Bijdrage Cultoura vrijwillig - Academische Reizen
Bijdrage Cultoura vrijwillig - Academische Reizen
Bijdrage Cultoura vrijwillig - Academische Reizen
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
CUlTUUR<br />
Schilderkunst in India<br />
Mogols, monniken en miniaturen<br />
Wat hebben de Kamasutra en schilderkunst met elkaar te maken? In India<br />
heel veel. Schilderkunst is daar al 2500 jaar een onmisbaar onderdeel van<br />
een evenwichtig mensenleven. Deze levensvisie is nog altijd herkenbaar.<br />
Zowel uit het verleden als in het heden. Unieke muurschilderingen vanaf de<br />
3e eeuw v. Chr., schitterende miniaturen van de tiende tot de negentiende<br />
eeuw en vrolijk gekleurde votiefprentjes die overal op het subcontinent te<br />
koop zijn.<br />
Maria Dalmeijer<br />
Het Indiase begrip kama is in het Westen voornamelijk<br />
bekend uit de ‘Kamasutra’, in het Sanskrit<br />
letterlijk: liefdesregels. Maar voor de Indiase<br />
gelovige gaat het niet zo zeer om erotische (hoog-)<br />
standjes als wel om slechts één van de vier levensdoelen<br />
waar het hele menselijke bestaan om draait.<br />
eerste drie levensdoelen<br />
Het eerste doel waar men zich in zijn leven aan<br />
dient te houden is dharma, de heilige wet of<br />
gedragscode die behoort bij ieders rang, stand en<br />
klasse. Het tweede levensdoel artha heeft betrekking<br />
op de juiste organisatie en het verwerven van<br />
welstand. Voor een hoofd van een gezin betekent<br />
dat goed huisvaderschap en voor een koning het<br />
bedrijven van de juiste politiek. Kama staat als<br />
derde doel voor: genoegen, plezier, wens en liefde<br />
te midden van een verder uitgebalanceerd leven.<br />
Niet louter vleselijk genot maar vooral de juiste<br />
ontspanning in een goede sfeer. Essentieel hierbij<br />
is het iemands geest en zintuigen te ontstressen<br />
door subtiliteiten op esthetisch gebied. Cultivering<br />
van esthetische gevoeligheid kan gebeuren door<br />
middel van literaire subtiliteiten (waar de Sanskritliteratuur<br />
in uitblinkt), door toneel en dans, door<br />
de liefde en door geraffineerde, aantrekkelijke<br />
schilderkunst.<br />
Bevrijding<br />
Dit alles ter voorbereiding van het vierde levensdoel:<br />
moksha. Bevrijding uit de wereldlijke activiteiten<br />
en uit de eindeloze, causale kringloop<br />
van geboorte, dood en wedergeboorte. Alle grote<br />
Indiase religies en levensvisies bieden ieder op hun<br />
<strong>Cultoura</strong> 153 28 mei 2012<br />
eigen wijze voor hun volgelingen een oplossing om<br />
hier effectief mee te kunnen omgaan.<br />
Schilderkunst onmisbaar<br />
Esthetiek en schilderkunst als onmisbaar onderdeel<br />
van een evenwichtig mensenleven dus! Voor<br />
de moderne westerling een obsoleet geworden<br />
concept. In India is deze ruim tweeënhalf duizend<br />
jaar oude levensvisie nog steeds in verschillende<br />
uitingen en verschijningsvormen herkenbaar.<br />
Zowel uit het verleden als in het heden. Variërend<br />
van muurschilderingen vanaf de derde eeuw v.<br />
Chr., boekillustraties en miniatuurschilderingen<br />
van de tiende tot de negentiende eeuw tot de nog<br />
altijd populaire votief- en bidprenten die overal te<br />
koop zijn.<br />
Vorstelijke sponsors<br />
Het waren vaak rijk geworden handelaren, prinsen<br />
en vorsten van grote én kleine landen - in het<br />
gebied dat wij nu aanduiden met India, Pakistan en<br />
Bangladesh - die de schilderkunst een warm hart<br />
toedroegen. Zij waren meestal de initiatiefnemer,<br />
drijvende kracht, inspirator en sponsor. Binnen hun<br />
levensbeschouwing was immers dit soort ‘sponsorship’<br />
van vitaal belang voor wereldlijk succes.<br />
Springlevende traditie<br />
Muurschilderingen behoren tot de aller oudste –<br />
ook prehistorische - vormen van Indiase kunst.<br />
Nog steeds beschilderen, o.a. in Rajasthan,<br />
vrouwen hun lemen huizen met kleurrijke afbeeldingen<br />
als rituele bescherming. Deze frescokunst<br />
wordt ook wel thappa (afdruk) of mandan (versiering)<br />
genoemd. Met de vingers brengt men de<br />
meest ingenieuze patronen steeds weer vers aan op<br />
muren, drempels en vloeren. Een springlevende<br />
traditie van creatieve virtuositeit die al vele eeuwen<br />
van moeder op dochter wordt doorgegeven.<br />
Monniken<br />
De oudste vormen van verfijnde muurschilderkunst<br />
treft men vooral aan in de Boeddhistische<br />
grottempels van Ajanta, zo’n honderd kilometer<br />
ten noorden van het huidige Aurangabad. Ooit<br />
ontstaan als een toevluchtsoord voor Boeddhistische<br />
monniken in de regentijd, groeide deze<br />
locatie uit (3 e eeuw v. Chr. – 6 e eeuw na Chr.) tot<br />
een indrukwekkend complex met absolute hoogtepunten<br />
van Indiase muurschilderkunst. Het in<br />
de rotsen uitgehouwen geheel van 29 kloosters<br />
(vihara’s) en ruimtes voor de eredienst (caitya’s)<br />
lag uiterst gunstig ten opzichte van de toenmalige<br />
handelsroutes van kust naar binnenland. Goede<br />
gaven van rijke kooplieden en andere weldoeners<br />
konden zo gemakkelijk een juiste bestemming<br />
krijgen. Hoewel de schilderingen een religieus<br />
doel dienden, kan men nog steeds zien hoe kooplui<br />
en vorstelijke personages in de eeuwen rond het<br />
begin van onze jaartelling zich de Indiase levensgeneugten<br />
lieten welgevallen. De muurschilderingen<br />
uit deze klassieke periode hebben altijd<br />
een aanvullende functie gehad bij het eveneens<br />
nog immer adembenemende beeldhouwwerk uit<br />
dezelfde periode.<br />
overzeese studenten<br />
Toen de puriteinse levensvisie van het vroege<br />
Boeddhisme langzamerhand overging in het<br />
vereren (bhakti) van vergoddelijkte wezens,<br />
veranderden de kunstuitingen mee. Er versche-<br />
nen steeds meer Bodhisattva’s, toekomstige
Change language