog gezet
waarbij initieel de koeien gedurende 4 dagen nog slechts 1 keer per dag gemolken
worden en daarna slechts 1 keer om de 2 dagen waarbij na 2 keer een droogzettube
wordt ingebracht. Op die manier dwingt men eveneens de melkproductie naar
omlaag echter zonder een verhoogd risico op uierontstekingen. De permanente
aanwezigheid van bepaalde melkbestanddelen in de uier bij deze progressieve
manier van droogzetten blijkt een sterke rem te zijn op de melkproductie en
resulteert in een drastische daling van de melkproductie, een hogere concentratie
van het antibacteriële lactoferrine in de uier bij droogzetten en een snellere
vorming van de keratineplug. Deze manier kan eventueel gecombineerd worden
met een voederrestrictie, maar de stress gepaard met deze voederrestrictie is
verantwoordelijk voor een verhoogd risico op uierontstekingen. De doelstelling
blijft om slechts droog te zetten wanneer koeien minder dan 10 ­ 15l/d
produceren omdat een hogere productie resulteert op meer risico op lekkage
(met verlies van het droogzetantibioticum), een moeilijkere vorming van de
keratineprop en een hogere belasting van het immuunsysteem om het grote
aanwezige melkvolume uit de melkklier te resorberen.
Hoe lang droogzetten: 60d
Uit studies blijkt dat een maximale melkproductie slechts bekomen wordt
in de volgende lactatie na een droogstandsduur van 60 dagen aangezien de
melkproducerende cellen voldoende tijd nodig hebben om te vernieuwen.
Zeker voor vaarzen blijkt die 60 dagen nodig te zijn. De minimale droogstandsduur
om niet teveel melkproductieverlies te hebben blijkt 40 dagen te
zijn. Aangezien koeien gemakkelijk 2w na de verwachte partusdatum kalven
wordt daarom best een droogstand van 40 dagen of 6 weken + 2 weken = 8
weken voorzien.
Keuze van een tube
Uit recente gegevens van MCC Vlaanderen blijkt duidelijk dat omgevingskiemen
(in tegenstelling tot koegebonden kiemen) onbetwistbaar de belangrijkste
verwekkers van uiergezondheidsproblemen geworden zijn. Streptococcus
uberis blijkt namelijk (naast Escherichia Coli) het meest voor te komen en veel
van deze geïsoleerde kiemen blijken ongevoelig te zijn aan meerdere courant
gebruikte droogzetters! Het bemonsteren van enkele hoog celgetalkoeien voor
droogzetten om de oorzakelijke kiem te kweken en het aanleggen van een
antibiogram om te weten welke antibiotica werkzaam zijn, is daarom op alle
melkveebedrijven verantwoord! Het spreekt voor zich dat de gebruikte tube de
ganse duur van de droogstand dient te beschermen.
Daarenboven kan, vooral wanneer veel koeien in de eerste 100 dagen na
kalven een uierontsteking ten gevolge van omgevingskiemen oplopen,
het gebruik van een inwendige speenafsluiter na het aanbrengen van de
droogzetter verantwoord zijn. Onderzoek toont namelijk aan dat meer
dan de helft van deze uierontstekingen hun oorsprong vinden tijdens de
droogstandperiode door het afwezig zijn van een keratinestop in meerdere
slotgaten.
Voeding en huisvesting tijdens de droogstand
Naast het toedienen van een voldoende lang werkzaam antibioticum, dient
tijdens de droogstand ook voldoende aandacht besteed te worden aan de
huisvesting en het comfort, de hygiëne en de voeding van de koeien. Een
ruime (9m 2 /koe) huisvesting (om beweging en gemakkelijk liggen en opstaan
mogelijk te maken) in contact met de lacterende koeien (om sociale stress
te vermijden) op een propere bedding (om het risicio op besmettingen met
omgevingskiemen te beperken) zijn absoluut noodzakelijk. Qua voeding is
een goed droogstandsrantsoen, bestaande uit een initeel ‘far­off’ rantsoen
[+7000 VEM, + 280 gr DVE; 15 ­ 18 kg mais en hooi ad lib], gevolgd door een
‘close­up’ rantsoen [+ 10000 VEM, + 500 gr DVE; 20­22 kg mais en voordroog
ad lib, ev 0,5 ­ 2 kg krachtvoer opbouwen], een absolute vereiste, waarbij men
kalfziekte probeert te vermijden aangezien dit de kans op uierontstekingen
(en andere problemen) verhoogt. Het verstrekken van droogstandmineralen
is hierbij onontbeerlijk.
referenties
Capuco AV, Akers RM en Smith JJ. Mammary growth in Holstein cows during the dry period: quantification of nucleic acids
and histology. 1997. Journal of Dairy Science: 80 (3), 477 – 487.
Kuhn MT, Hutchison JL en Norman HD. Effects of length of dry period on yields of milk fat and protein, fertility and milk
somatic cell score in the subsequent lactation of dairy cows. 2006. Journal of Dairy Research: 73, 154 – 162.
MCC activiteitenverslag 2009 en 2010
Sérieys F. Manipulation de l’involution de la glande mammaire. 2010. Proceedings des Journées Nationales GTV – Lille ;
1021 – 1030.