Boekje herontwikkeling locatie Lichtenberg - Amer

Herontwikkeling locatie Lichtenberg

Herontwikkeling locatie Lichtenberg
voorlopig ontwerp stedenbouw

Colofon
Opdrachtgever
- Gemeente Amersfoort
Contactpersonen: Remco Limburg(projectleider),
Willem Oxener (landschapsarchitect)
T 033 - 4 695 111
E r.limburg@amersfoort.nl /
w.oxener@amersfoort.nl
W www.amersfoort.nl
Opdrachtnemer
- Amer Adviseurs bv Ruimtelijke Ordening
Zonnehof 43
3811 ND Amersfoort
Contactpersonen: Tom de Wit (projectleider),
Algon Schuurman (stedenbouwkundige)
T 033 - 4 621 623
E bureau@amer.nl
W www.amer.nl
Ondersteuning bewonerswerkgroep
- Werkgroep de Lichtenberg
Contactpersoon: Christa van den Bos
E delichtenberg@hetnet.nl
W www.delichtenberg.nl
1 februari 2006
AmerAdviseurs BV Ruimtelijke Ordening
projectnummer 25_005

Inhoud
1. Inleiding 6
1.1 Status 7
1.2 Opbouw van het plan 7
1.3 Samenvatting stedenbouwkundig plan 8
2. Analyse 12
2.1 Ligging 13
2.2 Ontstaan van het bergkwartier 19
3. Uitgangspunten 22
3.1 Programmatische uitgangspunten 23
3.2 Ruimtelijke randvoorwaarden 23
4. Stedenbouwkundig plan 26
4.1 Concept 27
4.2 Stedenbouwkundige opzet 27
4.3 Groenstructuur 29
4.4 Infrastructuur 29
4.5 Bebouwingsstructuur 30
4.6 Flexibiliteit en fasering 33
5. Beeldkwaliteit 34
5.1 Inleiding 35
5.2 Samenhang 35
5.3 Inrichting openbare ruimte 36
5.4 Kleurgebruik en materialisatie 37
5.5 Supervisie 37
5.6 Deelgebieden 37
5.7 Hoogbouw 39
5.8 Groene as 41
5.9 Grondgebonden woningen 45
5.10 Weitje 51
5.11 Patiowoningen 53
5.12 Parkstrook 55
6. Planproces 56
6.1 Herontwikkeling van het Lichtenbergterrein 57
6.2 Modellenstudies 57
6.3 Lichtenbergoverleg 59
6.4 Ontwerpsessies 60
6.5 Signaaltrofee 60

1. Inleiding
HERONTWIKKELING LOCATIE LICHTENBERG

1.1 Status
De Lichtenberg is een gebied ten zuidwesten van de stad
Amersfoort dat omstreeks 2010 vrij komt voor woningbouw.
Het ziekenhuis dat hier is gesitueerd wordt verplaatst naar
een ander deel van de stad.
Het plangebied ligt op een sterk geaccidenteerd terrein,
vrijwel op het hoogste punt van de stad. Op De Lichtenberg
zijn circa 135 woningen gepland, waarvan ongeveer een
zestig appartementen en voor het overig deel grondgebonden
woningen.
In dit document wordt het Voorlopig Ontwerp Stedenbouw
gepresenteerd, waarmee het Stedenbouwkundig Concept
en de ambitie met betrekking tot architectuur en inrichting
zichtbaar worden. Het document is uitdrukkelijk een ontwerp
in hoofdlijnen, dat bij nadere uitwerking op detailniveau
nog ruimte biedt voor veranderingen. Indien in dit
document gedetailleerde uitspraken worden gedaan over
planonderdelen, heeft dat vooral als doel om de kwaliteitsambitie
voor dat onderdeel helder te maken. Op die manier
is dit document de basis en inspiratiebron voor de herontwikkeling
van de locatie Lichtenberg.
Naast dit document is een programma van eisen opgesteld
door de gemeente, waarin de meer concrete randvoorwaarden
voor de verschillende planonderdelen zijn opgenomen.
1.2 Opbouw van het plan
Na deze inleiding, waarin ook een korte samenvatting van
het stedenbouwkundig plan wordt weergegeven, volgt in
hoofdstuk twee de analyse van het plangebied, waarin
achtereenvolgens wordt ingegaan op het ontstaan en de
ontwikkeling van het Bergkwartier en de ligging van het
plangebied in de omgeving. In dit hoofdstuk wordt onder
andere de ligging van het plangebied in het beschermd
stadsgezicht Berg aangehaald, maar ook de aanwezigheid
van een prehistorische grafheuvel op het terrein. In hoofdstuk
3 worden de uitgangspunten voor het plan genoemd.
Naast de ruimtelijke elementen worden hier echter eerst de
programmatische uitgangspunten weergegeven.
In hoofdstuk vier komt het stedenbouwkundig plan aan
bod. Allereerst wordt de stedenbouwkundige hoofdopzet
toegelicht. Dit is een uitwerking van het concept dat schetsmatig
wordt weergegeven in een toelichtende afbeelding.
De stedenbouwkundige hoofdopzet is opgebouwd aan de
hand van drie hoofdthema’s. Als eerste het benutten van
de markante ligging in de stad Amersfoort, vervolgens het
luchtfoto Lichtenberg 1923
INLEIDING I 7

Luchtfoto ziekenhuis 1956
inspelen op de structuur van het omliggende Bergkwartier
en tenslotte het gebruik maken van de landschappelijke
kwaliteiten van het terrein zelf. Deze thema’s hebben alle
drie hun weerslag op inrichting en gebruik van de openbare
ruimte maar ook op de vormgeving en de situering van
de bebouwing. In de opvolgende paragrafen worden dan
ook het groen, de infrastuctuur en de bebouwingsstructuur
apart behandeld.
In hoofdstuk vijf wordt een aanzet gegeven voor de beeldkwaliteit,
waarbij de ambitie voor de uitstraling en kwaliteit
van het plan duidelijk moet worden. Na een inleiding met
HERONTWIKKELING LOCATIE LICHTENBERG
de algemene uitgangspunten en de gewenste samenhang
voor het gehele plangebied, wordt het terrein opgedeeld in
deelgebieden, die ieder hun eigen bebouwingsvorm en/ of
typologie kennen. Ook inrichtingssuggesties voor de openbare
ruimte komen in dit hoofdstuk aan bod. De definitieve
beeldkwaliteitseisen zullen terzijnertijd in een apart beeldkwaliteitplan
worden geformuleerd.
Het laatste hoofdstuk van dit document geeft een korte
samenvatting van het planproces weer. De participatie van
de bewoners rondom De Lichtenberg heeft geleid tot een
bijzonder verloop van het traject, dat uiteindelijk resulteerde
in dit Voorlopig Ontwerp Stedenbouw voor herstructurering
van De Lichtenberg.
1.3 Samenvatting stedenbouwkundig plan
In het stedenbouwkundig plan van De Lichtenberg spelen
een aantal elementen een belangrijke rol. Allereerst is daar
de locatie, bovenop de berg op het hoogste punt van de
stad en ook nog gelegen aan de Utrechtseweg, één van de
hoofdentreewegen naar het centrum van Amersfoort. Dit is
de reden dat er boven een gebouw zal komen te staan dat
zal fungeren als baken op de berg. Dit gebouw van maximaal
twaalf bouwlagen heeft zowel een functie binnen het
plangebied als voor de grotere omgeving. Vanaf de Utrechtseweg
is langs de nieuwe hoogbouw een doorzicht over
het plangebied mogelijk. Dit doorzicht vormt een zichtas
richting de Sint Ansfriduskerk en is open en groen ingericht.
Als men de stad nadert is dit na het dichte bos van Klein
Zwitserland het eerste rustpunt waar ruimte en doorzicht
betekenis geven aan de plek. De as loopt langzaam naar
beneden de berg af. Het hoogteverschil wordt herkenbaar
gemaakt door terrasvormige ruimtes.

Stedenbouwkundige verkaveling De Lichtenberg
Waar bovenaan de as het hoogste gebouw is gesitueerd
is onderaan de as juist sprake van zeer lage bebouwing
waardoor het hoogteverschil verder wordt benadrukt.
De as is niet het enige structurerende groenelement in het
plan. Onderaan de as achter en langs de Jacob Catslaan
zijn nog twee groene zones gesitueerd.
De meest zuidelijk gelegen groene zone betreft een parkstrook.
Vanuit het bos van Klein Zwitserland wordt een
doorgaande verbinding in deze zone gelegd. De parkstrook
vormt een geleidelijke overgang van dichte begroeiing naar
meer openheid en een bebouwd gebied en dient tevens als
privacy scheiding met de woningen aan de Jacob Catslaan.
Noordelijker, direct grenzend aan de Jacob Catslaan ligt
een open grasveld, dat wordt aangeduid met de naam ‘het
weitje’. Dit grasveld is met name bijzonder vanwege de
hoge opstaande wal die de plek aan de westkant begrenst.
Het gebied is vaak in gebruik als trapveld en vormt één van
de weinige open groene plekken in het Bergkwartier. Over
het weitje loopt vanaf de Vondellaan een tweede zichtlijn
richting de Sint-Ansfriduskerk.
Het karakter van deze open ruimte blijft in het stedenbouwkundig
plan behouden. In de opstaande wal, die op
enkele plekken een hoogteverschil van wel vier á vijf meter
overbrugt, komen woningen te staan, die dit hoogteverschil
benadrukken.
De woonstraten binnen het plangebied lopen ongeveer
evenwijdig aan de hoogtelijnen. Dit volgt de uitgangspunten
van de verkavelingsstructuur in het overige deel van
het Bergkwartier, waar De Lichtenberg deel van uit maakt.
Hier lopen de hoofdlanen loodrecht op de hoogtelijnen en
de woonstraten volgen deze, waardoor een zogenaamde
waaierstructuur ontstaat.
De woningen op het terrein worden alle geplaatst op grote
kavels. Er is ruimte voor vrijstaande woningen en geschakelde
woningen. In een aantal woningtypen wordt gebruik
gemaakt van het hoogteverschil door de carport gedeeltelijk
onder de tuin te leggen. De woningen hebben zoveel
INLEIDING I 9

HERONTWIKKELING LOCATIE LICHTENBERG

mogelijk parkeerplaatsen op eigen erf.
Langs de Vondellaan en de Hugo de Grootlaan, de hoofdwegen
aan de rand van het plangebied zijn de woningen
naar deze lanen gekeerd.
Langs de Hugo de Grootlaan wordt de hoogtesprong in het
dakvlak van twee naast elkaar gelegen woningen geaccentueerd.
Het hoogstgelegen wooncluster langs deze laan
vormt een appartementengebouw van drie tot vijf lagen dat
deel uitmaakt van een complex met hoogbouw bovenaan
de berg.
Langs de Vondellaan zijn de woningen boven het niveau
van de weg gelegen. Zij liggen op een bestaande houtwal
die waar nodig iets wordt geaccentueerd.
Een bijzondere wooncluster vormen de lage woningen
onder aan de berg die in dit document als ‘patiowoningen’
worden aangeduid. Deze zijn hoofdzakelijk één laag hoog
en liggen op een gebied waar de hoogteverschillen heel
sterk zichtbaar zijn.
De architectuur van de woningen in het gehele plangebied
vertoont een sterke samenhang met elkaar. Dit betekent
niet dat er geen sprake kan zijn van onderlinge verschillen,
maar wel dat de bebouwing in materiaal- en kleurgebruik
en in vormgeving op elkaar is afgestemd.
Het is denkbaar dat in het noordelijk deel van het plangebied
plaats wordt geboden aan particulier opdrachtgeverschap.
Voor de bebouwing worden in een toekomstig
beeldkwaliteitplan richtlijnen opgesteld over hoogte,
dakvorm, materialisatie en kleurgebruik. Dit geldt overigens
voor alle woningen in het plangebied. In het stadium van dit
Linkerpagina: impressies stedenbouwkundig ontwerp
voorlopig ontwerp stedenbouwkunde wordt hoofdzakelijk
de gewenste samenhang van de woningen
besproken.
Naast de driehoek Hugo De Grootlaan, Jacob Catslaan
en Vondellaan ligt aan de andere zijde van de Vondellaan
en tevens grenzend aan de Utrechtseweg nog
een klein gebied dat deel uitmaakt van het plangebied
de Lichtenberg. Dit deelgebied zal zoveel mogelijk
aansluiten bij de omliggende losse bebouwing in het
Bergkwartier. De woningen hoeven geen deel uit te
maken van het ensemble van woningen op het ziekenhuisterrein.
De bebouwing moet in ieder geval voldoen
aan de welstandscriteria uit de welstandsnota, het
bestemmingsplan en de eisen die zijn geformuleerd in
het beschermd stadsgezicht Berg.
Zicht op Amersfoort centrum 1892
INLEIDING I 11

2. Analyse analyse
HERONTWIKKELING LOCATIE LICHTENBERG

2.1 Ligging
De locatie De Lichtenberg is gelegen ten zuidwesten van
het centrum van de stad Amersfoort. Zowel binnenstad
als station liggen op korte fietsafstand. Kenmerkend is de
hoge ligging op de flank van de Utrechtse Heuvelrug. Deze
hoge ligging biedt enerzijds verre uitzichtmogelijkheden
en anderzijds is bebouwing op deze locatie vanuit de verre
omtrek zichtbaar. Het hoogteverschil binnen het gebied
bedraagt circa twintig meter.
De locatie van de Lichtenberg maakt deel uit van het
Amersfoortse bergkwartier, een ruim opgezette villawijk met
voornamelijk vrijstaande- en twee-onder-één kapwoningen.
Beschermd stadsgezicht
Het Bergkwartier wordt aangemerkt als Rijksbeschermd
stadsgezicht. De hoofdwegen staan loodrecht op de hoogtelijnen,
waarbij langs deze lineaire assen de accidentatie
van het gebied duidelijk ervaarbaar is. De woonstraten volgen
de hoogtelijnen. De Utrechtseweg die aan de westkant
het plangebied de Lichtenberg begrensd vormt één van de
belangrijkste lineaire assen. Bijzonder kenmerkend voor
de ontwerpuitgangspunten van het villapark bergkwartier is
dat het openbare gebied samen met de particuliere tuinen
in feite één grote landschappelijke ruimte vormt, waarin de
gebouwen als objecten zijn geplaatst, die goed zichtbaar
zijn vanaf de openbare weg.
Op de Lichtenberg zelf is momenteel een deel van het
Meander Medisch Centrum gevestigd.
linkerpagina: lokatie plangebied De Lichtenberg
boven: Lichtenbergterrein vanaf zijde Jacob Catslaan
onder: Lichtenbergterrein vanaf zijde Amersfoort centrum
ANALYSE I 13

HERONTWIKKELING LOCATIE LICHTENBERG

Vanuit de omgeving vormt de Lichtenberg een markant
punt. Bij het binnenkomen van de stad vanuit Soesterberg
wordt de stad ter hoogte van het ziekenhuis
voor het eerst gevoeld. Het hoge ziekenhuisgebouw
als baken op de Berg is van grote afstand zichtbaar
en fungeert als oriëntatiepunt vanuit de stad. En
omgekeerd is vanuit de hoogste verdiepingen van het
ziekenhuisgebouw een fascinerend uitzicht over de
wijde omgeving mogelijk.
Zichtassen
De tuinarchitecten hebben bij het ontwerp van het villapark
gebruik gemaakt van zichtassen. Op deze wijze
werd de samenhang tussen bebouwing, groenstructuur
en lanenpatroon versterkt. Binnen de zichtassen
is een hiërarchie herkenbaar. Van klein naar groot:
objectgerichte zichtassen, markante assen en lineaire
assen. Over het plangebied de Lichtenberg lopen
oorspronkelijk twee belangrijke objectgerichte zichtassen
die bij een nieuwe stedenbouwkundige invulling
van het gebied in acht moeten worden genomen.
Belangrijkste vormt de zichtas vanaf de Utrechtseweg
naar de Sint-Ansfriduskerk die door de bouw van het
ziekenhuis is verdwenen, maar bij een nieuwe invulling
in ere kan worden hersteld. Deze kan als markante as
vormgegeven worden. Een andere zichtas loopt vanaf
de Vondellaan over het weitje aan de Jacob Catslaan
richting de Sint Ansfriduskerk.
linkerpagina: bijlage beschermd stadsgezicht uit bestemmingsplan Berg
2003
radiaal stratenpatroon Bergkwartier: de lanen lopen loodrecht op de
hoogtelijnen, de woonstraten volgen de hoogtelijnen
Aan de oostkant wordt het plangebied begrensd door de
Jacob Catslaan, waaraan een reeks zorgvuldig gedetailleerde
woonhuizen uit de jaren dertig is gesitueerd.
Achter de woningen aan de Jacob Catslaan is een klein
park gelegen, hierin staan enkele
mooie parkbomen. Dit geldt ook voor het overige deel van
de openbare ruimte rondom het ziekenhuis. De locatie waar
het ziekenhuis staat is ingrijpend vergraven. Aan de Jacob
Catslaan ligt een klein trapveldje, dat binnen de omgeving
één van de weinige groene open elementen vormt.
ANALYSE I 15

Uitzicht vanaf ziekenhuis 8e verdieping Op de achtergrond: ziekenhuis en Sint-Ansfriduskerk
beeldbepalende bomen op het terrein
Vondellaan weitje langs Jacob Catslaan
HERONTWIKKELING LOCATIE LICHTENBERG
entree ziekenhuis
Steile helling op het terrein van de Lichtenberg

grafheuvel
Grafheuvel
Opvallend element binnen het plangebied De Lichtenberg
vormt de grafheuvel aan de Hugo de Grootlaan. Deze
grafheuvel komt uit de periode Neolithicum en/ of Bronstijd
(ca. 1100-800 v. Chr.). De diameter bedraagt ca. 8 meter en
de oorspronkelijke hoogte 0,3 meter. De huidige plek van
de grafheuvel is opgehoogd. In de heuvel, opgebouwd uit
plaggen, zijn vier crematie-nabijzettingen aangetroffen. Drie
van deze nabijzettingen zaten in urnen uit de vroege ijzertijd.
Deze grafheuvel is een archeologische monument. In
de uitwerkingsregels (bestemmingsplan berg 2003) van het
gebied de Lichtenberg is behoud en restauratie (conform
het protocol van het ROB) van de betreffende grafheuvel
als voorwaarde opgenomen. Aan de zijde van de Hugo De
Grootlaan wordt de grafheuvel afgeschermd door een hoge
boomgroep.
De punt van het plangebied aan de westkant wordt begrensd
door de Utrechtseweg, de oude verbindingsweg
tussen Utrecht en Amersfoort, die als een lineaire as
doorloopt vanuit de richting Zeist tot aan de binnenstad van
Amersfoort.
Sint Ansfriduskerk en ziekenhuis vanaf balkon op
Bekensteinselaan
ANALYSE I 17

De Vondellaan aan de noordzijde is een ruim opgezette weg
met aan weerszijden met name vrijstaande bebouwing in de
vorm van villa’s. Tussen de Vondellaan en de Utrechtseweg
bevindt zicht nog een klein deel van het plangebied dat nu
is ingericht als parkeerterrein voor het ziekenhuis en de aan
dit gebied gelegen villa Paasloo. In dit gebied staan enkele
waardevolle bomen.
Omgeving
Extra waarden heeft het bosgebied ten zuiden van de Lichtenberg,
Klein Zwitserland. Bijzonder hier zijn de watertoren
en de grillige padenstructuur die aan moet sluiten op het
terrein van de Lichtenberg. Ook de galgplaats vormt een belangrijk
punt. Deze ligt op het hoogste punt van het bosgebied,
dat dan ook wel de Galgenberg wordt genoemd. In de
kern is deze vermoedelijk een prehistorische grafheuvel.
bebouwing aan Jacob Catslaan
HERONTWIKKELING LOCATIE LICHTENBERG
zicht over het weitje aan de Jacob Catslaan richting Sint-Ansfriduskerk
villa Paasloo tussen Utrechtseweg en Vondellaan

2.2 Ontstaan en ontwikkeling van het
bergkwartier
Het gebied van de huidge villawijk Het Bergkwartier kende
lange tijd slechts een begroeiing met een beplanting van
eikenhakhout, waardoor je vanaf de Berg een schitterend
panorama had over de stad en de wijde omgeving. Naar
het noorden kon je, kijkend over de weilanden van het
Eemdal, de voormalige Zuiderzee onderscheiden. Naar
het oosten was zicht op de Gelderse Vallei. Van oudsher
doorkruisten slechts enkele wegen het gebied. De oudste
en belangrijkste is zonder twijfel de weg tussen Utrecht en
Amersfoort. Direct aan deze weg liggen dan ook de eerste
houtgravure van F. Weissenbruch, +/- 1865
bewoningssporen, zoals de grafheuvel op het huidige terrein
van de Lichtenberg en de zogenoemde Galgenberg
op het hoogste punt van de berg. Vanuit de gehele omtrek
zichtbaar werden hier, ter waarschuwing van de bezoekers
aan de stad, de stoffelijke overschotten opgehangen van
misdadigers, die op de Hof waren terechtgesteld.
Tot het eind van de negentiende eeuw stonden over het
gehele gebied verspreid slechts een tiental gebouwen,
waarvan het berghotel het bekendst was. Vanuit hier had je
een weids panorama over de omgeving.
Aan het einde van de negentiende eeuw werd aan de rand
ontwikkeling Bergkwartier Amersfoort
1850-1890 aanleg spoorlijn Utrecht-Amersfoort
ANALYSE I 19

van het gebied een station aangelegd voor onder andere de
spoorlijn Utrecht-Amersfoort. Hiermee werd het bergkwartier
vanuit het hele land goed bereikbaar. De eerste stedenbouwkundige
aanzetten voor het villapark Bergkwartier zijn
omstreeks 1900 opgesteld door de tuinarchitecten Hartogh
Heys van Zouteveen uit Amersfoort en Smits en Schulz uit
Naarden. Het villapark is door de tuinarchitecten vormgegeven
in de zogenaamde ‘gemengde stijl’. Hierin worden de
landschappelijke kenmerken van de Engelse landschapsstijl
met geometrische vormen gecombineerd. Het gebogen
lanenpatroon is rond sterk geometrische assen aangelegd.
Een deel van deze lineaire assen, die loodrecht op de
1890-1890 bouw van de eerste grote villa’s
langs aanwezige lanen
HERONTWIKKELING LOCATIE LICHTENBERG
1899-1915 ontwikkelingsplan Bergkwartier
door H.F. Hartogh Heys van Zouterveen
hoogtelijnen lopen bestond toen reeds, zoals de Utrechtse
weg die langs het terrein van de Lichtenberg loopt.
Het gebied werd zodanig beplant, dat verrassende vergezichten
konden ontstaan. Hierin werden niet alleen de
lineaire assen met hun begeleidende laanbeplanting betrokken,
maar werden ook gedetailleerde uitwerkingsplannen
met zichtlijnen vanaf belangrijke villa’s gemaakt.
In latere plannen is de stedenbouwkundige hoofdstructuur
van het gebied in stand gebleven, maar zijn nog wel aanpassingen
gedaan in kavel- en woninggrootte.
Kenmerkend voor het gebied is ook de vestiging van verschillende
grootschalige instellingen. Voorbeelden hiervan
1900 herzien plan door tuinarchitecten Smits
en Schulz uit Naarden

zijn het voormalig Rijks Opvoedings Gesticht voor Jongens
(ROG) uit 1908 en het kloostercomplex van Onze Lieve
Vrouw ter Eem (1931).
Het is opmerkelijk dat al deze complexen en instellingen via
kleinere zichtassen en ruimtelijk aangelegde groenstructuren
met de structuur van het villapark werden verweven.
De traditionele oriëntatiepunten in een wijk zijn bijzondere
gebouwen en hoge elementen zoals kerken. De toren van
de in 1915 ontworpen Rooms-Katholieke Sint Ansfriduskerk
is wel vanaf verschillende punten in het oostelijk deel van
het Bergkwartier zichtbaar.
1915-1940 gemeentelijk plan, uitwerking
van eerdere plannen door tuinarchitect H.A.
Poortman
1930 invulling van grote delen van het
Bergkwartier, realisatie van zichtlijnen en assen,
ook naar bijzondere instellingen en villa’s
Na 1950 is op verschillende plaatsen in het Bergkwartier
een aantal flatwoningen geplaatst, dat door een strokenverkaveling
met uitgestrekte gazons een grote samenhang
met de bestaande groenstructuur bezit.
In 1957 werd halverwege de Utrechtseweg het nieuwe
complex van ziekenhuis de Lichtenberg gebouwd, dat
door maat en schaal geïsoleerd in het gebied is gelegen.
Daarentegen sluiten de rond de gebouwen gelegen grote
open ruimten met gazons nauw aan op de groenstructuur
van het Bergkwartier en bieden ruim zicht op de helling van
de Berg.
1995 huidige invulling van het Bergkwartier
ANALYSE I 21

3. Uitgangspunten
HERONTWIKKELING LOCATIE LICHTENBERG

3.1 Programmatische uitgangspunten
De locatie De Lichtenberg is één van de twee ziekenhuislocaties
in Amersfoort die vrijkomen door de bouw van een
nieuw medisch centrum aan de Maatweg in Amersfoort.
Op De Lichtenberg zal een gedifferentieerd woningaanbod
worden gerealiseerd. Er is ruimte voor tussen de 55 en 65
appartementen en tussen de 70 en 85 grondgebonden
woningen. Omdat de ontwikkeling pas over een aantal jaar
zal plaatsvinden moeten er in het plan voldoende mogelijkheden
zijn voor differentiatie, flexibiliteit en fasering. De precieze
samenstelling van de woningen is in de tijd flexibel.
Uitgangspunt is dat er geen aaneengesloten rijen ontstaan.
Vrijstaand, twee of drie woningen aan elkaar en bijzondere
woonvormen als patiowoningen zijn het uitgangspunt.
Het totale uitgeefbare oppervlak voor de grondgebonden
woningen bedraagt minimaal 40.000 m2 .
Tenminste 27.500 m2 van het plangebied is bestemd voor
openbare ruimte, waarvan circa 8.500 m2 voor alle wegen
over de volle profielbreedte. Het totale plangebied meet
71.858 m2. In met name het noordelijk deel van het plangebied is
eventueel particulier opdrachtgeverschap mogelijk. Voor
de condities waaronder dit plaats kan vinden zullen in een
later planstadium uitgangspunten worden vastgesteld.
De grootte van de appartementen is flexibel. Als uitgangspunt
geldt een minimum woonoppervlakte van 120 m2 per
appartement. Terwijl het merendeel van de appartementen
linkerpagina: ruimtelijke randvoorwaarden
tussen de 150 en 200 m2 woonoppervlak zal hebben. Zowel
de appartementen als de grondgebonden woningen dienen
in fases ontwikkeld te kunnen worden.
3.2 Ruimtelijke randvoorwaarden
In het plangebied liggen twee belangrijke zichtlijnen. Eén
vanaf de Utrechtseweg richting de Sint Ansfriduskerk en
één vanaf de Vondellaan over een groen grasveld, het
‘weitje’ genaamd, richting dezelfde kerk. Deze zichtlijnen
moeten in de planuitwerking worden opgenomen en beide
dienen een groen en open karakter te krijgen. Dat betekent
dat ter plaatse van de groene as tussen Utrechtseweg en
de kerkcirca 8000 m2 groen moet worden gerealiseerd,
terwijl het weitje circa 3500 m2 openbare groene ruimte zal
krijgen. De parkstrook, eveneens een belangrijk groenelement,
zal circa 4700 m2 bedragen.
Binnen het plangebied is sprake van verschillende cultuurhistorische
waarden die moeten worden bewaard en
sleeën vanaf de Hugo De Grootlaan, 1953
UITGANGSPUNTEN I 23

zonodig in ere hersteld. Dit geldt voor de monumentale
grafheuvel op de hoek van de Hugo de Grootlaan en de
Utrechtseweg, maar ook voor enkele waardevolle bomen
die behouden zullen blijven.
Het groene karakter van de Berg moet worden gecontinueerd.
Dit betekent dat waardevolle beplanting aan de
randen van het terrein, en karakteristieke boomgroepen en
solitaire bomen zoveel mogelijk moeten worden ingepast
op het terrein.
In de verkaveling van het gebied moeten de hoogteverschillen
op meerdere manieren herkenbaar gemaakt
worden. Dit gebeurt onder andere door de situering van de
wegen.
De hoofdontsluitingswegen liggen haaks op de hoogtelijnen,
terwijl de woonstraten hier ongeveer parallel aan
reliëf op de Lichtenberg
HERONTWIKKELING LOCATIE LICHTENBERG
lopen. In de situering van de bebouwing moet ook rekening
gehouden worden met het hoogteverschil in het gebied. Dit
moet doorwerken in de architectuur van de woningen.
De verkavelingstypologie moet passen binnen de karakteristiek
van de berg: grondgebonden woningen en appartementen
in een zeer groene omgeving.
Hoogbouw wordt ongeveer gesitueerd ter plaatse van het
oude ziekenhuis nabij de Utrechtseweg en bedraagt maximaal
twaalf bouwlagen. Grondgebonden woningen worden
overwegend gebouwd in twee tot drie bouwlagen. Bij deze
grondgebonden woningen zijn geen lange bouwblokken
toegestaan. Het uitgangspunt is vrijstaand tot maximaal drie
woningen aan elkaar. Grotere kavels, ter indicatie minimaal
350 m2 en groter, in overeenstemming met het karakter van
het Bergkwartier, verdienen de voorkeur.

De oriëntatie van de woningen aan de grenzen van het
plangebied is gericht op respectievelijk de Vondellaan, de
Utrechtseweg en de Hugo de Grootlaan.
De parkstrook achter de Jacob Catslaan blijft behouden.
Incidentele bebouwing in de vorm van maximaal twee
gebouwen is hierin toegestaan, mits goed ingepast in het
aanwezige groen. Indien woningbouw wordt opgenomen
in deze strook aansluitend op de achtertuinen van de
woningen aan de Jacob Catslaan, dient zo goed mogelijk
rekening te worden gehouden met de privacy van de daar
gesitueerde woningen.
De route langs de parkstrook dient zo veel mogelijk aan te
sluiten bij de fietspadenstructuur van Klein Zwitserland.
Het gehele plangebied wordt ingericht als 30 kilometer
zone. Entrees naar het plangebied moeten mogelijk zijn
vanaf meerdere zijden.
Parkeren gebeurt bij de appartementen inpandig en bij
oorspronkelijk stedenbouwkundig concept
voorkeur ondergronds, bij grondgebonden woningen op
eigen terrein en voor bezoekers op de openbare weg. Voor
de grondgebonden woningen wordt rekening gehouden
met gemiddeld circa twee parkeerplaatsen per woning.
Het aparte plangedeelte tussen de Utrechtseweg en de
Vondellaan moet passen in het beeld en de typologie van
de bebouwing langs het overige deel van deze wegen. Parkeren
zal hier ook op eigen terrein moeten plaatsvinden.
Ook in dit gebied moet aandacht besteed worden aan de
aanwezige waardevolle bomen.
Uitgangspunten voor beeldkwaliteit van zowel de woningen
als de inrichting van de openbare ruimte worden in
hoofdstuk vijf, beeldkwaliteit, onder de aandacht gebracht.
Dit hoofdstuk geeft ambities weer zoals deze bij de huidige
ontwerpideeën gelden en dient ter inspiratie voor een later
op te stellen beeldkwaliteitplan.
UITGANGSPUNTEN I 25

4. Stedenbouwkundig plan
HERONTWIKKELING LOCATIE LICHTENBERG

4.1 Concept
De bovengenoemde randvoorwaarden vormen de basis
voor het stedenbouwkundige concept. Speerpunten voor
het concept zijn het benutten van de markante ligging
van de locatie De Lichtenberg in de stad Amersfoort, het
inspelen op de bestaande stedenbouwkundige structuur
van het Bergkwartier, het benadrukken van hoge kwaliteit
van dit deel van het Bergkwartier als woongebied en het
gebruik maken van de landschappelijke kwaliteiten van het
gebied zelf, met name de hoogtelijnen. Ruimtelijk vinden
deze speerpunten hun uitwerking in een voornamelijk losse
bebouwingstypologie langs straten die evenwijdig aan de
hoogtelijnen zijn gelegen met op het hoogste punt een
markant gebouw dat boven de overige bebouwing en de
berg uitsteekt. In het midden is een zichtas gelegen die
doorzicht over het terrein geeft en verbinding legt met de
omgeving. De zichtas geeft het plangebied zelf een eigen
oriëntatie.
Zeer belangrijk is dat het gebied als eenheid wordt gezien
en een eigen uitstraling heeft die het tot een apart herkenbare
buurt maakt binnen het Bergkwartier. De ruimtelijke
samenhang is derhalve zeer belangrijk.
4.2 Stedenbouwkundige opzet
linkerpagina: concept
De stedenbouwkundige opzet gaat uit van drie hoofdthema’s
.
1. Benutten van de markante ligging in Amersfoort
Op het hoogste punt van het terrein wordt een hoog woongebouw
gerealiseerd. Het gebouw is met maximaal twaalf
lagen hoger dan het huidige ziekenhuisgebouw maar is
veel ranker en kan beschouwd worden als het nieuwe baken
van de plek. Dit gebouw domineert de stadsentree en
is vanuit de verre omgeving een belangrijk oriëntatiepunt.
Vanaf de Utrechtseweg is in de nieuwe opzet een zicht op
de Sint Ansfriduskerk mogelijk. Deze zichtlijn wordt vormgegeven
door een fraaie groenzone, die het gebied een
groene geleding geeft.
2. Inspelen op structuur van het Bergkwartier
Het gebied zal een onderdeel gaan vormen van het bebouwde
deel van het Bergkwartier. De eenheid hiermee
wordt verkregen door het doortrekken van de gebogen
situering van de wegen uit het Bergkwartier in het plangebied.
Deze woonstraten lopen dan ongeveer evenwijdig aan
de hoogtelijnen.
De groene parkstrook tussen de bestaande huizen aan
de Jacob Catslaan en de nieuwe woonbuurt wordt gehandhaafd,
waarmee de gebruiksmogelijkheden aanwezig
blijven en tevens een fraaie omlijsting van de doorgaande
fiets- en wandelroute wordt verkregen.
In het Bergkwartier zijn grote huizen aanwezig, omringd
door grote tuinen met veel particulier groen. De particuliere
woningen in het plangebied zullen net als in het omringende
Bergkwartier grote kavels krijgen, maar zullen wel meer
samenhang in architectuur vertonen.
STEDENBOUWKUNDIG PLAN I 27

HERONTWIKKELING LOCATIE LICHTENBERG

3. Gebruik maken van landschappelijke kwaliteiten van het
terrein zelf
Zowel in de architectuur van de huizen als in de groenstructuur
zijn de aanwezige hoogteverschillen goed
ervaarbaar. Het hoogteverschil wordt extra aangezet bij de
zichtas in het midden van het plangebied, waarin onderaan
de zichtas zeer lage woningen worden gesitueerd terwijl
bovenaan een hoog gebouw komt. Daardoor wordt het
hoogteverschil optisch gezien versterkt. De grondgebonden
woningen in het gebied waaieren uit over de helling
en zijn zodanig gelegen dat ze enerzijds privacy bieden en
anderzijds uitzicht over die helling.
4.3 Groenstructuur
De groenstructuur bestaat uit drie hoofdzones, allereerst
de genoemde zichtas van de rotonde aan de Utrechtse
weg naar de Ansfriduskerk. Deze zichtas wordt vormgeven
als doorgaande groene ruimte, waarin kleine terrassen
kunnen worden geplaatst. Door de ruimte slingert een pad
omhoog.
De tweede zone is de bestaande parkzone langs de Jacob
Catslaan. In deze parkstrook kunnen desgewenst twee
kleine bebouwingselementen tussen de bomen worden
geplaatst. Op het snijpunt van beide groene zones kan
een ontmoetingsplek worden gerealiseerd, waar een fraai
uitzicht over de parkstrook en de wijk mogelijk is. Onderaan
de Jacob Catslaan ligt de derde groene zone, een klein
open grasveld, in de volksmond ‘het weitje’ genoemd, met
linkerpagina: verkavelingsplan
aan de zijde van het plangebied een grote stijlrand. In deze
stijlrand worden woningen geplaatst die over het weitje
uitkijken.
De aanwezige markante bomen blijven zoveel mogelijk gehandhaafd.
Bovendien worden elementen bewaard als de
grafheuvel en de verbinding met het bosgebied van Klein
Zwitserland.
4.4 Infrastructuur
Het wegenpatroon in het plangebied de Lichtenberg is een
voortzetting van het radiale wegenpatroon op de berg.
De woonstraten prikken op meerdere plekken het plangebied
in en doorkruisen dit in zijn geheel. De straten zijn bestemd
voor bestemmingsverkeer en hebben een profiel van
tien meter, waarin een parkeerstrook, een trottoir en een
groenstrook zijn opgenomen. Dit profiel wordt onderbroken
ter hoogte van de zichtlijn naar de Sint Ansfriduskerk, waar
de rijloper en het voetpad de doorgaande verbinding vormen
en de zichtas als hoofdrichting wordt geaccentueerd.
Door het realiseren van voortuinen komt de bebouwing relatief
ruim op elkaar te staan en is er visueel sprake van een
weidse maat.
Voorkomen moet worden dat de stilstaande auto te nadrukkelijk
aanwezig is in de woonomgeving, waardoor de beleving
van de bestaande kwaliteiten zou worden aangetast.
De grondgebonden woningen krijgen zoveel mogelijk twee
parkeerplaatsen op eigen terrein. Afhankelijk van het type
woning en kavel zijn dat twee auto’s naast elkaar of achter
elkaar op eigen erf. Voor het bezoekersparkeren wordt telkens
in de binnenbocht van de woonstraat geparkeerd. Als
er door de straat gereden wordt valt deze zijde het minste
op.
STEDENBOUWKUNDIG PLAN I 29

Voor de appartementen zal de parkeervoorziening in een
inpandige voorziening, bij voorkeur ondergronds, ondergebracht
worden.
In het apart liggende noordelijke plandeel tussen de
Utrechtseweg en de Vondellaan zal het parkeren ook op
eigen terrein worden opgelost.
De padenstructuur vanuit het bosgebied Klein Zwitserland
wordt gedeeltelijk doorgezet in het plangebied. Eén
fietsroute wordt doorgetrokken langs de parkstrook om van
daaruit uit te komen bij de Jacob Catslaan of de Vondellaan.
doorsnede woonstraat
HERONTWIKKELING LOCATIE LICHTENBERG
4.5 Bebouwingsstructuur
De bebouwingsstructuur kent een grote differentiatie. De
woningen in de apart liggende noordelijke hoek tussen
Utrechtseweg en Vondellaan zullen zoveel mogelijk aansluiten
bij de bebouwing op het Bergkwartier; grote vrijstaande
villa’s op ruime kavels. Op deze plek is zeer goed particulier
opdrachtgeverschap mogelijk.
Op het ziekenhuisterrein komen verschillende bebouwingstypologieën
voor. Bovenaan de berg langs de Utrechtse-

weg liggen twee appartementencomplexen. Dicht bij de
Utrechtseweg een klein gebouw van circa vier lagen waarin
ongeveer acht appartementen van 130 á 150 m2 geplaatst
kunnen worden, hierachter een groter complex dat bestaat
uit een hoog deel van maximaal twaalf bouwlagen
grenzend aan de groene as, een laag tussendeel van drie
lagen en op de kop aan de Hugo de Grootlaan een klein
accent van drie tot vijf lagen hoog. Het hoge element zal
een slanke uitstraling moeten krijgen door haar architectonische
expressie.
De toren biedt plaats aan drie tot vier appartementen per
laag van tussen de 150 en 200 m2 . Globaal is hier ruimte
voor 33-44 appartementen. Op de hoek Utrechtseweg-
Hugo de Grootlaan is ruimte voor circa 9 appartementen.
Stedenbouwkundig ontwerp ingemonteerd in
luchtfoto en bestaande situatie met ziekenhuis
Samen met de laagbouw tussen deze twee hogere elementen
in kunnen in dit bebouwingscomplex circa 60 ruime
appartementen worden gerealiseerd.
Aan de oostkant van de hogere bebouwing liggen tegen de
flank de grondgebonden woningen.
De groene as wordt aan de noordzijde begrensd door woningen
die als het ware in de groene as steken. De ligging
van de Vondellaan bepaalt de richting van deze woningen.
In het hele gebied ten noorden van de as wordt deze richting
aangehouden. De woningen die direct grenzen aan de
as moeten een grote architectonische samenhang bezitten
en worden derhalve projectmatig ontwikkeld. Voor de woningen
in het overige gebied ten noorden van de as is een
mogelijkheid voor particulier opdrachtgeverschap. Dit zal
STEDENBOUWKUNDIG PLAN I 31

HERONTWIKKELING LOCATIE LICHTENBERG

echter onder supervisie moeten worden aangepakt.
De woningen aan de zuidkant van de as kunnen in verschillende
typologieën worden ontwikkeld. Vrijstaand, en twee
tot drie woningen aan elkaar zijn mogelijk. Belangrijk is
dat de weg aan één zijde telkens begeleid wordt door een
meelopende rooilijn, terwijl aan de andere zijde sprake is
van een getrapte voorgevelrooilijn.
Een andere voorwaarde voor de bebouwing is dat twee
bouwblokken telkens tenminste acht meter uit elkaar staan
en dat aan één zijde van de weg de mogelijkheid bestaat
om twee auto’s op eigen terrein naast elkaar te kunnen
parkeren.
Onder aan het terrein vinden we nog enkele bijzondere bebouwingsensembles.
In de parkstrook is eventueel ruimte
voor twee bouwblokken met maximaal twee woningen per
blok. Deze meten ten hoogste zeven meter (inclusief eventuele
kap) en hebben geen eigen tuin. In plaats daarvan is
er wel ruimte voor een balkon, dakterras of loggia.
Langs de Jacob Catslaan, tussen de as en het weitje zijn
vier á vijf lage woningen gesitueerd, die aangeduid worden
met de naam ‘patiowoningen’hoewel een vrijere interpretatie
van dit begrip mogelijk is. Deze woningen zijn gelegen
rondom een grote acacia. Het hoogteverschil in het terrein
is hier heel sterk voelbaar. Door de woningen hier zeer
laag te houden (overwegend één bouwlaag) blijft dit goed
waarneembaar. De boom in het midden biedt beschutting
en geeft de cluster haar eigen cachet.
Langs het weitje liggen tegen de helling een aantal woningen
die min of meer in de achterliggende helling worden
gestoken. De woningen staan met hun voeten in het weitje,
Linkerpagina: inrichting woonstraat
terwijl de andere zijde tenminste één verdieping hoger
grenst aan één van de woonstraten. De woning op de hoek
kijkt boven het weitje uit, zowel richting Vondellaan als
Jacob Catslaan.
In totaal biedt het plangebied ruimte voor tussen de 70 en
85 grondgebonden woningen.
In het hoofdstuk ‘beeldkwaliteit’ zal dieper in worden gegaan
op de gewenste verschijningsvorm en samenhang
van de bebouwing.
4.6 Flexibiliteit en fasering
Omdat het plangebied pas over een aantal jaren wordt
ontwikkeld is het belangrijk dat er in het plan voldoende
mogelijkheden zijn voor differentiatie, flexibiliteit en fasering.
Dit wordt onder andere bereikt door de grote differentiatie
in woningtypologie en de mogelijkheid om een deel van het
plangebied al dan niet uit te geven in een vorm van particulier
opdrachtgeverschap.
Tevens biedt het plan mogelijkheden om de samenstelling
van de woningen (vrijstaand, en twee of drie woninngen aan
elkaar) in de tijd flexibel te laten zijn. Uitgangspunt daarbij is
dat er geen aaneengesloten rijen ontstaan. Het is belangrijk
dat de verkaveling een zeer open structuur houdt en de
kavels ruim blijven, als uitgangspunt tenminste 350 m2.
Fasering kan plaatsvinden per type (bijvoorbeeld eerst de
grondgebonden woningen en daarna de appartementen) of
per deelgebied (zoals deze omschreven staan in hoofdstuk
5, beeldkwaliteit).
STEDENBOUWKUNDIG PLAN I 33

5. Beeldkwaliteit
HERONTWIKKELING LOCATIE LICHTENBERG

5.1 Inleiding
In dit hoofdstuk wordt de ambitie met betrekking tot
vormgeving en uitstraling zichtbaar gemaakt. Dit geldt
zowel voor de inrichting van de openbare ruimte als voor
de stedenbouwkundige hoofdopzet en de architectonische
verschijningsvorm van de bebouwing.
Aangezien het plan pas vanaf circa 2010 tot uitvoering
kan worden gebracht kunnen verschillende invullingen
nog sterk aan veranderingen onderhevig zijn. Dit kan te
maken hebben door een veranderde marktvraag met
betrekking tot de woningbouwtypologieën, maar ook door
een veranderende smaak wat betreft het toepassen van
architectuurstijlen. Om deze redenen wordt in deze aanzet
voor de beeldkwaliteit voornamelijk aandacht besteed aan
de samenhang binnen het plan. Deze samenhang komt
tot uitdrukking op grote schaal; de interactie tussen de bebouwing
in de rest van het bergkwartier en het plangebied,
maar ook op kleinere schaal; samenhang tussen en binnen
verschillende deelgebieden. Met name de interne samenhang
is van belang voor de beeldkwaliteit.
Als het definitieve stedenbouwkundig ontwerp voor het
plangebied De Lichtenberg gereed is zal een officieel
beeldkwaliteitplan worden opgesteld waarin specifieke
eisen met betrekking tot architectuurstijlen, materialisatie
en kleurgebruik worden geformuleerd. De aanzet voor de
beeldkwaliteit die in dit hoofdstuk wordt gegeven zal als
inspiratie voor dit plan dienen.
5.2 Samenhang
Voor de samenhang van de bebouwing tussen het plangebied
en het Bergkwartier, geldt een sterke scheiding tussen
twee plandelen van het Lichtenbergterrein. De kleine ruimte
tussen Utrechtseweg en Vondellaan in het noordelijk deel
van het plangebied zal geheel opgaan in de huidige structuur
van het Bergkwartier. De kavels worden waarschijnlijk
in particulier opdrachtgeverschap uitgegeven en mogen ieder
hun eigen invulling krijgen die past binnen het bestemmingsplan
Berg en het beschermd stadsgezicht Berg.
Voor het plandeel tussen Utrechtseweg, Vondellaan, Jacob
Catslaan en Hugo de Grootlaan geldt een andere benadering.
Hier is het van belang dat de architectuurstijlen
binnen het plangebied een sterke samenhang hebben en
dat er juist een onderscheid is tussen de bebouwing in de
rest van het Bergkwartier en op de Lichtenberg. De ruime
kavelstructuur wordt doorgezet, maar de bebouwing zelf
wordt complexmatig gezien. Dit betekent dat elke woning
een aanverwante ‘buur’ heeft die volgens dezelfde architectuurprincipes
is opgebouwd. Voor eenieder zal het duidelijk
zijn dat De Lichtenberg een aparte buurt vormt binnen de
wijk het Bergkwartier, maar hier desalniettemin een logisch
deel vanuit maakt.
De complexmatige samenhang betekent niet dat alle woningen
worden gebouwd volgens dezelfde architectuurstijl,
maar wel dat er een aantal uitgangspunten geldt dat zorg
draagt voor de samenhang tussen verschillende stijlen.
De verscheidene stijlkenmerken kunnen met name worden
toegepast tussen verschillende woningbouwtypologieën.
De wens is om de bebouwing eigentijds vorm te geven. Op
dit moment is het nog niet de bedoeling de specifieke architectuurstijlen
toe te schrijven maar wel enkele stedenbouwkundige
uitgangspunten voor de bebouwing vast te stellen.
Om deze reden is er voor de aanzet van de beeldkwaliteit
BEELDKWALITEIT I 35

een opdeling gemaakt in deelgebieden. In deze deelgebieden
wordt per woningtypologie toegelicht hoe deze staat in
zijn omgeving en hier mee om moet gaan.
Daarnaast zijn enkele algemene randvoorwaarden opgesteld
die gelden voor het gehele gebied.
5.3 Inrichting openbare ruimte
De inrichting van de openbare ruimte krijgt voor alle deelgebieden
binnen het plan De Lichtenberg, met uitzondering
van de groene as, een zelfde uitstraling. Dit betekent dat er
bij realisatie van het plan gekozen wordt voor een gamma
van kleurstellingen en materialen, specifieke objecten
3D impressies verkavelingsplan De Lichtenberg
HERONTWIKKELING LOCATIE LICHTENBERG
(lantaarnpalen, afvalemmers etc.) die in het gehele plangebied
zullen worden toegepast en aan zullen sluiten bij de
inrichting van de rest van het Bergkwartier. De woonstraten
zullen aansluiten bij de woonstraten in het omliggende
Bergkwartier; een rijloper in asfalt en voetpaden bedekt met
grint. Ter plaatse van de groene as kan een uitzondering
worden gemaakt, zodat de as als hoofdrichting wordt geaccentueerd.
Erfafscheidingen moeten worden mee ontworpen met de
inrichting van de openbare ruimte. Alle woonstraten moeten
een eenduidige vorm van erfafscheiding krijgen. Dit geldt
ook voor de begrenzingen aan de groene as, hoewel deze
kunnen afwijken van de erfafscheidingen aan de voorzijde

van de woningen.
Bij voorkeur wordt voor één soort erfafscheiding gekozen.
Als de eenheid in architectuur groot is is het ook denkbaar
dat de erfafscheiding met architectuur van de woningen
wordt mee ontworpen.
Met betrekking tot de inrichting van de groene as worden
enkele suggesties gegeven die in de beschrijving van dit
deelgebied aan de orde komen.
5.4 Kleurgebruik en materialisatie
In het hele plangebied wordt zoveel mogelijk gebruik
gemaakt van natuurlijke materialen in hun oorspronkelijke
vorm.
Binnen de deelgebieden zullen bij de uiteindelijke planuitwerking
aparte kleur- en materiaalvoorschriften moeten
worden opgenomen. Met name voor de laagbouw geldt dat
het deel ten noorden van de as (waar particulier opdrachtgeverschap
mogelijk is) niet teveel mag afwijken van de
grondgebonden bebouwing ten zuiden van de as.
5.5 Supervisie
Om de samenhang in het plangebied te waarborgen is
het noodzakelijk dat er een supervisor wordt aangesteld.
Deze heeft tot taak de afwisseling in architectuur tussen
de verschillende deelgebieden op elkaar af te stemmen,
en tevens in geval van particulier opdrachtgeverschap
afstemming tussen de verschillende bebouwingsvormen te
verkrijgen. Een later op te stellen beeldkwaliteitplan vormt
hiervoor een basis maar kan de kwaliteit niet voldoende
waarborgen.
5.6 Deelgebieden
deelgebieden met betrekking tot de beeldkwaliteit
De deelgebieden zijn ingedeeld naar ruimtelijke samenhang.
Deze ruimtelijke samenhang is terug te voeren op de
woningtypologie, die op zijn beurt weer is afgestemd op de
specifieke ruimtelijke kenmerken van het deelgebied zelf.
BEELDKWALITEIT I 37

HERONTWIKKELING LOCATIE LICHTENBERG

5.7 Hoogbouw
Boven aan de berg aan de zijde van de Utrechtseweg is
ruimte voor twee appartementencomplexen. Vanaf deze
zijde zal de bebouwing die hier geplaatst wordt zorgen
voor een poortwerking naar het plangebied en het zicht via
de groene as naar de Sint Ansfriduskerk.
De bebouwing die het dichtst bij de weg komt te staan is
vrij laag, circa vier bouwlagen en moet afgestemd worden
op villa Paasloo tussen Vondellaan en Utrechtseweg.
Belangrijk is om een geleding in de gevels aan te geven om
maat en schaal af te stemmen op deze villa.
De bebouwing ter plaatse van het voormalige ziekenhuisgebouw
is van een hele andere orde. Hier is een hoog volume
gedacht van maximaal twaalf bouwlagen. Dit element
steekt in de ruimte omhoog en richt zijn blik zowel over
stad, buitengebied als over De Lichtenberg zelf. Het voorste
appartementengebouw fungeert eigenlijk als een soort
voetstuk voor deze toren en maakt ook min of meer deel
uit van het bebouwingsensemble, dat onderaan de toren is
uitgebreid met verschillende elementen van tenminste drie
bouwlagen.
Aan de zijde van de Hugo de Grootlaan maakt de bebouwing
bij voorkeur weer een kleine sprong omhoog naar vier
en vijf bouwlagen. Deze bebouwing sluit in verhouding aan
bij de bebouwingsstructuur van het overige deel van de
Hugo De Grootlaan.
De hoogbouw zal als een complex worden vormgegeven,
wat niet inhoudt dat alle bebouwingselementen dezelfde
materialisering moeten krijgen.
Heel belangrijk voor de beeldkwaliteit is de lengtegeleding
linkerpagina: 3D impressies en referentiebeelden voor de hoogbouw
De entree naar de parkeergarage verdient extra aandacht. Het is
wenselijk de de toegang tot deze garage te betrekken bij de entree
van het hoofdgebouw en dit uit te werken in de detaillering van de
openbare ruimte.
van de toren. Door te werken met inhammen en kleurcontrasten
kan het verticale element extra worden aangezet.
Waar op gelet moet worden bij de indeling van de plattegronden
is het zicht op de groene as, maar tegelijkertijd op
de privacy van de onder dit gebouw gelegen grondgebonden
woningen. Dit kan bijvoorbeeld invloed hebben op de
situering van de balkons.
Verder is het van belang dat de begane grondlaag gedeeltelijk
een woonbestemming krijgt en/ of gebruikt wordt voor
gezamenlijke voorzieningen. Zicht en toezicht zijn uitermate
belangrijk.
Het parkeren gebeurt voor het gehele complex intern en bij
voorkeur ondergronds. De toegang tot de parkeergarage
moet worden mee ontworpen met het gebouw.
BEELDKWALITEIT I 39

HERONTWIKKELING LOCATIE LICHTENBERG

5.8 Groene as
De groene as vormt het meest kenmerkende element
van de planinrichting voor de Lichtenberg. Hij heeft dan
ook meerdere functies. Ten eerste zorgt de as voor de
vasthechting van het plangebied De Lichtenberg aan de
omgeving. De as verbindt de Utrechtseweg, één van de
belangrijkste toegangswegen naar de binnenstad van
Amersfoort met het plangebied en de daarachterliggende
Sint Ansfriduskerk. Dit is het eerste en tevens vrijwel het
enige open doorzicht vanaf de dichte bebossing van Klein
Zwitserland tot het centrum in het Bergkwartier, dat niet via
één van de hoofdlanen loopt.
Verder zorgt de as voor interne samenhang en oriëntatie
binnen het plangebied zelf. Hij vormt als het ware de ruggegraat
van het plan en verbindt de verscheidene deelgebieden
en smeedt deze tot een eenheid.
Door de lengte van de as over het gehele plangebied en
het vrije doorzicht over deze zone wordt het hoogteverschil
in het terrein zeer goed voelbaar gemaakt. Daarnaast heeft
de as ook een belangrijke openbare verblijfsfunctie.
Voor de herkenbaarheid en openheid is het belangrijk dat
de as met slechts geringe middelen wordt ingevuld. Over
de gehele lengte wordt een groen tapijt uitgerold, waarbij
op sommige plaatsen bijvoorbeeld door het aanleggen van
terrassen het hoogteverschil extra kan worden benadrukt.
Langs de as liggen verschillende boomgroepen. Één groep
met zeer prominente bomen op het snijvlak van de as
met de parkstrook en één tegenover de hoogbouw. Deze
linkerpagina: impressies van de groene as
boven: lengtebeleving van een as
onder: het groene “tapijt” kan bestaan uit onderbegroeiing met
kruidige en kleurrijke beplanting
BEELDKWALITEIT I 41

HERONTWIKKELING LOCATIE LICHTENBERG
Beschutte plekken door lage slingerende muurtjes onder schaduwrijke bomen en intieme trappen tussen
een terras eventueel met een hierin opgenomen hellingbaan

groenplekken vormen samen met de toegevoegde bebouwing
de randen van de as. De boomgroepen zorgen voor
beschutting en hieronder is dan ook ruimte voor speelplekken.
De plekken kunnen extra intimiteit krijgen door het
plaatsen van lage muurtjes, die tegelijkertijd dienst kunnen
doen als zitplaats.
Bovenaan de berg op de Utrechtseweg ligt een prehistorische
grafheuvel met achterliggende bomenpartij, die
een beschutte plek biedt voor de hoogbouw hierachter. De
grafheuvel zelf wordt opgenomen in het ontwerp van de
groene ruimte van de as.
De bebouwing is aan beide zijden van de as verschillend,
maar in de lange lijnen (met uitzondering van het hoog-
bouwensemle aan de Utrechtseweg) hetzelfde. Aan de
noordzijde steekt de bebouwing bij voorkeur als het ware
de as in, in een hoek die is afgeleid van de ligging van de
Vondellaan en hier loodrecht op staat. De bebouwing maakt
zo deel uit van de as en interfereert hiermee. Om de privacy
van bewoners te beschermen en de bebouwing als bijzondere
elementen in de groene ruimte op te kunnen nemen
zullen de gevels vrij gesloten vormgegeven moeten worden.
Aan de zuidzijde van de as loopt de bebouwing evenwijdig
aan deze as. Hier maken de bouwblokken deel uit van de
‘muur’ die de groene ruimte begeleidt.
Voor beide begrenzingen geldt dat de erfafscheiding met
de woningen moet worden mee ontworpen.
doorzicht vanaf de Utrechtseweg naar de Sint-Ansfriduskerk
BEELDKWALITEIT I 43

HERONTWIKKELING LOCATIE LICHTENBERG

5.9 Grondgebonden woningen
Naast de appartementen die onder het kopje ‘hoogbouw’
reeds zijn beschreven, bestaat de invulling van het plangebied
uit grondgebonden woningen. Enkele bijzondere
woningtypologieën worden apart behandeld, dit betreffen
de woningen langs het weitje, de patiowoningen onderaan
de as en de eventuele parkwoningen in de parkstrook.
Deze komen in de volgende paragrafen aan bod.
De overige grondgebonden woningen kunnen in twee deelgebieden
worden opgesplitst. De woningen in het apart gelegen
plandeel tussen de Utrechtseweg en de Vondellaan
en de woningen op het terrein van de ziekenhuislocatie, die
uitwaaieren over de helling van de berg.
Vondellaan-Utrechtseweg
Tussen de Vondellaan en de Utrechtseweg bevindt zich
een klein deel van het plangebied De Lichtenberg. Eigenlijk
maakt dit gebied onderdeel uit van de overige bebouwing
in het Bergkwartier en is de meest logische invulling een
voortzetting van deze bebouwing in de vorm van particuliere
kavels met vrijstaande en/of twee-onder-één-kap
woningen. Belangrijk bij de invulling is het behoud van
zoveel mogelijk waardevolle bomen. Deze zullen mede
de situering van de bebouwing op de kavels bepalen. De
bebouwing zelf mag onderling in architectuur van elkaar
verschillen. De invulling moet verder geschieden volgens de
eisen van het beschermd stadsgezicht Berg.
Ziekenhuislokatie
De woningen langs de flank van de berg zijn zo gesitueerd
dat een waaierstructuur ontstaat.
linkerpagina en onder: 3D impressies grondgebonden woningen en mogelijke vormgeving architectuur
BEELDKWALITEIT I 45

Door aan één zijde van de woonstraat de woningen evenwijdig
aan de woonstraat te situeren en aan de andere zijde
een verspringende rooilijn voor te schrijven wordt bij het
betreden van de straten een gevoel van oneindigheid gecreëerd,
en zorgt de open groene as voor een verrassende
onderbreking.
De woningen worden alle geplaatst op grote kavels. Er is
ruimte voor vrijstaande woningen en geschakelde woningen.
De verkavelingsstructuur ten noorden van de groene as
wijkt iets af van de structuur ten zuiden van de as. Aan de
zuidzijde (het plandeel dat tegen het bosgebied van Klein
Zwitserland is gelegen) is met name ruimte voor twee-onder-één
kap woningen en geschakelde woningen. Bij de
woonstraten in dit zuidelijk deel wordt aan de westkant
(de hoge zijde van de berg) een hoogteverschil overbrugt,
HERONTWIKKELING LOCATIE LICHTENBERG
waardoor naast de woningen aan deze zijde van de weg
telkens een carport kan worden ingebouwd, terwijl het dak
hiervan de tuin vormt van de woning. De voordeur van de
woning kan zowel aan de weg zijn gelegen of aan de zijkant
naast of boven de carport.
De woningen aan de oostzijde (de lagere zijde van de berg)
hebben hun entree, tuin en parkeergelegenheid op straatniveau.
Alle woningen hebben zoveel mogelijk parkeerplaatsen
op eigen erf. De woningen aan de westzijde van een
woonstraat hebben twee parkeerplaatsen op eigen terrein,
tussen de woningen gelegen. De woningen aan de oostkant
tenminste één, terwijl in de woning tevens een garage wordt
geplaatst. De parkeerplaats in de openlucht aan deze zijde
van de straat wordt door de verspringing van de gevels
grotendeels aan het oog onttrokken. Parkeerplaatsen voor
bezoekers zijn gelegen aan de binnenbocht van de woon-

linkerpagina en boven: referentiebeelden grondgebonden woningen
straat, waardoor zij zo min mogelijk opvallen.
Langs de Vondellaan en de Hugo de Grootlaan zijn de
woningen naar deze lanen gekeerd.
Langs de Hugo de Grootlaan wordt de hoogtesprong van
het terrein in het dakvlak van twee naast elkaar gelegen
woningen geaccentueerd.
Langs de Vondellaan zijn de woningen boven het niveau
van de weg gelegen. Zij liggen op een bestaande houtwal
die waar nodig iets wordt geaccentueerd. De woningen hier
staan loodrecht op de richting van de straat, en deze rich-
onder: Langs de Hugo De grootlaan en de Vondellaan ligt de entree
van de woning boven de parkeerruimte
BEELDKWALITEIT I 47

HERONTWIKKELING LOCATIE LICHTENBERG
boven: Woningen langs de flank van de Lichtenberg
links:referentiebeelden grondgebonden woningen
ting wordt overgenomen voor de overige grondgebonden
woningen aan deze zijde van de groene as.
De kavels van de woningen aan deze zijde van de as kunnen,
met uitzondering van de woningen die direct aan de as
grenzen, eventueel in particulier opdrachtgeverschap worden
uitgegeven. Indien dit het geval is, dan is een strakke
en duidelijke supervisie nodig om ook in dit plandeel de
samenhang te waarborgen.
Voor dit gebied geldt overigens ook dat het hoogteverschil
van het terrein voornamelijk opgelost moet worden bij de
kavels die aan de westzijde (hoge zijde) van de woonstraten
zijn gelegen en dat er twee parkeerplaatsen op eigen
terrein moeten worden gerealiseerd.
Belangrijk voor de grondgebonden woningen is de onder

linge samenhang. Met de as als scheidende lijn kunnen
aan weerszijden hiervan verschillende stijlkenmerken
worden toegepast, hoewel deze overeenkomstige uitgangspunten
moeten hebben qua kleurgebruik en materialisatie.
Tevens is belangrijk dat de woningen uit eenvoudige
hoofdvormen bestaan die onderling niet sterk van elkaar
verschillen. Een grote mate van afwisseling in bijvoorbeeld
dakopbouw en aan- en uitbouwen aan de woning is niet
gewenst per individuele woning.
rechts: referentiebeelden grondgebonden woningen
onder: impressie woonstraat
BEELDKWALITEIT I 49

HERONTWIKKELING LOCATIE LICHTENBERG

5.10 Weitje
Het weitje is een open groene ruimte gelegen aan de oostkant
van het plangebied en grenzend aan de Jacob Catslaan.
Dit deelgebied bestaan uit een laagliggend grasveld
met hierachter een steil talud dat in zijn oorspronkelijke
situatie sterk is begroeid met allerlei struikvormige planten
en kleine bomen.
Bij de nieuwe invulling wordt gebruik gemaakt van dit
reeds aanwezige talud. Dit maakt het hoogteverschil in het
Lichtenbergterrein sterk voelbaar en genereert een nieuw
ruimtelijk element binnen het plangebied. Overige hoogteverschillen
verlopen meer glooiend.
linkerpagina en onder:
impressies van woningsituering en mogelijke architectuur rondom het weitje
Door het talud kunnen woningen worden “gestoken”. Die
aan hun westzijde grenzen aan het plateau van één van de
hoger gelegen woonstraten en aan de oostzijde een verdieping
lager net uitsteken boven het grasveld. De woningen
staan als wachters aan de rand van het veld, waar kinderen
een balletje kunnen schoppen. De hoek van de Vondellaan
en de Jacob Catslaan wordt herkenbaar gemaakt door een
zogenaamde “panoramawoning”. Deze woning zal boven
het talud uitsteken en gericht zijn naar zowel Vondellaan als
Jacob Catslaan
BEELDKWALITEIT I 51

HERONTWIKKELING LOCATIE LICHTENBERG

5.11 Patiowoningen
Aan de voet van de helling ligt een cluster lage woningen
met een besloten tuin, zoals bijvoorbeeld patiowoningen.
Deze woningen liggen op een sterk glooiend terrein dat
aan de noordkant over gaat in het talud langs het weitje en
aan de zuidkant de begrenzing vormt voor de as vanaf de
Utrechtseweg naar de Sint Ansfriduskerk.
Waar boven aan de Utrechtseweg de bebouwing in een
groot aantal bouwlagen wordt gerealiseerd is het onderaan
de berg juist de bedoeling de bebouwing zo laag mogelijk
te maken. Hierdoor wordt voelbaar gemaakt hoezeer de
natuurlijke ondergrond hier al klimt. Tussen de vier of vijf
lage (patio)woningen staat een grote driestammige acacia,
Referentiebeelden patiowoningen
die een prominente plaats inneemt op het terrein. De boom
is als een parasol en maakt de plek extra bijzonder.
De woningen zelf worden hoofdzakelijk in één laag gebouwd.
De woning mag niet meer dan 4 meter boven het
hoogst gelegen maaiveldniveau van het betreffende particuliere
terrein uitkomen. Een tweede woonlaag kan daarom
alleen aan de onderzijde van de heuvel worden gerealiseerd
en eventueel gedeeltelijk worden uitgegraven. Tegen
of in de woning wordt een garage geplaatst met tenminste
één opstelplek voor de garage die zoveel mogelijk uit het
zicht van de openbare ruimte wordt getrokken.
driestammige acacia
BEELDKWALITEIT I 53

HERONTWIKKELING LOCATIE LICHTENBERG

5.12 Parkstrook
De parkstrook is het deelgebied dat achter de bestaande
woningen aan de Jacob Catslaan is gelegen. Binnen deze
strook staan verspreid veel verschillende soorten en maten
bomen. De route langs de parkstrook vormt een verbinding
met het ten zuiden van het plangebied gelegen bosgebied.
De fietsverbinding die uit het bos komt wordt doorgetrokken
langs deze strook.
De parkstrook grenst aan de oostkant aan de achterzijde
van de woningen aan de Jacob Catslaan. De beplanting
aan deze zijde zal dichter worden vormgegeven met
winterblijvend groen om de afscheiding te versterken en
de privacy van de woningen te beschermen. Daar waar de
ruimte in het park dit toelaat is eventueel ruimte voor enkele
parkwoningen.
Dit zullen maximaal 2 bouwvolumes zijn met ten hoogste
twee woningen per pand. De bouwhoogte mag niet hoger
zijn dan 7 meter vanaf maaiveldniveau van het omliggende
parklandschap. De woningen hebben geen tuin, maar een
interne loggia, uitstekend balkon of (dak) terras. Per woning
is intern tenminste ruimte voor één parkeerplaats.
De woningen mogen worden opgebouwd uit verschillende
geometrische vormen, die in elkaar, over elkaar en door
elkaar heen kunnen worden geplaatst. Ook verschillende
dakoverstekken zijn goed mogelijk. Het omliggende park
bepaalt de toon, waar de woningen als verrassende, doch
passende elementen tussendoor steken.
Linkerpagina midden links: foto bestaande parkstrook
linker en rechterpagina: referentiebeelden parkwoningen
BEELDKWALITEIT I 55

6. Planproces
HERONTWIKKELING LOCATIE LICHTENBERG

6.1 Herontwikkeling van het Lichtenbergterrein
De locatie van ziekenhuis de Lichtenberg komt na de
nieuwbouw aan de Maatweg (ca. 2010) beschikbaar voor
herontwikkeling. Toen dit medio 2004 bekend werd gemaakt,
zijn verschillende planprocessen in werking gesteld.
De gemeente Amersfoort gaf opdracht aan stedenbouwkundig
bureau Khandekar verschillende modellenstudies
voor dit gebied te maken. Tegelijkertijd vormden omwonenden
van De Lichtenberg een werkgroep om een eigen voorstel
aan te kunnen dragen. Deze werkgroep, die onderdeel
uitmaakt van de SBBB, Stichting Behoud Bosgebied Berg
werd geleid door Christa van den Bos. De bewonerswerkgroep
nam contact op met stedenbouwkundig bureau
Amer Adviseurs en VerweijMessnig&PartnersArchitecten.
Tijdens verschillende ontwerpsessies met bewoners,
stedenbouwkundigen en architect is een aanzet voor een
Bewonersinitiatief, ontwerpsessie en presentatie voor de raad
stedenbouwkundige visie gemaakt die recht doet aan de
bestaande landschappelijke en stedenbouwkundige kwaliteiten
en mogelijkheden van het terrein. Bovendien is veel
aandacht besteed aan de betekenis en waarden van het
gebied voor de bewoners van de naburige wijk het Bergkwartier.
6.2 Modellenstudies
Op 28 februari 2005 werd in de Raadscommissie gesproken
over de voorstellen voor nieuwbouw op de locaties Elisabeth,
Lichtenberg en de kop van Schothorst, de drie terreinen
die vrijkwamen door de verplaatsing van het ziekenhuis
naar de Maatweg in Amersfoort. Voor de locatie De Lichtenberg
waren op dat moment drie modellen gemaakt, twee
door stedenbouwkundig bureau Khandekar en één door de
bewoners in samenwerking met stedenbouwkundig bureau
Amer en VerweijMessnig & PartnersArchitecten.
PLANPROCES I 57

Bewonersmodel; 130 koophuizen in een groene omgeving. 50 laagbouwwoningen en 72 appartementen. De woningen staan op
grote stukken grond van tenminste 500 m 2 .
Het parkeren vind halfondergronds plaats in de flank van de berg.
HERONTWIKKELING LOCATIE LICHTENBERG

Speerpunten voor het bewonersmodel vormden drie
belangrijke groenelementen: Een weitje aan de Jacob Catslaan,
met een zichtlijn in de richting van de Sint Ansfriduskerk,
het behoud van de parkstrook achter de woningen
van de Jacob Catslaan en een zichtlijn vanaf de Utrechtseweg
bovenaan de berg naar de Sint Ansfriduskerk beneden.
Bovendien werd het aanwezige hoogteverschil in het
gebied sterk uitgebuit. Langs de Hugo de Grootlaan zou de
bebouwing langzaam van drie tot zes bouwlagen klimmen
om bij de Utrechtseweg te eindigen met een hoog gebouw
van circa twaalf lagen.
In de twee modellen van Khandekar bleef telkens één van
de drie groenelementen gehandhaafd; de zichtlijn of het
weitje. Verder werd de hoogbouw op een andere manier
geordend.
De gemeenteraad heeft 5 april 2005 het amendement
aangenomen dat het bewonersmodel voor de locatie Lichtenberg
als uitgangspunt wordt genomen voor de verdere
uitwerking en dat de werkgroep “de Lichtenberg” actief
wordt betrokken bij de verdere uitwerking van het model.
Het bewonersmodel leverde in voorgestelde vorm echter te
weinig geld op. Het uitgeefbaar oppervlak moest vergroot
worden en er moest meer variatie in woningtypen komen.
Anders kon er geen sprake zijn van een budgettair neutrale
ontwikkeling over de drie locaties.
Voorgesteld werd om samen met de bewoners, de gemeente
en stedenbouwkundig bureau AmerAdviseurs de
verdere planontwikkeling ter hand te nemen.
6.3 Lichtenbergoverleg
In mei 2005 is de eerste aftrap voor het stedenbouwkundig
ontwerp van de Lichtenberg genomen. Er is een interdisciplinaire
werkgroep in het leven geroepen met daarin vier
bewoners van de werkgroep De Lichtenberg, twee stedenbouwkundigen
van Amer Adviseurs en vanuit de gemeente
Amersfoort een adviseur voor de planeconomie, een
Schetsen voor woningtypologie op de Lichtenberg. De woningen maken gebruik van het aanwezige hoogteverschil en zijn zodanig ontworpen dat de
hoger gelegen woning over het dakterras van de lager gelegen woning uitkijkt. (illustraties Dolf Messnig)
PLANPROCES I 59

3D impressie stedenbouwkundig plan De Lichtenberg
stedenbouwkundige/landschapsarchitect, een projectassistent
en een projectleider.
In vierwekelijkse sessies is dit voorlopig ontwerp Stedenbouw
voor de Lichtenberg tot stand gekomen.
6.4 Ontwerpsessies
Doel van het Lichtenbergoverleg was tot een model te
komen waarin aan de programmatische eisen van de gemeente
werd voldaan en tevens de uitgangspunten van alle
partijen zoveel mogelijk overeind te houden. Belangrijkste
opgave was de economische haalbaarheid van het project.
In verschillende modellen is toegewerkt naar een steden-
HERONTWIKKELING LOCATIE LICHTENBERG
bouwkundige verkaveling die zowel qua programma
als qua ontwerp aan de vooraf opgestelde eisen voldoet.
Daarbij zijn compromissen onvermijdelijk. Waar
het echter om gaat, is het bereiken van een optimaal
evenwicht tussen ruimtelijke kwaliteit en economische
haalbaarheid.
6.5 Signaaltrofee
Tijdens de nieuwjaarsreceptie van de gemeente
Amersfoort maandag 9 januari 2006 reikte burgemeester
van Vliet-Kuiper de Signaaltrofee uit aan de
bewonersgroep De Lichtenberg.

Met de Signaaltrofee wil de gemeente initiatiefnemers
steunen, die met veel inzet en doorzettingsvermogen
in hun eigen woon- of werkomgeving iets bijzonders
tot stand hebben gebracht. En die dat hebben gedaan
in goede samenwerking met anderen.
De bewonersgroep heeft “zich heel inventief ingespannen
om een bouwplan in de eigen omgeving te
beïnvloeden”, aldus burgemeester van Vliet-Kuiper in
haar nieuwjaarsrede. “Juist vanwege het open proces,
de coproductie, de acceptatie door de bewoners van
de uitgangspunten, het wederzijds vertrouwen zowel
van bewonerszijde als van gemeentezijde. Daarom
heeft de bewonersgroep Lichtenberg de Signaaltrofee
2006 verdiend.“
Uitreiking Signaaltrofee aan de werkgroep de Lichtenberg
PLANPROCES I 61

HERONTWIKKELING LOCATIE LICHTENBERG