opportuun - Openbaar Ministerie

01
tijdschrift van
het openbaar
ministerie
jaargang 16
nummer 01
januari 2010
‘Goldfinger-fraude mooiste
zaak’
Scheidend PG Rieke Samson in Alles Afwegende
Geweldpleger de deur uit
‘Het OM-concern stáát’

2 HOEK VAN JAN
Sint
Soms kom je verhalen tegen die
je fantasie op hol brengen. Zo
vertelde een man in de kroeg
eens over zijn aanvaring met
de Sint. Hij was eind november
twee dozen wijn gaan kopen.
Bij een echte wijnhandel in de
“Stad”. Voor niet-noordelingen:
Groningen dus. Toen hij de
dozen in de kofferbak plaatste,
passeerde net de intocht van
Sinterklaas. Op zich geen probleem.
Totdat hij met een klap
de klep dicht gooide. Want daar
schrok de schimmel van. Het
beest maakte een rare sprong
en even later zat er een flinke
deuk in de auto. De man bleef
verbouwereerd achter. Want
toen Sint de knol weer onder
controle had, reed die gewoon
door.
Gelukkig reden achteraan de
stoet twee agenten, dus de man
sprak hen aan. Vertelde van de
schade en dat de Sint zomaar
doorgereden was. Hij kreeg het
advies aangifte te doen. Vanaf
dat moment begonnen mijn
gedachten af te dwalen. Ik luisterde
nauwelijks nog naar de
verteller. In mijn hoofd ontspon
zich het volgende gesprek op
het bureau.
Agent: ‘Dus u doet aangifte van
doorrijden na ongeval. Wat was
het kenteken van de vlerk die
niet stopte?’
Man: ‘Geen. Er zat geen kenteken
op.’
Agent (mompelend, terwijl hij
schrijft): ‘Kenteken niet waargenomen’.
Man: ‘Nee, er zat helemaal
geen kenteken op.’
Agent (kijkt bedenkelijk op):
‘Wat was dan het merk, type en
kleur van het voertuig. Of zaten
die er ook niet op?’
Man (geïrriteerd): ‘Merrie van
het type schimmel, kleur wit
en de bestuurder had een witte
baard, mijter, staf, tabberd en
er liep een zooi vrienden achter
met snoep te gooien.’
Agent (fronsend): ‘En dat was
nadat u alcohol had gekocht,
zei u?’
Op dat moment merkte ik dat
de man zweeg. Hij keek mij verwachtingsvol
aan. Belachelijk
toch? Die bejegening door de
politie. ‘Valt wel mee,’ flapte
ik eruit. ‘Als ik die agent was
geweest, had ik je laten blazen.’
Jan Hoekman
OPPORTUUN
tijdschrift van het
openbaar ministerie
jaargang 16
nummer 1
januari 2010
Opportuun is het personeels- en
relatiemagazine van het Openbaar
Ministerie. Het blad wordt gratis
verstrekt aan de medewerkers van het
OM en andere geïnteresseerden. Het
blad verschijnt twaalf keer per jaar.
De redactie is verantwoordelijk voor
de inhoud van het blad. Aan de in
Opportuun verstrekte informatie
kunnen geen rechten worden
ontleend. Overname van artikelen met
bronvermelding is toegestaan.
Abonnementenadministratie
Wijzigingen? Stuur de adreswikkel
met de aangebrachte wijzigingen
naar het redactieadres, of mail de
wijzigingen, onder vermelding van
het nummer op de adreswikkel, naar
opportuun@om.nl.
NB: inhoudelijke opmerkingen
en suggesties melden aan de
eindredacteur (zie hieronder).
Redactieadres
Afdeling Communicatie,
Parket-Generaal, kamer 5.19,
Prins Clauslaan 16, Postbus 20305,
2500 EH Den Haag.
Telefoon: 070 – 3399840.
Eindredactie
Pieter Vermaas, 070 – 3399840 of
p.vermaas@om.nl.
Vaste medewerkers
Thea van der Geest, Jan-Willem
Grimbergen, Mary Hallebeek,
Jan Hoekman, Petra Sprado.
Aan dit nummer werkten verder mee
Babeth Knol, Olga Hoekstra, Vera
Schijve, Ronald Leenders
Foto omslag
Peter van der Struijs
Foto inhoudsopgave
Loes van der Meer
Ontwerp
Fabrique, Delft
Druk
Zijlstra Drukwerk, Rijswijk
Oplage:
8.000

OPPORTUUN · 01 / 2010 3
Januari 2010
06
Rieke Samson
Als zaaksofficier stuit ze eind jaren tachtig
op een megafraude. Samen met Fiodrechercheurs
jaagt ze op de goudsmokkelaar
en btw-fraudeur Jan L. In de rubriek
Alles Afwegende blikt scheidend PG Rieke
Samson-Geerlings terug op een van haar
mooiste zaken.
10
Bewijs verzamelen
Bewijs maakt het verschil tussen een vermoeden
en een zaak. Tussen wel of niet
vervolgen. En tussen vrijspraak of straf.
‘Hoe verleidelijk ook, verzamel bewijs niet
in het wilde weg.’
14
Huisverbod
In Rotterdam worden geweldplegers het
huis uit gezet. In de tien dagen die het
tijdelijk huisverbod duurt, bundelen OM,
politie en GGD de krachten. ‘Het huisverbod
dwingt de hulpverlening om snel op
gang te komen.’
18
Omslag bij reclassering
Zorg voor de dader, dat was het doel
van reclasseringswerk. Wás. Want met
“Redesign Toezicht” werkt de reclassering
nu aan een veiligere samenleving.
22
‘Concern stáát’
‘Nu de operatie “Het OM Verandert” als
project is afgerond, stáát het OM-concern’,
zeggen procureur-generaal Henk van
Brummen en OM-organisatieadviseur Eric
Jan van der Steege.
Afscheid Rieke
Samson-Geerlings
PG blikt terug op fraudezaak, pag.6
rubrieken
02 Hoek van Jan
‘Sint’
04 KortOM
13 Handig met GPS
17 Omgeslagen
25 Grombergen
‘Feest’
26 Internationaal
27 Ut Recht
‘Vrouwen’
28 AchterOM

4 KORTom
NFI: 90 procent op tijd
leveren
In 2009 namen de NFIlevertijden
al af. Voor
2010 zal het NFI negentig
procent van de door het
NFI geaccepteerde onderzoeken
op tijd leveren. Dat
is afgesproken door OM,
politie en NFI.
In december hebben Rieke
Samson-Geerlings, Hans
Vissers en Kees Möhring
namens hun organisaties
een overeenkomst getekend,
waarin is afgesproken wat OM
en politie in 2010 aan producten
en diensten kunnen aanvragen
bij het Nederlands Forensisch
Instituut (NFI).
In nauwe onderlinge samenwerking
hebben OM en de
politie met het NFI deze zogenaamde
service level agreement
(SLA) opgesteld. Hierin
staan de aantallen producten
die het NFI beschikbaar heeft
voor 2010 en de levertijden
daarvan. OM, politie en NFI
hebben die gezamenlijk vastgesteld
op basis van ervaringen
in afgelopen jaren en ontwikkelingen
in de criminaliteit.
De levertijden van die producten
en diensten zijn in 2009
aanzienlijk afgenomen. In de
SLA voor 2010 zijn de levertijden
verder naar beneden
bijgesteld. NFI heeft in de SLA
2010 de afspraak gemaakt dat
het NFI over de gehele linie in
90% van de onderzoeken op tijd
levert. In 2009 was dit 85%.
Dit jaar zullen veel zogenaamde
sprintproducten een
bijzonder korte levertijd hebben.
Bovendien is de capaciteit
hiervoor nagenoeg verdubbeld
ten opzichte van 2009. Ook is de
capaciteit verruimd voor vrijwel
alle producten waarvoor
in 2009 nog een tekort was.
Daarmee kan het NFI beter aan
de vraag van de opdrachtgevers
voldoen.
Het werken met een service
level agreement vergroot de
efficiency en effectiviteit in de
strafrechtsketen, door de betere
afstemming tussen vraag en
aanbod.
Alle producten en diensten
van het NFI voor 2010 staan
gedetailleerd beschreven in
Het forensisch boek, producten-
en dienstencatalogus van
het NFI. Het forensisch boek is
te verkrijgen door een e-mail
te sturen naar accountmanagement@nfi.minjus.nl.
Energiediefstal door
hennep 150 miljoen
Energiediefstal levert,
behalve levensgevaarlijke
situaties rondom gemanipuleerdeelektriciteitmeters,
jaarlijks een schadepost
op van zo’n 150
miljoen euro.
Dat schadebedrag berekenen
de energiebedrijven vervolgens
door aan de klanten.
Tegelijkertijd voeren deze
bedrijven steeds vaker een
actief beleid voor het opsporen
van energiediefstal, dat in de
praktijk vaak gerelateerd is aan
de teelt van hennep.
Ook banken en verzekeringsmaatschappijen
zinnen op
maatregelen, en wensen niet
langer in verband te worden
gebracht met hennepgerelateerde
cliënten, zo klonk het op
2 december in het Eindhovense
PSV-stadion.
Op de Themadag Aanpak
Georganiseerde Hennepteelt
ontmoetten vertegenwoordigers
van het OM, politie,
openbaar bestuur en belastingdienst
hun collega’s uit de
private sector: de energie-,
transport-, verzekerings- en
bancaire wereld. De publieke en
private partners lieten zien dat
de georganiseerde hennepteelt
inmiddels wordt ervaren als een
gezamenlijk maatschappelijk
probleem. Elke partner voelt
zich op zijn terrein medever-
antwoordelijk voor de aanpak
van deze lucratieve criminele
bedrijfstak.
Samen met de partners wil het
OM komen tot vernieuwende
ideeën om de zware georganiseerde
criminaliteit achter de
hennepteelt op diverse fronten
aan te pakken. In publieke en
private gezamenlijkheid komen
tot innovatieve barrières, was
het motto van deze conferentie.
‘In dit speelveld’, sprak de
Maastrichtse professor in de
criminologie Hans Nelen, ‘moet
je met vele partners de strijd
met de criminele henneporganisaties
aanbinden. Kennen,
kunnen en willen zijn daarbij
van doorslaggevend belang.’
De ochtend werd benut voor
diverse presentaties en discussie.
In de middag zochten
de deelnemers in kleine
groepjes naar vernieuwende
manieren om de georganiseerde
hennepteelt vanuit alle
invalshoeken aan te pakken.
De resultaten van deze workshops
worden aangeboden
aan de Taskforce Aanpak
Georganiseerde Hennepteelt en
waar mogelijk doorontwikkeld
binnen de proeftuin Aanpak
Georganiseerde Hennepteelt
Zuid 6/5.
Tekst: Ronald Leenders

OPPORTUUN · 01 / 2010
Team Verkeer stapt in
bij LP
Het Bureau Verkeershandhaving
Openbaar
Ministerie (BVOM) krijgt
een nieuwe naam. Vanaf
januari 2010 gaat het verder
als Team Verkeer van
het Landelijk Parket.
Daarmee komt een eind aan
ruim tien jaar BVOM, dat het
laatste jaar onder leiding stond
van Peter Muijen. Het Team
Verkeer van het LP wordt nu
geleid door Willebrord Freijsen,
hiervoor hoofd Beleid en
Strategie bij het arrondissementsparket
in Amsterdam.
Het Team Verkeer lijkt op het
eerste gezicht misschien een
vreemde eend in de bijt van
LP-teams, waar (inter)nationaal
georganiseerde criminaliteit en
grote zaken de boventoon voeren.
Maar verkeer is net als de
andere LP-onderdelen ook een
landelijk onderwerp. Bovendien
is door de samenvoeging de
gezagvoering van de “blauwe
diensten” van het KLPD in één
hand belegd.
De doelen en werkzaamheden
van het Team Verkeer veranderen
niet. Als landelijk expertisecentrum
adviseert het team
het College van procureursgeneraal
over wet- en regelgeving
op verkeersgebied. Ook de
ondersteuning van de regionale
verkeershandhavingsteams
in alle politieregio’s blijft een
kerntaak. Het Team Verkeer
streeft een zo groot mogelijke
naleving van de verkeersregels
na, met als doel minder
verkeersslachtoffers, minder
milieubelasting en een betere
doorstroming op de weg. De
functie van verkeersvraagbaak
voor andere OM-onderdelen
gaat uiteraard door. De helpdesk
Verkeer en Vervoer is
bereikbaar via e-mailadres
helpdesk.lptv@om.nl.
Het Team Verkeer in
Soesterberg loopt voorop
in het doorvoeren van de
landelijke OM-huisstijl. Het
gebouw, het drukwerk en alle
(digitale) uitingen zijn in een
nieuw jasje gestoken. Voorlopig
blijft het team gehuisvest in
Soesterberg. Naar alle waarschijnlijkheid
volgt in 2011 een
verhuizing naar een meer centraal
gelegen locatie die goed
bereikbaar is per openbaar
vervoer.
Standaardprocessen
regio’s in Mavim
Het OM gaat steeds meer
structuur aanbrengen in
procesmatig werken.
De huidige beschreven lokale
processen krijgen steeds
meer een landelijk karakter.
Daarnaast gaan de processen,
door de komst van GPS en de
regionalisering, ook in detail
steeds meer op elkaar lijken.
Het gebruik van het softwarepakket
Mavim wordt verbeterd.
Mavim is binnen het OM de
standaard voor het vastleggen
en publiceren van onder andere
de procesbeschrijvingen, formulieren,
AO/IC-vragen, doorlooptijden
en werkinstructies.
De Mavim-kenniskring (contactpersonen
van verschillende
OM-onderdelen) richten
de nieuwste Mavim-versie in.
Hierin worden de processen
eenmalig centraal vastgelegd
en er worden standaarden
voor procesbeschrijvingen en
publicaties op OMtranet ontwikkeld.
Deze standaarden worden
getest in samenwerking met
DVOM/i. DVOM/i wordt ook verantwoordelijk
voor het centraal
beheer van de landelijke processen.
De lokale ontwikkelaar
op de OM-onderdelen kan eigen
werkinstructies toevoegen aan
de landelijke gestandaardiseerde
processen (o.a. werkwijze
GPS). Aan de landelijke “procesboom”
kunnen dus kleinere
“procestakken” worden toegevoegd.
Alle medewerkers van het OM
kunnen straks via OMtranet
de eigen processen bekijken.
Daarnaast zijn er zestig licenties
afgesloten voor lokale
ontwikkelaars (ongeveer twee
per OM-onderdeel). Deze ontwikkelaars
volgen jaarlijks een
Mavim-opleiding en worden zij
op de hoogte gehouden van de
laatste procesontwikkelingen.
In februari en maart 2010
worden de voorbereidingen
om met Mavim te werken
afgerond. De eerste landelijke
database wordt geïnstalleerd
en waar nodig wordt de
laatste standaardversie van
Mavim beschikbaar gesteld.
De functioneel beheerders
van DVOM/i zorgen ervoor dat
de techniek lokaal in orde is.
De OM-onderdelen kunnen
hiermee een werkplan opstellen
voor het aanvul len van de
standaarddatabase van landelijke
processen met de eigen
(bestaande) regionale processen.
De Mavim-kenniskring
is hierbij aanspreekpunt voor
adviezen in de praktijk.
Meer informatie en contactpersonen
Mavim- Kenniskring
wop OMtranet: Organisatie>
Procesarchitectuurbureau
>Mavim
5

6 ALLES AFWEGENDE
De zaak-Goldfinger
Rieke Samsons jacht op de goudmiljoenen
Als ze als zaaksofficier eind jaren tachtig met haar Fiod-team
aan een draadje begint te trekken, worden de contouren van een
megafraude zichtbaar. Dan begint de jacht op goudsmokkelaar
Jan L., de “denker” die een kippenboer als katvanger gebruikte
in een btw-carrousel. Scheidend PG Rieke Samson-Geerlings
over een van haar mooiste zaken.
‘Fraudeur Jan L. was gewiekst hoor. Ik kan
me de zittingsdag nog goed herinneren. Zit
die bedenker van de btw-carrousel ineens
met een groot verband om zijn oor. Bij
elke vraag die hem door de rechter wordt
gesteld, zegt hij: “Wat zegt u?”. Hij liet zich
al weinig ontvallen, en met deze truc wint
hij nog meer tijd om na te denken over
zijn antwoord. In de raadszaal laat een
rechercheur expres een paar muntjes vallen.’
Rieke Samson-Geerlings schiet in de
lach als ze eraan terugdenkt. ‘Dát gerinkel
hoorde hij wel direct.’
Op 16 december nam procureur-generaal
Rieke Samson –misschien wel definitief-
afscheid van het OM. Gebruik makend van
de levensloopregeling, vertrekt ze naar
Frankrijk, waar ze met haar echtgenoot al
vaker korte periodes vertoeft. In haar werkkamer
blikt ze terug op een zaak die ze als
fraudeofficier draaide. Een btw-carrousel
met gesmokkelde goudbaren. Het was
eind jaren 80, de tijd dat de Berlijnse Muur
viel, het OM nog geen Compas-systeem
had, en requisitoiren ook bij megazaken
alleen in steekwoorden op kladjes werden
uitgeschreven.
Een tijd ook waarin het strafvonnis nog
niet digitaal op rechtspraak.nl werd gezet.
‘Uit het hoofd dan maar!’, had de PG van te
voren opgewekt gezegd. En als tijdens het
interview de herinnering even is vervaagd,
pakt Samson de gsm. ‘Even Gerard Bakker
bellen, destijds Fiod-rechercheur in de
zaak.’ Het gezag is er nog: tien minuten
later belt Bakker terug, de gegevens paraat.
‘Ja, mevrouw Samson, de Goldfinger-zaak,
hè…. Het was CIE-informatie waarmee
de zaak aan het rollen kwam… Jan L. is
inmiddels overleden, wist u dat?’ Even
later legt Samson de telefoon neer. Met bij
haar zélf een schittering in de ogen, zegt
ze: ‘Dit was zo’n zaak waarvan bij terugblikkende
rechercheurs de ogen weer gaan
schitteren.’
Zoals “denker” Jan L. het heeft uitgedacht,
zo gebeurt het ook. Eind jaren tachtig rijden
zijn handlangers heen en weer tussen
Luxemburg en Amsterdam. Bij een reguliere
bank in Luxemburg kopen ze goud,
laden de baren in de kofferbak en rijden
naar Nederland. Ze smokkelen de staven
over de grens, waardoor ze geen btw hoeven
af te dragen aan de Nederlandse douane.
Voor het goud dat ze in Luxemburg
hebben ingeslagen, hebben ze ook geen
btw hoeven afdragen: Luxemburg kent
dan een nulprocents btw tarief op goud.
In Nederland is dat echter zes procent.
Dus als de criminelen het goud bij een
Amsterdamse bank verkopen, brengen ze
wél btw in rekening – en de btw gaat als
illegale winst in eigen zak. Samson: ‘Goud
was natuurlijk een handige koopwaar: de
baartjes zijn veel waard en makkelijk vervoerbaar.
Fiod-rechercheurs brachten in
kaart dat de winst zo’n 50 miljoen gulden
bedroeg, waarvoor dus zo’n 800 miljoen
verhandeld moest worden.’
‘Met deze belastingontduiking plukten
deze fraudeurs de hele samenleving. Dat
schokte mij toen. Alle mensen die netjes
volgens de regels handelen, worden gedupeerd
door dit soort lieden. Dat is ontwrichtend
voor de maatschappij.’
Bij Fiod-team Goldfinger komt de naam
Jan L. op zich vrij snel in beeld. Bij de
Criminele inlichtingeneenheid van de
recherche zijn signalen binnengekomen
over geweld en intimidatie binnen de
goudhandel in Zuid-Nederland. En binnen
de destijds bestaande NMB-bank vinden
registrerende medewerkers het opmerkelijk
dat er zoveel dezelfde goudbaren (die
genummerd zijn) circuleren. Bovendien
zijn er zijn tal van BV’tjes bij betrokken,
terwijl het een markt van grote spelers is.
Men kaart het aan bij leidinggevenden,
maar er gebeurt niets. Ontevreden medewerkers
melden zich bij de CIE.
‘Dat was het moment dat je begint met
het trekken aan een draadje’, zegt Rieke
Samson, pratend in rechercheurstaal.
‘Op het parket Rotterdam was er gelukkig
capaciteit: ik was er vrijgesteld als fraudeofficier
en officier Lida de Jonge “liep”
de zaak mee. De Belastingdienst –waar de
FIOD is ondergebracht – had ook belang
bij de zaak: er waren aanwijzingen dat het
een onderzoek betrof waarin er veel viel na
te vorderen.’
In het onderzoek valt de naam Jan L.
steeds vaker . Maar in de justitiële documentatie
levert zijn naam geen treffers
van antecedenten op. ‘Toen we daarnaar
zochten konden we niets vinden. Maar de
rechercheurs dachten toch te weten dat
>

OPPORTUUN · 01 / 2010
‘We dachten:
de rechter
móét die
kippenboer
zien’ Foto: Peter van der Struijs
7

8 ALLES AFWEGENDE
>
‘De Fiod-rechercheurs
twijfelden: die vrouwen
aanhouden? En hun kinderen
dan?’
Jan eerder veroordeeld was. Toen hebben
ze van alles geprobeerd en uiteindelijk
bleek dat Jan L. goed op de hoogte was van
de zwakke punten die het systeem destijds
kende. Hij had een ander geboortejaar
opgegeven. Tegenwoordig kennen we
het integer persoonsbeeld, maar destijds
werden gegevens genoteerd in boeken en
kaartsystemen. Er ging geen alarmbelletje
af als namen, woonplaatsen of geboortedata
verkeerd werden ingevoerd.’
Het onderzoeksteam zet de telefoontap in.
De contacten van Jan L. worden gemakkelijk
blootgelegd. In die tijd communiceren
verdachten niet via meerdere mobieltjes.
En L. spreekt wel wat versluierd, maar niet
genoeg. Samson: ‘We merkten dat Jan nog
woonde bij de vrouw van wie hij op papier
gescheiden was. Op die manier kon het
stel ook de bijstandkering van de vrouw
incasseren. Hij verzon van alles om aan
geld te komen. Als hij al zijn creatief talent
had aangewend voor legale zaken, dan zou
hij wellicht ook succesvol zijn geworden,
maar ja, dat duurde hem natuurlijk te lang.
Enfin, omdat Jan L, als grote regelaar, veel
op stap was, kregen bellers vaak zijn vriendin
aan de lijn. De vrouw bleek volop mee
te doen met de goudfraude. Ze gaf de bellers
instructies als: “Nee, je moet nu naar
een parkeerplaats in Vianen komen.” Ook
de vrouw van een tweede hoofddader werd
getapt.’
De modus operandi van Jan L. wordt
Samson en haar Fiod-team steeds duidelijker.
L. is de grote regelaar op de achtergrond.
Niet degene die met goudbaren
over de wegen tuft. Tussen Luxemburg
en Amsterdam wordt de smokkelwaar
meerdere keren van kofferbak naar kofferbak
overgedragen. Ook op papier creeert
L. een doolhofspoor. De scheidend
PG: ‘Tussen goudkoper in Luxemburg en
goudverkoper in Amsterdam waren tal van
BV’tjes geplaatst. Baartjesvervoerders én
BV-directeuren: niemand behalve Jan had
zicht op het hele proces. Als één van de uit-
voerders gepakt zou worden en zou doorslaan
tegen de recherche, zou alleen een
fractie van het hele fraudetraject boven
water komen.’
Maar het Goldfingerteam gaat door:
financieel rechercheren, tappen en observeren
van verdachten. Een kippenboer uit
Barneveld komt in beeld als katvanger. Hij
is directeur van een van de BV’s die meedraaien
in de btw-carrousel. En is degene
die uiteindelijk als laatste van de opkopende
bank de in rekening gebrachte btw
ontvangt. ‘Ook deze kippenboer –waarvan
we toen nog niet wisten dat ie kippenboer
was- kwam op de tap. Hij nam opdrachten
van Jan L in ontvangst en uit de gesprekken
bleek dat het geen hoogontwikkeld man
was. Het was geen harde crimineel, maar
een katvanger. Net als andere mensen
uit de organisatie van L. was hij een eenvoudig
man, met een gezin en een klein
bedrijfje dat het hoofd boven water moest
zien te houden. Voor een paar hondertjes
deed hij mee, zonder volledig te beseffen
wat hij deed. “Ik dacht dat het wel goed
zat”, vertelde hij de recherche over zijn
transacties met de hoofdverdachte.’
Samson acht de tijd dan nog niet rijp om
tot aanhouding van de hoofdverdachte
over te gaan. ‘We waren ervan overtuigd
dat het geen zin had om Jan L. met alle
aanwijzingen en bewijs te confronteren.
Hij zou ons met zijn verklaringen toch niet
wijzer maken, en we moesten vaststellen
dat hij er op papier voor had gezorgd dat
hij er vrij schoon uitzag. Dus werd het tijd
voor D-day, de dag waarop de zaak moest
“klappen”.’
Tal van rechercheurs gaan op pad.
Huiszoekingen op tien plekken tegelijk.
Speuren naar geld, papieren en
administraties van betrokken BV’s. ‘Één
Fiod-rechercheur had een laptop bij zich
– dat wás toen wat, hoor. Er werd gefouilleerd,
gearresteerd. Tijdens de actie zat
ik in het “commandocentrum” op parket
Rotterdam, waar ik steeds gebeld werd.
Zo belde een rechercheur dat er tijdens
de zoeking iemand kwam aangereden.
Ik kon melden dat die automobilist ook
aangehouden kon worden, want die kwam
van een woning vandaan die ook doelwit
van de zoeking was. In de auto van een
verdachte vonden we twee ton, verstopt
tussen de achterbank. Een ander liep rond
met twee rolletjes duizendjes in zijn broek
zak. Op zo’n moment is een officier net zo
gelukkig als een rechercheur: yes, we zitten
op goed spoor!’
Terwijl de financiële kluwen verder wordt
ontward, neemt de zaaksofficier een
besluit waarvan Fiod-rechercheurs wat
schrikken. De vriendin en echtgenote
van de twee hoofdverdachten moeten
worden aangehouden. Op verdenking van
medeplegen en van deelname aan een criminele
organisatie (dat laatste is dan net
strafbaar gesteld). ‘De heren van de Fiod
moesten wat weerstand overwinnen. Zij
twijfelden: “Aanhouden en vasthouden?
Dit zijn vrouwen met kinderen; wat moet
daar mee gebeuren?” Maar Lida de Jonge
en ik vonden dat het kon. We waren niet
van plan de vrouwen lang vast te houden,
en tapgesprekken hadden uitgewezen dat
de betreffende kinderen altijd wel bij hun
oma’s terecht konden.’
Vier dagen worden de “fraudevrouwen”
verhoord, tijdens twee keer twee dagen
inverzekeringstelling. Samson: ‘Ze hebben
ons keurig verteld wat ze wisten. En ze wisten
heel veel, want de vrouwen vormden
de “centrale telefoonpost”. Het was een
doorbraak. We hadden al de administratie,
en tegenover die papieren werkelijkheid
konden we nu de feitelijke werkelijkheid
plaatsen. Opnieuw bleek hoe sluw Jan L
het had geregeld. Op papíer klopte het
wel: de manier waarop de kippenboer de
geïncasseerde btw uiteindelijk afdroeg aan
Jan L.’
‘Inmiddels wisten we wel dat die katvanger
kippenboer was. Op enig moment heb-

OPPORTUUN · 01 / 2010
ben we gedacht: de rechter-commissaris
en de rechter moeten die man met eigen
ogen zien. Want Jan L. kan wel bewéren
dat deze BV-directeur een zakenrelatie
van hem is. Maar wie L. (slim, netjes in het
pak) en de kippenboer (niet de slimste,
dagelijks gekleed in overall en rubber laarzen)
samen zag, wist het direct: dit is geen
normale relatie tussen zakenpartners. Ik
denk dat dat zijn effect voor de rechter niet
miste.’
Dan komt de zitting. Welke straf nu te
eisen? Welke stafmaat is, alles afwegende,
op zijn plaats voor hoofdverdachte Jan L.?
‘Dat was volstrekt nattevingerwerk’, glimlacht
Samson als ze er aan terug denkt.
Dan afgewogener: ‘Bedenk dat we destijds
– het BOS/Polarissysteem was er nog niet
– nauwelijks richtlijnen voor de strafvordering
hadden. Op het parket hadden
we in die tijd als houvast bedacht dat we
één jaar gevangenisstraf voor één miljoen
wederrechtelijk verkregen guldens wel een
mooie norm vonden. Maar dan zouden
we in dit geval vijftig jaar hebben moeten
eisen… Ik heb vijf jaar celstraf voor Jan L
gevorderd.’
‘L. kreeg van de rechter vier jaar onvoorwaardelijk.
De rechtbank motiveerde dat
de verdachte langdurig en geraffineerd
gefraudeerd had. Dat het om veel geld
ging, waardoor de samenleving substantieel
benadeeld was.’
Voor de kippenboer tonen officier en
rechtbank zich genadiger. ‘Hij kreeg een
paar maanden voorwaardelijk.’ De zaak is
zo groot dat Rieke Samson tot eind 1991, ze
is dan inmiddels AG in Arnhem, nog steeds
verdachten uit de Goldfinger zaak voor de
rechter zal brengen.
Voor wie de scheidend PG zo hoort en ziet
praten, dringt de vraag zich op. Was het
destijds, als zaaksofficier, allemaal niet
veel leuker dan de laatste jaren waarin de
PG landelijke beleidsportefeuilles mocht
trekken?
‘Officier ís het mooiste vak dat er is. Dáár
haal je als PG je motivatie uit: om voor hen
wat te kunnen betekenen.’
‘Die btw-carrouselzaak herinner ik me niet
alleen maar zo goed, omdat het spannend
was om Jan L een slag voor te zijn, omdat
het Fiod-onderzoek en de samenwerking
met Lida de Jonge als een trein liep. Maar
óók omdat fraude en bijvoorbeeld milieuzaken
de maatschappij zo schaden. Dit is
geen gemodder in de marge, dit is echte
criminaliteit. Tegen wie dat niet ziet zeg
ik: gooi je er nou eens tegenaan. Verdiep je
erin. Als je dat doet en op goed spoor raakt,
dan wórd je ook enthousiast.’
Tekst: Pieter Vermaas
Foto: Peter van der Struijs
9

10 WETTIG & OVERTUIGEND
‘STOP! Begin
niet lukraak’
Verzamel bewijs bewust
Bewijs maakt het verschil tussen een vermoeden en een zaak.
Tussen wel of niet vervolgen. En tussen vrijspraak of straf. ‘Hoe
verleidelijk ook, verzamel bewijs niet in het wilde weg.’
Is er een groot verschil tussen wetenschappelijk
bewijs en bewijs in strafzaken?
Rechtspsycholoog en hoogleraar Peter van
Koppen, verbonden aan de Universiteit
van Maastricht en de VU in Amsterdam,
vindt van niet. Of het nu gaat om een
strafzaak of om een wetenschappelijk
onderzoek, het gaat om hetzelfde: scenario’s
vergelijken. In wetenschappelijk
onderzoek wordt een hypothese getoetst
aan verzamelde data. Situaties worden
met elkaar vergeleken en de wetenschapper
komt tot een stelling in zijn onderzoek.
In strafzaken worden ook scenario’s vergeleken
en komt de rechter tot een uitspraak.
‘Het scenario dat de verdachte het heeft
gedaan, is alleen te bewijzen als het wordt
vergeleken met het scenario: de verdachte
heeft het niet gedaan’, legt van Koppen uit.
Tijdens de praktijkdag “Feitenonderzoek
en bewijs in strafzaken” van studiecentrum
Kerckeboschtijdens spreekt hij tegen
wetenschappers, politiemensen, advocaten
en officieren.
Hoewel er tegenwoordig wel meer aandacht
aan lijkt te worden besteed, worden
rechtenstudenten minder dan hun collega’s
op andere faculteiten ingewijd in
wetenschapschappelijk onderzoek. ‘De
hele universiteit houdt zich bezig met
wetenschapsleer, behalve de rechtenfaculteit’,
stelt Van Koppen, wellicht ietwat
gechargeerd, om zijn punt te benadrukken.
Idealiter zou bewijs in strafzaken volgens
hem hetzelfde moeten worden opgebouwd
als de empirische cyclus waarvan
in de wetenschap gebruik van wordt
gemaakt. ‘De bewijsbeslissing in strafzaken
is een wetenschappelijke beslissing,
en anders zou die dat snel moeten worden’,
stelt de hoogleraar. Nadat bij een wetenschappelijk
model de onderzoeksvraag
is geformuleerd, wordt data verzameld,
geordend en daar waar nodig aangevuld
met aanvullende data. Vervolgens wordt er
op basis van de verzamelde gegevens een
hypothese geformuleerd en deze wordt
getoetst. Na deze toetsing volgt het resultaat.
Een strafzaak kan op basis van hetzelfde
model worden opgebouwd. Er is een vermoeden,
de onderzoeksvraag. Op basis
daarvan moet bewijs worden verzameld,
geordend en waar nog lacunes zitten,
wordt het aangevuld. De hypothese zou
met een beetje fantasie de tenlastelegging
met de strafeis worden, de toetsing de
rechtzaak en het uiteindelijke resultaat het
vonnis.
‘Wees je bewust
van het kwaad
van niet-blind
onderzoeken’
Hoogleraar Ton Broeders

OPPORTUUN · 01 / 2010
Illustratie: Linda van Bruggen
Hectiek en paniek
Een logische opbouw van een strafdossier,
zo lijkt het. Maar gaat het in de praktijk
ook altijd zo netjes volgens een vooraf
bepaald en gestructureerd stappenplan?
Nee helaas, zo stelt officier van justitie
Monique Klinkenbijl van het Functioneel
Parket ‘s-Hertogenbosch in haar lezing
“Do’s en don’ts bij de leiding van het
onderzoek”. Klinkenbijl bepleit een werkwijze
waarbij vanaf het eerste moment
gericht wordt gezocht naar bewijs dat bij
één bepaald strafbaar feit hoort. Hiervoor
is noodzakelijk dat in een zo vroeg mogelijk
stadium direct al het strafbare feit
wordt geformuleerd, waarvoor bewijs verzameld
moet worden. ‘We werken op basis
van welk strafbaar feit we gaan onderzoeken.
Dat is de boodschap die ik mee wil
geven: maak zo vroeg mogelijk de keuze in
de strafbare feiten die je wilt onderzoeken.’
De officier schetst een beeld van hoe het
niet moet: een onderzoek waarin politie
en justitie door elkaar heen druk doende
zijn met het welhaast lukraak verzamelen
van welk bewijs dan ook. ‘De hectiek, de
paniek, bij een grootschalig onderzoek.
Iedereen die door elkaar heen loopt. Ik
zeg: niet doen. Stop! Begin niet in het
wilde weg, hoe verleidelijk dit soms ook
is.’ Voor alle elementen uit de tenlastelegging
moet op een verstandige wijze bewijs
zijn verzameld. Niet meer en niet minder.
Klinkenbijl krijgt bijval van een toehoorder
uit de zaal, een advocaat: ‘Dat doe ik precies
zo bij een pleidooi, dan loop ik puntsgewijs
de tenlastelegging na.’
Kogel en wapen
Door stapsgewijs het bewijs op te bouwen
op basis van de elementen uit de
tenlastelegging, is het volgens Klinkenbijl
ook beter duidelijk wanneer er welke
deskundige moet worden ingeschakeld.
Wordt in het wilde weg bewijs verzameld
en wordt achteraf alles geordend omtrent
een strafbaar feit, dan is het risico dat pas
(te) laat in het traject duidelijk wordt dat
er toch behoefte is aan een deskundige.
‘Bedenk op tijd welke deskundigen in het
onderzoek een bijdrage kunnen leveren
en bedenk welke deskundigen moeten
worden ingeschakeld’, is het advies van
Klinkenbijl. ‘Formuleer heel precies wat je
wilt weten en schrijf de vraagstelling op.’
Maar dat er ook bij deskundigen nog wel
het één en ander verbeterd kan worden,
vertelt hoogleraar Ton Broeders, verbonden
aan de Universiteiten van Leiden en
Maastricht en medeoprichter van The
Maastricht Forensic Institute (TMFI).
Broeders werkte als onderzoeker bij het
NFI en is fervent pleitbezorger van de
methode van “blind onderzoeken” als het
gaat om bewijs in strafzaken. ‘Het blijft mij
verbazen en teleurstellen dat blind onderzoek
nog niet serieus genomen wordt’, is
de conclusie van Broeders.
Blind onderzoeken houdt in dat een deskundige
zonder of met zo min mogelijk
voorkennis zijn onderzoeksopdracht >
11

12 WETTIG & OVERTUIGEND
>
‘De bewijsbeslissing is
een wetenschappelijke
beslissing, en anders moet
die dat snel worden’
Rechtspsycholoog Peter van Koppen
uitvoert. Dus niet: ‘past deze kogel uit
het lichaam van het slachtoffer bij dit
moordwapen’ en dan alleen dat ene wapen
onderzoeken, maar ‘past deze kogel bij
dit wapen’ en ook andere wapens ter
onderzoek geven, om maar een simpel
voorbeeld te noemen. Denk ook aan de
ervaren effecten van placebo’s in medisch
en psychologisch onderzoek.
Door de deskundige zo min mogelijk voorinformatie
te geven, wordt voorkomen
dat de onderzoeksresultaten – al dan niet
bewust – worden gekleurd. ‘Last hebben
van confirmation bias’, noemt Broeders
dat. Kennis van achtergrondinformatie
over een zaak kan een bepaalde verwachting
bij de onderzoeker opwekken en deze
verwachting kan de waarnemingen van
een onderzoek, hoe objectief hij ook te
werk probeert te gaan, nu eenmaal beïnvloeden.
Volgens Broeders heeft blind
onderzoeken twee grote voordelen: ‘De
OM-congres “Snelrecht”
onderzoeker wordt niet geleid door informatie
die niet ter zake doet, en hierover is
dan ook geen discussie. Ten tweede is het
een vorm van kalibratie: het stelt mogelijke
afwijkingen vast. Als een onderzoeker
bijvoorbeeld geen vat heeft op het onderzoek,
komt dit ook in het rapport te staan.’
Wat is tegen confirmation bias te doen?
Broeders heeft daar een duidelijk antwoord
op: ‘We moeten een begin maken
met blind onderzoeken waar dat kan en
we moeten ons meer bewust zijn van het
kwaad van niet blind onderzoeken.’
Plausibel
Hoewel in het forensisch onderzoek en het
proces van het verzamelen en ter rechter
brengen van bewijs nog wat te verbeteren
lijkt, is er één onderdeel waarover alle partijen
het eens zijn. De rechter moet overtuigd
zijn van het bewijs. Deze overtuiging
maakt het verschil tussen veroordeling
Snelrecht heeft de wind in de zeilen. Politici eisen dat raddraaiers en veelplegers
zo snel mogelijk voor de rechter komen. Het Openbaar Ministerie en de
Rechtspraak experimenteren met snelrecht- en supersnelrechtprocedures.
Maar er zijn nog vele onbeantwoorde vragen. Wat houdt snelrecht precies in?
Wat is de juridische grondslag van de toepassing van (super)snelrecht? Welk
doel streeft men eigenlijk na met snelrecht?
Tijdens het OM Congres “Snelrecht: hoe sneller, hoe beter?” op 5 februari
2010 in de Van Nelle Fabriek in Rotterdam wordt naar de antwoorden gezocht.
Met bijdragen van strafrechtjurist Paul Mevis en criminoloog Gerben
Bruinsma. Harm Brouwer opent het congres.
Geïnteresseerden en professionals op het terrein van het strafrecht uit de
journalistiek, de politie, de advocatuur, de wetenschap en justitie kunnen
zich tot 11 januari 2010 inschrijven via www.om.nl/omcongres2010.
en vrijspraak. En daar ligt dan ook meteen
de moeilijkheid van het strafproces,
uitgezonderd die zaken die klip en klaar
gepresenteerd kunnen worden omdat een
ander scenario dan ‘de verdachte heeft het
gedaan’, simpelweg niet mogelijk is.
In al die andere zaken moet aan de rechter
een zo plausibel mogelijk scenario worden
geboden, terugredenerend vanaf de uitkomst
van het delict, tot aan de oorzaak.
En dan komt het scenariodenken weer
terug. Voor een veroordeling moet de rechter,
in de volgorde van de materiële vragen,
er op basis van het aangedragen bewijs van
overtuigd zijn dat het scenario dat de verdachte
het heeft gedaan, plausibeler is dan
het alternatieve scenario: dat de verdachte
het niet heeft gedaan.
Tekst: Olga Hoekstra

OPPORTUUN · 01 / 2010
GPS in 2010: méér en maatwerk
Aan de slag met GPS in de eerste lijn, dat was het motto van
2009. 2010 staat in het teken van de uitbreiding van de zaken en
zaakstromen in GPS, inclusief de maatwerkzaken.
Gestage groei in 2009
Begin 2009 waren de GPS productiecijfers
nog bescheiden. Maar
door forse inspanningen van de
OM-onderdelen en het landelijke
project GPS groeide het aantal zaken
dat in GPS werd beoordeeld (en
dus geregistreerd) gestaag. Vanaf
september werd een forse stijging
ingezet, en begin december stond de
GPS-teller voor 2009 op een totaal
van 81.996 zaken, tegenover 331.155
in Compas. Daarbij speelt natuurlijk
mee dat in Compas zowel standaard-
als maatwerkzaken worden ingevoerd,
en in GPS alleen standaardzaken.
De regelmaat in de onderstaande
groeicurve werd op twee momenten
verstoord: in het voorjaar, door
technische problemen, en in de
zomermaanden, door de vakantieperiode.
Inmiddels heeft het eerste
OM-onderdeel de mijlpaal “100%
standaardzaken in GPS” voor overtredingen
bereikt: de CVOM. Dat is
een trofee waard, en die ontvingen de
CVOM-ers dan ook op 10 december
2009 uit handen van opdrachtgever
Henk van Brummen. Nu is de vraag
wie beslag weet te leggen op de
tweede en derde plaats.
Zaken en zaakstromen erbij in
2010
Na de zomer van 2010 zal GPS naar
verwachting zo ver ontwikkeld zijn
dat het OM en de Rechtspraak het
systeem kunnen gebruiken voor
zaken waarin sprake is van onderzoek,
preventieve hechtenis en/of
de Meervoudige Kamer. Maar het
is zonde en onnodig om tot die tijd
de uitbreiding van zaken in GPS op
te schorten. Het OM kent namelijk
nog verschillende zaakstromen die
formeel in de categorie maatwerkzaken
vallen, maar die nu al met GPS
afgehandeld zouden kunnen worden.
Er bestaan plannen om deze “standaardmatige
maatwerkzaken” al
vanaf het voorjaar met GPS te gaan
verwerken: zaken waarbij onderzoek,
preventieve hechtenis en de
Meervoudige Kamer geen rol spelen.
Jeugdzaken lijken bijvoorbeeld een
logische kandidaat voor dit invoeringsscenario.
Het GPS project in
Utrecht onderzoekt voor welke extra
zaakstromen GPS nu al klaar is.
Spreiding geeft lucht
Met deze aanpak kan het gebruik van
GPS dus ook vóór de zomer van 2010
al verder groeien. Uit berekeningen
Percentage zaken kanton + PR
Som van Aantal parketnrs
100 %
90 %
80%
70%
60%
50%
40%
30%
20%
10%
0%
93%
91%
87%
GPS
Verwerking zaken GPS v.s. COMPAS (percentage)
89%
86%
81%
blijkt dat het OM het merendeel van
alle zaken met GPS kan verwerken
zonder een beroep te hoeven doen
op de gebruiksmogelijkheden voor
Onderzoek, Preventieven en MK.
Spreiding van de verdere invoering
van GPS over het jaar verlicht ook
de inspanning voor de parketten. De
medewerkers die GPS-opleidingen
nodig hebben voor “standaardmatige
maatwerkzaken” kunnen bijvoorbeeld
al in het voorjaar van 2010 hun
training krijgen. Een gedetailleerde
planning van de aanpak in 2010 is
nu in de maak. De oorspronkelijke
ambitie blijft echter nog steeds overeind:
eind 2010 alle zaken verwerken
met GPS.
32%
38%
43%
7%
9%
13% 11% 14%
19% 19%
21%
200901 200902 200903 200904 200905 200906 200907 200908 200909 200910 200911
Instroom per maand
Herkomst
COMPAS
GPS
Figuur: Het percentage beoordeelde zaken in COMPAS en in GPS in 2009, per
maand. Nota bene: de Compas-cijfers betreffen zowel standaard- als maatwerkzaken;
de GPS-cijfers hebben alleen betrekking op standaardzaken! De
cijfers over december waren bij het ter perse gaan van deze Opportuun nog
niet beschikbaar.
81%
79%
68%
62%
57%
13

14 HUISELIJK GEWELD
Geweldpleger
buiten de deur
Casusoverleg in Rotterdam over tijdelijk huisverbod
In de tien dagen die het huisverbod duurt, wordt het allemaal
geregeld. Hulpverlening voor slachtoffer, dader en eventuele
kinderen. Huisbezoeken. Rapportages van de casemanagers.
De start van de eventuele strafrechtelijke procedure. En
eventuele betrokkenheid van Jeugdzorg. Medewerkers van de
Rotterdamse politie, GGD en OM vertellen over hun gemeenschappelijke
aanpak van huiselijk geweld.
Meer dan driehonderdvijftig tijdelijke
huisverboden zijn er sinds begin 2009
opgelegd in politieregio Rotterdam-
Rijnmond. Ruim honderd keer werden die
overtreden, en dan is het OM aan zet. Over
één voordeel ervan zijn alle ketenpartners
het eens: bij elk van die huisverboden is
het beeld nu veel completer. Sara Etty,
(GGD, ketenregisseur tijdelijk huisverbod),
ziet zeker in de huisbezoeken een sterke
meerwaarde. ‘Het is heel anders om in de
woning te zitten, de stapels met rekeningen
en de wanhoop te zien, dan wanneer
je hier bij de GGD op een schoon kamertje
in het rapport bladert. Zo was ik laatst bij
een gezin. Er was in dat huis ook een kind,
maar dat hele huis stond vol met dure dingen
– in elke kamer een flatscreen, maar
er was nergens speelgoed. Niks. Helemaal
steriel. Als je binnenkomt vraag je je direct
af, wat is hier aan de hand? Dat weet je niet
als je niet in het huis komt.’
Marijke Kaptein, officier van justitie in
Rotterdam met de portefeuille huiselijk
geweld, heeft diezelfde ervaring. Zij denkt
bovendien dat de veelheid aan hulpverleners,
afspraken en informatie voorkomt
dat het slachtoffer de situatie kan bagatelliseren.
‘De ervaring leert dat straffen
alleen niet werkt. Boetes worden gewoon
betaald uit de huishoudportemonnee’,
vertelt Kaptein uit ervaring. ‘Nu wordt het
moment van crisis aangegrepen om het
traject van hulpverlening te starten, zowel
voor dader als voor slachtoffer. Het precieze
effect kun je na bijna een jaar amper
nog vaststellen. Maar politie, GGD, reclassering,
jeugdzorg, Jan en alleman komt
over de vloer bij het gezin. Daardoor valt
het probleem haast niet meer te ontkennen.
En dat is wat je wilt – onderkenning
van het probleem.’
‘Het is een fantastisch instrument, waardoor
de hulpverlening en justitieketen
beter op elkaar worden aangesloten’, vindt
Sjoerd Top, portefeuillehouder huiselijk
geweld voor de politieregio Rotterdam-
Rijnmond. ‘Soms gedwongen. De verplichting
van het snel inzetten van hulpverlening
is een van de sterke kanten van het
huisverbod. Het dwingt de hulpverlening
om snel op gang te komen.’
Veel verlengingen
Tien dagen is niet veel. Vooral als je
bedenkt dat daar vaak ook nog twee
weekenden in zitten. In ongeveer zestig
procent wordt een verlenging van achttien
aanvullende dagen opgelegd door de burgemeester,
op advies van de casemanager
en de juridisch beleidsadviseur. Verlengen
gebeurt als de situatie (nog) niet veilig
genoeg is om terug te keren. En dat is vaak
niet het geval.
Officier Marijke Kaptein kijkt kritisch naar
de categorie plegers die het huisverbod
krijgen opgelegd. ‘Een voorvraag bij de wet
op het tijdelijk huisverbod is wat je moet
doen bij de heel schrijnende gevallen. Is
daar het huisverbod nu wel het middel
voor?’ Politiefunctionaris Sjoerd Top geeft
aan dat wat hem betreft aan het huisverbod
nog een mogelijkheid ontbreekt om
op korte termijn bij de rechter een permanente
vorm van contactverbod af te dwingen.
‘Nu kun je het huisverbod maximaal
één keer verlengen met achttien dagen.
Na 28 dagen staat de pleger dus gewoon
weer op de stoep. Wij zouden graag zien
dat het slachtoffer de mogelijkheid had om
binnen de termijn van het huisverbod een
rechterlijke toetsing op een permanent
contactverbod te organiseren.’ Gevraagd
naar een voorbeeld beschrijven de vertegenwoordigers
van OM, politie en GGD
stuk voor stuk dezelfde casus. De man in
kwestie kreeg in januari zijn eerste huisverbod
opgelegd, dat met achttien dagen
werd verlengd. Daarna keerde hij terug
naar zijn vrouw en twee minderjarige
kinderen. In september ging het opnieuw
mis, en kreeg hij een tweede huisverbod
opgelegd. Op de dag waarop de verlenging
van dat tweede huisverbod af zou lopen,
heeft hij zich via zijn minderjarige dochter
toegang tot woning verschaft en zijn vrouw

OPPORTUUN · 01 / 2010
vreselijk bedreigd met een mes. Daarvoor
kreeg hij voor de derde maal een huisverbod
opgelegd. ‘Zijn vrouw besluit steeds
opnieuw hem te verlaten, tenzij hij hulp
zoekt. Dat doet hij wel, maar helpt het niet’,
vertelt Sara Etty (GGD). ‘Er zit weliswaar
geen limiet op huisverboden, maar als
iemand voor de derde keer een huisverbod
opgelegd krijgt, dan moet je toch een keer
met elkaar om tafel gaan en je afvragen:
gaan we voor de honderd, of gaan we het
anders aanpakken?’
Voorgeleiden, tenzij
De afspraak toen het huisverbod op 1
januari van start ging was dat bij overtre-
ding van het huisverbod, het OM zou voorgeleiden
bij de rechter-commissaris om
de inbewaringstelling van de verdachte
te vragen. Tenzij er gegronde redenen
zijn om dit niet te doen. “Voorgeleiden,
tenzij…”. Maar juist in die “tenzij” zit
een belangrijk discussiepunt. Openbaar
aanklager Kaptein geeft aan hoe dit punt
voor interne én externe afstemmingsproblemen
heeft gezorgd. ‘Alle zesenzestig
officieren kunnen tijdens hun piketdienst
gebeld worden met een geval waarin een
tijdelijk huisverbod is overtreden. Hoe zorg
je dat het kennisniveau goed is en aan de
gemaakte afspraken naar buiten toe wordt
gehouden?’ Ook de beoordeling door de >
Foto: Blauweluchten fotografie
‘Het huisverbod
dwingt de
hulpverlening
om snel op
gang te komen’
Sjoerd Top, politie Rotterdam-
Rijnmond
15

16 HUISELIJK GEWELD
>
‘Straffen alleen werkt niet:
boetes worden betaald uit de
huishoudportemonnee’
Marijke Kaptein, officier van justitie
rechter-commissaris speelt een rol. Welke
tendens is er zichtbaar in diens oordeel
over de voorgeleide overtreders?
Een huisverbod betekent dat je geen contact
op mag nemen. Dat bestaat enerzijds
uit een aanwezigheidsverbod, anderzijds
uit een contactverbod. Wanneer iemand
met een huisverbod ineens weer in huis
staat, is het duidelijk. Als diegene dan ook
nog begint te slaan, helemaal. Maar wat
doe je als iemand alleen een sms’je stuurt?
Of vanaf straat naar de kinderen zwaait?
Afspraak is afspraak, vindt GGD’er
ketenregisseur Sara Etty. Juist omdat het
slachtoffer niet sterk staat, moet je tegen
álle overtredingen optreden. ‘Er wordt in
praktijk echter onderscheid gemaakt tussen
zaken waarbij mevrouw zelf contact
had gezocht, of met meneer in gesprek
was gegaan als hij belde. Anderzijds wordt
er onderscheid gemaakt tussen fysiek de
woning binnengaan of contact via een
telefoontje, sms, msn, skype... Dat onderscheid
mag er niet zijn. Een telefoontje kan
Burgemeester legt huisverbod op
net zo bedreigend zijn als die man aan de
deur hebben.’ Een uitgangspunt dat voor
het OM moeilijk in de praktijk te brengen
is. Kaptein: ‘Een rechter-commissaris zal
niet snel akkoord gaan met in bewaringstelling
om een verzonden sms bericht.’
Samenwerking en informatie-uitwisseling
tussen de ketenpartners is essentieel in
de overbrugging van dit punt. Zo blijkt uit
het voorbeeld dat zowel Etty als Kaptein
aanhalen. ‘In één casus kreeg ik een overtreding
van een huisverbod voorgelegd.
Deze man was tegen de regels de woning
binnengekomen. Maar dat was omdat
de vrouw de man smeekte om weer terug
te komen. Ik besloot op dat moment om
hem niet voor te geleiden. Want hoe groot
is in zo’n geval de opzet?’, vertelt officier
Kaptein. ‘Wat ik toen niet wist, is dat die
vrouw een ernstige verstandelijke beperking
had. Toen het daarna helaas voor de
tweede keer mis ging, heb ik hem uiteraard
niet meer naar huis gestuurd. Die extra
informatie wil je hebben, en op het juiste
Het huisverbod is een veiligheidsmaatregel, waarmee een huiselijkgeweldpleger
voor tien dagen de toegang tot zijn of haar woning en contact met
gezin wordt ontzegd. De burgemeester, die officieel ook degene is die het
huisverbod uitreikt, kan besluiten het huisverbod te verlengen tot maximaal
vier weken.
In Rotterdam waren tot 1 november 357 huisverboden opgelegd. Daarvan
werden er 217 verlengd. In ongeveer dertig procent van de gevallen werd het
huisverbod en / of contactverbod overtreden. Wanneer een uit huis geplaatste
het huisverbod overtreedt, kan een taakstraf of maximaal twee jaar gevangenisstraf
worden opgelegd.
In ieder arrondissement is de uitvoering van het huisverbod, dat zowel
bestuursrechtelijke als strafrechtelijke elementen kent, op een eigen manier
georganiseerd.
De wet op het tijdelijk huisverbod werd ingevoerd op 1 januari 2009.
Voorafgaand aan de invoer van die wet is in 2007 in de arrondissementen
Amsterdam, Groningen en Venlo een pilot tijdelijk huisverbod uitgevoerd.
moment.’ Etty (GGD) geeft aan dat dit
geval haar erg heeft gefrustreerd. ‘Wij hadden
alle informatie over deze casus klaarliggen.
Maar die informatie is nooit op de
juiste plek terechtgekomen.’
Casusoverleg
Hoe netjes je de samenwerking ook
op papier zet, het kost tijd voordat die
praktisch vorm krijgt. Dat moet gemakkelijker
worden, nu in het Rotterdamse
Veiligheidshuis sinds half oktober een
wekelijks casusoverleg plaatsvindt tussen
OM, politie, GGD, Centrum voor
Dienstverlening (CVD, een maatschappelijke
opvang- en welzijnsorganisatie in
Rotterdam), Bureau Jeugdzorg, ArosA (een
opvangorganisatie bij huiselijk geweld)
en de Reclassering. Door zo’n overleg kan
bijvoorbeeld in een vroeg stadium worden
nagedacht over eventuele recidive. Samen
kun je de scenario’s doornemen om de
kans op slagen zo groot mogelijk maken.
De wens om een casusoverleg huiselijk
geweld bestond al langer, laat de
Rotterdamse ketenofficier Cora de Jong
weten. Maar met drieduizend of vierduizend
huiselijkgeweldzaken per jaar is dat
bijna niet te overzien. Met het huisverbod
gaat het waarschijnlijk om rond de vierhonderd
zaken – een aantal dat beter te
behappen is. Het casusoverleg is begonnen
als wekelijks contactmoment, maar
de partners willen toe naar een frequentie
van twee keer per week. ‘Ook omdat je met

OPPORTUUN · 01 / 2010
je termijnen zit’, geeft De Jong aan ‘Als je
iemand hebt aangehouden, moet je hem
binnen drie dagen voorgeleiden. Je kunt
dan niet een week wachten om het met je
ketenpartners te bespreken.’
Etty: ‘Om echt samen te werken moet je op
elkaars deskundigheid en professionaliteit
gaan vertrouwen. Dat vertrouwen moet
groeien.’ Dat is lastig, geeft ook Kaptein
aan. ‘De hoge mate van samenwerking
plaatst je als officier in een andere rol. Je
moet, veel meer dan in een eigen onderzoek,
vertrouwen op de mening van andere
professionals.’ De eerste ervaringen
met het casusoverleg zijn buitengewoon
positief. Informatie die eerder niet in het
dossier te vinden was wordt gedeeld, het
handelen wordt op elkaar afgestemd en
zo ontstaat samenhang. De ketenpartners
hebben er alle vertrouwen in dat het
casusoverleg dit proces in een stroomversnelling
zal brengen. ‘Het heeft wat voeten
in aarde gehad voor we met elkaar om tafel
konden, maar nu is het zover. Ik droom
hier echt al maanden van’, lacht Etty. ‘Nu
we met elkaar kunnen praten over waar we
tegenaan lopen, weet ik zeker dat de rest
vanzelf wel komt.’
Het eerdergenoemde geval van de man,
die keer op keer zijn huisverbod overtrad,
werd tijdens het eerste casusoverleg
uitgebreid besproken. Tijdens de zitting
op 5 november, waarbij verschillende
ketenpartners aanwezig waren, bleek dat
de samenwerking nu al resultaat heeft
opgeleverd: de rechter legde de man vijf
maanden voorwaardelijke gevangenisstraf
op, plus verplichte opname in een verslavingskliniek,
agressieregulatietherapie en
een zes maanden durend contactverbod
met zijn echtgenote, waarbij contact met
zijn twee kinderen alleen mag in overleg
met de reclassering en Bouman GGZ.
Tekst: Babeth Knol
OMgeslagen
‘Veel mensen denken dat valse bekentenissen altijd door
schreeuwende en meppende politiemensen worden afgedwongen.
Weliswaar niet helemaal methode-Guantanamo Bay, maar iets
dat wel in die richting gaat. Dat hoeft niet. Ten eerste staan de
meeste verdachten al behoorlijk onder druk. Daaraan hoeft in de
verhoorkamer niets te worden toegevoegd. Ten tweede zijn de meeste
verhoren niet onvriendelijk, ook niet die tot valse bekentenissen leiden.
Ten derde lijkt de veronderstelling dat alleen de zwakke broeders vals
bekennen onjuist. Als de politie genoeg tijd zou hebben, zou men van
veel mensen een valse bekentenis kunnen krijgen. Gelukkig heeft de
politie het daarvoor te druk.’
Rechtspsycholoog Peter van Koppen
Koud bloed, nr. 7
‘Maar uiteindelijk loont misdaad wel, want aan het ontnemen werd
weinig aandacht geschonken. Wil je met beperkte middelen een
optimaal effect bereiken, dan moet je je daar juist op richten. Veel
mensen interesseert het minder of een drugslijn is opgerold, maar ze
vinden het prachtig als een crimineel zijn vermogen kwijtraakt en zijn
dure auto’s worden weggesleept.’
Ko Schilder, chef van de dienst Rechercheondersteuning politie Kennemerland over
de pilot Financieel Rechercheren
Blauw, 5 december 2009
‘Jongeren denken bijvoorbeeld zo nu en dan dat een overval cool is en
ze er gemakkelijk afkomen met een taakstrafje. We moeten dus naar
de jongeren communiceren dat een overval een serieus delict is waar
forse gevangenisstraffen op staan. Dat gebeurt nu te weinig.’
Korpschef Frans Heeres van Midden- en West-Brabant is lid van de landelijke
taskforce Overvallen. De taskforce moet eraan bijdragen dat de overvalcriminaliteit
eind 2010 met minimaal twintig procent is afgenomen.
Blauw, 5 december 2009
‘De toestroom van fout vuurwerk uit Oost-Europa groeide al een paar
jaar, maar is dit jaar nog prominenter dan anders.’
Woordvoerder van VROM
Algemeen Dagblad, 4 december 2009
‘Levenslang opsluiten is niet echt een optie, met zo’n leven zonder
uitzicht. Je kan niet zeggen: “we sluiten pedoseksuelen op, gooien de
sleutel weg en dan is de samenleving veilig”. Een samenleving zonder
kwaad is een illusie.’
Rooms-katholiek theoloog Erik Borgman
Trouw, 9 december
17

18 BIJZONDERE VOORWAARDEN
Omslag bij reclassering
“Risico voor maatschappij” nu het uitgangspunt
Zorg voor de dader, dat was het doel van reclasseringswerk.
Wás. Want met “Redesign Toezicht” werkt de reclassering nu
aan een veiligere samenleving.
‘Als ik gebruik, ben ik de duivel.’ Saïd
schijnt zelf heel goed te weten waar het
mis ging. Onder invloed belandde hij op
het centraal station. Met een mes in zijn
handen. Iedereen moest dood...
Aangehouden, veroordeeld en inmiddels
met een pakket bijzondere voorwaarden
weer op vrije voeten. Saïd woont tijdelijk
bij zijn moeder en laat staan wat slecht
voor hem is. Hij wil graag gaan samenwonen
met zijn nieuwe liefde, een ideale plek
is al gevonden. Weg uit de grote stad, in een
dorpje. Daar verhuurt een oudere dame
een deel van haar woning. Perfect, zo stelt
Saïd. Hij ziet het helemaal zitten. Het lijkt
een ideaal scenario: Saïd die een lang en
gelukkig leven tegemoet gaat. Met zijn
geliefde, in zijn nieuwe huisje in het dorp.
Maar wat als hij een terugval krijgt? Na een
ruzie, of door stress. Of gewoon, omdat
Saïd niet zonder kan? ‘Als ik gebruik, ben ik
de duivel...’ Die met een mes in zijn hand
door het huis zwerft, de huisbazin tegenkomt,
en haar te lijf gaat. Gewoon omdat
het een keertje (weer) mis ging.
In Utrecht breekt de testunit Redesign
Toezicht zicht het hoofd over de casus-
Saïd. Wat te doen met diens woonwens? En
moet de particuliere verhuurster geïnformeerd
worden over die duistere kant van
Saïd? De reclasseringsmedewerkers wegen
de risico’s.
Risicoanalyse
In deze testunit wordt al anderhalf jaar
het werken met een nieuwe manier van
toezicht getoetst. Vanaf 2010 verandert
namelijk de manier waarop de drie reclasseringsorganisaties
toezicht houden op
het naleven van bijzondere voorwaarden.
De nieuwe werkwijze houdt in dat op
basis van een risicoanalyse per indivi-
dueel geval, de mate van toezicht (controle
en begeleiding) wordt ingedeeld in
één van drie vastgestelde niveaus. Het
niveau wordt bepaald met behulp van
het diagnostisch instrument Recidive
InschattingsSchalen (RISc), waarbij drie
vragen worden beantwoord. Eén: wat is de
kans op recidive, schade en letsel. Twee:
welke criminogene factoren spelen een
rol. En drie: hebben interventies bij deze
verdachte zin? Niveau één betreft gevallen
waarin weinig risico verwacht wordt
en waarbij ook minder intensief toezicht
nodig is. Bij niveau drie is het risico dusdanig
hoog, dat veel en intensief toezicht
noodzakelijk is. Plegers van levensdelicten
of verdachten van ernstige zedenzaken
zijn veelal ingedeeld in niveau drie. (zie
tekstkader “Toezicht per niveau”).
Na indeling in het risiconiveau, volgt toezicht
op naleving van de bijzondere voorwaarden.
Zonder bijzondere voorwaarden
geen toezicht, lijkt de optelsom. Essentieel
is dus dat het Openbaar Ministerie in de
strafeis bijzondere voorwaarden formuleert
en dat de rechter deze ook daadwerkelijk
oplegt.
Kans op letsel
De gedachte achter de nieuwe werkwijze
is dat intensievere controle en begeleiding
wordt aangewend, daar waar dit het meest
nodig is. Situaties waarin een reclasseringswerker
relatief veel tijd besteedt aan
een onder toezicht gestelde met weinig
risico en waardoor er minder tijd overblijft
voor een onder toezicht gestelde met hoog
risico, worden voorkomen. Voor reclasseringswerkers
vergt het een omslag in
denken, stelt testunit-manager Jos ter
Voert. ‘Wij zijn gewend te denken in doelgroepen,
maar bij Redesign Toezicht denken
we in risiconiveau.’ Dit bevordert een
eenduidige manier van reclasseringstoezicht,
zo is het idee. Er wordt niet meer van
geval tot geval gekeken wat het beste is en
hoeveel toezicht nodig is. Per risicocategorie
staat vast hoeveel uur toezicht kan
worden gegeven. ‘Je bevordert zo dat de
inzet van de middelen naar de juiste mensen
gaat’, vult reclasseringsmedewerker
Ewout Altena aan. Ook hij neemt deel aan
de Utrechtse testunit. ‘Eerder was het zo
dat er nog wel eens veel aandacht uitging
naar zaken met maar een heel kleine risico,
omdat er bijvoorbeeld problemen waren
met huisvesting.’ Dit kon ten koste gaan
van het toezicht in zaken waar het risico op
bijvoorbeeld recidive of de kans op schade
of letsel groter was.
Volgens reclasseringsmedewerker Floor
Couprie leidt de nieuwe werkwijze tot
meer standaardisatie. ‘Voor de betrokken
partijen is het hele proces zo veel
duidelijker en transparanter. Het hele
reclasseringsmodel heeft een ontwikkeling
doorgemaakt en de inzet is wat mij betreft
professioneler.’
Plicht
Waarom vond de reclassering het nodig
om zijn werkwijze om te gooien? Was de
huidige manier van toezichthouden niet
goed? Sjef van Gennip, algemeen directeur
Reclassering Nederland, nuanceert direct.
Verandering betekent niet automatisch
dat een eerdere situatie slecht was. Van
Gennip stelt dat de aanpassingen zijn
ingegeven door een verschuiving in denken
van zijn organisatie. Was de reclassering
eerder met name gericht op het “verzorgen”
van de dader, tegenwoordig ligt de
verantwoording op het mede creëren van
een veiligere samenleving. ‘Vroeger stond
de dader veel meer centraal, het overkwam
hem als het ware. De reclassering had een

OPPORTUUN · 01 / 2010
toezichthoudende rol. Nu ligt de focus
meer op het voorkomen van recidive en op
het vervullen van een maatschappelijke
plicht, namelijk een essentiële bijdrage
leveren aan een veiligere samenleving.’
Die bijdrage wordt volgens de algemeen
directeur onder meer geleverd door het
nieuwe reclasseringstoezicht. Een en
ander hangt tevens samen met het doel
van het kabinet, om volgend jaar te komen
tot 25 procent minder criminaliteit, inclusief
een recidivedaling van 10 procent, ten
opzichte van 2002. Van Gennip vindt dit
een “hoge ambitie”. ‘Maar hoge ambities
moet je ook hebben op het vlak van veiligheid.
Ik ben ervan overtuigd dat de nieuwe
aanpak zal leiden tot een vermindering
van recidive. De reclassering levert zo
direct een bijdrage aan de ambitie van het
kabinet.’
OM moet mee
Noodzakelijk daarbij is een strakke samenwerking
tussen reclassering en Openbaar
Ministerie. De betrokken officier moet bij
terugmelding van een zaak, bijvoorbeeld
wegens overtreding of niet-naleving van de
bijzondere voorwaarden, deze snel oppakken.
Van Gennip pleit voor een sterk likop-stukbeleid.
‘Hou jij je als onder toezicht
gestelde niet aan de voorwaarden en blijkt
dit tijdens het toezicht? Dan wordt de zaak
teruggekoppeld naar de officier en geeft
de reclassering advies hoe nu verder met
het toezicht. De officier onderneemt dan
direct actie. Anders is het het failliet van de
nieuwe toezichtvariant. Gebeurt dit niet,
dan zijn we onze geloofwaardigheid kwijt’,
voorspelt Van Gennip. De directeur benadrukt
dat de verantwoordelijkheid voor het
toezicht niet ligt bij de reclassering alleen.
Unitmanager Ter Voert hangt dezelfde
zienswijze aan. ‘De reclassering en het OM
hebben ieder een eigen domein, waarin
zij verantwoordelijkheid moeten nemen.
Het kan niet zo zijn dat het OM alles maar
goed vindt wat de reclassering voorstelt,
om maar te voorkomen dat de zaak wordt >
19

20 BIJZONDERE VOORWAARDEN
>
teruggestuurd. Dat is verantwoordelijkheid
nemen. Het is absoluut noodzakelijk
dat het OM mee gaat in de nieuwe werkwijze.
Anders gaat het drie of vier keer goed
en daarna gebeurt er verder niets meer.’
Hoe het contact tussen reclassering en OM
loopt, verschilt in het land. Een nauwere
samenwerking draagt bij aan het succes
van het toezicht, stelt Van Gennip. ‘Als die
er nog niet overal is, moet dat veranderen.’
Maatwerk
Officier Maarten Vuylsteke is vanuit het
parket Utrecht als vaste OM -vertegenwoordiger
betrokken bij de pilot Redesign
Toezicht. Hij kent de verhalen van zaken
die worden teruggekoppeld vanuit de
reclassering en die onderop de stapel “af
te handelen” belanden. Volgens Vuylsteke
zijn er thans nog genoeg voorbeelden
waarbij de reclassering gedwongen is op
eigen houtje het toezicht uit te oefenen.
‘Bij terugmelding hoop je als reclasseringsmedewerker
dat het rapport niet kwijtraakt,
dat het binnen de administratie van
het parket niet zoek raakt; en als het dan
uiteindelijk bij de officier komt, dan hoop
je op een snelle reactie.’
In de pilot is bewust gekozen voor een vast
aanspreekpunt bij het parket. Vuylsteke
bepleit dit ook, als de nieuwe werkwijze
volgend jaar in heel het land wordt uitgerold.
De executieofficier of parketsecretaris
zou in zijn opinie belast moeten
worden met het reclasseringscontact.
‘Leg het bij maatwerk neer, dit is ook mijn
advies aan de projectgroep.’ Het College
van procureurs-generaal zou hiervoor wat
hem betreft een formatieclaim moeten
indienen.
De betrokken officier of secretaris zou
scherper kunnen aansturen op zaken: hoe
staat het met zaak X, is er al een zitting
voor zaak Y gepland? Het risico dat terugmeldingen
tijdelijk “verdwijnen” wordt
hiermee geminimaliseerd. En ook het risico
dat het tijdens zo’n “zwart gat” misgaat
met een onder toezicht gestelde wordt
idealiter hierdoor ook minder. Vuylsteke:
‘Als je het proces beter op orde hebt, als
dit proces beter op elkaar aansluit, dan is
het risico dat er gaten vallen ook geminimaliseerd.
De zaak moet vrij vlot weer op
zitting komen.’
Illustratie: Erwin Suvaal
Saïd
Terug naar Saïd. Aan de lange tafel in de
projectruimte in Utrecht is een discussie
losgebarsten. Wat te doen met de
woonwens van Saïd? Voor Floor Couprie
is het duidelijk. ‘Moeten wij niet bij deze
verhuurster op bezoek gaan? Stel, hij krijgt
een terugval en gaat met een schaar achter
mevrouw aan? Als we zijn achtergrond
aan deze mevrouw vertellen, kan hij die
woning wel vergeten.’ Het is het dilemma
van de reclasseringsmedewerker dat niet
verandert in de nieuwe werkwijze: welke
beslissing is de juiste?
Collega Ewout Altena vindt het nogal wat...
om de verhuurster te bezoeken en het
criminele doopceel van Saïd te lichten.
De kans dat Saïd weer terugvalt, schat hij
anders in. Nu woont hij in de drukke stad,
alleen met zijn moeder. In het dorp zal hij
wellicht meer rust vinden.
Argumenten voor en tegen gaan over de
tafel. De discussie blijft om die ene vraag
heendraaien: moet de reclasseringswerker
in dit geval de verhuurster inlichten
over de achtergrond van Saïd. Terwijl het
onderwerp al dan niet zelfstandig wonen,

OPPORTUUN · 01 / 2010
niet als bijzondere voorwaarde in het vonnis
is opgenomen.
Unitmanager Jos ter Voert maakt een einde
aan de discussie. Feit is dat Saïd in het
hoogste risiconiveau is ingedeeld. Dit is
niet voor niets gebeurd. ‘Gelet op het risico
zou de verhuurder moeten weten wie zij in
huis haalt. Stel dat het mis gaat? Dan krijgen
wij het verwijt: wat is die reclassering
toch aan het doen? Die stopt een gevaarlijke
man in het huis van de verhuurder,
Toezicht per niveau
In het nieuwe reclasseringstoezicht worden zaken ingedeeld in drie risiconiveaus.
Per niveau verschilt de intensiteit van het toezicht. Intensief toezicht
vindt plaats in zaken die op basis van een risico-inschatting zijn ingedeeld in
niveau drie. Toezicht van zaken met een classificatie ‘niveau 1’ kennen een
lagere intensiteit,
Of een zaak wordt ingedeeld in niveau 1, 2 of 3, hangt af van een aantal
elementen en de hoogte waarop het risico wordt ingeschat. Deze
inschatting gebeurt volgens het diagnose-instrument RISc (Recidive
InschattingsSchalen), waarmee de reclassering al langer werkt.
Niveau één hangt samen met motiveren en adviseren, niveau twee met
ondersteunen en gedragsverandering en niveau drie met ‘regisseren’.
Niveau 1
Geen drugs- of alcoholverbod.
Geen locatiegebod of –verbod.
Geen inzet van elektronische middelen.
Geen noodzaak tot contact in thuissituatie.
Toezicht:
Elke drie weken een meldplicht (contact).
Niveau 2
Minimaal elke twee weken meldplicht (contact).
In het begin minstens elke twee maanden huisbezoek.
Indien als bijzondere voorwaarde opgelegd, maandelijks onaangekondigde
alcohol- en/of drugscontrole.
Formele en informele netwerken rondom onder toezicht gestelde worden
ingeschakeld.
Eventueel elektronische controle (RFid of GPS).
Niveau 3
zonder dit te vertellen...’ Hij richt zich
tot Floor Couprie, die de zaak onder zich
heeft. ‘De vraag die je jezelf moet stellen is:
vind ik dit verantwoord? Zo niet, dan moet
je tegen Saïd zeggen: “Nee broeder, dit
gaan we niet doen.” Als ik deze particuliere
verhuurder was, zou ik het de reclassering
buitengewoon kwalijk nemen als zij mij
niet informeerden, terwijl ze het wisten.
We hebben het hier niet over een simpel
diefstalletje.’
Wekelijkse meldplicht en wekelijks contact.
Iedere maand huisbezoeken.
Indien als bijzondere voorwaarde opgelegd, wekelijkse alcohol- en/of drugscontrole.
Formele en informele netwerken worden ingeschakeld.
Eventueel elektronische controle (RFid of GPS).
Elke drie maanden evaluatie en rapportage aan het OM.
(bron: “Advies en Toezicht”, Reclassering Nederland en “Planevaluatie
Reclasseringstoezicht” van Impact R&D)
De uiteindelijke conclusie? De verhuizing
van Saïd gaat vooralsnog niet door. Het
risico is simpelweg te hoog.
Om privacyredenen is de naam Saïd gefingeerd
en is informatie die herleidbaar zou
kunnen zijn, aangepast.
Tekst: Olga Hoekstra
21

22 AFSLUITING HOMV
‘Het concern staat’
OM kan effectievere en efficiënte organisatie nu “uitnutten”
Megaoperatie “Het OM Verandert” kampte hier en daar met
tegenslag. PG Henk van Brummen en “houtskoolschetser” Eric
Jan van der Steege behielden hun geloof in één OM dat wint aan
efficiency en kwaliteit. En zeggen nu optimistisch: ‘De uitdaging
is geworden: uitnutten, uitnutten en nog eens uitnutten.’
Of ze wel eens over Het OM Verandert
getwijfeld hebben? Weleens hebben
geroepen: waarom zijn we toch in vredesnaam…
‘Geen moment!’, reageren
procureur-generaal Henk van Brummen
en OM-organisatieadviseur Eric Jan van
der Steege direct. ‘Natuurlijk hebben we
ook met tegenvallers te kampen gehad. Bij
de CVOM, de DVOM, GPS, de regionalisering.
Er zijn incidenten geweest die blootlegden
dat we nog niet zo ver waren als we
dachten.’
Maar twijfel is er nooit geweest, zegt Van
der Steege, die destijds een van de scribenten
was van de Houtskoolschets (zomer
2003) over het nieuwe OM. ‘Er zijn heel wat
verzuchtingen over het proces geweest
- maar nóóit over het concept. Daarin
hebben we altijd ons geloof behouden, en
daaruit hebben we onze vasthoudendheid
geput.’
Die HOMV-plannen ontstonden na een
periode van een aantal jaar waarin parketten
dé centrale OM-eenheden waren
gebleven, die vooral met “horizontale
samenwerking” hadden geprobeerd hun
kwetsbare schaalgrootte op te vangen om
beter te kunnen inspelen op de omgeving.
Die horizontale samenwerking was
niet onsuccesvol. De conclusie binnen
het College van PG’s was daarom dat de
samenwerking nog veel intenser en breder
moest om geen kansen te missen.
Bijna dodelijk
Tegenslagen brachten hem nooit van de
wijs. Maar met de wijsheid van achteraf
wil Henk van Brummen wel aangeven wat
anders had gekund. ‘Een geleerde les is
toch dat je altijd gefaseerd moet werken.
Het is de kunst om grip te krijgen op grote
“veranderingsbrokken” door ze op te
knippen. Tegelijkertijd is dat faseren lastig
omdat je weet dat tal van ontwikkelingen
en organisatieveranderingen samenhangen.
We zijn vooral met tegenslagen geconfronteerd
doordat ontwikkelingen gingen
samenlopen. Alles was veel gemakkelijker
geweest als ondersteunende programma’s
zoals Phoenix, dat managementinformatie
genereert, en het bedrijfsprocessensysteem
GPS eerder waren gerealiseerd.
Zo was er een relatie tussen beginnen
met GPS en de overdracht van zaken
naar de CVOM, dat als een van de eerste
OM-onderdelen zijn standaardzaken in
GPS zou verwerken. Dat de CVOM de eerste
tijd nog met het oude Compassysteem
moest werken, is bijna dodelijk voor de
CVOM geweest.’
Uitnutten
Nu constateren Van Brummen en Van der
Steege dat het goed is gekomen. HOMV
kan, als programma, worden afgesloten.
Niet omdat het OM niet meer zal veranderen,
zegt de PG: ‘De beweging is nooit
voorbij. HOMV was het vliegwiel, die
beweging houden we erin. Maar we komen
nu in een nieuwe fase, waarin je voor verandering
kunt overstappen naar reguliere
lijnsturing, die door de regiovorming tussen
diensthoofden en college ook beter
sluit. Immers, het concern stáát nu, nadat
we eerst de parketten op gelijke wijze heb-
ben opgebouwd, landelijke onderdelen
hebben gecreëerd en OM-regio’s hebben
gevormd. Die regio-indeling wordt
nagevolgd in de buitenwereld: politie en
rechtspraak schalen op langs dezelfde
lijnen en vanuit dezelfde behoeften. Met
de Landelijke Ressortelijke Organisatie
hebben we nu ook één “regio” voor alle vijf
ressortsparketten.’
‘De scheiding tussen de verwerking van
standaardzaken en maatwerkzaken
is binnen die structuur doorgevoerd.
Elk OM-onderdeel kent bovendien
een afdeling Beleid & Strategie. Ook
de ondersteunende systemen kunnen
we in die structuur implementeren.
De intensiveringsprogramma’s en het
Versterkingsprogramma kunnen erin. En
deze week nog is de HRM-visie vastgesteld.
Lange tijd was het voor medewerkers
abstract: kwetsbaarheid verminderen,
kwaliteit verbeteren, de goede schaal
zoeken. Dat is concreet geworden. Nu het
concern staat, komt er een andere fase:
die van verbeteren. Iedere leidinggevende
weet wat er nu moet gebeuren. Uitnutten,
uitnutten en nog eens uitnutten.’
Een andere structuur is geen garantie
voor beter werk. De éénconcerngedachte
zal ook gevóéld moeten worden. Van der
Steege meent dat dat is gebeurd, dat de
HOMV-ideeën inmiddels omarmd zijn.
‘De aanvankelijke terughoudendheid is
verdwenen. Een echt omslagpunt is niet te
geven, maar vooral in het laatste jaar hebben
we het enthousiasme zien ontstaan,
getuige ook de Opportuun-interviews

OPPORTUUN · 01 / 2010
van de laatste tijd. Op alle niveaus pakken
mensen dóór met de regionalisering en
de formalisering daarvan. Dat lézen we
niet alleen in Opportuun, dat zien we ook
terug in alle producten en plannen waarin
OM’ers die ambities omzetten. Er wordt
niet meer vanuit het eigen parket, maar
OM-breed gedacht.’
Betere cultuur
Van Brummen: ‘OM-breed denken zie
je niet alleen aan de komst van sharedserviceorganisaties
als de CVOM en de
DVOM, de héle culturele focus is gewijzigd.
Tijdens de laatste OM-conferentie
hebben we met zijn allen – college, hoofdofficieren,
hoofdadvocaten-generaal en
de plaatsvervangers – volwassen kunnen
praten over de consequenties die de bezuinigingen
voor het OM hebben. Nog nooit
heb ik een OM-conferenties meegemaakt
waarin ik zo vaak het woord “samen” heb
horen vallen. We handelen er naar. We lossen
elkaars capaciteitsproblemen op. Den
Bosch doet nu zittingen voor Rotterdam,
dat problemen met de zittingscapaciteit
>
Foto: Gerhard van Roon
‘De DVOM geeft
het concern
een verborgen
winst’
23

24 AFSLUITING HOMV
>
‘Het oude Compas-systeem
is bijna dodelijk voor de
CVOM geweest’
heeft. Alle parketten helpen ressortsparket
Amsterdam om daar de megazaken te kunnen
wegwerken.’
Van der Steege: ‘De samenwerking tussen
deze eerste en tweede lijn is enorm verbeterd,
zowel wat betreft communicatie als
samenwerking. Men informeert elkaar en
helpt om de zaken te laten slagen.
‘Belangrijk binnen HOMV is de samenwerking
met Medezeggenschap Raad OM
geweest. Hun visie op cultuur en leiderschap
delen we. De MROM heeft zich
kritisch opgesteld, maar altijd vanuit het
belang van de organisatie en haar medewerkers;
nooit hebben we echt tegenover
elkaar gestaan.’
Meer kwaliteit
De kwaliteit verbetert, zegt Van Brummen.
Hij wijst er op dat bij de groei van het OM
is het aantal officieren relatief het meest
is gestegen. Binnen die groep zijn er meer
senior-officieren gekomen en is specialisatie
en expertiseopbouw gegroeid. ‘Zo
zijn er nu bijvoorbeeld TGO-officieren
voor grootschalige opsporingsonderzoeken.
FO-officieren voor betere kwaliteit
van forensische opsporing en vervolging.
Cybercrime- , kwaliteits-, en rechercheofficieren.
Op die manier hebben stevige
maatwerkafdeling kunnen ontstaan. Maar
veronderstel niet dat je de vruchten van
kwaliteitsverbetering direct plukt. Als je
gisteren cybercrime-officier bent geworden,
betekent dat niet dat je daarin vandaag
al helemaal geschikt bent. Het vraag
tijd om dat “in te leren”. Maar dat behoort
nu tot de mogelijkheden. In de recente
visie op HRM wordt dat mooi uitgewerkt.’
‘En de regionalisering geeft daarvoor de
basis’, zegt Van der Steege. ‘De dynamiek
van de specialismen is nu in de regio
geconcentreerd. Parketten zijn nu min-
der kwetsbaar en je kunt breder ervaring
opdoen op een terrein. De aandacht voor
het primair proces, ons echte werk, is in
handen gegeven van één PG, voor mij een
bewijs van focus op wat er toe doet in het
OM: streven naar zo goed mogelijk werk
leveren.’
Meer efficiency
De concernvorming biedt ook de mogelijkheid
tot efficiënter werken, zegt Van
Brummen. ‘Zo zijn alle Mulderzaken naar
de CVOM gegaan, die centrale verwerking
scheelt heel veel. Een groot stuk efficiëntie
zal pas ontstaan als GPS, met alle digitale
mogelijkheden ervan, echt ten volle worden
uitgenut. Ook de DVOM is nu goedkoper
dan de optelsom van alle kosten die
gemaakt werden toen al deze taken nog
afzonderlijk, op elk parket, werden uitgevoerd.
Die DVOM-winst valt niet zo op,
maar bekijk het eens zó: in de afgelopen
vijf jaar is het personeelsbestand van het
OM met twintig procent gegroeid, terwijl
het aantal mensen dat in de ondersteuning
werkzaam is, gelijk is gebleven. Het is ook
een verborgen winst.’
‘De afgelopen jaren is er eerst gebouwd
aan standaardisatie en uniformering’,
zegt Eric Jan van der Steege. ‘Allemaal hetzelfde
doen en op dezelfde wijze. Pas als
de afzonderlijke onderdelen “compatibel”
zijn, kun je goed opschalen en samenwerken.
Dat gaat zich nu uitbetalen. Door de
regionalisering worden de regio’s een personele
unie. De budgetten worden sinds
2009 ook per regio verdeeld. Dat is de eerste
keer wennen, het moet inslijten. Maar
in zijn algemeenheid verloopt dat goed. De
bedrijfsvoering heeft een impuls gekregen
door de komst van de directeur bedrijfsvoering,
die als medebestuurder in de
regio is gepositioneerd. Het is nog vroeg,
maar daarover horen we positieve geluiden.
De lijn wordt doorgetrokken naar een
PG met als portefeuille bedrijfsvoering.’
Van der Steege pakt de besluitenlijst van de
Collegevergadering van 28 september 2004
er eens bij. ‘Tijdens die collegevergadering
nam het college 65 samenhangende
HOMV-besluiten. Zoals het besluit over
de komst van landelijke vestigingsplaatsen.
Of het besluit dat de invoer van GPS
leidend is voor HOMV. Het besluit tot
oprichting een centrale verwerkingseenheid
(toen CVE geheten, nu CVOM). De
aanwijzing van de regio’s en regioparketten.
Aanwijzing van FP-vestigingen. De
komst van een shared service organisatie
(later DVOM). Het apart organiseren van
PIOFAH-taken. De concentratie van specialismen
in de tweede lijn. Het is állemaal
gebeurd. De medewerkers in het land hebben
er allemaal aan bijgedragen.’
‘Er is door hen ook wel eens gezucht’, zegt
Henk van Brummen. ‘Maar ik moet zeggen:
OM’ers gáán er vervolgens wel voor.’
Tekst Pieter Vermaas

OPPORTUUN · 01 / 2010 GRomBERGEN
Feest
Voor veel Nederlanders gaat er – zuinig als
we zijn – maar één ding boven feest vieren:
gratis feest vieren. Een mooie illustratie
daarvan las ik onlangs in een kranteninterview
met zangeres Wende Snijders. Op de
vraag wat ze op een avond uitgaan ongeveer
uitgaf luidde het antwoord: “als ik het handig
aanpak: niks.” Om daar overigens aan
toe te voegen dat ze graag vrienden mee uit
eten nam. Of ik van haar muziek houd weet
ik nog niet, maar Wende lijkt me wel een
leuke vrouw.
Gratis feest vieren: het kan op vele manieren,
zo blijkt maar weer. Legaal, maar ook
illegaal. Voor de Utrechtse rechtbank stond
onlangs een stel terecht dat de bloemetjes
buiten zette van achterover gedrukte geldbedragen.
Onder het motto “als je iets doet
moet je het ook goed doen” waren ze maar
gelijk gegaan voor de hoofdprijs: in totaal
werd meer dan 100.000 euro buit gemaakt.
De man werkte in dienst van een bewakingsbedrijf
dat de beveiliging van het
gebouw van de opsporingsdienst van
het Ministerie van Volkshuisvesting,
Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer voor
zijn rekening nam. Een vertrouwelijke functie
dus, want de man opende deuren die
voor anderen gesloten bleven. En wel heel
letterlijk. In de kluis van de opsporingsdienst
werden, in enveloppen, in beslag
genomen geldbedragen bewaard. Van de
kluisdeur wist de beveiliger de sleutel te
bemachtigen. Waaruit hij vervolgens, uit de
enveloppen, geld haalde.
En toen kon het feestvieren beginnen. De
man en zijn vrouw bezochten casino’s en
boekten van het gestolen geld hotelovernachtingen.
Maar ook een vakantie naar
Aruba en een auto konden er nog vanaf. Tot
uiteraard het onvermijdelijke gebeurde:
het stel liep tegen de lamp. Nadat ze waren
aangehouden legden beiden een bekennende
verklaring af: de man over het
wegnemen van het geld, de vrouw gaf de
opzetheling toe.
Beide verdachten kozen ervoor om op de
dag van de inhoudelijke behandeling van
de zaak niet aanwezig te zijn, maar zich te
laten vertegenwoordigen door een gemach-
tigd raadsman. Die een aantal juridische
verweren voerde die uiteindelijke allemaal
werden verworpen. Op zijn beurt koos de
raadsman ervoor zich te beperken tot die
juridische verweren en niet in te gaan op
de persoonlijke omstandigheden van verdachte.
Daar zat de rechtbank mee, met
name bij de beantwoording van de vraag
naar de strafmaat: “nu de raadsman van
verdachte geen nadere uiteenzetting heeft
gegeven omtrent de persoonlijke omstandigheden
van verdachte, en verdachte er
voor heeft gekozen om niet te verschijnen
ter zitting van 2 november 2009 en daardoor
geen nadere informatie heeft gegeven over
zijn huidige persoonlijke omstandigheden,
ziet de rechtbank in het opleggen van een
verplicht reclasseringscontact geen meerwaarde”.
De geëiste gevangenisstraf van 12 maanden
werd desondanks niet opgelegd: de rechtbank
vond een werkstraf van 240 uur en een
voorwaardelijke gevangenisstraf van zes
maanden voor de man voldoende. De vrouw
kwam er van af met een werkstraf van 150
uur en drie maanden voorwaardelijk. Maar
wat misschien nog het hardste telt: de man
moet aan de staat de weggenomen ruim
107.000 euro terugbetalen. Dit feestje eindigde
dus met een dikke, rode kater!
Tekst: Jan-Willem Grimbergen, offi cier van
justitie, parket Utrecht
25

26 INTERNATIONAAL
Internationaal
Jurisprudentie
De regeling voor vervolgings–
en executieoverlevering van
Nederlanders is op basis
van artikel 6, lid 5 van de
Overleveringswet (OLW) ook van
toepassing op vreemdelingen,
voor zover die vreemdeling zijn
verblijfsrecht niet zal verliezen
en voor zover die vreemdeling
in Nederland kan worden vervolgd
voor de feiten die aan het
Europees Aanhoudingsbevel
ten grondslag liggen. Dit laatste,
het zg. rechtsmachtvereiste,
kan een Nederlander niet
worden tegengeworpen.
De achterliggende gedachte
bij dit onderscheid is, dat artikel
5 Wetboek van Strafrecht
voorziet in de mogelijkheid
Nederlanders voor bijna alle
strafbare feiten gepleegd in het
buitenland te vervolgen. Voor
vreemdelingen bestaat een dergelijke
rechtsmachtbepaling in
de Nederlandse strafwetgeving
slechts voor een beperkt aantal
strafbare feiten.
In een recente uitspraak is aan
de orde gekomen of dit onderscheid
op basis van nationaliteit
discriminerend, en dus in strijd
met artikel 12 EG-verdrag en
artikel 1 van het 12e protocol bij
het EVRM, is.
Rechtbank Amsterdam, 3 juli
2009, LJN BJ 1773
Polen vraagt de overlevering ter
vervolging van een vreemdeling,
die zijn verblijfstatus als
gevolg van het vonnis, niet zou
verliezen. De opgeëiste persoon
wordt verdacht van opzetheling.
De raadsman acht de
overlevering van de opgeëiste
persoon aan Polen alleen toelaatbaar
indien door de Poolse
autoriteiten een dubbele terugkeergarantie
ex artikel 6, lid 1
OLW wordt verstrekt, omdat het
vereiste van rechtsmacht naar
zijn mening strijdig is met de
eerder genoemde regels van
hogere orde (te weten artikel 12
EG-Verdrag en artikel 1 van het
12e protocol bij het EVRM).
Om te beoordelen of met de eis
van rechtsmacht een ongeoorloofd
onderscheid op basis van
nationaliteit wordt gemaakt,
heeft de Rechtbank allereerst
bekeken met welk doel de wetgever
de eis van rechtsmacht
heeft gesteld.
De ratio van de eis van
Nederlandse rechtsmacht,
zoals eerder overwogen in een
uitspraak van
23 januari 2007 (LJN: AZ7032),
volgt uit de parlementaire
behandeling van het EUV ten
aanzien van de verklaring
en het voorbehoud bij artikel
6, eerste lid van het EUV
(Kamerstukken II, 1964-1965,
8054, nr. 6, p. 29). Zij beoogt te
voorkomen dat personen die
zich op het grondgebied van
Nederland bevinden zich aan de
tenuitvoerlegging van een hen
in een andere lidstaat opgelegde
vrijheidsstraf onttrekken en
daarmee straffeloos blijven.
In het voorkomen van straffeloosheid
wordt naar het oordeel
van de rechtbank een rechtvaardiging
voor voornoemd
onderscheid op basis van nationaliteit
gevonden. Dit raadsman
stelt dit ook, maar alleen als de
opgeëiste persoon zonder het
rechtsmachtvereiste te stellen
ook daadwerkelijk straffeloos
blijft. In casu zou hier geen
sprake van zijn, nu de opgeëiste
persoon op grond van de WOTS
en het VOGP na overlevering
en veroordeling in Polen naar
Nederland volgenskan terugkeren
om hier zijn straf te ondergaan.
Volgens de rechtbank berust
deze stelling op een onjuiste
aanname over het systeem
van de Overleveringwet en is
deze slechts gestoeld op de
mogelijkheden die de WOTS
biedt. De dubbele terugkeergarantie
is een voorwaarde die de
Overleveringswet stelt aan de
toelaatbaarheid van de overlevering
voor bepaalde groepen
personen. Indien de garantie
door de uitvaardigende justitiele
autoriteit niet wordt afgegeven,
dient ingevolge het wettelijk
systeem weigering van de
overlevering te volgen. Indien
sprake is van rechtsmacht
kan vervolgens de opgeëiste
persoon in Nederland worden
vervolgd en hoeft hij niet straffeloos
te blijven. In deze zaak is
dat niet mogelijk, nu Nederland
geen rechtsmacht heeft voor de
door hem in Polen gepleegde
opzetheling. De stelling van de
raadsman miskent dit gegeven.
De overlevering wordt (zonder
terugkeergarantie) toegestaan.
Jenneke Blanken, AIRS
Tel. 070 – 370 7138

OPPORTUUN · 01 / 2010
Vrouwen
Zoveel zelfinzicht,
waren mannen
maar vaker zo
Vrouwen zijn anders dan mannen. Dat
zie je ook in de rechtszaal. Niet alleen zijn
vrouwelijke verdachten heel sterk in de
minderheid, ze plegen ook niet de zwaarste
feiten. Sociale zekerheidsfraude en
dronken rijden komt wel voor. Als ze een
winkeldiefstal plegen, stelen ze kinderkleren,
cosmetica of gewoon eten omdat
de uitkering op was maar de maand nog
niet om. En als ze geweld plegen dan is dat
soms na jarenlange mishandeling door
die rotkerel van ze, die nu ook de kinderen
dreigt te gaan slaan.
Vrouwen zijn immers gericht op de
instandhouding van de soort; ze voeden
en verplegen, troosten, bewaken en sussen.
Zelf was ik verbaasd wat het moederschap
ooit met me deed. Kon ik daarvoor
de klok ondergeschikt maken aan de gezelligheid
en stof laten liggen tot het zich niet
verder ophoogde, opeens waren regelmaat
en hygiëne belangrijk. En o wee, wie te
dicht in de buurt van mijn pasgeboren
baby kwam. Dat kloekige krijg je zomaar
in de schoot geworpen en welbeschouwd,
is het een prachtig mechanisme. Hoeveel
doodsmakken of verdrinkingen zijn niet
voorkomen door oplettende moeders? En
wie anders let op snotneuzen, gymkleren,
schoenen die te klein worden of vreemde
gedragswisselingen.
Vol ongeloof zag ik dan ook dat er een
moeder voor de rechter moest verschijnen
omdat ze haar dochter bij de haren had
gepakt, tegen de grond had gewerkt, langdurig
op haar had ingetrapt en uiteindelijk
met een honkbalknuppel langdurig en
hard op het hoofd had proberen te slaan.
Dat doet een moeder toch niet! Hoe kwam
dit: een langlopend conflict, gestoorde
agressieregulatie, een overmaat aan testosteron
of een ander soort persoonlijkheidsstoornis?
Op de zitting blijkt het een incident onder
invloed van alcohol te zijn geweest. Nooit
eerder was er wat voorgevallen. De vrouw,
heftig aangeslagen, bekent schuld tegenover
de rechter en is gelijk bereid wat voor
straf dan ook te aanvaarden. Ze heeft op
verschillende manieren hulp gezocht. Bij
UT RECHT 27
Centrum Maliebaan heeft ze een behandeling
doorlopen voor het drankprobleem
en sindsdien drinkt ze niet meer. Ze heeft
hulp van een psycholoog en ze heeft er
alles aan gedaan om de relatie met haar
dochter te herstellen, wat gelukt is. Verder
heeft ze de schorsingsvoorwaarden nauwgezet
nageleefd en toont ze volop inzicht
in haar situatie. ‘Ik wou dat ik het kon
terugdraaien’, is haar hartenkreet.
Ze heeft zo haar best gedaan haar fout
goed te maken, dat Reclassering verder
contact niet nodig acht. En dan gebeurt
er iets bijzonders. De officier, die een straf
toch op zijn plaats vindt, eist een werkstraf
en een voorwaardelijke gevangenisstraf
maar geen Reclasseringscontact. De
raadsvrouw, in plaats van tegen de eis in
te gaan, juicht de taakstraf toe. ‘Dat zou
een goede manier zijn om weer eens te
wennen aan een gewone dagactiviteit.’
Daarnaast vraagt ze de rechter juist wel
reclasseringscontact op te leggen want
het is van belang dat de hulpverlening
doorloopt. Wat normaal gesproken wordt
gezien als een strafverzwaring, ontpopt
zich nu als een waardevolle steun in de rug.
De rechter legt alles op: de voorwaardelijke
gevangenisstraf, de werkstraf en het
reclasseringcontact en alle partijen knikken
en doen gelijk afstand. Voor de vrouw
breekt een nieuwe periode aan. Ik hoop
dat ze het redt.
Vrouwen zijn echt anders, denk ik. Zagen
we dit maar vaker: zoveel zelfinzicht, eigen
initiatief om weer op het goede pad te
komen en te blijven en bereidheid mee te
gaan in het oordeel van de rechter. Waren
mannen maar vaker zo.
Tekst: Mary Hallebeek,
persvoorlichter parket Utrecht