Route des peintRes aan de Côte d'azuR
Route des peintRes aan de Côte d'azuR
Route des peintRes aan de Côte d'azuR
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Tja.<br />
De reproductie is mooi, maar <strong>de</strong> bomen ook.<br />
Moeilijk. Als ze een kunstwerk zó opzichtig neerzetten<br />
op <strong>de</strong> plek waar het is geschil<strong>de</strong>rd, ga je het onherroepelijk<br />
vergelijken met het echte landschap erachter.<br />
Dat geeft niet, dat is juist <strong>de</strong> bedoeling, maar eigenlijk<br />
kun je het zo’n schil<strong>de</strong>rij niet <strong>aan</strong>doen. Zo’n doek moet<br />
je zien in een kamer, zon<strong>de</strong>r al te veel afleiding, dan<br />
spat het van <strong>de</strong> muren. Maar hier buiten, in <strong>de</strong> zon,<br />
hoe mooi en kleurgetrouw <strong>de</strong> reproductie ook is, je<br />
<strong>de</strong>nkt na een paar van die tableaus toch: tja.<br />
Voor <strong>de</strong> echte schil<strong>de</strong>rijen moet je binnen zijn, in het<br />
huis. Het atelier van Renoir is helemaal in oorspronkelijke<br />
staat bewaard gebleven. Daar <strong>de</strong> rolstoel van<br />
Renoir, en daar staat zijn schil<strong>de</strong>rsezel. Renoir bond<br />
<strong>de</strong> penselen <strong>aan</strong> zijn pols toen hij ze niet meer gewoon<br />
vast kon<strong>de</strong>n hou<strong>de</strong>n omdat zijn han<strong>de</strong>n krom ston<strong>de</strong>n<br />
van <strong>de</strong> jicht.<br />
Nog een mooie uitspraak van Renoir teken ik hier op:<br />
‘Op een ochtend had iemand geen zwarte verf meer en<br />
gebruikte dus maar blauw. Dat was <strong>de</strong> geboorte van het<br />
impressionisme.’<br />
‘ in 150 jaar is Villefranche geen spat<br />
veran<strong>de</strong>rd, en dat weet ik omdat in het<br />
smalle straatje van <strong>de</strong> boulevard naar<br />
boven een reproductie staat van een<br />
schil<strong>de</strong>rij van Jacques guiaud uit 1856’<br />
Rechterpagina<br />
1. Zondagmorgen,<br />
antiekmarkt in<br />
Villefranche-sur-Mer.<br />
2. Een uitgebrei<strong>de</strong><br />
collectie van werken<br />
van Chagall is te<br />
vin<strong>de</strong>n in het Musée<br />
du message biblique<br />
Marc-Chagall in Nice.<br />
St. Paul en Chagall<br />
De hoogtijdagen van <strong>de</strong> schil<strong>de</strong>rs <strong>aan</strong> <strong>de</strong> <strong>Côte</strong> d’Azur<br />
lagen tussen 1910 tot diep in <strong>de</strong> jaren <strong>de</strong>rtig. Renoir,<br />
Matisse, Monet, <strong>de</strong> schil<strong>de</strong>rs uit Montparnasse kwamen<br />
naar <strong>de</strong> kust. Nicolaï: ‘In <strong>de</strong> jaren <strong>de</strong>rtig kwamen ze<br />
af op <strong>de</strong> status. Je moest wel een keer hier geschil<strong>de</strong>rd<br />
hebben. De schil<strong>de</strong>rs waren misschien bohème, maar<br />
<strong>de</strong> rijken brachten hier <strong>de</strong> winter door, en die kochten<br />
schil<strong>de</strong>rijen. Maar op één stond het klimaat. In <strong>de</strong><br />
zomer was je in Parijs, in <strong>de</strong> winter hier.’<br />
Aan <strong>de</strong> Montée <strong>de</strong> la Bourga<strong>de</strong>, ook al zo’n lief smal<br />
straatje in Haut-<strong>de</strong>-Cagnes, staat <strong>de</strong> reproductie van<br />
het werk van Félix Valloton uit 1921, Mimosas en fleurs<br />
à Cagnes.<br />
Iemand gaat weer mimosa planten.<br />
De werkelijkheid voegt zich naar <strong>de</strong> reproductie, dat is<br />
ook wel eens won<strong>de</strong>rlijk om mee te maken.<br />
Chaïm Soutine is trouwens ook goed vertegenwoordigd<br />
in Cagnes. Een zware jeugd had hij gehad, Soutine, na<br />
in elkaar geslagen te zijn door zijn familie ontsnapte<br />
hij naar Parijs. Ook daar zat hij bijzon<strong>de</strong>r slecht in z’n<br />
vel maar hier, in Cagnes, zich ba<strong>de</strong>nd in <strong>de</strong> Zuid-Franse<br />
kleuren, kreeg hij zijn zelfvertrouwen terug.<br />
‘Ach’, verzucht Nicolaï, ‘dit zijn tenminste schil<strong>de</strong>rs<br />
van statuur, op an<strong>de</strong>re plekken <strong>aan</strong> <strong>de</strong> <strong>Route</strong> <strong><strong>de</strong>s</strong><br />
Peintres hebben ze reproducties opgenomen van<br />
mensen die toch nauwelijks tot <strong>de</strong> top behoren, nee,<br />
ik noem geen namen. En waarom zijn er maar drie<br />
tableaus in St. Paul, en alledrie van Marc Chagall, terwijl<br />
St. Paul nog stééds een kunstenaarsdorp is en het<br />
<strong>aan</strong>tal schil<strong>de</strong>rs die daar landschappen maakte niet op<br />
één hand te tellen is?´<br />
in <strong>de</strong> luwte van nice<br />
Villefranche-sur-Mer, zon<strong>de</strong>r <strong>de</strong> <strong>Route</strong> <strong><strong>de</strong>s</strong> Peintres<br />
was ik er misschien pardoes omheen gere<strong>de</strong>n, want<br />
het ligt zo in <strong>de</strong> luwte van Nice dat je er zo <strong>aan</strong> voorbij<br />
zou g<strong>aan</strong>. Dan was een misser van jewelste geweest,<br />
want Villefranche is een juweel van een dorp, met<br />
een smalle boulevard waarvand<strong>aan</strong> een straatje naar<br />
boven voert het 14<strong>de</strong>-eeuwse stadshart in. In 150 jaar<br />
is Villefranche in wezen geen spat veran<strong>de</strong>rd en dat<br />
weet ik omdat in het smalle straatje van <strong>de</strong> boulevard<br />
naar boven een reproductie staat van een schil<strong>de</strong>rij van<br />
Jacques Guiaud uit 1856.<br />
Het is het oudste van alle schil<strong>de</strong>rijen van <strong>de</strong> <strong>Route</strong><br />
<strong><strong>de</strong>s</strong> Peintres. Datzelf<strong>de</strong> straatje met die trap omhoog,<br />
daar loop ik nu, met die roodgele huizen. De huizen<br />
ver<strong>de</strong>rop <strong>aan</strong> <strong>de</strong> boulevard hebben gekleur<strong>de</strong> luiken en<br />
dat was trouwens in 1918 (Raymond Tournon, Les filets<br />
<strong>de</strong> Villefranche) óók al schil<strong>de</strong>rachtig.<br />
Net als <strong>de</strong> Place Felix Poullan, in 1927 met fontein<br />
en al vereeuwigd door Armand Ingenbleek van wie<br />
ik werkelijk nog nóóit had gehoord, maar dat is juist<br />
leuk, zeggen ze bij het toerismebureau, ‘we heten niet<br />
allemaal Cocteau’.<br />
Jean Cocteau is <strong>de</strong> bekendste van <strong>de</strong> schil<strong>de</strong>rs van<br />
Villefranche. Hij schil<strong>de</strong>r<strong>de</strong> in 1952 het werk Rue<br />
Obscure. De reproductie is <strong>de</strong>ze keer ingemetseld in<br />
het plaveisel, want het zicht op <strong>de</strong> donkere weg is<br />
beschermd, een st<strong>aan</strong>d plateau zou het uitzicht verstoren.<br />
De Rue Obscure is een weg die on<strong>de</strong>r huizen<br />
doorloopt. Ooit werd een muur gebouwd, daarnaast<br />
kwamen huizen, <strong>de</strong> ou<strong>de</strong> muur werd als fun<strong>de</strong>ring<br />
gebruikt, <strong>de</strong> weg kwam erboven, enfin, ingewikkeld<br />
gedoe, mooi schil<strong>de</strong>rij. Wat ik het mooiste vind: het<br />
donkere weggetje erachter roept een licht gevoel van<br />
onbehagen op. Het is een beetje eng.<br />
Cocteau zal <strong>de</strong> donkere weg naar <strong>de</strong> ziel bedoeld hebben<br />
en daarmee zijn we dan qua schil<strong>de</strong>rsstromingen<br />
wel <strong>de</strong>finitief en heel ver verwij<strong>de</strong>rd van <strong>de</strong> schil<strong>de</strong>rs<br />
die in hun landschappen vooral <strong>de</strong> geuren en kleuren<br />
van <strong>de</strong> <strong>Côte</strong> d’Azur tot uiting lieten komen.<br />
Schrijvers <strong>aan</strong> <strong>de</strong> kust<br />
Een hoop om over na te <strong>de</strong>nken.<br />
Is hier ook een terras? Dan kunnen we daar bij een glas<br />
pastis nog even een paar belangrijke vragen behan<strong>de</strong>len,<br />
want die hele schil<strong>de</strong>rsroute behoeft als je het<br />
mij vraagt <strong>aan</strong> alle kanten uitbreiding. Waar is Van<br />
Gogh bijvoorbeeld, in dit hele verhaal? Van Gogh zat<br />
in Arles, een stad die ze geheel kunnen plaveien met<br />
reproducties van schil<strong>de</strong>rijen van Van Gogh, want hij<br />
maakte er daar minimaal 200. Maar Arles zit nog niet e<br />
Schil<strong>de</strong>rsroute <strong>Côte</strong> d’Azur<br />
20 www.reizen.nl september 2008 www.reizen.nl september 2008 21<br />
1<br />
2