talenthouse methodiekbeschrijving van het ... - Thuis Op Straat

talenthouse
methodiekbeschrijving
van het jongerenwerk
in ijsselmonde

dit boekje is geschreven in opdracht van nurten karisli (portefeuillehouder jeugd deel gemeente ijsselmonde).
Inhoudelijke input alex de beer en theo van dijk (beleids medewerkers deelgemeente ijsselmonde), nadia
barquioua (manager jongerenwerk ijsselmonde / swF), abderrahim toukoki (jongerenwerker in ijsselmonde /
swF), jannemieke wijdenes en wilma visch (wijkagenten in ijsselmonde), Fred vellekoop (wijkbewoner in
ijsselmonde), saïd aharchaou (directeur thuis op straat ijssel monde), irma rodenberg (docent albeda college)
en alle jongeren die aanwezig waren bij het groepsinterview. Tekst mara Frank & han paulides (radaradvies)
Fotografie de jongeren van talenthouse, rob kamminga Coördinatie saskia rietvelt (deelgemeente ijsselmonde)
Ontwerp en Opmaak marjet van hartskamp en peggy theeuwen (de ontwerpers), breda Drukwerk npn drukkers,
breda Met dank aan de feedback van prof. dr. micha de winter, pierre heijnen (tweede-kamerlid pvda), aad
meijboom (korpschef politie rotterdam rijnmond), margriet drijver (bestuurder van com·wonen)
© deelgemeente ijsselmonde 2009
voorwoord 4
1 inleiding 5
2. visie van ijsselmonde op jongeren 7
3. wat is een talenthouse? 9
3.1 de methodiek is eenvoudig, de uitvoering ingewikkeld 9
3.2 de methode: talentencyclus 11
3.3 geen huis maar een thuis! hoe zien jongeren talenthouse? 12
4. voor wie is talenthouse bedoeld? 14
4.1 ook jongeren zónder problemen? 14
4.2 ook jongeren die niets willen? 15
4.3 jongere én oudere jongeren? 15
4.4 jongens én meiden? 16
4.5 individuele jongeren of groepen jongeren? 16
5. coalities smeden met partners 19
5.1 ouders erbij betrekken, dat lukt toch nooit? 20
5.2 buurtbewoners zijn toch vaak bang voor groepen jongeren? 21
5.3 de politie in de jongerenvoorziening?! 22
5.4 en de vertrouwensrelatie met jongeren dan? 24
5.5 jongeren toeleiden naar school of werk is vaak zo ingewikkeld! 25
5.6 jongerenwerkers kunnen toch niet álles?! 26
5.7 de (deel)gemeente heeft geen verstand van de uitvoering! 26
6. aFblijven! de rol van de jongerenwerker 27
7. de sturing door de welzijnsinstelling 29
7.1 hoe kunnen leidinggevenden jongerenwerkers faciliteren? 30
8. makkelijk gezegd, moeilijk gedaan 31
begrippen
eindnoten 32
3

Voorwoord
in ijsselmonde zijn we de afgelopen twee jaar bezig geweest met het aanboren,
aanraken en ontwikkelen van talenten van jongeren. we zijn er van overtuigd dat
alle jongeren (soms onzichtbare) kwaliteiten en talenten hebben. de huidige
jongens en meisjes zijn straks onze buschauffeurs, winkelbedienden, ondernemers,
apothekersassistenten, politieambtenaren, leerkrachten, enzovoort. de huidige
jongeren zijn straks de ouders van de kinderen in onze wijken. alleen daarom al
willen wij investeren in de toekomst van ijsselmonde.
in diverse jongerencentra in rotterdam en elders zien we dat – als je niet oppast –
jongerencentra snel veranderen in apenrotsen. eén groep dominante jongeren
eigent zich de voorziening toe en andere jongeren, inclusief meisjes, worden uit gesloten.
de ene jongen houdt zich bezig met imponeren, de andere jongen met vlooien
en weer anderen maken continu ruzie om een figuurlijke banaan. verschillende
groepen jongens kunnen elkaar niet luchten of zien. jongerenwerkers zijn voor 80%
van hun tijd beheersmatig aan het werken. aan het ontdekken van kwaliteiten en
talenten komen zij niet meer toe. in ijsselmonde hebben we twee jaar geleden
expliciet gekozen voor ánder jongerenwerk. het nieuwe jongerenwerk werd talenthouse.
jongeren hebben talenten, dáár spreken we ze op aan. we betuttelen en
pamperen jongeren niet! we organiseren niets vóór jongeren, de jongeren organiseren
zélf hun eigen activiteiten. jongerenwerkers ondersteunen jongeren daarbij door
ze de ruimte te geven maar óók door normatief grenzen te stellen! je kunt jongeren
alleen de ruimte geven om hun eigen ideeën en plannen te realiseren als je ze tege -
lijkertijd een duidelijk kader geeft.
het concept talenthouse bestaat twee jaar. we zijn bij nul begonnen. na twee jaar
zijn er duidelijk resultaten zichtbaar. veel jongeren zijn toegeleid naar werk en
scholing, de samenwerking tussen politie en jongerenwerk is een feit en staat niet
meer ter discussie, jongeren raken eraan gewend dat we niet langer ingaan op
‘bestelgedrag’. jongeren zitten niet langer op ‘hun’ apenrots, maar zijn apentrots
op wat ze met elkaar bereikt hebben. tegelijkertijd moeten veel jongerenwerkers er
nog aan wennen dat we jongeren aanspreken als producent en niet als consument.
het is niet ‘u vraagt, wij draaien’. dit jaar implementeren we het talenthouse concept
in alle vier de wijken van ijsselmonde. we doen dat systematisch met intervisie en
training rondom thema’s als motiverende gesprekstechnieken, coalitievorming en
jezelf positioneren als jongerenwerker.
we blijven investeren in een nieuwe vorm van jongerenwerk, we blijven onze werkwijze
aanscherpen. dit boekje is dan ook geen stappenplan dat beschrijft hoe je in
één klap ander jongerenwerk kunt neerzetten. we hebben dit boekje geschreven om
u te inspireren, om te laten zien hoe je binnen het jongerenwerk op een andere
manier met jongeren kunt werken.
Nurten Karisli, portefeuillehouder Jeugd in IJsselmonde
4

1. InleIdIng
“wat wij graag zouden willen doen is zwemmen, internetten, paint ballen, voetballen
en uitstapjes maken naar pretparken.”
“dat kun jij toch voor mij regelen, daar word je toch voor betaald?!”
omgaan met bestelgedrag van jongeren is ingewikkeld. we zijn gewend om activiteiten
te regelen vóór jongeren. wij, als professionals, weten wel wat goed is voor
jongeren. we bemoederen jongeren, we betuttelen ze, we pamperen ze. de jongeren
met wie we werken hebben het al zo moeilijk en we denken dat ze niets zelf kunnen
of weten. als wij ze helpen, dan gaat het veel sneller en beter. als jongeren zelf een
activiteit organiseren, dan zijn we bang dat het in de soep loopt. als jongeren op
sollicitatiegesprek gaan, dan zijn we bang dat ze het verknallen. dus wat doen we?
we helpen jongeren een handje! het gaat toch om het resultaat?!
jongeren denken er net zo over. ze weten dat een opleiding belangrijk is voor hun
toekomst. ze weten dat jij, de jongerenwerker, kunt regelen dat ze die opleiding
kunnen volgen. ze weten dat jij, de jongerenwerker, die baan kunt regelen. ze weten
dat jij, de jongerenwerker, leuke activiteiten organiseert. zelf kunnen ze het niet.
denken ze. en dus ‘bestellen’ ze dat wat ze nodig hebben bij de jongerenwerker. die
gaat er gretig op in. jongeren willen iets maken van hun toekomst, dat moeten we
niet verpesten!
het resultaat is natuurlijk belangrijk. het is belangrijk dat jongeren een baan krijgen,
het is belangrijk dat ze weer naar school gaan, het is belangrijk dat er geld is voor
zinvolle activiteiten. toch… jongeren leren het meest van het proces. is een vlekkeloos
verlopen activiteit echt belangrijker dan dat jongeren hebben geleerd wat er
allemaal komt kijken bij het organiseren van een activiteit? is het belangrijker dat
omwonenden tijdelijk geen overlast ervaren, of dat jongeren leren hoe ze rekening
kunnen houden met omwonenden en dat omwonenden leren om jongeren de ruimte
te gunnen? is het belangrijk dat er geld beschikbaar is voor activiteiten of willen we
jongeren juist leren hoe ze geld bij elkaar kunnen krijgen om een activiteit te orga ni -
seren? willen we overheidsgeld besteden aan het creëren van jongerenvoorzieningen
waar jongeren alléén maar rondhangen? wat hebben jongeren daaraan?
in ijsselmonde willen we dat jongeren leren dat er grenzen zijn aan hun eigen
wensen. we willen dat jongeren realiteitszin ontwikkelen. dat ze zich gaan realiseren
dat niet alles wat je wilt mogelijk is of vandaag te realiseren valt. dat er eigen inzet
voor nodig is om iets te bereiken. we willen dat jongeren opgroeien tot volwaardige
burgers, die op volwaardige wijze kunnen deelnemen aan de samenleving. volwaardig
burger zijn betekent dat je jezelf nuttig voelt (vanuit eigen perspectief) en nuttig
maakt (vanuit het perspectief van de samenleving en de groep waarbij je jezelf
betrokken voelt) en dat je je eigen verantwoordelijkheden leert dragen. 1 jongerenwerkers
leveren daar een bijdrage aan door jongeren te ondersteunen in het krijgen
en benutten van kansen op maatschappelijke participatie. door ze te ondersteunen
in het leren leveren van een bijdrage aan de eigen samenleving en door ze te leren
hoe ze eigen verantwoordelijkheden kunnen dragen. 2
13

daarnaast leveren jongerenwerkers ook een bijdrage aan de ‘sociale opvoeding’ van
jongeren. het gaat daarbij om (het leren van) solidariteit, gelijkwaardigheid, tolerantie,
vrijheid, verantwoordelijkheid en respect voor verschil. 3
volwaardig burgerschap ontstaat niet vanzelf, dat moet je léren. en leren doe je met
vallen en opstaan. dus ja, het gaat soms misschien sneller en beter als je het zelf
doet als professional, maar je leert er jongeren niets mee. je bevestigt ze alleen in
hun eigen gevoel dat ze niets kunnen en niets waard zijn.
we zijn als professionals echter zó gewend aan het ingaan op ‘de vraag’ (ofwel de
bestelling) van de jongere en jongeren zijn er zó aan gewend dat ze hun bestelling op
tijd en zonder problemen bezorgd krijgen, dat deelgemeente ijsselmonde besloot
om een methodiek te ontwikkelen om de cirkel te doorbreken. in de ontwikkeling
van de methodiek stonden twee uitgangspunten centraal:
1. talentontwikkeling: jongeren moeten hun eigen talenten en kwaliteiten ontdekken
en ontplooien. dat lukt niet door activiteiten vóór jongeren te bedenken en te
organiseren. het bedenken, organiseren, uitvoeren en evalueren van activiteiten
moeten jongeren zélf doen. dáár leren ze van. we geven jongeren de ruimte. dat
kan alleen door ook duidelijke grenzen te stellen en door op te treden bij grensoverschrijdend
gedrag.
2. coalities: andere organisaties, ouders en buurtbewoners moeten deel uitmaken
van het concept. het ‘vertrouwen’ van jongeren wordt niet langer koste wat kost
behouden. school, werk, voldoende beweging, een goede relatie met andere
bewoners in je wijk...het is allemaal nodig om op te kunnen groeien tot volwaardig
burger. daarom smeedt het jongerenwerk coalities met alle personen en
organisaties die van belang zijn in het leven van een jongere. bijzonder is dat
diverse organisaties waar talenthouse mee samenwerkt zijn gehuisvest ín
talenthouse. hierdoor worden de verschillende leefwerelden van jongeren (thuis,
school, vrije tijd) binnen één gebouw aan elkaar gekoppeld.
de combinatie van talentontwikkeling en coalities smeden met partners maakt de
werkwijze van talenthouse bijzonder.
IN TaleNThOuse:
• doen jongeren het zélf!
• kunnen jongeren het zélf!
• willen jongeren het zélf!
• weten jongeren het zélf!
• leren jongeren het zélf!
• mogen jongeren het zélf!
• moeten jongeren het zélf!
en de professionals… die moeten ervan aFblijven!
geheel in de stijl van talenthouse hebben we er bewust voor gekozen om jongeren
een substantiële bijdrage aan dit boekje te laten leveren. ze hebben een stoomcur-
sus fotografie gekregen van de rotterdamse fotograaf maarten laupman en grafisch
ontwerper marjet van hartskamp. ze hebben met hun eigen blik naar de
wereld om zich heen gekeken. we zijn er trots op dat de jongeren de visuele input
voor dit boekje zelf hebben verzorgd!
2. VIsIe Van IJsselmonde
op Jongeren
ijsselmonde kent veel jonge bewoners. jongeren leven binnen het gezin, maar
ook op straat, op school, bij de scouting en bij de sportvereniging. jongeren geven
kleur aan de samenleving, achter de kassa van een winkel, als krantenbezorger,
als enquêteur voor een energiebedrijf, als pompbediende bij een benzinestation,
sportend in de buitenruimte, fietsend op weg naar school, enzovoort.
de lokale overheid vindt het positief dat jongeren in het publieke domein kleurrijk
aanwezig zijn. ze is blij met de energie en de aanwezigheid van jongeren. jongeren
die niets ondernemen, die apathisch zijn, dát is zorgwekkend. jongeren die alléén
maar dominant gedrag laten zien, die voor overlast zorgen, die luidruchtig aanwezig
zijn of zelfs intimiderend, dergelijk gedrag baart de lokale overheid zorgen.
de lokale overheid heeft de laatste tijd flink geïnvesteerd in jongeren. zo zijn er
bijvoorbeeld krajicek courts voor sportende jongeren en zoneparc speelplaatsen
voor kinderen gerealiseerd. zo is de voorziening thuis op straat/tos in de deelgemeente
actief geworden en zet de dosa-regisseur zich in voor jongeren en gezinnen
die ondersteuning en/of correctie nodig hebben. er zijn professionals die jongeren
aan een opleiding en/of werk helpen. de groepsaanpak is er voor jongeren die zich
als groep manifesteren op straat. er zijn specifieke jongerenaccommodaties geopend
waar de verbinding wordt gelegd naar vrijetijdsbesteding, werk, school en hulpverlening.
in 2008 en 2009 is het jongerenwerk in de deelgemeente flink uitgebreid
(van 4-5 naar in totaal 16 jongerenwerkers). er wordt geïnvesteerd in duurzame
samenwerkingsverbanden tussen onder andere woningbouwcorporaties, de politie,
het jongerenwerk en de lokale overheid en in 2009 opent ook in deelgemeente
ijsselmonde het centrum voor jeugd en gezin zijn deuren. het jeugdbeleid is
vastgelegd in de nota samenhangend jeugdbeleid, waarin sprake is van een samenhangende
keten bestaande uit vier schakels: van preventief via ondersteunend en
curatief naar correctief jeugdbeleid. het jongerenwerk bevindt zich voornamelijk in
de eerste schakel en verwijst door / leidt toe naar organisaties die actief zijn in de
andere schakels. 4 kortom: deelgemeente ijsselmonde neemt haar jeugd serieus!
om vorm en inhoud te geven aan vernieuwend jongerenwerk heeft de deelgemeente
samen met de partners uit het veld een visie ontwikkeld op het jongerenwerk in
ijsselmonde. 5 deze visie is een uitwerking van de nota samenhangend jeugdbeleid
van deelgemeente ijsselmonde. 6 uitgangspunt van de deelgemeentelijke visie is
dat jongeren de mogelijkheid krijgen om hun grenzen te verleggen, dat ze de kwaliteiten
die zij in zich hebben op positieve wijze ontwikkelen en uiten. in ijsselmonde
14 15

kijken we naar wat jongeren en gezinnen wél kunnen in plaats van dat er uitsluitend
wordt gekeken naar wat ze niét kunnen. kwaliteiten en mogelijkheden van jongeren
en gezinnen worden ingezet om jongeren en hun ouders, broertjes en zusjes zoveel
mogelijk zélf aan het roer van hun eigen leven te laten staan. tegelijkertijd moeten
er ook duidelijke grenzen zijn. wanneer er duidelijke grenzen aan jongeren worden
gesteld (normeren en corrigeren) ontstaat er binnen die grenzen ruimte om talent te
ontdekken en te ontplooien. de grenzen die je als jongerenwerker stelt vormen als
het ware het kader waarbinnen jongeren kunnen experimenteren. de jongerenwerker
experimenteert, gaat op zoek naar de ideeën en talenten van jongeren en
stimuleert jongeren om hun talent te ontplooien.
het jongerenwerk heeft persoonlijk contact met jongeren en daardoor veel kennis
over de leefwereld van jongeren. het jongerenwerk werkt samen met alle andere
partijen die te maken hebben met jongeren.
het jongerenwerk in IJsselmonde heeft zeven kerntaken7 :
1. contact leggen en onderhouden
2. informatie verzamelen en signaleren
3. jongeren ondersteunen en begeleiden bij het bedenken, voorbereiden
en uitvoeren van programma’s en activiteiten
4. vorming en opvoeding: ruimte bieden en grenzen stellen
5. praktische dienstverlening en voorlichting
6. doorverwijzing
7. participeren in netwerken en samenwerken met partners.
in talenthouse wordt in de praktijk vorm en inhoud gegeven aan de visie op het
ijsselmondse jongerenwerk.
3. wat Is een talenthouse?
een talenthouse is een huis waar jongeren, als producent, hun eigen talenten ont -
dekken en ontwikkelen. dat klinkt eenvoudig, maar zolang er jongerenwerkers zijn
die gratis en voor niets je bestelling in orde maken en afleveren, dan zou je als
jongere gek zijn om zelf je eigen producten te gaan ontwerpen en produceren. zéker
als je denkt dat je het zelf niet goed kunt! bovendien, het jongerenwerk is er toch
om het voor jou te organiseren?!
talenthouse voorziet in een methodiek voor jongerenwerkers, een kader waarmee
jongerenwerkers leren hoe ze op een andere manier met jongeren kunnen werken.
in talenthouse doen we een beroep op de jongerenwerkers om een omslag te maken
van het benaderen van jongeren als consumenten naar het benaderen van jongeren
als producenten. dit vergt een geheel andere manier van het omgaan met jongeren.
Jongeren benaderen als consument betekent dat we:
pleasen, belangen van jongeren behartigen, namens jongeren praten, het voor
jongeren doen, uit handen nemen, overnemen, betuttelen, pamperen, vertroetelen,
weten wat goed voor ze is, bemoederen, redeneren vanuit hoe moeilijk jongeren
het hebben, aanbodgericht werken en jongeren behandelen als ‘niet-kunners’ of
‘niet-weters’.
Jongeren benaderen als producent betekent dat we:
niets vóór jongeren doen, lef hebben, grenzen stellen, normeren, corrigeren, confronteren,
uitdagen tot onder nemerschap, competentiegericht werken, kwaliteiten
aanspreken, verborgen talenten ontdekken, prikkelen, uitdagen, stimuleren, planmatig
en creatiegericht werken, focussen op participatie, interventiegericht zijn,
een voorbeeld zijn en ‘out of the box’ denken en handelen.
het concept Talenthouse bestaat uit twee pijlers die elkaar versterken:
1. jongeren hun eigen talenten en kwaliteiten laten ontdekken en ontplooien.
jongeren doen dat zélf, jongerenwerkers ondersteunen ze daarbij;
2. coalities aangaan met organisaties en personen die een belangrijke rol vervullen
in de ontwikkeling van jongeren tot democratische burgers.
in dit hoofdstuk gaan we nader in op de eerste pijler: talentontwikkeling. in hoofdstuk
5 gaan we nader in op de tweede pijler: coalities aangaan met ketenpartners.
3.1 De MeThODIeK Is eeNvOuDIg, De uITvOerINg INgewIKKelD
de methodiek talenthouse bestaat uit een aantal spelregels waar vooral jongerenwerkers
zich aan moeten leren houden. jongeren geven zich niet zomaar gewonnen
als jongerenwerkers ineens zeggen dat ze stoppen met het fabriceren van de
producten voor jongeren! jongeren zullen in eerste instantie veel vals spelen en
de jongeren werkers verleiden om ook vals te spelen. het gaat vooral om de kleine
dingen. de burgemeester komt op bezoek om een kijkje te nemen in talenthouse.
de jongeren leunen achterover, doen niets. er moet echter wel het een en ander
geregeld zijn, als de burgemeester komt. de voorziening moet er netjes uit zien, er
moet een programma zijn… de jongerenwerkers lopen zich uit de naad en de
jongeren doen zelf niets. wie is er hier aan het werk voor wie?
het is voor jongerenwerkers een grote uitdaging om het spel van talenthouse te
blijven spelen. om vast te blijven houden aan de spelregels. daar waar het lukt om
het spel te spelen en vol te houden, zien we dat jongeren (weliswaar na enig prikkelen,
uitdagen, stimuleren en motiveren) zélf hun eigen activiteiten gaan bedenken,
organiseren en uitvoeren. dat is spannend en eng. als je denkt dat je twee linkerhanden
hebt ga je immers ook niet zelf een dakkapel in je huis plaatsen. doordat
jongerenwerkers het niet voor de jongeren doen en deze daardoor gedwongen worden
om zelf actief te zijn, komen zij erachter dat ze wel degelijk iets kunnen. ze zijn trots
op wat ze bereiken en leren ook wat de volgende keer verbetering behoeft. jongeren
geven dan aan dat ze écht serieus genomen worden, omdat de jongerenwerker er
vertrouwen in heeft dat zij het zélf kunnen.
ook in de samenwerking met ketenpartners ligt voor jongerenwerkers de uitdaging
om vast te houden aan de spelregels van talenthouse. een van de spelregels is
bij voor beeld dat de politie altijd welkom is in de voorziening. jongeren voelen hier
16 17

helemaal niets voor. ze kennen de politie van de straat, de man of vrouw in het blauw
die bekeuringen schrijft, zeurt als je wat rondhangt op straat, of die je in het verleden
heeft opgepakt voor het een of ander. als er wordt vastgehouden aan de spelregel
dat de politie welkom is krijgen sommige jongeren op den duur een ander contact
met de buurtagenten. ze ervaren dat het ook ‘gezellige mensen’ kunnen zijn die ‘een
positieve houding’ hebben. 8 jongeren komen erachter dat je een ‘normaal’ gesprek
kunt hebben met de buurtagenten, dat je afspraken met hen kunt maken. ze komen
erachter dat ook de politie wil dat het goed met je gaat (en dat je jezelf gedraagt).
tegelijkertijd blijven er ook jongeren die niets van de politie moeten hebben. ook
voor deze jongeren moet de boodschap duidelijk zijn dat de politie welkom is in de
voorziening. aan de jongeren zelf is de keuze of ze blijven of niet.
door de spelregels die in talenthouse gelden wordt talenthouse een veilige plek
waar jongeren kunnen experimenteren met hun eigen kunnen. Fouten maken en
leren van fouten hoort daarbij.
MeT TaleNThOuse bereIKeN we DaT:
• het jongerenwerk over een eenvoudige basismethodiek beschikt
• jongerenwerkers hun handelen spiegelen aan de methodiek
• jongeren dingen uitproberen en zo hun talenten en kwaliteiten ontdekken
• we de talenten van jongeren koesteren en jongeren stimuleren om door te gaan
• de dominante hangcultuur met al z’n uitwassen doorbroken wordt
• we grenzen stellen aan jongeren die alléén willen rondhangen
• meisjes zich uitgedaagd voelen om te komen
Meidenactiviteit ‘De bazaar’
de meidengroep van talenthouse kwam met het idee om een rommelmarkt te organiseren,
in eerste instantie om geld op te halen voor activiteiten in de voorziening.
onder begeleiding van de jongerenwerkers hebben de meiden besloten om de rommelmarkt
te koppelen aan een goed doel. de meiden hebben informatie op gezocht over
verschillende goede doelen en projecten in ontwikkelingslanden en besloten om
geld in te zamelen voor ‘because i’m a girl’, een campagne voor de rechten van meisjes
in ontwikkelingslanden. na een aantal brainstormsessies kwamen de meiden op het
idee om een bazaar te organiseren in plaats van een rommelmarkt. een bazaar geeft
meer mogelijkheden voor activiteiten, zoals een modeshow, het verkopen van hapjes
en drankjes, het organiseren van een veiling en het verzorgen van optredens.
de meiden hebben drie maanden lang toegewerkt naar het evenement. ze hebben
zelf spullen gemaakt om te verkopen op de bazaar. voor het maken van de spullen
organiseerden en gaven de meiden twee workshops: een workshop sieraden maken
en een workshop schilderen. daarnaast hebben de meiden een nummer geschreven
over het goede doel ‘because i’m a girl’, dat ze tijdens de bazaar ten gehore konden
brengen. buurtbewoners konden spullen aanleveren om te verkopen tijdens de
bazaar. vlak voor het evenement hebben de meiden lekkere versnaperingen gemaakt
om te verkopen. de moeders hielpen mee.
3.2 De MeThODe: TaleNTeNCyClus
het ontwikkelen van talenten enerzijds en het stellen van grenzen aan ongewenst
gedrag anderzijds vraagt van het jongerenwerk een ‘creatiegerichte’ benadering.
vraaggericht werken roept de associatie op van ‘u vraagt, wij draaien’. dat willen we
niet in talenthouse. niet alles wat jongeren willen is mogelijk en er moet ook aandacht
zijn voor activiteiten/projecten waar jongeren zelf in eerste instantie niet aan denken
of niets voor voelen. denk bijvoorbeeld aan projecten waar de wijk bij betrokken
wordt, of aan voorlichtingsactiviteiten op het gebied van gezondheid. talenthouse
bestaat uit spelregels waarbinnen het spel ‘ontwerpen en ontwikkelen’ gespeeld
wordt. een van de spelregels is dat de wijk betrokken wordt bij de voorziening.
jongerenwerkers stimuleren, prikkelen en motiveren jongeren om na te denken
over manieren waarop de wijk erbij betrokken kan worden. alle activiteiten worden
gecreëerd door en met jongeren zélf. vandaar dat we spreken over een creatiegerichte
benadering.
de creatie van activiteiten en projecten in talenthouse vindt plaats via een daarvoor
ontwikkeld stappenplan:
Talentencyclus:
1. jongeren hebben een idee voor een activiteit of project.
2. de jongeren maken onder begeleiding van een jongerenwerker een plan van
aanpak. hiervoor is een format ontwikkeld, dat door de jongeren wordt ingevuld.
in het plan van aanpak noteren zij wat het doel van de activiteit of het project is,
wie de doelgroep is, wie er nodig zijn om het plan te realiseren, hoeveel het gaat
kosten en hoe de financiering gerealiseerd wordt.
3. wanneer het plan gereed is wordt het voorgelegd aan de ‘talentencommissie’.
in de talentencommissie nemen bijvoorbeeld de volgende personen en organisaties
deel: een aantal jongeren, de woningbouwcorporatie, een buurtbewoner,
iemand van een oudervereniging, een winkelier, een schooldirecteur… de commissie
beoordeelt ingekomen plannen, geeft feedback en suggesties tot wijziging, accordeert
of keurt af. jongerenwerkers nemen zelf niet deel aan de talentencommissie
omdat zij jongeren ondersteunen bij het maken van de plannen.
4. de talentencommissie beoordeelt het plan van aanpak kritisch en geeft eventueel
feedback op het plan van aanpak. de jongeren verwerken de feedback in
hun plan van aanpak.
5. na goedkeuring van het plan van aanpak door de talentencommissie voeren de
jongeren het plan uit.
6. na afloop van de activiteit of het project evalueren de jongeren hoe het is gegaan,
wat er goed ging en wat de volgende keer anders kan.
3.3 hOe zIeN JONgereN TaleNThOuse?
“it takes two to tango.” we kunnen als volwassenen wel vinden dat talenthouse een
spel is waar spelregels bij nodig zijn, maar een spel speel je met meerdere partijen.
hoe zien jongeren talenthouse? hoe denken zij over de spelregels van talenthouse?
op een warme zomeravond hebben de schrijvers van dit boekje gesproken met een
grote en diverse groep meiden en jongens die talenthouse bezoeken. op een gegeven
18 19

Jongeren hebben een idee
voor een activiteit of project
Jongeren voeren plan
uit en evalueren
talenthouse
Talentencommissie
beoordeelt plan
moment moesten de meiden weg voor hun dansactiviteit. een van de meiden geeft
zelf de danslessen. ze had van veel meiden gehoord dat ze wilden dansen, maar dat
kon nergens. nu geeft ze dansles aan vijftien jongeren: elf meiden en vier jongens.
ze doen hiphop en streetdance. de lessen bedenkt ze zelf. de zaterdag na het inter -
view traden de dansers op bij het pleinfeest.
jongeren hebben al ‘mindmappend’ aangegeven waar zij bij talenthouse aan denken.
aan de hand van deze onderwerpen zijn we het gesprek aangegaan. in deze paragraaf
zijn de jongeren zelf aan het woord.
Tweede thuis
talenthouse is voor jongeren een tweede thuis. “een huis is een gebouw. thuis is
een plek waar je jezelf kunt zijn, waar je je ding kunt doen. niet alle jongeren hebben
een thuis.” wat maakt talenthouse een tweede thuis voor jongeren? de jongeren
vertellen dat talenthouse een thuis is omdat de jongerenwerkers accepteren wie je
bent. daardoor kun je jezelf zijn. jongerenwerkers hebben niet alleen aandacht voor
jongeren als het slecht met ze gaat, maar ook als het goed gaat.” ze geven aandacht
met gevoel. ze doen hun werk omdat ze het willen doen, ze geven niet alleen aan-
dacht omdat het hun werk is. ze vragen echt hoe het met je gaat, vragen door. als ze
dat niet zouden doen, zouden we hier niet komen.”
zelf doen
talenthouse is een plek waar je zelf je eigen activiteiten moet bedenken, organiseren,
uitvoeren en evalueren. “wat jongerenwerkers bedenken is niet altijd leuk. dat
20
Jongeren maken een plan onder begeleiding
van een jongerenmedewerker
Jongeren leggen plan voor
aan talentencommissie
MulTI-CulTureel
veIlIg vOeleN
IeDereeN Is welKOM
zelF DOeN
JONgereN-werKers NIeT Je vrIeND
JezelF prOMOTeN
MOTIvaTIe
talenthouse
pOsITIeve aaNDaChT
MuzIeK-sTuDIO
prOJeCT-plaN
eIgeN INITIaTIeF
gezellIg
TweeDe ThuIs
Figuur: Talentencyclus Figuur: Mindmap
pOlITIe
ONDerwIJs
DaNseN
ThuIs Op sTraaT
prOJeCTeN eN aCTIvITeITeN
JOlO
TaleNTeN ONTwIKKeleN

kunnen we beter zelf doen. wij weten wat we leuk vinden. op veel plekken bedenken
de jongerenwerkers alles en organiseren ze alles. ze willen dan dat de jongeren komen
om mee te doen. door het zelf te doen leer je er ook van. ik ben socialer geworden
door talenthouse doordat ik het zelf moest doen.” een meisje vertelt dat activiteiten
ook worden nabesproken. “dan krijg je complimentjes. en je weet ook wat beter kan
de volgende keer. dat is goed.” een aantal jongeren vertelde over een project waar
ze mee bezig zijn. “we gaan een autoproject starten met een groep jongeren. er is
een taakverdeling in het opknappen van de auto. de één kan dit goed, de ander kan
dat goed. twee jongeren hebben het project bedacht.”
Iedereen welkom?
jongeren vertellen dat iedereen welkom is in talenthouse. “iedereen wordt betrokken
bij verschillende projecten. het gaat erom wat je leuk vindt. doordat je elkaar ontmoet
en met elkaar omgaat op een positieve manier, ga je buiten ook anders met elkaar om.
iedereen is nu heel open tegen elkaar en we groeten elkaar.” ook de politie is welkom
in talenthouse. “de politie zijn gezellige mensen, ze zijn altijd welkom.” niet iedereen
is echter dezelfde mening toegedaan. “ik hoef ze hier niet te zien. ze zijn schijnheilig.
wat de jongerenwerker vindt, dat moet hij zelf weten. ik moet er niets van hebben”.
Ouders
talenthouse is een plek waar ook de ouders bij betrokken worden. “pas was er ouder-
avond. het was een soort open dag samen met alle partners. de ouders hebben
gezien en gehoord hoe het hier is. dat er niet wordt gedronken en niet wordt geblowd.
het is goed dat ouders weten hoe het hier is.” een aantal jongeren is heel enthousiast
over talenthouse en vertelt er thuis positief over. dat stimuleert ouders om te komen
kijken. “mijn moeder is komen kijken hoe het hier in talenthouse is. ze is gekomen
omdat wij thuis heel positief over talenthouse praten”. veel ouders vinden het prettig
om te weten wat voor plek talenthouse is. “mijn vader is geweest. hij was tevreden
dat er eindelijk een goede plek is voor jongeren. hij heeft met de jongerenwerker
gepraat. daar was ik niet bij. van mij mag de jongerenwerker met mijn vader praten”.
4. Voor wIe Is talenthouse
bedoeld?
jongeren die het jongerenwerk bezoeken hebben toch nergens zin in?! die kúnnen
toch niets zelf?! die vechten elkaar toch de tent uit?! die hebben toch te veel problemen
aan hun kop om zich nog met talenten bezig te houden?! in dit hoofdstuk gaan
we in op de kritische vragen.
als we het hebben over jongeren in het jongerenwerk, dan hebben we het vaak over
problemen die jongeren ondervinden op hun pad naar volwassenheid. we praten
over agressie, brutaliteit, criminaliteit, drug- en alcoholmisbruik, voortijdig schoolverlaten,
financiële problemen, enzovoort.
dat jongeren zich afzetten tegen de volwassen wereld, dat ze experimenteren en
29

grenzen opzoeken, dat ze zich brutaler en groter voordoen dan ze zijn, of dat ze zich
juist onzichtbaar opstellen: het hoort allemaal bij de leeftijd. heel lang werd gedacht
dat de menselijke hersenen rond het zesde jaar volgroeid zijn. sinds een jaar of tien
blijkt echter dat de hersenen doorgroeien tot ongeveer je 25ste. tijdens de pubertijd
worden de hersenen flink verbouwd. de verschillende hersengebieden ontwikkelen
zich echter niet even snel, waardoor de adolescentie over het algemeen een riskante
periode is.
jongeren krijgen bijvoorbeeld heel veel behoefte aan ‘kicks’, aan spanning. vaak
zoeken ze die op door gevaarlijke dingen te doen. ineens moeten ze skaten over brugleuningen,
willen ze gruwelijke films zien, gaan ze gokken, of zoeken ze grof geweld op
in games. andere jongeren willen ergens bij horen en sluiten zich daarom aan bij een
groep die de spanning opzoekt. het hersengebied dat zegt ‘dit is niet zo verstandig’
reageert bij pubers niet zo goed of te laat. pubers voelen hierdoor vaak helemaal geen
remming als er iets ‘lekkers en uitdagends’ voorbij komt, of ze voelen het pas achteraf.
te laat dus. ze weten dan wel dat het niet goed is om iets te doen, maar toch doen
ze het. 9
het gevolg is dat pubers veel gevoeliger zijn voor allerlei soorten verslaving dan
jongere kinderen of volwassenen. en juist in deze periode komt er van alles voorbij
aan spannende risico’s, van alcohol en drugs, tot spannende dingen waar je in
groepsverband ineens in verzeild raakt… hangen, roken, blowen, spijbelen, rondzwerven
op straat, graffiti spuiten, vechtpartijtjes, vernielingen, winkeldiefstal…
jongeren willen de wereld ontdekken, gaan experimenteren. ze proberen nieuw
gedrag uit en moeten leren van de fouten die ze maken. jongeren verkennen de
grenzen en overschrijden die soms. dat hoort bij hun ontwikkeling. bij de één valt
het meer op dan bij de ander en het leidt niet altijd tot grote problemen.
4.1 OOK JONgereN zóNDer prObleMeN?
“waarom zijn jongerenvoorzieningen altijd alleen maar voor probleemjongeren?
jongeren zonder problemen willen toch ook wel eens wat?”
het beeld dat veel mensen hebben van jongeren die een jongerenvoorziening
bezoeken is als volgt:
• ze gaan niet naar school en hebben geen werk
• ze hangen de hele dag maar wat rond
• ze komen uit arme gezinnen en wonen in kleine huizen
• ze worden thuis geslagen
• de ouders zie je nooit.
een negatief beeld. dit beeld versterken we door van een jongerenvoorziening een
‘nietsdoen-voorziening’ te maken. natuurlijk zijn er (relatief veel) jongeren die te
maken hebben met leeftijdsgebonden problemen en uitdagingen. die leeftijdsgebonden
problemen moeten we tijdig tackelen. de meeste jongeren met wie het goed
gaat, die naar school gaan, die werken, die thuis voldoende middelen hebben, die
weten ook zonder het jongerenwerk de weg wel te vinden. zij weten zich op eigen
wijze en eigen initiatief prima te vermaken.
er komen ook jongeren in de jongerenvoorziening die op de havo zitten, een bijbaantje
hebben, en waarvan de ouders erg betrokken zijn. maar zij hebben niet altijd de
mogelijkheden of vaardigheden om via een andere weg, bijvoorbeeld bij een sportvereniging,
invulling te geven aan hun vrije tijd. voor het jongerenwerk is het goed
dat er ook “niet-problematische” jongeren gebruik maken van het jongerenwerk. deze
jongeren fungeren als rolmodellen voor risicojongeren en ‘trekken’ daarmee de
anderen ‘omhoog’.
talenthouse is er niet alleen voor jongeren die op een negatieve manier om aandacht
vragen, die op straat overlast veroorzaken, maar óók voor jongeren die zich
terugtrekken, die in zichzelf gekeerd zijn, die aandacht proberen te vermijden.
jongeren zijn allemaal anders en uniek.
4.2 OOK JONgereN DIe NIeTs wIlleN?
de meeste jongeren komen naar een jongerenvoorziening om positief bezig te zijn;
ze zijn er omdat ze het zelf willen. lastig gedrag hoort bij de ontwikkelingsfase van
jongeren. toch zijn er ook jongeren voor wie het permanent opzoeken van grenzen
een geliefd tijdverdrijf is. we hebben het over jongeren die niet te motiveren zijn tot
activiteiten, jongeren die niets anders willen dan een beetje rondhangen en de sfeer
verzieken. talenthouse is een voorziening waar iedereen die aanwezig is actief is en
een bijdrage levert. jongeren die ondanks de inspanningen van jongerenwerkers
niet te motiveren zijn tot positieve activiteiten, die zoeken hun vertier maar elders.
we normeren en corrigeren deze jongeren. als we niet vasthouden aan ons uitgangspunt
van talenten ontdekken en ontwikkelen, dan bepaalt deze kleine groep jongeren
binnen de kortste tijd de cultuur van de voorziening. van een talenthouse waar
talenten ontdekt en ontwikkeld worden is dan al snel geen sprake meer. als we
jongeren die uitsluitend negatief gedrag vertonen niét normeren en corrigeren of
zelfs de deur wijzen, dan zeggen we in feite tegen ze: “alsjeblieft, omdat je zo ontzettend
vervelend doet, mag je de jongerenvoorziening voor jezelf hebben.”
in talent house willen we positief gedrag belonen. als je jezelf richt op jongeren die
wél ideeën hebben, die plannen willen maken, die activiteiten willen organiseren,
dan zul je zien dat de meeste jongeren die eerst niet in beweging te krijgen waren
snel overstag gaan. jongeren die niet meedoen en die we de deur wijzen, die zoeken
we op straat op. we gaan niet afwachten tot ze rotzooi trappen op straat en via de
groepsaanpak weer in beeld komen. de jongerenmakelaar blijft contact houden met
deze jongeren, blijft hen prikkelen, blijft hen aanspreken op positief en negatief
gedrag. mogelijk komt de jongere na verloop van tijd toch naar talenthouse om
actief bezig te zijn. zo niet, dan is er een ‘life line’ met de jongerenmakelaar.
4.3 JONgere éN OuDere JONgereN?
tieners hebben andere behoeften dan oudere jongeren. om zowel een aantrekkelijk
aanbod te kunnen bieden voor jongere tieners als voor oudere jongeren is er een
splitsing gemaakt in de leeftijdscategorie 12-15 jaar en 16-23 jaar. voor het opbouwen
van een ‘vernieuwende’ cultuur in de voorziening is het goed om je vooral te richten
30 31

op de jongere doelgroep (12-15 jaar). oudere jongeren zijn bekend met jongerenvoorzieningen
elders en staan daardoor minder open voor een andere manier van werken.
4.4 JONgeNs éN MeIDeN?
jongerenwerk is vaak jongenswerk. overal hoor je dat het zo belangrijk is dat ook
meiden betrokken worden bij het jongerenwerk. en toch gebeurt het in de praktijk
heel weinig. volgens een advies van de rotterdamse jongerenraad is momenteel
één op de vijf jongeren die deelnemen aan het jongerenwerk in rotterdam een
meisje. 10 de reden waarom er weinig meiden bereikt worden met het jongerenwerk
is niet ver te zoeken. de meeste jongerenvoorzieningen ontstaan vanuit de wens
overlastgevend gedrag in de buitenruimte te verminderen. en meiden veroorzaken
nu eenmaal veel minder vaak overlastgevend gedrag.
in talenthouse willen we dat meiden ook in de praktijk deel uitmaken van de
doelgroep. ook meiden hebben behoefte aan allerlei activiteiten. ook zij hebben te
maken met problemen waar het jongerenwerk ondersteuning in kan bieden. ze
hebben, net als jongens, kansen nodig om op te kunnen groeien tot volwaardige
volwassenen. daarnaast hebben meiden een enorm positieve invloed op de cultuur
van de jongerenvoorziening.
Jongerenwerker over meiden in Talenthouse: op woensdagmiddag is het meidenmiddag.
de voorziening is dan alléén toegankelijk voor meiden. dat schept veiligheid.
met meiden werken is anders dan met jongens werken. meiden weten veel beter dan
jongens wat ze willen. ze barsten van de ideeën en zijn heel actief. je moet echter
voorzichtig zijn, niet te veel van ze eisen. sommige meiden die altijd een hoofddoek
dragen, doen die hier binnen af en toe af omdat ze met meiden onder elkaar zijn. de
meiden beginnen ook andere meiden uit de wijde omgeving aan te spreken en nodigen
hen uit om naar talenthouse te komen. dat is heel positief als je bedenkt dat deze
meiden nergens naartoe gaan.
TIps vOOr heT bereIKeN vaN MeIDeN
• realiseer je dat veiligheid voor meiden anders is dan voor jongens
• geef het goede voorbeeld. praat niet seksistisch over meisjes
• zorg dat je grenzen stelt aan het gedrag van jongens (normeren en corrigeren)
• durf de confrontatie aan te gaan met jongens
• zorg dat meiden een eigen plek krijgen
• zorg dat de ruimte op bepaalde tijden alleen voor meiden toegankelijk is
• afblijven! meiden mogen het zélf doen!
4.5 INDIvIDuele JONgereN OF grOepeN JONgereN?
u kent de verhalen misschien wel. een jongerenvoorziening moet sluiten omdat één
groep jongeren de ‘baas’ is in de voorziening, ze gaan voortdurend op de vuist met
jongeren uit een andere groep, de jongerenwerker heeft totaal geen controle meer
over de situatie. het groeperen van jongeren is heel normaal en gaat gepaard met
allerlei groepsprocessen van insluiting en uitsluiting. dat is heel vervelend als je
wilt dat je jongerenvoorziening toegankelijk is voor álle jongeren in de wijk en niet
alleen voor één dominante groep jongens.
wanneer één grote, dominante groep de jongerenvoorziening frequent bezoekt, dan
worden andere jongeren snel uitgesloten. meiden voelen zich niet prettig bij grote
groepen jongens en blijven weg. met name cultureel gegroepeerde groepen kunnen
voor grote problemen zorgen. onderling wordt er geen nederlands gesproken en
jongeren proberen op allerlei manieren hun ‘territorium’ te markeren.
geen onderdeel vormen van groep
om een diverse groep jongeren te kunnen bereiken is een aantal dingen belangrijk.
allereerst moet je als jongerenwerker in staat zijn om zelf géén onderdeel te worden
van een groep jongeren. wanneer je jezelf te veel identificeert met één groep jongeren
dan ben je niet in staat om ook andere groepen jongeren binnen te halen. een
overstijgende blik en een professionele afstand tot de doelgroep is essentieel. heb
je dit niet, dan ga je snel op in het wel en wee van die ene groep en verlies je de uitgangspunten
en de doelstellingen van je werk uit het oog.
Diverse teamsamenstelling
jongerenwerk is mensenwerk. jongeren krijgen een band met een jongerenwerker.
de ene jongerenwerker ligt de één beter, een andere jongerenwerker ligt een ander
beter. om een diverse groep jongeren aan je te kunnen binden is het goed om een
diverse teamsamenstelling te hebben van jongerenwerkers. divers qua sekse, leef tijd
en culturele achtergrond.
eigen activiteiten voor nieuwe groep
wanneer je wilt dat een nieuwe groep jongeren actief wordt in de jongerenvoorziening,
dan is het goed om deze groep de mogelijkheden en ruimte te geven om eigen
activiteiten te ontplooien. groepen hoeven niet altijd direct samen te gaan. andere
groepen kunnen andere wensen en interesses hebben en jongeren hebben in eerste
instantie vooral de behoefte om activiteiten te ondernemen met de eigen groep. na
verloop van tijd kun je als jongerenwerker gezamenlijke interesses van groepen of
individuen binnen groepen zoeken en jongeren stimuleren om gezamenlijk nieuwe
activiteiten te ontplooien.
Jongeren aanspreken op verantwoordelijkheden
werken in talenthouse betekent de confrontatie (durven) aangaan met jongeren.
we willen jongeren leren verantwoordelijkheden te dragen, we willen ze leren hoe ze
een bijdrage kunnen leveren aan de maatschappij, we willen ze leren wat democratisch
burgerschap inhoudt. we mogen daarom van de jongeren verwachten dat ze ook zelf
verantwoordelijkheid kunnen dragen voor het toegankelijk zijn van de jongerenvoorziening
voor een gemêleerde groep jongeren. het uitgangspunt van talenthouse is dat
het toegankelijk is voor alle groepen jongeren: jongens en meiden van diverse culturele
achtergronden. wanneer een bepaalde groep overheerst, of wanneer een bepaalde
groep jongeren geen deel uitmaakt van het ledenbestand van talenthouse (terwijl
deze groep hier mogelijk wel behoefte aan heeft), is het mede de verantwoor delijkheid
van de jongeren om te bedenken hoe deze groep beter bereikt kan worden.
32 33

schakelen tussen individuele benadering en groepsbenadering
jongerenwerkers die werken vanuit het talenthouse concept werken in principe met
groepen jongeren. dat betekent niet dat er geen aandacht is voor een individuele
benadering. soms kan het handig zijn om vanuit het contact met een individu contact
te krijgen met een groep jongeren. soms kan het nodig zijn om vanuit het contact met
een groep jongeren extra aandacht te besteden aan individuen, bijvoorbeeld om ze
toe te leiden naar school of werk. individuele jongeren kunnen ook – door gezamenlijk
activiteiten te organiseren – een nieuwe groep vormen. jongerenwerkers moeten
continu kunnen switchen tussen aandacht voor de groep in zijn geheel en aandacht
voor individuen.
project brassband
een aantal jongeren dat talenthouse bezoekt houdt van muziek maken. jongerenwerkers
zagen de talenten van deze jongeren en zagen dat ze er meer mee wilden
doen. de jongeren wilden een eigen brassband beginnen. vorig jaar hebben ze onder
begeleiding van de jongerenwerkers een plan gemaakt. dit plan hebben ze besproken
met de deelgemeente. de groep is nu een eigen vereniging aan het vormen. ze richten
zich eerst op het maken van muziek. als dat goed loopt gaan ze ook nadenken over
bijvoorbeeld een dansgroep en kostuums. de jongeren ontdekken dat er heel wat
komt kijken bij het oprichten van een vereniging. er moeten statuten gemaakt worden,
die moeten worden goedgekeurd door de notaris. ze moeten nadenken over ledencontributie
(hoeveel vraag je?), ze moeten een huishoudelijk reglement opstellen.
er moeten contracten komen met onder andere de basisschool die oefenruimte ter
beschikking stelt…
de jongeren hebben zich verkeken op de hoeveelheid werk die de brassband met
zich meebrengt. het valt ze tegen dat je voor alles contracten moet hebben. ze moeten
leren dat ze niet alleen zelf eisen hebben, maar dat de partners waar je mee samenwerkt
óók eisen hebben. de jongeren worden soms ongeduldig, het duurt te lang
voordat alles goed geregeld is. de jongerenwerkers staan voor de uitdaging om de
jongeren te blijven motiveren en om te volharden in het niet vóór de jongeren doen.
Tips voor het bereiken van een diverse groep jongeren
• een diverse groep jongeren = ook meiden!
• zoek jongeren met regelmaat op in hun eigen omgeving
• spreek apart af met (een groep) jongeren om uit te leggen hoe er gewerkt wordt
• een nieuwe groep hoeft niet altijd mee te doen met een groep die er al is
• geef een nieuwe groep de mogelijkheid voor eigen activiteiten op eigen momenten
• richt je op jongeren die actief willen zijn in de voorziening
• richt je niet op één bepaalde subcultuur
• varieer in muziek, film, theater, enzovoort
• zorg voor een goede mix in teamsamenstelling van jongerenwerkers
• zorg dat activiteiten worden afgewisseld en niet worden beperkt tot de smaak
van één groep.
•
afblijven! jongeren doen het zélf!
5. CoalItIes smeden
met partners
het al dan niet stellen van grenzen aan jongeren en het al dan niet samenwerken
met de politie en andere ketenpartners is geen discussiepunt meer in het jongerenwerk.
de tijd dat iedere jongerenwerker zelf kon bepalen wat hem of haar goeddunkte
is voorbij. samenwerken met ketenpartners hoort bij de pedagogische taak
van de rotterdamse jongerenwerker. 11 jongerenwerkers moeten vanuit het belang
van de jongeren en van de maatschappij samenwerken met iedereen die betekenis
heeft in het dagelijks leven van de jongeren. dit betekent dat de jongerenwerkers in
talenthouse coalities aangaan met ouders, buurtbewoners, vrijwilligers, buurtagenten,
docenten van school, onderwijsinstellingen, organisaties voor toeleiding naar werk en
scholing, sportverenigingen, culturele verenigingen, werkgevers, dosa en de groepsaanpak,
enzovoort. kenmerkend voor talenthouse is dat coalities in huis gehaald
worden, dus actief zijn ín de jongerenvoorziening zelf. het jongerenwerk, onderwijs,
jongerenbuurtbemiddeling, toeleiding naar werk en scholing, de politie, culturele
voorzieningen, ze werken allemaal samen in één gebouw.
in ijsselmonde spannen alle ketenpartners zich gezamenlijk in voor een veilige
samenleving voor kinderen, jongeren en volwassenen. veiligheid in je eigen huis,
veilig heid op school, veiligheid tijdens het spelen in een speeltuin/speelplek, veiligheid
in de winkelstraat, veiligheid tijdens een feestje en veiligheid tijdens het sporten.
de samenwerkingspartners in ijsselmonde (de lokale overheid, de politie, de woningcorporaties
en het welzijnswerk) hebben met elkaar tien afspraken gemaakt om
succesvol te kunnen samenwerken in ijsselmonde.
1. we kiezen voor een pedagogische benadering waarin het ontdekken en ontplooien
van talenten van jongeren voorop staat.
2. we stellen duidelijke grenzen aan jongeren en geven daarmee ook de ruimte
voor persoonlijke ontplooiing.
3. we communiceren niet over jongeren zonder henzelf een plek te geven in de
communicatie over hen en de punten die hun aangaan.
4. we betrekken jongeren bij het beleid en activiteiten die hun aangaan en ondersteunen
zo de ontwikkeling tot democratisch burgerschap.
5. we vinden het belangrijk dat de eerstverantwoordelijke voor de opvoeding van
de jeugd, de ouders/opvoeders zelf, hun verantwoordelijkheid kennen en nemen.
6. we wisselen onderling informatie uit over jongeren, we zijn niet afwachtend
maar vragen zelf om terugkoppeling, we zijn proactief!
7. we investeren in samenwerking door deel te nemen aan netwerken, regelmatig
contact te onderhouden en elkaars werkplekken te bezoeken;
8. we communiceren dezelfde boodschap aan jongeren en ouders en zijn standvastig
in het vasthouden aan gemaakte afspraken.
9. samenwerkingsafspraken op management- en uitvoerend niveau worden vast -
gelegd, geborgd en duidelijk gecommuniceerd binnen de organisatie en tussen
de betrokken partners.
10. we werken met verschillende ketenpartners nauw samen, zijn daar trots op en
stralen dat ook uit!
34 35

het is de taak van jongerenwerkers en hun leidinggevenden die werken met het concept
talenthouse om de werkwijze van talenthouse duidelijk uit te leggen aan de
partners. de partners moeten weten wat talenthouse inhoudt, ze moeten weten wat
de manier van werken is. dit is de eerste stap in het meenemen van de partners bij
het ontdekken van de talenten van jongeren. vervolgens moeten de coalitiepartners
met elkaar afspreken hoe ze jongeren benaderen, zodat alle partners met elkaar op
één lijn zitten in de benadering van jongeren. het uiteindelijke doel is dat jongeren
in ijsselmonde zowel binnen als buiten op dezelfde manier benaderd worden.
TIps vOOr heT sMeDeN vaN COalITIes
• leer je verplaatsen in de positie van een ander
• doe rustig aan met je oordelen
• zorg dat de ander ook iets te winnen heeft
• openstaan voor anderen is makkelijk gezegd, maar doe je het wel echt?
• stop met defensief gedrag, denk in mogelijkheden!
• kijk naar jezelf, wat is jouw rol, had jij iets anders kunnen doen?
• wat wordt de jongere er wijzer van?
• afblijven! de jongeren moeten het zélf doen!
INTervIew: saÏD aharChaOu, DIreCTeur TOs IJsselMONDe
wat doet TOs?
thuis op straat (tos) organiseert in de buitenruimte activiteiten voor kinderen en
jongeren. daarnaast vergroten we de betrokkenheid van de buurtbewoners bij de
leefomgeving. we zorgen ervoor dat kinderen in een veilige speelomgeving wonen.
daarvoor werken we samen met alle wijkpartners.
hoe ziet die samenwerking eruit?
tos en de andere partners vormen een netwerk en hebben korte lijnen met elkaar.
de professionals zitten met elkaar op één lijn. we zien elkaar niet als concurrenten,
maar als partners die elkaar versterken waar dat nodig is. we werken samen als er
dingen gebeuren in de wijk. als een jongere zich bij het jongerenwerk slecht gedraagt,
dan wordt hij of zij daar door ons op aangesproken. pas was er een jongere die voor
veel overlast zorgde in de portiek van een flat. de huismeester belde mij. ik weet dat
de jongere het jongerenwerk bezoekt en heb de jongerenwerker gebeld. de jongerenwerker
en ik zijn toen samen een gesprek aangegaan met de jongere, waarna de
overlast ophield. onze boodschap aan jongeren is duidelijk: als je iets flikt, het maakt
niet uit waar, dan word je daar op aangesproken.
5.1 OuDers erbIJ beTreKKeN, DaT luKT TOCh NOOIT?
samenwerken met ouders is in de praktijk lastig. jongeren willen vaak niet dat de
jongerenwerker contact heeft met hun ouders. veel jongeren zeggen dat er thuis
niemand is die ze begrijpt, dat niemand naar ze luistert en dat niemand aandacht
voor ze heeft. sommige jongeren krijgen thuis pas aandacht als ze ruzie maken, als
36

er schooluitval dreigt, als er politiecontacten zijn. toch, ouders zijn en blijven de
eerst verantwoordelijken voor de opvoeding en kunnen een enorme impact hebben
op de ontwikkeling van hun kind. als het jongerenwerk alleen contact zoekt met de
ouders als er iets negatiefs gebeurt met hun kind, dan komt de gewenste en noodzakelijke
zorg en aandacht van de ouders voor hun kinderen er niet. als je ouders
probeert te betrekken bij de positieve dingen van hun kind, bij de talenten van hun
kind, dan stimuleer je het burgerschap en de opvoedkwaliteiten van de ouders zelf
én is het voor de jongeren geen probleem dat hun ouders betrokken worden bij het
jongerenwerk.
we willen dat ouders de jongerenwerker persoonlijk kennen, en dat ze weten dat
talenthouse een veilige plek is waar de jongerenwerkers jongeren stimuleren om
hun talenten te ontdekken en te ontplooien. tegelijkertijd willen we dat ouders ook
weten dat de jongerenwerkers ingrijpen wanneer het fout gaat. we moeten ook
realistisch zijn als het gaat om de betrokkenheid van ouders. we kunnen niet ver -
wachten dat alle ouders deelnemen aan activiteiten. jongerenwerkers moeten zich
profileren in de wijk, ze moeten ervoor zorgen dat ouders weten hoe ze hen kunnen
bereiken als ze daar behoefte aan hebben. om het contact met ouders te bevorderen
is er een aantal keer per jaar een ‘ouderavond’, een soort open dag waar alle ketenpartners
bij betrokken zijn. jongeren worden gestimuleerd om activiteiten te organiseren
voor jongeren en ouderen (ouders en andere buurtbewoners) gezamenlijk.
kinderen jonger dan 16 jaar kunnen zich alleen bij talenthouse inschrijven onder
begeleiding van een ouder of verzorger.
TIps vOOr heT beTreKKeN vaN OuDers bIJ De vOOrzIeNINg
• ouders zijn geïnteresseerd in hun kinderen. of dacht je van niet?!
• blijf een beroep doen op de ouders, geef niet op!
• zoek de ouders op!
• presenteer met trots de activiteiten die jongeren bedacht en uitgevoerd hebben!
• maak contact vanuit het positieve
• wacht niet tot er iets fout gaat!
• afblijven! de jongeren kunnen het zélf!
5.2 buurTbewONers zIJN TOCh vaaK baNg vOOr grOepeN JONgereN?
veel volwassenen zijn, soms terecht, bang voor (groepen) jongeren. ze ervaren overlast
of durven niet alleen langs een grote groep jongeren te lopen. als je niet op je
woorden let, dan kan dat vervelende gevolgen hebben. het valt dan ook niet mee om
jong en oud gezamenlijk activiteiten te laten ondernemen.
een jongerenwerker: we proberen een voorziening te zijn voor de wijk. het albeda
college heeft hier een opleiding beveiliging. daarvoor hebben ze een hele ruimte vol
fitness apparatuur. niet alleen jongeren maken hier gebruik van, ook de volwassenen
uit de buurt. ons streven is om te werken met het principe van dienst-wederdienst.
als een wijkbewoner iets wil betekenen voor de jongeren hier, dan bedenken de
jongeren wat zij kunnen betekenen voor de wijkbewoner. we willen hier graag auto-
45

theorielessen gaan geven aan jongeren. veel jongeren hebben niet genoeg geld om
dat te bekostigen. we willen kijken of de jongeren klusjes kunnen doen voor de wijk
om op die manier het geld bij elkaar te krijgen.
het is ook niet altijd nodig dat er gezamenlijk activiteiten worden ondernomen. een
jongerenvoorziening staat overdag vaak leeg. groepen volwassenen kunnen overdag
hun eigen activiteiten doen in een jongerenvoorziening. daarmee wordt een voorziening
minder ‘eng’. een groep vrouwen gaat nu bijvoorbeeld eigen activiteiten organiseren
in talenthouse. in talenthouse draait de politie wijkspreekuur, gewoon wanneer
jongeren ook aanwezig zijn. daardoor worden wijkbewoners min of meer gedwongen
om binnen te komen. eenmaal binnen zien zij dat jongeren in talenthouse positief
bezig zijn. als ze dezelfde jongeren vervolgens op straat zien, is dat minder eng, want
jongeren en ouderen kennen elkaar al van gezicht. doordat de politie spreekuur draait
in de voorziening is er meer politie in de buurt. ook dat is voor wijkbewoners een
prettig idee. jongeren worden gestimuleerd om activiteiten te organiseren waar wijkbewoners
iets aan hebben en jongeren bedenken wat ze terug kunnen doen voor wijkbewoners
die – als vrijwilliger of anderszins – actief zijn voor de jongerenvoorziening.
TIps vOOr heT beTreKKeN vaN OMwONeNDeN bIJ De vOOrzIeNINg
• Actie! Laat je zien in de wijk! Bel aan bij omwonenden
• Voor wat hoort wat!
• Pak klachten aan! Neem ze serieus en doe er iets mee.
• Verplicht! Jongeren organiseren twee keer per jaar activiteiten voor jong en oud
• Afblijven! De jongeren weten het zélf!
INTervIew: FreD velleKOOp, besTuurslID bewONersCOMMIssIe heINDIJK
Op welke manier wordt de buurt betrokken bij Talenthouse?
veel bewoners klagen over jongeren, zijn bang voor ze. maar jongeren en ouderen
wonen samen in dezelfde wijk. we zijn buren van elkaar. dan moet je goed met
elkaar overweg kunnen. door jongeren en ouderen met elkaar in contact te brengen
kweek je wederzijds begrip. op allerlei manieren proberen we het contact te bevorderen.
buurtbewoners zijn uitgenodigd voor de opening van talenthouse, we vertellen
ze dat ze een bakkie koffie kunnen halen in talenthouse. jongeren hebben nu op
verzoek van bewoners een plan gemaakt om een energiehuisje op te fleuren. voor
buurtbewoners is dat prettig, dan wordt het niet beklad met graffiti. voor jongeren is
het leuk om te doen. het is ook hun wijk.
5.3 De pOlITIe IN De JONgereNvOOrzIeNINg?!
we kennen de argumenten inmiddels wel om je als jongerenwerker niet te veel in te
laten met de politie: “ik heb een oppervlakkig contact met de buurtagent en dat wil
ik zo houden omdat ik bang ben dat jongeren anders snel een link leggen. dat schaadt
mijn vertrouwensband.” of “ik kies voor jongeren en niet voor de politie! het vertrouwen
van jongeren staat voorop!”
de tijd van discussiëren over het wel of niet informatie uitwisselen met de politie
is voorbij. jongerenwerkers moeten zich gaan realiseren dat ze niet het maatje zijn
van jongeren, maar dat ze een serieus beroep uitoefenen. samenwerken met de
politie doe je niet omdat een jongere dat wel of niet goed vindt, maar omdat samenwerken
en informatie-uitwisseling bijdraagt aan je pedagogische doelstellingen. 13
vanuit het concept talenthouse werken jongerenwerkers intensief samen met de
politie, ook of juist wanneer jongeren en de politie niet samen door één deur gaan.
de politie is in de ogen van sommige jongeren de boeman in blauw uniform, die er
alleen maar is om je weg te jagen als je gewoon wat rondhangt met je vrienden, die
voortdurend boetes uitdeelt of je grotere broer heeft opgepakt.
dat de politie dat doet om te zorgen voor een prettige en veilige buurt, en dat politie -
agenten ook gewone mensen zijn, dat zien jongeren niet altijd. van jongerenwerkers,
volwassen mensen met een pedagogische taak, verwachten wij dat zij het nut en de
noodzaak van het politiewerk wél zien. het jongerenwerk kan haar doelstellingen
niet bereiken zonder een goede samenwerking met de politie. de politie is één van de
toezichthouders en handhavers die zorgen voor de gewenste veiligheid in de wijk. 14
het jongerenwerk staat, in het belang van de wijk en in het belang van de jongeren,
de politie bij in haar taak de openbare orde en veiligheid te handhaven. daarbij gaat
het niet alleen om daadwerkelijke veiligheid, maar ook om een gevoel van veiligheid
en prettig wonen voor álle bewoners in de wijk.
uitdragen dat de politie erbij hoort in de samenleving doen we door de politie (net
als alle andere professionals) welkom te laten zijn in de jongerenvoorziening. uiteraard
hebben het jongerenwerk en de politie samen afgestemd onder welke condities
de politie de jongerenvoorziening bezoekt, op welke tijdstippen enzovoort. goed
afge stemde onderlinge verwachtingen en goede afspraken vormen immers de basis
voor een goede samenwerking.
TIps vOOr aCCepTaTIe vaN De pOlITIe IN De vOOrzIeNINg
• de politie is welkom in de voorziening, jongeren weten dat
• spreek af met de politie hoe zij zich opstelt in de voorziening
• wees constructief! geef op een positieve manier feedback over de aanwezigheid
van de politie
• afblijven! de jongeren leren het zélf!
INTervIew: JaNNeMIeKe wIJDeNes eN wIlMa vIsCh, buurTageNTeN
hoe ziet jullie betrokkenheid bij Talenthouse eruit?
wij voelen ons heel erg betrokken bij talenthouse, we zijn al vanaf de start actief.
we komen binnen, we doen gezellig mee en zijn daardoor minder bedreigend voor
jongeren. als we binnenkomen vliegen de meiden ons om de hals.
was het van meet af aan zo gemoedelijk?
nee, we gingen van start als de boeman. de jongeren waren er fel op tegen dat de
politie spreekuur ging houden in hún voorziening. ze negeerden wons volkomen.
46 47

maar… we hebben volgehouden, we zijn de hele tijd aardig en vriendelijk gebleven
en toonden onze betrokkenheid.
waarom is het zo belangrijk dat jongeren en de politie met elkaar overweg kunnen?
het voordeel werkt twee kanten op. doordat wij de jongeren echt kennen zijn wij van
de ‘boeman-rol’ af en komen de jongeren met allerlei vragen naar ons toe. vragen
over een bekeuring, maar ook over werk of school.
Is het beeld dat jongeren van de politie in het algemeen hebben ook veranderd?
dat weet ik niet. onze aanpak is erg persoonsafhankelijk. we nemen ze serieus, zijn
oprecht geïnteresseerd en weten nog hoe wij zelf waren vroeger.
hoe is het contact met de jongerenwerkers?
de jongerenwerkers moesten in het begin wel wennen. maar nu kunnen we gewoon
met elkaar in gesprek zonder dat wij of de jongerenwerkers een verborgen agenda
hebben. als er iets gebeurt op straat, dan geven we dat nu veel eerder door aan het
jongerenwerk. we zetten allemaal onze schouders onder talenthouse.
5.4 eN De verTrOuweNsrelaTIe MeT JONgereN DaN?
het hebben van een vertrouwensrelatie met jongeren maakt coalities smeden met
de politie ingewikkeld. het ‘in vertrouwen’ dingen vertellen impliceert immers dat de
ander het vertelde voor zichzelf houdt, dat de ander je geheimen bewaart, dat de
informatie die je geeft niet wordt doorgegeven aan anderen.
het is volkomen terecht dat jongeren zich verraden voelen wanneer ze erachter komen
dat de jongerenwerker alles wat ze hem of haar ‘in vertrouwen’ hebben verteld blijkt
te hebben doorverteld aan de politie!
daarom praten we liever over een ‘betrouwbare relatie’ tussen jongerenwerker en
jongeren dan over een ‘vertrouwensrelatie’. in het concept talenthouse staat open-
heid en eerlijkheid tegenover de jongeren centraal. jongerenwerkers vertellen open
en eerlijk wat hun taak is, wat zij beogen en wat zij met de informatie doen of
moeten doen die een jongere hun vertelt. jongeren weten dan vooraf wat ze aan
de jongeren werker hebben, waardoor ze zich niet verlinkt voelen als de jongerenwerker
samenwerkt met ketenpartners. als je niet duidelijk bent tegenover de
jongere kan het altijd fout aflopen, ook als je dénkt dat je het ‘vertrouwen’ van een
jongere hebt. 15
5.5 JONgereN TOeleIDeN Naar sChOOl OF werK Is vaaK zO INgewIKKelD!
de kracht van het jongerenwerk ligt in het verkleinen van de afstand tussen jongeren
en officiële instanties. jammer genoeg lukt dit vaak niet, doordat de afstand tussen
jongerenwerkers zelf en de officiële instanties al erg groot is! de werkwijze van een
organisatie is onbekend, er wordt niet altijd een terugkoppeling gegeven, jongerenwerkers
hebben te weinig tijd om jongeren goed toe te leiden, het duurt te lang voor -
dat een jongere geholpen wordt…
om de toeleiding naar scholing, werk en hulpverlening soepel te laten verlopen is een
intensieve samenwerking met onderwijsinstituten, hulpverlening en organisaties
die jongeren kunnen toeleiden naar werk cruciaal. vanuit het concept talenthouse
wordt creatief ingezet op de combinatie van jongerenwerk, onderwijs, toeleiding naar
hulpverlening en de arbeidsmarkt in één gebouw. overdag is de voorziening een
onder wijslocatie, ’s avonds en in de weekenden bedenken en organiseren jongeren
activiteiten.
TIps vOOr heT sOepel TOeleIDeN Naar werK, sChOOl OF hulpverleNINg
• deel informatie en eis terugkoppeling
• wees iemand! laat je gezicht zien bij de samenwerkingspartners!
• investeer in contact maken
• onderhoud je contacten
• wacht niet af!
• vraag om terugkoppeling.
• afblijven! de jongeren willen het zélf!
INTervIew: IrMa rODeNberg, DOCeNTe bIJ heT albeDa COllege
hoe is het om met meerdere organisaties in een gebouw te zitten?
je hebt alles bij de hand. het idplein, dat jongeren begeleidt naar werk en scholing,
heeft bijvoorbeeld veel betere kanalen om jongeren aan werk te helpen. doordat er
onderwijs gegeven wordt in het gebouw, is het gebouw ook overdag open. dat heeft
een positieve uitstraling naar buiten toe. ook door de samenwerking met andere
organisaties ontstaat een levendige sfeer.
Kun je een voorbeeld geven van een project dat jullie hebben gedaan?
de meiden die actief zijn in talenthouse wilden graag een ehbo-cursus volgen. ik
heb hen op vrijdagmiddag de cursus jeugd ehbo gegeven. de meiden namen ook
deel aan het project ‘because i’m a girl’. daarvoor moesten ze informatie opzoeken.
dat konden ze bij het albeda college op de computers doen, we zijn dan aanwezig
op de locatie.
5.6 JONgereNwerKers KuNNeN TOCh NIeT álles?!
in talenthouse worden sportieve, recreatieve, vormende, kunstzinnige, theatrale en
danstalenten ontwikkeld. jongerenwerkers in talenthouse zijn gepassioneerd, bevlogen
en enthousiast en hebben vaak zelf één of meerdere talenten waar ze jongeren
in kunnen begeleiden. jongeren kunnen echter ook talenten en kwaliteiten hebben
die niet de eigen interesse van de jongerenwerker hebben. de jongerenwerker stimuleert
óók deze talenten en zoekt samen met jongeren naar organisaties die iets voor
de jongeren kunnen betekenen. denk aan samenwerking met een sportvereniging,
een theaterschool, een culturele organisatie, studenten van creatieve opleidingen,
enzovoort. de jongerenwerker is creatief in het stimuleren van talenten, bijvoorbeeld
door jongeren die fotografisch talent willen ontwikkelen te koppelen aan studenten
48 49

van een fotografieopleiding. jongeren die bijvoorbeeld willen voetballen worden
toe geleid naar een voetbalvereniging. jongerenwerkers investeren in het talent van
jongeren door contacten op te bouwen met andere organisaties!
5.7 De (Deel)geMeeNTe heeFT geeN versTaND vaN De uITvOerINg!
de (deel)gemeente heeft de regie over het jeugdbeleid en krijgt in de toekomst ook
steeds meer taken op het terrein van de preventieve jeugdzorg. 16 de regierol van de
(deel)gemeente impliceert dat de (deel)gemeente geen uitvoerder is van het beleid,
maar daar andere uitvoeringsorganisaties voor inschakelt. hoewel de (deel)gemeente
in de eerste plaats opdrachtgever is, betekent dit niet dat de (deel)gemeente niets
te zeggen heeft over de uitvoering! naast opdrachtgever is de lokale overheid namelijk
óók inhoudelijk partner. de (deel)gemeente denkt mee en bepaalt dat er wat gebeurt.
het is aan de welzijnsinstelling om te bepalen hoe ze het uitvoert. elkaars inhoudelijke
partner zijn betekent dat je in goed overleg met elkaar bepaalt wat het jongerenwerk
al dan niet doet. het betekent dat je naar elkaar luistert en probeert elkaars
belangen te behartigen. het is de taak van het jongerenwerk om de lokale overheid
mee te nemen in de manier van werken van talenthouse. activiteiten ontplooien
volgens de talenthouse-methodiek kost tijd. het jongerenwerk moet met de (deel)
gemeente de wederzijdse resultaatverwachtingen bespreken en onderhandelen
over de inzet die nodig is om volgens de talenthouse-methodiek te werken.
6. aFblIJVen! de rol Van
de Jongerenwerker
succesvolle initiatieven draaien vaak op enthousiaste, gepassioneerde personen.
succes begint daarom met bevlogen jongerenwerkers!
Jongerenwerkers die werken met Talenthouse:
• zijn enthousiast
• zijn gepassioneerd
• gaan ervoor
• kunnen ‘out of the box’ denken
• denken in kansen
• durven te experimenteren
• zijn zichtbaar zijn in de wijk
• kennen de jongeren
• zijn gericht op het ontdekken van (onzichtbare) kwaliteiten
• beschikken over creatieve werkvormen om de talenten van jongeren te ontdekken
• investeren serieus in de jongeren en hun ideeën
• verwachten altijd wat van jongeren
• onderhandelen met jongeren over hun inzet en bijdrage
• bouwen feedbackmomenten in bij activiteiten
•
bieden jongeren de ruimte om fouten te maken
• confronteren jongeren ook met fouten, daar leren ze van
• normeren en corrigeren
• zijn doelbewust (weten wat jongeren kunnen leren van een activiteit)
• reflecteren op het eigen handelen (waarom doen we wat we doen)
• zijn kritisch
• zijn procesgevoelig (wegen af waarom je iets wel of niet doet en waarom)
• durven te onderhandelen
• profileren zich duidelijk voor ketenpartners
• kunnen luisteren
• hebben oog voor andere belangen dan alleen die van jongeren
• kiezen voor coalities met ketenpartners.
jongerenwerkers confronteren jongeren met de werkelijkheid. het kost tijd om iets
te organiseren. door jongeren dat inzicht te geven zullen ze veranderen van ‘veeleisende’
jongere naar producerende jongeren. naarmate jongeren meer gedemotiveerd
zijn en lopen te schelden is de verleiding groter om het over te nemen. het is
niet leuk om te zien dat jongeren gedemotiveerd raken en dreigen het bijltje er bij
neer te gooien. de focus van de jongerenwerker moet zijn: afblijven! ze kunnen het
zélf! de jongerenwerker ondersteunt en motiveert om door te gaan. dat doe je door
met jongeren te praten over de alternatieven, de belemmeringen, enzovoort. vragen,
vragen, vragen! niet overnemen!
de jongerenwerker stimuleert, prikkelt en motiveert, maar maakt óók onderscheid,
normeert en corrigeert. jongeren die uiteindelijk niet willen meedoen, worden
uitgesloten. voor deze jongeren is een persoonsgebonden, individuele benadering
op zijn plaats.
het werken met een methodiek dwingt jongerenwerkers om na te denken over hun
eigen handelen. steeds moeten ze zichzelf afvragen: “doe ik het wel volgens de
talenthouse-methodiek?” werken met een methodiek dwingt jongerenwerkers om
scherp te blijven, om zich bewust te zijn van wat ze met activiteiten willen bereiken,
om na te denken over wat jongeren kunnen leren van een activiteit en hoe jongeren
zo goed mogelijk ondersteund kunnen worden.
jongeren moeten wennen aan de nieuwe manier van werken, maar wat je na verloop
van tijd ziet is dat ze steeds meer naar jongerenwerkers trekken die het spel
van talenthouse goed kunnen spelen. die in staat zijn om de verborgen kwaliteiten
van jongeren naar boven te halen en die in staat zijn om leuke ideeën en plannen te
maken met de jongeren. die ook in staat zijn om aan te geven wat zij de volgende
keer beter kunnen doen en die normeren en corrigeren. die duidelijke grenzen stellen
aan ontoelaatbaar gedrag. de methodiek talenthouse valt of staat met de kwaliteit
van de jongerenwerkers.
INTervIew: abDerrahIM TOuKOKI, JONgereNwerKer
Is het ingewikkeld om op een vernieuwende manier te werken?
ja. jongeren ‘bestellen’ nog steeds veel activiteiten. jongeren denken nog steeds dat
een jongerenwerker een ‘activiteitenboer’ is. de jongeren zijn het oude jongerenwerk
50 51

gewend waarin de jongerenwerker het ‘maatje’ van de jongere wilde zijn. negatief
gedrag werd slecht gecorrigeerd, heel veel dingen werden oogluikend toegestaan.
de jongeren hier hebben er moeite mee dat wij ze corrigeren op hun gedrag. dat
leidt geregeld tot ophef. niet iedereen vindt het leuk dat wij hier werken. buiten op
de muur hebben jongeren met graffiti hun woede op het jongerenwerk geuit. als
zoiets gebeurt, dan moeten we consequent blijven handelen.
in dit geval doen we aangifte bij de politie. jongeren denken soms dat we hun
vrienden zijn. dat zijn we niet, we oefenen ons beroep uit. de activiteiten zijn een
middel om contact te maken en ons doel te bereiken. dat vertellen we de jongeren
ook. je moet vanaf de eerste dag duidelijk zijn tegen jongeren. dat vinden ze niet
altijd leuk, maar op de lange termijn zien ze wel in dat je het beste met ze voor hebt.
7. de sturIng door
de welzIJnsInstellIng
in het moderne jongerenwerk zijn jongerenwerkers stevig opererende rolmodellen
die oog hebben voor de talenten en mogelijkheden van jongeren, maar die jongeren
ook stevig kunnen aanspreken op ongewenst gedrag. de tijd van discussiëren over
het al dan niet samenwerken met ketenpartners (met name de politie!) en over het
al dan niet vóór jongeren organiseren, is voorbij. welzijnsinstellingen formuleren
een eigen visie en beleid. de vraag óf jongerenwerkers zich hierin kunnen vinden,
doet er niet meer toe. de discussie moet veel meer gaan over de manier waarop de
welzijnsinstelling haar beleid uitvoert en de wijze waarop de welzijnsinstelling
jongerenwerkers kan ondersteunen in de uitvoering. jongerenwerkers worden aangenomen
op basis van de visie en het beleid van de organisatie en op basis van de
visie van de lokale overheid.
in de ijsselmondse visie op het jongerenwerk heeft de lokale overheid het volgende
vastgelegd:
Over de inrichting van het jongerenwerk:
• het jongerenwerk richt zich op het ontdekken en ontwikkelen van kwaliteiten
en talenten van jongeren.
• het jongerenwerk is toegankelijk voor jongens én meiden.
• het jongerenwerk is toegankelijk voor álle jongeren tussen de 12 en 23 jaar die
daar behoefte aan hebben.
• het jongerenwerk is er niet alleen maar voor problematische en overbelaste
jongeren.
• het jongerenwerk werkt met groepen jongeren.
• er is binnen die groepen ook aandacht voor individuele jongeren.
• jongerenvoorzieningen zijn óók aantrekkelijk en toegankelijk voor omwonenden.
Over de rol van de jongerenwerker:
• de jongerenwerker is een pedagoog die ruimte geeft aan jongeren, maar óók
grenzen stelt aan ongewenst gedrag, normeert en corrigeert.
52

• jongerenwerkers hebben zowel in de accommodatie als buiten de accommodatie
contact met jongeren.
• jongerenwerkers interesseren en verdiepen zich in de andere leefdomeinen van
jongeren.
• jongerenwerkers hebben daarom ook contact met de partners die van betekenis
zijn in de andere leefdomeinen van jongeren.
• jongerenwerkers hebben contact met ouders als het slecht gaat met jongeren,
maar óók en vooral als het goed met ze gaat.
Over coalities aangaan met ketenpartners:
• het jongerenwerk profileert zich duidelijk naar ketenpartners.
• het jongerenwerk en de politie werken samen in het belang van de jongere en in
het belang van de openbare orde en veiligheid.
• het jongerenwerk werkt samen en smeedt coalities met alle partners die van
belang zijn in het leven van een jongere.
• het jongerenwerk deelt informatie met haar ketenpartners.
Over de rol van leidinggevenden:
• leidinggevenden versterken de medewerkers in de frontlinie door ze te confronteren
met hun handelen.
• leidinggevenden ‘sturen’ met een grote mate van bemoeizucht wat betreft de
uitvoering.
jongerenwerkers die zich niet kunnen vinden in de visie en in het beleid van zowel
de welzijnsinstelling als de lokale overheid kunnen beter een andere baan zoeken.
7.1 hOe KuNNeN leIDINggeveNDeN JONgereNwerKers FaCIlITereN?
veel jongerenwerkers weten dat ze goed zijn in hun vak, ze weten alleen niet waaróm.
ze zijn zich niet bewust van hun vaardigheden, ze zeggen: “we doen het gewoon.”
het is jammer dat jongerenwerkers zich niet bewust zijn van hun kwaliteiten. als je
weet waarom je ergens goed in bent en waarom je handelt zoals je handelt, dan kun
je het gedrag doelbewust en vaker inzetten. het is ook jammer voor collega’s, want
als je niet weet waarom je iets goed doet, dan kun je het ook niet uitleggen aan een
ander. je kunt jouw manier van werken niet overdragen.
het is belangrijk dat leidinggevenden jongerenwerkers leren verwoorden wat ze
doen in de praktijk en waarom ze dat doen. als je kunt verwoorden wat je doet en
waarom, dan ga je je eigen gedrag begrijpen. jongerenwerkers moeten continu, in
teamverband, aan de hand van praktijkvoorbeelden, terugkijken op hun gedrag.
jongerenwerkers zijn vaak echte ‘doeners’, die het beste leren vanuit de praktijk
(lerend werken). van leidinggevenden wordt verwacht dat ze hierin faciliteren. dat
betekent dat zij intervisiebijeenkomsten organiseren, een veilig klimaat scheppen
in een team en zelf dicht op de uitvoering zitten om jongerenwerkers een spiegel
te kunnen voorhouden.
het betekent ook dat leidinggevenden zicht moeten hebben op de dagelijkse
praktijk. sturing van werkers gebeurt niet vanachter het bureau maar ook en vooral
61

op de werkvloer. leidinggevenden confronteren werkers met hun gedrag en laten
hen nadenken over het hoe en waarom van hun handelen. leidinggevenden creëren
de randvoorwaarden om het jongerenwerk te kunnen uitvoeren (bijvoorbeeld altijd
met z’n tweeën de straat op wanneer het spannend is of je het spannend vindt).
leidinggevenden zijn er voor de jongerenwerker, ze zorgen ervoor dat jongerenwerkers
zonder drempel hun verhaal kunnen vertellen. 17
8. makkelIJk gezegd,
moeIlIJk gedaan
het vergt veel om talenthouse te implementeren in de praktijk. we zijn in jeugdland
zó gewend aan het verlenen van hulp, het zit in onze aard, we zijn er mee opge -
groeid. we hebben geleerd dat jongeren hulpbehoevend zijn en dat wij ze kunnen
helpen! met heel veel passie en bezieling helpen we jongeren om hun weg te vinden
naar volwassenheid. we helpen ze om werk te vinden. we helpen ze om een passende
opleiding te vinden. we helpen ze hun vrije tijd in te vullen.
en nu ineens… moeten we stoppen met dat helpen van jongeren! ineens moeten we
inzien dat jongeren het ook zélf kunnen.
zélf willen! zélf weten! zélf leren! zélf mogen! zélf moeten! en zélf doen!
en wij professionals moeten ervan afblijven!
het valt niet mee. we zijn er niet aan gewend. niemand is er aan gewend. jongeren
niet, professionals niet, ketenpartners niet, de lokale overheid niet.
er gaat veel tijd en aandacht zitten in de implementatie van talenthouse. bij alles
wat we doen moeten we onszelf afvragen of we het wel volgens de talenthousemethodiek
doen. het veranderen van gedrag doe je niet zomaar. dat leer je ook niet
uit een boekje. zeker praktisch gerichte jongerenwerkers niet! professionals en
jongeren moeten leren hoe je aan talentontwikkeling doet. hoe je jongeren kunt
activeren, prikkelen, grenzen stellen, normeren, corrigeren, ruimte geven, enzovoort.
ze moeten leren dat werken met talenthouse niet vermoeiend is, maar uitdagend!
deelgemeente ijsselmonde kiest ervoor om te investeren in de nieuwe benadering
van jongeren. komend jaar wordt het talenthouse-concept geïmplementeerd in alle
vier de wijken van ijsselmonde. iedere voorziening draagt de naam talenthouse. de
naam staat voor de manier van werken. de lokale overheid investeert in talenthouse
door een implementatietraject van één jaar op te zetten voor heel ijsselmonde.
zowel de manager als de jongerenwerkers worden een jaar lang intensief gecoacht
in de uitvoering van hun vak. ook ná het implementatiejaar is talenthouse niet ‘af’.
talenthouse vraagt om continue investering en doorontwikkeling. er komen nieuwe
jongerenwerkers en nieuwe jongeren. met het verslappen van de aandacht voor de
implementatie van de methodiek, verslapt óók het concept talenthouse. hier
moeten we voor waken.
In Talenthouse:
• doen jongeren het zélf!
• kunnen jongeren het zélf!
• willen jongeren het zélf!
• weten jongeren het zélf!
• leren jongeren het zélf!
• mogen jongeren het zélf!
• moeten jongeren het zélf!
en de professionals… die moeten ervan aFblijven!
begrIppeN
Deelgemeente: in de gemeentewet
is geregeld dat een gemeentebestuur
een aantal deelgemeenten
kan instellen. de deelgemeente is
de laagste bestuurslaag in een
gemeente. rotterdam telt 13 deelgemeenten.
een deelgemeente heeft
een eigen volksvertegenwoordiging
en heeft een dagelijks bestuur
(vergelijkbaar met het college van
burgemeester en wethouders).
DOsa: deelgemeentelijke organisatie
sluitende aanpak. dosa zorgt
er, samen met de partners, voor dat
risico- en probleemjongeren (weer)
naar school of aan het werk gaan of
indien nodig in een hulpverleningstraject
geplaatst worden.
groepsaanpak: de methodiek
groepsaanpak wordt ingezet voor
jongeren die in groepsverband
overlast veroorzaken in de buitenruimte.
de doelstelling van de
groepsaanpak is het bieden van een
preventief aanbod aan jongeren
om hen kansen te bieden op een
grotere participatie in de maatschappij,
ondersteuning of hulpver
lening voor jongeren met problematiek
via de dosa, het stellen
van grenzen aan onwenselijk
gedrag en een repressieve aanpak
voor niet-toelaatbaar gedrag. de
inzet is gericht op het minimaliseren
van overlast in de straat.
ID-plein: het id-plein leidt jongeren
toe naar werk, stage en scholing.
JOlO: jongeren lossen het op.
jolo traint jongeren die bemiddelen
in spanningen en conflicten
tussen jongeren en volwassenen
of tussen jongeren onderling.
62 63
Jongerenmakelaar: een jongerenmakelaar
is een ambulant jongerenwerker
die contact legt met zo veel
mogelijk jongeren in een wijk. hij
of zij kan jongeren toeleiden naar
school, werk, hulpverlening en/of
vrijetijdsbesteding. daarnaast kan
hij of zij activiteiten ontwikkelen
om overlast door jongeren op straat
te verminderen.
Thuis Op straat (TOs): thuis op
straat zorgt voor leefbaarheid en
een sociaal klimaat op straat, in de
wijk en op het plein. dit doen ze
door onder andere activiteiten te
organiseren voor en door bewoners,
kinderen en jongeren en door samen
te werken met politie, opbouwwerk,
middenstand, enzovoort.

eINDNOTeN
1. deelgemeente ijsselmonde
(2004). rapport herijking
samenhangend jeugdbeleid
deelgemeente ijsselmonde
2004–2006.
2. deelgemeente ijsselmonde
(2008). grenzen verleggen door
grenzen te stellen. visie op het
jongerenwerk in ijsselmonde.
3. paulides, h., Frank, m. (2009).
begrensd kansen bieden:
toevoeging aan de rotterdamse
methodiek jongerenwerk op
het onderdeel ruimte geven en
grenzen stellen.rotterdam:
radar in opdracht van dienst
jeugd, onderwijs en samenleving,
gemeente rotterdam.
4. deelgemeente ijsselmonde
(2004). rapport herijking
samenhangend jeugdbeleid
deelgemeente ijsselmonde
2004–2006.
5. deelgemeente ijsselmonde
(2008). grenzen verleggen door
grenzen te stellen. visie op het
jongerenwerk in ijsselmonde.
6. deelgemeente ijsselmonde
(2004). rapport herijking
samenhangend jeugdbeleid
deelgemeente ijsselmonde
2004–2006.
7. de kerntaken van het jongerenwerk
in ijsselmonde zijn
gebaseerd op de rotterdamse
methodiek voor het jongerenwerk
(adviesbureau van montfoort,
2006. het rotterdamse jongerenwerk:
Functies, kerntaken, competenties,
methoden). ijsselmonde
kiest echter voor een ondersteunende
taak van de jongeren-
werker. in de rotterdamse
methodiek voor het jongerenwerk
staat dit anders omschreven.
jongeren in ijsselmonde bedenken
en organiseren zélf activi -
teiten, de jongerenwerker ondersteunt
en begeleidt hen hierin.
8. jongeren hebben dit aangegeven
in een groepsgesprek.
9. eveline crone (2008). het puberende
brein: over de ontwikkeling
van de hersenen in de
unieke periode van de adolescentie.
amsterdam: uitgeverij
bert bakker.
10. Frank, m. (2009). klassewerkers:
plan voor vakbekwaam rotterdams
jongerenwerk. rotterdam:
radar in opdracht van dienst
jeugd, onderwijs en samenleving,
gemeente rotterdam.
11. voor het rotterdamse
jongerenwerk zijn de volgende
opvoeddoelen vastgesteld:
- het verkrijgen en benutten van
kansen op maatschappelijke
participatie; - het leveren van
een bijdrage aan de eigen
samenleving; - het dragen van
eigen verantwoordelijkheid.
daarnaast lever je als jongerenwerker
een bijdrage aan de
‘sociale opvoeding’ van jongeren.
het gaat daarbij om (het
leren van) solidariteit, gelijkwaardigheid,
tolerantie, vrijheid,
verantwoordelijkheid en respect
voor verschil. uit: paulides, h.,
Frank, m. (2009). begrensd
kansen bieden: toevoeging aan
de rotterdamse methodiek
jongerenwerk op het onderdeel
64
ruimte geven en grenzen stellen.
rotterdam: radar in opdracht
van de dienst jeugd, onderwijs
en samenleving, gemeente
rotterdam.
12. Frank, m. (2009). klassewerkers:
plan voor vakbekwaam rotterdams
jongerenwerk. rotterdam:
radar in opdracht van dienst
jeugd, onderwijs en samenleving,
gemeente rotterdam.
13. paulides, h., Frank, m. (2009).
begrensd kansen bieden:
toevoeging aan de rotterdamse
methodiek jongerenwerk op
het onderdeel ruimte geven en
grenzen stellen. rotterdam:
radar in opdracht van dienst
jeugd, onderwijs en samenleving,
gemeente rotterdam.
14. deelgemeente ijsselmonde
(2008). grenzen verleggen door
grenzen te stellen. visie op het
jongerenwerk in ijsselmonde.
15. deelgemeente ijsselmonde
(2008). grenzen verleggen door
grenzen te stellen. visie op het
jongerenwerk in ijsselmonde.
16. commissie zorg om jeugd
(juni 2009). van klein naar groot.
den haag: in opdracht van
vereniging van nederlandse
gemeenten.
17. paulides, h., Frank, m. (2009).
begrensd kansen bieden:
toevoeging aan de rotterdamse
methodiek jongerenwerk op
het onderdeel ruimte geven en
grenzen stellen. rotterdam:
radar in opdracht van dienst
jeugd, onderwijs en samenleving,
gemeente rotterdam.