De filosofische betekenis van Divali - Stichting Filosofie & Meditatie
De filosofische betekenis van Divali - Stichting Filosofie & Meditatie
De filosofische betekenis van Divali - Stichting Filosofie & Meditatie
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
<strong>De</strong> <strong>filosofische</strong> <strong>betekenis</strong> <strong>van</strong> <strong>Divali</strong><br />
<strong>Divali</strong> is een <strong>van</strong> de belangrijkste feesten in de Hindoe traditie en is geassocieerd met<br />
verschillende verhalen. Het belangrijkste verhaal is misschien wel de intocht <strong>van</strong> Rama in<br />
Ayodhya nadat hij de demonkoning Ra<strong>van</strong>a had verslagen. Ook andere verhalen, niet<br />
alleen uit de Hindoetraditie, maar ook uit de Jain en Sikh tradities zijn verbonden met<br />
met divali. <strong>De</strong> verhalen hebben de volgende thema’s met elkaar gemeen: de<br />
overwinning <strong>van</strong> het goede op het kwade, de bevrijding uit ge<strong>van</strong>genschap en het<br />
bereiken <strong>van</strong> innerlijke verlichting. Hiermee raken wij het hart <strong>van</strong> het divalifeest: het is<br />
het feest <strong>van</strong> het licht, het feest <strong>van</strong> de overwinning <strong>van</strong> het licht op de duisternis. In die<br />
zin heeft dit feest een belangrijke <strong>betekenis</strong> voor de moderne mens. Het spoort ons aan<br />
om ons eigen innerlijk licht te herinneren en, eventueel ten koste <strong>van</strong> een grote<br />
inspanning, op zoek te gaan naar dit innerlijke licht net zolang tot we het weer gevonden<br />
hebben. <strong>De</strong> verhalen die geassocieerd zijn met divali kunnen hierbij behulpzaam zijn.<br />
Laten we om dit te illustreren de Ramayana nemen. Het verhaal gaat over het leven <strong>van</strong><br />
Rama, de incarnatie <strong>van</strong> de Heer. Rama moest zich grote moeite getroosten en grote<br />
offers brengen om uiteindelijk als koning geïnstalleerd te worden in Ayodhya. <strong>De</strong> reis en<br />
de avonturen die Rama meemaakte, zijn niet alleen spannend en het verhaal gaat niet<br />
alleen over een goede prins die het grote kwaad moest verslaan. Het is een verhaal over<br />
hoe een nobel mens geplaatst wordt in moeilijke situaties en daar door heen moet gaan.<br />
In de Oosterse traditie is het begrip karma belangrijk, hoewel het vaak onvolledig wordt<br />
uitgelegd. Onder het begrip karma wordt verstaan dat de situaties waarin wij geplaatst<br />
worden het resultaat zijn <strong>van</strong> onze voorgaande handelingen en het risico bestaat dat er<br />
een houding ontstaat <strong>van</strong> ‘eigen schuld, dikke bult’. Dit is nu net een houding waar de<br />
Ramayana mee afrekent. Als Rama op het punt staat om gekroond te worden tot koning,<br />
wordt hij door toedoen <strong>van</strong> Kaikeyi, één <strong>van</strong> de vrouwen <strong>van</strong> zijn vader, verbannen.<br />
Zonder uit balans te raken gehoorzaamt hij en trekt met zijn nobele en mooie, jonge<br />
vrouw Sita en zijn broer Lakshmana het woud in. Zijn andere broer Bharata neemt het<br />
regentschap in de naam <strong>van</strong> Rama op zich voor een periode <strong>van</strong> 14 jaar. Rama, Sita en<br />
Lakshmana beleven vele avonturen en uiteindelijk wordt Sita door de demonkoning<br />
Ra<strong>van</strong>a geschaakt en meegevoerd naar Lanka. Rama en Lakshmana krijgen hulp uit een<br />
bijzondere hoek: de apenkoning Sugriva en in het bijzonder Hanuman helpen mee om<br />
Sita te zoeken en uiteindelijk strijden zij mee aan de zijde <strong>van</strong> Rama om Sita te bevrijden<br />
en de demon Ra<strong>van</strong>a te doden. Hanuman’s inzet en toewijding blijken <strong>van</strong> onschatbare<br />
waarde te zijn om het avontuur tot een goed einde te brengen. <strong>De</strong> ontmoeting <strong>van</strong> Rama<br />
met Hanuman illustreert dat een ieder hulp krijgt, vaak uit onverwachte hoek, op zijn of<br />
haar zoektocht en dat hoe moeilijk de situaties waar wij voor geplaatst worden ook zijn,<br />
er altijd weer mogelijkheden zijn om door te gaan. Pas als Rama Sita terug heeft<br />
gevonden en heeft bevrijd en Ra<strong>van</strong>a heeft verslagen, kan hij, aan het einde <strong>van</strong> zijn<br />
ballingschap, terugkeren naar Ayodhya en zijn plaats als koning innemen.<br />
Rama werd in situaties geplaatst waar hij niet om gevraagd had. Hij had een taak te<br />
vervullen en was bereid die op zich te nemen, hoe groot de moeilijkheden, die deze taak<br />
hem zouden brengen, ook zouden worden. Zijn geliefde Sita raakte hij kwijt en een<br />
grootdeel <strong>van</strong> het verhaal gaat over het zoeken naar Sita en over haar bevrijding. Pas<br />
nadat hij dit gedaan heeft is hij in staat om koning te zijn. <strong>De</strong>ze metafoor heeft ons veel<br />
te zeggen: ook wij moeten in het leven op zoek gaan naar het meest waardevolle en<br />
kostbare, veelal uitgedrukt als ‘het vinden <strong>van</strong> het ware Zelf’. Dat dit niet altijd<br />
gemakkelijk zal gaan, moge duidelijk zijn, maar het verhaal <strong>van</strong> de Ramayana kan ons<br />
helpen om door te gaan met zoeken en om niet op te geven. Ook in duistere perioden<br />
moeten wij gericht blijven op het licht. Pas als wij dit ‘kostbaarste juweel’ gevonden<br />
hebben, is de intocht in Ayodhya met zijn duizenden lichtjes, mogelijk. <strong>De</strong>ze intocht staat<br />
voor het vinden <strong>van</strong> ons eigen centrum, ons hart, ons fundament, waar wij de plaats als<br />
koning of koningin innemen en <strong>van</strong>daar ons leven leven, vol zorg en mededogen voor<br />
onze omgeving, net zoals Rama als koning over zijn rijk regeerde.
<strong>Divali</strong> is niet alleen maar een feest: het is ook een oproep aan een ieder om de weg te<br />
gaan en zijn of haar eigen duisternis onder ogen te zien en deze duisternis te laten<br />
verdwijnen door het vinden <strong>van</strong> het innerlijke licht en uiteindelijk <strong>van</strong>uit dit licht te leven<br />
en te werken.