handleiding groep 3 blok 7 en 8 - Malmberg
handleiding groep 3 blok 7 en 8 - Malmberg
handleiding groep 3 blok 7 en 8 - Malmberg
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
1<br />
2<br />
3<br />
4<br />
5<br />
6<br />
7<br />
8<br />
9<br />
10<br />
11<br />
12<br />
<strong>handleiding</strong> <strong>groep</strong> 3 <strong>blok</strong> 7 <strong>en</strong> 8
<strong>handleiding</strong> <strong>groep</strong> 3 <strong>blok</strong> 8<br />
Inhoud<br />
Inleiding 38<br />
Les 1 40<br />
Les 2 42<br />
Les 3 44<br />
Les 4 46<br />
Les 5 48<br />
Les 6 50<br />
Les 7 52<br />
Les 8 54<br />
Les 9 56<br />
Les 10 58<br />
Les 11 60<br />
Les 12 62<br />
Les 13 64<br />
Les 14 <strong>en</strong> 15 66<br />
Remediëring 1 68<br />
Remediëring 2 69<br />
Remediëring 3 70<br />
Remediëring 4 71<br />
<strong>Malmberg</strong> ’s-Hertog<strong>en</strong>bosch
lok 8 Tweeling<strong>en</strong><br />
Inleiding<br />
In dit <strong>blok</strong> staan tweeling<strong>en</strong> <strong>en</strong> par<strong>en</strong> c<strong>en</strong>traal (scho<strong>en</strong><strong>en</strong>,<br />
want<strong>en</strong>, twee koekjes in één pakje <strong>en</strong>zovoort). U kunt dit thema<br />
extra inhoud gev<strong>en</strong> door op e<strong>en</strong> tafel ding<strong>en</strong> te verzamel<strong>en</strong><br />
waarin tweeling<strong>en</strong> ontdekt kunn<strong>en</strong> word<strong>en</strong>. In e<strong>en</strong> hoek kunt<br />
u ook e<strong>en</strong> spiegel plaats<strong>en</strong> waarin de kinder<strong>en</strong> zichzelf ‘als<br />
tweeling’ kunn<strong>en</strong> zi<strong>en</strong> <strong>en</strong> waar ze kunn<strong>en</strong> experim<strong>en</strong>ter<strong>en</strong> met<br />
spiegelbeeld<strong>en</strong> van cijfers. Welk cijfer verandert niet?<br />
Richt de winkel uit <strong>blok</strong> 7 in met e<strong>en</strong> aantal van dezelfde<br />
doosjes of pakjes. Voorzie deze van e<strong>en</strong> prijskaartje (c<strong>en</strong>t<strong>en</strong>).<br />
Laat de kinder<strong>en</strong> e<strong>en</strong> aantal van dezelfde artikel<strong>en</strong> kop<strong>en</strong>.<br />
Tijd<strong>en</strong>s de handvaardigheidsles kunn<strong>en</strong> de kinder<strong>en</strong> hun eig<strong>en</strong><br />
verliefde hart<strong>en</strong> mak<strong>en</strong>. E<strong>en</strong> andere optie is het mak<strong>en</strong> <strong>en</strong>/of<br />
Overzicht van de leerinhoud<br />
Nieuwe doel<strong>en</strong><br />
Toetsdoel<strong>en</strong><br />
Sam<strong>en</strong> oef<strong>en</strong><strong>en</strong><br />
Bewerking<strong>en</strong> 9<br />
Met<strong>en</strong>, tijd, geld 9<br />
Getall<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
getalrelaties 20<br />
Met<strong>en</strong>, tijd, geld 10<br />
Meetkunde 6 <strong>en</strong> 7<br />
Getall<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
getalrelaties 19<br />
kleur<strong>en</strong> van patron<strong>en</strong> die spiegelsymmetrisch zijn.<br />
Noteer gedur<strong>en</strong>de het <strong>blok</strong> op het bord e<strong>en</strong> dagritmeschema.<br />
Betrek hierbij de analoge klok (hele ur<strong>en</strong>). Noteer activiteit<strong>en</strong><br />
die er op e<strong>en</strong> dag in de klas gebeur<strong>en</strong>, bijvoorbeeld: om 9.00<br />
uur rek<strong>en</strong><strong>en</strong>, om 10.00 uur pauze...<br />
Tijd<strong>en</strong>s de gymles kunt u met de kinder<strong>en</strong> sprong<strong>en</strong> van 10 <strong>en</strong><br />
hupp<strong>en</strong> van 1 oef<strong>en</strong><strong>en</strong>. Oef<strong>en</strong> bijvoorbeeld ook het tell<strong>en</strong> met 2<br />
<strong>en</strong> 5 door het ‘Aantikspel’ te spel<strong>en</strong>.<br />
Voor rek<strong>en</strong>sterke kinder<strong>en</strong> sluit<strong>en</strong> de verrijkingsopdracht<strong>en</strong><br />
‘Strijkkral<strong>en</strong>’ <strong>en</strong> ‘Eerlijk verdel<strong>en</strong>’ uit de methode ‘Ki<strong>en</strong>’ aan bij<br />
dit <strong>blok</strong>. Niet alle rek<strong>en</strong>sterke kinder<strong>en</strong> zijn ook sterke lezers.<br />
Sommige hebb<strong>en</strong> hulp nodig bij de verrijkingsopdracht<strong>en</strong>.<br />
Doel Les 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15<br />
Kinder<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> getall<strong>en</strong> tot <strong>en</strong> met 10 verdubbel<strong>en</strong> <strong>en</strong> ev<strong>en</strong><br />
getall<strong>en</strong> tot <strong>en</strong> met 20 halver<strong>en</strong>.<br />
Kinder<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> in e<strong>en</strong> klok de wijzers tek<strong>en</strong><strong>en</strong> bij e<strong>en</strong> gegev<strong>en</strong><br />
tijd in hele ur<strong>en</strong>.<br />
Kinder<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> aangev<strong>en</strong> waar je uitkomt vanaf 0 op de lege<br />
getall<strong>en</strong>lijn bij e<strong>en</strong> combinatie van sprong<strong>en</strong> van 10 <strong>en</strong> 1.<br />
Kinder<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> in e<strong>en</strong>voudige verhoudingsopgav<strong>en</strong> prijz<strong>en</strong><br />
bepal<strong>en</strong>.<br />
Kinder<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> spiegelsymmetrie herk<strong>en</strong>n<strong>en</strong> <strong>en</strong> de symmetrieas<br />
aangev<strong>en</strong>.<br />
Kinder<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> het midd<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> vorm bepal<strong>en</strong> door de vorm<br />
dubbel te vouw<strong>en</strong>.<br />
Kinder<strong>en</strong> k<strong>en</strong>n<strong>en</strong> de splitsing<strong>en</strong> van 10 <strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> aangev<strong>en</strong><br />
hoeveel erbij moet om 10 te mak<strong>en</strong>.<br />
Bewerking<strong>en</strong> 6 Kinder<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> getall<strong>en</strong> tot <strong>en</strong> met 20 splits<strong>en</strong>.<br />
Bewerking<strong>en</strong> 7<br />
Bewerking<strong>en</strong> 8<br />
Memoriser<strong>en</strong> dubbel 1 tot <strong>en</strong> met 10.<br />
Somm<strong>en</strong> mak<strong>en</strong> met de tweeling<strong>en</strong>.<br />
Halver<strong>en</strong> <strong>en</strong> verdubbel<strong>en</strong>.<br />
Kinder<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> erbij- <strong>en</strong> erafsituaties tot <strong>en</strong> met 20 g<strong>en</strong>oteerd<br />
in e<strong>en</strong> pijlnotatie uitrek<strong>en</strong><strong>en</strong>.<br />
Kinder<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> e<strong>en</strong> situatie vertal<strong>en</strong> naar e<strong>en</strong> rek<strong>en</strong>opgave<br />
met hoeveelhed<strong>en</strong> tot <strong>en</strong> met 20.<br />
Herhaalde hupp<strong>en</strong> van 1, 2, 5 <strong>en</strong> sprong<strong>en</strong> van 10 vanaf e<strong>en</strong> willekeurig getal<br />
tot <strong>en</strong> met 50.<br />
Splitsbloem<strong>en</strong> afleid<strong>en</strong> van het rek<strong>en</strong>rek.<br />
Memoriser<strong>en</strong> splitsing<strong>en</strong> van 4, 5, 6 <strong>en</strong> 7.<br />
Vanaf 0 in sprong<strong>en</strong> van 10 <strong>en</strong> hupp<strong>en</strong> van 1 spring<strong>en</strong> naar getall<strong>en</strong> (getall<strong>en</strong>gebied 11<br />
tot <strong>en</strong> met 30). Somm<strong>en</strong> met de splitsbloem<strong>en</strong> van 4, 5, 6 <strong>en</strong> 7.<br />
le erkrachtgebond<strong>en</strong> zelfstandig werk<strong>en</strong> to ets<br />
38 Pluspunt, Handleiding <strong>groep</strong> 3, <strong>blok</strong> 8 © <strong>Malmberg</strong> ‘s-Hertog<strong>en</strong>bosch
Preteaching<br />
Bespreek aan de hand van de praatplaat van les 1 met de taal<strong>en</strong>/of<br />
rek<strong>en</strong>zwakke kinder<strong>en</strong> het thema <strong>en</strong> de nieuwe doel<strong>en</strong><br />
van het <strong>blok</strong>. Bespreek de volg<strong>en</strong>de woord<strong>en</strong> <strong>en</strong> begripp<strong>en</strong>:<br />
- dubbel <strong>en</strong> de helft<br />
- het spiegelbeeld<br />
De nieuwe doel<strong>en</strong> van dit <strong>blok</strong> zijn verwerkt in de praatplaat<br />
(zie hierna). Wijs de onderdel<strong>en</strong> uit de praatplaat aan <strong>en</strong><br />
bespreek de nieuwe doel<strong>en</strong>:<br />
Les 1<br />
Verdubbel<strong>en</strong> <strong>en</strong> halver<strong>en</strong> tot <strong>en</strong> met 20 - Wet<strong>en</strong> de kinder<strong>en</strong><br />
wat e<strong>en</strong> tweeling is? Laat de tweeling aanwijz<strong>en</strong>. K<strong>en</strong>n<strong>en</strong> ze<br />
misschi<strong>en</strong> e<strong>en</strong> tweeling? Waar zi<strong>en</strong> de kinder<strong>en</strong> nog meer<br />
twee dezelfde / dubbel op de plaat? (somm<strong>en</strong>, dobbelste<strong>en</strong>,<br />
rek<strong>en</strong>rek, 4 op de dominoste<strong>en</strong>, voet<strong>en</strong>, stipp<strong>en</strong> van de<br />
lieveheersbeestjes). Wijs de dobbelst<strong>en</strong><strong>en</strong> aan. Hoeveel is met<br />
de dobbelst<strong>en</strong><strong>en</strong> gegooid? (dubbel 6). Hoeveel stipp<strong>en</strong> is dat<br />
sam<strong>en</strong>? (12). Steek twee hand<strong>en</strong> op <strong>en</strong> vraag hoeveel vingers<br />
dat sam<strong>en</strong> is. (10). Hoeveel is iedere hand? (5).<br />
Les 3<br />
Klokkijk<strong>en</strong> - Laat de klok aanwijz<strong>en</strong>. Hoe laat is het op de klok?<br />
(3 uur). Als er ieder uur e<strong>en</strong> bus komt, wanneer komt dan de<br />
volg<strong>en</strong>de, hoe laat is het dan? (4 uur). Hoe laat was het to<strong>en</strong> de<br />
vorige bus er was? (2 uur). Vertel dat les 3 over klokkijk<strong>en</strong> gaat.<br />
Les 6<br />
Sprong<strong>en</strong> <strong>en</strong> hupp<strong>en</strong> - Wijs op de kangoeroe <strong>en</strong> de pad. Hoe<br />
groot is de sprong van de kangoeroe? (10). Vertel dat de pad<br />
niet ver kan spring<strong>en</strong>. De pad hupt met e<strong>en</strong> hup van 1. Laat de<br />
kinder<strong>en</strong> met (kangoeroe)sprong<strong>en</strong> van 10 tell<strong>en</strong><br />
(10 - 20 - 30 <strong>en</strong>zovoort) <strong>en</strong> met hupp<strong>en</strong> van 1 (1 - 2 - 3 <strong>en</strong>zovoort).<br />
Tot hoever kunn<strong>en</strong> ze tell<strong>en</strong> met hupp<strong>en</strong> van 1? Vertel<br />
dat les 6 gaat over sprong<strong>en</strong> van 10 <strong>en</strong> hupp<strong>en</strong> van 1 op de<br />
getall<strong>en</strong>lijn.<br />
Les 8<br />
Prijz<strong>en</strong> bepal<strong>en</strong> - Vraag wat twee dropjes kost<strong>en</strong>. (4 c<strong>en</strong>t).<br />
Hoeveel kost dan één dropje? Vertel dat les 8 gaat over prijz<strong>en</strong>.<br />
Les 11<br />
Spiegelsymmetrie - Wijs de spiegel aan. Zi<strong>en</strong> de kinder<strong>en</strong> het<br />
spiegelbeeld van het kind? Vraag of de letters in spiegelbeeld er<br />
gewoon uitzi<strong>en</strong>. Waar zie je nog meer e<strong>en</strong> spiegelbeeld (zonder<br />
dat er e<strong>en</strong> spiegel tuss<strong>en</strong> staat)? (dobbelst<strong>en</strong><strong>en</strong>, dominost<strong>en</strong><strong>en</strong>,<br />
letters dubbelop, voet<strong>en</strong>). Vertel dat les 11 over spiegel<strong>en</strong> gaat.<br />
1<br />
11<br />
1 waar zie je dubbel?<br />
vul de letter in.<br />
f<br />
ik b<strong>en</strong> 1<br />
e<br />
c<br />
a<br />
i<br />
a 5 + 5 b 4 + 4 c 3 + 3 d 2 + 2<br />
wij zijn 2<br />
huh?<br />
huh?<br />
b<br />
e 1 + 1<br />
Overzicht extra material<strong>en</strong><br />
Les Materiaal<br />
f 6 + 6 g 7 + 7<br />
h 8 + 8 i 9 + 9<br />
2 dropjes<br />
h j<br />
g<br />
d<br />
<strong>blok</strong> 8<br />
j 10 + 10<br />
4 c<strong>en</strong>t<br />
mooi op tijd!<br />
sprong van 10<br />
Pluspunt, Handleiding <strong>groep</strong> 3, <strong>blok</strong> 8 © <strong>Malmberg</strong> ‘s-Hertog<strong>en</strong>bosch 39<br />
1<br />
2<br />
3<br />
4<br />
5<br />
6<br />
7<br />
8<br />
9<br />
hup van 1<br />
- Tweeling<strong>en</strong> dubbel 1 tot <strong>en</strong> met 10 (kopieerblad)<br />
- Klassikaal rek<strong>en</strong>rek <strong>en</strong> afdekblad voor rek<strong>en</strong>rek<br />
- Per tweetal vijf fiches<br />
- Voor de verl<strong>en</strong>gde instructie: afdekdoek<br />
- Voor de verl<strong>en</strong>gde instructie: per kind e<strong>en</strong> rek<strong>en</strong>rek<br />
- Tweeling<strong>en</strong> dubbel 1 tot <strong>en</strong> met 10 (kopieerblad)<br />
- Klassikaal rek<strong>en</strong>rek <strong>en</strong> afdekblad voor rek<strong>en</strong>rek<br />
- Klassikale instructieklok<br />
- Per kind e<strong>en</strong> individueel oef<strong>en</strong>klokje<br />
- Klassikaal rek<strong>en</strong>rek<br />
- Ev<strong>en</strong>tueel per kind e<strong>en</strong> rek<strong>en</strong>rek<br />
- Voor de verl<strong>en</strong>gde instructie: per kind e<strong>en</strong> rek<strong>en</strong>rek<br />
- Tweeling<strong>en</strong> dubbel 1 tot <strong>en</strong> met 10 (kopieerblad)<br />
- Klassikaal rek<strong>en</strong>rek <strong>en</strong> afdekblad voor rek<strong>en</strong>rek<br />
- Ev<strong>en</strong>tueel per kind e<strong>en</strong> rek<strong>en</strong>rek<br />
- Klassikaal rek<strong>en</strong>rek <strong>en</strong> afdekblad voor rek<strong>en</strong>rek<br />
- Klassikale kral<strong>en</strong>ketting met vijfstructuur<br />
- Ev<strong>en</strong>tueel per kind e<strong>en</strong> rek<strong>en</strong>rek<br />
- Tweeling<strong>en</strong> dubbel 1 tot <strong>en</strong> met 10 (kopieerblad)<br />
- Getalkaartjes 11 tot <strong>en</strong> met 30 (kopieerblad<strong>en</strong>)<br />
- Klassikale kral<strong>en</strong>ketting<br />
- Klassikaal rek<strong>en</strong>rek <strong>en</strong> afdekblad voor rek<strong>en</strong>rek<br />
- Per kind e<strong>en</strong> kral<strong>en</strong>ketting tot <strong>en</strong> met 30<br />
- Ev<strong>en</strong>tueel per kind e<strong>en</strong> rek<strong>en</strong>rek<br />
- Voor de verl<strong>en</strong>gde instructie: per kind e<strong>en</strong> rek<strong>en</strong>rek<br />
- Per kind kladpapier<br />
- Per kind e<strong>en</strong> dobbelste<strong>en</strong><br />
- ‘Splitsbloem<strong>en</strong>’ 4 tot <strong>en</strong> met 9 (kopieerblad<strong>en</strong>)<br />
- Klassikaal rek<strong>en</strong>rek <strong>en</strong> afdekblad voor rek<strong>en</strong>rek<br />
- Per kind kladpapier<br />
- Getalkaartjes 11 tot <strong>en</strong> met 30 (kopieerblad<strong>en</strong>)<br />
- Splitsbloem<strong>en</strong> 4 tot <strong>en</strong> met 9 (kopieerblad<strong>en</strong>)<br />
- Klassikale kral<strong>en</strong>ketting met vijfstructuur<br />
- Per kind e<strong>en</strong> kral<strong>en</strong>ketting<br />
- Klassikaal rek<strong>en</strong>rek <strong>en</strong> afdekblad voor rek<strong>en</strong>rek<br />
- Per kind e<strong>en</strong> rek<strong>en</strong>rek<br />
- Per kind kladpapier<br />
10 - Per kind e<strong>en</strong> spiegeltje (zonder rand)<br />
Remediëring<br />
- Remediëringsblad 1: per kind e<strong>en</strong> splitsbox met ti<strong>en</strong><br />
balletjes; per kind e<strong>en</strong> rek<strong>en</strong>rek<br />
- Remediëringsblad 2: per kind e<strong>en</strong> rek<strong>en</strong>rek<br />
- Remediëringsblad 3: twintig MAB-<strong>blok</strong>jes; per kind e<strong>en</strong><br />
rek<strong>en</strong>rek; schrijf<strong>blok</strong><br />
- Remediëringsblad 4: schrijf<strong>blok</strong><br />
Puntblad<strong>en</strong> - Puntblad 1, opgave 1: verliefde hart<strong>en</strong> (kopieerblad)<br />
8<br />
3<br />
6
lok 8 les 1<br />
Materiaal<br />
Werkboek bladzijde 34 <strong>en</strong> 35<br />
Extra materiaal<br />
− Tweeling<strong>en</strong> dubbel 1 tot <strong>en</strong> met 10 (kopieerblad)<br />
−Klassikaal rek<strong>en</strong>rek<br />
− Afdekblad voor het rek<strong>en</strong>rek<br />
− Per tweetal vijf fiches<br />
− Voor de verl<strong>en</strong>gde instructie: afdekdoek<br />
−Voor de verl<strong>en</strong>gde instructie: per kind e<strong>en</strong> rek<strong>en</strong>rek<br />
Doel<strong>en</strong><br />
− Nieuw doel (opgave 1 <strong>en</strong> 2)<br />
Kinder<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> getall<strong>en</strong> tot <strong>en</strong> met 10 verdubbel<strong>en</strong> <strong>en</strong> ev<strong>en</strong><br />
getall<strong>en</strong> tot <strong>en</strong> met 20 halver<strong>en</strong>.<br />
− Toetsdoel (opgave 3, 4 <strong>en</strong> 5)<br />
Kinder<strong>en</strong> k<strong>en</strong>n<strong>en</strong> de splitsing<strong>en</strong> van 10 <strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> aangev<strong>en</strong><br />
hoeveel erbij moet om 10 te mak<strong>en</strong>.<br />
> Start<br />
Oriëntatie thema<br />
De kinder<strong>en</strong> bekijk<strong>en</strong> de praatplaat <strong>en</strong> mak<strong>en</strong> opgave 1. Ze<br />
zoek<strong>en</strong> (in tweetall<strong>en</strong>) uit waar je dubbel ziet: de somm<strong>en</strong><br />
koppel<strong>en</strong> ze aan e<strong>en</strong> uitgebeelde situatie door de letter van de<br />
som bij de situatie te schrijv<strong>en</strong>.<br />
Interactie<br />
Nieuw doel (opgave 1 <strong>en</strong> 2)<br />
■ Bekijk sam<strong>en</strong> de praatplaat <strong>en</strong> bespreek het thema<br />
‘Tweeling<strong>en</strong>’. Herhaal de opdracht<strong>en</strong> <strong>en</strong> vrag<strong>en</strong> uit<br />
‘Preteaching’. Laat hierbij ook de kinder<strong>en</strong> die in de<br />
preteaching hebb<strong>en</strong> meegedaan antwoord<strong>en</strong> gev<strong>en</strong>.<br />
■ Bespreek de gevond<strong>en</strong> antwoord<strong>en</strong> van opgave 1. Welke<br />
dubbel<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> de kinder<strong>en</strong> gevond<strong>en</strong>? Klopt de afbeelding<br />
met de som?<br />
■ Schud de kaart<strong>en</strong> met tweeling<strong>en</strong> door elkaar. Houd ze<br />
omhoog zodat is te zi<strong>en</strong> hoeveel ze ieder hebb<strong>en</strong>. B<strong>en</strong>adruk<br />
dat tweeling<strong>en</strong> altijd alles eerlijk del<strong>en</strong>. Het moet<strong>en</strong> dus twee<br />
dezelfde getall<strong>en</strong> zijn die op de buik<strong>en</strong> staan.Vraag hoeveel<br />
ze sam<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> <strong>en</strong> vraag terug hoeveel ze dus ieder hebb<strong>en</strong><br />
(het ‘omgekeerde’).<br />
■ Neem het klassikale rek<strong>en</strong>rek <strong>en</strong> dek de kral<strong>en</strong> af. Vraag de<br />
kinder<strong>en</strong> in gedachte op de bov<strong>en</strong>ste <strong>en</strong> onderste staaf vijf<br />
kral<strong>en</strong> op te schuiv<strong>en</strong>. Stel vrag<strong>en</strong> als: hoeveel zijn er rood?<br />
Hoeveel zijn er wit? Welke kleur hebb<strong>en</strong> de kral<strong>en</strong> die je laat<br />
staan? En hoeveel zijn dat er? Geef meerdere kinder<strong>en</strong> e<strong>en</strong><br />
beurt naar aanleiding van e<strong>en</strong> vraag.<br />
■ Toon de kral<strong>en</strong> op het rek<strong>en</strong>rek waarvan op de bov<strong>en</strong>ste <strong>en</strong><br />
onderste staaf vijf kral<strong>en</strong> staan opgeschov<strong>en</strong>. Vraag welke<br />
tweeling hierbij hoort. (5). De 5 van de <strong>en</strong>e hoort bij de<br />
bov<strong>en</strong>ste vijf rode kral<strong>en</strong> (wijs aan). De 5 van de andere hoort<br />
bij de onderste vijf rode kral<strong>en</strong> (wijs aan). Draai tot slot de<br />
tweeling om <strong>en</strong> toon dat ze sam<strong>en</strong> 10 hebb<strong>en</strong>. Concludeer dat<br />
5 erbij 5 sam<strong>en</strong> 10 is.<br />
34<br />
8<br />
1 waar zie je dubbel?<br />
vul de letter in.<br />
ik b<strong>en</strong> 1<br />
2 dubbel of de helft.<br />
vul in.<br />
5<br />
f<br />
5<br />
e<br />
c<br />
tweeling<strong>en</strong><br />
wij zijn 2<br />
huh?<br />
huh?<br />
2 dropjes<br />
10 20<br />
5<br />
12<br />
8<br />
4 4 6 6 10<br />
10<br />
a<br />
i<br />
a 5 + 5 b 4 + 4 c 3 + 3 d 2 + 2<br />
e 1 + 1<br />
f 6 + 6 g 7 + 7<br />
h 8 + 8 i 9 + 9<br />
j 10 + 10<br />
4 c<strong>en</strong>t<br />
mooi op tijd!<br />
sprong van 10<br />
5 5 4 4 6 6 10 10<br />
5<br />
b<br />
h j<br />
g<br />
8 12<br />
20<br />
■ Dek het rek<strong>en</strong>rek weer af. Oef<strong>en</strong> eerst dubbel 1 tot <strong>en</strong> met 6<br />
<strong>en</strong> dubbel 10 <strong>en</strong> hun omgekeerde. Dit zijn de makkelijkste<br />
dubbel<strong>en</strong>. Stel de vrag<strong>en</strong> als hierbov<strong>en</strong> <strong>en</strong> verricht de<br />
handeling<strong>en</strong> met het rek <strong>en</strong> de tweeling<strong>en</strong>. Als dit goed gaat<br />
oef<strong>en</strong>t u ook dubbel 7, 8 <strong>en</strong> 9 <strong>en</strong> hun omgekeerde.<br />
■ Tek<strong>en</strong> de eerste <strong>en</strong> de derde som van opgave 2 op het bord:<br />
12<br />
■ Vertel dat deze opdracht over ‘dubbel’ <strong>en</strong> ‘de helft’ gaat.<br />
Laat de kinder<strong>en</strong> vertell<strong>en</strong> welke tweeling de eerste is (5)<br />
<strong>en</strong> hoeveel ze sam<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> (10). Vul dit getal in de bal in.<br />
Bespreek ook de andere tweeling waarvan je weet hoeveel het<br />
sam<strong>en</strong> is (12). Hoeveel zijn ze dan elk? Herinner de kinder<strong>en</strong><br />
eraan dat tweeling<strong>en</strong> altijd alles eerlijk del<strong>en</strong>.<br />
■ Tek<strong>en</strong> ook de eerste wip op het bord. Het getal van sam<strong>en</strong><br />
komt hierbij in de driehoek te staan. Maak ev<strong>en</strong>tueel nog<br />
40 Pluspunt, Handleiding <strong>groep</strong> 3, <strong>blok</strong> 8 © <strong>Malmberg</strong> ‘s-Hertog<strong>en</strong>bosch<br />
d<br />
hup van 1<br />
10
3 sam<strong>en</strong> 10.<br />
trek e<strong>en</strong> lijn.<br />
4 sam<strong>en</strong> 10.<br />
vul in.<br />
10 3 6 0 5 7 4 8 2 1<br />
4 10 0 7 6 5 2 3 9 8<br />
5<br />
9<br />
8<br />
5 sam<strong>en</strong> 10.<br />
trek e<strong>en</strong> lijn.<br />
welke mis je?<br />
vul in.<br />
10<br />
5 7 3<br />
9 1<br />
10<br />
1<br />
2<br />
6<br />
8<br />
6<br />
10<br />
0<br />
4<br />
4<br />
0<br />
7<br />
9<br />
2<br />
6<br />
8<br />
4<br />
2<br />
5<br />
3<br />
les 1 <strong>blok</strong> 8<br />
e<strong>en</strong> opdracht sam<strong>en</strong>. Ze kunn<strong>en</strong> als ondersteuning op het<br />
klassikale rek<strong>en</strong>rek kijk<strong>en</strong>. Stimuleer de kinder<strong>en</strong> om eerst in<br />
gedachte de kral<strong>en</strong> te schuiv<strong>en</strong>.<br />
> De kinder<strong>en</strong> mak<strong>en</strong> opgave 2 zelfstandig af.<br />
Interactie<br />
Toetsdoel (opgave 3 <strong>en</strong> 4)<br />
■ Start de activiteit met het spel: ‘Sam<strong>en</strong> 10’ (zie ook <strong>blok</strong> 3,<br />
les 5). Laat ev<strong>en</strong>tueel voor de <strong>groep</strong> zi<strong>en</strong> hoe dit spelletje<br />
gaat. Leg vijf fiches klaar. Vraag e<strong>en</strong> rek<strong>en</strong>sterk kind voor het<br />
bord. Ga teg<strong>en</strong>over elkaar staan met de hand<strong>en</strong> op de rug.<br />
Spreek af dat de <strong>en</strong>e speler vijf of minder vingers opsteekt <strong>en</strong><br />
de ander vijf of meer. Tel hardop één, twee, drie <strong>en</strong> steek bij<br />
‘drie’ tegelijk e<strong>en</strong> aantal vingers op. Je mag niet van tevor<strong>en</strong><br />
e<strong>en</strong> aantal afsprek<strong>en</strong>. Zeg dat als je d<strong>en</strong>kt dat het sam<strong>en</strong> ti<strong>en</strong><br />
vingers zijn, je als eerste ‘ti<strong>en</strong>’ zegt. Is het goed? Dan pak je<br />
e<strong>en</strong> fiche. Heb je ‘ti<strong>en</strong>’ gezegd terwijl het ge<strong>en</strong> ti<strong>en</strong> was, dan<br />
krijgt de ander e<strong>en</strong> fiche. Is het onduidelijk wie als eerste<br />
‘ti<strong>en</strong>’ zei? Dan is er ge<strong>en</strong> winnaar. Het spel is afgelop<strong>en</strong> als er<br />
ge<strong>en</strong> fiches meer in de pot zitt<strong>en</strong> of als de tijd om is. Spreek<br />
dit van tevor<strong>en</strong> af. Winnaar is deg<strong>en</strong>e met de meeste fiches.<br />
Laat de kinder<strong>en</strong> het spel in tweetall<strong>en</strong> spel<strong>en</strong>.<br />
■ Tek<strong>en</strong> het eerste deel van opgave 3 op het bord:<br />
1<br />
7<br />
5<br />
5<br />
0<br />
3<br />
5<br />
35<br />
10 3 6 0<br />
4 10 0 7<br />
Wijs de getall<strong>en</strong> op de hart<strong>en</strong> aan <strong>en</strong> laat het bijbehor<strong>en</strong>de<br />
getal steeds uitsprek<strong>en</strong>. Vraag hoe deze hart<strong>en</strong> het<strong>en</strong><br />
(verliefde hart<strong>en</strong>) <strong>en</strong> wat je daarmee moet do<strong>en</strong> (bij elkaar<br />
zoek<strong>en</strong> wat 10 is). Laat de kinder<strong>en</strong> verliefde hart<strong>en</strong> bij elkaar<br />
zoek<strong>en</strong>. Ze zoek<strong>en</strong> e<strong>en</strong> hart uit de bov<strong>en</strong>ste rij bij e<strong>en</strong> hart in<br />
de onderste rij. Trek steeds e<strong>en</strong> zo kort mogelijke lijn.<br />
■ Laat de kinder<strong>en</strong> dit ook in hun werkboek do<strong>en</strong>. Laat hierbij<br />
steeds de setjes ‘verliefde getall<strong>en</strong>’ noem<strong>en</strong>, bijvoorbeeld zes<br />
<strong>en</strong> vier. Kinder<strong>en</strong> die moeite hebb<strong>en</strong> met het aanvull<strong>en</strong> van<br />
de gegev<strong>en</strong> getall<strong>en</strong> tot 10 of die de splitsing<strong>en</strong>van 10 niet<br />
k<strong>en</strong>n<strong>en</strong> kom<strong>en</strong> in aanmerking voor verl<strong>en</strong>gde instructie.<br />
Vraag tot slot welke hart<strong>en</strong> makkelijk of moeilijk zijn.<br />
■ Bespreek de eerste opdracht van opgave 4. Maak ev<strong>en</strong>tueel<br />
nog e<strong>en</strong> opdracht sam<strong>en</strong>.<br />
Differ<strong>en</strong>tiatie:<br />
■ Bied de kinder<strong>en</strong> die moeite hebb<strong>en</strong> met opgave 3 <strong>en</strong> 4<br />
verl<strong>en</strong>gde instructie aan.<br />
■ De overige kinder<strong>en</strong> mak<strong>en</strong> zelfstandig opgave 4 <strong>en</strong> 5.<br />
Verl<strong>en</strong>gde instructie<br />
Toetsdoel (opgave 4)<br />
■ Start met het flits<strong>en</strong> van de splitsing<strong>en</strong> van 10. Flits met de<br />
vingers e<strong>en</strong> getal, bijvoorbeeld 7. De kinder<strong>en</strong> flits<strong>en</strong> nu het<br />
getal terug dat erbij hoort om sam<strong>en</strong> 10 te krijg<strong>en</strong>. (3). Laat<br />
alle splitsing<strong>en</strong> van 10 aan bod kom<strong>en</strong> (ook 0 <strong>en</strong> 10).<br />
■ Indi<strong>en</strong> de vingerbeeld<strong>en</strong> problem<strong>en</strong> oplever<strong>en</strong> herhaalt u<br />
ook de vingerbeeld<strong>en</strong> tot <strong>en</strong> met 10. Start met 5 <strong>en</strong> 10. Steek<br />
daarna met uw rechterhand vijf vingers op <strong>en</strong> dek uw hand af<br />
terwijl u hem opgestok<strong>en</strong> houdt. Vraag hoeveel vingers u met<br />
de afgedekte hand laat zi<strong>en</strong>. (5). Vul met uw linkerhand nu<br />
aan tot andere hoeveelhed<strong>en</strong> (6, 10, 7, 9 <strong>en</strong> 8). Herinner de<br />
kinder<strong>en</strong> ev<strong>en</strong>tueel aan de afgedekte hoeveelheid.<br />
■ Geef de kinder<strong>en</strong> e<strong>en</strong> rek<strong>en</strong>rek. Bespreek opgave 4. Vraag<br />
welk getal in het tweede hart staat. (9). Laat deze hoeveelheid<br />
met e<strong>en</strong> vingerbeeld uitbeeld<strong>en</strong>. Zeg dat ze 9 nu op het<br />
rek<strong>en</strong>rek moet<strong>en</strong> lat<strong>en</strong> zi<strong>en</strong>. Laat neg<strong>en</strong> kral<strong>en</strong> (liefst) in één<br />
keer op het rek<strong>en</strong>rek opzijschuiv<strong>en</strong>. Vraag hoeveel erbij moet<br />
om ti<strong>en</strong> te krijg<strong>en</strong>. (1). Hierbij kunt u ervoor kiez<strong>en</strong> om dat<br />
laatste in gedachte te lat<strong>en</strong> do<strong>en</strong> of om rek<strong>en</strong>zwakke kinder<strong>en</strong><br />
daadwerkelijk de kraal erbij te lat<strong>en</strong> schuiv<strong>en</strong>.<br />
> Zelfstandig werk<strong>en</strong><br />
Toetsdoel (opgave 4 <strong>en</strong> 5)<br />
De kinder<strong>en</strong> mak<strong>en</strong> opgave 4 <strong>en</strong> 5 af.<br />
les 1 <strong>blok</strong> 8<br />
Pluspunt, Handleiding <strong>groep</strong> 3, <strong>blok</strong> 8 © <strong>Malmberg</strong> ‘s-Hertog<strong>en</strong>bosch 41
lok 8 les 2<br />
Materiaal<br />
Werkboek bladzijde 36 <strong>en</strong> 37<br />
Extra materiaal<br />
− Tweeling<strong>en</strong> dubbel 1 tot <strong>en</strong> met 10 (kopieerblad)<br />
−Klassikaal rek<strong>en</strong>rek<br />
− Afdekblad voor het rek<strong>en</strong>rek<br />
Voorbereiding<br />
Dek de kral<strong>en</strong> van het klassikale rek<strong>en</strong>rek af.<br />
Doel<strong>en</strong><br />
− Toetsdoel (opgave 1, 2, 3, 7)<br />
Kinder<strong>en</strong> k<strong>en</strong>n<strong>en</strong> de splitsing<strong>en</strong> van 10 <strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> aangev<strong>en</strong><br />
hoeveel erbij moet om 10 te mak<strong>en</strong>.<br />
− Nieuw doel (opgave 4, 5, 6)<br />
Kinder<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> getall<strong>en</strong> tot <strong>en</strong> met 10 verdubbel<strong>en</strong> <strong>en</strong> ev<strong>en</strong><br />
getall<strong>en</strong> tot <strong>en</strong> met 20 halver<strong>en</strong>.<br />
Sam<strong>en</strong> oef<strong>en</strong><strong>en</strong><br />
Hoeveel sam<strong>en</strong>, hoeveel ieder?<br />
■ Schud de kaart<strong>en</strong> met tweeling<strong>en</strong> door elkaar. Houd ze<br />
omhoog zodat is te zi<strong>en</strong> hoeveel ze ieder hebb<strong>en</strong>. Vraag<br />
hoeveel ze sam<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong>.<br />
6<br />
6<br />
Ieder 6, dus sam<strong>en</strong>..?<br />
■ Vraag bij iedere tweeling direct terug hoeveel ze ieder<br />
hebb<strong>en</strong>. B<strong>en</strong>adruk dat tweeling<strong>en</strong> altijd alles eerlijk del<strong>en</strong>.<br />
Het moet<strong>en</strong> dus twee dezelfde getall<strong>en</strong> zijn die op de buik<strong>en</strong><br />
staan.<br />
12<br />
Sam<strong>en</strong> 12, dus ieder..?<br />
■ Br<strong>en</strong>g bij e<strong>en</strong> fout antwoord de dubbelbeeld<strong>en</strong> op het<br />
rek<strong>en</strong>rek in herinnering. De tweeling<strong>en</strong> zijn hiervan immers<br />
afgeleid. Nadat het kind geleg<strong>en</strong>heid heeft gekreg<strong>en</strong> het<br />
antwoord te verbeter<strong>en</strong> toont u de kral<strong>en</strong> op het rek<strong>en</strong>rek <strong>en</strong><br />
de achterkant van de tweeling. Dek de kral<strong>en</strong> daarna weer af.<br />
In de volg<strong>en</strong>de strip staat hoe dit kan verlop<strong>en</strong>.<br />
<strong>blok</strong> 8 les 2<br />
1 kleur sam<strong>en</strong> 10.<br />
2 sam<strong>en</strong> 10.<br />
vul in.<br />
3 sam<strong>en</strong> 10.<br />
trek e<strong>en</strong> lijn.<br />
welke mis je?<br />
vul in.<br />
36<br />
8<br />
5<br />
9<br />
5<br />
7<br />
5<br />
1<br />
6<br />
3<br />
8<br />
6<br />
7 3<br />
10 0<br />
10 0<br />
Hoeveel sam<strong>en</strong>?<br />
8<br />
Schuif in gedachte 8 kral<strong>en</strong> op de bov<strong>en</strong>ste<br />
staaf <strong>en</strong> 8 kral<strong>en</strong> op de onderste staaf van het rek<strong>en</strong>rek.<br />
D<strong>en</strong>k er aan. Welke kleur hebb<strong>en</strong> deze kral<strong>en</strong>?<br />
8<br />
8<br />
5<br />
2<br />
4<br />
4<br />
10<br />
9<br />
7<br />
8<br />
1<br />
3<br />
14?<br />
0<br />
9<br />
Rood <strong>en</strong> wit.<br />
42 Pluspunt, Handleiding <strong>groep</strong> 3, <strong>blok</strong> 8 © <strong>Malmberg</strong> ‘s-Hertog<strong>en</strong>bosch<br />
5<br />
6<br />
8<br />
2<br />
5<br />
4<br />
2<br />
1
4 zoek bij elkaar.<br />
kleur net zo.<br />
5 dubbel.<br />
vul in.<br />
6 de helft.<br />
vul in.<br />
7 sam<strong>en</strong> 10.<br />
vul in.<br />
2 2 3 3 4 4 5 5<br />
4<br />
10<br />
4 6<br />
8<br />
les 2 <strong>blok</strong> 8<br />
2 2 6 6 7 7 10 10 8 8<br />
1 1<br />
2<br />
10<br />
7<br />
4 4 7 7 8 8 9 9<br />
6<br />
5<br />
12 14 20 16<br />
8 14 16 18<br />
8<br />
Hoeveel rode kral<strong>en</strong>?<br />
8<br />
Hoeveel witte?<br />
9<br />
3<br />
Hoeveel is dat sam<strong>en</strong>?<br />
8<br />
16<br />
Dus hoeveel hebb<strong>en</strong><br />
ze sam<strong>en</strong>?<br />
2<br />
5<br />
10.<br />
6.<br />
4<br />
1<br />
0<br />
37<br />
10 erbij 6 is 16.<br />
16.<br />
■ Toon ook af <strong>en</strong> toe de kral<strong>en</strong> op het rek<strong>en</strong>rek ter controle van<br />
e<strong>en</strong> goed antwoord.<br />
■ Schud de tweeling<strong>en</strong> nog e<strong>en</strong> keer door elkaar. Laat nu eerst<br />
zi<strong>en</strong> hoeveel ze sam<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> <strong>en</strong> vraag hoeveel ze ieder<br />
hebb<strong>en</strong>. Laat t<strong>en</strong> slotte zi<strong>en</strong> hoeveel ze ieder hebb<strong>en</strong> <strong>en</strong> vraag<br />
hoeveel ze sam<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong>.<br />
■ Oef<strong>en</strong> eerst dubbel 1 tot <strong>en</strong> met 6 <strong>en</strong> dubbel 10, <strong>en</strong> hun<br />
omgekeerde. Als dit goed gaat oef<strong>en</strong>t u ook dubbel 7, 8 <strong>en</strong> 9<br />
<strong>en</strong> hun omgekeerde.<br />
Zelfstandig werk<strong>en</strong><br />
■ De kinder<strong>en</strong> mak<strong>en</strong> opgave 1 tot <strong>en</strong> met 6.<br />
■ Wijs de kinder<strong>en</strong> er bij opgave 1 op dat ze de rondjes moet<strong>en</strong><br />
inkleur<strong>en</strong> van hartjes die sam<strong>en</strong> 10 zijn.<br />
■ Wijs de kinder<strong>en</strong> er bij opgave 6 op dat ze steeds de helft van<br />
het getal noter<strong>en</strong>.<br />
Differ<strong>en</strong>tiatie:<br />
■ De rek<strong>en</strong>zwakke kinder<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> opgave 1 <strong>en</strong> 2 helemaal<br />
mak<strong>en</strong>. Van opgave 4, 5 <strong>en</strong> 6 mak<strong>en</strong> ze de eerste helft. Zijn ze<br />
klaar dan mak<strong>en</strong> ze opgave 3.<br />
■ De rek<strong>en</strong>sterke kinder<strong>en</strong> mak<strong>en</strong> ook plusopgave 7. De<br />
kinder<strong>en</strong> voeg<strong>en</strong> de twee stukk<strong>en</strong> sam<strong>en</strong> <strong>en</strong> vull<strong>en</strong> het<br />
ontbrek<strong>en</strong>de getal in.<br />
Refl ectie<br />
les 2 <strong>blok</strong> 8<br />
■ Kies één of twee opgav<strong>en</strong> uit die u met de kinder<strong>en</strong><br />
bespreekt, bijvoorbeeld opgave 1 <strong>en</strong> 4.<br />
■ Flits bij opgave 1 verschill<strong>en</strong>de getall<strong>en</strong> met behulp van<br />
vingerbeeld<strong>en</strong>, de kinder<strong>en</strong> flits<strong>en</strong> het aantal terug dat erbij<br />
moet om sam<strong>en</strong> ti<strong>en</strong> te krijg<strong>en</strong>. Let op of de kinder<strong>en</strong> dit snel<br />
kunn<strong>en</strong> of dat ze de vingers tell<strong>en</strong> om het getal te wet<strong>en</strong>.<br />
■ Laat bij opgave 4 de tweeling<strong>en</strong> van het ‘Sam<strong>en</strong> oef<strong>en</strong><strong>en</strong>’<br />
zi<strong>en</strong>. Hoeveel hebb<strong>en</strong> ze sam<strong>en</strong>? Oef<strong>en</strong> ook het omgekeerde:<br />
hoeveel heeft ieder?<br />
Pluspunt, Handleiding <strong>groep</strong> 3, <strong>blok</strong> 8 © <strong>Malmberg</strong> ‘s-Hertog<strong>en</strong>bosch 43
lok 8 les 3<br />
Materiaal<br />
− Werkboek bladzijde 69 (oef<strong>en</strong><strong>en</strong>)<br />
− Werkboek bladzijde 38 <strong>en</strong> 39<br />
Extra materiaal<br />
−Klassikale instructieklok<br />
− Per kind e<strong>en</strong> individueel oef<strong>en</strong>klokje<br />
−Klassikaal rek<strong>en</strong>rek<br />
− Ev<strong>en</strong>tueel per kind e<strong>en</strong> rek<strong>en</strong>rek<br />
−Voor de verl<strong>en</strong>gde instructie: per kind e<strong>en</strong> rek<strong>en</strong>rek<br />
Doel<strong>en</strong><br />
− Nieuw doel (opgave 1 <strong>en</strong> 2)<br />
Kinder<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> in e<strong>en</strong> klok de wijzers tek<strong>en</strong><strong>en</strong> bij e<strong>en</strong><br />
gegev<strong>en</strong> tijd in hele ur<strong>en</strong>.<br />
− Toetsdoel (opgave 3, 4 <strong>en</strong> 5)<br />
Kinder<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> getall<strong>en</strong> tot <strong>en</strong> met 20 splits<strong>en</strong>.<br />
> Start<br />
Zelf oef<strong>en</strong><strong>en</strong><br />
De kinder<strong>en</strong> werk<strong>en</strong> zelfstandig aan de opdracht op bladzijde<br />
69, de bladzijde met de muis (automatiser<strong>en</strong> <strong>en</strong> flexibiliser<strong>en</strong>).<br />
Ze vull<strong>en</strong> de getalrij<strong>en</strong> in met hupp<strong>en</strong> van 1 <strong>en</strong> 2 <strong>en</strong> ze mak<strong>en</strong><br />
de splitsing<strong>en</strong>.<br />
Interactie<br />
Nieuw doel (opgave 1 <strong>en</strong> 2)<br />
■ Laat de kinder<strong>en</strong> op de klok de grote <strong>en</strong> de kleine wijzer<br />
aanwijz<strong>en</strong>. Ev<strong>en</strong>tueel kunt u de kleine wijzer met e<strong>en</strong> kleur<br />
acc<strong>en</strong>tuer<strong>en</strong>. Speel het spel: ‘Zitt<strong>en</strong> of staan’. Zet de klok<br />
op 2 uur <strong>en</strong> zeg dat de kleine wijzer naar 2 wijst (goed /<br />
zitt<strong>en</strong>). Zet daarna de klok op bijvoorbeeld 6 uur. Zeg dat de<br />
kleine wijzer wijst naar 3 (fout / staan). Ook kan: de grote<br />
wijzer staat op 6 (fout / staan). Belangrijk is dat de kinder<strong>en</strong><br />
verschill<strong>en</strong> tuss<strong>en</strong> de wijzers gaan zi<strong>en</strong> <strong>en</strong> de getall<strong>en</strong> op de<br />
klok goed b<strong>en</strong>oem<strong>en</strong>.<br />
■ Bespreek hoe je kunt zi<strong>en</strong> of het wel of ge<strong>en</strong> heel uur is. Kijk<br />
naar de grote wijzer. Bij e<strong>en</strong> heel uur wijst de grote wijzer<br />
naar de 12. Laat verschill<strong>en</strong>de kloktijd<strong>en</strong> zi<strong>en</strong> waarbij de<br />
kinder<strong>en</strong> aangev<strong>en</strong> of het wel of ge<strong>en</strong> heel uur is. Leg uit wat<br />
de kleine wijzer doet: die geeft het uur aan.<br />
■ Laat op individuele oef<strong>en</strong>klokjes verschill<strong>en</strong>de kloktijd<strong>en</strong><br />
zett<strong>en</strong> (1 uur, 3 uur, 12 uur, 6 uur, 9 uur). Laat hierbij ter<br />
controle één kind op de klassikale klok werk<strong>en</strong>. Laat de<br />
kinder<strong>en</strong> ook steeds vertell<strong>en</strong> hoe laat het is. Stel vrag<strong>en</strong> als:<br />
Waar staat de grote wijzer? Wat weet je dan? Waar staat de<br />
kleine wijzer? Hoe laat is het dan?<br />
■ Bespreek opgave 1 <strong>en</strong> laat de kinder<strong>en</strong> dit eerst ev<strong>en</strong><br />
zelfstandig uitzoek<strong>en</strong>.<br />
■ Hebb<strong>en</strong> de kinder<strong>en</strong> ontdekt dat het 6 uur is? Laat dit ook op<br />
de klassikale klok zi<strong>en</strong> door het bov<strong>en</strong>ste deel af te dekk<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
te besprek<strong>en</strong> welke wijzer ze zi<strong>en</strong>. Bespreek de tekst: ‘Mooi op<br />
tijd’. Vraag of de bus dan vroeger of later of precies om 6 uur<br />
weer weggaat. (precies om 6 uur). Vraag hoe laat het is als er<br />
<strong>blok</strong> 8 les 3<br />
1 kijk naar de plaat.<br />
welke klok ziet de man?<br />
kleur.<br />
hoe laat is het dan?<br />
38<br />
6<br />
............... uur<br />
2 hoe staan de wijzers?<br />
tek<strong>en</strong>.<br />
11 12 1<br />
10<br />
2<br />
9 3<br />
8 4<br />
7 6 5<br />
11 12 1<br />
10<br />
2<br />
9 3<br />
8 4<br />
7 6 5<br />
11 12 1<br />
10<br />
2<br />
9 3<br />
8 4<br />
7 6 5<br />
11 12 1<br />
10<br />
2<br />
9 3<br />
8 4<br />
7 6 5<br />
11 12 1<br />
10<br />
2<br />
9 3<br />
8 4<br />
7 6 5<br />
11 12 1<br />
10<br />
2<br />
9 3<br />
8 4<br />
7 6 5<br />
11 12 1<br />
10<br />
2<br />
9 3<br />
8 4<br />
7 6 5<br />
11 12 1<br />
10<br />
2<br />
9 3<br />
8 4<br />
7 6 5<br />
11 12 2 1<br />
1<br />
0 2<br />
9 3<br />
8 4<br />
7 6 5<br />
11 12 1<br />
10<br />
2<br />
9 3<br />
8 4<br />
7 6 5<br />
11 12 1<br />
10<br />
2<br />
9 3<br />
8 4<br />
7 6 5<br />
11 12 1<br />
10<br />
2<br />
9 3<br />
8 4<br />
7 6 5<br />
11 12 1<br />
10<br />
2<br />
9 3<br />
8 4<br />
7 6 5<br />
6 uur 5 uur 7 uur 4 uur 8 uur<br />
11 12 1<br />
10<br />
2<br />
9 3<br />
8 4<br />
7 6 5<br />
11 12 1<br />
10<br />
2<br />
9 3<br />
8 4<br />
7 6 5<br />
11 12 1<br />
10<br />
2<br />
9 3<br />
8 4<br />
7 6 5<br />
11 12 1<br />
10<br />
2<br />
9 3<br />
8 4<br />
7 6 5<br />
mooi op tijd!<br />
11 12 1<br />
10<br />
2<br />
9 3<br />
8 4<br />
7 6 5<br />
1 uur 9 uur 3 uur 10 uur 2 uur<br />
over e<strong>en</strong> uur weer e<strong>en</strong> bus komt. (7 uur). En hoe laat ging de<br />
bus e<strong>en</strong> uur geled<strong>en</strong>? (5 uur).<br />
■ Tek<strong>en</strong> de eerste som van opgave 2 als voorbeeld op het bord:<br />
e<strong>en</strong> analoge klok met uurgetall<strong>en</strong> 1 tot <strong>en</strong> met 12 <strong>en</strong> midd<strong>en</strong>stip,<br />
zonder wijzers.<br />
■ De tijd die onder de klok staat (6 uur) moet in de klok<br />
word<strong>en</strong> getek<strong>en</strong>d. Laat de tijd oplez<strong>en</strong>. Zeg dat het steeds e<strong>en</strong><br />
heel uur is. Vraag welke wijzer het hele uur aangeeft. Tek<strong>en</strong><br />
de grote wijzer die naar de 12 wijst in de klok op het bord.<br />
Vraag nogmaals welke tijd gemaakt moet word<strong>en</strong>. Welke<br />
wijzer geeft die tijd aan? Tek<strong>en</strong> de kleine wijzer in de klok.<br />
> De kinder<strong>en</strong> mak<strong>en</strong> opgave 2 zelfstandig af.<br />
Interactie<br />
Toetsdoel (opgave 3 <strong>en</strong> 4)<br />
■ Begin de activiteit met het spel: ‘Noem het andere hart’. Vraag<br />
hoeveel e<strong>en</strong> verliefde-hart<strong>en</strong>-paar altijd sam<strong>en</strong> is. (10). Zeg<br />
dat ze zo snel mogelijk het andere hart moet<strong>en</strong> noem<strong>en</strong>.<br />
Als u zegt ‘8’ is het de bedoeling dat de ander ‘2’ terugzegt.<br />
Noem eerst de grootste getall<strong>en</strong> van de hart<strong>en</strong>par<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong> daarna de kleinste. Laat steeds meerdere kinder<strong>en</strong> naar<br />
aanleiding van e<strong>en</strong> getal het andere hart noem<strong>en</strong>. Ze do<strong>en</strong><br />
dit om de beurt. Geef hierbij zelf beurt<strong>en</strong> om echt tempo te<br />
kunn<strong>en</strong> mak<strong>en</strong>. Bij e<strong>en</strong> fout wordt het klassikale rek<strong>en</strong>rek<br />
getoond.<br />
44 Pluspunt, Handleiding <strong>groep</strong> 3, <strong>blok</strong> 8 © <strong>Malmberg</strong> ‘s-Hertog<strong>en</strong>bosch
3 splits<strong>en</strong>.<br />
vul in.<br />
4 splits<strong>en</strong>.<br />
vul in.<br />
10<br />
9<br />
16<br />
17<br />
7<br />
8<br />
1<br />
5 splits<strong>en</strong>.<br />
bed<strong>en</strong>k zelf.<br />
bov<strong>en</strong> zijn er 10.<br />
10<br />
9<br />
16<br />
13 in<br />
de bus.<br />
18<br />
8<br />
9<br />
2<br />
11 16 19 14<br />
10<br />
9<br />
0<br />
2<br />
10<br />
9<br />
8<br />
13<br />
12<br />
3<br />
13<br />
2<br />
4<br />
4<br />
3<br />
10<br />
9<br />
3<br />
7<br />
10<br />
9<br />
8<br />
les 3 <strong>blok</strong> 8<br />
15<br />
14<br />
5<br />
6<br />
12<br />
er zijn meerdere antwoord<strong>en</strong> mogelijk.<br />
■ Vertel dat ze nu getall<strong>en</strong> bov<strong>en</strong> de 10 bij elkaar gaan zoek<strong>en</strong>.<br />
Vertel dat het e<strong>en</strong> beetje lijkt op de verliefde hart<strong>en</strong>. Pak<br />
het klassikale rek<strong>en</strong>rek <strong>en</strong> zet hier 15 op. Laat het getal<br />
uitsprek<strong>en</strong>. Vraag hoeveel kral<strong>en</strong> er niet zijn gebruikt. (5).<br />
Herhaal dit <strong>en</strong>kele mal<strong>en</strong> met verschill<strong>en</strong>de getall<strong>en</strong> (17, 19,<br />
8, 10, 14, 11, 20, 18, 5, 13, 1, 3). Hiermee oef<strong>en</strong>t u de splitsing<br />
van 20. Zijn er kinder<strong>en</strong> die de relatie zi<strong>en</strong> met de verliefde<br />
hart<strong>en</strong> (5 + 5 <strong>en</strong> 15 + 5)?<br />
■ Bespreek de illustratie van opgave 3. Vraag hoeveel m<strong>en</strong>s<strong>en</strong><br />
er in de bus zitt<strong>en</strong>. (13). En ook hoeveel m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> er bov<strong>en</strong><br />
in de bus zitt<strong>en</strong>. (10). Laat de kinder<strong>en</strong> bed<strong>en</strong>k<strong>en</strong> hoeveel<br />
m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> b<strong>en</strong>ed<strong>en</strong> in de bus zitt<strong>en</strong>. (3).<br />
■ Vertel dat de verliefde hart<strong>en</strong> gebruikt kunn<strong>en</strong> word<strong>en</strong> om<br />
het getal 10 te splits<strong>en</strong>. Vraag of de kinder<strong>en</strong> nog wet<strong>en</strong> wat<br />
wordt gebruikt om getall<strong>en</strong> groter dan 10 te splits<strong>en</strong>. (de<br />
splitsbloem).<br />
■ Tek<strong>en</strong> van opgave 3 de eerste splitsbloem op het bord. Wijs<br />
de kinder<strong>en</strong> erop dat de getall<strong>en</strong> links <strong>en</strong> rechts op blaadjes<br />
staan. Vul sam<strong>en</strong> met de kinder<strong>en</strong> de bloem<strong>en</strong> in. Laat<br />
kinder<strong>en</strong> die met het splits<strong>en</strong> problem<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> op e<strong>en</strong> eig<strong>en</strong><br />
rek<strong>en</strong>rek werk<strong>en</strong>. Observeer hoe ze dat do<strong>en</strong> (bijvoorbeeld<br />
alles opzett<strong>en</strong> of alle<strong>en</strong> kijk<strong>en</strong>). Controleer e<strong>en</strong> gegev<strong>en</strong><br />
antwoord met behulp van het klassikale rek<strong>en</strong>rek. Vraag<br />
kinder<strong>en</strong> die goede antwoord<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> op welke manier<br />
ze hebb<strong>en</strong> gerek<strong>en</strong>d. Hebb<strong>en</strong> ze gewerkt op het rek<strong>en</strong>rek,<br />
gedacht aan het rek<strong>en</strong>rek of aan de verliefde hart<strong>en</strong>?<br />
11<br />
8<br />
4<br />
5<br />
6<br />
39<br />
les 3 <strong>blok</strong> 8<br />
Kinder<strong>en</strong> die op het rek<strong>en</strong>rek de getall<strong>en</strong> kraal voor kraal<br />
tell<strong>en</strong>d opzett<strong>en</strong> kom<strong>en</strong> in aanmerking voor de verl<strong>en</strong>gde<br />
instructie. Laat aan de orde kom<strong>en</strong> dat de getall<strong>en</strong> aan beide<br />
kant<strong>en</strong> van de bloemsteel kunn<strong>en</strong> staan. Vertel dat ze bij<br />
twee lege blaadjes zelf getall<strong>en</strong> mog<strong>en</strong> invull<strong>en</strong> die sam<strong>en</strong><br />
13 of 15 zijn (<strong>en</strong> die nog niet in de bloem staan). Bespreek<br />
ev<strong>en</strong>tueel ook de andere splitsbloem<strong>en</strong>. Kinder<strong>en</strong> die moeite<br />
hebb<strong>en</strong> met het aanvull<strong>en</strong> van de getall<strong>en</strong> tot <strong>en</strong> met 20 <strong>en</strong><br />
die getall<strong>en</strong> tot <strong>en</strong> met 20 niet goed kunn<strong>en</strong> splits<strong>en</strong> kom<strong>en</strong><br />
in aanmerking voor verl<strong>en</strong>gde instructie.<br />
■ Bespreek met de kinder<strong>en</strong> de eerste splitsbloem bij opgave<br />
4. Tek<strong>en</strong> de splitsbloem op het bord <strong>en</strong> laat de kinder<strong>en</strong><br />
vertell<strong>en</strong> welke getall<strong>en</strong> er ingevuld moet<strong>en</strong> word<strong>en</strong>.<br />
Differ<strong>en</strong>tiatie:<br />
■ Bied de kinder<strong>en</strong> die moeite hebb<strong>en</strong> met opgave 3 <strong>en</strong> 4<br />
verl<strong>en</strong>gde instructie aan.<br />
■ De overige kinder<strong>en</strong> mak<strong>en</strong> zelfstandig opgave 4 <strong>en</strong> 5.<br />
Verl<strong>en</strong>gde instructie<br />
Toetsdoel (opgave 4)<br />
■ Oef<strong>en</strong> eerst het splits<strong>en</strong> tot <strong>en</strong> met 10 met het spel ‘Sam<strong>en</strong> 10’<br />
(zie ook <strong>blok</strong> 8, les 1).<br />
■ Tek<strong>en</strong> op het bord e<strong>en</strong> splitsbloem met in het hart 12. Tek<strong>en</strong><br />
er twee lege blaadjes onder <strong>en</strong> vul 10 in. Vraag tot welk<br />
getal aangevuld moet word<strong>en</strong>. (12). Vraag ook welk getal<br />
aangevuld moet word<strong>en</strong>. (10). Hoeveel moet erbij om 12 te<br />
krijg<strong>en</strong>? (2). Zet het getal in het andere blad.<br />
■ Schuif op het kral<strong>en</strong>rek 12 kral<strong>en</strong> (10 <strong>en</strong> 2) opzij. Vraag<br />
of het sam<strong>en</strong> 12 is. 12 is gesplitst in 10 <strong>en</strong> 2. Laat e<strong>en</strong> kind<br />
e<strong>en</strong> andere verdeling bed<strong>en</strong>k<strong>en</strong> die sam<strong>en</strong> 12 is. (9 <strong>en</strong> 3<br />
<strong>en</strong>zovoort). Laat steeds de splitsing b<strong>en</strong>oem<strong>en</strong>: bijvoorbeeld<br />
12 is 10 <strong>en</strong> 2. Vraag of de g<strong>en</strong>oemde splitsing in de derde<br />
splitsbloem van opgave 4 staat. Kunn<strong>en</strong> ze zelf e<strong>en</strong> splitsing<br />
bed<strong>en</strong>k<strong>en</strong> die er niet in staat? Herhaal dit e<strong>en</strong> aantal ker<strong>en</strong><br />
zodat er verschill<strong>en</strong>de splitsing<strong>en</strong> van 12 aan bod kom<strong>en</strong>.<br />
■ Tek<strong>en</strong> de tweede splitsbloem van opgave 4 op het bord. Welk<br />
getal wordt gesplitst? (18). Vul sam<strong>en</strong> met de kinder<strong>en</strong> de<br />
splitsbloem in. Laat kinder<strong>en</strong> die hier concreet materiaal<br />
bij nodig hebb<strong>en</strong> gebruikmak<strong>en</strong> van het rek<strong>en</strong>rek. En oef<strong>en</strong><br />
hiermee vooral de splitsing<strong>en</strong> tot <strong>en</strong> met 12.<br />
■ Maak ev<strong>en</strong>tueel de volg<strong>en</strong>de opdracht ook nog gezam<strong>en</strong>lijk.<br />
> Zelfstandig werk<strong>en</strong><br />
Toetsdoel (opgave 4 <strong>en</strong> 5)<br />
■ De kinder<strong>en</strong> mak<strong>en</strong> opgave 4 <strong>en</strong> 5 af.<br />
■ Bij opgave 5 bed<strong>en</strong>k<strong>en</strong> ze per splitsbloem steeds andere<br />
getall<strong>en</strong>.<br />
Pluspunt, Handleiding <strong>groep</strong> 3, <strong>blok</strong> 8 © <strong>Malmberg</strong> ‘s-Hertog<strong>en</strong>bosch 45
lok 8 les 4<br />
Materiaal<br />
Werkboek bladzijde 40 <strong>en</strong> 41<br />
Extra materiaal<br />
− Tweeling<strong>en</strong> (kopieerblad)<br />
−Klassikaal rek<strong>en</strong>rek<br />
− Afdekblad voor het rek<strong>en</strong>rek<br />
− Ev<strong>en</strong>tueel per kind e<strong>en</strong> rek<strong>en</strong>rek<br />
Voorbereiding<br />
Dek de kral<strong>en</strong> van het klassikale rek<strong>en</strong>rek af.<br />
Doel<strong>en</strong><br />
− Toetsdoel (opgave 1, 2, 3, 6)<br />
Kinder<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> getall<strong>en</strong> tot <strong>en</strong> met 20 splits<strong>en</strong>.<br />
− Nieuw doel (opgave 4, 5)<br />
Kinder<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> in e<strong>en</strong> klok de wijzers tek<strong>en</strong><strong>en</strong> bij e<strong>en</strong><br />
gegev<strong>en</strong> tijd in hele ur<strong>en</strong>.<br />
Sam<strong>en</strong> oef<strong>en</strong><strong>en</strong><br />
Somm<strong>en</strong> met de tweeling<strong>en</strong><br />
■ Vertel dat de kinder<strong>en</strong> somm<strong>en</strong> gaan mak<strong>en</strong> met de<br />
tweeling<strong>en</strong>.<br />
■ Vraag de kinder<strong>en</strong> welke tweelingsomm<strong>en</strong> ze k<strong>en</strong>n<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
noteer deze somm<strong>en</strong> in pijl<strong>en</strong>taal of in de formele somnotatie<br />
op het bord. Op het bord verschijnt e<strong>en</strong> rijtje als:<br />
1 + 1 = 2<br />
2 + 2 = 4<br />
3 + 3 = 6<br />
4 + 4 = 8<br />
5 + 5 = 10<br />
6 + 6 = 12<br />
10 + 10 = 20<br />
De formele somtek<strong>en</strong>s kom<strong>en</strong> in <strong>blok</strong> 10, les 3 aan de orde.<br />
■ Sta ook toe dat ze somm<strong>en</strong> mak<strong>en</strong> met overige dubbel<strong>en</strong><br />
als 20 + 20, 9 + 9 of zelfs 100 + 100! Noteer deze ook op het<br />
bord.<br />
■ Waarschijnlijk d<strong>en</strong>k<strong>en</strong> de kinder<strong>en</strong> alle<strong>en</strong> aan erbijsom<strong>en</strong>.<br />
Vertel dat je met tweeling<strong>en</strong> ook erafsomm<strong>en</strong> kunt mak<strong>en</strong>.<br />
Noteer op het bord naast 1 + 1 = 2 de omgekeerde som<br />
2 – 1 = 1.<br />
■ Laat de kinder<strong>en</strong> bij elke erbijsom de bijbehor<strong>en</strong>de erafsom<br />
bed<strong>en</strong>k<strong>en</strong>.<br />
■ Op het bord staan nu twee rijtjes somm<strong>en</strong>, bijvoorbeeld:<br />
1 + 1 = 2 2 – 1 = 1<br />
2 + 2 = 4 4 – 2 = 2<br />
3 + 3 = 6 6 – 3 = 3<br />
4 + 4 = 8 8 – 4 = 4<br />
5 + 5 = 10 10 – 5 = 5<br />
6 + 6 = 12 12 – 6 = 6<br />
10 + 10 = 20 20 – 10 = 10<br />
<strong>blok</strong> 8 les 4<br />
1 sam<strong>en</strong> 10.<br />
hoeveel in de t<strong>en</strong>t?<br />
vul in.<br />
2 splits<strong>en</strong>.<br />
vul in.<br />
3 splits<strong>en</strong>.<br />
bed<strong>en</strong>k zelf.<br />
vul in.<br />
40<br />
6<br />
3<br />
4<br />
11<br />
Zelfstandig werk<strong>en</strong><br />
8<br />
5<br />
2<br />
5<br />
4<br />
4<br />
0<br />
7<br />
8<br />
14<br />
10<br />
14<br />
7<br />
10<br />
0<br />
9<br />
18<br />
13 17<br />
19<br />
8<br />
18<br />
9<br />
7<br />
0<br />
19<br />
10<br />
6<br />
20<br />
20<br />
1<br />
10<br />
er zijn meerdere antwoord<strong>en</strong> mogelijk.<br />
■ De kinder<strong>en</strong> mak<strong>en</strong> opgave 1 tot <strong>en</strong> met 5.<br />
■ Opgave 5 lijkt op opgave 1 uit de vorige les. Wijs de kinder<strong>en</strong><br />
erop dat er maar drie klokk<strong>en</strong> goed zijn, de andere twee zijn<br />
dus fout.<br />
Differ<strong>en</strong>tiatie:<br />
■ De rek<strong>en</strong>zwakke kinder<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> van opgave 1 tot <strong>en</strong> met<br />
4 de eerste helft mak<strong>en</strong>. Bij opgave 2 <strong>en</strong> 3 kan ev<strong>en</strong>tueel e<strong>en</strong><br />
rek<strong>en</strong>rek word<strong>en</strong> gebruikt. Opgave 5 mak<strong>en</strong> ze helemaal.<br />
■ De rek<strong>en</strong>sterke kinder<strong>en</strong> mak<strong>en</strong> ook plusopgave 6. Het<br />
splits<strong>en</strong> is nu in e<strong>en</strong> andere vorm weergegev<strong>en</strong>, bespreek dit<br />
ev<strong>en</strong> kort met de kinder<strong>en</strong>.<br />
Refl ectie<br />
■ Kies één of twee opgav<strong>en</strong> uit die u met de kinder<strong>en</strong><br />
bespreekt, bijvoorbeeld opgave 2 <strong>en</strong> 5.<br />
■ Schrijf <strong>en</strong>kele splitsing<strong>en</strong> van 14 op het bord, in e<strong>en</strong><br />
splitsbloem. Neem ook de getall<strong>en</strong> die bij opgave 2 staan.<br />
Laat de kinder<strong>en</strong> de splitsing<strong>en</strong> invull<strong>en</strong>. Welke kinder<strong>en</strong><br />
hebb<strong>en</strong> het rek<strong>en</strong>rek gebruikt? En op welke manier (kijk<strong>en</strong>,<br />
schuiv<strong>en</strong>)?<br />
46 Pluspunt, Handleiding <strong>groep</strong> 3, <strong>blok</strong> 8 © <strong>Malmberg</strong> ‘s-Hertog<strong>en</strong>bosch
4 hoe staan de wijzers?<br />
tek<strong>en</strong>.<br />
11 12 1<br />
10<br />
2<br />
9 3<br />
8 4<br />
7 6 5<br />
11 12 1<br />
10<br />
2<br />
9 3<br />
8 4<br />
7 6 5<br />
11 12 1<br />
10<br />
2<br />
9 3<br />
8 4<br />
7 6 5<br />
11 12 1<br />
10<br />
2<br />
9 3<br />
8 4<br />
7 6 5<br />
11 12 1<br />
10<br />
2<br />
9 3<br />
8 4<br />
7 6 5<br />
11 12 1<br />
10<br />
2<br />
9 3<br />
8 4<br />
7 6 5<br />
11 12 1<br />
10<br />
2<br />
9 3<br />
8 4<br />
7 6 5<br />
11 12 1<br />
10<br />
2<br />
9 3<br />
8 4<br />
7 6 5<br />
les 4 <strong>blok</strong> 8<br />
11 12 1<br />
10<br />
2<br />
9 3<br />
8 4<br />
7 6 5<br />
3 uur 9 uur 6 uur 2 uur 10 uur<br />
11 12 1<br />
10<br />
2<br />
9 3<br />
8 4<br />
7 6 5<br />
5 uur 7 uur 11 uur 1 uur 12 uur<br />
5 welke klok kan het zijn?<br />
trek e<strong>en</strong> lijn.<br />
11 12 1<br />
10<br />
2<br />
9 3<br />
8 4<br />
7 6 5<br />
6 splits<strong>en</strong>.<br />
maak het goed.<br />
8<br />
12<br />
4<br />
11 12 1<br />
10<br />
2<br />
9 3<br />
8 4<br />
7 6 5<br />
5 uur 8 uur 2 uur<br />
11 12 1<br />
10<br />
2<br />
9 3<br />
8 4<br />
7 6 5<br />
10<br />
11 12 1<br />
10<br />
2<br />
9 3<br />
8 4<br />
7 6 5<br />
7 3 9 6<br />
11 12 1<br />
10<br />
2<br />
9 3<br />
8 4<br />
7 6 5<br />
18 10 14<br />
17 10 13 14 5 11<br />
■ Laat de kinder<strong>en</strong> bij opgave 5 vertell<strong>en</strong> hoe ze de opgave<br />
hebb<strong>en</strong> opgelost. Hoe kun je zi<strong>en</strong> welke klokk<strong>en</strong> goed zijn?<br />
Waar moet de grote wijzer staan bij het hele uur? (op de 12).<br />
Welke klokk<strong>en</strong> vall<strong>en</strong> dus af? (klok 1 <strong>en</strong> klok 3). Wat weet je<br />
over de kleine wijzer, wat geeft die aan? (het uur, hoe laat het<br />
is). Wat weet je over de klok waar ge<strong>en</strong> wijzer(s) te zi<strong>en</strong> zijn?<br />
(dat de wijzers in de bov<strong>en</strong>ste helft van de klok staan). Hoe<br />
weet je welke tijd de klok aangeeft waarbij je ge<strong>en</strong> wijzers<br />
ziet? (deze tijd blijft over, dus 2 uur <strong>en</strong> dan staan de wijzers in<br />
de bov<strong>en</strong>ste helft van de klok, dus dat klopt ook).<br />
15<br />
41<br />
les 4 <strong>blok</strong> 8<br />
Pluspunt, Handleiding <strong>groep</strong> 3, <strong>blok</strong> 8 © <strong>Malmberg</strong> ‘s-Hertog<strong>en</strong>bosch 47
lok 8 les 5<br />
Materiaal<br />
Werkboek bladzijde 42 <strong>en</strong> 43<br />
Extra materiaal<br />
−Klassikaal rek<strong>en</strong>rek<br />
− Afdekblad voor het rek<strong>en</strong>rek<br />
− Klassikale kral<strong>en</strong>ketting met vijfstructuur<br />
− Ev<strong>en</strong>tueel per kind e<strong>en</strong> rek<strong>en</strong>rek<br />
Voorbereiding<br />
Hang het klassikale rek<strong>en</strong>rek voor het bord.<br />
Doel<strong>en</strong><br />
− Toetsdoel (opgave 1, 2, 3 <strong>en</strong> 5)<br />
Kinder<strong>en</strong> k<strong>en</strong>n<strong>en</strong> de splitsing<strong>en</strong> van 10 <strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> aangev<strong>en</strong><br />
hoeveel erbij moet om 10 te mak<strong>en</strong>.<br />
Kinder<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> getall<strong>en</strong> tot <strong>en</strong> met 20 splits<strong>en</strong>.<br />
−Nieuw doel (opgave 4)<br />
Kinder<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> getall<strong>en</strong> tot <strong>en</strong> met 10 verdubbel<strong>en</strong> <strong>en</strong> ev<strong>en</strong><br />
getall<strong>en</strong> tot <strong>en</strong> met 20 halver<strong>en</strong>.<br />
Kinder<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> in e<strong>en</strong> klok de wijzers tek<strong>en</strong><strong>en</strong> bij e<strong>en</strong><br />
gegev<strong>en</strong> tijd in hele ur<strong>en</strong>.<br />
Sam<strong>en</strong> oef<strong>en</strong><strong>en</strong><br />
De dokter <strong>en</strong> de halfdove patiënt<br />
■ Vertel <strong>en</strong> speel het volg<strong>en</strong>de spel:<br />
Er komt e<strong>en</strong> patiënt (kind) bij de dokter (leerkracht) die<br />
beweert voor de helft doof te zijn.<br />
‘Dokter ik b<strong>en</strong> voor de helft doof.’ Hierop zegt de dokter vol<br />
verbazing: ‘B<strong>en</strong> jij voor de helft doof? Hoe kan dat nu? Ik<br />
geloof er niets van. Dit heb ik nog nooit meegemaakt. Ga<br />
maar e<strong>en</strong>s in de hoek van het lokaal staan, dan zeg ik e<strong>en</strong><br />
getal <strong>en</strong> dan zeg jij me na. We zull<strong>en</strong> e<strong>en</strong>s zi<strong>en</strong> of je voor de<br />
helft doof b<strong>en</strong>t.’<br />
De dokter zegt ‘ti<strong>en</strong>’. En weet je wat de patiënt zegt?’ Juist,<br />
ja: ‘vijf’. De dokter d<strong>en</strong>kt dat het e<strong>en</strong> vergissing moet zijn <strong>en</strong><br />
probeert nog e<strong>en</strong> paar getall<strong>en</strong>. En ja hoor, steeds noemt de<br />
patiënt de helft van het getal.<br />
■ Wissel steeds van patiënt. Laat de patiënt ook echt in de hoek<br />
staan.<br />
■ Noem getall<strong>en</strong> van de tweeling<strong>en</strong>: 4, 2, 6, (weer) 10, 8, 20 <strong>en</strong> 12.<br />
■ Gebruik bij getall<strong>en</strong> als 4, 2, 6, 10, 8 <strong>en</strong> 20 ter controle of bij<br />
e<strong>en</strong> fout de kral<strong>en</strong>ketting met vijfstructuur: laat kinder<strong>en</strong><br />
het aantal opschuiv<strong>en</strong>, het betreff<strong>en</strong>de deel van de ketting<br />
dubbelvouw<strong>en</strong> of in tweeën del<strong>en</strong>.<br />
Hoeveel is dus de helft van 8?<br />
<strong>blok</strong> 8 les 5<br />
1 sam<strong>en</strong> 10.<br />
vul in.<br />
2 sam<strong>en</strong> 10.<br />
steeds anders.<br />
vul in.<br />
3 sam<strong>en</strong> 20 <strong>en</strong> sam<strong>en</strong> 10.<br />
gebruik het getal twee keer.<br />
vul in.<br />
42<br />
10<br />
9 1<br />
12<br />
14<br />
17<br />
19<br />
20<br />
8<br />
6<br />
3<br />
1<br />
10<br />
4 6<br />
10<br />
6<br />
0<br />
4<br />
10<br />
8 2<br />
0<br />
9<br />
5<br />
10<br />
10<br />
10<br />
8 2<br />
6<br />
3<br />
10<br />
1<br />
5<br />
7 3<br />
4<br />
7<br />
7<br />
10<br />
5<br />
10<br />
9<br />
6 4<br />
1 9<br />
7<br />
8<br />
2<br />
10<br />
er zijn meerdere antwoord<strong>en</strong> mogelijk.<br />
■ De helft van deze getall<strong>en</strong> kan ook op e<strong>en</strong> rek<strong>en</strong>rek word<strong>en</strong><br />
gevond<strong>en</strong>. De red<strong>en</strong> om dit toch op e<strong>en</strong> kral<strong>en</strong>ketting te<br />
do<strong>en</strong> is dat de helft nu wordt bepaald vanuit het totaal.<br />
Dit is makkelijker dan het opzett<strong>en</strong> van kral<strong>en</strong> onder de<br />
voorwaarde dat ze eerlijk zijn verdeeld over beide stav<strong>en</strong>.<br />
■ Gebruik voor e<strong>en</strong> getal als 12 ter controle of bij e<strong>en</strong> fout het<br />
rek<strong>en</strong>rek: laat kinder<strong>en</strong> het aantal eerlijk verdeeld over beide<br />
stav<strong>en</strong> opschuiv<strong>en</strong>.<br />
■ Laat ook kinder<strong>en</strong> voor dokter spel<strong>en</strong>.<br />
■ Oef<strong>en</strong> omgekeerd: De patiënt zegt ‘vier’. Wat heeft de dokter<br />
gezegd?<br />
Zelfstandig werk<strong>en</strong><br />
■ De kinder<strong>en</strong> mak<strong>en</strong> opgave 1 tot <strong>en</strong> met 4.<br />
■ Bij opgave 1 is het de bedoeling dat de kinder<strong>en</strong> op alle lege<br />
plaats<strong>en</strong> getall<strong>en</strong> invull<strong>en</strong>.<br />
■ Bij opgave 3 moet<strong>en</strong> de kinder<strong>en</strong> getall<strong>en</strong> tot <strong>en</strong> met 20<br />
splits<strong>en</strong>, de verliefde hart<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> hierbij ondersteuning<br />
bied<strong>en</strong>.<br />
■ Lees opgave 4 ev<strong>en</strong>tueel gezam<strong>en</strong>lijk. De kinder<strong>en</strong> vull<strong>en</strong> op<br />
de wip in hoeveel het sam<strong>en</strong> is (hoeveel kinder<strong>en</strong> op de wip<br />
zitt<strong>en</strong>). Dan lez<strong>en</strong> ze de kloktijd die ernaast staat. In de lijst<br />
met ‘sam<strong>en</strong>’ schrijv<strong>en</strong> ze de tijd op de goede plaats.<br />
48 Pluspunt, Handleiding <strong>groep</strong> 3, <strong>blok</strong> 8 © <strong>Malmberg</strong> ‘s-Hertog<strong>en</strong>bosch<br />
10<br />
20<br />
0<br />
1<br />
10 0<br />
4<br />
9<br />
16<br />
18<br />
11<br />
13
4 sam<strong>en</strong>...<br />
vul in.<br />
hoe laat is het?<br />
lees <strong>en</strong> vul in.<br />
11 12 1<br />
10<br />
2<br />
5 5<br />
9<br />
8<br />
7 6<br />
3<br />
4<br />
5<br />
10<br />
11 12 1<br />
10<br />
2<br />
8 8<br />
9<br />
8<br />
7 6<br />
3<br />
4<br />
5<br />
16<br />
11 12 1<br />
10<br />
2<br />
6 6<br />
9<br />
8<br />
7 6<br />
3<br />
4<br />
5<br />
12<br />
les 5 <strong>blok</strong> 8<br />
11 12 1<br />
10<br />
2<br />
9 9 ............... 11 uur: sam<strong>en</strong> 16<br />
9<br />
8<br />
7 6<br />
3<br />
4<br />
5<br />
18<br />
............... 2 uur: sam<strong>en</strong> 18<br />
11 12 1<br />
10<br />
2<br />
4 4<br />
9 3<br />
8<br />
7 6<br />
4<br />
5<br />
8<br />
11 12 1<br />
10<br />
2<br />
7 7<br />
9<br />
8<br />
7 6<br />
3<br />
4<br />
5<br />
14<br />
5 sam<strong>en</strong> 10. 10<br />
sam<strong>en</strong> 20.<br />
tek<strong>en</strong> ev<strong>en</strong>veel stipp<strong>en</strong>. tek<strong>en</strong> ev<strong>en</strong>veel stipp<strong>en</strong>.<br />
vul dan in. vul dan in.<br />
4<br />
2<br />
6<br />
8<br />
............... 4 uur: sam<strong>en</strong> 12<br />
............... 5 uur: sam<strong>en</strong> 8<br />
............... 3 uur: sam<strong>en</strong> 14<br />
............... 9 uur: sam<strong>en</strong> 10<br />
Differ<strong>en</strong>tiatie:<br />
■ De rek<strong>en</strong>zwakke kinder<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> e<strong>en</strong> deel van de opgav<strong>en</strong><br />
mak<strong>en</strong>:<br />
- Opgave 1: het rek<strong>en</strong>rek kan hierbij gebruikt word<strong>en</strong>; bij<br />
de derde <strong>en</strong> de vierde bloem kunn<strong>en</strong> de kinder<strong>en</strong> eerst het<br />
bijbehor<strong>en</strong>de getal naast de stipp<strong>en</strong> schrijv<strong>en</strong>.<br />
- Opgave 2: noteer ev<strong>en</strong>tueel als leerkracht zelf e<strong>en</strong> van de<br />
getall<strong>en</strong> in de bloem<strong>en</strong>.<br />
- Opgave 3: het rek<strong>en</strong>rek kan hierbij gebruikt word<strong>en</strong>; alle<strong>en</strong><br />
de linker- <strong>en</strong> de rechterbloem word<strong>en</strong> ingevuld.<br />
- Opgave 4: noter<strong>en</strong> van de kloktijd onder de klokk<strong>en</strong>.<br />
■ De rek<strong>en</strong>sterke kinder<strong>en</strong> mak<strong>en</strong> ook plusopgave 5. Leg uit<br />
dat lieveheersbeestjes <strong>en</strong> vlinders op beide vleugels ev<strong>en</strong>veel<br />
stipp<strong>en</strong> of vlekk<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong>. Als je de helft ziet, weet je hoeveel<br />
stipp<strong>en</strong> of vlekk<strong>en</strong> het dier in totaal heeft.<br />
Refl ectie<br />
■ Kies één of twee opgav<strong>en</strong> uit die u met de kinder<strong>en</strong><br />
bespreekt, bijvoorbeeld opgave 2 <strong>en</strong> 4.<br />
■ Oef<strong>en</strong> bij opgave 2 ev<strong>en</strong> snel de splitsing<strong>en</strong> van 10, met het<br />
‘Flitsspel sam<strong>en</strong> 10’: laat e<strong>en</strong> getal met uw vingers zi<strong>en</strong> (8), de<br />
kinder<strong>en</strong> flits<strong>en</strong> terug welk getal erbij hoort om sam<strong>en</strong> 10 te<br />
krijg<strong>en</strong>. (2).<br />
20<br />
10<br />
8<br />
6<br />
4<br />
43<br />
les 5 <strong>blok</strong> 8<br />
Oef<strong>en</strong> zo alle splitsing<strong>en</strong> van 10, d<strong>en</strong>k ook aan 10 <strong>en</strong> 0 <strong>en</strong><br />
omgekeerd.<br />
■ Hebb<strong>en</strong> de kinder<strong>en</strong> bij opgave 4 de juiste aantall<strong>en</strong> bij de<br />
juiste tijd gevond<strong>en</strong>? Controleer of ze de gevond<strong>en</strong> getall<strong>en</strong><br />
correct gehalveerd hebb<strong>en</strong>. Noem de getall<strong>en</strong> <strong>en</strong> laat de<br />
kinder<strong>en</strong> zegg<strong>en</strong> wat de helft is.<br />
Pluspunt, Handleiding <strong>groep</strong> 3, <strong>blok</strong> 8 © <strong>Malmberg</strong> ‘s-Hertog<strong>en</strong>bosch 49
lok 8 les 6<br />
Materiaal<br />
− Werkboek bladzijde 70 (oef<strong>en</strong><strong>en</strong>)<br />
−Werkboek bladzijde <strong>en</strong> 44 <strong>en</strong> 45<br />
Extra materiaal<br />
− Tweeling<strong>en</strong> dubbel 1 tot <strong>en</strong> met 10 (kopieerblad)<br />
−Getalkaartjes 11 tot <strong>en</strong> met 30 (kopieerblad<strong>en</strong>)<br />
− Klassikale kral<strong>en</strong>ketting<br />
−Klassikaal rek<strong>en</strong>rek<br />
− Afdekblad voor het rek<strong>en</strong>rek<br />
− Per kind e<strong>en</strong> kral<strong>en</strong>ketting tot <strong>en</strong> met 30<br />
− Ev<strong>en</strong>tueel per kind e<strong>en</strong> rek<strong>en</strong>rek<br />
−Voor de verl<strong>en</strong>gde instructie: per kind e<strong>en</strong> rek<strong>en</strong>rek<br />
Voorbereiding<br />
Schrijf op het bord: sprong is 10, hup is 1.<br />
Doel<strong>en</strong><br />
− Nieuw doel (opgave 1 <strong>en</strong> 2)<br />
Kinder<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> aangev<strong>en</strong> waar je uitkomt vanaf 0 op de<br />
lege getall<strong>en</strong>lijn bij e<strong>en</strong> combinatie van sprong<strong>en</strong> van 10 <strong>en</strong><br />
hupp<strong>en</strong> van 1.<br />
− Toetsdoel (opgave 3, 4 <strong>en</strong> 5)<br />
Kinder<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> erbij- <strong>en</strong> erafsituaties tot <strong>en</strong> met 20<br />
g<strong>en</strong>oteerd in e<strong>en</strong> pijlnotatie uitrek<strong>en</strong><strong>en</strong>.<br />
> Start<br />
Zelf oef<strong>en</strong><strong>en</strong><br />
De kinder<strong>en</strong> werk<strong>en</strong> zelfstandig aan de opdracht op bladzijde<br />
70, de bladzijde met de koe (automatiser<strong>en</strong> <strong>en</strong> flexibiliser<strong>en</strong>).<br />
Ze kleur<strong>en</strong> het grootste getal.<br />
Interactie<br />
Nieuw doel (opgave 1 <strong>en</strong> 2)<br />
■ Speel het spel: ‘Spring<strong>en</strong> naar getall<strong>en</strong> in sprong<strong>en</strong> van 10 <strong>en</strong><br />
hupp<strong>en</strong> van 1’. Zeg dat u vanaf 0 naar e<strong>en</strong> geheim getal gaat<br />
spring<strong>en</strong> op het stapp<strong>en</strong>pad. De kinder<strong>en</strong> moet<strong>en</strong> dat getal<br />
rad<strong>en</strong>. Vertel dat e<strong>en</strong> sprong 10 is <strong>en</strong> laat deze zi<strong>en</strong> door met<br />
e<strong>en</strong> e<strong>en</strong>b<strong>en</strong>ige afzet e<strong>en</strong> sprong te mak<strong>en</strong>. Herhaal dat e<strong>en</strong><br />
hup 1 is <strong>en</strong> laat deze zi<strong>en</strong> door met e<strong>en</strong> tweeb<strong>en</strong>ige afzet e<strong>en</strong><br />
hup te mak<strong>en</strong>. Wijs op het bord waar de regels ‘sprong is 10’<br />
<strong>en</strong> ‘hup is 1’ op staan.<br />
■ Spring zelf naar het geheime getal: 23. Dit getal staat op het<br />
getalkaartje. Ga op 0 staan, links voor in het lokaal, neem<br />
e<strong>en</strong> sprong, nog e<strong>en</strong> sprong <strong>en</strong> vervolg<strong>en</strong>s drie hupjes van<br />
1. Vraag naar welk getal u b<strong>en</strong>t gesprong<strong>en</strong>. Geef meerdere<br />
kinder<strong>en</strong> de beurt, ook al is het goede antwoord al g<strong>en</strong>oemd.<br />
Zonder te verrad<strong>en</strong> of het goede antwoord ertuss<strong>en</strong> zat,<br />
herhaalt u hoe u b<strong>en</strong>t gesprong<strong>en</strong>. U doet dit door zowel op<br />
de kral<strong>en</strong>ketting als ook op e<strong>en</strong> lege getall<strong>en</strong>lijn op het bord<br />
naar het getal te spring<strong>en</strong>. Laat daarna pas het getalkaartje<br />
zi<strong>en</strong>, zodat er ook aandacht is voor de uitspraak <strong>en</strong> de notatie<br />
van het getal. Vraag t<strong>en</strong> slotte alle kinder<strong>en</strong> ook e<strong>en</strong>s op hun<br />
eig<strong>en</strong> kral<strong>en</strong>ketting naar 23 te spring<strong>en</strong> in sprong<strong>en</strong> van<br />
10 <strong>en</strong> hupp<strong>en</strong> van 1. Let op dat ze dit verkort do<strong>en</strong>, dus in<br />
<strong>blok</strong> 8 les 6<br />
0<br />
0<br />
1 waar kom je uit?<br />
vul in.<br />
2 waar kom je uit?<br />
vul in.<br />
44<br />
0<br />
0<br />
0<br />
0<br />
0<br />
0<br />
0<br />
hup sprong<br />
+10 +10<br />
+10 +10<br />
+10 +10<br />
+10<br />
+10 +10<br />
+10<br />
–1 –1 -1<br />
7<br />
+1 +1 +1<br />
13<br />
hup hup hup<br />
21<br />
+10 +10 +10<br />
+10 +10<br />
+10<br />
–1 –1 -1<br />
+1<br />
+1 +1 +1<br />
sprong<strong>en</strong> van 10 naar 20 <strong>en</strong> dan pas in hupp<strong>en</strong> van 1.<br />
Vraag e<strong>en</strong> aantal kinder<strong>en</strong> naar e<strong>en</strong> geheim getal te spring<strong>en</strong><br />
op het stapp<strong>en</strong>pad. Laat ze hierbij e<strong>en</strong> getalkaartje kiez<strong>en</strong>.<br />
Laat het kind steeds beurt<strong>en</strong> gev<strong>en</strong> <strong>en</strong> hanteer hierbij de<br />
bov<strong>en</strong>g<strong>en</strong>oemde handeling<strong>en</strong>.<br />
■ Tek<strong>en</strong> de eerste <strong>en</strong> de vierde som van opgave 1 op het bord:<br />
■ Leg uit dat de sprong<strong>en</strong> <strong>en</strong> hupp<strong>en</strong> die de kinder<strong>en</strong> hiervoor<br />
echt hebb<strong>en</strong> gemaakt nu met bocht<strong>en</strong> op de getall<strong>en</strong>lijn zijn<br />
getek<strong>en</strong>d. Wijs e<strong>en</strong> sprong van 10 <strong>en</strong> e<strong>en</strong> hup van 1 aan.<br />
Laat bij de eerste getall<strong>en</strong>lijn vertell<strong>en</strong> naar welk getal wordt<br />
gesprong<strong>en</strong>. Tel hierbij hardop de sprong<strong>en</strong> <strong>en</strong> hupp<strong>en</strong><br />
(0 - 10 - 20 - 21). Voer daarna de sprong<strong>en</strong> <strong>en</strong> hupp<strong>en</strong> uit.<br />
Klopt het antwoord? Vraag wat er bij de andere getall<strong>en</strong>lijn<br />
anders is. (er wordt teruggesprong<strong>en</strong>). Doe dit ook hardop:<br />
0 - 10 - 9 - 8 - 7. Voer daarna de sprong<strong>en</strong> <strong>en</strong> hupp<strong>en</strong> uit.<br />
50 Pluspunt, Handleiding <strong>groep</strong> 3, <strong>blok</strong> 8 © <strong>Malmberg</strong> ‘s-Hertog<strong>en</strong>bosch<br />
20<br />
+1 +1<br />
22<br />
23<br />
+1<br />
–1<br />
29
3 rek<strong>en</strong> uit.<br />
vul in.<br />
6<br />
6<br />
4 rek<strong>en</strong> uit.<br />
vul in.<br />
4<br />
7<br />
5<br />
5<br />
+ 6<br />
– 3<br />
+ 8<br />
+ 6<br />
+ 8<br />
+ 4<br />
5 bed<strong>en</strong>k zelf somm<strong>en</strong>.<br />
rek<strong>en</strong> uit.<br />
+<br />
+<br />
les 6 <strong>blok</strong> 8<br />
+ 5<br />
+ 9<br />
12 5<br />
10 9<br />
18<br />
– 4<br />
– 6<br />
3 8<br />
4 12<br />
6<br />
12<br />
13<br />
13<br />
9<br />
17<br />
1<br />
16<br />
4<br />
+ 2<br />
+ 9<br />
+ 2<br />
+ 4<br />
–<br />
–<br />
19<br />
10<br />
18<br />
8<br />
10<br />
14<br />
20<br />
16<br />
– 5<br />
– 4<br />
– 10<br />
– 8<br />
+<br />
+<br />
5<br />
10<br />
10<br />
er zijn meerdere antwoord<strong>en</strong> mogelijk.<br />
Klopt het antwoord? Let op: de kinder<strong>en</strong> spring<strong>en</strong> niet<br />
achteruit terug, maar draai<strong>en</strong> zich om. Sta ev<strong>en</strong> stil bij de<br />
red<strong>en</strong> van terugspring<strong>en</strong> vanaf e<strong>en</strong> ti<strong>en</strong>tal (handiger omdat<br />
er dan minder sprong<strong>en</strong> <strong>en</strong> hupp<strong>en</strong> gemaakt word<strong>en</strong>).<br />
■ Wijs de kinder<strong>en</strong> erop dat sprong<strong>en</strong> vooruit altijd bov<strong>en</strong> de<br />
lijn word<strong>en</strong> getek<strong>en</strong>d <strong>en</strong> sprong<strong>en</strong> terug altijd onder de lijn.<br />
■ Bespreek op vergelijkbare wijze de overige getall<strong>en</strong>lijn<strong>en</strong> van<br />
opgave 1.<br />
■ Vertel dat opgave 2 op dezelfde manier gemaakt moet<br />
word<strong>en</strong>.<br />
> De kinder<strong>en</strong> mak<strong>en</strong> opgave 2 zelfstandig af.<br />
Interactie<br />
Toetsdoel (opgave 3 <strong>en</strong> 4)<br />
■ Vraag de kinder<strong>en</strong> welke tweelingsomm<strong>en</strong> ze al k<strong>en</strong>n<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
noteer deze somm<strong>en</strong> op het bord (zie ook les 4). Laat op het<br />
bord het volg<strong>en</strong>de rijtje ontstaan (de tweelingsomm<strong>en</strong> uit<br />
opgave 3):<br />
5 + 5 = 10<br />
6 + 6 = 12<br />
9 + 9 = 18<br />
■ Vraag of de kinder<strong>en</strong> met tweeling<strong>en</strong> ook erafsomm<strong>en</strong> wet<strong>en</strong>.<br />
Noteer op het bord naast 1 + 1 = 2 de omgekeerde som<br />
2 – 1 = 1. Laat de kinder<strong>en</strong> bij elke erbijsom de bijbehor<strong>en</strong>de<br />
erafsom bed<strong>en</strong>k<strong>en</strong>. Ervar<strong>en</strong> de kinder<strong>en</strong> de tweelingsomm<strong>en</strong><br />
8<br />
45<br />
les 6 <strong>blok</strong> 8<br />
al als somm<strong>en</strong> die makkelijk onthoud<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> word<strong>en</strong>? Bij<br />
deze somm<strong>en</strong> heb je ge<strong>en</strong> rek<strong>en</strong>rek nodig.<br />
■ Bespreek opgave 3. Herk<strong>en</strong>n<strong>en</strong> de kinder<strong>en</strong> de<br />
ondersteun<strong>en</strong>de illustraties bij de opgav<strong>en</strong>? Laat de somm<strong>en</strong><br />
oplez<strong>en</strong>. Kinder<strong>en</strong> die de pijl<strong>en</strong>taalsom niet kunn<strong>en</strong> ‘vertal<strong>en</strong>’<br />
in e<strong>en</strong> som kom<strong>en</strong> in aanmerking voor verl<strong>en</strong>gde instructie.<br />
Vraag welke erbijsomm<strong>en</strong> zijn. En welke zijn erafsomm<strong>en</strong>?<br />
Kinder<strong>en</strong> die e<strong>en</strong> erbij- of erafsom niet herk<strong>en</strong>n<strong>en</strong> kom<strong>en</strong> in<br />
aanmerking voor de verl<strong>en</strong>gde instructie.<br />
■ Vraag of alle somm<strong>en</strong> bij opgave 3 tweelingsomm<strong>en</strong> zijn. (ja)<br />
Laat de tweelingsomm<strong>en</strong> kleur<strong>en</strong>.<br />
■ Laat de somm<strong>en</strong> ook uitrek<strong>en</strong><strong>en</strong>. Ze kunn<strong>en</strong> hierbij ev<strong>en</strong>tueel<br />
het rek<strong>en</strong>rek gebruik<strong>en</strong>. Kinder<strong>en</strong> die de pijl<strong>en</strong>taalsom niet<br />
kunn<strong>en</strong> ‘vertal<strong>en</strong>’ in e<strong>en</strong> handeling op het rek<strong>en</strong>rek kom<strong>en</strong><br />
in aanmerking voor verl<strong>en</strong>gde instructie. Dit geldt ook voor<br />
kinder<strong>en</strong> die hoeveelhed<strong>en</strong> e<strong>en</strong> voor e<strong>en</strong> opzett<strong>en</strong> op het<br />
rek<strong>en</strong>rek.<br />
■ Bespreek opgave 4. Tek<strong>en</strong> van opgave 4 de derde<br />
pijl<strong>en</strong>taalsom op het bord <strong>en</strong> bespreek deze (5 + 8). Laat de<br />
kinder<strong>en</strong> steeds eerst de som opnoem<strong>en</strong> (vijf erbij acht is<br />
sam<strong>en</strong>) <strong>en</strong> daarna het antwoord uitrek<strong>en</strong><strong>en</strong>. Noteer dit op het<br />
bord. Laat de hele som nogmaals hardop zegg<strong>en</strong>.<br />
■ Maak ook e<strong>en</strong> erafopgave sam<strong>en</strong> met de kinder<strong>en</strong>.<br />
Differ<strong>en</strong>tiatie:<br />
■ Bied de kinder<strong>en</strong> die moeite hebb<strong>en</strong> met opgave 3 <strong>en</strong> 4<br />
verl<strong>en</strong>gde instructie aan.<br />
■ De overige kinder<strong>en</strong> mak<strong>en</strong> zelfstandig opgave 4 <strong>en</strong> 5.<br />
Verl<strong>en</strong>gde instructie<br />
Toetsdoel (opgave 4)<br />
■ Oef<strong>en</strong> eerst met de tweeling<strong>en</strong>. Laat zi<strong>en</strong> hoeveel ze sam<strong>en</strong><br />
hebb<strong>en</strong> <strong>en</strong> vraag hoeveel ieder heeft. Doe het daarna<br />
andersom, laat nu zi<strong>en</strong> hoeveel ieder heeft <strong>en</strong> vraag hoeveel<br />
ze sam<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong>.<br />
■ Bespreek opgave 4. Vraag of het allemaal tweelingsomm<strong>en</strong><br />
zijn. (nee) Laat alle tweelingsomm<strong>en</strong> (erbij <strong>en</strong> eraf)eerst<br />
kleur<strong>en</strong>. Vraag welke somm<strong>en</strong> ze makkelijk vind<strong>en</strong> <strong>en</strong> laat<br />
die eerst mak<strong>en</strong>.<br />
■ Bekijk de eerste som van opgave 4 <strong>en</strong> laat de kinder<strong>en</strong> op het<br />
rek<strong>en</strong>rek uitvoer<strong>en</strong> wat er staat. Stel vrag<strong>en</strong> als: Hoeveel heb<br />
je? (4). Zet op het rek<strong>en</strong>rek. Komt er iets bij of gaat er iets af?<br />
(+, dus er komt iets bij). Hoeveel komt erbij? (8). Zet op het<br />
rek<strong>en</strong>rek erbij. Hoeveel is het sam<strong>en</strong>? (12). Doe dit ev<strong>en</strong>tueel<br />
ook met de erafsom. (10 - 5).<br />
■ Maak nog <strong>en</strong>kele opgav<strong>en</strong> gezam<strong>en</strong>lijk met de kinder<strong>en</strong>.<br />
> Zelfstandig werk<strong>en</strong><br />
Toetsdoel (opgave 4 <strong>en</strong> 5)<br />
■ De kinder<strong>en</strong> mak<strong>en</strong> opgave 4 <strong>en</strong> 5 af.<br />
■ Wijs de kinder<strong>en</strong> erop dat ze bij opgave 5 zelf de getall<strong>en</strong><br />
mog<strong>en</strong> invull<strong>en</strong>.<br />
Pluspunt, Handleiding <strong>groep</strong> 3, <strong>blok</strong> 8 © <strong>Malmberg</strong> ‘s-Hertog<strong>en</strong>bosch 51
lok 8 les 7<br />
Materiaal<br />
Werkboek bladzijde 46 <strong>en</strong> 47<br />
Extra materiaal<br />
Ev<strong>en</strong>tueel per kind e<strong>en</strong> rek<strong>en</strong>rek<br />
Voorbereiding<br />
Schrijf onderstaande tabel op het bord:<br />
50? Ja Nee<br />
20 – 21 – 22 – ...<br />
20 – 22 – 24 – ...<br />
21 – 23 – 25 – …<br />
0 – 10 – 20 – …<br />
5 – 15 – 25 – ...<br />
0 – 5 – 10 – ...<br />
2 – 7 – 12 – ...<br />
... – ... – ... – ...<br />
Doel<strong>en</strong><br />
− Toetsdoel (opgave 1, 2, 3, 6)<br />
Kinder<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> erbij- <strong>en</strong> erafsituaties tot <strong>en</strong> met 20<br />
g<strong>en</strong>oteerd in e<strong>en</strong> pijlnotatie uitrek<strong>en</strong><strong>en</strong>.<br />
− Nieuw doel (opgave 4 <strong>en</strong> 5)<br />
Kinder<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> aangev<strong>en</strong> waar je uitkomt vanaf 0 op de<br />
lege getall<strong>en</strong>lijn bij e<strong>en</strong> combinatie van sprong<strong>en</strong> van 10 <strong>en</strong><br />
hupp<strong>en</strong> van 1.<br />
Sam<strong>en</strong> oef<strong>en</strong><strong>en</strong><br />
Voorspel je tel, loop <strong>en</strong> tel<br />
■ Deze activiteit gaat zoals het ‘Aantikspel’. De kinder<strong>en</strong><br />
voorspell<strong>en</strong> of ze precies op e<strong>en</strong> getal zull<strong>en</strong> uitkom<strong>en</strong>. Het<br />
getal waar het bij deze les om gaat is 50.<br />
■ Vertel dat de kinder<strong>en</strong> e<strong>en</strong> voor e<strong>en</strong> gaan tell<strong>en</strong> vanaf 20, dus<br />
20 - 21 - 22 - ... Vraag de kinder<strong>en</strong> hun hand op te stek<strong>en</strong> als<br />
ze d<strong>en</strong>k<strong>en</strong> dat ze tijd<strong>en</strong>s het tell<strong>en</strong> ‘50’ zull<strong>en</strong> hor<strong>en</strong>.<br />
■ Schrijf de voorspelling in de tabel. Vervolg<strong>en</strong>s loopt <strong>en</strong> telt u<br />
hardop ‘20 - 21 - 22 - …’ <strong>en</strong> geeft u de beurt door.<br />
■ Doe hetzelfde met herhaalde sprong<strong>en</strong> van:<br />
- 2 vanaf 20, dus 20 - 22 - 24 - ...<br />
- 2 vanaf 21, dus 21 - 23 - 25 - ...<br />
- 10 vanaf 0, dus 0 - 10 - 20 - ...<br />
- 10 vanaf 5, dus 5 - 15 - 25 - ...<br />
- 5 vanaf 0, dus 0 - 5 - 10 - ...<br />
- 5 vanaf 2, dus 2 - 7 - 12 - ...<br />
■ Vraag wie er nog e<strong>en</strong> ander rijtje weet. Hoe groot zijn de<br />
sprong<strong>en</strong>?<br />
Zelfstandig werk<strong>en</strong><br />
De kinder<strong>en</strong> mak<strong>en</strong> opgave 1 tot <strong>en</strong> met 5.<br />
<strong>blok</strong> 8 les 7<br />
1 rek<strong>en</strong> uit <strong>en</strong> vul in.<br />
2 rek<strong>en</strong> uit <strong>en</strong> vul in.<br />
3 rek<strong>en</strong> uit.<br />
vul in.<br />
kleur:<br />
46<br />
8<br />
9<br />
11<br />
12<br />
5<br />
6<br />
2<br />
7<br />
5<br />
+ 5<br />
– 3<br />
+ 3<br />
+ 2<br />
+ 5<br />
10<br />
3<br />
5<br />
9<br />
10<br />
12<br />
9<br />
6<br />
12<br />
11<br />
10<br />
7<br />
12<br />
+ 6<br />
– 3<br />
+ 2<br />
+ 6<br />
+ 7<br />
12<br />
12<br />
12<br />
12<br />
9<br />
Differ<strong>en</strong>tiatie:<br />
■ De rek<strong>en</strong>zwakke kinder<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> van opgave 1 de eerste<br />
twee erbijopgav<strong>en</strong> <strong>en</strong> de eerste twee erafopgav<strong>en</strong> mak<strong>en</strong>. Van<br />
opgave 2 mak<strong>en</strong> ze rijtje 1 <strong>en</strong> 3. Opgave 3 mak<strong>en</strong> ze helemaal.<br />
Van opgave 4 <strong>en</strong> 5 vull<strong>en</strong> ze de eerste twee getall<strong>en</strong>lijn<strong>en</strong> in.<br />
■ De rek<strong>en</strong>sterke kinder<strong>en</strong> mak<strong>en</strong> ook plusopgave 6.<br />
Refl ectie<br />
■ Kies één of twee opgav<strong>en</strong> uit die u met de kinder<strong>en</strong><br />
bespreekt, bijvoorbeeld opgave 2 <strong>en</strong> 5.<br />
■ Laat bij opgave 2 de kinder<strong>en</strong> vertell<strong>en</strong> wat er gebeurt.<br />
Komt er iets bij of gaat er iets af? Hoe hebb<strong>en</strong> ze de opgav<strong>en</strong><br />
uitgerek<strong>en</strong>d? Hebb<strong>en</strong> ze het rek<strong>en</strong>rek gebruikt? En zo ja,<br />
op welke manier? Laat <strong>en</strong>kele kinder<strong>en</strong> hardop e<strong>en</strong> opgave<br />
handel<strong>en</strong>d uitvoer<strong>en</strong> op het rek<strong>en</strong>rek. Ga in op mogelijke<br />
verschill<strong>en</strong> in de uitwerking op de twee stang<strong>en</strong>. Stimuleer<br />
het opzett<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> hoeveelheid in één greep.<br />
■ Tek<strong>en</strong> van opgave 5 één van de getall<strong>en</strong>lijn<strong>en</strong> op het bord.<br />
Vraag waar ze op moet<strong>en</strong> lett<strong>en</strong>(hupp<strong>en</strong> gaan terug - onder<br />
de lijn - dus er moet teruggeteld word<strong>en</strong>). Tel hardop de<br />
sprong<strong>en</strong> <strong>en</strong> de hupp<strong>en</strong> die je moet mak<strong>en</strong>. Laat kinder<strong>en</strong><br />
e<strong>en</strong> getall<strong>en</strong>lijn uitkiez<strong>en</strong> <strong>en</strong> uitbeeld<strong>en</strong>. De ander<strong>en</strong> rad<strong>en</strong><br />
welke het is <strong>en</strong> naar welk getal is gesprong<strong>en</strong>.<br />
52 Pluspunt, Handleiding <strong>groep</strong> 3, <strong>blok</strong> 8 © <strong>Malmberg</strong> ‘s-Hertog<strong>en</strong>bosch<br />
11<br />
11<br />
12<br />
9<br />
13<br />
16<br />
14<br />
5<br />
11<br />
6<br />
12<br />
11<br />
9<br />
8<br />
+ 6<br />
– 0<br />
– 3<br />
– 2<br />
– 2<br />
12<br />
9<br />
8<br />
11<br />
11<br />
3<br />
10<br />
9<br />
8<br />
11
4 waar kom je uit?<br />
vul in.<br />
+10 +10<br />
0<br />
0<br />
0<br />
0<br />
5 waar kom je uit?<br />
vul in.<br />
+10<br />
0<br />
0<br />
0<br />
0<br />
6 rek<strong>en</strong> uit.<br />
12<br />
9 3<br />
+10<br />
20 11 14<br />
+10 +10<br />
+10<br />
–1<br />
+1<br />
+1 +1<br />
+10 +10<br />
+10 +10<br />
9<br />
8 9<br />
14 6 15<br />
–1<br />
–1 -1<br />
+10 +10 +10<br />
17<br />
11<br />
12<br />
+1<br />
3<br />
20<br />
19<br />
18<br />
2 1<br />
21<br />
5 3 4 8 5 9<br />
les 7 <strong>blok</strong> 8<br />
–1<br />
7<br />
29<br />
3 4<br />
47<br />
les 7 <strong>blok</strong> 8<br />
Pluspunt, Handleiding <strong>groep</strong> 3, <strong>blok</strong> 8 © <strong>Malmberg</strong> ‘s-Hertog<strong>en</strong>bosch 53
lok 8 les 8<br />
Materiaal<br />
− Werkboek bladzijde 70 (oef<strong>en</strong><strong>en</strong>)<br />
− Werkboek bladzijde 48 <strong>en</strong> 49<br />
Extra materiaal<br />
− Per kind kladpapier<br />
− Per kind e<strong>en</strong> dobbelste<strong>en</strong><br />
Doel<strong>en</strong><br />
− Nieuw doel (opgave 1 <strong>en</strong> 2)<br />
Kinder<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> in e<strong>en</strong>voudige verhoudingsopgav<strong>en</strong> prijz<strong>en</strong><br />
bepal<strong>en</strong>.<br />
− Toetsdoel (opgave 3, 4 <strong>en</strong> 5)<br />
Kinder<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> e<strong>en</strong> situatie vertal<strong>en</strong> naar e<strong>en</strong> rek<strong>en</strong>opgave<br />
met hoeveelhed<strong>en</strong> tot <strong>en</strong> met 20.<br />
> Start<br />
Zelf oef<strong>en</strong><strong>en</strong><br />
De kinder<strong>en</strong> werk<strong>en</strong> zelfstandig aan de opdracht op bladzijde<br />
70, de bladzijde met de koe (automatiser<strong>en</strong> <strong>en</strong> flexibiliser<strong>en</strong>).<br />
Ze mak<strong>en</strong> de somm<strong>en</strong>.<br />
Interactie<br />
Nieuw doel (opgave 1 <strong>en</strong> 2)<br />
■ Speel het ‘Aantikspel’. Start vanaf 0 <strong>en</strong> laat tot <strong>en</strong> met 50<br />
lop<strong>en</strong>. Loop <strong>en</strong> tel 1 - 2 - 3 - ... Vertel vervolg<strong>en</strong>s dat ze het<br />
‘Aantikspel’ gaan do<strong>en</strong> met stapp<strong>en</strong> van 2. Start vanaf 0. Loop<br />
<strong>en</strong> tel 2 - 4 - 6 - ... Geef de beurt door. Laat t<strong>en</strong> minste tot <strong>en</strong><br />
met 50 tell<strong>en</strong>. Doe daarna het ‘Aantikspel’ met stapp<strong>en</strong> van 5.<br />
Start weer bij 0, loop <strong>en</strong> tel 5 - 10 - 15 - … Geef de beurt door<br />
<strong>en</strong> laat t<strong>en</strong> minste tot <strong>en</strong> met 50 tell<strong>en</strong>.<br />
■ Bespreek opgave 1. Wijs de kinder<strong>en</strong> hierbij op de prijslijst.<br />
Maak duidelijk dat op de prijslijst de prijs per stuk (dus<br />
per één) staat. Vraag hoeveel e<strong>en</strong> drop kost (2 c<strong>en</strong>t) <strong>en</strong> e<strong>en</strong><br />
lolly (5 c<strong>en</strong>t) <strong>en</strong> e<strong>en</strong> spek (4 c<strong>en</strong>t). Bespreek ook dat ze in de<br />
opgave kunn<strong>en</strong> zi<strong>en</strong> wat wordt gekocht.<br />
■ Tek<strong>en</strong> van opgave 1 de drie dropjes op het bord. Tek<strong>en</strong> er ook<br />
het prijskaartje onder. Vraag hoeveel drop er wordt gekocht.<br />
(3). Wat kost e<strong>en</strong> drop? (2 c<strong>en</strong>t). Laat de kinder<strong>en</strong> vertell<strong>en</strong><br />
op welke manier ze dit uit gaan rek<strong>en</strong><strong>en</strong>.<br />
■ Ga specifiek in op de uitwerking op de getall<strong>en</strong>lijn. Tek<strong>en</strong> het<br />
voorbeeld op het bord:<br />
0<br />
+2 +2 +2<br />
2<br />
■ Leg de relatie met het ‘Aantikspel’ waarbij ze met herhaalde<br />
stapp<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> gelop<strong>en</strong>: 2 - 4 - 6 - ... Concludeer dat drie<br />
dropjes 6 c<strong>en</strong>t kost<strong>en</strong> (2 + 2 + 2 = 6 c<strong>en</strong>t). Schrijf het<br />
antwoord op het prijskaartje erbij. Geef de kinder<strong>en</strong><br />
kladpapier. Bespreek de tweede opdracht. Tek<strong>en</strong> hierbij het<br />
tweede voorbeeld op het bord:<br />
4<br />
6<br />
0<br />
<strong>blok</strong> 8 les 8<br />
1 hoeveel kost het?<br />
vul in.<br />
2 hoeveel kost het?<br />
vul in.<br />
48<br />
2 dropjes.<br />
dat kost<br />
4 c<strong>en</strong>t.<br />
10 c<strong>en</strong>t 5 c<strong>en</strong>t 4 c<strong>en</strong>t 3 c<strong>en</strong>t<br />
................................... 6 c<strong>en</strong>t.<br />
................................... 10 c<strong>en</strong>t.<br />
ik snoep gezond!<br />
................................... 16 c<strong>en</strong>t.<br />
................ 20 c<strong>en</strong>t ................ 15 c<strong>en</strong>t ................ 20 c<strong>en</strong>t ................ 12 c<strong>en</strong>t<br />
+4 +4 +4 +4<br />
4<br />
8 12<br />
■ Laat de kinder<strong>en</strong> die het niet uit het hoofd do<strong>en</strong> op<br />
kladpapier meewerk<strong>en</strong>. De grootte van de getek<strong>en</strong>de<br />
herhaalde sprong<strong>en</strong> is hierbij niet van belang, wel de notatie<br />
van spronggrootte bov<strong>en</strong> de bocht<strong>en</strong> <strong>en</strong> de getall<strong>en</strong> bij de<br />
‘landingsplaats<strong>en</strong>’.<br />
■ Laat daarna de kinder<strong>en</strong> op het kladpapier de derde opdracht<br />
uitrek<strong>en</strong><strong>en</strong>. Observeer de manier waarop op de getall<strong>en</strong>lijn<br />
wordt gewerkt.<br />
■ Bespreek van opgave 2 de prijslijst <strong>en</strong> de eerste opdracht.<br />
Rek<strong>en</strong>zwakke kinder<strong>en</strong> kunt u in het werkboek de som erbij<br />
lat<strong>en</strong> noter<strong>en</strong>.<br />
> De kinder<strong>en</strong> mak<strong>en</strong> opgave 2 zelfstandig af.<br />
Interactie<br />
Toetsdoel (opgave 3 <strong>en</strong> 4)<br />
■ Geef als voorbeeld drie kinder<strong>en</strong> e<strong>en</strong> dobbelste<strong>en</strong> <strong>en</strong> laat ze<br />
hiermee gooi<strong>en</strong>. Noteer de gegooide aantall<strong>en</strong> op het bord.<br />
Vraag welke somm<strong>en</strong> hiermee gemaakt kunn<strong>en</strong> word<strong>en</strong>.<br />
Laat <strong>en</strong>kele kinder<strong>en</strong> hun som op het bord schrijv<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
54 Pluspunt, Handleiding <strong>groep</strong> 3, <strong>blok</strong> 8 © <strong>Malmberg</strong> ‘s-Hertog<strong>en</strong>bosch<br />
16
3 hoeveel punt<strong>en</strong>?<br />
rek<strong>en</strong> uit.<br />
5<br />
4 3<br />
2<br />
4 hoeveel punt<strong>en</strong>?<br />
rek<strong>en</strong> uit.<br />
5<br />
4 3<br />
2<br />
5<br />
4 3<br />
2<br />
5 hoeveel punt<strong>en</strong>?<br />
rek<strong>en</strong> uit.<br />
6<br />
5 7<br />
4<br />
1 2 3<br />
1 5 3<br />
2 5 4<br />
3<br />
1<br />
2<br />
6<br />
4<br />
5<br />
5 7<br />
4<br />
3<br />
1<br />
3<br />
1<br />
les 8 <strong>blok</strong> 8<br />
5 + 3 = ................ 8 .......... 2 + .......... 2 + .......... 3 = ................ 7 .......... 3 + .......... 4 + .......... 5 = ................ 12<br />
.......... 4 + .......... 2 = ................ 6 .......... 3 + .......... 3 = ................ 6 .......... 5 + .......... 4 = ................ 9<br />
.......... 5 + .......... 5 + .......... 4 = ................ 14<br />
.......... 3 + .......... 3 + .......... 3 = ................ 9<br />
.......... 5 + .......... 5 + .......... 4 = ................ 14<br />
2<br />
2<br />
6<br />
4<br />
5<br />
4<br />
5<br />
5 7<br />
4<br />
.......... 7 + .......... 7 + .......... 4 = ................ 18<br />
.......... 7 + .......... 6 + .......... 5 = ................ 18<br />
.......... 6 + .......... 6 + .......... 5 = ................ 17<br />
uitrek<strong>en</strong><strong>en</strong>. Laat vertell<strong>en</strong> hoe drie getall<strong>en</strong> word<strong>en</strong> opgeteld,<br />
bijvoorbeeld eerst twee getall<strong>en</strong> <strong>en</strong> daarna het laatste getal.<br />
Hierbij wordt de keuze van de twee getall<strong>en</strong> mogelijk bepaald<br />
door handig optelbare getall<strong>en</strong>, zoals 6 <strong>en</strong> 4 (verliefde hart<strong>en</strong>)<br />
of 3 <strong>en</strong> 2 (sam<strong>en</strong> 5) of 3 <strong>en</strong> 3 (tweeling).<br />
■ Sch<strong>en</strong>k ook aandacht aan de notatiewijze van de<br />
rek<strong>en</strong>symbol<strong>en</strong> + (erbij) <strong>en</strong> = (is sam<strong>en</strong>). Herk<strong>en</strong>n<strong>en</strong> ze het<br />
+ tek<strong>en</strong> uit de bussomm<strong>en</strong>? Kinder<strong>en</strong> die de rek<strong>en</strong>symbol<strong>en</strong><br />
niet kunn<strong>en</strong> toepass<strong>en</strong> kom<strong>en</strong> in aanmerking voor verl<strong>en</strong>gde<br />
instructie.<br />
■ Laat de kinder<strong>en</strong> in <strong>groep</strong>jes van drie elk met e<strong>en</strong><br />
dobbelste<strong>en</strong> gooi<strong>en</strong>. Ze noter<strong>en</strong> op kladpapier alle mogelijke<br />
somm<strong>en</strong> die ze hiermee kunn<strong>en</strong> mak<strong>en</strong>. Bespreek de<br />
vondst<strong>en</strong> na. Laat hierbij aan de orde kom<strong>en</strong> of de volgorde<br />
van de getall<strong>en</strong> van belang is. Zijn de antwoord<strong>en</strong> steeds<br />
verschill<strong>en</strong>d of hetzelfde? Laat hierbij ook vertell<strong>en</strong> op<br />
welke wijze de getall<strong>en</strong> zijn opgeteld. Hebb<strong>en</strong> ze handige<br />
manier<strong>en</strong> gebruikt? Laat kinder<strong>en</strong> die moeite hebb<strong>en</strong> met het<br />
uitrek<strong>en</strong><strong>en</strong> van de somm<strong>en</strong> hier e<strong>en</strong> rek<strong>en</strong>rek bij gebruik<strong>en</strong>.<br />
Laat hierbij de hoeveelhed<strong>en</strong> (liefst) in één keer opschuiv<strong>en</strong>.<br />
■ Bespreek van opgave 3 de verschill<strong>en</strong>de spell<strong>en</strong>: het dartbord,<br />
het sjoelspel <strong>en</strong> het knikkerbord. Vraag waar de pijl<strong>en</strong> op het<br />
dartbord staan (3 <strong>en</strong> 5) <strong>en</strong> welke somm<strong>en</strong> gemaakt kunn<strong>en</strong><br />
word<strong>en</strong> (3 + 5 of 5 + 3). Noteer deze op het bord. Doe dit<br />
ook met de schijv<strong>en</strong> van het sjoelspel: hoeveel punt<strong>en</strong> zijn<br />
er gescoord? (2 + 2 + 3, 3 + 2 + 2, 2 + 3 + 2). Er zijn dus<br />
49<br />
steeds verschill<strong>en</strong>de mogelijkhed<strong>en</strong> wat betreft de volgorde<br />
van getall<strong>en</strong>. Let op welke kinder<strong>en</strong> de situaties niet kunn<strong>en</strong><br />
vertal<strong>en</strong> naar e<strong>en</strong> som. Deze kinder<strong>en</strong> kom<strong>en</strong> in aanmerking<br />
voor verl<strong>en</strong>gde instructie. Rek<strong>en</strong> sam<strong>en</strong> de somm<strong>en</strong> uit. Laat<br />
steeds bij het uitrek<strong>en</strong><strong>en</strong> zoek<strong>en</strong> naar handige manier<strong>en</strong>.<br />
■ Bespreek van opgave 4 het sjoelspel. Vraag hoeveel punt<strong>en</strong> er<br />
gescoord zijn: waar ligg<strong>en</strong> de schijv<strong>en</strong>? (3 <strong>en</strong> 3 tweelingsom).<br />
Differ<strong>en</strong>tiatie:<br />
■ Bied de kinder<strong>en</strong> die moeite hebb<strong>en</strong> met opgave 3 <strong>en</strong> 4<br />
verl<strong>en</strong>gde instructie aan.<br />
■ De overige kinder<strong>en</strong> mak<strong>en</strong> zelfstandig opgave 4 <strong>en</strong> 5.<br />
Verl<strong>en</strong>gde instructie<br />
Toetsdoel (opgave 3 <strong>en</strong> 4)<br />
■ Bespreek van opgave 3 de eerste opdracht. Tek<strong>en</strong> het<br />
dartbord op het bord. Maak de pijl bij 3 rood <strong>en</strong> de pijl bij 5<br />
blauw. Hoeveel punt<strong>en</strong> zijn op het dartbord gegooid? (3 <strong>en</strong> 5<br />
punt<strong>en</strong>). Bespreek op welke manier dit wordt opgeschrev<strong>en</strong><br />
in e<strong>en</strong> ‘kale somnotatie’: 3 + 5 =. Noteer hierbij de 3 in<br />
rood <strong>en</strong> de 5 in blauw om de relatie met de dartsituatie<br />
te verduidelijk<strong>en</strong>. Laat de kinder<strong>en</strong> meewerk<strong>en</strong> in het<br />
werkboek. Laat de opgeschrev<strong>en</strong> som hardop teruglez<strong>en</strong>.<br />
■ Rek<strong>en</strong> vervolg<strong>en</strong>s de som als voorbeeld hardop op e<strong>en</strong><br />
rek<strong>en</strong>rek uit. Verwoord wat wordt gedaan: 3 (schuif 3 opzij)<br />
erbij 5 (schuif 5 erbij) is sam<strong>en</strong> 8.<br />
■ Herhaal dit met de knikkerbordopgave (5 + 4 + 3 of e<strong>en</strong><br />
andere volgorde). Gebruik hierbij e<strong>en</strong> derde kleur. Laat de<br />
som in het werkboek opschrijv<strong>en</strong>. Laat de kinder<strong>en</strong> bed<strong>en</strong>k<strong>en</strong><br />
welke twee getall<strong>en</strong> makkelijk zijn op te tell<strong>en</strong>, bijvoorbeeld<br />
5 + 4. Als dat is uitgerek<strong>en</strong>d (9) wordt het laatste getal erbij<br />
gedaan. Maak duidelijk dat het optell<strong>en</strong> van de getall<strong>en</strong> in<br />
e<strong>en</strong> andere volgorde mag dan is opgeschrev<strong>en</strong>.<br />
■ Tek<strong>en</strong> van opgave 4 het tweede dartbord op het bord. Vraag<br />
waar de punt<strong>en</strong> zijn gescoord. (5, 5 <strong>en</strong> 4). Welke som kun je<br />
daarbij mak<strong>en</strong>? Noteer verschill<strong>en</strong>de mogelijkhed<strong>en</strong>. Laat<br />
e<strong>en</strong> van de mogelijkhed<strong>en</strong> in het werkboek opschrijv<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
hardop teruglez<strong>en</strong>.<br />
■ Bespreek welke twee getall<strong>en</strong> makkelijk zijn op te tell<strong>en</strong>,<br />
bijvoorbeeld 5 + 5. (10). Vraag wat er daarna nog bijkomt.<br />
(4). Laat 10 + 4 op het rek<strong>en</strong>rek uitrek<strong>en</strong><strong>en</strong>. Ga na op welke<br />
manier de hoeveelhed<strong>en</strong> word<strong>en</strong> opgezet.<br />
> Zelfstandig werk<strong>en</strong><br />
Toetsdoel (opgave 4 <strong>en</strong> 5)<br />
De kinder<strong>en</strong> mak<strong>en</strong> opgave 4 <strong>en</strong> 5 af.<br />
les 8 <strong>blok</strong> 8<br />
Pluspunt, Handleiding <strong>groep</strong> 3, <strong>blok</strong> 8 © <strong>Malmberg</strong> ‘s-Hertog<strong>en</strong>bosch 55
lok 8 les 9<br />
Materiaal<br />
Werkboek bladzijde 50 <strong>en</strong> 51<br />
Extra materiaal<br />
− Splitsbloem<strong>en</strong> 4 tot <strong>en</strong> met 9 (kopieerblad<strong>en</strong>)<br />
−Klassikaal rek<strong>en</strong>rek<br />
− Afdekblad voor het rek<strong>en</strong>rek<br />
− Per kind kladpapier<br />
Doel<strong>en</strong><br />
− Toetsdoel (opgave 1, 2, 3, 6)<br />
Kinder<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> e<strong>en</strong> situatie vertal<strong>en</strong> naar e<strong>en</strong> rek<strong>en</strong>opgave<br />
met hoeveelhed<strong>en</strong> tot <strong>en</strong> met 20.<br />
− Nieuw doel (opgave 4 <strong>en</strong> 5)<br />
Kinder<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> in e<strong>en</strong>voudige verhoudingsopgav<strong>en</strong> prijz<strong>en</strong><br />
bepal<strong>en</strong>.<br />
Sam<strong>en</strong> oef<strong>en</strong><strong>en</strong><br />
Splitsbloem<strong>en</strong> afleid<strong>en</strong> van het rek<strong>en</strong>rek<br />
■ Dek het klassikale rek<strong>en</strong>rek af zodat de kral<strong>en</strong> niet te zi<strong>en</strong><br />
zijn.<br />
■ Vraag de kinder<strong>en</strong> in gedachte in totaal zes kral<strong>en</strong> op<br />
te schuiv<strong>en</strong>. Hoeveel heb je er op de bov<strong>en</strong>ste staaf<br />
opgeschov<strong>en</strong>? Hoeveel op de onderste staaf? Wie heeft het<br />
anders gedaan?<br />
■ Toon de mogelijkhed<strong>en</strong> op het rek<strong>en</strong>rek <strong>en</strong> zeg dat er in<br />
totaal toch steeds zes kral<strong>en</strong> zijn opgeschov<strong>en</strong>.<br />
■ Laat de splitsbloem die hierbij hoort zi<strong>en</strong> (in het hart<br />
staat e<strong>en</strong> ‘6’). Zeg dat dit de splitsbloem van 6 is. Op<br />
de bloemblaadjes staan de splitsing<strong>en</strong> van 6 (wijs<br />
de bloemblaadjes aan). Op de achterkant van ieder<br />
bloemblaadje staat het getal dat erbij hoort om er sam<strong>en</strong> 6<br />
van te mak<strong>en</strong> (toon de achterkant).<br />
voorkant splitsbloem van 6 achterkant splitsbloem van 6<br />
■ Vouw alle bloemblaadjes naar achter<strong>en</strong>. Zeg dat de bloem<br />
slaapt. Wek de bloem door alle splitsing<strong>en</strong> op te noem<strong>en</strong>.<br />
Welk getal hoort er bij het bloemblaadje van 3? Zeg dat de<br />
kinder<strong>en</strong> dat wet<strong>en</strong> van de tweeling<strong>en</strong>. Toon ter controle<br />
de achterkant van dit bloemblaadje door het naar vor<strong>en</strong> te<br />
vouw<strong>en</strong>.<br />
<strong>blok</strong> 8 les 9<br />
1 hoeveel punt<strong>en</strong>?<br />
kies de goede som.<br />
rek<strong>en</strong> die som uit.<br />
50<br />
3<br />
1 4<br />
2<br />
4 + 3 + 1 = ................ 8<br />
3 + 4 + 2 = ................<br />
2 hoeveel punt<strong>en</strong>?<br />
rek<strong>en</strong> uit.<br />
6<br />
4 5<br />
3<br />
.......... 6 + .......... 4 + .......... 3 = .......... 13<br />
3 hoeveel punt<strong>en</strong>?<br />
tek<strong>en</strong> zelf.<br />
schrijf de som op.<br />
3<br />
1 5<br />
2<br />
3<br />
1<br />
2<br />
1 5 3<br />
3<br />
1<br />
2<br />
4<br />
5<br />
4<br />
5<br />
4 + 2 + 5 = ................<br />
3<br />
1<br />
3<br />
1<br />
1 5 3<br />
1 + 3 + 5 = ................<br />
2<br />
2<br />
4<br />
5<br />
4<br />
5<br />
4<br />
2 3<br />
5<br />
4 + 4 + 5 = ................<br />
4 + 3 + 2 = ................ 9 3 + 3 + 1 = ................ 7 4 + 4 + 3 = ................ 11<br />
4<br />
2 3<br />
5<br />
.......... 5 + .......... 5 + .......... 3 = .......... 13 .......... 5 + .......... 4 + .......... 2 = .......... 11 .......... 4 + .......... 2 + .......... 2 = .......... 8<br />
4<br />
2 3<br />
5<br />
.......... + .......... + .......... = .......... .......... + .......... + .......... = .......... .......... + .......... + .......... = .......... .......... + .......... + .......... = ..........<br />
Welk getal hoort er bij 3<br />
zodat het sam<strong>en</strong> 6 is?<br />
er zijn meerdere antwoord<strong>en</strong> mogelijk.<br />
■ Vraag welk getal bij 5 hoort. Vouw het bloemblaadje met<br />
het getal 5 op<strong>en</strong>. Toon ter controle de achterkant van het<br />
bloemblaadje. Doe dit ook met de overige splitsing<strong>en</strong>.<br />
■ Als de hele bloem is ontwaakt, rekk<strong>en</strong> alle leerling<strong>en</strong> zich uit.<br />
■ Raadpleeg bij e<strong>en</strong> fout de kral<strong>en</strong> op het rek<strong>en</strong>rek.<br />
■ Oef<strong>en</strong> de splitsing<strong>en</strong> van 4, 6, 7, 8 <strong>en</strong> 9 op overe<strong>en</strong>komstige<br />
wijze.<br />
Zelfstandig werk<strong>en</strong><br />
Goed zo, dat is 3, want<br />
3 erbij 3 is sam<strong>en</strong> 6.<br />
■ De kinder<strong>en</strong> mak<strong>en</strong> opgave 1 tot <strong>en</strong> met 5.<br />
■ Bij opgave 4 <strong>en</strong> 5 kan kladpapier gebruikt word<strong>en</strong> om e<strong>en</strong><br />
56 Pluspunt, Handleiding <strong>groep</strong> 3, <strong>blok</strong> 8 © <strong>Malmberg</strong> ‘s-Hertog<strong>en</strong>bosch
4 welke som hoort erbij?<br />
kies uit <strong>en</strong> kleur .<br />
5 c<strong>en</strong>t<br />
10 c<strong>en</strong>t<br />
2 c<strong>en</strong>t<br />
5 c<strong>en</strong>t<br />
2 c<strong>en</strong>t<br />
10 c<strong>en</strong>t<br />
2<br />
5 3<br />
4<br />
ik koop<br />
ik koop<br />
ik koop<br />
5 wat kost het?<br />
vul in <strong>en</strong> tek<strong>en</strong>.<br />
6 maak de punt<strong>en</strong>.<br />
3 keer gooi<strong>en</strong>.<br />
15<br />
.............. c<strong>en</strong>t<br />
6<br />
.............. c<strong>en</strong>t<br />
20<br />
.............. c<strong>en</strong>t<br />
2<br />
4 5<br />
3<br />
3<br />
1<br />
2<br />
4<br />
5<br />
les 9 <strong>blok</strong> 8<br />
0 10 20<br />
0 10 20<br />
0 10 20<br />
0 10 20<br />
0 10 20<br />
0 10 20<br />
0 10 20<br />
0 10 20<br />
0 10 20<br />
10 punt<strong>en</strong> 13 punt<strong>en</strong><br />
7 punt<strong>en</strong> 8 punt<strong>en</strong><br />
er zijn meerdere antwoord<strong>en</strong> mogelijk.<br />
getall<strong>en</strong>lijn op te tek<strong>en</strong><strong>en</strong>.<br />
■ Geef bij opgave 4 aan dat de spronggrootte hier niet hetzelfde<br />
is als bij sprong<strong>en</strong> <strong>en</strong> hupp<strong>en</strong>. De boog geeft nu het aantal<br />
c<strong>en</strong>t aan dat bijvoorbeeld e<strong>en</strong> lolly kost.<br />
Differ<strong>en</strong>tiatie:<br />
■ De rek<strong>en</strong>zwakke kinder<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> eerst opgave 1, 2 <strong>en</strong> 4<br />
helemaal mak<strong>en</strong>. Van opgave 5 mak<strong>en</strong> ze de eerste twee<br />
getall<strong>en</strong>lijn<strong>en</strong>. Als ze klaar zijn mak<strong>en</strong> ze opgave 3.<br />
■ De rek<strong>en</strong>sterke kinder<strong>en</strong> mak<strong>en</strong> ook plusopgave 6.<br />
Refl ectie<br />
■ Kies één of twee opgav<strong>en</strong> uit die u met de kinder<strong>en</strong><br />
bespreekt, bijvoorbeeld opgave 2 <strong>en</strong> 4.<br />
■ Bespreek bij opgave 2 de gevond<strong>en</strong> somm<strong>en</strong>. Laat <strong>en</strong>kele<br />
kinder<strong>en</strong> hun somm<strong>en</strong> op het bord schrijv<strong>en</strong> <strong>en</strong> oplez<strong>en</strong>.<br />
Welke twee getall<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> ze bij het uitrek<strong>en</strong><strong>en</strong> eerst<br />
sam<strong>en</strong>g<strong>en</strong>om<strong>en</strong>? Merk<strong>en</strong> ze dat de volgorde van de getall<strong>en</strong><br />
niets uitmaakt voor de uitkomst van de som?<br />
Hoe rek<strong>en</strong><strong>en</strong> de kinder<strong>en</strong> de somm<strong>en</strong> uit? Hebb<strong>en</strong> ze het<br />
rek<strong>en</strong>rek gebruikt?<br />
■ Laat de kinder<strong>en</strong> bij opgave 4 vertell<strong>en</strong> welke getall<strong>en</strong>lijn<strong>en</strong><br />
ze gekoz<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong>. Klopt de gekoz<strong>en</strong> som met de opdracht?<br />
3<br />
1<br />
2<br />
4<br />
5<br />
51<br />
les 9 <strong>blok</strong> 8<br />
Pluspunt, Handleiding <strong>groep</strong> 3, <strong>blok</strong> 8 © <strong>Malmberg</strong> ‘s-Hertog<strong>en</strong>bosch 57
lok 8 les 10<br />
Materiaal<br />
Werkboek bladzijde 52 <strong>en</strong> 53<br />
Extra materiaal<br />
− Getalkaartjes 11 tot <strong>en</strong> met 30 (kopieerblad<strong>en</strong>)<br />
− Splitsbloem<strong>en</strong> 4 tot <strong>en</strong> met 9 (kopieerblad<strong>en</strong>)<br />
− Klassikale kral<strong>en</strong>ketting met vijfstructuur<br />
− Per kind e<strong>en</strong> kral<strong>en</strong>ketting<br />
−Klassikaal rek<strong>en</strong>rek<br />
− Afdekblad voor het rek<strong>en</strong>rek<br />
− Per kind e<strong>en</strong> rek<strong>en</strong>rek<br />
− Per kind kladpapier<br />
Voorbereiding<br />
− Voor ‘Sam<strong>en</strong> oef<strong>en</strong><strong>en</strong>’, activiteit 1:<br />
Tek<strong>en</strong> 2 richtingpijl<strong>en</strong> op het bord. Rechts de richtingpijl met<br />
+. Links de richtingpijl met – .<br />
4<br />
3<br />
4<br />
0<br />
2<br />
1<br />
+ –<br />
2 + 2 =4 4– 2 = 2<br />
-<br />
Schrijf op het bord (of hang e<strong>en</strong> poster op met): sprong is 10,<br />
hup is 1.<br />
− Voor ‘Sam<strong>en</strong> oef<strong>en</strong><strong>en</strong>’, activiteit 2:<br />
Tek<strong>en</strong> de volg<strong>en</strong>de tabel op het bord:<br />
5 1<br />
4<br />
5 0<br />
3<br />
2<br />
5<br />
4<br />
6<br />
0<br />
6 1<br />
3<br />
+ – + – + –<br />
Doel<strong>en</strong><br />
− Toetsdoel (opgave 1, 2, 4)<br />
Kinder<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> erbij- <strong>en</strong> erafsituaties tot <strong>en</strong> met 20<br />
g<strong>en</strong>oteerd in e<strong>en</strong> pijlnotatie uitrek<strong>en</strong><strong>en</strong>.<br />
Kinder<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> e<strong>en</strong> situatie vertal<strong>en</strong> naar e<strong>en</strong> rek<strong>en</strong>opgave<br />
met hoeveelhed<strong>en</strong> tot <strong>en</strong> met 20.<br />
−Nieuw doel (opgave 3)<br />
Kinder<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> aangev<strong>en</strong> waar je uitkomt vanaf 0 op de<br />
lege getall<strong>en</strong>lijn bij e<strong>en</strong> combinatie van sprong<strong>en</strong> van 10 <strong>en</strong><br />
hupp<strong>en</strong> van 1.<br />
Kinder<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> in e<strong>en</strong>voudige verhoudingsopgav<strong>en</strong> prijz<strong>en</strong><br />
bepal<strong>en</strong>.<br />
2<br />
+<br />
5<br />
6<br />
4<br />
7<br />
7<br />
3<br />
0<br />
2<br />
1<br />
<strong>blok</strong> 8 les 10<br />
1 vul in <strong>en</strong> rek<strong>en</strong> uit.<br />
+ +<br />
kies. of .......... + .......... + .......... = ................<br />
2 tek<strong>en</strong> de pijl<strong>en</strong>.<br />
3 keer gooi<strong>en</strong>.<br />
rek<strong>en</strong> uit.<br />
52<br />
5<br />
3 4<br />
2<br />
2<br />
5 3<br />
4<br />
3<br />
2 4<br />
1<br />
+ 3<br />
2 5<br />
+ 4<br />
.......... 2 + .......... 3 + .......... 4 = ................ 9<br />
9<br />
1 5 3<br />
2 4 1<br />
5<br />
1 3<br />
2<br />
4<br />
1 2<br />
3<br />
3<br />
2 5<br />
4<br />
+ 3 + 2<br />
5 8 10<br />
.......... 5 + .......... 3 + .......... 2 = ................ 10<br />
+ 3 + 1 + 4 + 4<br />
5 8 9 4 8 12<br />
.......... 5 + .......... 3 + .......... 1 = ................ 9<br />
3 + 4 + 2 = ................ 9<br />
.......... 5 + .......... 3 + .......... 2 = 10<br />
5 + 3 + 1 = ................ 9<br />
.......... 4 + .......... 3 + .......... 1 = 8<br />
.......... 4 + .......... 4 + .......... 4 = ................ 12<br />
4<br />
2 5<br />
1<br />
4 + 5 + 1 = ................ 10<br />
2<br />
1 3<br />
5<br />
.......... 5 + .......... 3 + .......... 1 = 9<br />
er zijn meerdere antwoord<strong>en</strong> mogelijk.<br />
Sam<strong>en</strong> oef<strong>en</strong><strong>en</strong><br />
Spring<strong>en</strong> naar getall<strong>en</strong> in sprong<strong>en</strong> van 10<br />
<strong>en</strong> hupp<strong>en</strong> van 1<br />
■ Doe kort de volg<strong>en</strong>de activiteit. (Zie voor e<strong>en</strong> uitgebreide<br />
beschrijving van deze activiteit ‘Sam<strong>en</strong> oef<strong>en</strong><strong>en</strong>’ <strong>blok</strong> 6,<br />
les 10.) E<strong>en</strong> kind komt voor het bord <strong>en</strong> springt op de<br />
d<strong>en</strong>kbeeldige getall<strong>en</strong>lijn in sprong<strong>en</strong> van 10 <strong>en</strong> hupp<strong>en</strong> van<br />
1 naar e<strong>en</strong> geheim getal in het getall<strong>en</strong>gebied 11 tot <strong>en</strong> met<br />
30. De andere kinder<strong>en</strong> prober<strong>en</strong> te achterhal<strong>en</strong> waar dit<br />
kind naartoe is gesprong<strong>en</strong>. Ze do<strong>en</strong> dit uit het hoofd of op<br />
e<strong>en</strong> kral<strong>en</strong>ketting met vijfstructuur.<br />
■ Bij e<strong>en</strong> fout gaat u na hoe is gesprong<strong>en</strong>. U doet dit door<br />
zowel op de klassikale kral<strong>en</strong>ketting als op e<strong>en</strong> lege<br />
getall<strong>en</strong>lijn naar het getal te (lat<strong>en</strong>) spring<strong>en</strong>. Herhaal<br />
deze oef<strong>en</strong>ing twee à drie keer. Vraag de kinder<strong>en</strong> om<br />
het gesprong<strong>en</strong> getal in één greep op te schuiv<strong>en</strong> op de<br />
kral<strong>en</strong>ketting.<br />
Somm<strong>en</strong> met de splitsbloem<strong>en</strong><br />
■ Vertel de kinder<strong>en</strong> dat ze somm<strong>en</strong> gaan mak<strong>en</strong> met<br />
splitsbloem<strong>en</strong>.<br />
■ Vraag welke somm<strong>en</strong> ze k<strong>en</strong>n<strong>en</strong> met de splitsbloem van<br />
4 <strong>en</strong> noteer deze somm<strong>en</strong> overzichtelijk <strong>en</strong> in de formele<br />
somnotatie in de tabel op het bord. U kunt er ook voor kiez<strong>en</strong><br />
om de somm<strong>en</strong> in pijl<strong>en</strong>taal te (lat<strong>en</strong>) noter<strong>en</strong>. In de eerste<br />
58 Pluspunt, Handleiding <strong>groep</strong> 3, <strong>blok</strong> 8 © <strong>Malmberg</strong> ‘s-Hertog<strong>en</strong>bosch
3 waar kom je uit?<br />
vul in.<br />
wat koop je?<br />
kleur.<br />
0<br />
0<br />
0<br />
0<br />
4 rek<strong>en</strong> uit.<br />
kleur:<br />
9<br />
11<br />
12<br />
15<br />
+1 +1 +1 +1 +1<br />
+10<br />
+1 +1<br />
+10 +10<br />
4<br />
3<br />
5<br />
4<br />
0<br />
2<br />
1<br />
+ –<br />
12<br />
5 1<br />
4<br />
5 0<br />
–1<br />
20<br />
19<br />
les 10 <strong>blok</strong> 8<br />
twee kolomm<strong>en</strong> van de tabel verschijn<strong>en</strong> rijtjes, bijvoorbeeld:<br />
2 + 2 = 4 4 – 2 = 2<br />
3 + 1 = 4 4 – 1 = 3<br />
1 + 3 = 4 4 – 3 = 1<br />
4 + 0 = 4 4 – 0 = 4<br />
0 + 4 = 4 4 – 4 = 0<br />
3<br />
2<br />
5<br />
4<br />
6<br />
0<br />
6 1<br />
3<br />
+ – + – + –<br />
■ Doe hetzelfde met de splitsbloem van 5, 6 <strong>en</strong> 7. In de derde<br />
tot <strong>en</strong> met achtste kolom kom<strong>en</strong> rijtjes als:<br />
3 + 2 5 – 2 3 + 3 6 – 3 4 + 3 7 – 3<br />
2 + 3 5 – 3 4 + 2 6 – 2 3 + 4 7 – 4<br />
4 + 1 5 – 1 2 + 4 6 – 4 5 + 2 7 – 2<br />
1 + 4 5 – 4 5 + 1 6 – 1 2 + 5 7 – 5<br />
5 + 0 5 – 0 1 + 5 6 – 5 6 + 1 7 – 1<br />
0 + 5 5 – 5 6 + 0 6 – 0 1 + 6 7 – 6<br />
0 + 6 6 – 6 7 + 0 7 – 0<br />
0 + 7 7 – 7<br />
■ Deel de splitsbloem<strong>en</strong> van 4 tot <strong>en</strong> met 7 uit zodat de<br />
kinder<strong>en</strong> hieraan steun hebb<strong>en</strong> bij het formuler<strong>en</strong> van de<br />
2<br />
5<br />
6<br />
4<br />
7<br />
7<br />
3<br />
53<br />
0<br />
2<br />
1<br />
opgav<strong>en</strong>. Ze kunn<strong>en</strong> de splitsbloem<strong>en</strong> ook gebruik<strong>en</strong> om te<br />
controler<strong>en</strong> of de somm<strong>en</strong> goed zijn <strong>en</strong> of ze alle somm<strong>en</strong><br />
hebb<strong>en</strong>!<br />
■ Wie klaar is met het zelfstandig werk<strong>en</strong> kan ev<strong>en</strong>tueel op e<strong>en</strong><br />
vel papier somm<strong>en</strong> mak<strong>en</strong> met de splitsbloem<strong>en</strong> van 8 <strong>en</strong> 9.<br />
Zelfstandig werk<strong>en</strong><br />
De kinder<strong>en</strong> mak<strong>en</strong> opgave 1 tot <strong>en</strong> met 3.<br />
Differ<strong>en</strong>tiatie:<br />
■ De rek<strong>en</strong>zwakke kinder<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> hulpmiddel<strong>en</strong> gebruik<strong>en</strong><br />
of e<strong>en</strong> deel van de opgav<strong>en</strong> mak<strong>en</strong>:<br />
- Opgave 1: het rek<strong>en</strong>rek kan hierbij gebruikt word<strong>en</strong>.<br />
- Opgave 2: alle<strong>en</strong> de gegev<strong>en</strong> somm<strong>en</strong> uitrek<strong>en</strong><strong>en</strong>.<br />
- Opgave 3: alle<strong>en</strong> het getal invull<strong>en</strong> waarhe<strong>en</strong> wordt<br />
gesprong<strong>en</strong>.<br />
■ De rek<strong>en</strong>sterke kinder<strong>en</strong> mak<strong>en</strong> ook plusopgave 4.<br />
Refl ectie<br />
les 10 <strong>blok</strong> 8<br />
■ Kies één of twee opgav<strong>en</strong> uit die u met de kinder<strong>en</strong> bespreekt,<br />
bijvoorbeeld opgave 1. Laat de kinder<strong>en</strong> de somm<strong>en</strong> die<br />
ze gevond<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> op het bord schrijv<strong>en</strong>. Welke vorm<br />
hebb<strong>en</strong> de kinder<strong>en</strong> gekoz<strong>en</strong>? Kiez<strong>en</strong> ze de pijlnotatie of<br />
vull<strong>en</strong> ze de formele somnotatie in? Bij de pijlnotatie heb je<br />
e<strong>en</strong> extra tuss<strong>en</strong>stap waarbij je het antwoord al uitrek<strong>en</strong>t, dit<br />
kan handig zijn voor kinder<strong>en</strong> die moeite hebb<strong>en</strong> met het<br />
onthoud<strong>en</strong> van alle stapp<strong>en</strong>. Zorgt e<strong>en</strong> andere volgorde van<br />
de getall<strong>en</strong> voor e<strong>en</strong> andere uitkomst? (nee). Hoe hebb<strong>en</strong><br />
ze de somm<strong>en</strong> uitgerek<strong>en</strong>d? Hebb<strong>en</strong> ze materiaal nodig?<br />
Controleer ev<strong>en</strong> kort of de kinder<strong>en</strong> de juiste somm<strong>en</strong> met<br />
bijbehor<strong>en</strong>de antwoord<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> gevond<strong>en</strong>.<br />
■ Inv<strong>en</strong>tariseer welke somm<strong>en</strong> de kinder<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> gemaakt<br />
met de splitsbloem<strong>en</strong> van 8 <strong>en</strong> 9 <strong>en</strong> noteer deze in e<strong>en</strong> tabel<br />
op het bord.<br />
Pluspunt, Handleiding <strong>groep</strong> 3, <strong>blok</strong> 8 © <strong>Malmberg</strong> ‘s-Hertog<strong>en</strong>bosch 59
lok 8 les 11<br />
Materiaal<br />
− Werkboek bladzijde 71 (oef<strong>en</strong><strong>en</strong>)<br />
− Werkboek bladzijde 54 <strong>en</strong> 55<br />
Extra materiaal<br />
Per kind e<strong>en</strong> spiegeltje (zonder rand)<br />
Doel<strong>en</strong><br />
− Kinder<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> spiegelsymmetrie herk<strong>en</strong>n<strong>en</strong> <strong>en</strong> de symmetrieas<br />
aangev<strong>en</strong>.<br />
− Kinder<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> het midd<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> vorm bepal<strong>en</strong> door de<br />
vorm dubbel te vouw<strong>en</strong>.<br />
Aandachtspunt<strong>en</strong><br />
Er is bij deze doel<strong>en</strong> e<strong>en</strong> aantal aandachtspunt<strong>en</strong> dat u e<strong>en</strong>voudig<br />
kunt observer<strong>en</strong>. De aandachtspunt<strong>en</strong> gev<strong>en</strong> aan dat<br />
u tijd<strong>en</strong>s deze les extra aandacht kunt gev<strong>en</strong> aan kinder<strong>en</strong> die<br />
daarmee moeite hebb<strong>en</strong>.<br />
− Kunn<strong>en</strong> kinder<strong>en</strong> aangev<strong>en</strong> of het spiegelbeeld ‘goed’ of ‘fout’<br />
is? Kunn<strong>en</strong> ze aanvull<strong>en</strong> wat er ontbreekt of weghal<strong>en</strong> wat<br />
teveel is?<br />
−Kunn<strong>en</strong> ze aangev<strong>en</strong> hoeveel kral<strong>en</strong> je ziet als je de kral<strong>en</strong><br />
uit het spiegelbeeld meetelt? Kunn<strong>en</strong> ze e<strong>en</strong> spiegelbeeld<br />
natek<strong>en</strong><strong>en</strong>?<br />
> Start<br />
Zelf oef<strong>en</strong><strong>en</strong><br />
Om zich te oriënter<strong>en</strong> op de les, mak<strong>en</strong> de kinder<strong>en</strong> zelfstandig<br />
de opdracht op bladzijde 71. Ze zoek<strong>en</strong> de verschill<strong>en</strong> tuss<strong>en</strong><br />
het spiegelbeeld <strong>en</strong> het meisje voor de spiegel. Daarna mak<strong>en</strong><br />
ze cijfers <strong>en</strong> letters compleet door e<strong>en</strong> spiegel te gebruik<strong>en</strong>.<br />
Interactie<br />
■ Vraag e<strong>en</strong> kind voor de klas te kom<strong>en</strong> <strong>en</strong> ga teg<strong>en</strong>over elkaar<br />
staan met de gezicht<strong>en</strong> naar elkaar toe. Vertel dat er e<strong>en</strong><br />
(d<strong>en</strong>kbeeldige) spiegel tuss<strong>en</strong> jullie in staat. Zeg dat het kind<br />
voor ‘spiegelbeeld’ speelt. Steek uw rechterhand op, met de<br />
binn<strong>en</strong>kant van de hand naar de ‘spiegel’ toe <strong>en</strong> vraag het<br />
kind te do<strong>en</strong> alsof het uw spiegelbeeld is, dus het kind steekt<br />
zijn linkerhand op. Doe zo e<strong>en</strong> paar ding<strong>en</strong>, bijvoorbeeld<br />
knipog<strong>en</strong>, tong uitstek<strong>en</strong>, zwaai<strong>en</strong>, de rechtervoet aantikk<strong>en</strong>,<br />
met de linkerhand naar het rechteroor. Laat de kinder<strong>en</strong><br />
beoordel<strong>en</strong> of het spiegelbeeld de ding<strong>en</strong> goed uitvoert.<br />
Bespreek ev<strong>en</strong>tuele twijfelgevall<strong>en</strong> of fout<strong>en</strong> (links-rechtsverwisseling<strong>en</strong>,<br />
iets wat ontbreekt of te veel is).<br />
■ Laat de kinder<strong>en</strong> daarna in tweetall<strong>en</strong> dit spel spel<strong>en</strong>. Laat ze<br />
om beurt<strong>en</strong> het spiegelbeeld zijn.<br />
■ Bespreek opgave 1. Vraag hoeveel stipp<strong>en</strong> in de illustratie<br />
op het papier staan (3) <strong>en</strong> hoeveel er in de spiegel zijn te<br />
zi<strong>en</strong> (3). Vraag hoeveel stipp<strong>en</strong> er in totaal te zi<strong>en</strong> zijn. (6:<br />
dubbel 3). Concludeer dat de spiegel op die plaats het aantal<br />
verdubbelt.<br />
■ Laat de kinder<strong>en</strong> in tweetall<strong>en</strong> zelf zes stipp<strong>en</strong> mak<strong>en</strong> door<br />
<strong>blok</strong> 8 les 11<br />
1 maak 6stipp<strong>en</strong>.<br />
zet de spiegel op de lijn.<br />
tek<strong>en</strong> wat je ziet.<br />
2 maak dit steeds met 3stipp<strong>en</strong> <strong>en</strong> e<strong>en</strong> spiegel.<br />
waar moet de spiegel staan?<br />
tek<strong>en</strong> daar e<strong>en</strong> lijn.<br />
54<br />
nu zie ik<br />
6 stipp<strong>en</strong><br />
op e<strong>en</strong> rij!<br />
hm...<br />
er zijn meerdere antwoord<strong>en</strong> mogelijk.<br />
de spiegel op de lijn te zett<strong>en</strong>. Wijs de kinder<strong>en</strong> erop dat ze<br />
eerst in de spiegel moet<strong>en</strong> kijk<strong>en</strong> <strong>en</strong> daarna achter de spiegel<br />
op het papier moet<strong>en</strong> tek<strong>en</strong><strong>en</strong>. Ze moet<strong>en</strong> dus het beeld<br />
goed onthoud<strong>en</strong>. Laat steeds controler<strong>en</strong> of het klopt wat ze<br />
hebb<strong>en</strong> getek<strong>en</strong>d.<br />
■ Bespreek de gevond<strong>en</strong> antwoord<strong>en</strong>. Zi<strong>en</strong> de kinder<strong>en</strong> dat<br />
je de drie stipp<strong>en</strong> als het ware naar de andere kant van de<br />
lijn kunt klapp<strong>en</strong> <strong>en</strong> dat je dan het spiegelbeeld krijgt? Doe<br />
hiervoor de tweede opdracht op het bord voor, tek<strong>en</strong> het<br />
spiegelbeeld aan de andere kant van de lijn. Verwoord hierbij<br />
wat u doet, bijvoorbeeld de middelste stip (wijs aan) staat<br />
vlak bij de lijn. Ik tek<strong>en</strong> die dus aan de andere kant ook vlak<br />
bij de lijn (wijs aan). Vraag de kinder<strong>en</strong> of ze vind<strong>en</strong> dat dit<br />
e<strong>en</strong> goede plaats is. Laat uw vinger ook iets hoger <strong>en</strong> lager<br />
dan de goede plaats wijz<strong>en</strong>. Wat is goed <strong>en</strong> wat is fout? Tek<strong>en</strong><br />
de stip. Doe dit ook met de andere stipp<strong>en</strong> die verder van de<br />
spiegellijn staan.<br />
60 Pluspunt, Handleiding <strong>groep</strong> 3, <strong>blok</strong> 8 © <strong>Malmberg</strong> ‘s-Hertog<strong>en</strong>bosch
3 zet spiegels op de zwarte lijn.<br />
kleur de vloer af.<br />
4 spiegel het huis.<br />
zet e<strong>en</strong> spiegel op de lijn.<br />
tek<strong>en</strong> het spiegelhuis.<br />
■ Tek<strong>en</strong> de eerste opdracht van opgave 2 op het bord:<br />
les 11 <strong>blok</strong> 8<br />
■ Vertel dat de opdracht nu wordt omgekeerd. De spiegellijn<br />
is weg. Er staan zes stipp<strong>en</strong> als antwoord getek<strong>en</strong>d, maar het<br />
moet<strong>en</strong> er drie word<strong>en</strong>. Waar moet de spiegel dan staan?<br />
■ Laat <strong>en</strong>kele kinder<strong>en</strong> e<strong>en</strong> mogelijk antwoord gev<strong>en</strong>. Tek<strong>en</strong><br />
op het bord e<strong>en</strong> stippellijn als spiegellijn. Geef de lijn<strong>en</strong><br />
verschill<strong>en</strong>de kleur<strong>en</strong> als er meer mogelijkhed<strong>en</strong> word<strong>en</strong><br />
gegev<strong>en</strong>.<br />
■ Laat de kinder<strong>en</strong> hun antwoord<strong>en</strong> controler<strong>en</strong> door in hun<br />
werkboek de spiegel op de aangewez<strong>en</strong> plaats te zett<strong>en</strong>. Klopt<br />
het? Maak van de stippellijn e<strong>en</strong> doorgetrokk<strong>en</strong> lijn op het<br />
bord waar de spiegel moet kom<strong>en</strong> <strong>en</strong> laat de kinder<strong>en</strong> dit ook<br />
do<strong>en</strong>.<br />
■ Doe dit ook met de opdracht met vijf stipp<strong>en</strong> op rij.<br />
Ontdekk<strong>en</strong> de kinder<strong>en</strong> dat de spiegel hier midd<strong>en</strong> op de stip<br />
gezet moet word<strong>en</strong> in plaats van tuss<strong>en</strong> twee stipp<strong>en</strong>?<br />
> De kinder<strong>en</strong> mak<strong>en</strong> opgave 2 zelfstandig af. Daarna mak<strong>en</strong><br />
55<br />
ze opgave 3. Bespreek vooraf kort wat de bedoeling is. Op<br />
de dikke lijn<strong>en</strong> moet de spiegel staan. De kinder<strong>en</strong> moet<strong>en</strong><br />
goed in de spiegel kijk<strong>en</strong> <strong>en</strong> onthoud<strong>en</strong> (tell<strong>en</strong>) welk vakje ze<br />
moet<strong>en</strong> kleur<strong>en</strong>. Dan de spiegel weghal<strong>en</strong> <strong>en</strong> het vakje in de<br />
juiste kleur inkleur<strong>en</strong>.<br />
Refl ectie<br />
■ Laat <strong>en</strong>kele kinder<strong>en</strong> voor het bord hun figuur van opgave 3<br />
omhooghoud<strong>en</strong>. Zijn de figur<strong>en</strong> gelijk, hebb<strong>en</strong> ze het goed<br />
gekleurd?<br />
■ Bespreek de gevolgde werkwijze. Vond<strong>en</strong> de kinder<strong>en</strong> het<br />
moeilijk om te onthoud<strong>en</strong> welk vakje gekleurd moet word<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong> dan pas te kleur<strong>en</strong>? Zijn er kinder<strong>en</strong> die het op e<strong>en</strong> andere<br />
manier opgelost hebb<strong>en</strong>? Bijvoorbeeld zonder spiegel, door<br />
het blaadje in gedachte dubbel te vouw<strong>en</strong> over de dikke lijn<br />
<strong>en</strong> dan de goede vakjes in te kleur<strong>en</strong>.<br />
> Zelfstandig werk<strong>en</strong><br />
les 11 <strong>blok</strong> 8<br />
■ De kinder<strong>en</strong> mak<strong>en</strong> opgave 4. Ze zett<strong>en</strong> de spiegel op de lijn.<br />
Ze kijk<strong>en</strong> in de spiegel, onthoud<strong>en</strong> wat ze zi<strong>en</strong> <strong>en</strong> tek<strong>en</strong><strong>en</strong><br />
dan de tweede helft van het spiegelhuis.<br />
Pluspunt, Handleiding <strong>groep</strong> 3, <strong>blok</strong> 8 © <strong>Malmberg</strong> ‘s-Hertog<strong>en</strong>bosch 61
lok 8 les 12<br />
Materiaal<br />
− Toetsboek bladzijde 16 <strong>en</strong> 17<br />
− Kopieerblad Registratie <strong>blok</strong> 8<br />
− Kopieerblad Taakbriefjes<br />
De toets<strong>en</strong> zijn ook digitaal beschikbaar. In het digitale toetsprogramma<br />
kunt u de toets<strong>en</strong> afnem<strong>en</strong>, maar ook als printblad<br />
afdrukk<strong>en</strong>. Ook bevat het digitale toetsprogramma schaduwtoets<strong>en</strong>.<br />
Dit zijn dezelfde toets<strong>en</strong> maar met andere getall<strong>en</strong>.<br />
Doel<strong>en</strong><br />
− Kinder<strong>en</strong> k<strong>en</strong>n<strong>en</strong> de splitsing<strong>en</strong> van 10 <strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> aangev<strong>en</strong><br />
hoeveel erbij moet om 10 te mak<strong>en</strong>. (opgave 1)<br />
−Kinder<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> getall<strong>en</strong> tot <strong>en</strong> met 20 splits<strong>en</strong>. (opgave 2)<br />
− Kinder<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> erbij- <strong>en</strong> erafsituaties tot <strong>en</strong> met 20<br />
g<strong>en</strong>oteerd in e<strong>en</strong> pijlnotatie uitrek<strong>en</strong><strong>en</strong>. (opgave 3)<br />
− Kinder<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> e<strong>en</strong> situatie vertal<strong>en</strong> naar e<strong>en</strong> rek<strong>en</strong>opgave<br />
met hoeveelhed<strong>en</strong> tot <strong>en</strong> met 20. (opgave 4)<br />
Introductie<br />
Voor elk doel is er e<strong>en</strong> aparte toetsopgave. Neem met de<br />
kinder<strong>en</strong> de toets door om duidelijk te mak<strong>en</strong> wat de bedoeling<br />
is van elke opgave.<br />
Toets<br />
De kinder<strong>en</strong> mak<strong>en</strong> de toets zelfstandig. Geef vooraf duidelijk<br />
aan hoeveel tijd hiervoor staat. Geef voor elke opgave ongeveer<br />
10 minut<strong>en</strong> de tijd.<br />
Beoordeling <strong>en</strong> vervolg<br />
■ U vult per kind de resultat<strong>en</strong> van de toets in op het<br />
registratieblad of in het digitale toetsprogramma.<br />
■ Naar aanleiding van de toets, maar ook op basis van<br />
observatie, biedt u de kinder<strong>en</strong> differ<strong>en</strong>tiatiestof aan:<br />
- Kinder<strong>en</strong> die bij e<strong>en</strong> of meer opgav<strong>en</strong> ≥ 80% hebb<strong>en</strong><br />
gescoord, werk<strong>en</strong> zelfstandig aan de bijbehor<strong>en</strong>de<br />
plusblad<strong>en</strong> (verdieping).<br />
- Kinder<strong>en</strong> die bij e<strong>en</strong> of meer opgav<strong>en</strong> 60-80% hebb<strong>en</strong><br />
gescoord, werk<strong>en</strong> zelfstandig aan de bijbehor<strong>en</strong>de<br />
puntblad<strong>en</strong> (herhaling).<br />
- Kinder<strong>en</strong> die bij e<strong>en</strong> of meer opgav<strong>en</strong> < 60% hebb<strong>en</strong><br />
gescoord, herhal<strong>en</strong> de betreff<strong>en</strong>de opgave(n) in les 13.<br />
Voer<strong>en</strong> deze kinder<strong>en</strong> de opgave(n) alsnog goed uit, dan<br />
gaan zij in les 14 <strong>en</strong> 15 aan de slag met de puntblad<strong>en</strong>.<br />
Kinder<strong>en</strong> die ook in les 13 nog moeite hebb<strong>en</strong> met de<br />
opgave(n), biedt u remediëring aan bij de betreff<strong>en</strong>de<br />
doel<strong>en</strong>.<br />
■ In les 13 maakt u met alle kinder<strong>en</strong> werkafsprak<strong>en</strong> over hun<br />
vervolgtak<strong>en</strong>. Hiervoor kunt u het kopieerblad Taakbriefjes<br />
gebruik<strong>en</strong>.<br />
<strong>blok</strong> 8 toets<br />
1 sam<strong>en</strong> 10.<br />
trek e<strong>en</strong> lijn.<br />
10<br />
0<br />
2 splits<strong>en</strong>.<br />
vul in.<br />
8<br />
9<br />
1<br />
16<br />
18<br />
10<br />
9<br />
17<br />
6<br />
8<br />
6<br />
10<br />
5<br />
12<br />
7<br />
4<br />
6<br />
2<br />
5<br />
20<br />
10<br />
3<br />
20<br />
5<br />
4<br />
15<br />
0<br />
10<br />
8<br />
10<br />
er zijn meerdere antwoord<strong>en</strong> mogelijk.<br />
62 Pluspunt, Handleiding <strong>groep</strong> 3, <strong>blok</strong> 8 © <strong>Malmberg</strong> ‘s-Hertog<strong>en</strong>bosch<br />
0<br />
16<br />
1<br />
8<br />
8<br />
6<br />
16<br />
7<br />
0<br />
2<br />
9<br />
17<br />
10<br />
17<br />
15<br />
2
3 rek<strong>en</strong> uit.<br />
12<br />
11<br />
6<br />
2<br />
19<br />
4 hoeveel punt<strong>en</strong>?<br />
vul in <strong>en</strong> rek<strong>en</strong> uit.<br />
1 5 3<br />
+ 3<br />
+ 7<br />
+ 6<br />
+ 9<br />
+ 0<br />
............... 5 + ............... 5 + ............... 3 = ............... 13<br />
15<br />
18<br />
12<br />
11<br />
19<br />
3<br />
1<br />
2<br />
............... 3 + ............... 3 + ............... 4 = ............... 10<br />
4<br />
5<br />
3<br />
2 4<br />
5<br />
............... 5 + ............... 4 = ............... 9<br />
8<br />
16<br />
15<br />
13<br />
14<br />
toets <strong>blok</strong> 8<br />
– 4<br />
– 6<br />
– 6<br />
– 0<br />
– 14<br />
3<br />
1<br />
2<br />
3<br />
4<br />
5<br />
............... 2 + ............... 5 = ............... 7<br />
2 4<br />
5<br />
4<br />
10<br />
9<br />
13<br />
0<br />
............... 2 + ............... 3 = ............... 5<br />
17<br />
les 12 <strong>blok</strong> 8<br />
Pluspunt, Handleiding <strong>groep</strong> 3, <strong>blok</strong> 8 © <strong>Malmberg</strong> ‘s-Hertog<strong>en</strong>bosch 63
lok 8 les 13<br />
Materiaal<br />
− Werkboek bladzijde 56 <strong>en</strong> 57<br />
− Kopieerblad Registratie <strong>blok</strong> 8<br />
− Kopieerblad Taakbriefjes<br />
Voorbereiding<br />
−Vul het registratieblad in.<br />
− Bepaal op basis van de toetsresultat<strong>en</strong> <strong>en</strong> observatie welke<br />
van de vier opgav<strong>en</strong> u in les 13 klassikaal wilt aanbied<strong>en</strong>.<br />
Doel<strong>en</strong><br />
− Kinder<strong>en</strong> k<strong>en</strong>n<strong>en</strong> de splitsing<strong>en</strong> van 10 <strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> aangev<strong>en</strong><br />
hoeveel erbij moet om 10 te mak<strong>en</strong>. (opgave 1)<br />
−Kinder<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> getall<strong>en</strong> tot <strong>en</strong> met 20 splits<strong>en</strong>. (opgave 2)<br />
− Kinder<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> erbij- <strong>en</strong> erafsituaties tot <strong>en</strong> met 20<br />
g<strong>en</strong>oteerd in e<strong>en</strong> pijlnotatie uitrek<strong>en</strong><strong>en</strong>. (opgave 3)<br />
− Kinder<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> e<strong>en</strong> situatie vertal<strong>en</strong> naar e<strong>en</strong> rek<strong>en</strong>opgave<br />
met hoeveelhed<strong>en</strong> tot <strong>en</strong> met 20. (opgave 4)<br />
> Start<br />
Alle kinder<strong>en</strong> werk<strong>en</strong> eerst zelfstandig aan e<strong>en</strong> of meer<br />
van de vier opgav<strong>en</strong> in het werkboek. Aan de hand van de<br />
toetsresultat<strong>en</strong> bepaalt u welke opgav<strong>en</strong> daarvoor geschikt zijn.<br />
Dat kunn<strong>en</strong> opgav<strong>en</strong> zijn waarin veel fout<strong>en</strong> zijn gemaakt, of<br />
opgav<strong>en</strong> waarvan u de verschill<strong>en</strong>de oplossingsstrategieën nog<br />
e<strong>en</strong>s wilt besprek<strong>en</strong>.<br />
Nabespreking<br />
Bespreek de bij ‘Start’ gekoz<strong>en</strong> opgav<strong>en</strong> gezam<strong>en</strong>lijk na. Hierbij<br />
stelt u niet de uitkomst, maar de oplossingswijze c<strong>en</strong>traal. Laat<br />
de kinder<strong>en</strong> verwoord<strong>en</strong> op welke manier<strong>en</strong> ze de somm<strong>en</strong><br />
hebb<strong>en</strong> opgelost. (Zie de aandachtspunt<strong>en</strong> bij ‘Interactief<br />
herhal<strong>en</strong>’.)<br />
Werkinstructie<br />
■ Aan de hand van het registratieblad <strong>en</strong> de taakbriefjes<br />
bespreekt u met de kinder<strong>en</strong> wat zij de kom<strong>en</strong>de less<strong>en</strong> gaan<br />
do<strong>en</strong>:<br />
- Kinder<strong>en</strong> die bij e<strong>en</strong> of meer toetsopgav<strong>en</strong> ≥ 80% hebb<strong>en</strong><br />
gescoord, beginn<strong>en</strong> direct aan het zelfstandig werk<strong>en</strong>. Ze<br />
mak<strong>en</strong> de bijbehor<strong>en</strong>de plusblad<strong>en</strong> (verdieping).<br />
- Kinder<strong>en</strong> die bij e<strong>en</strong> of meer toetsopgav<strong>en</strong> 60-80% hebb<strong>en</strong><br />
gescoord, beginn<strong>en</strong> direct aan het zelfstandig werk<strong>en</strong>. Ze<br />
mak<strong>en</strong> de bijbehor<strong>en</strong>de puntblad<strong>en</strong> (herhaling).<br />
■ Met kinder<strong>en</strong> die bij e<strong>en</strong> of meer toetsopgav<strong>en</strong> < 60% hebb<strong>en</strong><br />
gescoord, gaat u interactief herhal<strong>en</strong>.<br />
<strong>blok</strong> 8 les 13<br />
1 sam<strong>en</strong> 10.<br />
trek e<strong>en</strong> lijn.<br />
56<br />
5<br />
0 3 1 4 2<br />
2 splits<strong>en</strong>.<br />
vul in.<br />
bed<strong>en</strong>k ook zelf. 19<br />
8<br />
4<br />
9<br />
9<br />
0<br />
7<br />
9<br />
8<br />
1<br />
5<br />
18<br />
10<br />
8 9 6<br />
15<br />
10 10 5<br />
11<br />
1 5<br />
Interactief herhal<strong>en</strong><br />
5<br />
10<br />
1<br />
20<br />
15<br />
10<br />
19<br />
8<br />
14<br />
7<br />
1<br />
8<br />
2<br />
0<br />
16<br />
8<br />
14<br />
16<br />
0<br />
6<br />
9<br />
12<br />
12<br />
er zijn meerdere antwoord<strong>en</strong> mogelijk.<br />
■ Met de kinder<strong>en</strong> die op e<strong>en</strong> of meer toetsopgav<strong>en</strong> < 60%<br />
hebb<strong>en</strong> gescoord, maakt u de bijbehor<strong>en</strong>de opgave(n) van<br />
les 13. Observeer de kinder<strong>en</strong>. Het gaat hierbij vooral om het<br />
oplossingsproces.<br />
- Opgave 1: Wet<strong>en</strong> de kinder<strong>en</strong> hoeveel erbij moet om 10<br />
te mak<strong>en</strong>? Welke splitsing<strong>en</strong> van 10 k<strong>en</strong>n<strong>en</strong> ze? Zi<strong>en</strong> de<br />
kinder<strong>en</strong> de relatie met de verliefde hart<strong>en</strong> (sam<strong>en</strong> 10)?<br />
Gebruik<strong>en</strong> ze extra hulpmiddel<strong>en</strong> om de splitsing uit te<br />
rek<strong>en</strong><strong>en</strong>? D<strong>en</strong>k hierbij aan de hand<strong>en</strong>, potlod<strong>en</strong>, <strong>blok</strong>jes <strong>en</strong><br />
rek<strong>en</strong>rek.<br />
- Opgave 2: Welke splitsing<strong>en</strong> k<strong>en</strong>n<strong>en</strong> de kinder<strong>en</strong> al?<br />
Met welke hebb<strong>en</strong> ze nog moeite? Zi<strong>en</strong> ze de relatie met<br />
de verliefde hart<strong>en</strong> (nu 10 meer)? Gebruik<strong>en</strong> ze extra<br />
hulpmiddel<strong>en</strong> om de splitsing uit te rek<strong>en</strong><strong>en</strong>? D<strong>en</strong>k hierbij<br />
aan de hand<strong>en</strong>, potlod<strong>en</strong>, <strong>blok</strong>jes <strong>en</strong> rek<strong>en</strong>rek.<br />
- Opgave 3: Herk<strong>en</strong>n<strong>en</strong> de kinder<strong>en</strong> de som in de<br />
pijl<strong>en</strong>taalnotatie? Welke somm<strong>en</strong> k<strong>en</strong>n<strong>en</strong> ze erbij <strong>en</strong><br />
eraf onder de 10? En bij erbij <strong>en</strong> eraf bov<strong>en</strong> de 10 zonder<br />
overschrijding van het ti<strong>en</strong>tal? Kunn<strong>en</strong> ze al erbij- <strong>en</strong><br />
erafsomm<strong>en</strong> uitrek<strong>en</strong><strong>en</strong> over de 10 he<strong>en</strong>? Op welke manier<br />
wordt het rek<strong>en</strong>rek gebruikt? Op welke manier word<strong>en</strong><br />
aantall<strong>en</strong> opgezet?<br />
- Opgave 4: Hoe rek<strong>en</strong><strong>en</strong> de kinder<strong>en</strong> de som uit? Nem<strong>en</strong><br />
64 Pluspunt, Handleiding <strong>groep</strong> 3, <strong>blok</strong> 8 © <strong>Malmberg</strong> ‘s-Hertog<strong>en</strong>bosch<br />
6<br />
3
3 rek<strong>en</strong> uit.<br />
5<br />
12<br />
3<br />
20<br />
8<br />
5<br />
3<br />
2 4<br />
5<br />
3<br />
2 4<br />
5<br />
+ 5<br />
+ 6<br />
+ 9<br />
+ 0<br />
+ 2<br />
+ 6<br />
4 hoeveel punt<strong>en</strong>?<br />
vul in <strong>en</strong> rek<strong>en</strong> uit.<br />
10<br />
18<br />
12<br />
20<br />
10<br />
11<br />
3 1 4<br />
3<br />
2 4<br />
5<br />
3<br />
1<br />
2<br />
4<br />
5<br />
1 3 2<br />
10<br />
18<br />
16<br />
17<br />
10<br />
15<br />
3<br />
1<br />
3<br />
1<br />
les 13 <strong>blok</strong> 8<br />
.......... 3 + .......... 2 = .......... 5<br />
.......... 4 + .......... 3 = .......... 7<br />
.......... 5 + .......... 4 = .......... 9<br />
.......... 3 + .......... 2 = .......... 5<br />
.......... 4 + .......... 3 + .......... 2 = .......... 9 .......... 4 + .......... 4 + .......... 2 = .......... 10 .......... 3 + .......... 2 + .......... 2 = .......... 7 .......... 4 + .......... 4 + .......... 2 = .......... 10<br />
ze eerst het hoogste getal, of werk<strong>en</strong> ze de pijl<strong>en</strong> <strong>en</strong> ball<strong>en</strong><br />
stapsgewijs af? Wordt het rek<strong>en</strong>rek hierbij gebruikt?<br />
■ Kinder<strong>en</strong> die de betreff<strong>en</strong>de opgave(n) probleemloos<br />
uitvoer<strong>en</strong>, gaan verder met de puntblad<strong>en</strong>. De kinder<strong>en</strong> die<br />
nog moeite hebb<strong>en</strong> met de opgave(n) biedt u in les 14 <strong>en</strong> 15<br />
remediëring aan. U kunt hiermee in de rester<strong>en</strong>de tijd van<br />
deze les al start<strong>en</strong>.<br />
> Zelfstandig werk<strong>en</strong><br />
De kinder<strong>en</strong> werk<strong>en</strong> zelfstandig aan de opgav<strong>en</strong> zoals u dat met<br />
h<strong>en</strong> heeft afgesprok<strong>en</strong>.<br />
– 5<br />
– 8<br />
– 7<br />
– 0<br />
– 10<br />
– 15<br />
2<br />
2<br />
4<br />
5<br />
4<br />
5<br />
5<br />
10<br />
9<br />
17<br />
0<br />
0<br />
57<br />
les 13 <strong>blok</strong> 8<br />
Pluspunt, Handleiding <strong>groep</strong> 3, <strong>blok</strong> 8 © <strong>Malmberg</strong> ‘s-Hertog<strong>en</strong>bosch 65
lok 8 les 14 <strong>en</strong> 15<br />
Materiaal<br />
− Puntblad<strong>en</strong>: werkboek bladzijde 58, 60, 62, 64<br />
− Plusblad<strong>en</strong>: werkboek bladzijde 59, 61, 63, 65<br />
Extra materiaal<br />
Bij puntblad 1, opgave 1: verliefde hart<strong>en</strong> (kopieerblad)<br />
Doel<strong>en</strong><br />
− Kinder<strong>en</strong> k<strong>en</strong>n<strong>en</strong> de splitsing<strong>en</strong> van 10 <strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> aangev<strong>en</strong><br />
hoeveel erbij moet om 10 te mak<strong>en</strong>. (punt- <strong>en</strong> plusblad 1)<br />
− Kinder<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> getall<strong>en</strong> tot <strong>en</strong> met 20 splits<strong>en</strong>. (punt- <strong>en</strong><br />
plusblad 2)<br />
− Kinder<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> erbij- <strong>en</strong> erafsituaties tot <strong>en</strong> met 20 g<strong>en</strong>oteerd<br />
in e<strong>en</strong> pijlnotatie uitrek<strong>en</strong><strong>en</strong>. (punt- <strong>en</strong> plusblad 3)<br />
− Kinder<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> e<strong>en</strong> situatie vertal<strong>en</strong> naar e<strong>en</strong> rek<strong>en</strong>opgave<br />
met hoeveelhed<strong>en</strong> tot <strong>en</strong> met 20. (punt- <strong>en</strong> plusblad 4)<br />
Werkinstructie<br />
De kinder<strong>en</strong> beginn<strong>en</strong> aan hun afgesprok<strong>en</strong> taak. U begeleidt<br />
de kinder<strong>en</strong> die startproblem<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong>.<br />
Remediëring<br />
In les 13 heeft u afgesprok<strong>en</strong> met welke kinder<strong>en</strong> u bepaalde<br />
toetsdoel<strong>en</strong> gaat remediër<strong>en</strong>. Met deze kinder<strong>en</strong> werkt u aan<br />
de instructietafel aan het betreff<strong>en</strong>de remediëringsblad. Zie<br />
bladzijde 68 - 71 van deze <strong>handleiding</strong>.<br />
Zelfstandig werk<strong>en</strong><br />
■ Terwijl u e<strong>en</strong> <strong>groep</strong>je kinder<strong>en</strong> remediëring geeft, werk<strong>en</strong> de<br />
andere kinder<strong>en</strong> zelfstandig aan de punt- <strong>en</strong> plusblad<strong>en</strong>.<br />
■ Aandachtspunt<strong>en</strong>:<br />
-Puntblad 1, opgave 1: Deze opgave le<strong>en</strong>t zich voor<br />
sam<strong>en</strong>werking. De kinder<strong>en</strong> spel<strong>en</strong> memory met de<br />
verliefde hart<strong>en</strong>. E<strong>en</strong> paar wordt gevormd als de hart<strong>en</strong><br />
verliefd zijn. U kunt hierbij de verliefde hart<strong>en</strong> gebruik<strong>en</strong><br />
die u ook tijd<strong>en</strong>s de interactieve oef<strong>en</strong>mom<strong>en</strong>t<strong>en</strong> heeft<br />
gebruikt.<br />
- Plusblad 2, opgave 2 <strong>en</strong> 3: Met behulp van de gegev<strong>en</strong><br />
getall<strong>en</strong> word<strong>en</strong> de overige getall<strong>en</strong> gevond<strong>en</strong>.<br />
- Puntblad 3, opgave 4: De kinder<strong>en</strong> lop<strong>en</strong> e<strong>en</strong> weg <strong>en</strong> gev<strong>en</strong><br />
eronder in pijl<strong>en</strong>taal aan wat er gebeurt.<br />
- Plusblad 3, opgave 2: De kinder<strong>en</strong> lop<strong>en</strong> e<strong>en</strong> weg door<br />
het <strong>blok</strong>je <strong>en</strong> gev<strong>en</strong> onder het <strong>blok</strong> in pijl<strong>en</strong>taal aan wat er<br />
gebeurt.<br />
Pres<strong>en</strong>tatie<br />
U bespreekt het zelfstandig werk<strong>en</strong>. De volg<strong>en</strong>de opgav<strong>en</strong> zijn<br />
geschikt voor pres<strong>en</strong>tatie:<br />
puntblad les x, x <strong>en</strong>1 x<br />
<strong>blok</strong> 8 bij les 1 <strong>en</strong> 2<br />
1 memory.<br />
speel met de verliefde hart<strong>en</strong>.<br />
2 sam<strong>en</strong> 10.<br />
vul in.<br />
3 sam<strong>en</strong> 10.<br />
kleur net zo.<br />
4 sam<strong>en</strong> 10.<br />
bed<strong>en</strong>k zelf.<br />
58<br />
10<br />
7<br />
9<br />
0<br />
3<br />
1<br />
puntblad les x, x <strong>en</strong>2 x<br />
<strong>blok</strong> 8 bij les 3 <strong>en</strong> 4<br />
1 wat is weg?<br />
vul in.<br />
2 splits<strong>en</strong> of sam<strong>en</strong>.<br />
vul in.<br />
3 splits<strong>en</strong>.<br />
vul in.<br />
60<br />
6<br />
10<br />
5<br />
7<br />
4 sam<strong>en</strong>…<br />
kleur.<br />
8<br />
5<br />
6<br />
9<br />
2<br />
5<br />
4<br />
4<br />
9<br />
6<br />
8<br />
1<br />
4<br />
2<br />
7<br />
5<br />
10<br />
er zijn meerdere antwoord<strong>en</strong> mogelijk.<br />
sam<strong>en</strong> 17 sam<strong>en</strong> 18 sam<strong>en</strong> 19 sam<strong>en</strong> 7 sam<strong>en</strong> 11<br />
3<br />
6<br />
10<br />
12<br />
7<br />
4<br />
7<br />
7<br />
8<br />
4<br />
15<br />
12<br />
10<br />
9<br />
6 2<br />
9 7<br />
5 8<br />
9<br />
3 8<br />
5<br />
6<br />
6<br />
2<br />
9<br />
3<br />
13<br />
13 14 12 18 19<br />
6<br />
2<br />
9<br />
6<br />
3<br />
sam<strong>en</strong> 14 sam<strong>en</strong> 12 sam<strong>en</strong> 9 sam<strong>en</strong> 17<br />
11<br />
14<br />
10<br />
15 20<br />
11<br />
5<br />
7<br />
6<br />
11<br />
7<br />
16<br />
4<br />
10<br />
5<br />
9<br />
5<br />
7<br />
15<br />
3 4<br />
18<br />
5<br />
18<br />
13<br />
15<br />
3<br />
5<br />
0<br />
10<br />
5<br />
10<br />
2<br />
1<br />
5<br />
7<br />
7 8<br />
1 sam<strong>en</strong> 10.<br />
kleur net zo.<br />
welke mis je?<br />
vul in.<br />
2 wat eet het dier?<br />
maak sam<strong>en</strong> 10.<br />
vul in.<br />
3 sam<strong>en</strong> 10.<br />
kleur.<br />
4 sam<strong>en</strong> 10.<br />
vul in.<br />
3<br />
2<br />
4<br />
7<br />
1<br />
0<br />
4<br />
1<br />
6<br />
2<br />
5 3<br />
8<br />
10<br />
5<br />
5 3<br />
1<br />
8<br />
3<br />
2<br />
4<br />
plusblad 1<br />
bij les 1 <strong>en</strong> 2 <strong>blok</strong> 8<br />
2<br />
1<br />
5<br />
4 3 3<br />
2 2 6 3 2 5 2 1 3<br />
6 2 3 1 3 3 4<br />
5<br />
7 3<br />
5<br />
1 splits<strong>en</strong>.<br />
vul in.<br />
7<br />
14<br />
2 vul in.<br />
1<br />
3 maak zelf.<br />
steeds anders.<br />
9<br />
8<br />
6<br />
4<br />
11<br />
9<br />
13<br />
10<br />
9 4<br />
3<br />
0<br />
2<br />
1<br />
7<br />
15<br />
8<br />
8 9<br />
6<br />
9 1 7 3<br />
5<br />
8 1 5 1<br />
1 6 8 1 9 0 3 1<br />
3<br />
5<br />
1<br />
9<br />
6<br />
9<br />
11 8<br />
6 3 1 4 2 8 4 3 6<br />
19<br />
2 6 5<br />
5<br />
8 11<br />
7<br />
1<br />
16<br />
4 5 4<br />
1 1 5 0 2 2 3 1<br />
6<br />
4<br />
10<br />
1<br />
2<br />
15<br />
19<br />
1<br />
9<br />
3<br />
12<br />
6 10 7 9<br />
18<br />
9 9<br />
4<br />
13<br />
8<br />
16<br />
20<br />
5<br />
11 3 3<br />
0<br />
59<br />
plusblad 2<br />
bij les 3 <strong>en</strong> 4 <strong>blok</strong> 8<br />
er zijn meerdere antwoord<strong>en</strong> mogelijk.<br />
18<br />
14<br />
16<br />
9<br />
5<br />
8 3 0 3<br />
13<br />
14 6<br />
er zijn meerdere antwoord<strong>en</strong> mogelijk.<br />
- Plusblad 2, opgave 3: Laat de kinder<strong>en</strong> hun muurtje op<br />
het bord tek<strong>en</strong><strong>en</strong> <strong>en</strong> e<strong>en</strong> of twee vakk<strong>en</strong> leeg lat<strong>en</strong>. Met<br />
behulp van pijl<strong>en</strong> legg<strong>en</strong> ze uit hoe het gaat, zodat de andere<br />
kinder<strong>en</strong> het kunn<strong>en</strong> invull<strong>en</strong>.<br />
- Plusblad 3, opgave 3: Laat de kinder<strong>en</strong> vertell<strong>en</strong> hoe ze zijn<br />
gelop<strong>en</strong>. Hoeveel hebb<strong>en</strong> ze er in het totaal bij of af gedaan?<br />
66 Pluspunt, Handleiding <strong>groep</strong> 3, <strong>blok</strong> 8 © <strong>Malmberg</strong> ‘s-Hertog<strong>en</strong>bosch<br />
4<br />
17<br />
61
puntblad les x, x <strong>en</strong>3 x<br />
<strong>blok</strong> 8 bij les 6 <strong>en</strong> 7<br />
1 rek<strong>en</strong> uit.<br />
– 2 + 5 – 2 + 3<br />
7<br />
5 2<br />
7 6<br />
4 6<br />
9<br />
2 rek<strong>en</strong> uit.<br />
3 rek<strong>en</strong> uit.<br />
4 volg de goede weg.<br />
maak de som.<br />
62<br />
2<br />
3<br />
6<br />
8<br />
3<br />
+ 1<br />
+ 4<br />
+ 3<br />
+ 6<br />
+ 2<br />
3<br />
7<br />
8<br />
4<br />
– 3<br />
– 2<br />
+ 8<br />
– 6<br />
6<br />
14 10<br />
4<br />
puntblad les x, x <strong>en</strong>4 x<br />
<strong>blok</strong> 8 bij les 8 <strong>en</strong> 9<br />
1 tek<strong>en</strong> de pijl<strong>en</strong>.<br />
rek<strong>en</strong> uit.<br />
64<br />
4<br />
3 1<br />
2<br />
3 + 4 = ................ 7<br />
2 hoeveel punt<strong>en</strong>?<br />
rek<strong>en</strong> uit <strong>en</strong> vul in.<br />
3<br />
2 4<br />
1<br />
1 + 3 + 4 = ................ 8<br />
3 maak de som.<br />
vul in <strong>en</strong> rek<strong>en</strong> uit.<br />
3<br />
2<br />
1<br />
+ 4<br />
9 13<br />
+ 4<br />
14 18<br />
+<br />
+<br />
3 2<br />
5<br />
5<br />
+ 5<br />
5 10<br />
5<br />
2 4<br />
6<br />
+ 7<br />
– 5<br />
6<br />
13 15<br />
10<br />
+ 3<br />
– 3<br />
2 11<br />
14 12<br />
9<br />
+ 6<br />
13<br />
19<br />
17<br />
11<br />
4<br />
4<br />
– 7<br />
– 2<br />
5<br />
4 6<br />
3<br />
– 19<br />
20<br />
1<br />
– 3<br />
10 7<br />
– 4<br />
9 5<br />
+ +<br />
9<br />
+ 9<br />
+ 2<br />
13<br />
15<br />
2<br />
2<br />
5 3<br />
4<br />
6 + 5 = ................ 11<br />
3 + 6 = ................ 9 5 + 3 = ................ 8<br />
4 3 2<br />
3<br />
2 5<br />
4<br />
4 + 3 + 2 = ................ 9 3 + 2 + 5 = ................ 10 3 + 2 + 2 = ................ 7<br />
....................................................................................... 3 + 2 = 5<br />
....................................................................................... 3 + 1 = 4<br />
.......................................................................................<br />
7 – 2 = 5<br />
1 2 3<br />
....................................................................................... 6 – 3 = 3 ....................................................................................... 8 – 3 = 5<br />
.......................................................................................<br />
3 + 2 = 5<br />
3<br />
1<br />
2<br />
4<br />
5<br />
1 rek<strong>en</strong> uit.<br />
+ 6<br />
7<br />
13 7<br />
+ 5<br />
13<br />
18<br />
2 kleur e<strong>en</strong> weg.<br />
vul in <strong>en</strong> rek<strong>en</strong> uit.<br />
7<br />
4<br />
3 maak zelf.<br />
6<br />
8<br />
3<br />
5<br />
7<br />
9<br />
5 3<br />
– 4<br />
– 12<br />
18<br />
6<br />
15<br />
4<br />
3<br />
8<br />
6<br />
+ 7<br />
13<br />
20<br />
7<br />
5<br />
7<br />
6<br />
5<br />
7 4<br />
+ 3<br />
9<br />
3<br />
16<br />
10<br />
plusblad 3<br />
bij les 6 <strong>en</strong> 7 <strong>blok</strong> 8<br />
+ 3<br />
– 6<br />
20<br />
14<br />
+ 11<br />
– 17<br />
+ 6<br />
+ 11<br />
5<br />
16 20 3 9<br />
15 8<br />
19<br />
+ – +<br />
7 .............................................................................<br />
+ 3 + 5 = 15<br />
15 ............................................................................. 10 .............................................................................<br />
+<br />
–<br />
3<br />
+ 5<br />
– 7<br />
– 3<br />
– 5<br />
8<br />
13 15<br />
8 12<br />
9 17<br />
12<br />
+ 7<br />
– 8<br />
10<br />
17 11<br />
3<br />
+<br />
–<br />
10<br />
6<br />
3<br />
4<br />
8<br />
5<br />
2 1<br />
6 ............................................................................. 3 ............................................................................. 16 .............................................................................<br />
1 hoeveel punt<strong>en</strong>?<br />
rek<strong>en</strong> uit.<br />
5<br />
4 2<br />
3<br />
7<br />
6 8<br />
4<br />
3<br />
1<br />
6<br />
5 4<br />
6<br />
2<br />
4<br />
5<br />
10<br />
12 2<br />
6<br />
– 4<br />
6<br />
–<br />
+<br />
9<br />
+ 5<br />
8<br />
13<br />
er zijn meerdere antwoord<strong>en</strong> mogelijk.<br />
er zijn meerdere antwoord<strong>en</strong> mogelijk.<br />
5<br />
2 3<br />
4<br />
2<br />
5 1<br />
13<br />
63<br />
plusblad 4<br />
bij les 8 <strong>en</strong> 9 <strong>blok</strong> 8<br />
3+5+4+4= .............. .................................................................. .................................................................. ..................................................................<br />
2 maak punt<strong>en</strong>.<br />
tek<strong>en</strong> steeds 3pijl<strong>en</strong>.<br />
3 maak het goed.<br />
vul in.<br />
4 tek<strong>en</strong> de som.<br />
rek<strong>en</strong> uit.<br />
3<br />
1<br />
2<br />
4<br />
5<br />
6<br />
8 3<br />
5<br />
18 punt<strong>en</strong> 16 punt<strong>en</strong> 20 punt<strong>en</strong> 20 punt<strong>en</strong> 19 punt<strong>en</strong><br />
3 1<br />
6 5<br />
sam<strong>en</strong> 15 sam<strong>en</strong> 19 sam<strong>en</strong> 17 sam<strong>en</strong> 18 sam<strong>en</strong> 20<br />
5+2= ................ 4+4= ................ 4–1= ................<br />
65<br />
les 14 <strong>en</strong> 15 <strong>blok</strong> 8<br />
Pluspunt, Handleiding <strong>groep</strong> 3, <strong>blok</strong> 8 © <strong>Malmberg</strong> ‘s-Hertog<strong>en</strong>bosch 67
lok 8 remediëring 1<br />
Materiaal<br />
Kopieerblad Remediëring <strong>blok</strong> 8 blad 1<br />
Extra materiaal<br />
− Per kind e<strong>en</strong> splitsbox met ti<strong>en</strong> balletjes<br />
− Per kind e<strong>en</strong> rek<strong>en</strong>rek<br />
Doel<br />
Kinder<strong>en</strong> k<strong>en</strong>n<strong>en</strong> de splitsing<strong>en</strong> van 10 <strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> aangev<strong>en</strong><br />
hoeveel erbij moet om 10 te mak<strong>en</strong>. (toetsopgave 1)<br />
Start<br />
■ Doe als introductie eerst de volg<strong>en</strong>de oef<strong>en</strong>ing met de<br />
splitsbox. Doe 10 balletjes in de splitsbox. Laat e<strong>en</strong> kind<br />
schudd<strong>en</strong> <strong>en</strong> de box voorzichtig op<strong>en</strong>mak<strong>en</strong> tot de helft.<br />
Hoeveel balletjes zie je? Hoeveel zie je er niet?<br />
■ Observeer hoe de kinder<strong>en</strong> de opdracht oploss<strong>en</strong>. Kijk of ze<br />
de balletjes tell<strong>en</strong>. Tell<strong>en</strong> ze hierbij aanwijz<strong>en</strong>d? Of tell<strong>en</strong> ze<br />
door op de vingers? Vertel dat ze het nu op het rek<strong>en</strong>rek gaan<br />
controler<strong>en</strong>.<br />
■ Pak het rek<strong>en</strong>rek <strong>en</strong> laat op de bov<strong>en</strong>ste stang het aantal<br />
van de getelde zichtbare balletjes (liefst in één greep) opzijschuiv<strong>en</strong>.<br />
■ Vraag hoeveel het moet word<strong>en</strong>. (10). Laat de kinder<strong>en</strong> op<br />
het rek<strong>en</strong>rek kijk<strong>en</strong> naar de kral<strong>en</strong> die op de bov<strong>en</strong>ste stang<br />
nog niet opzij zijn geschov<strong>en</strong>. Hoeveel? Klopt dit met het<br />
aantal balletjes in het doosje dat je niet ziet?<br />
■ Herhaal deze activiteit e<strong>en</strong> aantal ker<strong>en</strong>.<br />
Zo doe ik dat<br />
■ Bepaal voor elk kind e<strong>en</strong> geschikte oplossingsstrategie. E<strong>en</strong><br />
voorbeeld hiervoor is al ingevuld bij ‘Zo doe ik dat’. U kunt<br />
dit voorbeeld natuurlijk per kind aanpass<strong>en</strong>.<br />
■ Neem hardop de stapp<strong>en</strong> door die het kind moet nem<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
pas die direct toe bij opgave 1.<br />
- Hoeveel is alles sam<strong>en</strong>?<br />
- Wijs het eerste getal aan op het rek<strong>en</strong>rek.<br />
- Hoeveel moet er nu nog bij?<br />
Vervolg<br />
■ De kinder<strong>en</strong> gaan zelfstandig verder met opgave 2. Hierbij<br />
gebruik<strong>en</strong> ze ‘Zo doe ik dat’.<br />
■ De kinder<strong>en</strong> werk<strong>en</strong> verder aan puntblad 1. Het<br />
remediëringsblad met ‘Zo doe ik dat’ gebruik<strong>en</strong> ze hierbij als<br />
steun.<br />
Voor rek<strong>en</strong>zwakke kinder<strong>en</strong> sluit<strong>en</strong> de volg<strong>en</strong>de opdracht<strong>en</strong> uit<br />
de methode ‘Maatwerk’ aan bij dit doel:<br />
Maatwerk gro<strong>en</strong>: <strong>handleiding</strong> 2, werkblad 22, opdracht 2<br />
Maatwerk gro<strong>en</strong>: <strong>handleiding</strong> 2, werkblad 27, opdracht 3<br />
<strong>blok</strong> 8 blad 1<br />
1 sam<strong>en</strong> 10.<br />
trek e<strong>en</strong> lijn.<br />
2 sam<strong>en</strong> 10.<br />
trek e<strong>en</strong> lijn.<br />
5<br />
9<br />
7<br />
6<br />
10<br />
1<br />
5<br />
10<br />
zo doe ik dat.<br />
1 hoeveel?<br />
2 wijs aan op het rek<strong>en</strong>rek.<br />
3 hoeveel er bij?<br />
30 © <strong>Malmberg</strong> ’s-Hertog<strong>en</strong>bosch Pluspunt • <strong>groep</strong> 3 • kopieerblad<strong>en</strong> Remediëring<br />
Maatwerk gro<strong>en</strong>: <strong>handleiding</strong> 2, werkblad 30, opdracht 1, 2<br />
Maatwerk gro<strong>en</strong>: <strong>handleiding</strong> 2, werkblad 32, opdracht 3<br />
Maatwerk gro<strong>en</strong>: <strong>handleiding</strong> 2, werkblad 41, opdracht 2<br />
Maatwerk gro<strong>en</strong>: <strong>handleiding</strong> 2, werkblad 49, opdracht 1<br />
Maatwerk gro<strong>en</strong>: <strong>handleiding</strong> 2, werkblad 56<br />
Computer: Maatwerk gro<strong>en</strong>: merel <strong>en</strong> schaap<br />
68 Pluspunt, Handleiding <strong>groep</strong> 3, <strong>blok</strong> 8 © <strong>Malmberg</strong> ‘s-Hertog<strong>en</strong>bosch<br />
4<br />
3<br />
0<br />
5<br />
5<br />
0<br />
8<br />
2
1 splits<strong>en</strong>.<br />
vul in.<br />
0<br />
4<br />
2<br />
3<br />
5<br />
2 splits<strong>en</strong>.<br />
vul in.<br />
10<br />
8<br />
7<br />
15<br />
19<br />
5<br />
1<br />
3<br />
10<br />
2 2 8<br />
9<br />
11<br />
12<br />
4<br />
5<br />
6<br />
2<br />
9<br />
5<br />
7<br />
9<br />
4<br />
3<br />
7<br />
5<br />
3<br />
1<br />
10<br />
9<br />
8<br />
2<br />
zo doe ik dat.<br />
blad 2 <strong>blok</strong> 8<br />
1 hoeveel?<br />
2 wijs aan op het rek<strong>en</strong>rek.<br />
3 hoeveel erbij?<br />
31 © <strong>Malmberg</strong> ’s-Hertog<strong>en</strong>bosch Pluspunt • <strong>groep</strong> 3 • kopieerblad<strong>en</strong> Remediëring<br />
15<br />
5<br />
6<br />
7<br />
13<br />
er zijn meerdere<br />
antwoord<strong>en</strong><br />
mogelijk.<br />
3<br />
6<br />
4<br />
5<br />
6<br />
8<br />
14<br />
7<br />
3<br />
0<br />
2<br />
1<br />
16<br />
8<br />
2<br />
9<br />
2<br />
3<br />
1<br />
4<br />
7<br />
0<br />
3<br />
5<br />
8<br />
11<br />
6<br />
5<br />
7<br />
4<br />
4<br />
11<br />
8<br />
6<br />
Materiaal<br />
Kopieerblad Remediëring <strong>blok</strong> 8 blad 2<br />
Extra materiaal<br />
Per kind e<strong>en</strong> rek<strong>en</strong>rek<br />
Doel<br />
Kinder<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> getall<strong>en</strong> tot <strong>en</strong> met 20 splits<strong>en</strong>.<br />
(toetsopgave 2)<br />
Start<br />
■ Doe als introductie eerst de volg<strong>en</strong>de oef<strong>en</strong>ing met het<br />
rek<strong>en</strong>rek. Dek het klassikale rek<strong>en</strong>rek af zodat de kral<strong>en</strong> niet<br />
te zi<strong>en</strong> zijn.<br />
■ Vraag de kinder<strong>en</strong> in gedachte in totaal zes kral<strong>en</strong> op<br />
te schuiv<strong>en</strong>. Hoeveel heb je er op de bov<strong>en</strong>ste staaf<br />
opgeschov<strong>en</strong>? Hoeveel op de onderste staaf? Wie heeft het<br />
anders gedaan?<br />
■ Toon de mogelijkhed<strong>en</strong> op het rek<strong>en</strong>rek <strong>en</strong> zeg dat er in<br />
totaal toch steeds zes kral<strong>en</strong> zijn opgeschov<strong>en</strong>.<br />
■ Laat bij problem<strong>en</strong> e<strong>en</strong> deel van de hoeveelheid opzijschuiv<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong> de andere helft erbij bed<strong>en</strong>k<strong>en</strong>.<br />
■ Doe dit ook met grotere hoeveelhed<strong>en</strong> zoals 12, 15 <strong>en</strong> 20.<br />
Zo doe ik dat<br />
■ Bepaal voor elk kind e<strong>en</strong> geschikte oplossingsstrategie. E<strong>en</strong><br />
voorbeeld hiervoor is al ingevuld bij ‘Zo doe ik dat’. U kunt<br />
dit voorbeeld natuurlijk per kind aanpass<strong>en</strong>.<br />
■ Neem hardop de stapp<strong>en</strong> door die het kind moet nem<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
pas die direct toe bij opgave 1.<br />
- Hoeveel is alles sam<strong>en</strong>?<br />
- Wijs het eerste getal aan op het rek<strong>en</strong>rek.<br />
- Hoeveel moet er nu nog bij?<br />
Vervolg<br />
remediëring 2 <strong>blok</strong> 8<br />
■ De kinder<strong>en</strong> gaan zelfstandig verder met opgave 2. Hierbij<br />
gebruik<strong>en</strong> ze ‘Zo doe ik dat’.<br />
■ De kinder<strong>en</strong> werk<strong>en</strong> verder aan puntblad 2. Het<br />
remediëringsblad met ‘Zo doe ik dat’ gebruik<strong>en</strong> ze hierbij als<br />
steun.<br />
Voor rek<strong>en</strong>zwakke kinder<strong>en</strong> sluit<strong>en</strong> de volg<strong>en</strong>de opdracht<strong>en</strong> uit<br />
de methode ‘Maatwerk’ aan bij dit doel:<br />
Maatwerk gro<strong>en</strong>: <strong>handleiding</strong> 2, werkblad 29, opdracht 32<br />
Maatwerk gro<strong>en</strong>: <strong>handleiding</strong> 2, werkblad 31, opdracht 37<br />
Computer: Maatwerk gro<strong>en</strong>: merel <strong>en</strong> schaap<br />
Pluspunt, Handleiding <strong>groep</strong> 3, <strong>blok</strong> 8 © <strong>Malmberg</strong> ‘s-Hertog<strong>en</strong>bosch 69
lok 8 remediëring 3<br />
Materiaal<br />
Kopieerblad Remediëring <strong>blok</strong> 8 blad 3<br />
Extra materiaal<br />
− Twintig MAB-<strong>blok</strong>jes<br />
− Per kind e<strong>en</strong> rek<strong>en</strong>rek<br />
− Schrijf<strong>blok</strong><br />
Doel<br />
Kinder<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> erbij- <strong>en</strong> erafsituaties tot <strong>en</strong> met 20<br />
g<strong>en</strong>oteerd in e<strong>en</strong> pijlnotatie uitrek<strong>en</strong><strong>en</strong>. (toetsopgave 3)<br />
Start<br />
■ Geef elk kind één MAB-<strong>blok</strong>je. Vertel dat ieder <strong>blok</strong>je e<strong>en</strong><br />
busreiziger voorstelt. Dus hoe groter de <strong>groep</strong>, des te meer<br />
passagiers in de bus. Geef bij e<strong>en</strong> erg kleine <strong>groep</strong> twee<br />
<strong>blok</strong>jes per kind.<br />
■ Laat de kinder<strong>en</strong> hun <strong>blok</strong>jes achter elkaar zett<strong>en</strong> (dit stelt<br />
de bus voor), <strong>en</strong> ‘rijd’ met de <strong>blok</strong>jes e<strong>en</strong> stukje over de<br />
tafel. Laat de bus stopp<strong>en</strong> <strong>en</strong> vraag elk kind om e<strong>en</strong> nieuwe<br />
busreiziger in te lat<strong>en</strong> stapp<strong>en</strong>. De ‘bus’ rijdt vervolg<strong>en</strong>s<br />
verder. Verwoord wat er gebeurt <strong>en</strong> tek<strong>en</strong> de bijbehor<strong>en</strong>de<br />
som op uw schrijf<strong>blok</strong>. Laat vervolg<strong>en</strong>s de kinder<strong>en</strong> zi<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
b<strong>en</strong>oem<strong>en</strong> wat er gebeurt. Herhaal dit nog e<strong>en</strong> keer, maar<br />
laat nu busreizigers uitstapp<strong>en</strong>.<br />
Zo doe ik dat<br />
■ Bepaal voor elk kind e<strong>en</strong> geschikte oplossingsstrategie. E<strong>en</strong><br />
voorbeeld hiervoor is al ingevuld bij ‘Zo doe ik dat’. U kunt<br />
dit voorbeeld natuurlijk per kind aanpass<strong>en</strong>.<br />
■ Neem hardop de stapp<strong>en</strong> door die het kind moet nem<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
pas die direct toe bij opgave 1.<br />
- Hoeveel m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> zitt<strong>en</strong> er al in de bus? (11)<br />
- Kom<strong>en</strong> er m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> bij of stapp<strong>en</strong> er m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> uit de bus? (Er<br />
stapp<strong>en</strong> m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> in de bus) Hoeveel? (5)<br />
- Hoeveel m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> zitt<strong>en</strong> er nu in de bus? (11 erbij 5 is 16)<br />
Vervolg<br />
■ De kinder<strong>en</strong> gaan zelfstandig verder met opgave 2. Hierbij<br />
gebruik<strong>en</strong> ze ‘Zo doe ik dat’.<br />
■ De kinder<strong>en</strong> werk<strong>en</strong> verder aan puntblad 3. Het<br />
remediëringsblad met ‘Zo doe ik dat’ gebruik<strong>en</strong> ze hierbij als<br />
steun.<br />
<strong>blok</strong> 8 blad 3<br />
1 rek<strong>en</strong> uit.<br />
12<br />
13<br />
8<br />
1<br />
11<br />
17<br />
5<br />
16<br />
20<br />
12<br />
2 rek<strong>en</strong> uit.<br />
+ 4<br />
+ 7<br />
+ 8<br />
+ 10<br />
16<br />
20<br />
16<br />
11<br />
+ 5<br />
+ 2<br />
+ 4<br />
– 3<br />
– 6<br />
– 2<br />
20<br />
5<br />
9<br />
18<br />
+ 0<br />
+ 7<br />
– 5<br />
– 8<br />
32 © <strong>Malmberg</strong> ’s-Hertog<strong>en</strong>bosch Pluspunt • <strong>groep</strong> 3 • kopieerblad<strong>en</strong> Remediëring<br />
20<br />
12<br />
4<br />
10<br />
13<br />
6<br />
18<br />
15<br />
17<br />
14<br />
10<br />
15<br />
zo doe ik dat.<br />
1 pak het rek<strong>en</strong>rek!<br />
2 hoeveel in de bus?<br />
3 + of –.<br />
4 <strong>en</strong> nu in de bus?<br />
70 Pluspunt, Handleiding <strong>groep</strong> 3, <strong>blok</strong> 8 © <strong>Malmberg</strong> ‘s-Hertog<strong>en</strong>bosch<br />
16<br />
19<br />
9<br />
13<br />
14<br />
10<br />
+ 5<br />
+ 2<br />
– 4<br />
– 5<br />
– 8<br />
– 0<br />
– 10<br />
– 6<br />
18<br />
8<br />
14<br />
10<br />
9<br />
14<br />
0<br />
9
1 hoeveel punt<strong>en</strong>?<br />
kies de goede som.<br />
rek<strong>en</strong> die som uit.<br />
3<br />
2 4<br />
5<br />
3 + 5 = ................<br />
4 + 3 = ................ 7<br />
5 + 2 = ................<br />
1<br />
1<br />
3<br />
3 2<br />
3 2<br />
2 4<br />
5<br />
3<br />
1<br />
2<br />
3<br />
4<br />
5<br />
2 4<br />
5<br />
1 + 3 + 2 = ................ 6 3 + 2 + 4 = ................ 9<br />
3 + 1 + 1 = ................<br />
2 hoeveel punt<strong>en</strong>?<br />
vul in <strong>en</strong> rek<strong>en</strong> uit.<br />
.......... 1 + .......... 3 + .......... 2 = ................ 6<br />
3 + 5 = ................ 8 4 + 2 = ................ 6<br />
3<br />
1<br />
1<br />
2<br />
4<br />
5<br />
3 2<br />
blad 4 <strong>blok</strong> 8<br />
33 © <strong>Malmberg</strong> ’s-Hertog<strong>en</strong>bosch Pluspunt • <strong>groep</strong> 3 • kopieerblad<strong>en</strong> Remediëring<br />
3<br />
2 4<br />
5<br />
3<br />
2 4<br />
5<br />
.......... 2 + .......... 3 + .......... 4 = ................ 9 .......... 3 + .......... 3 + .......... 2 = ................ 8 .......... 3 + .......... 3 + .......... 4 = ................ 10<br />
3<br />
1<br />
3<br />
1<br />
2<br />
2<br />
4<br />
5<br />
2 + 5 = ................<br />
3 + 2 + 5 = ................<br />
2 + 5 + 4 = ................ 2 + 2 + 5 = ................ 9<br />
er zijn meerdere antwoord<strong>en</strong> mogelijk.<br />
.......... 3 + .......... 4 + .......... 2 = ................ 9 .......... 2 + .......... 2 + .......... 5 = ................ 9<br />
4<br />
5<br />
zo doe ik dat.<br />
1 kijk.<br />
2 hoeveel?<br />
3 zoek of maak de som.<br />
4 rek<strong>en</strong> uit.<br />
Materiaal<br />
Kopieerblad Remediëring <strong>blok</strong> 8 blad 4<br />
Extra materiaal<br />
Schrijf<strong>blok</strong><br />
Doel<br />
Kinder<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> e<strong>en</strong> situatie vertal<strong>en</strong> naar e<strong>en</strong> rek<strong>en</strong>opgave<br />
met hoeveelhed<strong>en</strong> tot <strong>en</strong> met 20. (toetsopgave 4)<br />
Start<br />
■ Tek<strong>en</strong> e<strong>en</strong> groot dartbord op e<strong>en</strong> vel papier (e<strong>en</strong> rondje<br />
verdeeld in 4 vakk<strong>en</strong>). Schrijf in ieder vak e<strong>en</strong> getal: 2, 3, 4, 5.<br />
Tek<strong>en</strong> bij de vakk<strong>en</strong> met de getall<strong>en</strong> 2 <strong>en</strong> 3 e<strong>en</strong> pijl. Vraag aan<br />
de kinder<strong>en</strong> waar de pijl<strong>en</strong> naar wijz<strong>en</strong>.<br />
■ Schrijf mete<strong>en</strong> de som in somnotatie ‘2 + 3 =’ naast het<br />
dartbord. Vraag hoeveel die twee getall<strong>en</strong> sam<strong>en</strong> zijn.<br />
Besteed aandacht aan de schrijfwijze van de somm<strong>en</strong>.<br />
■ Doe dit ook met e<strong>en</strong> derde pijl erbij (bij 5). Schrijf mete<strong>en</strong><br />
de som in somnotatie ‘2 + 3 + 5 =’ naast het dartbord. Vraag<br />
aan de kinder<strong>en</strong> hoeveel die drie getall<strong>en</strong> sam<strong>en</strong> zijn. Besteed<br />
aandacht aan de schrijfwijze van de somm<strong>en</strong>. Ga ook in op<br />
het op e<strong>en</strong> handige manier optell<strong>en</strong> van getall<strong>en</strong>: 2 + 3 weet<br />
je al, dat is 5. En 5 + 5 = 10.<br />
Zo doe ik dat<br />
■ Bepaal voor elk kind e<strong>en</strong> geschikte oplossingsstrategie. E<strong>en</strong><br />
voorbeeld hiervoor is al ingevuld bij ‘Zo doe ik dat’. U kunt<br />
dit voorbeeld natuurlijk per kind aanpass<strong>en</strong>.<br />
■ Neem hardop de stapp<strong>en</strong> door die het kind moet nem<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
pas die direct toe bij opgave 1.<br />
- Waar zitt<strong>en</strong> de pijl<strong>en</strong> / knikkers / sjoelschijv<strong>en</strong> in?<br />
- Welk getal staat daarbij?<br />
- Schrijf het getal op.<br />
- Waar zit de volg<strong>en</strong>de pijl of knikker of sjoelschijf in?<br />
- Schrijf dit getal op.<br />
- Hoeveel zijn de getall<strong>en</strong> sam<strong>en</strong>?<br />
- Schrijf het antwoord op.<br />
Vervolg<br />
remediëring 4 <strong>blok</strong> 8<br />
■ De kinder<strong>en</strong> gaan zelfstandig verder met opgave 2. Hierbij<br />
gebruik<strong>en</strong> ze ‘Zo doe ik dat’.<br />
■ De kinder<strong>en</strong> werk<strong>en</strong> verder aan puntblad 4. Het<br />
remediëringsblad met ‘Zo doe ik dat’ gebruik<strong>en</strong> ze hierbij als<br />
steun.<br />
Voor rek<strong>en</strong>zwakke kinder<strong>en</strong> sluit<strong>en</strong> de volg<strong>en</strong>de opdracht<strong>en</strong> uit<br />
de methode ‘Maatwerk’ aan bij dit doel:<br />
Maatwerk gro<strong>en</strong>: <strong>handleiding</strong> 2, werkblad 82, opdracht 3<br />
Maatwerk gro<strong>en</strong>: <strong>handleiding</strong> 2, werkblad 84, opdracht 2<br />
Maatwerk gro<strong>en</strong>: <strong>handleiding</strong> 3, werkblad 30, opdracht 3.<br />
Pluspunt, Handleiding <strong>groep</strong> 3, <strong>blok</strong> 8 © <strong>Malmberg</strong> ‘s-Hertog<strong>en</strong>bosch 71