You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
INKLEDING<br />
De inkleding vormt een zeer belangrijk onderdeel van je activiteiten,<br />
spelen, weekends en kampen, want inkleding …<br />
wekt belangstelling.<br />
daagt uit en motiveert om te spelen.<br />
is een toffe manier om je spel uit te leggen en een kamp te laten<br />
beleven.<br />
maakt alles heel aantrekkelijk.<br />
geeft de mogelijkheid om zich in te leven.<br />
stimuleert de fantasie.<br />
biedt mogelijkheden om emoties te beleven, logisch te denken,<br />
sociale vaardigheden te oefenen.<br />
maakt zwaardere thema’s makkelijker om over te praten. Door<br />
middel van een goede inkleding kan je werken rond waarden,<br />
informatie doorgeven, …<br />
Een ingekleed spel spreekt niet enkel Bevers-Zeehonden en Welpen aan.<br />
Jongere leden zijn vaak gemakkelijker mee te nemen in thema’s en<br />
verhalen, maar ook bij de oudere takken werkt inkleding uitdagend en<br />
motiverend.<br />
In dit artikel gaan we dieper in op de uitwerking van je inkleding. In het<br />
eerste deel bespreken we hoe je een thema zoekt. Het tweede deel gaat<br />
over de uitwerking van een verhaal en personages. Het derde deel<br />
vertelt je hoe je op uiteenlopende manieren je thema en verhaal naar<br />
voor kan brengen.
N o 1 Een thema kiezen<br />
Brainstormtechnieken<br />
In de kast<br />
Brainstormen lijkt heel eenvoudig. Je gaat in groep rond de tafel zitten, neemt een<br />
groot blad papier, schrijft in het midden ‘thema’ en onmiddellijk worden tientallen<br />
ideeën geopperd die je op het blad schrijft. Helaas komt de inspiratie niet altijd vanzelf.<br />
Een brainstormtechniek kan dan helpen om het creatief denken op gang te brengen.<br />
TIPS<br />
Zorg dat de sfeer ongedwongen is.<br />
Zoek het niet te ver. Elk voorwerp, elke situatie, … hoe eenvoudig ook, kan een grote bron<br />
van inspiratie zijn.<br />
Je zit per twee in een ruimte waar heel wat te zien is, zoals het materiaalhok, de<br />
supermarkt, het kerkplein, het metrostation, het bos, de krantenwinkel, ….. Samen<br />
kijken jullie in het rond, je neemt alles op wat je ziet, hoort, ruikt, voelt. Wat zou er<br />
allemaal kunnen gebeuren met wat je ziet? Zie je ergens een voorwerp waar misschien<br />
een andere wereld in verscholen zit? Alles wat in je opkomt, zeg je luidop. Zo kan je<br />
medeleiding hierop inpikken, aanvullen en verder bouwen.<br />
Uit de doos<br />
Kruip eens op zolder, in de kelder of ga naar de kringwinkel en vul een doos met<br />
willekeurige, bizarre voorwerpen. Laat die voorwerpen je inspireren om thema’s te<br />
bedenken.<br />
Subthema’s<br />
Televisie, actualiteit, dieren, locaties, landen, bekende personen, … de wereld rondom<br />
je is een bodemloos vat voor het zoeken en vinden van ideeën en invalshoeken. Om je<br />
brainstorm op gang te trekken kan je dus eerst een aantal subthema’s kiezen en van<br />
daaruit beginnen brainstormen. Kies voor subthema’s die aansluiten bij de leefwereld<br />
van je leden.<br />
VOORBEELDEN<br />
Boeken & strips: de Boeboeks, Suske & Wiske, Pippi Langkous, Jip & Janneke, de Grote<br />
Vriendelijke Reus, …<br />
Televisieprogramma’s & (teken)films: Kulderzipken, Shrek, Batman, Hopla, …<br />
Tijdschriften: Humo, Flair, Libelle, Knack, …<br />
Actualiteit: een oorlog, de geboorte van een babydier in de Zoo, …<br />
Geschiedenis: Romeinen, oude Belgen, Middeleeuwen, de Renaissance, het neolithicum,<br />
holbewoners, de Inca’s, …<br />
Landen & locaties: een onbewoond eiland, de jungle, de Sahara, luilekkerland, het verre<br />
oosten, het land van de rijzende zon, het circus, Atlantis, …<br />
Mythes, legenden, sprookjes en verhalen: Griekse goden, zeemeerminnen, aardmannetjes,<br />
Tristan en Isolde, Goudlokje, het monster van Loch Ness, …<br />
Beroepen en vrijetijdsbestedingen: ontdekkingsreizen, diepzeeduiken, postzegels<br />
verzamelen, …<br />
Muziek: de negende symfonie van Beethoven, disco in de seventies, …<br />
Interessante figuren: Al Capone, De Vliegende Hollander, Graaf Dracula, uw bomma,<br />
Robin Hood, Sinterklaas, de drie musketiers, Lucky Luke, …<br />
Interessante voorwerpen: teletijdmachine, vliegenmepper, hanepootloper, dobbelsteen, …
Combineer eventueel met een willekeurig bijvoeglijk naamwoord en je bent<br />
vertrokken.<br />
VOORBEELDEN<br />
Kleuren: geel, roos, appelblauw-zeegroen, grijs, …<br />
Spannend, mysterieus, verborgen, frivool, sierlijk, rond, donker, …<br />
Gekende verhalen<br />
Ga op zoek naar gekende verhalen en bedenk daar een parodie op. Maak van de held<br />
bijvoorbeeld een watje of dicht het hoofdpersonage een geheim toe. Dit is een leuke<br />
invalshoek wanneer je een thema voor een oudere doelgroep zoekt.<br />
Activiteit<br />
VOORBEELD<br />
Sneeuwwitje blijkt allergisch voor appels, Batman heeft eigenlijk hoogtevrees, Mega Mindy<br />
voert in het geheim een missie om de aarde te overmeesteren, ...<br />
Je kan het verhaal ook verzinnen op basis van je activiteit. Bekijk je spel eens van<br />
dichtbij en ga van daaruit op zoek naar situaties en spelregels die je aan een bepaalde<br />
persoon, locatie, sfeer kan koppelen.<br />
Een thema kiezen<br />
Laat de democratie haar werk doen bij de uiteindelijke keuze van je thema. Wat zien<br />
jullie het beste zitten om verder mee aan de slag te gaan? Welke ideeën zijn het<br />
origineelst? Rond welk thema hebben jullie nog nooit gewerkt?<br />
Je leden moeten zich kunnen inleven in het thema. Kies dus een thema dat aansluit bij<br />
hun leeftijd en leefwereld.<br />
TIPS<br />
Check steeds of je leden het boek/de film/het muziekgenre/... dat je wil gebruiken ook<br />
kennen.<br />
Jongere leden laten zich makkelijk meeslepen in een fantasiewereld vol elfen, ridders,<br />
trollen, kabouters, Sinterklaas, ...<br />
Oudere leden kunnen zich vaak makkelijker inleven in thema’s die meer aansluiten bij de<br />
werkelijkheid, zoals betogingen, relaties en seks, drugsbendes, populaire<br />
muziekgroepen, ...<br />
Elke groep is verschillend. Zeker bij tieners en pubers zal het van groep tot groep<br />
verschillen welke muziekgenres hip zijn, welke tv-series populair zijn, of seks een<br />
thema is dat reeds leeft in de groep of nog ver van hun bed is, ...<br />
Je kan je leden hier ook bij betrekken. Schotel hen enkele thema’s voor en laat hen mee<br />
beslissen wat verder wordt uitgewerkt.<br />
— Activiteiten <strong>Inkleding</strong> - 3 —
N o 2 Verhalen<br />
Je kan een thema gewoon als achtergrond van je activiteit of kamp gebruiken, maar je<br />
kan ook een volledig verhaal uitwerken.<br />
De opbouw van een verhaal<br />
Begin<br />
Een eenvoudig verhaal heeft steeds eenzelfde opbouw of je het nu gebruikt voor de<br />
inkleding van een activiteit of een volledig kamp of als verhaaltje voor het slapengaan.<br />
Je zal altijd een aantal belangrijke momenten in je verhaal moeten voorzien.<br />
TIPS<br />
Maak je verhaal niet te lang.<br />
Hou het simpel. Creëer geen onnodige verhaallijnen of personages, dat zorgt enkel voor<br />
verwarring. Ideeën die je nu niet kan gebruiken, gooi je best niet weg. Ze kunnen<br />
later nog van pas komen in nieuwe verhalen.<br />
Sluit aan bij de leefwereld van je leden. Zorg voor leuke en herkenbare personages en<br />
situaties, zodat ze zich gemakkelijk kunnen inleven.<br />
Zorg voor verrassingen, keerpunten en onverwachte wendingen in je verhaal. Hoe ouder je<br />
leden, hoe meer ze dit zullen waarderen. Bij de jongste leden kan het geen kwaad om<br />
wat clichés te gebruiken.<br />
Humor en de kracht van herhaling zijn twee succesfactoren voor het creëren van goede<br />
verhalen.<br />
Zorg dat je verhaal klopt en dat het logisch opgebouwd is.<br />
Schrijf lange verhalen steeds volledig uit, zodat alle wendingen voor iedereen duidelijk<br />
blijven.<br />
Schrijf het verhaal in groep, dat levert veel meer inspiratie op. Als je het verhaal toch<br />
alleen schrijft, laat het dan nalezen door anderen. Misschien kunnen ze je nieuwe<br />
ideeën, andere invalshoeken, … aanreiken.<br />
In dit deel van het verhaal wordt kennis gemaakt met het (de) hoofdpersonage(s), de<br />
locatie, de situatie en de tijd. Maak de start van je verhaal sfeervol, het verhaal moet<br />
onmiddellijk aanspreken en motiveren om verder te luisteren. Bij het begin moet je<br />
zorgen voor duidelijkheid. Je leden moeten het scenario voldoende begrijpen.<br />
Verwarring en onduidelijkheid zijn vervelend en werken niet motiverend.<br />
We maken kennis met de bosnimf. Zij woont in de zilveren boom in het midden van het woud.<br />
Ook de enge trollen wonen in het bos. Zij vinden het heerlijk om de bosnimf tegen te werken.<br />
Probleemstelling & zoektocht naar de oplossing<br />
Eenmaal je kennis hebt gemaakt met het (de) hoofdpersonage(s), voeg je een<br />
motorisch element toe aan het verhaal. Dit is het moment in het verhaal waar zich het<br />
probleem stelt. Dit vormt als het ware de motor van het verhaal, de echte start.<br />
De trollen hebben de zilveren levenskraal uit de boom van de bosnimf gestolen. Zonder haar<br />
levenskraal zal ze langzaam haar levenskracht verliezen. Ze moet de kraal dus kost wat kost<br />
terugwinnen.<br />
De spanning wordt opgedreven. Het hoofdpersonage gaat alleen of met anderen op<br />
zoek naar een oplossing. Dit verloopt meestal niet van een leien dakje. De zoektocht<br />
gebeurt vaak met vallen en opstaan, met opnieuw proberen en leren uit fouten. Het<br />
hoofdpersonage en zijn/haar helpers worden tegengewerkt door de tegenspeler, de<br />
‘slechterik’.
Climax<br />
Einde<br />
De bosnimf gaat op speurtocht. Onderweg komt ze heel wat andere boswezens tegen. De elfjes<br />
en de aardmannetjes willen haar helpen, de Kulls zetten haar op het verkeerde spoor en de<br />
heks probeert haar te vangen.<br />
TIP<br />
Bevers-Zeehonden hebben soms nog moeite om fantasie en werkelijkheid van elkaar te<br />
onderscheiden. Maak de ‘slechterik’ in het verhaal dus niet te eng of gemeen.<br />
Langzaamaan wordt de spanning opgedreven tot je aan de climax van het verhaal<br />
komt. Op dit moment komen alle verwikkelingen samen en is de spanning het hoogst.<br />
Een goede climax is onvoorspelbaar en zit vol verrassingen.<br />
Het einde van de speurtocht is bijna in zicht. De bosnimf heeft het trollenhol gevonden en<br />
probeert via een list binnen te sluipen, want daar in de troonzaal van de trollenkoning ligt haar<br />
zilveren levenskraal.<br />
De spanning wordt terug afgebouwd en je komt tot de eigenlijke oplossing. Je werkt<br />
verder naar het einde toe.<br />
De bosnimf heeft door alle hulp die ze gekregen heeft haar zilveren levenskraal kunnen<br />
bemachtigen. Haar krachten komen zienderogen terug. Bovendien is ze er ook in geslaagd om<br />
voorgoed een einde te maken aan het getreiter van de trollen. Ze gaat naar huis, naar haar<br />
boom in het woud. Onderweg neemt ze afscheid van haar vrienden.<br />
Gebruik van het verhaal<br />
Als thema voor een spel<br />
Als je het verhaal als thema voor een spel gebruikt, gebruik je meestal het begin en het<br />
motorisch element als inleiding op het spel. Het spel wordt dan gevormd door de<br />
zoektocht naar een oplossing en eindigt met een climax.<br />
Als inleiding op het sluipspel voor de VG’s-Juniors speel je een kort toneel waarin een ruzie<br />
wordt geschetst tussen de Hells Angels en de Outlaws over een gestolen Harley Davidson.<br />
Tijdens het sluipspel kunnen de Hells Angels (VG’s-Juniors) de motoronderdelen terughalen uit<br />
het clubhuis van de Outlaws (de leiding).<br />
Als kampthema<br />
Een verhaal kan je ook gebruiken als rode draad doorheen het kamp. Elke dag vertel je<br />
een stuk. Dat vormt de basis voor de activiteiten van die dag. Je bouwt het verhaal<br />
hiervoor op dezelfde manier op, maar verspreidt de verschillende elementen over de<br />
kampdagen. Op de eerste dag vertel je het begin van het verhaal en laat je de leden<br />
kennismaken met de verschillende personages en het motorisch element van het<br />
verhaal. De volgende dagen bouw je op naar de climax die tot zijn recht komt op de<br />
(voor)laatste dag, aangevuld met een einde.<br />
Als je het verhaal over verschillende dagen langzaam laat opbouwen, zorg dan dat je<br />
elke dag met een tijdelijk einde afsluit. Dit einde moet spannend genoeg zijn en<br />
voldoende prikkelen om de volgende dag opnieuw aan de slag te gaan. Werk de climax<br />
van het verhaal zeer goed uit, want dit zullen je leden het langst onthouden. Haal hier<br />
dus het onderste uit de kan.<br />
Maak het verhaal bij de jongste takken niet te complex. Verspreid ingewikkelde<br />
structuren en elementen over het volledige kamp zodat niet alles samengepropt wordt<br />
op de eerste dag.<br />
— Activiteiten <strong>Inkleding</strong> - 5 —
Technieken om een verhaal uit te werken<br />
Sommigen schudden een verhaal zo uit hun mouw zonder enige inspanning. Omdat<br />
niet iedereen zo’n groot verhaalschrijver is, geven we je enkele techniekjes mee om aan<br />
ideeën te komen. Je zal merken dat ideeën overal te vinden zijn. Laat je vooral niet<br />
afschrikken door te denken dat jij niet creatief bent. Je moet vooral durven en<br />
ongedwongen samen fantaseren. Er zit immers in elk voorwerp, persoon, gebeurtenis,<br />
cultuur, boek, … een spetterend verhaal dat als thema kan gebruikt worden.<br />
Tabula Rasa<br />
Kies een willekeurig personage en bouw het verhaal stapsgewijs op aan de hand van<br />
vragen.<br />
Margul de kleine oerjongen wordt de spilfiguur in het verhaal.<br />
In welke tijd leeft Margul?<br />
Waar leeft hij?<br />
Wat zou er allemaal met Margul kunnen gebeuren?<br />
Wie zou Margul kwaad willen doen? Waarom? Wat doet die snoodaard dan? Krijgt hij<br />
hulp of doet hij alles alleen? Hoe reageert Margul? Van wie krijgt hij hulp? Waarom<br />
willen ze hem helpen? Hoe zullen ze hem helpen? Hoe zal alles opgelost worden?<br />
Soapschrijven<br />
Dit is een toffe manier om een verhaal te schrijven, omdat je niet op voorhand weet hoe<br />
het verhaal zal verlopen.<br />
Je zit met je medeleiding samen aan tafel. De eerste schrijft de openingszin van een<br />
verhaal en schuift het papier naar de persoon naast hem. De tweede en derde persoon<br />
schrijven hier elk een vervolgzin bij en schuiven het papier door. De vierde persoon<br />
schrijft de vierde zin en plooit het blad een stukje om zodat de eerste zin niet langer<br />
leesbaar is. Vanaf dit moment plooit elke schrijver het blad om, zodat enkel de laatste<br />
drie zinnen zichtbaar zijn. Laat het blad een aantal keer rondgaan totdat je voelt dat<br />
jullie uitgeschreven zijn. Plooi het blad open en lees je verhaal. Met de nodige<br />
aanpassingen heb je een schitterend verhaal om een activiteit rond te bouwen.<br />
Losse woorden<br />
Maak vijf categorieën: tijd, locatie, gebeurtenissen, voorwerpen, personen. Schrijf nu<br />
zoveel mogelijk woorden bij iedere categorie.<br />
Tijd Locatie Gebeurtenisbezigheid<br />
2086 Aan de<br />
keukentafel<br />
Twee weken<br />
geleden<br />
Ten tijde van de<br />
Oerknal<br />
Voorwerp Persoon<br />
Piraterij Rolmeter Brandweerman<br />
Zuidpool Balletles Spaarlamp Buurvrouw<br />
Geraldine<br />
Benidorm Autorijden Fiets James Bond<br />
Kies vervolgens uit iedere categorie een woord. Met deze vijf woorden ga je opnieuw<br />
aan de slag. Maak combinaties en laat je fantasie de vrije loop.
Uit de brainstorm kiezen we de woorden oerknal, Zuidpool, piraterij, fiets, brandweerman, …<br />
Wat kan je daarvan maken? Misschien heb je wel te maken met een oude brandweerman die<br />
hunkert naar zijn jonge jaren toen hij nog op de Zuidpool woonde. Uit heimwee naar de koude<br />
gaat hij op een dag terug. Eenmaal aangekomen komt hij een oude eenzame piraat tegen. Op<br />
dat moment vindt er toevallig net een tweede oerknal plaats, waardoor de brandweerman en<br />
de piraat de ruimte ingeslingerd worden. Per toeval landen ze op twee rondzwevende<br />
ruimtefietsen, die ideaal blijken te zijn om onopgemerkt ruimtetuigen mee te overvallen. Ze<br />
beginnen dan maar aan een mooie – en vooral rijke – toekomst van ruimtepiraterij.<br />
Uitwerking van personages<br />
Beslis welke personages je tot leven wil laten komen. Om een personage overtuigend<br />
te kunnen brengen, moet je het volledig uitwerken:<br />
Wat zijn de belangrijkste karaktertrekken van je personage?<br />
Hoe ziet je personage eruit? Wat zijn belangrijke uiterlijke kenmerken?<br />
Hoe oud is je personage?<br />
Wat zijn karakteristieke eigenschappen? Heeft het personages bepaalde<br />
zenuwtics, een specifieke houding, een apart taalgebruik, een speciale stem,<br />
… ?<br />
VOORBEELDEN<br />
Een bokser loopt stoer en breed geschouderd, een prinses huppelt elegant in het rond, een<br />
oude man loopt gebogen met zijn wandelstok, Jan de jager gebruikt voortdurend een<br />
stopwoord, Marie de keukenmeid is onhandig en laat heel wat dingen vallen, …<br />
OPGELET!<br />
Denk goed na over de reactie die een personage kan teweegbrengen in de groep. Zeker<br />
wanneer je uiterlijke kenmerken benadrukt en er een humoristisch kantje aan koppelt, denk je<br />
beter twee keer na. Een stotterend personage kan bijvoorbeeld grappig zijn, maar je kan er<br />
onbedoeld mee teweegbrengen dat stotteraars zich gekwetst voelen of dat ze zelfs uitgelachen<br />
worden.<br />
Geef je personage ook een geschiedenis. Zeker Bevers-Zeehonden zullen alles over je<br />
personage te weten willen komen:<br />
Waar kom je vandaan? Wat doe je hier? Hoe ben je hier terecht gekomen?<br />
Wie is je vriend?<br />
Heb je broers of zussen?<br />
…<br />
— Activiteiten <strong>Inkleding</strong> - 7 —
N o 3 Het thema naar voor brengen<br />
Decor<br />
Het decor geeft je inkleding een extra toets. Het decor kan heel groots, uitgebreid en<br />
afgewerkt zijn, maar het kan natuurlijk ook eenvoudig en met weinig materiaal.<br />
Decorelementen kiezen<br />
Aan de slag<br />
Een decor moet geloofwaardig zijn, maar hoeft niet helemaal ‘echt’ te zijn.<br />
Decorstukken en attributen moeten duidelijk tonen wat/waar het is, maar hoeven de<br />
omgeving niet perfect na te bootsen. Zo geef je de kans aan kinderen en jongeren om<br />
het in hun eigen fantasie af te maken.<br />
Bepaal welke elementen er moeten gebouwd worden. Heb je een bepaalde kamer<br />
nodig, een volledige trein, een boomhut, enkel een achtergrond, …? Speel je enkel<br />
buiten de boomhut, of moet je ook binnen kunnen? Welke attributen heb je zeker<br />
nodig? Staat er in de kamer een TV of een bed?<br />
Voor je aan de slag gaat, bedenk je best eerst waarvoor je het decor precies zal<br />
gebruiken. Is het de bedoeling dat het decor gebruikt wordt …<br />
voor de speluitleg van één enkel spel?<br />
om de toneeltjes te spelen bij het inleiden van elke nieuwe kampdag?<br />
als inkleding van je spelpost?<br />
om delen van je kampterrein voor de volledige kampperiode in te kleden?<br />
…<br />
Het antwoord op deze vragen zal namelijk bepalen hoe stevig, waterbestendig en<br />
duurzaam je decor moet zijn. Moet het meerdere dagen blijven staan? Zorg dan voor<br />
een stevig en waterbestendig decor. Moet je het decor kunnen verplaatsen? Zorg dan<br />
voor een decor uit licht materiaal.<br />
Creatief met kleine dingen<br />
Met enkele tafels, stoelen, doeken, pvc-buizen, knijpers, ijzerdraad,<br />
touw en tape kan je al heel ver komen. Met grote stukken<br />
karton (vaak gratis te verkrijgen bij doe-het-zelfzaken of<br />
andere winkels) en wat verf kan je op korte tijd heel wat<br />
leuke hutten, boten en andere locaties nabouwen. Als je<br />
een stevig en waterbestendig decor nodig hebt, kies je<br />
beter voor een houten ondergrond en muur- of lakverf.<br />
3D-decor<br />
Het leuke aan een 3D-decor is dat je er ook effectief in<br />
rond kan lopen en bewegen. Op die manier wordt alles<br />
veel levendiger en vergroot je de speelkansen.<br />
De omgeving als decor<br />
Je hoeft niet steeds een achtergrond te maken om in te spelen,<br />
de plaats zelf is vaak voldoende. Speelt de inkleding van je spel zich af<br />
in een groot donker bos? Ga dan naar het bos in de buurt.
Materiaal<br />
Eenmaal je weet wat je allemaal wil maken, kan je op zoek gaan naar het materiaal.<br />
Bekijk eerst welk materiaal je al hebt en waarvoor je het zou kunnen gebruiken. Zoek<br />
dan uit waar je gemakkelijk en goedkoop aan bijkomend materiaal kan geraken.<br />
Misschien kan je via kennissen vlot aan gratis hout geraken of mag je bij de Brico om de<br />
hoek om kartonnen dozen komen.<br />
Om grote decorstukken te maken die je meerdere dagen/keren wil gebruiken, neem je<br />
best grote houten platen. Je kan bijvoorbeeld houtvezelplaten gebruiken. Die zijn<br />
redelijk licht en dus makkelijk te verzagen en te verplaatsen. Als je je decor niet meer<br />
nodig hebt, kan je de platen overschilderen zodat je ze een volgende keer opnieuw kan<br />
gebruiken.<br />
Houten latjes en balkjes zijn handig om decorstukken af te werken, met elkaar te<br />
verbinden of om een voetje te maken zodat decorstukken blijven staan. Je kan ze vaak<br />
gratis verzamelen. Veel mensen hebben er nog restjes van liggen op zolder of je kan<br />
even langsgaan bij een houtbewerker, meubelmaker of doe-het-zelfzaak.<br />
Kartonnen platen zijn handig om decorstukken te maken die je slechts één keer nodig<br />
hebt. Ze zijn makkelijk te beschilderen met gewone plakkaatverf en licht om te<br />
verplaatsen.<br />
Kartonnen dozen kan je vrijwel overal gratis krijgen en ze zijn ideaal om kleinere<br />
decorstukken mee te maken.<br />
Met kippengaas, oude kranten en behangerslijm kan je driedimensionale decorstukken<br />
van papier-maché maken. Papier-maché is zeer handig en licht materiaal om<br />
decorstukken en attributen te maken. Plooi kippengaas in de gewenste vorm en beplak<br />
dit vervolgens met krantenpapier en behangerslijm. Laat het minstens een nacht<br />
drogen en beschilder het dan. Hoe meer lagen krantenpapier over elkaar, hoe steviger.<br />
Hou er wel rekening mee dat papier-maché niet waterbestendig is.<br />
Lakens vormen ook een perfecte ondergrond om decorstukken op te schilderen. Ze zijn<br />
gemakkelijk op te hangen en bovendien kan je het decor gewoon in je rugzak<br />
meenemen naar de plaats waar je je speluitleg wil geven.<br />
Je legt best ook een voorraadje ander interessant materiaal aan, zoals pvc-buizen (van<br />
afbraakwerken), oude tuinslangen, kookmateriaal, oude werktuigen (of onderdelen<br />
ervan), wieltjes, kapotte elektrotoestellen, lappen stof, … Op die manier heb je steeds<br />
iets bij de hand om je decor af te werken. Vaak zijn het de details die het hem doen.<br />
TIPS<br />
Zorg voor een veilig en stabiel decor. Het zou erg jammer zijn als alles naar beneden<br />
tuimelt tijdens jullie spel.<br />
Werk je met ijzerdraad? Zorg er dan voor dat de eindjes goed weggewerkt worden, zodat<br />
niemand zich eraan kan kwetsen.<br />
Zorg dat het decor groot genoeg is. Je moet er vlot in kunnen bewegen en iedereen moet<br />
het goed kunnen zien.<br />
Een decor hoeft niet steeds op voorhand opgebouwd worden. Aan de hand van een<br />
vertelling kan je dit ook ter plaatse te voorschijn toveren. Of ga samen met je leden<br />
aan de slag om jullie onbewoond eiland te bouwen. Zij hebben vaak de wildste<br />
ideeën.<br />
Denk ook even aan het milieu. Kies bij voorkeur voor materiaal dat je achteraf kan<br />
hergebruiken of dat gerecycleerd kan worden. Gebruik geen lakverf of vernis als je<br />
van plan bent om de kartonnen of houten decorstukken op het kampvuur te gooien.<br />
— Activiteiten <strong>Inkleding</strong> - 9 —
Verkleden<br />
Om je personages tot leven te roepen, gebruik je verkleedkledij en attributen.<br />
Verkleden hoeft niet altijd met afgewerkte pakken en kostuums. Wees creatief met<br />
verkleedkledij die je ter beschikking hebt. Het zijn vaak de kleine details en de<br />
attributen die het verschil maken. Accessoires zijn met een beetje creativiteit zeer<br />
gemakkelijk zelf te maken.<br />
Een politieman heeft een sheriffster, een dokter gebruikt een stethoscoop, een superheld<br />
draagt een cape, …<br />
Denk ook aan de praktische kant van de zaak. Zorg ervoor dat je je voldoende kan<br />
bewegen in je verkleedkledij, dat de kledij tegen een stootje kan en dat je ze snel aan<br />
en uit kan trekken.<br />
Het monstermasker is heel tof, maar het heeft hele kleine gaatjes om door te kijken waardoor<br />
je gezichtsveld enorm wordt beperkt. Of je bent een tovenaar met een grote houten staf en een<br />
zware zak. Dit kan al eens een lastige onderneming worden wanneer je door het bos moet<br />
trekken.<br />
Aanleggen van een verkleedkoffer<br />
Grimeren<br />
Een verkleedkoffer samenstellen hoeft niet veel te kosten. De kringwinkel of de oude<br />
kleerkast van ma en pa, oma en opa, tante en nonkel bevat vaak heel wat schatten en<br />
levert je een stevige voorraad brillen, hoeden, sjaals, dassen & strikjes,<br />
handschoenen, riemen, wandelstokken, hoge laarzen en kledij op.<br />
Maak een selectie van dingen die de moeite waard zijn om te<br />
bewaren en probeer de attributen wat te ordenen, zodat je<br />
alles gemakkelijk kan terugvinden.<br />
Hou zeker de koopjes na de carnavalsperiodes in het oog,<br />
want dan kan je vaak leuke attributen – zoals pruiken,<br />
nepzwaarden en clownsneuzen – op de kop tikken.<br />
Draag zorg voor de verkleedkledij. Zo gaat alles veel langer<br />
mee:<br />
Verknip geen verkleedkledij. Met veiligheidsspelden,<br />
velcro of touw kan je vaak een nieuwe look aan kledij geven,<br />
zonder dat je erin moet knippen.<br />
Let erop dat alle verkleedkledij en attributen na het spel ook opnieuw in de<br />
koffer komen, want die toverstaf en hoepelrok zal je zeker nog in andere spelen<br />
kunnen gebruiken.<br />
Laat natte kledij eerst drogen voordat je ze opnieuw in de koffer steekt.<br />
Grime vormt een fijne aanvulling op de verkleedkledij. Het schminken van gezichten<br />
hoeft niet veel tijd in beslag te nemen. Je hoeft ook geen kunstenaar te zijn om je<br />
personage dat extraatje te geven.<br />
MEER INFO<br />
Onderstaande tekst is gebaseerd op de teksten van Didier Kaes. Op zijn website (www.ktoe.be)<br />
vind je meer informatie over grimeren.
De grimekoffer<br />
De voorbereiding<br />
Zorg voor een stevige koffer!<br />
De schminkkoffer kan je zo uitgebreid maken als je wil. We geven je alvast de basis<br />
mee:<br />
Haarband: praktisch om het haar weg te houden uit het gezicht.<br />
Potje huidcrème<br />
Waterpotjes (met een stevige en stabiele voet)<br />
Vod<br />
Schminkpotjes<br />
Je gebruikt best schmink op waterbasis. Deze schmink is eenvoudig om mee te<br />
werken, wast gemakkelijk af met water en zeep en is antiallergisch. De<br />
schmink bestaat in een breed kleurengamma. Je kan van start gaan met de<br />
basiskleuren (rood, geel, blauw, wit en zwart) en je zal snel aanvoelen welke<br />
kleuren je beter in grote porties en andere in kleine porties dient aan te<br />
schaffen. Waterschmink bestaat in ‘pancakes’ en in vloeibare vorm.<br />
Andere schmink: verschillende kleuren lippenstift, oogpotlood, glittergel en/of<br />
glitterpoeder, sterretjes, nagellak, imitatiebloed, tandwax, …<br />
Let op met glitters, gebruik geen papierglitters, enkel fijne glitters voor grime.<br />
Sponzen<br />
Effen sponzen zijn ideaal om basislagen aan te brengen, te werken met vegen<br />
en om mooie kleurovergangen te maken. Structuursponzen kunnen gebruikt<br />
worden voor het schminken van stoppelbaarden. Je kan grimeersponzen kopen<br />
in de winkel, maar ook met gewone badsponzen kan je goede resultaten<br />
verkrijgen. Je kan ook zelf sponzen maken van mousse.<br />
Penselen<br />
Penselen heb je in alle soorten en maten. Om te grimeren gebruik je best<br />
penselen van marterhaar. Ze zijn heel soepel en gaan lang mee als je ze goed<br />
onderhoudt. Voor sierlijke lijnen en lijnen die variëren in dikte gebruik je het<br />
best een puntig penseel. Voor brede strepen is een plat penseel het beste.<br />
Spiegel<br />
Wattenstaafjes en papieren zakdoekjes om kleine foutjes te corrigeren.<br />
Zorg ervoor dat je voldoende ruimte hebt om je materiaal neer te zetten en om vlot te<br />
kunnen bewegen. Let op een goede belichting en zorg ervoor dat je niet in je eigen<br />
schaduw staat.<br />
Zorg dat je steeds voldoende water bij de hand hebt en ververs het regelmatig.<br />
Hou een vod klaar zodat je het overtollige water van de penselen kan<br />
deppen.<br />
Een haarband is handig om het haar weg te houden uit het gezicht.<br />
Maar wees hiermee voorzichtig. Als je niet met zekerheid weet of er<br />
luizen aanwezig zijn, gebruik dan de haarband liever niet. Hou dan<br />
met je vrije hand het haar uit het gezicht. Dit geeft meteen voor jou<br />
een extra steun en je kan het hoofd gemakkelijk in de juiste positie<br />
plaatsen om te schminken.<br />
Schmink nooit op een wonde, dwing niemand om geschminkt te<br />
worden en schmink niemand met een schminkallergie. Vraag dus<br />
steeds eerst na of de persoon in kwestie allergisch is aan schmink. Ook al<br />
zijn de producten hypoallergeen toch kan het zijn dat iemand een allergische<br />
— Activiteiten <strong>Inkleding</strong> - 11 —
eactie vertoont. Als mensen niet zeker zijn of ze allergisch zijn aan schmink, doe je<br />
best even een testje. Neem een beetje schmink (alle kleuren zijn goed behalve rode<br />
tinten, want daarmee kan je niet goed zien of er een reactie ontstaat) en schmink<br />
hiermee een stukje (ongeveer ter grootte van een euromuntstuk) in de plooi van de<br />
elleboog. Wacht enkele minuten om te zien of er een allergische reactie optreedt.<br />
Breng voor het schminken een laagje huidcrème aan op het gezicht, dit zal het<br />
afwassen achteraf vergemakkelijken. Het zorgt er ook voor dat er minder irritatie van<br />
de huid optreedt.<br />
De vijf-minuten-techniek<br />
De basistechnieken<br />
Bij deze techniek grimeer je het gezicht niet volledig, maar grimeer je enkel de heel<br />
karakteristieke eigenschappen van je personage, zoals een snor, een baard, kleine<br />
sterren, blozende wangen, een opvallend litteken, rimpels, … Het is een handige<br />
techniek om bijvoorbeeld tijdens een kamp je personage op regelmatige tijdstippen tot<br />
leven te wekken.<br />
VOORBEELDEN<br />
Met een ruwe spons en zwarte verf maak je snel een stoppelbaard voor de zeerover.<br />
De prinses heeft kleine sterretjes op haar gezicht.<br />
Het verlegen meisje heeft 2 roze wangen.<br />
De boze man heeft donkere dikke wenkbrauwen.<br />
Met wattenstaafjes zijn sproetjes voor het ondeugend meisje snel gemaakt.<br />
Oma heeft wallen die je kan maken door met een schaduweffect te werken.<br />
…<br />
Voor het aanbrengen van de basislaag gebruik je bij voorkeur een lichtere kleur.<br />
Dompel je spons in het water, knijp ze goed uit en neem schmink door de spons rond te<br />
wrijven in de schminkpot.<br />
TIPS<br />
Om te schminken hoef je niet veel water te gebruiken. Moet je hele grote oppervlakken<br />
schminken (benen en armen) gebruik dan voldoende water, zo kan je de schmink<br />
egaal uitstrijken.<br />
Gebruik voor elke kleur een aparte spons. Zo voorkom je dat de kleuren in de potjes zich<br />
mengen.<br />
Om een mooi egaal vlak te krijgen breng je de schmink afwisselend aan met deppen en<br />
strijken. Start met de grotere oppervlakken zoals het voorhoofd, de wangen en de kin.<br />
Bij de ogen zal je voorzichtig te werk moeten gaan. Laat de persoon eerst de ogen<br />
sluiten, zodat je makkelijk rond de ogen kan schminken. Om het ongeschminkte stukje<br />
onder de ogen te kunnen schminken laat je de persoon de ogen goed openhouden en<br />
naar boven kijken. Vergeet zeker niet de plekjes rond neus en mondhoeken.<br />
Wees voorzichtig met het gebruik van rode schmink. Dit is een zeer dominante kleur en<br />
moeilijk af te wassen.<br />
Voor de kleurovergangen neem je een tweede kleur met de andere kant van je spons en<br />
breng je die aan op de buitenrand van het gezicht. Werk van buiten naar binnen toe, en<br />
ga daarna deppend van binnen naar buiten met de keerzijde van de spons (waar nog de<br />
resten van de eerste kleur zitten). Herhaal dit tot je het gewenste resultaat hebt.
Voor de details maak je het gewenste penseel nat en neem je met het penseel<br />
voldoende schmink op. Gebruik je pink als steun en maak de lijn in één beweging. Zet<br />
meer druk op je penseel voor dikke lijnen en minder druk voor dunnere lijnen.<br />
Wil je een speciaal effect schminken, maar ben je niet zeker hoe het moet? Probeer het dan<br />
eerst even uit op je hand of arm.<br />
Met glitters, lippenstift, sterretjes, … kan je tenslotte het geheel afwerken. Zorg ervoor<br />
dat de geschminkte persoon ogen en mond gesloten houdt tijdens het aanbrengen van<br />
glitters!<br />
Onderhoud van je materiaal<br />
Een schminkkoffer is niet goedkoop. Het is dus belangrijk om je materiaal goed te<br />
onderhouden:<br />
Laat penselen nooit lang in water staan! Hierdoor geraken de haren namelijk<br />
beschadigd.<br />
Was penselen na gebruik goed uit met water en zeep en wrijf ze daarna<br />
zachtjes in met huidcrème.<br />
Was sponzen na gebruik goed uit en laat ze drogen vooraleer je ze weer in de<br />
koffer opbergt.<br />
Zorg dat ieder potje opnieuw zijn deksel heeft en goed afgesloten is vooraleer<br />
je het weer in de koffer opbergt.<br />
Grimeren met kinderen<br />
Grimeboeken<br />
Uiteraard kan je de grimekoffer niet alleen gebruiken om leiding te schminken voor een<br />
toneeltje, maar ook om je leden van een laagje verf te voorzien.<br />
Eventueel kan je de leden ook elkaar laten grimeren. Zorg bij jongere takken wel voor<br />
voldoende begeleiding. Zorg ervoor dat ze niet per ongeluk in de ogen van een ander<br />
kind komen met het penseel. Je kan hiervoor met ‘oogkringen’ werken. Dit zijn kringen<br />
rond het oog waarbinnen je leden niet mogen schminken.<br />
Bekijk eerst met je leden samen de schminkkoffer en de materialen en leer hen er op<br />
een goede manier mee omgaan. Een schminkkoffer kost namelijk wel wat geld en het<br />
zou jammer zijn dat na een schminkactiviteit al jullie schmink kapot is omdat er te hard<br />
in de schminkpotjes is geduwd, de rode borstel in de gele verf gebruikt werd, de zwarte<br />
sponzen in de witte verf bleven liggen, …<br />
In de meeste grimeboeken staat goed uitgelegd welke stappen je moet ondernemen<br />
om tot het gewenste resultaat te komen. De opbouw – van basislaag tot einddetail –<br />
staat meestal stapsgewijs uitgelegd. Een grimeboek is dus ideaal als ondersteuning<br />
voor jezelf.<br />
Wees wel voorzichtig met het tonen van deze boeken aan de kinderen. Het kan hen<br />
helpen om te kiezen hoe ze geschminkt willen worden, maar het schept soms ook<br />
verwachtingen die je misschien niet kan inlossen. De boeken bevatten vaak mooie<br />
foto’s, maar de personen op de foto werden geschminkt door professionele grimeurs.<br />
Als je zelf geen ervaren grimeur of vlot tekenaar bent, zal je meestal niet tot hetzelfde<br />
resultaat komen.<br />
— Activiteiten <strong>Inkleding</strong> - 13 —
Toneelspelen<br />
Het verhaal overbrengen<br />
Inkleden is gewoon durven en doen. Leef je voor de volle honderd procent in in je<br />
personage en breng het verhaal overtuigend over.<br />
TIPS<br />
Zorg dat je voor iedereen zichtbaar bent en kijk naar je publiek.<br />
Praat luid, duidelijk en niet te snel.<br />
Maak je gebaren voldoende groot en overdrijf je gezichtsuitdrukkingen.<br />
Dwing niemand om zich te verkleden en een rol te spelen. De ene leid(st)er is daar<br />
sterker in of doet dit liever dan de andere. Verkleed je liever niet als je er toch niet<br />
volledig voor gaat.<br />
Zorg ervoor dat je de rol doorheen het volledige spel (of zelfs een volledig kamp) kunt<br />
volhouden. Maak geen gebruik van taal, speciale stemmetjes, houdingen, … waarvan<br />
je op voorhand weet dat het je heel veel energie kost. Het zou jammer zijn dat je na het<br />
spel geen stem meer hebt omdat je personage een heel hoog piepstemmetje had.<br />
Breng het verhaal op een begrijpelijke manier. Zorg voor een duidelijke structuur en<br />
hou rekening met de woordenschatkennis van je leden. De kinderen moeten in staat<br />
zijn om de verschillende (spel)elementen uit het verhaal te halen.<br />
Maak het geheel uitnodigend en zorg dat het de nieuwsgierigheid van de leden<br />
prikkelt. Wanneer je interactie inbouwt, zal dit weer een extra betrokkenheid geven.<br />
In en uit een rol stappen<br />
Begeleiding<br />
Beslis vooraf wanneer je in en uit je rol stapt en doe dit dan ook met overtuiging.<br />
Wanneer je een rol inneemt, word je als het ware deze persoon en reageer je volledig<br />
vanuit die rol.<br />
Je kan op verschillende plaatsen en tijdstippen in en uit je rol stappen. Vaak verkleed je<br />
je ergens in een hoekje en kom je als je personage te voorschijn. Je kan ook ter plaatse<br />
samen met je leden in je rol stappen. Dit kan door middel van een vertelling, lied,<br />
toneel, … waarbij je telkens een kledingstuk aantrekt of attribuut tevoorschijn haalt.<br />
Zeker jongere kinderen gaan hier vlot in mee.<br />
Je kan ervoor kiezen om je rol enkel in te nemen tijdens het toneeltje of om je<br />
personage gedurende heel het spel vol te houden. Ben je terug gewoon leid(st)er? Trek<br />
dan ook je verkleedkledij uit.<br />
Blijf je bewust van je leidersrol. Ook wanneer je verkleed bent, blijf je leid(st)er en moet<br />
je in staat zijn om indien nodig te reageren op ongewenst gedrag.<br />
Zorg ervoor dat iemand van de leiding geen rol heeft in het toneel. Deze persoon kan de<br />
groep doorheen het verhaal en het spel leiden. Deze leid(st)er kan ook makkelijker<br />
ingrijpen wanneer er iets gebeurt in de groep, of wanneer het spel niet de juiste<br />
wending neemt.
Personages op maat van je leden<br />
Kleine & grote angsten<br />
Jonge kinderen kunnen problemen hebben met het scheiden van fantasie en realiteit.<br />
Hierdoor beseffen ze bijvoorbeeld niet altijd volledig dat de ‘slechterik’ uit het verhaal<br />
niet echt is. Let er daarom op dat het niet te realistisch wordt. Het kan niet de<br />
bedoeling zijn dat je na het toneel nog uren moet uitleggen aan de kinderen dat leider<br />
Baloe niet echt ontvoerd is. Wanneer je leden schrik hebben van je personage, stap je<br />
best even uit je rol om duidelijk te maken dat jij het bent.<br />
Vergeet niet dat ook oudere leden angst kunnen hebben. Een griezelige boeman in een<br />
donker bos kan ook voor hen beangstigend zijn. Bovendien zullen ze dit niet snel<br />
durven toegeven. Zorg dus dat je inkleding steeds voor iedereen leuk blijft.<br />
Aansluiten bij de leefwereld<br />
Je moet je leden bereid krijgen om mee te stappen in de wereld die jullie als leiding<br />
creëren. Hou bij de keuze en uitwerking van personages dus rekening met hun niveau<br />
van fantasie, ontwikkeling en kunnen.<br />
Andere technieken<br />
Naast het gebruik van toneeltjes zijn er nog heel wat andere manieren om een verhaal<br />
over te brengen.<br />
Schaduwspel<br />
Span een wit laken op (bijvoorbeeld in een houten<br />
kader) en plaats er een spot achter. Je kan nu<br />
tussen de spot en het laken een schaduwspel<br />
opvoeren. Hiervoor gebruik je echte acteurs of<br />
kartonnen figuren die je op stokjes kleeft of aan<br />
een touwtje hangt.<br />
Geluidsfragmenten<br />
Spreek het verhaal op voorhand in. Door<br />
verschillende stemmetjes en geluidseffecten te<br />
gebruiken kan je ook zonder beeld een heel overtuigend<br />
verhaal brengen.<br />
Foto’s of filmpjes<br />
Tegenwoordig heeft bijna altijd wel iemand een camera bij de hand. Film je verhaal op<br />
voorhand en gebruik dit filmpje als inleiding voor je activiteit. Je kan zelf acteren, de<br />
hulp inroepen van vrienden en familie of gebruik maken van speelgoedpopjes.<br />
Poppenkast<br />
Ga op zolder op zoek naar je oude poppenkastpoppen en breng daarmee je verhaal. Je<br />
kan ook zelf poppen maken van oude sokken of washandjes.<br />
— Activiteiten <strong>Inkleding</strong> - 15 —
Bronnen<br />
Chirojeugd Vlaanderen vzw. Het Bivakboek, 2004.<br />
www.ktoe.be<br />
www.speelidee.be<br />
Colofon<br />
Een realisatie van JaHoe!?.<br />
Foto’s van Chris Depecker, Karel<br />
Duerinckx en Femke Vandormael.<br />
Met steun van de Vlaamse<br />
Gemeenschap<br />
Verantwoordelijke uitgever:<br />
<strong>FOS</strong> <strong>Open</strong> <strong>Scouting</strong> vzw<br />
Pieter Monsart<br />
Kortrijksesteenweg 639, 9000 Gent<br />
www.fosopenscouting.be<br />
© 2012 <strong>FOS</strong> <strong>Open</strong> <strong>Scouting</strong>
Change language