Luisterkring Klassieke muziek - De Panne

actieve
natuur
Luisterkring
Klassieke muziek

Muziekhistorische tijdlijn
~600 Gregoriaan
~850 – 1150 Middeleeuwen ontstaan meerstemmigheid
~1250-1300 Notre-Dameschool
Ars Antiqua Leoninus – Perotinus
~1300-1400 Ars Nova – In Italië Trecento
~1400-1500 Klassieke renaissance
~1500-1600 Hoog-renaissance
~1600-1750 Barok vroeg – hoog – laat
~1750-1800 Classicisme
~1850-1950 Romantiek vroeg – hoog – laat
~1870-begin 20e eeuw Impressionisme
~1900-~1950 Impressionisme
Expressionisme –
Neo-classicisme –
Jazz
~1950-nu Post-modernisme

Klassieke muziek!
Moeilijk ? Niets van.
Een steuntje in de rug om bepaalde stukken beter te leren kennen,
beter te begrijpen of misschien te analyseren. Dat is precies de bedoeling
van de luisterkring.
De lezingen gaan niets uit de weg en behandelen meesterwerken
vanaf het gregoriaans (~600) tot vandaag. Korte muzikale fragmenten
worden beluisterd, becommentarieerd en geplaatst op de tijdlijn
van de muziekgeschiedenis. Muzikale en biografische anekdotes
zijn er te over.
het blijft allemaal populair en toegankelijk voor de absolute leek.
Elke lezing bestaat uit 2x 50 minuten. Er is een koffiepauze waarin
ieder zijn mening kwijt kan, want niets is absoluut in de muzikale
wereld.
Iedere lezing bestaat uit een losse structuur met 1 of 2 hoofdthema’s.
Zo wordt de eerste reeks lezingen gewijd aan de 150e verjaardag
van de geboortedatum van operacomponist Pucini. Begin- en eindmuziekstuk
zijn een fragment uit één van zijn opera’s.
Veel luisterplezier.
François Verbeiren
Ism. dienst Sociale Zaken en Senioren.
meer info : t/ 058-42 97 65 - e/ kris.jonckheere@depanne.be
www.depanne.be/senioren.

Puccini / Turandot
Met de wereldberoemde aria “Nessum dorma” uit Puccini’s
opera “Turandot” herdenken wij de 150e verjaardag
van de geboorte van de componist. De aria is het laatste
wat de Itali-aanse meester geschreven heeft. Leerling Alfano
voltooide het werk.
Lfr: Nessun dorma
Bibref.: 32/Pavarotti verismo/BB4265
Schubert / De “Onvoltooide”
De hamvraag is de volgende: Waarom onvoltooid? De tweedelige partituur is jaren
blij-ven liggen terwijl een symfonie vooral bestond uit 4 delen. Een onvoltooid
antwoord op deze vraag, samen met een bespreking van het 2e deel.
Lfr: Andante
Bibref.: onder componistennaam
Strawinsky / Le sacre du printemps
Parijs 1913 – Heibel, geroep en hoongelach in de zaal. De critici waren niet
mals: “…een barbaarse vernietiging van alles waar de muziek voor staat…” De
luisteraar van vandaag staat perplex tegenover zoveel onbegrip.
Lfr: fragmenten uit het werk
Bibref.: onder de naam van de componist
Ravel / Bolero
Obsederend! Muziek voor een slangenbezweerder schreef een criticus. Kenmerken
van het stuk: aangehouden ritme, twee oostersgeïnspireerde melodieën
en boeiende instru-mentatie in een toenemende crescendo. Dit werk mag
eeuwig blijven duren.
Lfr: integraal
Bibref.: onder naam componist
Puccini / La Fanciulla del West
Een driestuiversromannetje rond het cow-boythema. Waarom moet dit werk het
afleggen tegen Bohème, Butterfly, Tosca en andere opera’s van de meester?
De vraag wordt be-antwoord door een ruime selectie uit het werk
Lfr: selectie uit werk
Bibref.: onder naam componist, onder zangers, onder opera

Wagner / Der fliegende Holländer
Een Hollandse zeekapitein vaart uit op paasmorgen en
haalt zich de eeuwige verdoemenis op het lijf. Eens om
de zeven jaar komt hij aan land. Enkel de onvoorwaardelijke
liefde van een vrouw kan hem verlossen van zijn
eeuwige zwerftochten over de oceanen.
Lfr: ouverture en zeemanskoor
Bibref.: 32/Wagner/BB 11.640
Concerti voor trompet /
Haydn en vader Mozart
De concerti op deze CD geven duidelijk aan waar het
genie Amadeus zijn scholing heeft gekregen.
Lfr: fragmenten uit de beide concerti.
Bibref.: 13/Haydn/BB 1447
La Tosca / Puccini
Ongeveer 1800. Rome is opnieuw in handen van de
pauselijke staat. Maar de geest van de Franse revolutie
blijft hangen. De jacht op republikein Cavaradossi is
open. Puccini’s drama ein-digt met de dood van de drie
protagonisten.
Lfr: Prélude, finale akte 1, prélude akte 2 en finale uit
integra-le plaatopname
Bibref.: 32/Puccini/BB 1433
De vlucht van de hommel /
Rimsky Korsakoff
Dit overbekende bravourestuk wordt opgevoerd zowel
op concerten als bij clowneske optredens. Componist
Rimsky Korsakoff is één van de grote Russen en leider
van het mach-tige hoopje.
Lfr: integraal
Bibref.: 00/ Rimsky Korsakoff/ BB9728

Symfonie nr. 6 / Tsjaikowsky
Deze “pathetische” is de meest bekende symfonie van de
wes-tersgezinde Tsjaikowsky.
Lfr: Andante con motto
Bibref.: 00/ Tsjaikowsky/BB1304
Italiaanse symfonie / Mendelssohn
Deze vroeg-romantische componist was een bereisd
man en dit is te merken in zijn muziek. Zijn reis naar Italië
komt in dit werk duidelijk naar voor.
Lfr: Andante con motto
Bibref.: 17/ Mendelssohn/ BB8901
Orgelsymfonie / Saint-Saëns
Orgelsymfonieën zijn een buitenbeentje in de muziekliteratuur.
Dit werk is vast repertoire. Macht en grootsheid
zijn vooral ken-merkend voor het laatste deel.
Lfr: Maestoso
Bibref.: 00/Saint-Saëns/BB9771
L’après-midi d’un faune / Debussy
Impressionist Debussy slaat nieuwe wegen in. De germanofiele
strekking in Frankrijk staat buiten spel.
Lfr: integraal
Bibref.: 17/Debussy/BB8906
Beethovens 6e symfonie
In deze pastorale is de natuur aanwezig in al zijn aspecten:
regen, wind, onweer in het derde deel. Maar na
regen komt zonneschijn. Pure landelijkheid in het laatste
deel.
Lfr: taferelen 3 en 4 / allegro en allegretto
Bibref.: 00/Beethoven/BB8507

La mer / Debussy
Impressionisme in zijn zuiverste vorm. De stemmingsbeelden
van wind en zee tegenover elkaar in scherp
contrast met het geweld van de romantici.
Lfr: Jeu de vagues en dialogue du vent et de la mer
Bibref.: 17/Debussy/BB8906
Selectie uit populaire Puccini-opera’s
Succes gegarandeerd met fragmenten uit Il Trittico, Manon
Lescaut, Bohème, Butterfly
Bibref.: o.a. 32/Pavarotti verismo/BB4265
Watermusic / Händel
Zomerfeest op de Theems. Grote sier in het bijzijn van
koning George I, maar dan wel in het jaar 1717. Belangrijk
detail: zowel de componist als de koning waren
Duitsers.
Lfr: voornaamste fragmenten uit integrale
Bibref.: 00/Händel/BB8559
De Toverfluit / Mozart
Reeds in de ouverture wordt duidelijk dat “Zauberflöte”
een vrijmetselaarsopera is met als thema de strijd tussen
goed en kwaad. De schitterende muziek en de psychologie
der perso-nages houden ons ruim twee uur bezig.
Lfr: voornaamste fragmenten uit integrale
Bibref.: 32/Mozart/BB1437
Strauss! OK! Maar welke
Strauss?
De naam zegt alles. Maar de vraag blijft: welke voornaam?
Is het vader of zoon Johann, Joseph, Eduard of
nog iemand anders? En wat met Richard Strauss?
Lfr: Walsen, polka’s, marsen…
Bibref.: 34/onder operette

Joseph Haydn / Militaire symfonie
Dit jaar wordt over gans de wereld de 200e verjaardag
her-dacht van het overlijden van Joseph Haydn (1732
– 1809). Samen met Mozart staat de man op de eretribune
van het classicisme.
Lfr: Militaire symfonie
Bibref.: 00/Haydn/BB8768
Rossini / ouverture La gazza Ladra
Een schoolvoorbeeld waarin “Signore crescendo” of “Signore
staccato” of “De zwaan van Pesaro” of “Il Tedesco”
zijn stijl etaleert. Rossini schrijft lichte muziek van de
bovenste plank.
Lfr: ouverture
Bibref.: 32/Rossini/BB1354
Ouverture Wilhelm Tell / Rossini
Het verhaal van deze legendarische Zwitser is overbekend.
Rossini neemt ons in deze ouverture mee naar het
landelijke Zwitserland waar het af en toe ook muzikaal
stormt en waar wilde achtervolgingen plaatsgrijpen
Lfr: ouverture integraal
Bibref.: 32/Rossini/BB1354
Grand-operascènes
Pompeuze taferelen en pompeuze muziek? Niet altijd!
Populair zeker! Prachtige muziek en de ensceneringen
vallen altijd in de smaak van het publiek.
Lfr: Aida: Gloria all’Egitto en kroningsscène uit Boris
Godounov
Bibref.: 32/Moussorgski/BB7326 en 32/Verdi/BB1435
Bach / Wachet auf, ruft uns die
Stimme en/of Weihnachtsoratorium
Bachs religieuze cantates vormen een hobby op zichzelf.
Hon-derden heeft hij er geschreven voor kerkuitvoeringen.
Lfr: integraal
Bibref.: 31/Bach/BB10206

Nuits d’été en 4 letzte Lieder
Woord en muziek vormen een volstrekte eenheid. De
twee cycli zijn even mooi maar er is een wereld van verschil
tus-sen het Duitse lied en de Franse “melodie”.
Lfr: liederen uit beide cycli
Bibref.: 30/Strauss/BB5687
Beethoven / Symfonie nr. 9
De moeder aller symfonieën wordt onderworpen aan
een minianalyse. Hieruit blijkt dat deze koorsymfonie
bepalend wordt voor alle romantische componisten. Ook
voor opera-componist Wagner…. en voor de Europese
gemeenschap
Lfr: integraal
Bibref.: 00/Beethoven/BB1344
Symfonische filmmuziek
Feitelijk is film opera zonder zang. De sound tracks
van de films worden dan ook gespeeld door een groot
symfonieor-kest. Filmmuziek is dan ook meestal mooi en
meeslepend. Denk maar aan de muziek uit “Once upon a
time in the West”, of “The Lord of the Rings” enz.
Lfr: muziek uit verschillende klassiekers
Bibref.: onder filmmuziek
The Messiah / Händel
Aan populariteit heeft het werk zeker geen gebrek. Het
“Alleluiah” kent iedereen, maar als het op bezinning aankomt
is het slotkoor toch mooier en ingetogener.
Lfr: 3 koren
Bibref.: 38/Händel/BB6915
Brückner / Symfonie nr. 4
Het scherzo uit Brückners “Romantische” is een wandeling
door Duitse wouden. Met hoorngeschal nog wel! Dit
frag-ment is een voorbeeld van beschrijvende muziek.
Lfr: Scherzo
Bibref.: 00/Brückner/BB7382

Over de piano
Eerst klavecimbel tokkelen, dan is er de piano forte en
dan onze romantische piano. Be-roemde pianoliteratuur
met of zonder orkest van Bach, over Mozart, Beethoven,
Chopin en Bartok. Deze laatste behandelde de piano als
slagwerk.
Lfr: fragmenten uit klavecimbelwerken, pianosolowerk,
pianoconcerti. Bibref.: onder componistennaam,
onder pianoconcerten, onder pianomuziek.
Die Schöpfung / Haydn
Het Genesisverhaal volgens Haydn. Het is een laat werk
van Haydn dat te situeren valt in de vroeg-romantiek.
Door zijn hoge leeftijd (1732-1809) overbrugt de componist
de roco-co, het classicisme en de vroeg-romantiek.
Dergelijke muzi-kale evolutie is weinigen gegeven.
Lfr: fragmenten uit integrale
Bibref.: 31/Haydn/ BB1724
Tristan und Isolde / Wagner
Het begrip “Unendliche Melodie” wordt uitgelegd in 2
fragmenten uit Wagners topwerk. Aartsmoeilijk is die
muziek. Na 66 repetities werd het werk als onuitvoerbaar
beschouwd.
Lfr: Prélude en Liefdesdood
Bibref.: 30/Strauss/BB5687
Mario Lanza
Geen toptenor, zelfs geen goed operazanger. De filmmedia
en de opnametechnieken maakten van hem een ster.
Een kleine hommage aan de man die velen kennen uit de
succesfilm ‘The great Caruso”.
Lfr: populaire songs e.a.
Bibref.: 30/Lanza/BB9542

Ontmoeting met Gustav Mahler
(1860-1911)
50 jaar terug was Mahler nog een nevenfiguur. Bijna
100 jaar na zijn dood is hij een ge-geerd componist bij
uitvoerders, dirigenten en publiek.
Lfr: 1e symfonie 3e deel / Des Knaben Wunderhorn
– Revelge
Bibref.: 00/Mahler/BB9103 en 30/Mahler/BB25628
Musical of opera?
Wie kent niet de song “Summertime” uit “Porgy and
Bess”. Maar een opera met zwarte solisten kon in de jaren
’30 in de Amerikaanse operahuizen niet. Zoveel jaren
later nu krijgt het werk internationale erkenning.
Lfr: fragmenten uit integrale
Bibref.: 32/Gershwin/BB8135
Het “Keizerkwartet” Haydn
Raad eens! Waarvan kennen wij de melodie uit het 2e
deel van dit meesterlijke strijkkwartet.
Lfr: Poco adagio
Bibref.: 27/Haydn/BB8890
Muziekmozaiek
Alle genres, alle stijlen, alle zangers komen aan bod. Helmut
Lotti en Rieu musiceren in klassiekers. Maria Callas
en de 3 tenoren zijn fenomenen. Musicalfragmenten en
filmmu-ziek maken het geheel verteerbaarder. Frank
Sinatra en Louis Mariano illustreren het ver-leden. Count
Basie, Duke Ellington en Ella Fitzgerald vertegenwoordigen
de jazz…