I_magazineI - De Detector Amateur

_magazineI I N H o u D • •
Detector Magazine is een verenigingsblad
van ''De Detector Amateur" en
verschijnt elke 2 maanden.
z
o U-
O
Redactieadres:
De Detector Amateur
Hanebalken 153
9205 CL Drachten
Tel 05120-30403
Fax 05120-30403(7)
Advertenties:
Tarieven op aanvraag bij de redactie.
Het bestuur behoudt zich het recht
voor advertenties zonder opgave
van redenen te weigeren.
Redactie:
CB. Leenheer (hoofdredacteur)
N Leenheer
R. de Heer
A. Folkerts
D. Eekhof
Adviseurs en
medewerkers redactie:
j. van Bergen
HEI van Beuningen
RI Bos
D. Dijs
B. Dubbe
Dhr. KPI Faber
C van Hengel
G. Henzen
M.A. Holtman
Dr. Ir. G.M.M. Houben
K Kerkvliet
W Kuypers
F Lodewijk (fotografie)
Vormgeving en layout:
A.M. W Leenheer
N Leenheer
Druk:
Necumdruk, Drachten
© Copyright:
Niets uit deze uitgave mag
worden verveelvuldigd enlofopenbaar
.J gemaakt door middel van druk,
Ofotografie, microfilm ofop welke wijze
dan ook, zonder voorafgaande,
schriftelijke toestemming van de
U red4etie.
Losse nummers f 9,-
VAN HET BESTUUR
VAN DE REDACTIE
SIGNAAL
VARUSSLAG
DE BANDIDO NADER BEKEKEN
INTERVIEW DICK EEKHOf
REKENPENNINGEN
SLEUTELS
LOODKOPGEWICHTEN
Kopij en advertenties voor het volgende nummer dienen
4 oktober a.s. binnen te zijn.
Bestuur
Voorzitter:
Vice-voorzitter:
Secretaris:
L Haak
T. Kolkman
GJ. Willemsen
Penningmeester: W. Woudstra
I e Bestuurslid: D. Eekhof
Hoofdredacteur: C.B. Leenheer
Zetveld 12
Rembrandtstraat 23
Olieslagweg 136
Melkemastate 16
Pealskar 47
Hanebalken 153
9102 LM Drachten
7391 BB Twello
7521 JG Enschede
8925 AP Leeuwarden
850 I TL Joure
9205 CL Drachten
2
3
5
6
13
19
23
27
31
Tel. 05120-22804
Tel. 05712-72837
Tel. 053-303070
Fax 053-353948
Tel. 058-661818
Tel. 05138-16670
Tel. 05120-30403
Fax 05120-30403
Lidmaatschap
Het lidmaatschap van deze vereniging loopt altijd per kalenderjaar en wordt zonder opzegging altijd
stilzwijgend verlengd met een jaar. Degenen die in de loop van het jaar toetreden, ontvangen alle
reeds eerder verschenen nummers van het lopende jaar. Opzegging dient uiterlijk op I augustus
schriftelijk binnen te zijn. De contributie per lid bedraagt f 45,- per jaar. Voor gezinsleden geldt een
aantrekkelijke korting.
Giro: 1675000, Bank: ING nr. 67.80.04.900, t.n.v. De Detector Amateur, Leeuwarden.
België: Credit Lyonnais Bank. Antwerpen, nr. 610-0308200-25, t.n.v. De Detector
Amateur.
Ledenadministratie: Wim Woudstra, Melkemastate 16,8925 AP Leeuwarden,
058-661818
I_magazineI

VAKANTIE
WEER
VOORBIJ
Helaas de vakantie is
weer voorbij, maar er
staat weer een nieuw
zoekseizoen voor de
boeg.
U bent in de zomermaanden
ongetwijfeld een
heleboel akkers voorbijgereden,
mer de gedachre,
ah daar kan ik in de herfsr
en winter eens mooi zoeken.
Misschien ligt u nu al
's nachts te dromen van
zilveren munten, fibula's en
andere mooie vondsten.
Het bestuur is na de
vakantie al weer volop bezig
de komende zoekdag in
Brabanr re organiseren.
Een schirrerend zoekterrein,
waar de afgelopen jaren hele
mooie vondsten zijn gedaan.
Ook in het nieuwe seizoen
gaan we onze vereniging
weer overal promoten en
zullen proberen op die
manier een stuk erkenning
te krijgen bij de officiële
archeologie. U kunt daar
ook mee helpen, door zoveel
mogelijk leden op re geven,
en zoveel mogelijk vondsten
aan te melden bij de officiële
instanties. Vergeet niet te
vermelden dat u lid bent van
de Derector Amareur.
Laat zien dar wij serieus
bezig zijn met een srukje
archeologie en niet een
stelletje loslopende schatgravers
zijn. Als we hier
allemaal ons best voor doen,
kunnen ze op een gegeven
moment niet Ineer om ons
heen.
Ook de laatste maanden
kwamen er weer enkele
leuke brieven van leden
binnen, die enthousiast zijn
over de vereniging, her
magazine en de zoekdagen.
Zo'n stukje waardering doer
je uiteraard heel goed en
geeft je en stimulans om er
weer tegenaan te gaan.
In her nieuwe magazine
staan m.i. weer een aantal
goede artikelen, waaronder
"de gebruikerservaring van
de Bandida" 'an
Wil Kuipers.
Een artikel waarin hij naast
de ervaringen met de
Bandido ook een heleboel
tips en wetenswaardigheden
beschrijft, die belangrijk zijn
voor de meeste beginnende
en ervaren zoekers.
Ondanks dar we ons besr
doen een zo goed mogelijk
magazine te maken, zulr u
misschien wel eens denken,
nou dit hoeft voor mij nier
zo nodig, ik heb liever dat ze
eens schrijven over ....
Laat ons dat dan weten,
want het magazine is van en
voor de leden.
Als u mooie of leuke
vondsren heefr gedaan, of u
heeft een leuke collectie, laat
dan ook een ander
meegenieten door een
\ erhaaltje te schrijven.
Nu zullen er mensen zijn die
zeggen, ja maar ik kan geen
verhaal schrijven, of ik ga
liever zoeken of laat een
ander dar maar doen.
Willen we elke 2 maanden
het Detector Magazine in de
a_magazineI
bus krijgen dan hebben we
toch heel wat kopij nodig,
ook van ll.
We hopen in het najaar
een verzamelband uit te
geven, waarin u de nummers
van de afgelopen 2 jaar kunt
bewaren, zodar u dan een
mooi naslagwerk heefr.
Rest mij u veel leesplezier
en een goed zoekseizoen toe
te wensen, en tot ziens op de
zoekdag.
Kees Leenheer
ps. U hoeft niet allemaal
regel ijk te schrijven,
maar afgesproken ?
•
DETECTOR MAGAZINE
. JAARGANG 1992
Van de vorig jaar verschenen nummers van Detector
Magazine is nr. 3 helaas uitverkocht. Naar aanleiding van de
vraag zal besloten worden of het herdrukt zal worden.
Nummers I, 2, 4, 5 en 6 zijn voorlopig nog voorradig.
U kunt deze nummers bestellen door overmaking van f 50,=
(ind. porto-kosten) op girorekening 1675000 of ING bankrekening
678004900 t.a.v. De Detector Amateur onder
vermelding van "jaargang 1992".
Losse exemplaar kunt u bestellen door f 10,= per stuk (ind.
portokosten) over te maken op één van de bovenstaande
rekeningen.

Aanvallen !!
Het staat weer te gebeuren, Okselfris staan we
weer klaar om de grote aanval te openen. Nu al wordt
met argusogen het "gele gevaar" bekeken. Zijn ze nu
nog niet rijp?
De scheppen, worden geslepen en de electronica
getest. Oude ,kaarten komen op tafel, de bijbel van
Gesink wordt opengeslagen, luchtfoto's bekeken. Tot
diep in de nacht (die toch al te lang duurt) worden de
"snode" plannen gesmeed. Als een ander "het" kan
vinden, dan.... !! Met trillende vingers wordt "HIJ" op
tafel gelegd. Het heilige ritueel kan plaats vinden; het
batterijcompartiment wordt open gemaakt en
voorzichtig worden de accu's liefdevol aangesloten.
Le moment suprème, een adembenemende "klik" en
plotseling worden onze oren door zachte tonen
overweldigd: "It's alive".
Enige minuten zitten wij sprakeloos en diep onder
de indruk van deze wonderschone tonen te genieten.
Liefdevol aanschouwen we dit wonder van techniek en
koesteren het moment
Dan, als de bliksem bij heldere hemel verandert de
sfeer. Driftig wordt "HIJ" boven de vloer heen en weer
geschud en gezwaaid, pr otesterende tonen
producerend. Allerlei ondefinieerbare voorwerpen
schieten als kometen over zijn hoofd heen, na lang stil
geweest te zijn is het even moeilijk weer op gang te
komen.
Koptelefoons, scheppen, laarzen en regenjas staan
klaar voor de start Het jachtseizoen is weer open. Ik
wens alle detector amateurs een goede "vangst" maar
houdt de regels een beetje in acht
(de columnist is bekend bij de redactie)
a_magazineI

...
Bronzen sluiting van een lichaamspantser
afgespeeld.
Tussen 1987 en 1993 zijn in het
gebied 290 vondsten van ijzer,
brons en edelInetaal zowel als glas
gedaan. Naast de 160 denari, wordt
één aureus gevonden, 66 bronzen
Inunten, een oorspronkelijk nlet
zilverblik bedekt ijzeren
gezichtsmasker, een ijzeren dolobra
(zowel bijl als hakwerktuig), een
verzilverd chirurgisch instrunlent
(knochenheber), onderdelen van
pantsers, fibulae, rieInbeslag, een
lansspits en een lansschoen van
ijzeren paardebeslag.
Veel voorwerpen zijn zonder twijfel
als militaire uitrustingsonderdelen
te besteInpelen. Alle Inunten en
voorwerpen zijn te dateren
voor 9 v. Chr.
THEORIEVORMING OVER
DE SLAG
De Kalkrieser-N iewedder Senke ligt
16 knl noordoostelijk van
Osnabrück in het overgangsgebied
tussen het westelijke Weserbergland
en de Noordduitse laagvlakte. Hier
ligt, zandloper-vormig van oost naar
weSt, een soort pas van 6 km lengte,
ingeklemt tussen berg en Inoeras.
De pas is in het n1Îdden 1 km breed
en aan de uiteinden ongeveer 2,5
km.
De pas fungeerde waarschijnlijk al
in de oudheid als verkeersroute en
was op twee plaatsen begaanbaar,
n.l. aan de noord- en aan de
zuidzijde. Dat de zuidelijke route
werd genomen in plaats van de
beter begaanbare noordelijke route
hangt waarschijnlijk SaInen met de
aanmarsroute van de Romeinse
eenheden.
Opgravingen hebben aangetoond,
dat de Germanen op een engte in
de pas, waar een bergtong en een
moerasuirloper de doorgang nauwer
maken, een wegbegeleidende
graszodennlullf hebben aangelegd,
van waar men de voorbijtrekkende
Romeinse troepen kon aanvallen.
De meeste vondsten werden gedaan
onder de resten van de graszodenmuur.
Dit wijst erop, dat de
muur al tijdens de strijd danig in
verval raakte. Men kan namelijk
gevoeglijk aannelnen, dat het slagveld
door de Gennanen grondig is
geplunderd en dat alleen de voor
het oog onzichtbare restanten
bleven liggen.
TENTOONSTELLING
De Duitsers hebben er een mooie
tentoonstelling van gemaakt, die in
april en mei van dit jaar te zien was
in het 'Culturgeschichtliches
----------------------------------
bespaard door de jaloerse Tiberius, hij riep de
populaire Germanicus in 17 n. Chr naar Rome terug.
Via Piso probeerde hij Germanicus in discrediet te
brengen om zijn populariteit te ondermijnen.
Toen Germanicus in 19 n. Chr. plotseling aan een ziekte
overleed, werd Piso ervan verdacht hem vergiftigd te
hebben. De verontwaardiging over de dood van
Germanicus was zo groot, dat Tiberius zich genoodzaakt
zag Piso door de senaat te laten ondervragen.
Zo ver kwam het echter niet, Piso werd dood
aangetroffen, met zijn zwaard aan zijn zij, ogenschijnlijk
zelfmoord. Maar algemeen werd geloofd, dat Tiberius
hem het zwijgen had laten opleggen.
In die tussentijd wist Arminius, zonder te weten dat hij
I_magazineI
door de jaloerse Tiberius gered was, zich te herstellen
en verkreeg hij absolute macht over alle stammen. Zijn
verwanten zinde dit echter niet en hij werd in 19 n.
Chr. hij was toen zesendertig, vermoord, hetzelfde jaar
waarin ook Germanicus stierf. Zijn stammenbond
omvatte toen niet alleen de strijders van het eerste uur,
de Cherusken, de Bructeri, de Marsi en de Angrivarii,
maar ook de Chatten, de Semnonen en de
Longobarden.•

TESORO
Tesoro is de laatste jaren een
bekende naam geworden in de
detectorwereld. Het nlerk verscheen
in de jaren tachtig aan het
detectorfirmament. Een van de
detectoren waar ze erg bekend lnee
zijn geworden is de Golden Sabre.
Een detector, die opzien baarde lnet
een heel goede slow-motion
discriminator en een goed werkende
notch (peilfilter). Een kenmerk van
Tesoro is een hang naar eenvoud en
warsheid van allerlei overtollige
toeters en bellen aan de detector.
Tesoro biedt de gebruiker een ruÏlne
keus in allerlei soorten en maten
zoekspoelen.
ELDORADO
Eind jaren tachtig kwam de
Eldorado op de markt. Een detector
speciaal gemaakt voor de "relic-
DE TESORO BANDIDO
NADER BEKEKEN
Een gebruikerstest is niet
meer dan de ervaring van één
gebruiker. Bekijk en gebruik,
indien mogelijk,
zoveel mogelijk detectors
voordat u tot aankoop van
een detector overgaat.
Denk goed na (en wees reëel)
over de plaatsen waar u
hoofdzakelijk wilt gaan
zoeken en de zaken, die u zou
willen vinden.
hunter", zoals onze Amerikaanse
collegàs dat zo mooi kunnen
zeggen. De Eldorado is uitstekend
bruikbaar voor het zoeken naar
oude voorwerpen in
gemineraliseerde en/of zwaar
vervuilde grond.
In feite was de detector gebouwd
voor de Amerikaanse luarkt voor de
zoekers naar voorwerpen uit de tijd
lIJ_magazine I
van de burgeroorlog. Het bleek, dat
de Eldorado in ons kikkerlandje
ook uitstekend voldeed.
Bij akkerzoekers en liefhebbers van
stadspuin was de Eldorado erg
populair. Voor het zoeken van
nloderne mwlten en sieraden op
stranden en andere recente
recreatieplaarsen was deze detector
minder ideaal. Er zat geen notch op
om de rrekringen uit te schakelen.
Er zat ook geen lueter op voor
identificatie van het voorwerp.
Wie aan een detector lnet een notch
en/ofeen i.d. meter geen behoefte
heeft vanwege zijn interesse in
oudere voorwerpen bespaart
zichzelf:
* geld ;dit kan zo'n f 400,- tot
f 800,- schelen,
* gewicht; de detector is lichter en
je weet uit de praktijk, dat elk
grammetje gaat wegen na

verloop van tijd.
* batterijen.
De Eldorado was (en is nog steeds!)
een goed instrument.
BANDIDO
Sinds enige jaren is de Bandido op
de markt gekomen als opvolger van
de Eldorado. Ook deze detector was
bedoeld voor het zoeken van
"relies". Dat betekent niet
dat de detector
niet geschikt is
voor stranden en
recreatieterreinen,
maar als dat 111ijn
liefhebberij zou zijn,
dan zou ik de
Bandido niet kopen.
Ook de Bandido is
duidelijk ontwikkeld voor het
opsporen van oude voorwerpen.
In Nederland vooral geschikt voor
het opsporen van oude voorwerpen
op akkers, weilanden, in stadsafval
en langs (industriële) kanalen en
rivieren. Een detector voor
«specialisten". Bij het uitkomen van
de Bandido was ik aanvankelijk wat
sceptisch. Wat kon er verbeterd
worden aan de Eldorado? Nu ik er
weer wat jaartjes 111ee werk, zijn er
toch belangrijke verbeteringen te
merken.
GEWICHT EN OMVANG
In de allereerste plaats wil ik het
gewicht noemen. Je hoeft natuurlijk
geen jaar n1et de Bandido te werken
om dat te merken. Het gewicht en
de omvang zijn beduidend luinder
geworden. Voor het eerst doet het
zelfs wat iel aan. (Net ofje 111et een
kinderdetector loopt.) Echter, wie
merkt dat je ook met een een 10
1/2 inch spoel gewoon uren lang
kunt zoeken zonder stramme armen
te krijgen, vergeet al heel gauw dat
kinderachtige gevoel en dan slaat
dat gevoel zelfs om in bewondering
voor dat lichte krachtpatsertje.
Toegegeven, al ziet hij er netjes uit,
het is geen instrument, dat enorme
indruk maakt bij een
buitenstaander. Dan moet je zo'n
electronische kast ter grootte van
een schoenendoos kopen, boordevol
knoppen en uitbouwen voor grote
gekleurde meters en digitale
beeldschermen. Maar wie aan het
zoeken is, loopt niet
rond om indruk op anderen te
nlaken, maar 0111 ontspannen en
lang te kunnen zoeken. En dat is
precies wat je 'met deze Bandido
kunt. Wie de detector binnen 2
minuten omtovert (verlengd snoer
aan de spoel en riemklem is
standaard) in een heupmodel weet
helemaal niet meer hoe hij het
heeft, zo ongelooflijk licht is dit
instrument dan. De snoeren van de
spoelen zijn lang genoeg. Wie nog
een spoel heeft met een kort snoer
kan heel eenvoudig met een, bij de
dealers verkrijgbaar, verlengsnoer
werken. Persoonlijk vind ik de
Bandido zo licht, dat ik met spoelen
t/m 8 1/2 inch (en zelfs ook vaak de
10 1/2 inch concentrische) de
detector zelden of nooit ombouw
tot heupmodel.
GEVOELIGHEID
De gevoeligheid is uitstekend,
alhoewel een heel groot verschil met
de Eldorado niet merkbaar is.
Maar deze was al bijzonder
gevoelig. Niet alleen bij een demonstratie
in de lucht, maar vooral in
de concrete praktijk! Wel is de
I_magazineI
Bandido meer opgevoerd. Als de
sensitivity (gevoeligheidsknop)
boven de 8 à 9 komt, zijn op
somn1ige terreinen krikjes, krakjes,
hoestjes, kuchjes, proesten, ploppen
en andere onregelmatige
storingsgeluiden hoorbaar.
Echter op sommige plaatsen blijft
de detector, in zijn
hoogste
gevoeligheid,
muisstil. Zo stil,
dat je soms even
de oude truc
moet toepassen
en een munt
voor de schijf
moet gooien.
Of dat je, door de
detector even uit en weer
aan te zetten, moet luisteren of de
batterijen nog wel goed zijn.
Als je de gevoeligheid iets
terugdraait, hoef je niet bang te zijn
om veel diepteverlies te krijgen.
De Bandido is naluelijk uitgerust
met een schakeling, die maakt dat
diepteverlies pas optreedt als je
terugdraait naar de lage nummers.
Hoe lager je komt in de
nun1mering, des te sneller zal de
gevoeligheid teruggaan. M.a.w.
terugdraaien tot bijvoorbeeld stand
5 geeft maar een diepteverlies van
10 %. Stand 4 geeft een
diepteverlies van zo'n 20 %, stand 3
een verlies van zo'n 40 % en stand 2
geeft een diepteverlies van 80 %.
Deze zogenaamde non-lineaire
schaal heeft het voordeel, dat je heel
precies de juiste gevoeligheid kunt
instellen, zonder gelijk veel
dieptebereik te verliezen. Je hoeft
dus niet zenuwachtig te worden om
in stand 6 te zoeken, als dat nodig
mocht zijn, je hebt dan nog plent)'
dieptebereik tot je beschikking.
GRONDINSTELLING
De grondinstelling van de Bandido
geschiedt (evenals de Eldorado) met
een lOslagen potmeter. Deze knop

goede en geaccepteerde zaak, voor
mij mag het "ietsje minder" zijn.
ALLE-METALEN STAND
De behoefte om lager dan de
basisinstelling te discrimineren
komt gelukkig niet zo vaak voor.
Bij de Bandido moet je dan in de
alle-metalen stand zoeken en op je
gehoor afgaan. Dat kan overigens
goed met de Bandido, hij spreekt
een eigen taal. Zachte egale
geluiden zijn altijd interessant.
Dubbele (blip blip) geluiden
duiden veelal op cokes en spijkers.
Een "wijd" signaal duidt op een
ijzeren voorwerp.
MET DE BANDIDO
OPSTAP
AKKERS
Op de akkers is het plezierig zoeken
met de Bandido. Grote wide-scan
spoel eronder, elektronisch huis op
de heup en lekker ontspannen
zoeken. In de alle-metalen stand
zoeken en de troep discrimineren
door de wipschakelaar even op de
discriminatiestand te zettel1.
Voordat je overschakelt, eerst even
proberen ofje aan het signaal kunt
horen wat het is: ijzer of niet-ijzer
en hoe diep het zit. Heel leuk (en
leerzaam) om zo bezig te zijn. Ofje
zoekt gewoon muisstil in de
discriIninatie. Deze staat natuurlijk
op 0, dan discrimineert hij al
genoeg. En de gevoeligheid
natuurlijk op 10, tenzij de akker erg
vervuild is, dan zet je henl terug.
Wel is het, als je alleen in de
discriminatie stand zoekt, belangrijk
om de volumeknop voor de allemetalen
stand, die aan de andere
kant van het kastje zit, helemaal
omhoog te draaien. De Bandido
geeft dan vooral de diepere signalen
veel luider en helderder weer!
Dit trucje werkt ook bij andere
detectors.
Echter, wie telkens schakelt van
discriminatie naar alle-Illetalen
stand en weer terug, moet de
basistoon op de alle-nletalen stand
maar niet te hoog zetten. Dat geloei
in je oren is niks. Zorg wel altijd
voor een duidelijk hoorbare
basistoon in de alle-nletalen stand.
Anders verlies je diepte in de
discriminatie.
RIVIEREN
Als voorbeeld voor het zoeken lnet
de Bandido langs de rivier, een
verslagje van een middag in het
voorjaar. Toen probeerde ik een
nieuw plaatsje langs de rivier.
Hoewel, nieuw? Ik was er in de
beginjaren tachtig al eens wezen
zoeken. Nu, met een Bandido (en
een aantal verschillende
zoekspoelen) benader je zo'n plekje
toch heel anders. Veel meer bewust
van de mogelijkheden van de
detector. Toen pakte je gewoon de
detector met standaal'dspoel (je had
immers geen andere) en je begon te
zoeken. Er lagen indertijd enkele
ROllleinse dakpanfragmenten en
scherfjes. Verder weinig
spectaculaire vondsten. Op de
plaats aangekomen, werd mijn
aandacht getrokken door een vlak
stuk grond van een vijftien bij
twintig meter, dat net boven de
waterspiegel uitkwam. Behalve als
er boten langs kwal1len, dan moest
ik, vanwege de hoge golven, het
letterlijk en figuurlijk hogerop
zoeken. Vervelend was ook, dat de
strepen, die ik met mijn schep trok,
om mijn zoekbaantjes van ca 1
meter breed af te tekenen, telkens
weggespoeld werden door deze
golven. Er lag veel puin en
verscheidene concentraties van
grote ijzerhoudende basaltblokken.
Rondom deze keien lag wat grind,
maal' over het algemeen lag er
vooral veel zand. Ik stelde de
detector in op de gevoeligste stand
(sensiriviry stand 10). De keuze van
de spoel viel op een 7 inch wide-
I_magazineI
scan. Dir vanwege de vele
ijzerhoudende basaltblokken, waar
omheen zich veel grind verzameld
had en die ik zo dicht lnogelijk
wilde benaderen en ook vanwege de
mineraalhoudende grond.
Dit laatste viel wel mee, ik had er
net zo goed een 7 inch
concentrische spoel onder kunnen
zetten. Die zijn op nat zand net iets
stabieler. De discriminatie zette ik
op°OITI mee te beginnen.
De gevoeligheid moest ik al bezig
zijnde, vanwege te veel gesputter,
terugdraaien naar 7 à 8.
Na enkele banen gelopen te
hebben, begonnen zich vooral op
één plaats signalen te melden.
Op een oppervlakte van enkele
vierkante meters kwamen de stukjes
(vis)lood, bronzen granaatscherfjes,
knoopjes en andere non-iron
voorwerpen omhoog. Maal' ook
ijzeren plaatjes, die zich nauwelijks
laten discrimineren, dienden zich
aan en die moet je maar gewoon
opgraven. Op zich was er aan deze
"hot spot" niets bijzonders te zien.
Zomaar een stukje zand met enkele
kleine kiezeltjes. Niets wees erop,
da t hier voorwerpen in een
concentratie bij elkaar lagen.
De beloning voor het geduldig
uitpluizen van de concentratie was
de vondst op ca 12 cm diepte van
een fraaie Romeinse fibula.
De Bandido gaf een duidelijk
positiefsignaal. Weer even later gaf
de Bandido een dijk van een
signaal. Je kent het wel: het geluid
van een net onder de oppervlakte

INTERVIEW DICK EEKHOF
Ons bestuurslid Dick Eekhof
(40 jaar) laat dagelijks zijn
detector uit, zoals een ander
de hond en omdat hij een
determinatieboekje heeft
samengesteld van zijn
vondsten heeft redactielid
Albert Folkerts een gesprekje
met hem.
Vrijwel dagelijk is Dick Eekhof Inet
zijn detector op pad. En bijna altijd
komt hij met iets van zijn gading
thuis: geldstukken, antieke
pijpekoppen, sieraden, hoefijzers,
fietsplaatjes. In een tiental jaren
heeft hij een unieke verzameling
weten op te bouwen.
Een verzameling die hij ook nog
een ui tInuntend gedoctunenteerd
heeft inclusieffoto's.
Dick: "Het is een ontspannende
hobby en het grote voordeel is dat
je veel in de natuur bent. Een ander
A. Folkerts
neemt zijn hond mee en ik heb
altijd mijn detector bij me, het is
wat dat betreft net een hond", grapt
hij. Ruim tien jaar geleden stortte
de Jouster onderhouds111aIl zich op
deze hobby. Hij had begin jaren
tachtig net een periode achter de
rug, die niet al te prettige
I_magazineI
herinneringen oproept. In 1979
ontdekten artsen, dat de ziekte van
I-Iodgekin zich bij heIn openbaarde,
een leukemie-achtige kwaal, die
voor Dick 96 onderzoeken, 120
bestralingen en 2 operaties
opleverde. Dick stond nog tot 1990
onder medische controle hiervoor.
Hij was er echter niet de man naar
Oln bij de pakken neer te zitten, hij
zat toen wel in de WAO, maar
stortte zich van het begin af aan op
allerlei hobby's. Hij zit nog inuner
op twee koren, de Cantorij van de
Hervormde Kerk uit Joure en het
mannenkoor Cantate Cum Caudio
uit dezelfde plaats en hij beoefent
sporten die variëren van kanovaren
muntgewichten

Een aantal horlogesleuteitjes
via vissen rot badminton en de rest
van de tijd komt hij door met
tekenen, boetseren, borduren,
porrenbakken, suikerzakjes en
postzegels verzalllelen en glas
graveren. Hij is bestuurslid van de
bouwbond FNV en van onze eigen
Detecror Amateur vereniging.
Dat hij nog tijd over houdt om te
zoeken vraag je je dan af: want
overdag werkt hij toch ook nog
gewoon als technisch onderhouds
medewerker bij een
scholengemeenschap in
Heerenveen.
Via een kennis raakte Dick verslaafd
aan het opsporen van metalen
voorwerpen met een detecror.
Hij kocht al gauw een goedkoop
exemplaar (Micronta Ol) en
naderhand het betere werk,
Een zwaardschedebeschermer
overigens net zoals vele van onze
leden beginnen. "Mijn tweede
detector was een C-Scope TR 440
met drie knoppen er op", herinnen
hij zich. Daalïla een C-Scope VLF­
TR 990B en de laatste jaren
gebruikte hij een Garrerr ADS 2.
"Ik loop altijd met de neus naar de
grond en bracht in 1983 al een
groepje zoekers bij elkaar onder de
naam 'Elecrronic Field Researchers'.
Een naam die later zeer tegen zijn
zin werd overgenomen door de
'Coinhunters', maar dat ever ter
zijde. Janual-i vorig jaar hoorde hij
van het initiatief om de 'Detecror
Amateur' op te richten en werd hij
zelf actief bestuurslid. We kennen
henl al Vall een aantal publicaties in
ons blad, met nalne van de
'Vraagbaak'.
"Door de vele vondsten die ik in de
loop der jaren gedaan heb, is veelal
een afbeelding van het gevondene al
voldoende voor mij om iers op
naam te brengen. Heel vaak zie ik
dezelfde voorwerpjes terug,
aanleiding om mijn faro's te gaan
ordenen om er een boekje van re
Een loodje

maken." Naast de uitgave van Gert
Geesink is dit het tweede boekje in
de Nederlandse taal ooit verschenen
over detectorvondsten. Ik ben geen
Neerlandicus lnaar vind de
woordspeling 'Dete(cto)nllinatie'
toch wel leuk gevonden. Het boekje
is bedoeld voor de beginnende
zoeker, maar het gaf mij toch ook
weer inspiratie om de bak 'oud
roest' in de schuur maar weer eens
door te spitten. Munten heeft Dick
bewust buiten beschouwing gelaten,
omdat er al uitstekende
determinatieboeken voor op de
markt verkrijgbaar zijn. Hij heeft
174 faro's geordend naar 99
onderwerpen en beschreven op het
handbare fonnaat van die boekjes
met oude ansichten. Voor de één
zullen de foto's een blik van
herkenning betekenen en de ander
wil er nog meer over weten. Wat
dat betreft staat Dick open voor
vragen en uiteraard ook voor
aanvullende informatie. Het boekje
is te bestellen door f 29,95 over te
maken op bankrekenillgnr.
ER ZIJN NOG STEEDS MENSEN DIE
ONGEVRAAGD OP EEN
PAS INGEZAAID VELD ZOEKEN
I_magazine I
Enkele zilveren munten die Dick in de
loop der jaren heeft gevonden.
33.47.65.781 bij de RABO-bank in
Joure. Die prijs is inclusief de
verzendkosten. Dick is bereikbaar
op het adres Pealskar 47, 8501 TL
Joure. Ik weet niet hoeveel boekjes
er zijn, lnaar vanzelfsprekend geldt
hier ook het gezegde 'Wie het eerst
komt, die het eerst maalt'.

Deze voorloper van de computer
was onmisbaar voor de handel en
bestuur. Men rekende op tafels,
waarvan het bovenblad was
ingedeeld als rekenbord, waarop
eenheden en tientallen in lijnrechte
regels waren afgebeeld, tussen of op
de lijnen. Sommige tafels waren
alleen maar bedoeld om
berekeningen met geld te kunnen
uitvoeren. Zoals bekend had men
toen nog geen keurige decimale
geldstelsels, een rekentafel was dus
onontbeerlijk om er achter te
komen, hoeveel geld luen nu had.
In plaats van met de calculi begon
men in het midden van de
dertiende eeuw voor het eerst in
Frankrijk, bij de koninklijke hoven
en schatkanlers te rekenen met
nletalen schijfjes, de zogenaamde
jetons. Hoewel het hier niet om
munten ging, werden ze in latere
rijd wel uit edelmetaal geslagen en
bereikten een hoge waarde, vooral
.vanuit kunstzinnige en
doclllnentaire optiek gezien.
In Duitsland, waartoe ook ons land
behoorde, werden imitaties uit
goedkoop lnateriaal, vaak messing,
geslagen in massaproductie.
Deze werden tel- en
rekenpenningen genoelnd. Vooral
Neurenberg was zo'n centrum, daar
was zelfs een gilde, waarvan de
leden streng bewaakt werden, want
I_magazineI
imlners, ieder die de kennis en
mogelijkheden had om
rekenpenningen te slaan, kon ook
valsemunterij plegen.
Links boven:
Zilveren rekenpenning uit /59/.
De vredesvoorstellen van de Duitse Keizer
worden door de Staten Generaal afgewezen.
Rechts boven:
Zilveren rekenpenning uit /593.
Het beleg van Geertruidenberg.
Links onder:
Zilveren rekenpenning uit /666
De inhuldiging van Karel 11 in Brabant
Rechts onder:
Zeldzame rekenpenning d.d. 20 sept 1697
Vrede van Rijswijk. Geslagen door Ph. Roettiers.

• Een bronzen sleutel, vermoedelijk gemaakt in
Dorestad.
Door de eeuwen heen zijn ter
beveiliging en afsluiting van
ruinlten sloten en sleutels
gebruikt. De eenvoudigste en
oudste slotvorm is de grendel.
Meer gecon1pliceerde nletalen
sloten zijn door een doos, de
slotkast, omgeven. Het lllechaniek
in het slot bevat een aantal repen of
kruizen, die corresponderen lllet de
•
ijzeren sleutel uit de Romeinse
periode, de baard is er meestal
afgebroken.
SLEUTELS
A. Folkerts
Zolang er sleutels zijn, zo
lang raken mensen ze ook
kwijt. Wie heeft er nog nooit
door het portierraampje naar
het contactslot gekeken, waar
de hele bos tergend
onbereikbaar aan hing, of
ontdekte bij thuiskomst, dat
de huisdeursleutel verdwenen
was? Iedereen maakt dat wel
een keer mee en het gebeurt
maar zelden, dat je het
verloren voorwerp
terugvindt. Dat doet meestal
iemand anders en soms
eeuwen later.
• ijzeren, Romeinse sleutel, er zitten ronde
uitsteeksels op de baard.
insnijdingen in de baard van de
bijpassende sleutel.
Grofweg kunnen de sloten,
die op een grondplaat
zijn aangebracht, worden
onderverdeeld in inlaaten
oplegsloten.
Het inlaatslot wordt aan de
binnenkant van bijvoorbeeld een
kist ofdeur aangebracht, op zo'n
I_magazineI
• Bronzen vingerring met sleuteltje, e 2,2 cm.
Greep van een Romeinse sleutel, koperlegering.
T
lnanier, dat de rug van het slot
gelijk valt nlet het vlak van de stijl.
Het oplegslot wordt lnet spijkers op
de kist of deur bevestigd.
Naast deze vaste sloten komt het
hangslot voor. Oplegsloten worden

hangsloten. Ook de ROlneinen
kenden die kleinere sleuteltjes al.
Zij hadden ze tegen verlies aan een
ring zitten, helaas (voor ons
gelukkig) mocht dat niet in alle
gevallen helpen. Het gesmolten
metaal voor dit soort sleutels werd
in gietza.11d uitgegoten, waarin
tevoren een model was afgedrukt.
De greep van de zestiende- en
zeventiende-eeuwse exemplaren is
dikwijls met siermotieven
uitgewerkt. De allerkleinste
sleuteltjes die we vinden kunnen,
hebben toebehoord aan
zakuurwerken. Oln de veer op te
draaien, had men aan de
horlogeketting vaak een of twee
sleuteltjes zitten.
U ziet, zelfs zo'n simpel voorwerp
als een sleutel heeft een rijke
geschiedenis.
• Ajbeeldillgm lIit: Idmtifyillg mttallic smaUfillds.
Michael}. Cuddeford.
MIJN VONDST
Je kunt met een metaaldetector
schatten vinden: geld, sieraden,
oudheden e.d..
Maar ook vind je soms speciale
vondsten, zoals ik laatst heb
meegemaakt.
Ter inleiding: Ik ben strandzoeker,
loop 's morgens vroeg en 's avonds
na 7 uur dit i.V.m. badgasten, ik heb
een Whites Spectrum.
Nu terug naar mijn vondst.
Dinsdagmorgen vroeg, zo rond 7
uur loop ik over het Noordwijkse
strand, samen met mijn zoekmaat
Koos. Opeens zie ik iets liggen, wat
verder op het strand.
Op het eerste gezicht leek het een
lap of iets dergelijks. Maar toen
bewoog het tegen de wind in en
aangezien lappen dat niet kunnen,
besloot ik te gaan kijken wat het
I_magazineI
Het bleek een zeehondje te zijn.
Zij (zoals later bleek) bloedde bij
haar bek, dus besloot ik haar op te
pakken en iemand te vragen de
dierenambulance op te bellen.
Zo gezegd, zo gedaan. Mijn maat
geroepen en wij naar een telefoon.
Bij een strandpaviljoen hadden ze
geen tijd om te bellen en de
politiepost was nog gesloten.
Dus de boulevard opgestapt en bij
een hotel aangebeld.
En ja hoor, wat een ontvangst, ze
belden en even later kwam de
dierenambulance.
Weg was de zeehond, op naar het
vliegveld en naar Pieterburen.
Daar wordt ze nu verzorgd tot ze
weer uitgezet kan worden.
Dit was mijn vondst.
Dus je ziet: het is niet alleen goud
wat je vinden kunt.
Leo Schaap, Katwijk

Loodkapgewichten ziet men af
en toe tussen de
detectorvondsten staan.
Vermoedelijk zijn er weinig
exemplaren van weggeraakt of
weggegooid; daarvoor waren ze te
groot om over het hoofd te worden
gezien en te zwaar om als
waardeloos afval weg te worden
geworpen. Het gemakkelijke van
deze soort gewichten was, dat de
loodkraag eenvoudig kon worden
vervangen, waardoor het gewicht
weer een hele poos (tientallen jaren)
mee kon gaan. Op die manier zijn
loodkopgewichten uit de
Afb. / 3 pond, geijkt in /732 en (/7)34 in
Deventer.
voornletrieke tijd (vóór 1820), door
simpelweg het opgieten van extra
lood ofhet aanbrengen van een
nieuwe loodkraag, geschikt gemaakt
voor gebruik onder het metrieke
stelsel. Er zijn enkele bronzen en
lnessing knlkgewichten bekend, die
ook op deze manier onder het
LOODKOP­
GEWICHTEN
R.J Holtman
Loodkopgewichten werden gebruikt voor het wegen van de
zwaardere lasten. Ze hebben gewoonlijk een ijzeren romp en
kruk (handvat) met lood rondom de kruk (een loodkraag)
(afb. I). De kruk zit meestal met lood vastgegoten in een
vertikaIe holte in de romp. Die...vertikale holte, de
justeerruimte, diende voor het bijv.uIlen met lood,
wanneer bij herijk bleek dat het gewicht t.e licht was.
In mindere mate werd de loodkraag gebruikt om het gewicht
te justeren (op gewicht brengen).
De loodkraag was voornamelijk bedoeld om daarop het
opschrift (de massa in pond of killogram) en de ijkmerken
afte slaan.
Afb. 2 Drie loodkopgewichten, v.l.n.r: 'I., '/2 en I pond. Het 'I. pond gewicht is in /817 geijkt in
Groningen.
I_magazineI

Wordt nu lid van
De Detector Amateur
Wordt nu lid en krijg
het nieuwste
Detector Magazine om
de twee maanden
in de bus!
Kijk voor meer
informatie op
www.detectoramateur.nl

Afb. 7 2 KILOGRAM, geijkt in Leeuwarden in
1871, fabrikant J. WELLES LEEUWARDEN.
Metrieke periode
( 1870 - 191 2)
In 1870 werd een nieuwe vorm
voor de ijzeren gewichten
voorgeschreven, zonder loden
kraag. Loodkopgewichten werden
echter nog in 1870 en 1871 geijkt
(= eerste maal keuren) en herijkt
tot zeker in 1894-'95. De
gewichten uit deze periode hebben
als opschrift KILOGRAM (afb. 7).
Ijkmerken
Voordat het metrieke stelsel werd
ingevoerd, werden gewichten
gewoonlijk geijkt met een stadsmerk
ofhet particuliere (= privé)
merk van een ijker.
Tussen 1820 en 1870 llloest een
gewicht, dat ter ijking werd
aangeboden (eerste keuring)
worden voorzien van het
particuliere merk van de ijker en
een jaarletter, zie hiervoor
Detectoramatellr nun1mer 4, pagina
22. Vanaf 1870 werd het land
ingedeeld in grotere
arrondissementen en de particuliere
merken werden vervangen door een
getal in een omlijsting,
bijvoorbeeld tID voor Leeuwarden.
•
I_magazineI
Afb. 6 14 NEDPONDEN KIL, geijkt in 1840
door B.P. Bogaerts in Breda. Uitzonderlijk dikke
loodkraag.