VOORLEZING VAN PAULUS's BRIEF AAN DE GALATEN,1531

INLEIDING TOT DE BRIEF AAN DE GALATEN
In de Naam van God hebben wij nog al eens weer ondernomen, de Brief van Paulus
aan de Galaten te ontvouwen. Niet omdat wij nieuwe of onbekende zaken willen
voortbrengen, daar door Gods genade nu de gehele Paulus voor ons bekend en
gemeen is; maar aangezien, zoals ik dikwijls waarschuw, dit grote en naderend
gevaar voorhanden is, dat de satan, met wegneming van de zuivere Leer des Geloofs,
weer in zal voeren leringen van eigen werken en menselijke overleveringen. Het is
dus hoogst nodig en nuttig, dat deze Geloofsleer in openbare en gedurige beoefening,
door lezen en horen, bewaard en levend gehouden wordt. En hoe nabij ook die Leer
gekend, en door en door geleerd wordt, toch is de satan onze vijand, ons altoos
omwandelende en ons zoekende te verslinden, niet dood. Daarenboven leeft ons
vlees ook nog. Voorts allerlei verzoekingen kwellen en drukken ons van alle kant.
Daarom kan deze Geloofsleer nooit genoeg behandeld en ingescherpt worden.
Wanneer die Leer vervalt en vernietigd wordt, vervalt en gaat tegelijk alle kennis
verloren. Doch deze Leer stand houdende, komt al het goede tegelijk ook weer voor
de dag. Dan bloeit de ware Godsvrucht en Godsdienst, de Ere Gods, een gegronde
kennis van alle toestanden en zaken. Opdat wij dus niet ijdel zouden zijn, zullen wij
daar weer beginnen, waar wij opgehouden waren. Volgens het gezegde: wanneer een
mens alles verricht zal hebben, moet hij weer van voren af aan beginnen.
Eerst moet voor alles gesproken worden van de voorname inhoud, waarover Paulus
in deze Brief handelt; welke daarin bestaat: Paulus heeft voor, onwrikbaar vast te
stellen, en te bevestigen die Leer des geloofs, genade en vergeving der zonden, of van
de Christelijke gerechtigheid, opdat wij een volkomen kennis en onderscheiding
zouden hebben tussen de gerechtigheid Christi en alle andere gerechtigheden.
Want de Gerechtigheid is van verschillende soort. De ene is Politiek of burgerlijk,
welke de keizer, de vorsten der wereld, wijsgeren en rechtsgeleerden behandelen. De
andere is ceremonieel, of plechtig, welke de menselijke Overleveringen leren. Bij
voorbeeld: bevelen van de Paus en dergelijke. Daarover handelen zonder gevaar de
huisvaders en leermeester, omdat zij aan die Gerechtigheid geen kracht toeschrijven,
om voor de zonden te voldoen, om God te verzoenen, en genade te verdienen. Maar
zij stellen die Ceremoniën voor, als alleen maar noodzakelijk tot beoefening der
zeden en zekere onderhouding. Behalve deze is er nog een andere Gerechtigheid der
wet of der Tien Geboden, welke Mozes leert; daarvan doen ook wij onderrichting na
de Leer des geloofs.
Boven en behalve alle deze, is er nog een Geloofs- of Christelijke Gerechtigheid,
welke met grote oplettendheid moet onderscheiden worden van de andere, hierboven
gemeld. Want die voornoemde zijn aan deze geheel tegengesteld, zo, omdat zij
voortkomen uit de wetten der keizers, overleveringen van de Paus, en de Geboden
Gods, alsook dewijl zij met onze eigen werken gemeenschap hebben, en door ons
kunnen verricht worden, hetzij uit de zuivere natuurstaat, hetzij door de gave Gods.
Maar deze aller voortreffelijkste Gerechtigheid des Geloofs, welke God ons door
Christus zonder de werken toerekent, is noch burgerlijk, noch plechtig, noch de
gerechtigheid van Gods wet; heeft ook gans geen plaats in onze eigen werken, maar
is geheel onderscheiden, dwz.: zij is te enenmale een lijdelijke Gerechtigheid. Want
hierin werken wij niets, of geven aan God niets wederom. Doch wij ontvangen
alleenlijk, en laten een ander in ons werkende, nl. God.