Fietstocht Het Drents-Friese Wold - Liever naar Diever

foto: Hans Dekker
Een eindje om met Het Drentse Landschap Bertus Boivin / Eric van der Bilt
Fietstocht
Het
Drents-Friese
Wold
14

Het Drents-Friese Wold
Na elf jaar is het hoog tijd voor een nieuwe ontdekkingstocht naar de
bronnen van de Vledder Aa. Neem rustig alle tijd voor uw rondje door
het Nationaal Park Drents-Friese Wold. Dertig kilometer lang fietst u
van het ene natuurgebied naar het andere. U passeert onafzienbare
heidevelden en zandverstuivingen. U komt langs statige landgoederen
en stille vennetjes. U fietst over smalle paadjes door bossen in alle
soorten en maten. U komt langs de plaatsen waar het water zich verzamelt
en waar kleine beekjes voorzichtig aan hun tocht omlaag beginnen.
Onderweg zult u zien dat Natuurmonumenten, Staatsbosbeheer,
de Maatschappij van Weldadigheid en Het Drentse Landschap de afgelopen
jaren veel werk gemaakt hebben van de natuurontwikkeling in
het Drents-Friese Wold.
1 U start op de parkeerplaats
bij de schaapskooi en het informatiecentrum.
Staande met uw
rug naar de schaapskooi, gaat u
op asfaltweggetje langs de parkeerplaats
naar rechts.
2 Ga aan het eind van het
weggetje linksaf. U passeert
het beekdal van de Vledder
Aa. Na de brug heet de weg de
Doldersummerweg. Volg na verloop
van tijd het schelpenpaadje
in het verlengde van de weg.
De Vledder Aa heeft alles in zich om
zich tot één van de mooiste beken van
Drenthe te ontwikkelen. Geen enkele
andere Drentse beek ontspringt middenin
een natuurgebied. Waar Drentsche
Aa en Reest het ‘slechts’ moeten doen
met een prachtige middenloop, heeft
de Vledder Aa de beschikking over
een brongebied dat nog redelijk intact
gebleven is. Dat maakt de beek zelfs in
Nederland uniek. Hier op het bruggetje
bij de Doldersummerweg is daar nog
weinig van te zien. Hier is de Vledder
Aa nog niet veel meer dan een afwateringskanaaltje.
De plannen liggen echter
klaar om ook dit deel van de beek zijn
oorspronkelijke karakter terug te geven.
3 Ga bij het verharde fietspad
(paddestoel 21642) linksaf richting
Wateren. U blijft het fietspad
volgen tot de doorgaande weg
Diever-Wateren. (Onderweg
kunt u bij paddestoel 23273 even
rechtsaf om het onderduikershol
De Wigwam bezoeken.)
U fietst al een tijdje door het heuvelachtige
bosgebied van het landgoed
Berkenheuvel. Het werd in 1890 aangelegd
op de kale zandheuvels van het
Wapserveld.
Na een tocht door het bos passeert u
de gereconstrueerde Tilgrup, een van de
twee bovenloopjes van de Vledder Aa.
Het loont de moeite even een stukje
langs de beek te lopen om een indruk
te krijgen van het vele werk dat hier in
het kader van het Vledder Aa-project
gedaan is.
4 Steek de weg Diever-Wateren
over en volg het fietspad richting
Appelscha. Bij paddestoel
21669 gaat u rechtdoor richting
Appelscha.
Rechts van het fietspad ligt het lagere
gedeelte van de veldontginning Oude
Willem waar sinds kort de Tilgrup weer
ontspringt. De ‘oude’ genormaliseerde
Tilgrup stond in verbinding met de
Dekker
Drentsche Hoofdvaart en werd bij de
Hans
reconstructie afgesloten. foto:
12
13
14
Vledder Aa
15
11
9
10
16
Start
2
8
1
7
3
4
6
5

Startpunt Schaapskooi en informatiecentrum
De Huenderhoeve,
Huenderweg 1, 8386 XB
Doldersum, auto parkeren op de
grote parkeerplaats.
Lengte route Circa 30 km.
U kunt de route inkorten door
ter hoogte van Doldersum van
punt 10 naar punt 16 te rijden.
Benodigde tijd 3 à 3,5 uur.
Aekingerzand
foto: Hans Dekker
Situatie ca. 1900
Openbaar vervoer Naar Diever
met buslijn Assen-Meppel,
uitstappen halte Hoofdstraat
(fietsen naar punt 3 in de route).
Zie www.9292ov.nl of bel
(0900) 9292.
Fietsverhuur Tweewielercentrum
Kleijberg,
Hoofdstraat 62, 7981 AB Diever,
(0521) 593085
Beenbreek
foto: Geert de Vries
5 Bij knooppunt 61 neemt u het
schelpenpaadje linksaf. U komt
uit bij de uitkijktoren op het
Aekingerzand.
Direct na het wildrooster passeert u het
Aekingerbroek. Een groot deel van dit
gebied was nog niet zo lang geleden als
weiland in gebruik en werd de afgelopen
jaren ingericht als ‘natte natuur’.
De bovenste laag werd afgegraven
om de bodem te verschralen zodat de
oorspronkelijke vegetatie er nieuwe
kansen kreeg. In het Aekingerbroek
verzamelde zich van
oudsher het water dat
de Vledder Aa voedt.
Op de routekaart is
de gereconstrueerde
bovenloop vanuit het
Aekingerbroek goed
te zien. Langzaam
maar zeker zal er
vanuit het brongebied
meer water door de
beek gaan stromen.
Vanaf de uitkijktoren
heeft u een schitterend
uitzicht op de
stuifzanden van het Aekingerzand, ofwel
de Kale Duinen. In de loop van de jaren
heeft Staatsbosbeheer hier duizenden
naaldbomen gekapt om de wind rond
de Kale Duinen weer vrij spel te geven.
Verderop langs het schelpenpad ziet u
de stobben nog duidelijk tussen de heidestruiken
staan.
6 Bij de uitkijktoren gaat u het
fietspad naar links op. Het fietspad
brengt u langs de Grenspoel.
7 Aan het eind van het fiets-
pad even links aanhouden en de
doorgaande weg oversteken. Het
fietspad volgend komt u langs
een ven en een camping. Via de
Lange Drift bereikt u de weg
Diever-Wateren.
foto: Jaap de Vries
Hommel op Klokjesgentiaan
8 Steek de doorgaande weg
over. Aan de overkant blijft het
weggetje Lange Drift heten. Het
wordt een fietspad.
De route voert langs de westrand van
het Doldersummerveld. Het Drentse
Landschap kocht dit meer dan 400 hectare
grote terrein in 1967 aan. Vlak daarvoor
nog leek het nagenoeg zeker dat
het veld tot landbouwgrond ontgonnen
zou worden. Zover is het gelukkig nooit
gekomen. Het Doldersummerveld kon
zich tot een van de waardevolste heidevelden
van Nederland ontwikkelen.
9 Langs het Doldersummerveld
bereikt u een zessprong van bospaden
en fietspaden. Hier gaat
u linksaf richting Doldersum.
Onderweg wijst een bordje u de
weg naar de uitkijktoren van Het
Drentse Landschap.
Bovenop de toren ervaart u de
‘grote stille heide’ van weleer en de
onbedorven horizon rondom. Het
Doldersummerveld is een vochtig
heideveld dat over een ongelooflijke
soortenrijkdom beschikt. Op het veld
komen zeldzame plantensoorten als
Heidekartelblad, Klokjesgentiaan,
Beenbreek en Blauwe zegge voor. Het
Doldersummerveld wordt begraasd door
een kudde Schoonebeker heideschapen
en een aantal Schotse hooglanders.

Het Drents-Friese Wold
10 Het fietspad brengt u naar de
weg Doldersum-Boyl. Deze weg
steekt u over en u gaat rechtsaf
richting Boschoord.
11 Op de kruising bij Boschoord
moet u bij het elektriciteitshuisje
linksaf. Neem het fietspad richting
Vledder. U blijft dit fietspad
volgen, dus de Storklaan links
laten liggen. Later bij de boerderij
het weggetje oversteken en
fietspad verder vervolgen.
U rijdt al een tijdje door de bezittingen
van de Maatschappij van Weldadigheid.
De maatschappij werd in 1818 opgericht
en had als doel woeste grond te
ontginnen ‘en daarop bij wijze van
kolonisatie over te brengen zoodanige
armen die voor deze arbeid geschikt
geoordeeld kunnen worden’. Rechts
van het pad ligt het behandelcentrum
Hoeve Boschoord.
Als het fietspad een flauwe bocht
naar links maakt, kunt u rechtsaf de
Schoollaan een eindje op rijden. U
komt dan in het eigenlijke Boschoord,
destijds Kolonie 7 genoemd.
Terug op het fietspad ligt een eindje
verderop links het Landgoed Vledderhof
van Het Drentse Landschap. Hier legde
de familie Van Royen uit Vledder in
de negentiende eeuw het landgoed
Bouwersveld
aan met een fraaie afwisseling van bos,
akkers en statige lanen.
12 U passeert enkele vennen en
komt uit op een driesprong bij
paddestoel 21458. Het asfaltpad
gaat hier naar rechts. U neemt de
weg naar links richting Vledder.
13 U komt uit op De Jaren. De
weg brengt u over de es van
Vledder.
14 Midden op de es neemt u de
eerste weg links, de Groeneweg.
In de verte ligt het witgepleisterde huis
Vledderhof. In zijn huidige vorm werd
het huis in 1875 gebouwd.
15 Aan het eind van de
Groeneweg gaat u linksaf.
Het fietspad brengt u naar
Doldersum.
Rechts van de weg ligt het Bouwersveld
van Het Drentse Landschap. In het veld
bevinden zich enkele vennetjes en een
groot aantal veengaten. Het gebied is
slechts beperkt toegankelijk voor het
publiek.
Op weg naar Doldersum ziet u aan
de rand van het bos links van de weg
twee grafheuvels die De Generaal en
De Majoor worden genoemd. De grafheuvels
stammen uit het eind van de
bronstijd en zijn zo’n 2500 jaar oud.
Het verhaal wil dat men hier Generaal
foto: Joop van de Merbel
De waarde van het Drents-Friese Wold Als u net als wij deze fietstocht op een
warme junidag maakt, komt u onderweg tientallen fietsers tegen. Op een dag als deze is het erg
druk in het Drents-Friese Wold. Niet té druk, maar toch…
Plaatselijke politieke partij Progressief Westerveld vroeg zich af wat de economische betekenis
van de aanwezigheid van twee nationale parken binnen de gemeentegrenzen voor de gemeente
Westerveld zou kunnen zijn. Bij natuur denk je al gauw aan iets dat geld kost, maar levert het ook
wat op? Men liet bureau Triple E onderzoek doen. Begin 2008 verscheen hun rapport onder de
titel De groene impact op de lokale economie van gemeente Westerveld.
De economische bedrijvigheid die direct aan de natuur gerelateerd kon worden, kwam voor het
Drents-Friese Wold uit op een bedrag van bijna 47 miljoen euro per jaar. Het grootste deel van
dit bedrag kwam voor rekening van de sector niet-commerciële dienstverlening. De belangrijkste
instelling hier is Hoeve Boschoord, een instelling die nadrukkelijk gerelateerd is aan zijn groene
omgeving. Het deel van de sector horeca dat aan het toerisme gekoppeld is, wordt door de onderzoekers
voor het deel van de gemeente Westerveld binnen het Drents-Friese Wold geschat op
6,5 miljoen euro. Het aandeel van de toeristische bestedingen in de sector handel schatten ze op
2,5 miljoen euro. Voor de landbouw gaat men uit van zo’n 3 miljoen euro op jaarbasis.
(Denk aan zaken als streekproducten, kamperen bij de boer en
agrarisch natuurbeheer). Kosten en baten tegen elkaar
afgezet komen de onderzoekers van Triple E voor de hele
gemeente Westerveld tot een economisch rendement van de
natuur van ruim 13 miljoen euro per jaar. Tussen nu en 2012
zou de natuur in de gemeente voor 450 nieuwe arbeidsplaatsen
kunnen zorgen, aldus het onderzoek.
van den Bosch en Majoor van Swieten
van de Maatschappij van Weldadigheid
heeft willen vernoemen. Uiteraard is De
Generaal de grootste van de twee.
16 In Doldersum op de Brink
rechts aanhouden en rechtdoor
de Huenderweg op die u naar de
schaapskooi terugbrengt.
Voor u weer de parkeerplaats bij de
schaapskooi op rijdt, zou u nog zo’n
500 meter door kunnen fietsen. Als u
bij het bord dat naar het oorlogsmonument
wijst, het pad tot het eind doorloopt,
krijgt u een prachtige indruk van
de gereconstrueerde middenloop van de
Vledder Aa.
© Stichting Het Drentse Landschap (september 2008)
Bezoekadres: Kloosterstraat 5 – 9401 KD Assen – Postadres: Postbus 83 – 9400 AB Assen
Tel. (0592) 31 35 52 – e-mail: mail@drentslandschap.nl