Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Artikel informatie<br />
Titel : <strong>Manager</strong> <strong>van</strong> <strong>het</strong> <strong>jaar</strong> <strong>2003</strong><br />
Datum : Nr. 02 <strong>van</strong> donderdag 8 januari 2004<br />
Magazine : Trends<br />
Pagina('s) : 44 46 47<br />
Rubriek : Omslagverhaal<br />
Trefwoord(en) : <strong>Manager</strong> <strong>van</strong> <strong>het</strong> Jaar, Martine Reynaers, Reynaers Aluminium<br />
Auteur : An Goovaerts Wolfgang Riepl<br />
Trends, donderdag 8 januari 2004<br />
DE LAUREAAT: Martine Reynaers (reynaers aluminium)<br />
<strong>Manager</strong> <strong>van</strong> <strong>het</strong> <strong>jaar</strong> <strong>2003</strong><br />
Martine Reynaers is de eerste vrouw die door Trends wordt uitgeroepen tot <strong>Manager</strong> <strong>van</strong> <strong>het</strong> Jaar. "Mijn vrouwzijn<br />
zal de gesprekken domineren. Maar dat raakt mijn koude kleren niet." Gelijk heeft ze. Het familiebedrijf<br />
Reynaers Aluminium brak onder haar twintigjarige beleid internationaal door en beschikte in 2002 over een goed<br />
gespekte oorlogskas.<br />
Donderdag 18 december, 18.02 uur, Tour & Taxis Brussel. De kandidaat-<strong>Manager</strong>s <strong>van</strong> <strong>het</strong> Jaar proefdraaien in<br />
de Circusschool voor een promotiefilmpje <strong>van</strong> Trends. Martine Reynaers krijgt een ogenschijnlijk nutteloze taak:<br />
jongleren met drie felgekleurde zijden sjaals. De eerste vijf minuten bakt ze er niets <strong>van</strong>. Maar de staalharde blik<br />
in de ogen spreekt boekdelen. Geen halfuur later zwiert ze behendig de sjaals de lucht in.<br />
Altijd de beste zijn, zelfs voor nutteloze prestaties? Het typeert Martine Reynaers, de <strong>Manager</strong> <strong>van</strong> <strong>het</strong> Jaar <strong>2003</strong>.<br />
Een begrip als '<strong>het</strong> zwakke geslacht' klinkt bij deze dame uit Duffel totaal misplaatst. Noem haar gerust<br />
autoritair. Zij leidt de Vlaamse KMO Reynaers Aluminium met zachte dwang, zij is de chief executive officer<br />
(CEO) die aan de touwtjes trekt. Een vakbondsman noemt haar zelfs paternalistisch. Reynaers: "Als gedelegeerd<br />
bestuurder heb ik rechten en plichten. Ik heb <strong>het</strong> recht op een mooi bureau, een mooie auto en een correct salaris.<br />
Van <strong>het</strong> moment dat mijn plichten niet meer door <strong>het</strong> gros <strong>van</strong> mijn rechten worden gecompenseerd, dan bedank<br />
ik. Als ik aan de leiding sta <strong>van</strong> een bedrijf, wens ik gerespecteerd te worden. Anders doe ik <strong>het</strong> niet."<br />
Dat harde is eigenschap nummer één. Maar bekijk <strong>het</strong> zo: de wereld <strong>van</strong> aluminium en bouw straalt niet de weke<br />
glitter <strong>van</strong> Louis Vuitton of Delvaux uit. Ook niet op de CEO. "Ik ben niet zo koket. Als ik met mijn dochter op<br />
stap ga, vraagt ze me steeds of ik andere kleren wil aantrekken." Martine Reynaers is heel energiek, heeft lak aan<br />
enig protocol. Onder <strong>het</strong> motto "ik huiver voor diversificatie" vaart ze een heel voorzichtige maar consistente<br />
koers, zonder spectaculaire overnames of grote avonturen. Voeg daarbij een diep inzicht in de markt en een<br />
langetermijnvisie. En een financieel zeer gezond bedrijf. Onder <strong>het</strong> inmiddels twintigjarige bewind <strong>van</strong> de<br />
Vlaamse topmanager schreef Reynaers Aluminium nooit rode cijfers.<br />
De nuchtere Martine herinnert zich meteen twee minder glorieuze momenten. "Begin jaren tachtig waren we<br />
aandeelhouder in <strong>het</strong> Ierse Wexal. Dat aluminiumbedrijf was heel kwetsbaar voor enkele belangrijke klanten in<br />
de auto-industrie. Pas in 1989 konden we Wexal tegen een aanvaardbare prijs verkopen. Ook in Frankrijk<br />
verloren we in 1996 en 1997 heel veel geld. We kochten een filiaal <strong>van</strong> de groep Pechiney en integreerden dat in<br />
onze Franse activiteiten. We moesten de bedrijfscultuur <strong>van</strong> een multinational verzoenen met die <strong>van</strong> een<br />
familiaal bedrijf. Bovendien viel de markt tegen. Het is dus niet zo dat we alleen maar gloriemomenten in onze<br />
geschiedenis hebben meegemaakt. En er zullen nog meer moeilijke momenten komen."<br />
De schaduw <strong>van</strong> haar vader<br />
De zwaarste kaap omzeilde Martine Reynaers in 1973. Vader Jan Reynaers overleed toen na een<br />
verkeersongeval. De autoritaire, koppige arbeiderszoon had een hoog entrepreneursgehalte en begon in 1965 met<br />
zijn eigen constructiebedrijf. Voor Martine, nauwelijks zeventien, bleef die voortijdige dood de zwaarste schok<br />
in haar loopbaan. Vandaag, drie decennia later, prijkt in de inkomhal prominent haar vaders foto in zwart-wit.<br />
"Zijn overlijden bepaalde uiteraard mijn toekomst. Door die ervaring weet je goed dat <strong>het</strong> leven eindig is. Als ik<br />
er morgen niet meer ben, kan <strong>het</strong> bedrijf zeker nog drie <strong>jaar</strong> verder zonder mij. Want Reynaers heeft een sterk<br />
managementteam, een sterke raad <strong>van</strong> bestuur en aandeelhouders die achter <strong>het</strong> bedrijf staan."
Ook zonder speling <strong>van</strong> <strong>het</strong> lot ziet Martine Reynaers zich niet eeuwig als gedelegeerd bestuurder <strong>van</strong> de KMO.<br />
Toen ze in 1983 in <strong>het</strong> familiebedrijf stapte als financieel directeur, had ze net een <strong>jaar</strong> in Parijs achter de rug. Ze<br />
was financieel analiste in <strong>het</strong> Parijse filiaal <strong>van</strong> <strong>het</strong> Amerikaanse Technicon. Maar niet alleen de werkvloer<br />
verbond haar met de Lichtstad. Na rechtenstudies aan de KU Leuven volgde Reynaers een MBA aan Insead. In<br />
de internationale eliteschool in Parijs ervoer de jonge Vlaamse vooral de zeer concurrerende omgeving. Iedereen<br />
wou de beste zijn.<br />
Ze leerde er ook haar man kennen, de Fransman Jean-Louis Juliard. Hij leidt <strong>het</strong> Franse filiaal <strong>van</strong> <strong>het</strong> Vlaamse<br />
aluminiumbedrijf en is volgens waarnemers in alles Martines tegenpool. Een veeleer huiselijk type, maar ook<br />
een echte Fransman, een bon-vi<strong>van</strong>t die houdt <strong>van</strong> een goed glas wijn. Het huwelijk werd gezegend met vier<br />
kinderen, die in Parijs wonen. De moeder-manager woont door de week in Duffel, in <strong>het</strong> weekend raast ze in de<br />
Thalys naar Parijs. "In Vlaanderen is <strong>het</strong> goed om leven door <strong>het</strong> onderwijs, de gezondheidszorg en de vrijheid<br />
<strong>van</strong> meningsuiting. Als ik denk aan Vlaanderen, denk ik altijd aan <strong>het</strong> beloofde land. La terre promise. Alleen<br />
beseffen Vlamingen te weinig dat ze <strong>het</strong> heel goed hebben."<br />
Geen boze stiefmoeder<br />
Waarna steevast een tirade volgt over de sociale luilekkerstaat en de te hoge lonen in eigen land. "De loonkosten<br />
in Vlaanderen zijn een probleem. De uurkosten liggen in ons Poolse filiaal tienmaal lager. Zelfs Frankrijk is 20<br />
% goedkoper," aldus Reynaers. Al 70 % <strong>van</strong> de geconsolideerde omzet wordt <strong>van</strong>daag in <strong>het</strong> buitenland gehaald.<br />
Eind jaren zestig ging de onderneming op overnamepad in Nederland. Vandaag is Reynaers actief in een<br />
twintigtal landen, met belangrijke dochters in Frankrijk, Nederland en Engeland, en uitlopers tot in China. De<br />
groep uit Duffel neemt bij voorkeur enkel winstgevende bedrijven over die een rendement <strong>van</strong> 12 % genereren.<br />
De <strong>Manager</strong> <strong>van</strong> <strong>het</strong> Jaar is trouwens geen boze stiefmoeder. De ondernemingen die ze aan haar degen rijgt,<br />
behouden een opvallende zelfstandigheid. De operationele synergie blijft soms beperkt tot <strong>het</strong> stroomlijnen <strong>van</strong><br />
enkele administratieve en informaticaprocessen. En <strong>het</strong> lokale management krijgt <strong>het</strong> volste vertrouwen. "Belgen<br />
zijn niet méér te vertrouwen dan buitenlanders. Ons managementteam reist natuurlijk erg veel. Zo vormen we<br />
een beeld <strong>van</strong> de plaatselijke situatie."<br />
In eigen land, goed voor 30 % <strong>van</strong> de geconsolideerde omzet, zwemt Reynaers Aluminium in een erg krappe<br />
vijver <strong>van</strong> zes spelers. De elkaar beloerende concurrenten zijn Aliplast, Boal, Remi Claeys Systems, Schüco en<br />
Wicona. Net als Reynaers richten ze zich op de gammisten, of de producenten <strong>van</strong> aluminium systeemprofielen<br />
voor schrijnwerkers. De gammisten zijn de schakel tussen de leveranciers <strong>van</strong> de halffabrikaten uit aluminium -<br />
type Corus of Pechiney - en de schrijnwerkers. Het gamma bevat aluminium systemen voor ramen en deuren,<br />
gevels, lichtstraten en veranda's. Of profielen en accessoires voor balustrades, horren en verluchtingsroosters.<br />
In die markt zit weinig rek. In negatieve zin is <strong>het</strong> een verdringingsmarkt. Maar <strong>het</strong> heeft ook zijn goede kanten,<br />
want <strong>het</strong> is een gewoontemarkt. Tachtig procent <strong>van</strong> de schrijnwerkers blijft trouw aan zijn leverancier. Reynaers<br />
verwierf de voorbije decennia dus een hechte band met een netwerk <strong>van</strong> lokale schrijnwerkers. Het bedrijf<br />
ontwierp voor hen een softwarepakket, waarmee ze efficiënte materiaal- en productieberekeningen kunnen<br />
uitvoeren. Het gebruik <strong>van</strong> software op maat vermijdt tevens <strong>het</strong> overlopen naar de concurrenten. Andere<br />
voorbeelden <strong>van</strong> klantenbinding zijn <strong>het</strong> leasen <strong>van</strong> frees- en zaagmachines, en <strong>het</strong> Reynaers Institute, waar de<br />
laatste technologische snufjes zullen worden onderwezen. Half februari wordt <strong>het</strong> geopend.<br />
Een alweer erg nuchtere Reynaers analyseert: "Het concurrentiebeeld in België is <strong>van</strong>daag erg onduidelijk.<br />
Reynaers Aluminium is een vaste waarde met een duidelijke strategie en profiel. Onze concurrenten hebben <strong>het</strong><br />
iets moeilijker door een wijziging <strong>van</strong> <strong>het</strong> aandeelhouderschap of operationele uitdagingen. Het Duitse Schüco is<br />
vrij stabiel, maar <strong>het</strong> bedrijf lijdt zwaar onder zijn zwakke thuismarkt. Wicona is wel een concurrent, maar voert<br />
hoofdzakelijk een merkenbeleid. Eigenlijk is onze belangrijkste concurrent Remi Claeys Systems, dat onlangs<br />
werd overgenomen door de Sapa-groep. Wat wordt de strategie <strong>van</strong> Sapa voor Remi Claeys? En dan heb je nog<br />
Aliplast. Ook zij zitten in een delicate periode, want <strong>het</strong> bedrijf staat te koop. Dat wordt dus nog een interessante<br />
ontwikkeling."<br />
De oorlogskas <strong>van</strong> Reynaers<br />
Het financiële plaatje <strong>van</strong> Reynaers Aluminium beantwoordt aan <strong>het</strong> verwachtingspatroon <strong>van</strong> een familiale<br />
onderneming: stabiele omzet- en winstcijfers, hoge kasstromen en weinig langetermijnschulden. De wat magere<br />
10 % rentabiliteit die in 2002 werd gegenereerd, is te wijten aan een samenloop <strong>van</strong> een dalende economie en<br />
een traditioneel hoog eigen vermogen (76 % <strong>van</strong> <strong>het</strong> balanstotaal). "We maken zelden of nooit gebruik <strong>van</strong>
langetermijnschulden, omdat we <strong>het</strong> geld niet nodig hebben," legt Reynaers uit. "Ik zou dus niet weten hoe ik<br />
met banken moet onderhandelen."<br />
In 2002 beschikte Reynaers over een overnamekas (geldbeleggingen en liquide middelen) <strong>van</strong> 38,7 miljoen euro,<br />
of 29 % <strong>van</strong> <strong>het</strong> balanstotaal. Reynaers genereert <strong>jaar</strong>lijks een forse kasstroom (15 miljoen euro in 2002, of 15 %<br />
<strong>van</strong> <strong>het</strong> eigen vermogen) die wordt verdeeld tussen <strong>het</strong> bedrijf en de aandeelhouders. "Vijf <strong>jaar</strong> geleden kregen<br />
we <strong>van</strong> de aandeelhouders de terechte vraag om een vergoeding uit te keren voor <strong>het</strong> vertrouwen dat ze geven<br />
aan de onderneming. We keren sindsdien grosso modo een vergoeding <strong>van</strong> 30 % uit."<br />
Is dat voldoende voor de familiale aandeelhouders: moeder Maria, broer Jan en de drie zussen Annick, Denise en<br />
Karin? Of wordt Reynaers zelf weldra een prooi op de markt? "Een overname is kapitaal verwerven. Als<br />
niemand verkoopt, kan er geen overname gebeuren," lacht de <strong>Manager</strong> <strong>van</strong> <strong>het</strong> Jaar de vraag weg. "Ik doe mijn<br />
uiterste best om onze aandeelhouders te tonen dat wij een goede investering zijn voor hun vermogen. Als wij<br />
onze job goed doen, zullen we niet zo snel worden overgenomen."<br />
Loopt Reynaers zich dan toch warm voor een tweede reeks <strong>van</strong> dertig <strong>jaar</strong> aan <strong>het</strong> hoofd <strong>van</strong> de mininational?<br />
An Goovaerts<br />
Wolfgang Riepl<br />
KADER:<br />
EEN ROLMODEL VOOR WERKENDE VROUWEN<br />
Vrouwen aan de top zijn schaars en dat weet Martine Reynaers maar al te goed. "Ik ben een rolmodel en ik neem<br />
dat serieus," zegt ze vurig. "Jonge vrouwen moeten met eigen ogen kunnen zien hoe je als vrouw mooie posities<br />
en mandaten verovert. Ik ben geen voorstander <strong>van</strong> wetgevende initiatieven om vrouwen vooruit te helpen. Maar<br />
<strong>het</strong> is onaanvaardbaar dat in <strong>het</strong> hoogste beslissingsorgaan <strong>van</strong> <strong>het</strong> Vlaams Economisch Verbond geen enkele<br />
vrouw zit."<br />
Bij <strong>het</strong> Verbond <strong>van</strong> Belgische Ondernemingen vertegenwoordigt Reynaers wel die vrouwelijke stem. Dat dit<br />
mandaat, net als haar bestuurszitje bij de Gimv <strong>het</strong> resultaat is <strong>van</strong> positieve discriminatie, raakt haar koude<br />
kleren niet. "Ik heb een mandaat bij de Gimv omdat de CD&V een vrouw wilde afvaardigen. Het stoort mij niet,<br />
want <strong>het</strong> geeft me mooie kansen. "<br />
Copyright <strong>Roularta</strong> Media Group