Jaargang 4

Mentaal
MAGAZINE VAN GGZ NOORD- EN MIDDEN-LIMBURG
‘Wikken,
wegen en bewust
kiezen’
Hans Kok en Guus van Loenen, respectievelijk arts en geestelijk verzorger/supervisor,
over de studiedag ‘Beslist doen’ op 22 april 2008.
Verder in dit nummer:
Fré Dommisse Groep van start: dwang en drang zoveel mogelijk uitsluiten.
SMS-service voor cliënten. Pilotproject van start.
Jaargang 4 | Nummer 4 | april 2008

Beuk
Deze beuk van 102 jaar oud, gelegen op de Servaashof, heeft het zwaar te verduren gehad met de storm van een aantal weken geleden

Mentaal
8
Mentaal | jaargang 4 | Nummer 4 | april 2008
“De markt beweegt
en wij zullen mee
moeten bewegen”
12
14
19
25
“Er valt
veel te winnen”
“Dan rot je
maar als de
sodemieter op!”
COLOFON
INHOUD
Nieuwsberichten 4
OnGegrond 6
Marketingplan RCG 8
Reportage 12
Familieparticipatie 14
Omgangsvormen 16
Verdraaid goed! 18
PV 19
Veiligheid 20
Kolummerkasie 21
Samenleven in
Servaashof 22
Fré Dommisse Groep 24
De ontmoeting 25
Vertrek en start OR 26
Berichten OR 27
IGG 28
Boekbespreking
Nieuws v/d bibliotheek 29
Personalia
Knipoog 30
Beeldspraak 31
Limburgs Symfonie Orkest 32
Mentaal is het magazine van GGZ Noord- en Midden-Limburg voor (oud)medewerkers, vrijwilligers en externe relaties en verschijnt elke laatste vrijdag van de maand.
Uitgave: Bureau Communicatie GGZ NML. Hoofdredactie: Eleän Mulder (Bureau Communicatie), Eindredactie: Eleän Mulder (Bureau Communicatie), Sabine Nicolasen (Bureau
Communicatie) Redactie: Fun Sijbers (Bureau Communicatie), Ans Swillens (Informatiecentrum Geestelijke Gezondheid), Karin Tummers (Paschalis). Vormgeving: MarksMarks Venlo.
Reproductie: Grafisch centrum Facilitair Bedrijf GGZ NML. Fotografie: Jos Faessen GGZ NML, Hans van der Beele Sevenum, Bureau Communicatie GGZ NML. Oplage: 2450 ex.
Redactieadres: GGZ Noord- en Midden-Limburg, Bureau Communicatie, E. Mulder-Verleg, Postbus 5, 5800 AA Venray, (0478) 52 71 86, mentaal@ggznml.nl
Deadline kopij meinummer: 11 april 2008, foto’s gescheiden van tekst - dus als apart jpg-bestand - aanleveren. Voor meer info zie www.ggznml.nl of het intranet.
Indien u besluit uw abonnement te beëindigen, kunt u dit kenbaar maken via mentaal@ggznml.nl of schriftelijk via het redactieadres.
BELANGRIJKE TELEFOONNUMMERS
Van de redactie
Het zal u als lezer ongetwijfeld net zo vergaan zijn als mij,
de afgelopen dagen. Dacht ik een voorjaarsgetint
redactioneel stukje te kunnen schrijven voor Mentaal,
kan ik me opmaken voor de winterse variant.
Sneeuwbuien, afgelaste sportwedstrijden, niet gevonden
paaseieren en een verkeerschaos op de koop toe.
Laten we het maar toeschrijven aan het aloude gezegde
dat maart zijn staart roert. Uiteindelijk gaat nu de
zomertijd in en het zal dus echt wel zomer gaan worden.
Dat betekent wel dat u als lezer een uur minder tijd hebt
om Mentaal te lezen. Terwijl er ook deze maand weer
veel belangwekkends te melden valt.
Natuurlijk de nieuwbouw, die in razend temp vordert,
dat zal niemand ontgaan, maar ook symposia, nieuwe
medezeggenschap en als bevestiging van de naderende
zomer een muzikale uitsmijter op de achterpagina.
Het LSO (voor de goede orde dat is het Limburgs Symfonie
Orkest) jubileert en verzorgt een concert op het St. Anna
terrein. Een openluchtconcert. Een betere bevestiging van
de naderende zomer en het aangebroken voorjaar kunnen
we u niet geven.
We wensen u veel leesplezier.
Arbodienst Achmea Arbo: 0475-399899, Lisette de Bruijn, bedrijfsarts: lisette.de.bruijn@achmea-arbo.nl, Louis Thissen, bedrijfsarts: louis.thissen@achmea-arbo.nl,
GGZ Noord- en Midden-Limburg algemeen: 0478-527527, Personeelsvertrouwenspersoon: Marjon Vinken, 0475-399899, marjon.vinken@achmea-arbo.nl,
Klachtencommissie individuele medewerkers: 0478-527597, avandenberg@ggznml.nl, Commissie sociale begeleiding: 0478-527597, avandenberg@ggznml.nl,
Arbo-coördinator: 0478-7631, jfleurkens@ggznml.nl, Ondernemingsraad: 0478-527245, Ziek- en herstelmelding: 0478-527161
Mentaal | 3

Mentaal | 4
Recht en separatie
Juridische scholingsavonden in het kader van SMAKK goed ontvangen en in de herhaling!
In februari zijn voor het eerst twee juridische
scholingsavonden georganiseerd
in het kader van het project SMAKK (Separatie:
Minder, Anders, Korter, Kundiger).
De cursus besloeg twee avonden.
Er namen 11 cursisten deel. Uit de ontvangen
evaluatieformulieren blijkt dat
de cursus positief werd gewaardeerd
door de cursisten. Zij vonden dat hun
kennis over het onderwerp was vergroot
en waardeerden het accent op
de praktijk. “De cursus zou verplichte
kost moeten zijn”, was een terugkerend
commentaar. Vanwege het grote belang
van kennis over de wettelijke context
waarin dwang en drang worden toegepast,
wordt de cursus in mei opnieuw
aangeboden.
De inhoud van de cursus
Voor iedereen die betrokken is bij separatiesituaties,
is kennis van de wettelijke
Vanaf 1 april aanstaande is het Centrum
voor Psychotherapie Venlo (onderdeel
van GGZ Noord- en Midden Limburg)
gevestigd aan de Hogeweg 28 in Venlocentrum.
Per die datum wordt de huidige
locatie Mutsaersoord verlaten.
Op het nieuwe adres richt het Centrum
voor Psychotherapie zich op de psychotherapeutische
behandeling van depressies en
angstklachten in combinatie met traumatische
ervaringen.
Daarnaast wordt intensieve behandeling
van persoonlijkheidsstoornissen aan het
behandelaanbod toegevoegd. De kortdurende
klinische behandeling, zoals die ook
in het Mutsaersoord werd geboden, blijft
gehandhaafd. Het aanbod en capaciteit aan
context van groot belang. Onder welke
voorwaarden kunnen separeren en goed
hulpverlenerschap samengaan? Hoe kan
worden voorkomen dat men uit angst voor
mogelijke juridische gevolgen krampachtig
gaat handelen en zich verschuilt achter protocollen?
De wet stelt beperkingen aan het
medisch of verpleegkundig handelen, maar
biedt ook mogelijkheden. Scholing op dit
gebied draagt bij tot professioneel handelen
op het kwetsbare terrein van drang en
dwang.
In het kader van het project SMAKK wordt
aan zorgverleners en artsen een scholingsprogramma
geboden van twee avonden
waarin het juridische kader van separeren
wordt uiteengezet en besproken. Dit gebeurt
aan de hand van de wettekst en bijbehorende
jurisprudentie. Daarnaast gaan
we na hoe een en ander in de praktijk van de
GGZ plaatsvindt aan de hand van uitspraken
deeltijdbehandeling en poliklinische behandeling
is uitgebreid.
Uiteraard kunnen ook op de nieuwe locatie
cliënten die voorheen behandeld werden
binnen het Mutsaersoord, in het nieuwe
Centrum voor Psychotherapie terecht.
De nieuwe locatie aan de Hogeweg 28, een
voormalig klooster, is na renovatie geschikt
gemaakt voor behandeling en verblijf van
28 cliënten. Het dagprogramma voor de
opgenomen cliënten en de deeltijd- en poliklinische
behandeling vindt plaats in het
aangrenzende bestuursgebouw van Onderwijsgemeenschap
Venlo & Omstreken,
Hogeweg 26.
In het najaar van 2008 wordt een open dag
georganiseerd waarbij belangstellenden
van de Klachtencommissie voor Cliënten. In
deze casussen wordt gekeken wat er goed
en fout is gegaan in juridisch opzicht en
wat de alternatieven zijn. Deelnemers aan
de cursus (maximaal 12) ontvangen bij aanvang
een reader.
De avonden staan onder leiding van mr. drs.
Ad Burgmans.
Het scholingsprogramma zal plaatsvinden
op dinsdagavond 20 mei en 27 mei van
19.00-21.30 in het hoofdgebouw van GGZ
Noord- en Midden-Limburg in Venray.
Opgeven bij Monika Scholten
(projectleider SMAKK)
Telefoon: 0478 527080
Email: mscholten@ggznml.nl
Aan deelname zijn geen kosten verbonden.
Er is plaats voor maximaal 12 deelnemers!
MUTSAERSOORD VENLO wordt CENTRUM VOOR PSYCHOTHERAPIE VENLO
kennis kunnen maken met het behandelaanbod
en de nieuwe huisvesting van het
Centrum voor Psychotherapie Venlo.
Het Centrum voor Psychotherapie Venlo is
bereikbaar via;
Centrum voor Psychotherapie Venlo
Hogeweg 26-28
5911 EB Venlo
Tel. 077-3204550 (gewijzigd nummer)
Fax. 077-3204599
Per 1 januari 2008 is door KEMA-keur het
HKZ-kwaliteitscertificaat verleend aan het
Centrum voor Psychotherapie Venlo.

Mentaal
SMS-service voor cliënten
GGZ Noord- en Midden-Limburg is in het kader van E-mental-health-ontwikkelingen
gestart met een sms-service voor cliënten. Sinds 1 maart jl. maakt het Regionaal Centrum
GGZ (RCG) Venray gebruik van de mogelijkheid cliënten via een sms te herinneren aan
hun vervolgafspraak. Het gaat om een pilotproject dat in juni zal worden afgerond.
Naar aanleiding van de gegevens die de pilot oplevert over het aantal cliënten dat zonder
afmelding niet op de vervolgafspraak verschijnt (‘no-show’ percentage) en de mate waarin
de cliënt de service waardeert, zal worden besloten of deze een vervolg krijgt.Vanaf 1
april zal ook RCG Venlo starten met een sms-pilotproject, waarbij cliënten die een eerste
afspraak hebben gemaakt hier via een sms aan worden herinnerd. Indien de service een
succes blijkt, is de verwachting dat deze toepassing ook zal worden ingezet voor cliënten
die gebruik maken van zogeheten depotmedicatie. Juist deze groep cliënten kan er baat
bij hebben via een sms te worden herinnerd aan hun medicatieverstrekking.
Felicitaties voor gecertificeerde
organisatie-onderdelen!
Op donderdag 20 maart jl. zijn de medewerkers van de projectgroep HKZ via een
speciale ‘certificeringsbustour’ langs alle organisatieonderdelen gegaan om de medewerkers
die zich hard hebben gemaakt voor het behalen van het felbegeerde HKZcertificaat
feestelijk te onderscheiden.
Oprichting en aansturing divisie
Kortdurende Zorg
Op het voorgenomen besluit van de Raad van Bestuur om de organisatieonderdelen Regionaal
Centrum Venlo, Regionaal Centrum Venray en GGZ-Centrum Roermond onder te
brengen in één organisatorische eenheid, de divisie Kortdurende Zorg, is door de Ondernemingsraad
en de Collectieve Cliëntenraad inmiddels een positief advies gegeven.
Dat heeft er toe geleid dat de Raad van Bestuur in zijn vergadering van 4 maart 2008
dit voorgenomen besluit heeft omgezet in een definitief besluit.
Het management van de nieuwe divisie wordt gevormd door de heer G.J.C.(Ger)
Lijnders, algemeen manager, en de heer J.L.M.(Hans) Hendrikx, medisch manager.
De heer C.A.M.M.(Constant) Favier is benoemd tot hoofd Projectenburo. In deze
nieuwe functie wordt hij verantwoordelijk voor de ontwikkeling en aansturing van
complexe, organisatiebrede projecten.
De heer P.J.M.G.(Pieter) van der Heijden is benoemd tot hoofd van het Centrum voor
Psychotherapie (voorheen Musaersoord).
Referaat
Op woensdag 16 april 2008 vindt van 16.00
tot 17.30 uur in restaurant Le Tambourin,
locatie Stationsweg, een lezing plaats door
Mw. Prof. Dr. E. Becker, UMC St. Radboud
Nijmegen: “Cogito ergo timea”.
Buitenconcert
op Anna-terrein
Het 125-jarig Limburgs Symfonie Orkest
trakteert alle Limburgers op vijf buitenconcerten
in Limburgse Sfeer. Concerten niet
alleen voor, maar ook door Limburgers. Het
Limburgs Symfonie Orkest – onder leiding
van Jan Stulen – presenteert een muzikaal
programma dat jong en oud aanspreekt.
Limburgse zangers, zoals John Bröcheler,
Daphne Ramakers, Jack Vinders, Frans Pollux,
Nancy Deusings en trance-dj Ron van
den Beuken treden op. Ieder concert heeft
als verrassing een optreden van een ‘special
guest’.
Op zondag 29 juni 2008 treden ze op in Venray,
op de locatie Noordsingel (St. Anna) om
15.00 uur. Voor de medewerkers van GGZ
Noord- en Midden-Limburg zullen kaarten
verkrijgbaar zijn via de personeelsvereniging.
Nadere berichtgeving zal nog volgen.
Week van de
Psychiatrie
Thema van de Week van de Psychiatrie
2008 is aanvullende en alternatieve benaderingen
van Geestelijke Gezondheid.
De Week van de Psychiatrie, die zal plaatsvinden
van 31 maart t/m 6 april, wordt
georganiseerd door landelijke en regionale
cliëntenorganisaties en cliëntenraden in de
GGZ. Doel is de positie van de cliënt in de
ggz en in de samenleving te versterken.
Nieuws april 2008
Mentaal | 5

Mentaal | 6
Rubriek waarin uitspraken van de Klachtencommissie voor Cliënten worden toegelicht.
Door: Ad Burgmans 1ongegrond?
Klacht
De klacht richt zich tegen het besluit patiënt
H vanaf 5 t/m 11 december in de separeer te
houden in het kader van Middelen of Maatregelen,
terwijl er geen gevaar meer was.
Relevante feiten
H is op 1 december 2007 in de separeer
van de FPA geplaatst na een crisisopname.
Hij was psychotisch en suïcidaal. Na enkele
dagen was de crisis bezworen en was er eigenlijk
geen reden meer voor een separatie.
De verantwoordelijke arts-assistent zette
op het formulier dat de patiënt niet meer
‘separeerbehoeftig’ was. Desondanks werd
de separatie voortgezet. De reden was het
ontbreken van een bed elders binnen het
ziekenhuis.
Verweer
De betreffende arts-assistent voerde het
verweer. Hij zou tijdens de zitting bijgestaan
worden door zijn supervisor, maar
deze is niet verschenen. De verweerder gaf
aan dat op 3 december het gevaar geweken
was. Vanaf die tijd kon H overdag op
de afdeling verblijven. De nachten moest
hij echter in de separeercel doorbrengen.
De deuren werden dan afgesloten. Vanaf
8 december konden er met H non-suïcide
afspraken gemaakt worden. Hierop werden
zijn vrijheden uitgebreid en zou de separatie
in beginsel kunnen worden opgeheven.
Er was echter geen bed beschikbaar op de
afdeling en de CODO-functionaris slaagde
er niet in een bed te regelen elders in het
ziekenhuis. De separeerruimte werd daarom
noodgedwongen gebruikt als overbed.
“De verpleging en ik hebben meerdere malen
met H doorgesproken dat wij vonden
dat het separeergebruik oneigenlijk en ongewenst
was. Dat hebben we ook als zodanig
op de registratieformulieren gezet. We
wezen de patiënt op de mogelijkheid een
klacht in te dienen”. Tijdens de zitting bleek
dat men op de hoogte was van de angsten
die H in de separeercel doormaakte.
Tegenverweer
Namens de patiënt heeft de PVP (patiëntenvertrouwenspersoon)
een pleitnota
ingediend. De klacht gaat over het oneigenlijk
gebruik van de separeer, nadat het
gevaar geweken was. H mocht overdag op
de afdeling verblijven, maar ’s avonds werd
hij naar de separeer begeleid en werd de
deur achter hem gesloten. De opsluiting
was voor de patiënt traumatisch. Op het
registratieformulier is vermeld, dat H zich
niet verzette. Er zou dus sprake zijn van
vrijwilligheid, maar hij heeft meerdere keren
duidelijk aangegeven dat de opsluiting
in de separeer en de begeleiding daar naar
toe hem angstig maakte en dat hij dat als
zeer onprettig ervoer. Hij voelde zich als een
crimineel behandeld.
De PVP wees er op dat uit jurisprudentie
blijkt dat de rechter separatie op grond
van personeels- of ruimtegebrek verbiedt.
Noodsituaties die het gevolg zijn van externe
factoren zoals personeelsgebrek of
gebrek aan bedden kunnen toepassing van
Middelen of Maatregelen niet rechtvaardigen.
Nu na drie dagen het gevaar geweken
was, had de separatie opgeheven moeten
worden. Als Middel of Maatregel mag de separatie
uiterlijk zeven dagen duren. Daarna
zou separatie voortgezet kunnen worden
als dwangbehandeling als het behandelingsplan
daarin voorziet. Maar er was
geen behandelingsplan waarin deze vorm
van dwangbehandeling is opgenomen. Het
voortduren van de separatie was om die reden
onwettig. Ten slotte wees de PVP op de
beginselen van proportionaliteit, subsidiariteit
en doelmatigheid. Hieraan zou niet
Ad Burgmans verzorgt deze
rubriek in opdracht als jurist
van ADJUST juridisch advies.

Mentaal
voldaan zijn. En hij vroeg zich af hoe het
toch mogelijk is dat dit kon gebeuren, terwijl
binnen GGZ NML een terughoudend
beleid wordt gevoerd ten aanzien van separatie
en het project SMAKK loopt.
GGZ Noord- en Midden-Limburg heeft een Klachtencommissie voor Cliënten op grond
van de Wet Klachtrecht Cliënten Zorgsector (WKCZ) en de Wet Bijzondere Opnemingen
in Psychiatrische Ziekenhuizen (BOPZ). Een cliënt of degenen die optreedt namens de
cliënt kan een klacht indienen bij deze commissie als hij of zij bezwaar heeft tegen een
gedraging van een medewerker of een handelwijze van de instelling jegens de cliënt of
tegen een beslissing met betrekking tot de behandeling of begeleiding die gevolgen
heeft voor de cliënt. De commissie verklaart de klacht gegrond of ongegrond en brengt
haar oordeel ter kennis van de Raad van Bestuur die vervolgens maatregelen kan treffen.
Beoordeling van de Commissie
De Commissie stelde vast dat in ieder geval
vanaf 5 december de patiënt niet meer
separeerbehoeftig was en dat daarna de separeerruimte
voor hem oneigenlijk werd gebruikt.
Tevens vond de Commissie het voldoende
aannemelijk dat de patiënt kenbaar
heeft gemaakt dat hij het niet eens was met
de separatie en dat hij er angstig van werd.
Het is dan ook onjuist dat de verweerder
heeft geregistreerd dat de patiënt zich niet
verzette en akkoord ging met het verblijf
in de separeer. Hoe dan ook had na zeven
dagen de separatie als Middel of Maatregel
ex artikel 39 BOPZ opgeheven moeten
worden ofwel omgezet moeten worden naar
dwangbehandeling ex artikel 38. Evenals de
PVP refereert de Commissie aan het terughoudende
beleid ten aanzien van separatie.
Vorig jaar zou op verschillende niveaus aandacht
zijn gevraagd voor het oneigenlijk separeren
en heeft de Raad van Bestuur naar
aanleiding van een klacht uitgesproken dat
volgend het beleid oneigenlijk separeren
voorkomen moest worden. “De afdelingspsychiater
en de verpleegkundigen van de
afdeling hadden na de uitspraak 2007/038
van de Klachtencommissie op de hoogte
moeten zijn van het feit dat een ‘normaal’
separeerregiem in geval van ‘overbed’-gebruik
absoluut niet in de rede ligt”, aldus
de Commissie. De conclusie is dat zeer
onzorgvuldig is gehandeld door de patiënt
in de separeer te laten verblijven onder het
normale separeerregiem.
Uitspraak
De Klachtencommissie verklaart de klacht
van H tegen het besluit hem vanaf 5 t/m
11 december in de separeer te houden in
het kader van Middelen of Maatregelen
gegrond.
Commentaar
In deze casus gaat het eigenlijk niet om
een juridische vraag. Het is voor iedereen
duidelijk dat men in de fout is gegaan door
een separatie te laten voortbestaan op oneigenlijke
gronden. Je zou bijna denken
dat men willens en wetens de zaak fout
heeft laten lopen om een instellingsprobleem
aan de orde te stellen. Zowel de
arts-assistent als de verpleegkundigen
waren zich bewust van het oneigenlijke
en onwettige gebruik van de separeercel,
maar zij beriepen zich op overmacht, omdat
er elders geen bed beschikbaar was.
Zij hebben een dringend beroep gedaan
op het RCG om de patiënt over te nemen
en de arts-assistent heeft dagelijks contact
met de CODO-functionaris gehad. Zij
hebben de patiënt geadviseerd een klacht
in te dienen, terwijl zij hem separeerden
conform het beleid dat op de FPA geldt
als het separeerregiem. Het nadrukkelijk
geformuleerde instellingsbeleid dat oneigenlijk
separeren voorkomen moet worden
is hier niet doorgedrongen. Misschien is
er sprake van rivaliteit tussen afdelingen
of onduidelijkheid over verantwoordelijkheden
bij plaatsing in de separeer
van een andere afdeling. De Commissie
verwijst naar een uitspraak die zij enkele
maanden geleden deed over een vergelijkbare
klacht. Zie ook de aflevering van
On-gegrond in het decembernummer
2007 van Mentaal. Waarschijnlijk moet
het beleid aangescherpt worden.
Mentaal | 7

Mentaal | 8
Door: drs. Hans Hofmans, senioradviseur BMC
Naar een sterk en
herkenbaar RCG profiel
Onze organisatie is traditioneel sterk geworteld in Noord- en
Midden-Limburg en vervult een belangrijke maatschappelijke
taak als het gaat om preventie en behandeling van psychische
en psychiatrische vraagstukken. Door de invoering van
marktwerking in de zorg komt er nieuw licht op die
vanzelfsprekende positie van GGZ NML. De markt beweegt
en wij zullen mee moeten bewegen om ons blijvend stevig te
positioneren.
Landelijk onderzoek laat zien dat klanten in toenemende mate
een beroep doen op de hulpverlening van de geestelijke
gezondheidszorg, maar ook dat klanten daarbij steeds vaker
kritisch zijn als het gaat om de keuze voor een hulpverlener.
Daarnaast blijkt uit onderzoek dat huisartsen voor 65%
verantwoordelijk zijn als het gaat om verwijzingen.
M.a.w. aansluiting vinden bij klanten en verwijzers wordt steeds
belangrijker als het gaat om het verwerven en behouden van
marktaandeel. Marketing wordt een belangrijk instrument
om de vraag in de markt te leren kennen, onze processen
marktvriendelijk in te richten en sturing te geven aan de
ontwikkeling van onze producten en organisatie.
Dhr. Hans Hofmans, senioradviseur van BMC, heeft van de Raad
van Bestuur de opdracht gekregen om het management van de
RCG’s en verslavingszorg in dit marketingproces te ondersteunen.
De komende maanden zullen er een aantal artikelen in Mentaal
verschijnen met de bedoeling de lezers te informeren over de
voortgang van dit proces, impressies te geven van belangrijke
ontwikkelingsmomenten, maar ook externen aan het woord te
laten over hun ervaringen met dit proces.
Toine van der Sanden
Voorzitter Raad van Bestuur

Mentaal
De geestelijke gezondheidszorg in
Noord- en Midden-Limburg ontwikkelt
zich momenteel richting een markt
waar cliënten en verwijzers steeds meer
te kiezen hebben. Enerzijds heeft deze
keuzevrijheid te maken met het feit dat
potentiële cliënten in toenemende
mate kritisch consument gaan worden
en dus willen kiezen, anderzijds speelt
de toenemende concurrentie tussen
zorgaanbieders hier een rol.
In het strategisch beleidsplan 2005 –
2008 ‘Koersen op kansen’ spreekt de
Raad van Bestuur de ambitie uit om de
vraaggerichtheid, de kwaliteit van zorg,
de positie van de zorgvrager, de
vermaatschappelijking en de
samenhang tussen de verschillende
zorgvormen in de regio, aanzienlijk en
blijvend te verbeteren. Daarmee geeft
men aan zich aangesproken te voelen
door maatschappelijke ontwikkelingen,
hier hoogwaardige hulpverlening op
toe te willen passen, die aansluit bij de
vraag en dit in samenwerking met
andere partijen te willen doen.
Gegeven de marktontwikkelingen en de
ambities van de organisatie is het zaak
om in een steeds complexere markt een
vooraanstaande positie in te nemen om
daarmee voor een belangrijk deel zelf
regie te kunnen blijven voeren. Met de
ontwikkeling van de RCG’s wil GGZ
NML aan de voorkant (front office) een
stevige positie opeisen richting cliënt
en verwijzers.
Belangrijke externe ontwikkelingen
Kijken we naar de huidige maatschappelijke
ontwikkelingen, dan zien we een krachtenspel
dat zowel complex als uitdagend is.
Complex omdat steeds meer partijen in
beeld komen als het gaat om de financiering
van de hulpverlening, omdat verschillende
zorgaanbieders (bestaand en nieuw) zich
gaan roeren en mogelijk nieuwe posities
gaan innemen, maar ook dat cliënten zelf
belangrijke beslissers worden als het gaat
om de concrete invulling van de hulpverlening.
Uitdagend omdat deze ontwikkelingen
nieuwe perspectieven creëren die aanleiding
geven tot nieuwe kansen.
Voor aanbieders van geestelijke gezondheidszorg
ontstaan in het kader van deze
ontwikkelingen twee belangrijke podia:
1] In de eerste lijn als behandelaar
en verwijzer.
Landelijk zien we de vraag naar GGZ-zorg
stijgen. Dit leidt o.a. naar een grotere druk
op de eerste lijn. De minister heeft recent
middels een kadernota bekend gemaakt dat
hij de eerste lijn wil versterken. Hij wil door
multidisciplinaire samenwerking bewerkstelligen
dat meer patiënten in de eerste lijn
geholpen kunnen worden. Dit betekent dat
er in die eerste lijn kortdurende programma’s
ontwikkeld moeten gaan worden die
garant staan voor een
vroegtijdige interventie
bij psychische problemen.
Er ontstaat
hier een behandelcircuit
van waaruit ook
weer verwezen gaat
worden.
2] In de tweede lijn
als specialist
behandelaar
Omdat zich steeds
meer partijen aanbieden
om cliënten
verwezen te krijgen,
ontstaat er een stevige concurrentie in deze
markt. Het wordt van groot belang om
verwijzers als klanten te gaan beschouwen
omdat zij de port d’entree vormen voor de
tweedelijns hulpverlening. Daarnaast moeten
we rekening houden met een dreigende
verschraling. Als er steeds meer gebruik
gemaakt gaat worden van GGZ-zorg dan
komen financiële grenzen in beeld en zal er
gekort gaan worden op het zorgaanbod. Prijs
en kosten worden daarmee op middenlange
termijn belangrijke criteria als het gaat om
het “gunnen” van productie.
Met de toename van het aantal zorgaanbieders
neemt ook de keuzevrijheid voor de
cliënt toe. Het wordt dus erg belangrijk om te
weten welke overwegingen een belangrijke
rol spelen als het gaat om de keuze voor een
hulpverlener. Kennis van de “markt” wordt
een belangrijke leidraad voor de benadering
van die “markt”.
Een andere belangrijke externe ontwikkeling
is het feit dat er verschillende financieringsbronnen
zijn en daarmee beslissers als
het gaat om de geestelijke gezondheidszorg.
Zowel vanuit de WMO, de zorgverzekeraars
als het zorgkantoor is er een wens om middels
regulering de markt te blijven beïnvloeden.
Financiers kiezen heel bewust voor de
toelating van meerdere partijen in dezelfde
markt om daarmee concurrentie te bevorderen
(prijs en kwaliteit) en keuzevrijheid
te waarborgen voor cliënten waarmee vraagsturing
op de kaart wordt gezet.
Uitdaging
Gegeven de eerder beschreven externe ontwikkelingen
is het zaak te kiezen voor een
strategie die robuust is. Robuust in de zin
van op ondubbelzinnige wijze en vanuit een
stevige agenda aan andere partijen duidelijk
maken welke positie men als zorgaanbieder
gaat innemen. GGZ Noord- en Midden-
Limburg is een grote partij als het gaat om
geestelijke gezondheidszorg met een breed
en diep zorgaanbod. Het gegeven dat men
als enige in de regio in staat is om volgens
het stepped care principe een kwalitatief
volwaardig product te bieden is een unique
sellingpoint. Om dit volwaardige aanbod in
de belangstelling te krijgen van cliënten en
verwijzers is het zaak om een sterke toegangspoort
(front office) te gaan ontwikke-
Mentaal | 9

Mentaal | 10
len die garant staat voor een grote toeloop
van cliënten.
Om belangstelling te krijgen is het zaak dat
we een goede relatie hebben met verwijzers
en andere zorgaanbieders. De ontwikkeling
van netwerken en het onderhouden van dit
relatiebestand zal moeten leiden tot ‘gekend’
en ‘erkend’ worden.
De combinatie van het brede en diepe
zorgaanbod (stepped care), de ontwikkeling
van relatienetwerken en een hoge productieomvang
in het front office moeten garant
staan voor een dominante positie in relatie
tot de markt.
Strategische keuzes (hoe gaan we dit
realiseren)
Marktontwikkelingen bieden kansen aan
marktpartijen om zich aan te passen en opnieuw
te positioneren. Met het toenemen
van de keuzevrijheid voor zowel cliënt als
verwijzer is het zaak om bij hen in beeld te
zijn en te blijven als betrouwbare hulpverlener.
Een groot aandeel op deze “gunningsmarkt”
betekent een hoog productievolume
voor de organisatie. Daarmee wordt het belang
van de RCG-ontwikkeling t.o.v. de totale
organisatie duidelijk in beeld gebracht.
Om onze positie aan de voorkant van de
markt te verstevigen starten we met de volgende
doelstellingen:
1] Een aantrekkelijk profiel ontwikkelen
voor cliënten en verwijzers. Hier wordt de
inhoud van het zorgaanbod bedoeld, maar
ook het imago van de organisatie. Een or-
ganisatie die een prominente rol wil spelen
dient de ontwikkelingen te kennen, hier kansen
uit te destilleren en deze te vermarkten
als antwoorden op maatschappelijke problemen.
2] We kiezen een positie dicht tegen
verwijzers aan.
De ontwikkeling van
relatienetwerken
is belangrijk om de
trends op de markt
te leren kennen
(vraagveranderingen)
maar vooral ook om
aanspreekbaar te
zijn voor hulp uit de
eerste lijn. De front
office formule zal
in fysieke zin d.m.v.
goede spreiding
en samenhang het
huidige verzorgingsgebied
stevig moeten gaan afdekken.
Daarnaast zal er een ontwikkeling richting
nieuwe markten zijn.
3] Het aanspreken van de ondernemingszin
op lokaal niveau.
Wil een RCG haar positie verstevigen in
haar verzorgingsgebied dan is een belangrijke
voorwaarde dat men in staat is te
ondernemen op lokale vragen. Ondernemen
op basis van marktkennis en kansen
benutten om nieuwe vragen op te pakken.
Effect = Kwaliteit x Acceptatie
Als het effect dat we nastreven moet zijn:
een dominante en vooraanstaande rol in de
markt die garant staat voor een hoge productieomvang
in alle geledingen van onze
organisatie, dan is het belangrijk om de volgende
twee aspecten in samenhang goed te
vermarkten:
1] Kwaliteit.
Hieronder verstaan we hulp op basis van Evidence
Based Mental Health (EBMH), maar
ook de tevredenheid van de cliënt en verwijzer
als het gaat om vraaggestuurde zorg.
2] Met Acceptatie wordt bedoeld dat we een
imago moeten vermarkten naar financiers,
verwijzers en cliënten. Doelstelling daarbij is
een vanzelfsprekend partnership. We moeten
duidelijk maken dat we betrouwbaar
zijn, dat we laagdrempelig werken en dus
toegankelijk zijn, transparant door te zeggen
wat we doen, maatschappelijk ondernemend
omdat we ons aangesproken voelen op
maatschappelijke thema’s en vernieuwend
als het gaat om de vertaling van maatschappelijke
thema’s in het hulpaanbod.
Een organisatie die veel kwaliteit te bieden
heeft maar nauwelijks geaccepteerd wordt
zal een lage effectscore hebben. Daarentegen
zijn er genoeg voorbeelden te noemen
van organisaties die juist op basis van een
goed imago hun effecten binnenhalen. Het
wordt dus belangrijk om kwaliteit in samenhang
met een professioneel en betrouwbaar
imago te vermarkten.
Identiteit en positie
Werkelijkheid.
Momenteel zijn we bezig om voor de RCG’s
en de verslavingszorg in kaart te brengen
waar de sterke en minder sterke kanten zitten
als het gaat om de huidige positie t.o.v.
de markt. Het gaat hierbij om inzicht krijgen
in aantallen cliënten, verwijzingspatronen,
belangrijke verwijzers, vraagtypering en in-
en uitstroomgegevens.
Deze gegevens moeten, afgezet tegen landelijke
en regionale gegevens, een beeld
op gaan leveren over de huidige stand van
zaken. Hoe staan we er voor? Opvallend
daarbij is dat we bij de RCG’s verschillende
uitgangsposities waarnemen wat weer aanleiding
vormt om de ontwikkelingen vooral
in een regionaal perspectief te plaatsen. Het
huidige marktaandeel verschilt, maar ook in
de verwijzingspatronen zijn duidelijke verschillen
waar te nemen. In de ene regio is
nog een groot marktaandeel te verwerven,
terwijl op andere plaatsen sprake is van een
bestaande dominante positie. In de ene regio
worden cliënten voor 80% door huisartsen
naar het RCG verwezen en in een andere
regio is dit 55%. Het goed in beeld brengen
van de huidige situatie, genuanceerd naar
verschillen in de regio’s, is belangrijk om het

Mentaal
startpunt te kunnen markeren en een ontwikkelingslijn
hieruit af te leiden.
Wenselijkheid
Het ambitieniveau van de organisatie gekoppeld
aan de ontwikkelingen op de markt moeten
duidelijk gaan maken hoe de organisatie
zich in de toekomst wil gaan gedragen. In dit
stadium is het belangrijk om te weten hoe die
toekomstige markt eruit ziet, welke trendmatige
ontwikkelingen hier waar te nemen zijn
en welke betekenis de organisatie hieraan wil
geven. M.a.w. welke uitdagingen zijn er te
verwachten, welke ambities horen daarbij en
welke ambities passen bij de ontwikkeling van
de organisatie?
Een maatschappelijke ontwikkeling die reeds
zichtbaar wordt is de toenemende mondigheid
van de cliënt. Toenemende mondigheid
van klanten zal o.a. betekenen dat men zelf
keuzes maakt als het gaat om het inschakelen
van hulp. Uit cijfers blijkt dat in de ambulante
GGZ momenteel 10% van de klanten zelf het
initiatief neemt als het gaat om de verwijzing.
In de verslavingszorg zien we een percentage
van 25%. Daarnaast wordt de groei in de ambulante
hulpverlening voor een belangrijk deel
toegeschreven aan het feit dat steeds meer
mensen het vanzelfsprekend vinden om de
hulpverlening deelgenoot te maken van hun
problematiek. Diezelfde cliënt gedraagt zich
ook als een kritisch consument en stelt eisen
als het gaat om toegankelijkheid, transparantie
en kwaliteit.
Verwijzers vinden het belangrijk om een directe
en open communicatie te hebben met
de hulpverleners in de tweede lijn. Zij willen
geïnformeerd zijn over behandelaanbod en
wachttijden en beschouwen zich steeds vaker
als onderdeel van een keten. Hier ligt voor organisaties
een uitdaging als het gaat om het ‘vermarkten’
van het hulpaanbod en de inrichting
van de vraaggestuurde organisatie.
Ontwikkelingslijnen
Plaatsen we de eerder geschetste werkelijkheid
en wenselijkheid in elkaars perspectief, dan zijn
er een aantal ontwikkelingslijnen te schetsen:
- In een concurrerende markt wordt
actief relatiebeheer met verwijzers
belangrijk.
- Beeldvorming en imago worden belangrijk
als het gaat om gekend worden in
de markt.
- In het kader van de ontwikkelingen in
de eerste lijn wordt het belangrijk om
hier een stevige positie in te gaan nemen.
- De ambulante zorg zal groeien en
differentiëren. Het tweedelijns aanbod
zal scherp neergezet moeten gaan
worden.
- De individuele cliënt zal een belangrijke
plaats gaan innemen als het aankomt
op marktgedrag van zorgaanbieders.
- De markt bestaat niet. Er zal regionaal
maatwerk gevonden moeten worden.
- Er komt vraag naar organisaties en
medewerkers die willen ondernemen,
ontwikkelen en resultaatverplichtingen
willen aangaan.
Daarmee keren we voor een belangrijk deel terug
bij de inhoudelijke ambities zoals de Raad
van Bestuur deze kenbaar heeft gemaakt in het
beleidskader “Koersen op kansen”.
Vraaggerichtheid als het gaat om het leveren
van maatwerk, zowel op individueel niveau (de
cliënt) maar ook als het gaat om de regionale
verschillen in de markt.
Kwaliteit van zorg zal in een vraaggestuurde
markt een belangrijk element vormen als het
gaat om onderscheidingsvermogen en profileringdrang.
Ondernemen op maatschappelijke ontwikkelingen
samen met andere partijen om nieuwe
vragen te bedienen en/of meer samenhang aan
te brengen in het bestaande zorgaanbod.
De eerder geformuleerde inhoudelijke ambities
zijn nog steeds actueel en koersen daarmee nog
steeds op kansen. Het is nu zaak om op een gestructureerde
wijze, proactief invulling te gaan
geven aan een robuuste en vooraanstaande positie
in een dynamische markt.
Plan van aanpak
Plannen krijgen kracht als ze gedeeld gaan worden.
Daarom worden de eerste weken gebruikt
om medewerkers te informeren. Middels artikelen
in dit personeelsblad zal er maandelijks
in algemene zin gecommuniceerd gaan worden
met de bedoeling alle medewerkers te informeren
over de ontwikkelingen.
Vervolgens organiseren we presentaties van
het strategische marketingplan in de RCG’s,
de divisie verslavingszorg en een aantal vakgroepen
met als doelstelling het creëren van
draagvlak en commitment over de algemene
uitgangspunten. Vervolgens is het de bedoeling
om op basis van de strategische doelstellingen
op onderdelen (divisie, regionaal) concrete vertalingen
te maken in de vorm van een plan van
aanpak. We verwachten in april de verschillende
plannen gereed te hebben voor uitvoering.
Over de verbijzondering van de verschillende
plannen zal in een later stadium gecommuniceerd
worden via Mentaal.
Mentaal | 11

Mentaal | 12
Reportage
Door: Sabine Nicolasen
HaNs KOK EN Guus vaN LOENEN OvER DE stuDiEDaG ‘BEsList DOEN’.
‘Wikken, wegen
Op 22 april a.s. organiseert GGZ
NML op initiatief van Hans Kok
(arts) en Guus van Loenen (geestelijk
verzorger en supervisor) de
studiedag ‘Beslist Doen’ over
bewust omgaan met dilemma’s in
de psychiatrische hulpverlening.
Mentaal vroeg hen naar hun
drijfveren en de opzet van de
studiedag.
“Aanleiding voor de studiedag is, net als vorig
jaar bij het symposium over seksualiteit en
intimiteit, de vraag: wat is wenselijke zorg?
Wat is er nodig in het kader van leefbaarheid?
Hoe kun je voldoende oog hebben voor niet -
medische behoeften van cliënten? Met andere
woorden: wat is goede en tegelijkertijd
humane zorg?”, legt Guus uit.
“In de zorg moet je als hulpverlener vaak zelf
beslissen over wat menselijk verantwoord is”,
stelt Hans. “In de psychiatrie loop je zeer regelmatig
tegen dilemma’s aan in dit verband.
Een aantal van deze dilemma’s proberen we
tijdens de studiedag concreet te maken, door
hulpverleners te laten vertellen over hun ervaringen
in de praktijk en er met elkaar over
te discussiëren.
De insteek van de dag is dan ook dat mensen
praten over wat ze zelf meemaken in hun
werk en de gedachten die ze daarbij hebben.

Mentaal
Niet over wat men zou moeten denken of
moeten vinden maar dat wat ze er zelf werkelijk
van vinden. Eigen keuzes maken in
de dagelijkse praktijk. Op het moment dat
ik een collega moet waarnemen, kan het
gebeuren dat ik voor het dilemma kom te
staan; ga ik voor mijn eigen keuze of moet
ik de lijn van mijn collega volgen?”
Guus vult aan: “Het is niet zo dat er veel
medewerkers naar ons zijn gekomen met
het verzoek ‘er zijn zoveel dilemma’s, doe
daar eens wat mee’, maar kijkend naar ons
eigen werk als arts en supervisor zien we
die dilemma’s in de dagelijkse praktijk, zonder
dat daar expliciet aandacht voor is. Met
de keuze voor deze studiedag willen we de
aandacht vestigen op het belang van nadenken
over de keuzes die je maakt. Een studiedagkeuze
die overigens van harte wordt
ondersteund door de Raad van Bestuur van
onze organisatie.”
Humane zorg
“Om je eigen verantwoordelijkheid te kunnen
nemen moet je je eigen argumenten
kennen, nadenken over wat je doet en
waarom je dat doet”, stelt Hans. “Je moet
je voortdurend bewust zijn van de redenen
van je handelen. De psychiatrie wordt
steeds meer vastgelegd in regels en protocollen.
De vraag is of daarmee de zorg
niet een stuk van zijn humaniteit verliest.
Deze dilemma’s vind je op allerlei werkvelden
binnen de psychiatrie. Dat is ook
de reden dat we hebben gekozen voor de
middag met workshops, waarin hele diverse
hulpverleners vanuit hun eigen invalshoek
de dilemma’s belichten. Eén van de workshopthema’s
is bijvoorbeeld de ambulantisering
van de zorg. Cliënten spreken naar
ons hun zorg daarover uit. Ze vragen zich af
‘wat kan ik aan - wat kan ik niet aan?’. Deze
workshop wordt geleid door enerzijds een
cliënt en anderzijds een manager, beiden
vanuit hun eigen invalshoek.”
Niet-medische factoren
“De discussie reikt echter verder dan het
medisch handelen”, vervolgt Hans. “Ook
niet-medische factoren spelen een rol. Als
het gaat om het handhaven van rust en veiligheid
op een afdeling bijvoorbeeld, welke
keuze maak je dan bij de inzet van personeel?
Hoe zet je als manager je geld in? We
hopen dan ook leidinggevenden, managers
en Raad van Bestuur bij de discussie te betrekken.”
Guus beaamt: “ Ook het opstellen van de
begroting is te zien als keuzeprobleem. Ook
daarbij kun je reflecteren op de waarden die
een beslissing bepalen.”
Vrijheid en dwang
De ochtend bestaat uit lezingen van verschillende
professionals met als thema
‘Vrijheid en Dwang’. Guus legt uit: “Het
speciale van de psychiatrie is dat mensen
hier komen voor hulp, voor herstel, voor
genezing maar ook dat ze daarbij te maken
kunnen krijgen met dwangmaatregelen.
Je komt om je vrijheid terug te vinden en
tegelijkertijd word je onvrij gemaakt. Een
ethicus, een psychiater en een psycholoog
zullen dit thema vanuit verschillende invalshoeken
belichten. De ethicus zal met
name ingaan op het onderwerp ‘dwang’.
Wat doe je eigenlijk als je mensen een bepaalde
dwang oplegt? Hoe verantwoord je
dat en hoe onderscheidt zich dat als hulpverlenend
handelen? De psychiater zal zich
richten op het onderdeel vrijheid; wat bedoelen
we daarmee en wat willen we daarmee?
Is de psychiatrie niet juist de plek
waar vrijheid discutabel is? Dwingen we
mensen tot vrijheid en is dat wel zo goed?
en bewust kiezen’
De psycholoog gaat meer in op dwang en
vrijheid op praktisch niveau. Hoe vertaal je
dit op de afdeling naar goede zorg? Bijvoorbeeld;
een cliënt op een gesloten afdeling
gaat volledig door het lint, maar dat komt
omdat hij getreiterd wordt door een andere
cliënt. Moet je dan de cliënt die door het
lint gaat separeren, of moet je je richten
op de medecliënt die dat gedrag veroorzaakte?”
Wikken en wegen
“Het is uiteraard niet de bedoeling de praktijk
van vandaag te diskwalificeren”stelt
Guus tot slot, “maar juist om er eens met
een frisse kijk op te reflecteren. Er zijn ook
geen pasklare antwoorden te geven. Het
gaat dagelijks om wikken en wegen want we
staan voor ingewikkelde dilemma’s binnen
de psychiatrie. Dat is spannend, daar zijn
we goed in, daar willen we ook goed in zijn
en daar willen we bewuste keuzes in maken.
Die houding willen we stimuleren!”
Kijk op intranet voor het uitgebreide programma
en het aanmeldingsformulier. Let
op: door de opzet met workshops is de inschrijfmogelijkheid
beperkt.
Mentaal | 13

Mentaal | 14
Door: Hans Vandenberg
Familie participatie
Definitie: Het inschakelen van familie (vrienden, kennissen) bij het totale verpleegproces van de cliënt.
Van beheerscultuur naar meebewegen.
In de kliniek RCG Venray zijn we al langere tijd
bezig met een project separeerarm verplegen,
omdat daar vanuit de praktijk serieus aanleiding
voor was. In ons dagelijks werk op de
crisisinterventieafdeling kwamen we namelijk
vaak in aanraking met agressie en geweld. Op
een gegeven moment in dusdanige mate, dat
het bijna niet meer hanteerbaar was en we ons
versneld bezonnen op de vraag hoe het kon
dat er zoveel agressie in ons werk voor kwam.
We besloten daarop heel gericht naar de
cliënten te gaan luisteren. Die gaven aan dat
ze tegen de rigide dagstructuur op de afdeling
aanliepen, waarna we besloten onze regels
aan te passen. We gooiden zelfs alle regels
over boord, met uitzondering uiteraard van de
normale fatsoensnormen. En de uitwerking
was verbluffend! De agressie daalde tot een
fractie van wat het was geweest. Zo werkten
we steeds meer naar de cliënt toe.
Mijn persoonlijke bijdrage bestond uit een
werkstage in Tiel, waar een landelijk project
draaide op een crisisafdeling binnen de GGZinstelling
en waar alle kennis, kunde en randvoorwaarden
aanwezig waren. Daar raakte ik
nog meer van de waarde van familieparticipatie
doordrongen. Wij waren al jaren doende de
familie in te schakelen bij verschillende stadia
van de opname van een familielid. Behalve het
betrekken van de familie bij behandelevaluaties
en het opstellen van het signaleringsplan,
was een opvallend detail de inzet van het personeel
om te zorgen voor een slaapplaats voor
familie die van ver moest komen.
Smakk/separeerarm verplegen.
Het Smakkproject van GGZNML (GGZ
Noord- en Midden-Limburg) heeft subsidie
toegewezen gekregen. Deze subsidie stelt ons
in staat, buiten het bekostigen van extra opleidingen
voor ons personeel, te experimenteren
met manieren om separatie te verminderen.
Multifunctionele kamer in (voorheen)
Kempke, opmaat naar nieuwbouw.
In onze sinds afgelopen november betrokken
nieuwe kliniek aan de Noordsingel zijn
wij van zins een ruimte in te richten waar
familie onderdak kan vinden. Idealiter zou
je denken aan een logeerappartement. Maar
daar je nooit van te voren kunt zeggen hoe
vaak en hoe lang zo’n ruimte gebruikt zal
worden, gaan we een ruimte inrichten die
meerdere functies in zich herbergt. Hierbij
valt te denken aan een vergaderruimte annex
spreekkamer die, met enige kleine
ingrepen, omgebouwd kan worden tot
logeerruimte.
Specifiek doel van deze ruimte is het opvangen
van familie van een bij ons opgenomen
cliënt die zich intensief inzetten
om, samen met ons, hun familielid te
begeleiden. Het gaat dan om cliënten die
in separatie verpleegd worden en waarbij
wij de familie “gebruiken” als toegang tot
de cliënt. Te denken valt aan mensen die
vanwege hun psychiatrische stoornis ons, de
verpleging en artsen, niet vertrouwen, maar
wel hun familie.
Wij hopen, dat het effect hiervan zal zijn, dat
de cliënt er sneller toe over zal gaan
medicatie en andere zorg, zoals
voeding, te accepteren.
Het directe resultaat is
dan sneller herstel, kortere
separatie en minder
kans op agressie. Er valt
veel te winnen dus.
“Er valt veel te
Deze ruimte is bedacht als proefopstelling van
een van de vele maatregelen die ontwikkeld
worden om separatie te verkorten. Over ongeveer
drie jaar hopen wij over te gaan naar
een nieuw te bouwen kliniek, waarbij we de
ervaringen die we met deze ruimte hebben
opgedaan, zullen gebruiken bij het inrichten
van deze nieuwe kliniek
Hans Vandenberg:
winnen”

Mentaal
iNtRODuCtiEDaG Multi systeeM theRapie OP 21 aPRiL
Samen met George Broekhuizen,
supervisor van het MST dat met ingang
van 1 mei operationeel is, werkt Anton
van Nunen aan de opzet van het
programma voor de introductiedag van de
Multi Systeem Therapie in Limburg.
Over de introductiedag leest in het mei-
nummer uiteraard veel meer. Maar wat is
nou Multi Systeem Therapie, ofwel MST.
De inhoud van MST
MST ofwel Multi Systeem Therapie is een onderdeel
van het Centrum voor Adolescenten
van de GGZ Noord en Midden Limburg. Het is
een intensieve vorm van behandeling waarbij
de behandelaar het gezin meerder malen per
week in de thuissituatie bezoekt en 24 uur
bereikbaar is. Daarnaast zijn er contact met
bijvoorbeeld leerkrachten en werkgevers. De
behandeling duurt ongeveer 3 tot 5 maanden.
Het centrale uitgangpunt van MST is dat het
antisociaal gedrag van de jongere veroorzaakt
wordt door kenmerken van de jongere zelf, het
gezin, de vriendengroep, de school en de buurt.
De aanpak van het antisociale gedrag bestaat
uit het verminderen van de risicofactoren en
het versterken van de beschermende factoren
die passen in de context van het gezin.
Doelgroep
De behandeling is bestemd voor jongeren in
de leeftijd van 12 tot 18 jaar die vanwege hun
ernstig grensoverschrijdend gedrag (dreigen)
geplaatst (te) worden in een justitiële jeugdinrichting.
Het doel van MST
MST richt zich op het voorkomen van een
(her)plaatsing in een justitiële jeugdinrichting
van een jongere met antisociaal gedrag
en competentievergroting van het gezin. Zo
worden ouders in staat gesteld de jongere te
leren constructief om te gaan met problemen
in het gezin, met leeftijdsgenoten, op school
en in de buurt.
Het team
De behandeling wordt uitgevoerd door een speciaal
opgeleide MST therapeut. Om de kwaliteit
van de behandeling te waarborgen ontvangt
hij wekelijks in teamverband supervisie over
de casuïstiek. Indien nodig, kan de therapeut
een beroep doen op de psychiater die werkzaam
is binnen de polikliniek Centrum voor
Adolescenten.
Werkwijze
Nadat de beschermende en risicofactoren van
de jongere en het gezin in kaart zijn gebracht,
wordt een behandelplan opgesteld. Op basis
hiervan worden interventies in en tussen de
systemen van gezin, leeftijdsgenoten, school en
omgeving geïntegreerd. Op deze wijze probeert
MSR een totaalpakket aan zorg te bieden (bijv.
individuele, gezins- en relatietherapie en interventies
gericht op de groep waarin de jongere
zich beweegt) en wordt geprobeerd alles wat het
bereiken van de behandeldoelen in de weg staat
aan te pakken (bijvoorbeeld verslaving van de
ouders of de afwezigheid van onderwijs).
Bij MST worden de volgende negen
principes gehanteerd:
1) Het krijgen van inzicht in de samenhang tussen
de problemen die gezamenlijk in kaart gebracht
zijn en hun systemische context en het formuleren
van toetsbare uitgangspunten voor deze samenhang.
2) De nadruk wordt gelegd op het positieve,
waarbij gebruik gemaakt wordt van de sterke
punten in de verschillende systemen om veranderingen
teweeg te brengen.
3) De gezamenlijke aanpak dient verantwoordelijk
gedrag van gezinsleden te bevorderen en
onverantwoordelijk gedrag te verminderen.
4) De aanpak is op het hier en nu en op actie
gericht en pakt specifieke en goed gedefinieerde
problemen aan.
5) De aanpak is gericht op gedragsreeksen, binnen
of tussen de verschillende systemen, die
het probleemgedrag in stand houden.
6) De aanpak sluit aan bij het ontwikkelingsniveau
en zal aan de ontwikkelingsbehoefte van
de jongere tegemoet komen.
7) De aanpak moet dagelijks of wekelijks een bepaalde
inspanning van de gezinsleden vragen.
8) De effectiviteit van de aanpak wordt constant
vanuit verschillende perspectieven beoordeeld,
waarbij de therapeuten voortdurend
aangesproken kunnen worden op hun poging
om tot resultaat te komen.
9) De aanpak moet generalisatie bevorderen en
leiden tot effecten die langere tijd voortduren.
De introductiedag vindt, voor genodigden, op
21 april aanstaande plaats in Venray. In het meinummer
treft u verslag van deze dag aan.
Centrum voor Adolescenten
Overloonseweg 6, 5804 AV Venray
0478-526282
Mentaal | 15

Mentaal | 16
De werkgroep omgangsvormen heeft aan
de hand van de folder ‘Omgangsvormen
medewerkers GGZ NML’ een belronde
door het instituut gedaan. Dit is een greep
uit de reacties die het heeft opgeleverd.
De werkgroep Omgangsvormen wordt
gevormd door Mies Wiegant, namens de
OR, Eleän Mulder-Verleg, Bureau
communicatie, Monique Bos, P&O,
Johan Fleurkens, Arbo-coördinator.
Joop Onckels, verpleegkundige
Deeltijdbehandeling RCG Venlo:
Het is uiteraard een belangrijk onderwerp. Of de folder nog
een bijdrage levert aan verbetering hiervan is echter de vraag.
Omgangsvormen zijn een regelmatig terugkerend gespreksonderwerp
binnen onze afdeling. Echter niet zozeer naar
aanleiding van de folder. Juist de respectvolle omgang is vaak
een gespreksthema in de groepen, alsook binnen het team. Dit
heeft wellicht een wat bredere betekenis en heeft dan ook te
maken met de wijze van communiceren met elkaar. Word je
serieus genomen, gewaardeerd etc. Als het puur over het
thema ‘ongewenste intimiteiten’ gaat, dan is dit
geen agendapunt binnen het team.”
Omgangsvormen
Miriam op den Camp,
afdeling Logistiek/Inkoop:
Ik vind het een goede zaak om de dagelijkse omgangsvormen
bespreekbaar te maken en te houden. Elkaar met respect benaderen,
voor de één vanzelfsprekend en voor een ander blijft dat lastig. De folder
maakt heel duidelijk, dat ongewenste omgangsvormen en grensoverschrijdend
gedrag tegen de ander niet getolereerd wordt en dat het ‘normaal’
omgaan met elkaar geen vrijblijvend iets is. Wij hebben de folder binnen
de afdeling Logistiek niet uitgebreid en serieus besproken. Gekscherend
is de folder weleens besproken tijdens de koffie, maar dat was dan zeker
niet op een negatieve manier. Het feit dat ik me als vrouw in de
mannenwereld, die de afdeling Logistiek van het Facilitair Bedrijf
toch wel is, op mijn gemak en gerespecteerd voel,
zegt denk ik genoeg.
Gert Breeuwer,
maatschappelijk werker Verslavingszorg
Weert/Roermond:
De folder biedt een handvat om elkaar aan te spreken op hoe
we met elkaar omgaan. Ik vind het echter meer belangrijk dat we
binnen de afdeling een cultuur/mentaliteit creëren waarbinnen
juiste omgangsvormen niet meer dan normaal zijn. Binnen het
team waar ik werk is het juist omgaan met elkaar ingebakken in
de cultuur. Je bent er voor elkaar en steunt elkaar. Binnen deze
cultuur is er geen plaats voor ongewenste omgangsvormen.
We hebben er n.a.v. de folder niet
specifiek over gesproken”.
Greet Teeuwissen,
leidinggevende GGZ-Centrum Roermond
“Ik heb de folder gelezen. De inhoud kan ik me nu niet zo
voor de geest halen. Al mijn nieuwe medewerkers krijgen
bij aanvang een informatiepakketje waarin dus nu ook deze
folder opgenomen wordt. In het jaargesprek komt dit ook
aan de orde: bejegening naar elkaar, sfeer op de
afdeling/werkplek. Ik agendeer het zeker
ook nog op het werkoverleg.”
Medewerker
Facilitaire Bedrijf:
‘De folder ‘Omgangsvormen’ is besproken in ons werkoverleg.
We doen er verder niets mee omdat het
bij ons niet aan de orde is.’

Mentaal
medewerkers GGZ NML
Ger Lijnders: manager
RCG Venray/Venlo en GGZ centrum Roermond:
“Ja, ik heb de folder zeker gezien. Deze is informatief
en ik vind het goed dat hier aandacht aan besteed wordt.
Ik vind het van belang dat niet alleen de mensen die ongewenste
omgangsvormen ondervinden hier iets mee kunnen
doen. Je moet het juist ook in een breder verband aan de
orde stellen. Wil dit onderwerp echt gaan leven, dan moet je
dit bespreken tijdens leidinggevende overleggen en
vervolgens de werkoverleggen
op de afdelingen.”
Teamlid Heuvel C:
‘Ik heb deze gezien en gelezen. Met collega’s heb
ik de folder niet besproken, maar het is wel interessant
deze in het werkoverleg aan de orde te stellen.’
Wim Smeets,
leidinggevende LCZ:
“Ik heb de folder gezien, maar ik zou ‘m nog eens
goed moeten bekijken. Ik heb deze nog niet met collega’s
besproken vanwege de drukte van de aanstaande verhuizing.
Als we eenmaal gesetteld zijn, wil ik het zeker agenderen
op een werkoverleg. Ik heb nog wel een tip: het zou
heel goed zijn als iemand van de werkgroep
‘omgangsvormen’ in het werkoverleg
e.e.a. kwam toelichten!”
Henk Verstappen,
teamleider van preventie en informatie:
“Ik heb ook zitting in de werkgroep in Midden-Limburg
genaamd ‘sexualiteit/integriteit en gezondheid’, dus het
spreekt me erg aan dat onze organisatie aandacht besteedt
aan omgangsvormen. De folder is helder en duidelijk
geschreven. Ik ga er zeker mee aan de slag. In het kader van
HKZ houden wij een paar keer per jaar themabijeenkomsten.
De eerstvolgende is in april en daar
komt dit onderwerp (met folder)
ook aan de orde.”
Kathleen Sawafuji-Libbrecht,
managementassistent RCG Venlo:
“Ik heb de folder inderdaad gelezen. Ik vind het onderwerp
erg belangrijk. De wijze waarop wij als medewerkers
met elkaar omgaan, geeft een weerspiegeling van de wijze
waarop we ook met onze cliënten omgaan. Ik heb geen
reacties gehoord van collega’s over de folder. Het is
ook geen onderwerp van gesprek geweest tijdens
overlegvormen, pauzes e.d.
Ab op de Laak,
psychomotorisch therapeut GGZ-Centrum Roermond:
De folder heeft geen toegevoegde waarde voor GGZ-Centrum
Roermond. De wijze waarop wij als collega’s met elkaar omgaan is goed. De
folder biedt hiertoe geen meerwaarde. Omgangsvormen als onderwerp van
gesprek staat niet specifiek op de agenda. Het is een vanzelfsprekendheid
dat wij op een juiste en respectvolle manier met elkaar omgaan.
Dit zit ingebed in de cultuur van ons team. Mochten zich spanningen voordoen
doordat men het inhoudelijk niet met elkaar eens is, dan wordt
dit altijd besproken en komen we in overleg tot een oplossing.
Elkaars mening wordt gerespecteerd, collega’s worden niet
‘afgerekend’ op een andere mening.”
Wim van Eijk, leidinggevende LCZ:
“Nee, goh, hoe kan ik die nou gemist hebben?
Maar daar ga ik nu dus meteen achteraan. Zeker wil ik dit
bespreken met collega’s en medewerkers. Heel goed dat
jullie nog nabellen over een dergelijke folder en hoe e.e.a. is
overgekomen bij de medewerkers. In mijn geval heeft dat
dus direct effect.”
Wybe Zwart,
manager divisie LCZ:
“Ik kan me de folder nu niet voor de geest halen. Ik bespreek
dit onderwerp wel vaker met leidinggevenden en
medewerkers; respectvolle omgang met elkaar is heel
belangrijk. Ik vind het ook heel belangrijk dat onze organisatie
er een punt van maakt en dwars door de divisies
heen er aandacht aan schenkt. Deze folder kan weer
een reden zijn er extra aandacht
aan te schenken.”
Mentaal | 17

Mentaal | 18
Samen?!: maatwerk in sociale
participatie van cliënten
‘Verdraaid goed!, Cyclisch Verbeteren
binnen GGZ NML’. Onder deze naam
gaat GGZ NML aan de slag met
kwaliteitsverbetering. In de zorg en in
de ondersteunende processen wordt
voortdurend vanuit het belang van
cliënten of opdrachtgever ingezet op
verbeterslagen. Dat is niet nieuw. Nieuw
is wel dat we daar een vaste werkwijze in
volgen en er de schijnwerpers op zetten.
In een artikelenreeks in Mentaal worden
dit jaar inspirerende verbetertrajecten
beschreven. Deel 2: een interview met
Jolande van Bers, casemanager bij
Begeleid Wonen (BW) en projectleider
van ‘Samen?!’.
De geestelijke gezondheidszorg ‘ambulantiseert’
in toenemende mate. GGZ NML geeft
dat onder meer vorm door éénpersoons appartementen
te gaan bouwen voor cliënten, die
nu nog onder de vleugels van BW verblijven.
Verder gaan cliënten op eigen benen staan in
de maatschappij, met ambulante begeleiding.
De vanzelfsprekendheid van andere mensen
in de woonkamer van de afdeling vervalt als
cliënten zelfstandig gaan wonen. Voor de
één is dat geen bezwaar – ‘als ik mijn muziek
maar heb’ –, voor de ander is het een doemscenario:
‘ik ben bang dat ik vereenzaam’. Om
cliënten te helpen hun plek in de samenleving
te vinden en ze te begeleiden bij hun sociale
participatie, is vanuit BW en Intensieve Woon
Begeleiding (IWB) het project ‘Samen?!’ opgezet.
Het uitroepteken staat voor de vanzelfsprekendheid
dat cliënten met een psychische
aandoening in de maatschappij samenleven
met anderen. Het vraagteken verwijst naar de
praktijk: die is namelijk weerbarstiger.
Jolande van Bers, casemanager bij BW, is projectleider
van ‘Samen?!’ Met vier collega’s en
één cliënt van BW en IWB is zij in oktober
vorig jaar begonnen met de voorbereidingen.
Aanleiding is enerzijds de ontwikkelin-
gen binnen de geestelijke gezondheidszorg,
en anderzijds dat het Trimbos Instituut een
passend project uitrolde. “Ik speelde al langer
met het idee om deel te nemen aan een project”,
vertelt Jolande van Bers. “Door de toenemende
‘ambulantisering’ bestaat het risico
dat cliënten vereenzamen, omdat ze buiten
GGZ NML een heel beperkt sociaal netwerk
hebben. Daar moeten we op inspelen, vind
ik. Mijn leidinggevende Wim van Eijk attendeerde
me eind vorig jaar op het project van
het Trimbos Instituut.”
“Bij Cyclisch Verbeteren kan het om kleine
of grote verbeteringen in de zorg gaan. Het
belangrijkste is dat de verandering bewust
gebeurt en dat gebruik wordt gemaakt van
SMART-formuleringen en de PDCA-cyclus.
Je kunt bijvoorbeeld denken aan een betere
informatieverstrekking aan cliënt of verwijzers,
verkleinen van de wachttijd na inttake,
een snellere doorstroming van cliënten die
uitbehandeld zijn naar een andere instelling
of vergroten van de zelfredzaamheid van
cliënten. Ook kan de uitkomst van de GGZthermometer
aanleiding zijn om bijvoorbeeld
de tevredenheid van cliënten te vergroten op
het onderwerp meebeslissen over de behandeling
of begeleiding.”
Waar staat het project ‘Samen?!’ voor?
“Voor sociale participatie. Dat is een heel
breed begrip. Wij hebben ervoor gekozen
om specifiek in te zoomen op de individuele
wensen en doelen van cliënten. Dat kleuren
we methodisch in. Aan de hand van het boek
Rehab’92 gaan we na wat wensen en doelen
van cliënten zijn en hoe we daaraan invulling
kunnen geven. Dat is maatwerk. We hebben
niet gekozen om bijvoorbeeld een ontmoetingscentrum
voor cliënten in te richten, maar
we maken per cliënt een individueel plan. De
aan het project deelnemende cliënt gaf aan
dat daaraan hoogstwaarschijnlijk meer behoefte
is dan aan collectieve voorzieningen.
Door: Maurice Ambaum
De projectleden deelden zijn mening.”
Hoeveel cliënten gaan aan ‘Samen?!’
deelnemen?
“Vijf, om te beginnen. Vier mannen en één
vrouw, in de leeftijd tussen 30 en 60 jaar. Het
gaat om cliënten die zich zorgen maken over
hun sociale netwerk als zij straks zelfstandig
in een appartement of in de maatschappij
gaan wonen. Ze beseffen dat ze iets moeten
ondernemen, maar hebben daar moeite mee,
weten niet wat ze willen, zien allerlei barrières
en hebben hulp en begeleiding nodig om te
integreren. De projectgroepleden gaan hen
daarbij helpen. Ieder lid is in dit project persoonlijk
begeleider van een aan het project
deelnemende cliënt.”
Is het moeilijk om wensen en doelen van
cliënten concreet te definiëren?
“Heel moeilijk, zo hebben we geleerd. Cliënten
ervaren een gevoel van gemis, maar kunnen
niet precies aangeven wat dat gemis is. Dat
is moeilijk grijpbaar en te definiëren. Met de
methodes uit het boek Rehab’92 willen we
daar de vinger achter krijgen. We hopen dat
we eind maart, begin april de wensen en doelen
hebben kunnen concretiseren.”
Om wat voor wensen en doelen zou het
kunnen gaan?
“Dan moet je denken aan een cliënt die wil
gaan sporten en op die manier bijvoorbeeld
tot vriendschappen wil komen. Of die via internet
een relatie wil opbouwen. Of die oude
familiecontacten wil herstellen. De cliënt die
ik begeleid, wil het contact met twee van zijn
broers verstevigen. Het was een moeilijk proces
om tot dat doel te komen. Bij het inventariseren
van zijn huidige netwerk werd hij weer
geconfronteerd met alle mensen die hij heeft
verloren in zijn leven: zijn vrouw, kinderen, collega’s,
vrienden. Dat was pijnlijk en confronterend
voor hem. Het is ook de vraag of het
hem gaat lukken om de familiecontacten aan

Mentaal
te halen. Hij heeft vaker het voornemen gehad
om te gaan, maar in de praktijk kwam het er
maar moeilijk van. Op slechtere dagen heeft
hij geen energie om de treinreis te maken en
stelt hij het bezoek liever uit. Dat geldt voor alle
cliënten in het project: hebben ze de energie
en moed om door te zetten en vol te houden?
De cliënten bepalen het tempo, zij geven aan
wat ze wel en niet aankunnen. Want terugval
kan er door onder meer teleurstellingen zeker
komen. Dan zijn wij er om hen weer te helpen
en te ondersteunen. Maar uiteindelijk zullen
de cliënten het toch zelf moeten doen.”
Vindt er een verdere uitrol van het project
binnen GGZ NML plaats?
“Ja, op twee fronten. In samenwerking met
Bureau Communicatie is een intern communicatietraject
uitgezet. We hebben flyers en
posters gemaakt en we houden in mei en juni
in ‘t Huukske twee bijeenkomsten van een uur,
PV Bericht van de personeelsvereniging
waar cliënten van BW en IWB binnen GGZ
NML meer informatie kunnen krijgen over
het project Samen?!. Als ze interesse hebben,
kunnen ze deelnemen. Op medewerkerniveau
gaan we onze ervaringen, kennis en verhalen
delen. We verwachten dat collega’s daarvan
kunnen leren.”
Hoe wordt het resultaat van het project
inzichtelijk gemaakt?
“We hanteren twee toetsinstrumenten: de netwerkcirkel
en de eenzaamheidsschaal. Als het
project zinvol en succesvol is, dan zien we dat
terug in onder meer een groter netwerk, een
hogere frequentie van sociale contacten, een
afname van het gevoel van eenzaamheid. In
februari hebben we een 0-meting gehouden, in
juni houden we de 1-meting en in oktober de
2-meting. Dus na oktober kunnen we concreet
zeggen wat de opbrengst van het project is.”
Inmiddels is het jaarprogramma nagenoeg volledig ingevuld.
Dat betekent dat we ruim 30 activiteiten organiseren gedurende
dit jaar. Na een aanvankelijk grote belangstelling voor de reis
naar Moskou en St. Petersburg, heeft zich in de afgelopen periode
helaas toch nog een aanzienlijk aantal leden teruggetrokken.
Dat betekent concreet dat de reis van mei geannuleerd is. Erg
vervelend voor de mensen die graag hadden willen gaan. Maar
gezien de hoge extra kosten in geval van minder deelnemers
heeft het Bestuur besloten dat dit niet te verantwoorden viel.
De reizen van april en oktober daarentegen gaan wel door. De
deelnemers hebben zich op voorhand zeer enthousiast getoond.
Een extra bedankje voor Agnes en Henk is hierbij zeker op zijn
plaats voor het vele werk dat zij tot nog toe hebben gehad aan
alle voorbereidingen.
Verder kunt u in april een bezoek brengen aan het museum
van GGZ NML in het kader van de Open Museumdagen op
5 en 6 april a.s.
Daarnaast staan deze maand een natuurwandeltocht (19-4), de
contactmiddag voor oud-leden van de PV (24-4), de aanvang
van het visseizoen en de slotavond van de rikcompetitie op het
programma.
Voor actuele informatie, convocaties en inschrijfformulieren
voor de diverse activiteiten verwijzen we u graag naar het intranet
en de mail van de Personeelsvereniging die tweewekelijks
verschijnt op maandag. Oud-medewerkers worden middels convocaties
aan huis op de hoogte gehouden. En hebt u suggesties,
laat het ons weten. Wij onderzoeken graag de mogelijkheden.
Tel. secretariaat PV: (52)7112 (tijdens kantooruren)
Postadres: Stationsweg 46 C
t.n.v. Secretariaat Personeelsvereniging
Emailadres: personeelsvereniging@ggznml.nl
het Bestuur
Mentaal | 19

Mentaal | 20
Veiligheid
REfLECtEREN OP EN COMMuNiCEREN OvER WERKERvaRiNGEN ROND (ON)vEiLiGHEiD
De werkgroep Zorg & Zingeving
heeft zich in het seizoen 2007
gebogen over het thema Veiligheid.
Veiligheid is basisvoorwaarde voor
zorg. Als er geen veiligheid is, kan
hulpverlening nauwelijks tot stand
komen. En veiligheid is basiselement
van zingeving; een onveilige
omgeving is vaak ook een omgeving
waarin mensen het besef van
zinvolheid en waardigheid verliezen.
Graag wil de werkgroep bij deze de
uitkomsten van haar reflecties
terugkoppelen naar de organisatie.
De werkgroep is begonnen ervaringen
rond het thema Veiligheid in de eigen
praktijk als zorgverlener van GGZ NML te
inventariseren. Er bleken vele ervaringen
op dit terrein aan de orde te komen, - vaak
ook verbonden met een sterke emotionele
lading.
In een nadere reflectie viel het de werkgroep
op dat veel van deze praktijkervaringen
de omstandigheden betreffen waarin
zorgverleners c.q. verpleegkundigen hun
werk moeten doen. Het gaat dan om zaken
als onduidelijke procedures, ondeugdelijke
apparatuur, gebrekkige opvang na
een incident, onoverzichtelijke afdelingen,
falende assistentie bij noodoproep,
etc. Het belang van deze zaken werd in de
werkgroep onderstreept. Maar gaandeweg
vroeg men zich af of het thema Veiligheid
niet ook aspecten inhoudt die op andere
lagen van het handelen schuilgaan.
Door: Guus van Loenen
Op zoek naar een onderscheid kwam de
werkgroep vervolgens uit bij een driedeling.
In de zorgverlening is Veiligheid aan
de orde 1) in de verhouding tot jezelf, 2)
in de verhouding tot cliënten en 3) in de
verhouding tot collega’s. Veiligheid heeft
immers van doen met het besef van eigen
competentie en kracht (1), met het
vermogen om bij cliënten vertrouwen te
wekken en een relatie aan te gaan (2) en
met transparantie in de samenwerking
met collega’s (3). In de verdere bespreking
bleek deze driedeling bruikbaar om over
werkervaringen rond (on)veiligheid te reflecteren
en te communiceren. Vaak vormen
zulke ervaringen immers een kluwen
die met behulp van dit onderscheid toch
kon worden ontward.

Mentaal
De werkgroep Zorg & Zingeving wil afdelingen
de suggestie doen om regelmatig
het thema Veiligheid te bespreken met behulp
van het gevonden onderscheid. Dit
kan de reflectie en communicatie dienen
bij een casus waarin (on)veiligheid een
hoofdrol speelt. Maar de werkgroep denkt
ook dat het beschreven onderscheid kan
worden gebruik bij een (half-) jaarlijkse
check rond het thema Veiligheid. De beschreven
driedeling kan immers eenvoudig
gebruikt worden om ieder teamlid op
een vijfpuntsschaal naar zijn oordeel over
de veiligheid op dat moment te vragen. De
uitkomsten van die individuele beoordelingen
lenen zich uitstekend als onderwerp
voor intervisie. De beoordelingen
kunnen daarin worden uitgewisseld en
bevraagd. Mogelijkheden voor verbetering
kunnen daarin worden gezocht en afgesproken.
Bij een regelmatige toepassing
stelt deze werkwijze ons ook in staat om
de ontwikkeling rond de ervaren veiligheid
op de afdeling zowel op individueel
als op teamniveau te volgen.
Verpleegkundigen die zitting hebben in
de werkgroep Zorg & Zingeving zullen dit
voorstel in hun eigen team nader toelichten.
Teams die geen vertegenwoordig(st)
er in de werkgroep hebben,kunnen voor
nadere toelichting een beroep doen op
Guus van Loenen, hoofd dienst Geestelijke
Verzorging.
De werkgroep Zorg & Zingeving bestaat
uit een groep verpleegkundigen en casemanagers
van GGZ NML, die binnen hun
werk en teamverband speciaal oog hebben
voor existentiële, ethische en spirituele aspecten
van psychiatrisch hulpverlenen. Tot
hun professionaliteit rekenen zij ook zorg
waarbij aspecten van zingeving nadrukkelijk
aandacht krijgen. Er wordt gewerkt
met jaarthema’s zoals bijvoorbeeld interculturele
communicatie, levensverhalen en
seksualiteit en intimiteit. Op dit moment
staat het thema aandacht centraal. De
werkgroep vergadert een keer per 6 weken.
In 1998 nam de dienst geestelijke verzorging
het initiatief tot deze groep.
Het nut van kortstondig meedenken
Kortgeleden kreeg ik per e-mail de uitnodiging deel te nemen
aan een zogenoemde uitwisselingsronde, bedoeld om te
inventariseren welke ideeën er zoal binnen GGZ-NML leven
inzake medezeggenschap. Het instituut had er zelfs een
bureau voor ingeschakeld. En: er was een prijs te winnen (?!).
Waarom van alle non-verbale therapeuten juist ik deze
uitnodiging heb ontvangen, is mij tot op heden een raadsel.
Ik heb geen notie van medezeggenschapsraden of
ondernemingsraden. Ik ken de ins en outs niet van het werken
in een dienstverband. Per slot van rekening is dit het eerste
vaste arbeidscontract in mijn leven. Mijn bemoeienis met het
instituut reikt op dit moment niet verder dan de afdeling
waarvoor en de discipline waarbinnen ik werkzaam ben.
Daar heb ik mijn handen aan vol. Maar mijn nieuwsgierigheid
won en ik besloot mee te doen.
De bijeenkomst duurde strikt twee uren, waarin ieder zijn
zegje deed. Naarmate de tijd verstreek, bekroop mij het gevoel
dat we aan iets wezenlijks voorbij gingen. Maar binnen het
tijdsbestek van deze twee uren kreeg ik mijn gedachten niet
spits. In de trein op weg naar huis wist ik wat mijn inbreng
Kollummerkasie
had moeten zijn: een zorginstelling vervreemdt van zichzelf en
zijn werknemers wanneer zij een terminologie bezigt die is
ontleend aan het bedrijfsleven.
Ter illustratie: zo nu en dan krijg ik mailtjes van ik weet niet
precies wie. Mij wordt dan op het hart gedrukt de
productiecijfers voor een bepaalde datum in te leveren. Hoezo
productiecijfers? Ik kan het werken met patiënten toch niet
vertalen in termen van productie? Waar slaat dat op? Ik lever
geen product. Wat denken ze wel! Kijk, daar zit ‘m volgens mij
nu net de clou: deze fabrieksmatige bedrijfsterm brengt een
verzakelijking met zich mee, waarin ik mij niet thuis voel.
Wellicht is het moment aangebroken om in alle geledingen van
deze zorginstelling passende, op het lijf van ‘de zorg’
toegesneden termen te gaan gebruiken, opdat de
verzakelijking die in de beleidsvoering zichtbaar wordt de
werkvloer niet verder bevuilt. Productiecijfer wordt zorgcijfer.
Ondernemingsraad wordt zorgraad. Immers, we dragen niet
alleen zorg voor de patiënt, maar toch zeker ook voor elkaar!
Bart Drost, creatief therapeut
column
Mentaal | 21

Mentaal | 22
De redactie van Mentaal is zeer benieuwd naar ervaringsverhalen van medewerkers in de nieuwbouw op Servaashof. Diana
Wong Si Kwie, een nieuw redactielid van Mentaal, doet in deze Mentaal een voorzet en brengt een bezoek aan D’n Herk 21,
waar sinds 6 februari 2007 bewoners van Den Heuvel gehuisvest zijn. Zij heeft een afspraak met Hans Albers. Hij werkt al
ruim 35 jaar als ziekenverzorgende binnen GGZ Noord- en Midden-Limburg.
Het gebouw aan d’n Herk, met oneven
huisnummers 7 t/m 21, is het eerste nieuwe
gebouw dat opgeleverd is in het plan
Servaashof. Het gebouw ziet er complex
uit (het zal wel puur toeval zijn: een complex
gebouw voor de langdurige complexe
zorg). Hans probeert voor mij een beeld
te schetsen van de opzet van het gebouw.
“Het bestaat uit drie grote blokken, onderverdeeld
in vier units. Elke unit bestaat uit
twee groepen. Er verblijven per unit 12 bewoners.
Het is een mooi gebouw dat ruim
van opzet is en heel licht van binnen. Dit
komt waarschijnlijk door de lichte kleuren
die voor de muren gebruikt zijn en door de
grote ramen waar veel zonlicht door naar
binnen kan komen.”
Hans: “Kom je het gebouw via de achterdeur
binnen, dan kom je in een centrale
open hal, het zogenaamde atrium. Hier
Interview met
Hans Albers:
al ruim 35 jaar
werkzaam als
ziekenverzorgende.
Ter plekke
kunnen de bewoners van de verschillende
units elkaar ontmoeten. Er wordt echter
weinig gebruik van gemaakt. Het atrium
is meestal wel bevolkt als er een activiteit
georganiseerd wordt door de activiteitenbegeleiding,
zoals sport en spel.”
Hans: ‘In het gebouw verblijven bewoners
van LCZ Kliniek begeleiding en verzorging.
Op unit A en B is meer verzorging dan op
unit C en D, alhoewel deze verzorging
tegenwoordig toch wat meer door elkaar
loopt. In vergelijking met de oude situatie
in Den Heuvel wonen de cliënten nu meer
individueel en in kleinere eenheden.”
“In het gebouw bevinden zich zes groepen
op de begane grond, en twee op de
eerste etage. Elke groep heeft een eigen
voordeur, een centrale woonkamer en een
eigen tuin/terras. Elke bewoner heeft een
Door: Diana Wong Si Kwie
eigen zit-/slaapkamer. In Den Heuvel waren
maar enkele éénpersoonskamers en
meerdere meerpersoonskamers tot maximaal
drie personen. In de huidige situatie
is er per twee kamers één sanitairunit. Dit
kan weleens tot problemen leiden omdat
beide bewoners vanuit hun eigen kamer
de sanitairunit, die tussen beide kamers
gelegen is, kunnen betreden. De bewoners
mogen op hun kamer roken, in tegenstelling
tot Den Heuvel, waar zij mochten roken
in een algemene rookruimte.”
Hans: “Je kunt wel zeggen, dat de meeste
bewoners en familieleden erg blij zijn met
de nieuwe behuizing. Ik zelf ook. Ik heb
lange tijd op Heuvel E gewerkt, maar ik zou
niet meer terug willen. Ik mis het voormalig
Heuvel C-gebouw totaal niet.”

Mentaal
Voortgang bouw
NU AL VIJF GEBOUWEN BEWOOND
D’n Herk 2 (LCZ Kliniek Intensief 1)
De verhuizing van de cliënten naar de nieuwbouw
is afgerond. Daarmee is het vijfde gebouw
binnen Servaashof bewoond.
D’n Herk 50 t/m 88 (LCZ appartementen
A; LBV/IWB; gebouw 7 West)
De platen op het dak zijn gelegd. De installateurs
zijn klaar met het leggen van de leidingen
op de begane grond, de eerste etage en de
tweede etage. De kozijnen zijn geplaatst tot
en met de tweede etage. Het metselwerk in
de kopgevels is gevorderd tot de tweede etage
LCZ appartementen
en de tuinmuur is voor het overgrote deel klaar.
Oplevering is voorzien in juli 2008.
D’n Herk 27 t/m 65 (LCZ appartementen
A; LBV/IWB; gebouw 8 Oost)
De vloer van de derde verdieping is gestort en
de binnenwanden van de vierde etage worden
aangebracht. Op de begane grond en eerste
verdieping zijn de kozijnen geplaatst. De installateurs
hebben de leidingen begane grond en
eerste etage aangelegd. Het metselwerk is klaar
tot de eerste etage. Oplevering is in juli 2008.
D’n Herk 92 (Korsakov NAH, gebouw 4)
De cliënten van gebouw D’n Herk 92A, 92B,
92C en 92 D zijn verhuisd naar hun nieuwe
gebouw D’n Herk 2. Er is een begin gemaakt
met de sloop van gebouw D’n Herk 92C en
92D om de verdere bouw van Korsakov NAH
mogelijk te maken. Van het gedeelte dat al in
uitvoering is zijn de funderingen gestort, de
profielen gesteld en een
begin gemaakt met het
metselwerk.
Oplevering is voorzien
rond de jaarwisseling
2008/2009.
Sint Servatiusweg 51
t/m 177 oneven (73 LSZ
zorgappartementen)
Postcode 5803 AD
Het grondwerk voor de bouw is op 31 maart
2008 gestart. Rond oktober 2008 is de ruwbouw
gereed. Met de aannemer
wordt dan de planning van de verdere
afbouw besproken. Met toekomstige
bewoners en aannemer wordt gekeken
hoe we de appartementen vanaf
april 2009 in fases kunnen betrekken.
De planning van de totale bouw eindigt
op 30 juni 2009.
Kapel/gebouw A
Het afdak van de galerij is klaar.
Gestart is met het leggen van de vloer. De
werkzaamheden zijn voor eind april 2008 afgerond.
De verdere indeling van het gebouw is
Kapel/gebouw A voor het museum
Door: P. Platzbeecker, Bouwcoördinator
nu onderwerp van gesprek in stichting Venrays
museum i.o.
Sloopactiviteiten
De afgelopen maand is het aanzicht van het
terrein drastisch veranderd door het slopen van
paviljoen C, het ketelhuis en de woningen de
Korte Dijk 11 en 12. De sloop van Veldlaan 3
en 4, Klocht en Wever is in uitvoering. Met de
sloop van deze gebouwen zijn de sloopactiviteiten
voor de komende periode afgerond.
Verdere sloop is ten behoeve van de woningen
die door Blauwhoed in de randen van Servaashof
worden gerealiseerd.
Mentaal | 23

Mentaal | 24
Een aantal verpleegkundig-specialisten
en andere betrokkenen bij projecten ter
vermindering van dwang en drang uit vijf
GGZ-instellingen, waaronder GGZ Noorden
Midden-Limburg, hebben onlangs de
Fré Dommisse Groep opgericht. De Fré
Dommisse groep wil een cultuur en beroepshouding
bevorderen waarin het gebruik
van dwang en drang zoveel mogelijk
is uitgesloten.
Op basis van ervaringen in de projecten ter
vermindering van dwang en drang zijn de verpleegkundigen
(en anders opgeleiden) binnen
de Fré Dommisse Groep ervan overtuigd geraakt
dat de uitkomst van een veranderingsproces
zichtbaar moet worden in het directe
contact met de cliënt. Van verpleegkundigen
vraagt dit een preventieve en proactieve werkwijze.
De vraag is hoe een dergelijke werkwijze
kan worden bevorderd én geborgd.
De Fré Dommissegroep heeft hierop geen
pasklaar antwoord. Ze wil echter op zoek. Onder
meer door een uitwisselingsprogramma
te organiseren en door het bevorderen van
‘trauma-informed’ werken, op basis van ken-
nis over de gevolgen van dwang en drang voor
een cliënt.
Half april zullen zo’n 20 verpleegkundigen
van de vijf instellingen hun baan voor een
paar dagen ruilen met die van een collega van
een andere instelling. Vanuit GGZ Noord-en
Midden-Limburg nemen drie verpleegkundigen
c.q. sph-ers hieraan deel, twee vanuit de
gesloten opnameafdelingen en één vanuit de
langdurig complexe zorg. Op hun beurt zullen
deze afdelingen een medewerker van elders
ontvangen.
Door buiten de muren van de eigen afdeling
én instelling te treden en op een andere afdeling
te participeren en observeren kan veel
van elkaar worden geleerd. De verwachting
van deze uitwisseling is dat de projecten ter
vermindering van dwang en drang op basis
van nieuwe inzichten met nog meer vaart
en enthousiasme worden uitgevoerd. Bij een
succesvol verloop van deze pilot zal worden
overwogen het uitwisselingsprogramma uit
te breiden naar andere instellingen. Veel instellingen
hebben aangegeven hieraan mee
te willen doen.
Door: Monika Scholten
Fré Dommisse Groep van start
De groep is vernoemd naar Fré Dommisse, ervaringsdeskundige
en schrijfster van Krankzinnigen,
een bestseller-roman uit 1929, die
gaat over een jonge, intelligente vrouw die in
vier jaar tijd verschillende malen werd opgenomen.
Fré Dommisse gaf naar aanleiding van deze
roman in de dertiger jaren veel lezingen voor
verpleegkundigen. In die lezingen drong ze
erop aan dat verpleegkundigen de patiënten
serieus zouden nemen, ook in buien waarin
ze psychotisch waren. Verpleegkundigen, zo
vond ze, waren deze mensen zó dicht nabij
dat ze als geen ander wisten hoe klein het
verschil was tussen ‘gek’ en ‘normaal’. Dat
zouden verpleegkundigen dan ook naar de
maatschappij moeten uitdragen (met dank
aan Cecile aan de Stegge)
Meer informatie over dit project zal binnenkort
te vinden zijn op: www.nonsepareer.nl.
Of neem contact op met projectleider
SMAKK. Monika Scholten 0478-527080,
mscholten@ggznml.nl

Mentaal
Karel en Tonia hadden zo hun problemen, althans dat probeerden ze ons duidelijk te maken. Vooral Karel had
het erg moeilijk. Hun huis was een puinbak. Dat kwam omdat Karel selectief gehandicapt was. Dat wil zoiets
zeggen als: ‘Ik krijg via de lift wel één of meer kratten bier naar boven, maar met diezelfde lift geen vuilniszak
naar beneden.’ Mede door deze ‘handicap’ stagneerde het wegbrengen van de vuilnis. Ook het wegbrengen van
de vuilnis van de woonkamer naar het balkon stagneerde omdat dit geleidelijk aan volraakte. Op het balkon
stonden ondertussen ongeveer veertig vuilniszakken te stinken.
Samen met Rianne ben ik op een koude
winterdag naar Karel gegaan en hebben we
de vuilniszakken naar beneden gebracht om
in de onderaardse vuilstort te deponeren.
Karel heeft niet meegeholpen vanwege zijn
‘handicap’. De zakken waren, volgens Karel,
uit economisch oogpunt tot aan de rand toe
gevuld en uiteraard niet dichtgemaakt. Toen
we de zakken allemaal beneden hadden, was
de puinhoop in huis nog groter geworden.
Toen wij het huis zover weer aan de kant
hadden, werden wij vriendelijk verzocht
toch maar niet meer te komen. Volgens
Tonia kon Karel er niet meer tegen.
Met Karel kreeg ik ruim anderhalf jaar later
weer te maken. Tonia was vertrokken
bij Karel en zelf had hij zich tijdens zijn
verblijf in de Korsakovkliniek met groot
verlof gestuurd, uiteraard tegen de zin en
de wens van de Raad van Bestuur in. Hij
zat weer tegen beter weten in op zijn flatje.
Karel
Geld kreeg hij niet in handen vanwege zijn
relatie met meneer Heineken. De vraag aan
mij was om wekelijks alle inkopen te doen,
de medicijnen te regelen en erop toe te zien
dat Karel het een beetje ging redden.Tot
mijn grote verbazing lukte dit wonderwel,
op een kleinigheid na. Je raadt het al; weer
de vuilniszakken. Nog geen veertig, maar
het begin was er weer. Volgende week zijn
ze beneden, vertelde Karel geruststellend.
Dus niet. Een week voor Kerstmis besloot
ik Karel het mes op de keel te zetten: “Als
volgende week woensdag de zakken niet
opgeruimd zijn, doe ik geen boodschappen
meer voor jou”. Met pijn in mijn hart
ging ik de week voor kerst naar Karel. Op
het moment dat ik binnenkwam, begon hij
wat aan de zakken te friemelen, net alsof hij
ze begon dicht te knopen. “Ik ben er al mee
bezig”, oreerde Karel. “Niet dus”, zei ik, “en
dat was niet de afspraak, ik doe dus geen
boodschappen voor jou”.
In deze rubriek rubriek staat het het
contact centraal tussen tussen een een
behandelaar en een cliënt.
henk van Vorselen,
woonbegeleider binnen de divisie verslavingszorg.
“Dan rot je maar als de sodemieter op. Je
bent in ieder geval blij dat je van mij af
bent”! Ik verliet de woning met een klotegevoel.
Enerzijds had Karel met de kerst niets
te eten, anderzijds kon ik niets anders bedenken
om de zakken opgeruimd te krijgen.
De volgende morgen Karel toch maar gebeld
en gezegd dat hij tot 11.00 uur de kans had
de zakken naar beneden te brengen. Karel
was niet meer kwaad. Hij zegde mij weer
toe dit te doen. Omdat ik door omstandig-
heden niet in de gelegenheid was mij aan de
afspraak te houden, belde ik hem om 10.55
uur met de mededeling dat ik het niet redde
en om 13.00 uur zou komen. Karel zei dat
ik kalm aan kon doen. Alle zakken waren
beneden en het balkon was opgeruimd en
schoongemaakt.
Eerlijk is eerlijk: mijn kerst werd gelijk een
stuk mooier en ik heb nooit meer problemen
gehad met Karel en zijn zakken.
Deontmoeting
Mentaal | 25

Mentaal | 26
Riny Bukkems vertrekt als voorzitter van de Ondernemingsraad
Vanwege zijn overstap als
medewerker van GGZ Noorden
Midden- Limburg naar het
Cliëntenadviesbureau, een
andere werkgever dus, zet Riny
op 1 april (en dat is geen grap)
een punt achter het voorzitterschap
van de Ondernemingsraad.
Vanwege zijn overstap als medewerker van GGZ
Noord- en Midden- Limburg naar het Cliëntenadviesbureau,
een andere werkgever dus, zet
Riny op 1 april (en dat is geen grap) een punt
achter het voorzitterschap van de Ondernemingsraad.
Riny heeft, als hij vertrekt, ongeveer 5 jaar deel
uitgemaakt van de Ondernemingsraad. De afgelopen
3 jaar is Riny voorzitter geweest van de
Ondernemingsraad. Een traject dat, zoals hij
het zelf verwoordt, ups en downs gekend heeft
omdat er in een dergelijk ondernemingsraadtraject
fases zijn waarin je resultaten kunt behalen
en het soms frustraties oplevert als blijkt dat
de invloed van de OR toch beperkter is dan je
graag zou willen. Het afscheid komt wat Riny
betreft op een wat ongelukkig moment, midden
in het veranderingsproces van de medezeggen-
schap. Zoals bekend, werken Ondernemingsraad
en Raad van Bestuur, onder begeleiding
van Bureau de Beuk, aan de ontwikkeling van
een andere vorm van medezeggenschap. Een
behoefte die bij beide partijen bestaat omdat het
huidige model van medezeggenschap te weinig
tegemoet komt aan wat de hedendaagse organisatie
vraagt. Op dit moment wordt de OR als
medezeggenschap te weinig gebruikt als “denktank”,
maar reageert deze vooral op zogenaamde
voorgenomen besluiten. Daardoor kan de OR
weinig inhoudelijke invloed uitoefenen en wordt
er daardoor vooral procedureel gewerkt.
Riny is enthousiast over de aanpak die nu in ontwikkeling
is en waarin de medezeggenschap laag
in de organisatie wordt gelegd door medewerkers
directe participatie te bieden. Dat vraagt
natuurlijk van twee kanten, OR en Raad van
Bestuur, loslaten van vertrouwde patronen en
zoeken naar nieuwe wegen om vorm en inhoud
te geven aan de medezeggenschap. Het nieuwe
model van medezeggenschap volgt het uit de
bedrijfs- en bestuurskunde bekende model van
“richten, inrichten en verrichten”. Daarbij heeft
richten betrekking op strategie en tactiek van
de organisatie en heeft inrichten betrekking op
de manier waarop de organisatie vorm wordt
Tamara Goossens start als lid van de Ondernemingsraad
Ondanks het feit dat haar
carrière binnen de Ondernemingsraad,
vanwege de
veranderingen in de
medezeggenschapsstructuur,
van korte duur zal zijn, start
Tamara zeer gemotiveerd en gedreven
als lid van de OR.
Haar betrokkenheid bij het HKZ-certificeringstraject
wakkerde bij haar de belangstelling aan
om op organisatieniveau beleidszaken te kunnen
volgen. Toen zij op het goede moment ook
nog eens door de juiste persoon werd gevraagd
of ze belangstelling had voor het OR-werk besloot
ze de uitdaging aan te gaan. Na een korte
aanloop- en inwerktijd wordt haar OR-lidmaatschap
definitief.
Tamara ziet veel kansen in de nieuwe medezeggenschapstructuur,
die naar haar verwachtingen
meer mogelijkheden voor betrokkenheid van
medewerkers biedt. Het is vooral de betrokkenheid
en participatie die Tamara van belang
vindt. Vandaar dat ze het onderschrijft dat de
betrokkenheid van medewerkers op verschillende
niveaus wordt ingezet. Een aanpak die
tot grotere en actievere participatie van medewerkers
kan leiden. Een betrokkenheid die ze
ook bij zichzelf ziet groeien; voorheen boeide
het haar niet zo wat er op beleidsmatig niveau
gebeurde, maar sinds ze zich er meer in heeft
kunnen verdiepen is er op dat gebied een wereld
voor haar open gegaan. Zij voelt zich op haar
werkplek zeer gesteund door haar collega’s, die
haar deelname aan de OR erg waarderen. Het
levert hen immers ook voordelen op; ze krijgen
Door: Fun Sijbers
gegeven. Verrichten gaat over de manier waarop
uitvoering aan beleid wordt gegeven. Door deze
indeling ontstaat de mogelijkheid om participatie
van medewerkers beter in te delen. In
de praktijk willen veel medewerkers invloed
hebben op het niveau van verrichten. Anderen
hebben belangstelling voor de manier waarop de
organisatie wordt gericht of ingericht.
Riny spreekt de hoop uit dat het nieuwe model
van medezeggenschap ook mogelijkheden biedt
voor medewerkers om zich op projectbasis te
binden. Tegenwoordig willen medewerkers zich
niet meer op voorhand voor een zittingstermijn
van vier jaar binden aan de Ondernemingsraad.
Participatie op projectbasis kan hiervoor een
aanvaardbaar alternatief vormen. Vanuit zijn
nieuwe werkomgeving binnen het Cliëntenadviesbureau
zal Riny de ontwikkelingen in elk
geval met veel belangstelling blijven volgen.
meer informatie en het draagt bij aan de positionering
van het IAC (intern activiteiten centrum)
binnen de organisatie.
Als alles verloopt zoals het zou moeten, zal
Tamara dus maar kort lid zijn van de OR in de
huidige vorm. Desondanks vindt zij het een uitstekend
moment om er juist nu in te stappen en
de uitdaging aan te gaan.

Mentaal
1
2
3
4
Berichten
Ondernemingsraad
Mutsaersoord wordt Centrum voor
Psychotherapie
In 2007 ontstaat het plan om het Mutsaersoord
(centrum voor kortdurende psychische hulpverlening)
om te vormen tot een Centrum voor Psychotherapie
Venlo (CvPV). Van meet af aan worden de medewerkers
van het Mutsaersoord inhoudelijk betrokken bij
deze verandering. Leden van de OR wonen meermaals
informatiebijeenkomsten voor de medewerkers bij,
waardoor de OR dit proces goed kan volgen. De OR
adviseert positief over deze verandering. Het nieuwe
centrum start op 1 april in de binnenstad van Venlo.
Oprichting divisie Kortdurende Zorg
De ondernemingsraad adviseert positief over de
oprichting van deze divisie en vraagt daarbij expliciet
aandacht voor communicatie en het creëren van
draagvlak bij de achterban. De bestuurder onderschrijft
dit aandachtspunt. De medewerkers van de regionale
centra zijn, zowel over proces als over de inhoud van
dit adviestraject, door de OR geïnformeerd.
Personeelsreductie RCG Venlo
Uit de verstrekte informatie begrijpt de ondernemingsraad
dat het nodig is de personeelsformatie van het
RCG Venlo te wijzigen/beperken, om op langere
termijn de concurrentiepositie en werkgelegenheid van
dit centrum te garanderen. Uitgangspunt daarbij is dat
er géén gedwongen ontslagen plaatsvinden en dat
boventallige medewerkers conform het doorlopend
sociaal plan elders in de organisatie worden herplaatst.
De OR adviseert positief over dit voornemen. De
medewerkers van het RCG Venlo zijn door de OR
geïnformeerd over de afhandeling van deze adviesaanvraag.
Oprichting kliniek voor veteranen met complexe PTSS
Hoewel de OR begrijpt dat er vraag is naar
gespecialiseerd behandelaanbod voor veteranen
met PTSS adviseert de raad aanvankelijk om het
besluit over de oprichting van deze kliniek aan te
houden totdat er meer duidelijkheid is over de
huisvesting en daaruit voortvloeiend over de veiligheid
van cliënten en medewerkers. In de overlegvergadering
van februari legt bestuurder uit dat door het
realiseren van een nieuwe forensische trainingsunit
voor uitbehandelde FPA-cliënten in het gebouw KDL 3
(waar ook de veteranen worden gehuisvest), er één
unit in de FPA vrijkomt die kan worden ingericht als
high-care afdeling voor crisisopvang, met speciaal
daarvoor opgeleid personeel. Cliënten in crisis (bijv.
veteranen) kunnen hier tijdelijk worden opgenomen.
Tevens wordt een arbotechnisch onderzoek (RI&E)
gedaan in gebouw KDL 3, waarbij o.a. de veiligheid
van medewerkers aan de orde komt. De uitkomsten
van deze RI&E zijn leidend voor het in gebruik nemen
van het pand KDL 3. Tot slot is op verzoek van de OR
het opleidingsbudget meer dan verdubbeld. De OR
adviseert vervolgens positief.
Overleg met bedrijfsartsen
Twee keer per jaar overlegt de OR met de bedrijfsartsen
van Achmea-Arbo. Recent zijn daarbij de verzuimcijfers
over 2007 besproken. Achmea adviseert in de
toekomst anders om te gaan met therapeutisch
werken (gedeeltelijk tegen loonwaarde) en verwacht
dat dit kan leiden tot een (beperkte) daling van de
ziekteverzuimcijfers. Naast ziekteverzuimbeleid is het
leeftijdsbewust personeelsbeleid een speerpunt voor
2008, waarvoor Achmea voorstellen zal formuleren.
Veranderingen in de OR
Met ingang van 1 maart versterkt Tamara Goossens,
werkzaam als activiteitenbegeleidster, de OR als
potentieel OR-lid. Medio maart gevolgd door Auke
Winkes (werkzaam als verpleegkundige RCG Venlo).
Op 1 april verlaat Riny Bukkems, voorzitter van de OR,
onze organisatie.
5
6
Mentaal | 27

Mentaal | 28
Alzheimer Café Venlo
Op dinsdag 8 april 2008 is het Alzheimer
Café Venlo in Gemeenschapshuis De
Bantuin, Pastoor Kierkelsplein 20 te Venlo
geopend. Deze avond is er een
toneelvoorstelling: Eenakter over
dementie met optreden van Bertie en
Colla Bemelman en regisseur Kees
Bekkerink.
De inloop is vanaf 19.00 uur en aanvang
programma om 19.30 uur. De avond wordt
uiterlijk 22.00 uur afgesloten en de
toegang is gratis.
Alzheimer Café Venray
Op maandag 14 april 2008 is het
Alzheimer Café Venray open voor alle
mensen met dementie, hun partners,
familieleden en betrokkenen.
Hulpverleners en andere belangstellenden
zijn ook van harte welkom.
Het thema voor deze avond is:
Wat is dementie? Gastspreker:
Dhr. G. Arends, algemeen geriater
Zorggroep Noord-Limburg.
Het Alzheimer Café Venray vindt plaats
in De Kemphaan, Kennedyplein 1 te
Venray. Inloop vanaf 19.00 uur en
aanvang programma 19.30 uur.
De avond wordt uiterlijk 22.00 uur
afgesloten. De toegang is gratis.
Nieuwe brochure: Het beste voor mij
en mijn baby
Zwangerschap en ouderschap bij stress
en psychische klachten door K. van
Doesum, C. Brok.
We willen allemaal de beste ouders zijn
die we kunnen zijn. De ideeën in deze
brochure zullen helpen om jou en je
agenda informatiecentrum
Geestelijke Gezondheid
baby gezond te houden en jullie samen
te laten groeien. Deze brochure geeft
antwoord op vragen zoals: Zal ik goed
voor mijn baby kunnen zorgen? Is dit
wel het juiste moment? Hoe moet dat
met mijn medicijnen? Voor wie? Vrouwen
met stress of psychische klachten
en hun partners, die graag een kind
wensen of op het punt staan een baby
te krijgen. De brochure is op voorraad
bij het Informatiecentrum en daar te
bestellen ten behoeve van psychoeducatie.
Doe-Praatgroep voor Kinderen van
Ouders met Psychiatrische en/of
Verslavingsproblemen
Vanaf 27 maart organiseert de afdeling
Preventie en Informatie van GGZ Noorden
Midden-Limburg i.s.m. de
Mutsaersstichting een Doe-praatgroep
voor kinderen in de leeftijd van 9-12
jaar.
De Doe-praatgroep is bedoeld voor
kinderen (9-12 jaar) van ouders die
psychiatrische en/of verslavingsproblemen
hebben. De Doe-praatgroep
biedt deze kinderen de gelegenheid
ervaringen uit te wisselen met
leeftijdgenoten en biedt steun bij het
omgaan met de specifieke situaties die
voortkomen uit de problemen van hun
ouder(s). De Doe-praatgroep zal dit
voorjaar in Venray gaan draaien en
bestaat uit acht bijeenkomsten.
De begeleiders van de Doe-praatgroep
zijn:
Marleen Faber (preventiewerker
GGZNML) en Anita Boom (pedagogisch
hulpverlener Mutsaersstichting)
Voor meer informatie over genoemde
activiteiten of andere vragen omtrent
geestelijke gezondheidszorg kunt u
contact opnemen met:
Informatiecentrum
Geestelijke Gezondheid
Stationsweg 46, 5803 AC Venray
tel: 0478-52 7066
e-mail: igg@ggznml.nl
Openingstijden Informatiecentrum:
maandag t/m vrijdag van
09.00 - 12.00 uur en van
13.00 - 16.00 uur.

Mentaal
Boekbespreking Nieuws van de
De redactie meldt in haar voorwoord dat
Adriaan Morriën zich in zijn bloemlezing “De oude dag”
uit 1994 verbaast over het feit dat er zo weinig verhalen over oude mensen te vinden zijn.
Ook Simone de Beauvoir meldt in 1970 dat de literatuur geen interesse heeft in het innerlijk
leven van de oudere.
Anno 2008 zijn deze beweringen achterhaald. De ouderdom is zelfs het thema van de boekenweek
2008.
In deze essaybundel komen romans, gedichten en films over de ouderdom aan bod. De auteurs
zijn in meerderheid artsen, maar ook letterkundigen en journalisten leveren een bijdrage.
Het boek is ingedeeld in vier hoofdstukken: Jong en oud, Mooi oud, Gebrekkig oud en In
het licht van de dood. De bijdragen zijn heel wisselend van samenstelling, en nodigen uit tot
reflectie, verbazing en nostalgie.
Zo overdenkt Willem Jan Otten in zijn bijdrage “Bij mijn veertigste verjaardag” het moment
waarop men beseft op leeftijd te komen. Voor vrouwen is dat het moment waarop men
geen kinderen meer kan krijgen, mannen kunnen wat dat betreft (gelukkig voor hem) nog
een hele tijd mee. Ook Leo Vroman, die onlangs in de krant meldde dat hij nog steeds leeft
(geboortejaar 1915) begint zijn essay met “Ik vertel onschuldigen vaker en vaker hoe oud ik
al ben, en hoop op grondige verbazing”.
En in zijn essay “De natuur een dood schuldig zijn” bespreekt Bert Keizer de Japanse film
“The ballad of Narayama” uit 1983, over een primitief bergvolk dat haar al of niet gezonde
ouderen op een bergtop in de kou laat sterven als de tijd daar is. De film veroorzaakte toentertijd
grote commotie en hij contrasteert dit met onze westerse opvattingen waarbij niemand
strijdt voor een tijdige dood.
Het boek is met subsidie van het VU medisch centrum tot stand gekomen en staat in onze
bibliotheek, evenals de top tien lijst hiernaast.
abe
schrijven tegen
de tijd.
Over de kunst
van het ouder
worden.
red. Arko Oderwald, Koos Heuvel, Cees
Hertog en Willem van Tilburg
ISBN 978 90 5898 127 1
Uitg. De Tijdstroom, 2007, 403 p.
bibliotheek
Boekenweek 2008:
VAN OUDE MENSCHEN ...- De derde leeftijd en de
letteren.
Top tien in bibliotheek:
Waarom het leven sneller gaat als je ouder wordt /
Douwe Draaisma
Hersenschimmen / Bernlef (Boek + video)
Ouderen en levenskunst / Jeanette Pols
Het refrein is Hein : leven en sterven in een
verpleeghuis / Bert Keizer
Ik heb Alzheimer : het verhaal van mijn vader /
Stella Braam
De moeder van Nicolien / Han Voskuil
Iris (DVD van de schrijfster Iris Murdoch die
Alzheimer kreeg)
* Schrijven tegen de tijd : over de kunst van het
ouder worden / Arko Oderwald* Zie Recensie
Levenskunst op leeftijd /Hans Becker
Midlife: midden in je leven : 50 mythes ..ontmaskerd
/ Jaap Spaans
En .. De pianoman
Het boekenweekgeschenk van Bernlef.. ook te leen
in de bibliotheek!
Nieuwe tijdschriften online:
Addiction vanaf 1997-
Psyfar vanaf 2006-
Uitgelezen
Nieuwe rubriek “Uitgelezen”: een selectie uit de
GGZNML-vaktijdschriften door onze vaste
boekenrecensent. Een klein gedeelte hiervan wordt
gepubliceerd in Neuropraxis bij Signalementen. Kijk
in de bibliotheekcatalogus rechts bij de tijdschriften.
Dossiers
In de bibliotheekcatalogus is nav de studiedag op 22
april BEWUST OMGAAN MET DILEMMA’S IN
PSYCHIATRISCHE HULPVERLENING een dossier
aangemaakt over Dwang en drang in de psychiatrie.
De bibliotheek is geopend van
ma. t/m do. van 8.30 tot 17.00 uur.
e-mail: bibliotheek@ggznml.nl
telefoon: (0478) 52 76 45
Mentaal | 29

Mentaal | 30
personalia
Dienstjubileum 40 jaar
Jos Hoedemaekers,
verpl. Psych. Int. Thuisz. ,
Afdeling Ambulant Ouderen RCG Venlo
Per 16 april 2008
Dienstjubilea 25 jaar
Dieter Straetmann,
medewerker huishoudelijke zaken,
Ondersteuning Vincentiushuis
Per 1 mei 2008
Marie-Jose Geurts, projectcoördinator
Horst
Per 1 mei 2008
uit dienst februari 2008
Susan Cox
Aios, Opleidingscompartiment
Irmgardis van Gerven
Administratief Medewerker,
Balie administratie en Secretariaten Venlo
Ben Faas
Geestelijk verzorger, Geestelijke Verzorging
Jasper Buurman
Agnios, LCZ Overige Ondersteuning
Els Broens
Arts/Programmaverantwoordelijk arts,
LCZ Overige Ondersteuning
Reinder Meijer
Psychiater, LCZ Overige Ondersteuning
Marisca van Huët – van Mosseveld
Assistent Verpleegafdeling,
Woonvoorziening Vincentiushuis
Annette Paris
Verpleegkundige,
Deeltijd Volwassenen RCG Venray
Yvonne Leppers
Kok, Afdeling Keuken
Marlies Thijssen – Troisfontaine
Medisch administratief assistent, LCZ IMC
Lieda van Stigt
Personeelsconsulent, Stafafdeling P&O
Ruud de Clerck
Hoofd Stafbureau, Stafbureau Raad van Bestuur
Annelies Polle – Thomassen
Administratief medewerker,
Huishoudelijk medewerkers RCG Venlo
in dienst met ingang van februari 2008
Rianne van de Langenberg
Behandelmedewerker,
Centrum voor Psychotherapie Venlo
Fred Kessels
Begeleider,
LCZ Kliniek Intensief 1
Willeke Philipsen
Begeleider,
De Distel
Marlous van Megen
Gezondheidspsycholoog,
Behandeling & Begeleiding Locatie Roermond
Jenny Geomini
Begeleider,
Horst
Ron van den Hurk
Verpleegkundige,
LCZ Kliniek Intensief 1
Serge Walvoort
Klinisch (neuro) psycholoog i.o.,
Wetenschappelijk Onderzoek en Ontwikkeling
Joyce Linsen
Behandelmedewerker,
Kliniek Behandeling en Begeleiding Paschalis

Deze maand:
Opening LCZ 2/D’n Herk 4
B e
l D
e
s p R
a a K

De volgende Mentaal verschijnt in mei 2008.