Inhoudsopgave - Het Groene Wiel
Inhoudsopgave - Het Groene Wiel
Inhoudsopgave - Het Groene Wiel
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
<strong>Inhoudsopgave</strong><br />
Voorwoord 3<br />
Samenwerking 4<br />
Ophalen leskisten bij Groenhorst College Ede 4<br />
Bij wie moet u zijn? 4<br />
Werkwijze inschrijving 5<br />
Kosten en abonnement 6<br />
Materialen en activiteiten 7<br />
Leergebieden 8<br />
Begeleidingscommissie Schoolbiologie Ede 9<br />
Activiteitenschema’s per groep 10 - 15<br />
Activiteiten groep 1 en 2 16 - 19<br />
Activiteiten groep 3 en 4 20 - 23<br />
Activiteiten groep 5 en 6 24 - 31<br />
Activiteiten groep 7 en 8 32 - 39<br />
Adressen in de regio 40 - 42<br />
1<br />
JAARPROGRAMMA NME EDE 2010-2011
Uitgave: mei 2010<br />
<strong>Het</strong> <strong>Groene</strong> <strong>Wiel</strong><br />
Onderdeel van Veldwerk Nederland<br />
Hendrikweg 14 b<br />
6703 AW Wageningen<br />
T 0317 - 422 041<br />
info@groenewiel.nl<br />
www.groenewiel.nl<br />
www.veldwerknederland.nl<br />
2<br />
JAARPROGRAMMA NME EDE 2010-2011
Voorwoord<br />
<strong>Het</strong> <strong>Groene</strong> <strong>Wiel</strong> ondersteunt het Primair Onderwijs in Ede en Wageningen op het gebied van natuur- en milieu-<br />
educatie (NME). Dit wordt mogelijk gemaakt dankzij de gemeente Ede en de gemeente Wageningen.<br />
<strong>Het</strong> <strong>Groene</strong> <strong>Wiel</strong> is onderdeel van de landelijke organisatie Veldwerk Nederland.<br />
In dit jaarprogramma vindt u al onze activiteiten voor het schooljaar 2010-2011 waarmee u uw natuuronderwijs<br />
vorm kunt geven.<br />
De NME-ondersteuning aan de Edese scholen wordt gedragen door beroepskrachten (<strong>Het</strong> <strong>Groene</strong> <strong>Wiel</strong>), vrijwil-<br />
ligers (IVN Ede), alsook door de deelname van het Groenhorst College voor de uitleen van leskisten en van orga-<br />
nisaties die schoolexcursies aanbieden (GLTO Ede en ’s-Heerenloo).<br />
Projecten energie en klimaat<br />
Vanuit het klimaatbeleid van de gemeente Ede bieden we dit jaar meerdere activiteiten aan.<br />
Deelname is kosteloos.<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
<strong>Het</strong> project Energie(k)! voor groep 7-8. Dit project bestaat uit 4 lessen, waarbij de praktijkles bij u op school<br />
wordt uitgevoerd door <strong>Het</strong> <strong>Groene</strong> <strong>Wiel</strong>. Er kunnen maximaal twintig groepen deelnemen.<br />
Actieweek: <strong>Groene</strong> Voetstappen (13 - 17 september).<br />
Warme Truiendag (4 februari 2011).<br />
Sarah’s Wereld: een speels project van een hele dag over duurzaamheid voor groep 7-8, met ondersteuning<br />
bij de uitvoering door het <strong>Groene</strong> <strong>Wiel</strong>. Hier kunnen maximaal 5 groepen aan deelnemen.<br />
Leskist <strong>Het</strong> Broeikaseffect.<br />
Water-aanbod<br />
In samenwerking met de gemeente Ede is de leskist Waterkringloop voor groep 7-8 gratis te leen.<br />
Ook vindt u het educatieve aanbod van Waterschap Vallei en Eem dit jaar in ons aanbod (leskist Droppie Water<br />
en bezoek Rioolwaterzuivering) .<br />
Nieuwe leskisten<br />
Nieuwe leskisten in het aanbod zijn:<br />
•<br />
•<br />
•<br />
De Eekhoornschool (voor groep 1-2).<br />
Op avontuur met je zintuigen (voor groep 3-4).<br />
De Verdwaalde Boom (voor groep 3-4).<br />
Ik wens u veel plezier met het uitkiezen van de activiteiten en materialen voor uw natuuronderwijs in het komende<br />
schooljaar.<br />
Namens Gemeente Ede en <strong>Het</strong> <strong>Groene</strong> <strong>Wiel</strong>,<br />
Eveline van Oudbroekhuizen<br />
Consulent NME<br />
3<br />
JAARPROGRAMMA NME EDE 2010-2011
Samenwerking<br />
<strong>Het</strong> programma NME (natuur- en milieueducatie) komt tot stand in samenwerking tussen de gemeente Ede, het<br />
<strong>Groene</strong> <strong>Wiel</strong> (onderdeel van Veldwerk Nederland) en het Groenhorst College.<br />
<strong>Het</strong> <strong>Groene</strong> <strong>Wiel</strong> is het Praktijkcentrum van Veldwerk Nederland. <strong>Het</strong> <strong>Groene</strong> <strong>Wiel</strong> is verantwoordelijk voor de<br />
inhoud van het NME-programma en de uitleenadministratie. <strong>Het</strong> <strong>Groene</strong> <strong>Wiel</strong> zorgt voor:<br />
•<br />
•<br />
•<br />
het jaarlijkse programmaboekje<br />
vernieuwing van het aanbod (nieuwe leskisten en activiteiten)<br />
de inroostering via internet<br />
Met vragen over het programma, de inroostering en voor het tussentijds aanvragen van materialen of de annulering<br />
daarvan, kunt u terecht bij het <strong>Groene</strong> <strong>Wiel</strong>.<br />
<strong>Het</strong> Groenhorst College is het Agrarisch Opleidingscentrum voor VMBO en MBO in Ede. <strong>Het</strong> Groenhorst College<br />
zorgt voor de uitleen en controle van de materialen (leskisten). Ophalen en terugbrengen van materialen vindt dan<br />
ook plaats bij het Groenhorst College.<br />
De gemeente Ede is opdrachtgever en financiert het programma.<br />
Ophalen leskisten bij Groenhorst College Ede<br />
Leskisten dient u op te halen en terug te brengen bij het uitleenpunt NME van <strong>Het</strong> Groenhorst College,<br />
Bovenbuurtweg 27, 6717 XA Ede<br />
Openingstijd: woensdag tussen 13.00 en 15.00 uur.<br />
Routebeschrijving naar NME-Uitleenpunt in het Groenhorst College Ede:<br />
<strong>Het</strong> Groenhorst College staat aan de Zandlaan in Ede Zuid. Rij vanaf de Zandlaan de Bovenbuurtweg een klein<br />
stukje in, richting kinderboerderij. Neem niet de eerste inrit links (parkeerterrein), maar de tweede ingang. Rijd<br />
door tot u niet verder kunt (let op: u kunt hier niet goed keren). De uitleen vindt u in het gebouw links. De ingang is<br />
links om de hoek (kleine deur). Binnen loopt u een stukje door de gang, het uitleenpunt zit rechts (volg de bordjes/<br />
pijlen).<br />
Bij wie moet u zijn?<br />
Bij het <strong>Groene</strong> <strong>Wiel</strong> voor:<br />
• vragen over de inhoud van het programma of de materialen en activiteiten<br />
• vragen over de inroostering<br />
• aanvragen en afzeggen van leskisten<br />
• opgave voor excursies<br />
• doorgeven van adreswijzigingen e.d.<br />
Bij het Groenhorst College voor:<br />
• ophalen en terugbrengen van leskisten: woensdagmiddag 13.00 - 15.00 uur<br />
4<br />
JAARPROGRAMMA NME EDE 2010-2011
Werkwijze inschrijving<br />
Inschrijven via internet<br />
Inschrijven doet u via internet. Elke school heeft een eigen inlogcode en wachtwoord. Heeft u dit nog niet of niet<br />
meer, neem dan contact op met de NME-contactpersoon bij u op school, of met <strong>Het</strong> <strong>Groene</strong> <strong>Wiel</strong>.<br />
•<br />
•<br />
•<br />
Ga naar: www.veldwerknederland.nl.<br />
Klik bovenin de balk: praktijkcentra, kies: <strong>Het</strong> <strong>Groene</strong> <strong>Wiel</strong>.<br />
Klik links in de balk: docenten Ede. Klik in de tekst op: planningsprogramma.<br />
Van hieruit kunt u inloggen en inschrijven. Hoe dit werkt leest u in de handleiding ‘reserveren via internet’, te vinden<br />
op www.veldwerknederland.nl (Praktijkcentra: het <strong>Groene</strong> <strong>Wiel</strong>, docenten Ede).<br />
Inschrijfformulieren voor gebruik op school<br />
Bijgaand ontvangt u inschrijfformulieren voor gebruik op school. Deze kunt u binnen het schoolteam gebruiken als<br />
u alle inschrijving wilt verzamelen en centraal wilt inroosteren op internet. Deze formulieren zijn dus niet om op te<br />
sturen naar <strong>Het</strong> <strong>Groene</strong> <strong>Wiel</strong>! Inschrijven kan alleen via internet!<br />
Reservering voor de zomervakantie<br />
Wij verzoeken u om uw inschrijving via internet voor de zomervakantie af te ronden. Zodoende weten wij hoe<br />
onze (en u ook hoe uw NME-) jaarplanning er uit gaat zien. Sommige leskisten zijn erg populair: dus hoe eerder u<br />
reserveert, hoe meer kans u heeft dat de door u gewenste periode nog vrij is!<br />
Tussentijds wijzigen<br />
Gedurende het schooljaar 2010-2011 kunt u zelf uw reserveringen wijzigingen, annuleren of bijplaatsen.<br />
Voor annulering gelden de volgende regels:<br />
•<br />
•<br />
•<br />
Leskisten kunt u tot 14 dagen voor uitleendatum wijzigen of annuleren.<br />
Materiaalzendingen kunt u tot 4 maanden voor uitlevermaand annuleren.<br />
Excursies kunt u tot 1 maand voor uw voorkeursperiode annuleren.<br />
Annuleert u later dan genoemde termijnen, dan worden de klavertjes voor het betreffende item in rekening<br />
gebracht.<br />
Contactgegevens<br />
<strong>Het</strong> <strong>Groene</strong> <strong>Wiel</strong>, Centrum voor natuur- en milieueducatie<br />
Hendrikweg 14B, 6703 AW Wageningen<br />
T. 0317- 422 041<br />
E. info@groenewiel.nl<br />
W. www.groenewiel.nl en www.veldwerknederland.nl<br />
5<br />
JAARPROGRAMMA NME EDE 2010-2011
Kosten en abonnement<br />
Om gebruik te kunnen maken van het NME-aanbod dient uw school een abonnement te hebben bij het <strong>Groene</strong><br />
<strong>Wiel</strong>. Met dit abonnement kunt u naar eigen inzicht een basisaanbod voor uw school samenstellen. <strong>Het</strong> abonnement<br />
kost € 135. De prijs van de producten en activiteiten is uitgedrukt in klavertjes. Met het abonnement krijgt u 20 (+5*)<br />
klavertjes tot uw beschikking.<br />
Eerste 5 klavertjes gratis!<br />
Om u de mogelijkheid te bieden kennis te maken met het aanbod, zijn dit jaar de eerste vijf klavertjes per school<br />
gratis. Hiermee kunt u bijvoorbeeld twee leskisten en één materiaalzending uitproberen.<br />
Neemt uw school een abonnement dan krijgt uw school deze vijf klavers ook. Met het abonnement kunt u dus tot<br />
maximaal 25 klavertjes besteden.<br />
Als u voor meer dan 25 klavertjes wilt bestellen, dan betaalt u vijf euro per extra klavertje.<br />
Kosten materialen en diensten<br />
Leskist: twee klavertjes.<br />
Excursie: twee klavertjes (in een aantal gevallen wordt mogelijk een bijdrage gevraagd voor de begeleiding door<br />
een exursie-organisatie: zie beschrijving per excursie).<br />
Materiaalzending: één klavertje.<br />
Schoolkampset / spel: één klavertje.<br />
Betaling<br />
U ontvangt de rekening na de inroostering, aan het eind van het schooljaar.<br />
Extra diensten bij abonnement<br />
Scholen met een abonnement kunnen gebruikmaken van de volgende extra diensten:<br />
•<br />
•<br />
•<br />
gratis downloaden van lesbrieven van onze internetsite<br />
gebruikmaken van de documentatie op het <strong>Groene</strong> <strong>Wiel</strong> ( lesbrieven, posters, dvd’s, boeken, tijdschriften)<br />
lenen van extra veldwerkmateriaal / opgezette dieren/ loepjes, binoculairs ed. bij het <strong>Groene</strong> <strong>Wiel</strong><br />
Achtergrond<br />
Met het abonnement betaalt u een bijdrage aan de productontwikkeling, -onderhoud en administratie. De<br />
abonnementen dekken ongeveer 10% van de kosten hiervan. De overige 90% wordt bijgedragen door de gemeente<br />
Ede.<br />
Losse producten/activiteiten<br />
Wanneer u geen abonnement heeft of wenst, kunt u een los product of activiteit aanvragen. Tot vijf klavertjes is dit<br />
gratis. Daarboven bedragen de kosten hiervoor € 25 per geleverd product/activiteit.<br />
Gratis activiteiten<br />
In samenwerking met de Gemeente Ede bieden we dit jaar een aantal activiteiten gratis aan.<br />
Deze worden bekostigd uit het klimaatbeleid en het waterbeleid van de gemeente:<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
<strong>Groene</strong> Voetstappen<br />
Warme Truiendag<br />
Project met gastles: Energie(k)<br />
Leskist Broeikaseffect<br />
Project Sarah’s Wereld<br />
Leskist Waterkringloop<br />
6<br />
JAARPROGRAMMA NME EDE 2010-2011
Materialen en activiteiten<br />
In dit programma worden de volgende soorten activiteiten en producten aangeboden:<br />
Leskisten<br />
Een leskist bevat een lesbeschrijving en materialen rondom een bepaald thema. De leerlingen werken met<br />
opdrachten, opdrachtkaarten en werkbladen. De lessen uit de leskisten vinden plaats in school of (deels) in de<br />
directe schoolomgeving. De uitleentermijn voor leskisten is twee weken.<br />
<strong>Het</strong> lenen van een leskist kost twee klavers.<br />
Ontdekdozen<br />
Een ontdekdoos bevat onderzoeksmateriaal en opdrachten waar de leerlingen zelfstandig of in groepjes van twee<br />
of drie mee kunnen werken. Aan de hand van opdrachtkaarten en verschillende opdrachtjes maken en zoeken<br />
zij zélf naar oplossingen voor vraagstukken. De ontdekdozen zijn speciaal geschikt voor het oefenen van het<br />
zelfstandig oplossen van vraagstukken door eigen waarneming. De uitleentermijn is twee weken.<br />
<strong>Het</strong> lenen van een ontdekdozenset (vijf of zes dozen) kost twee klavertjes.<br />
Excursies<br />
Bij een excursie vindt een deel van de activiteiten plaats buiten de directe schoolomgeving. <strong>Het</strong> is over het algemeen<br />
geen losstaande activiteit, maar een onderdeel van een groter lesprogramma (met voorbereiding / verwerking<br />
op school). De excursies worden verzorgd in samenwerking met diverse organisaties in Ede. Deelname aan<br />
een excursie (inclusief bijbehorend lesmateriaal) kost twee klavertjes per klas (maximaal 35 leerlingen). In een<br />
aantal gevallen wordt een bijdrage gevraagd voor de begeleiding door de excursie-organisatie (zie beschrijving<br />
per excursie).<br />
Materiaalpakket<br />
Een materiaalpakket bestaat uit verbruiksmaterialen, een lesbrief met informatie over het onderwerp en suggesties<br />
voor het gebruik in de klas. <strong>Het</strong> verschil met een leskist is dat u de materialen en de bijbehorende handleiding niet<br />
hoeft terug te brengen. Per materiaalzending (per klas) wordt één klaver berekend.<br />
7<br />
JAARPROGRAMMA NME EDE 2010-2011
Leergebieden<br />
<strong>Het</strong> <strong>Groene</strong> <strong>Wiel</strong> heeft de inhoud van natuuronderwijs uitgewerkt in zes verschillende leergebieden.<br />
De eerste vier daarvan zijn ook nadrukkelijk terug te vinden in de kerndoelen. De twee laatste leergebieden zijn<br />
relevant vanuit het perspectief van natuur- en milieu-educatie en duurzame ontwikkeling en voor de persoonlijke<br />
ontwikkeling van de leerlingen.<br />
Besef<br />
Leren kennen van planten en dieren, groei en ontwikkeling, vorm en functie en samenhang. Aan de hand van<br />
concrete materialen en situaties wordt kennis (begrippen, woorden, verbanden) ontwikkeld.<br />
Waarnemen en onderzoeken<br />
Leren herkennen en benoemen van eigenschappen. Leren om conclusies te trekken uit eigen waarnemingen.<br />
Leren om zelfstandig (onderdelen van) onderzoekjes op te zetten.<br />
Zorg en verantwoordelijkheid<br />
Leren zorg te dragen voor planten en dieren en daar steeds meer verantwoordelijkheid voor te dragen.<br />
Duurzaam handelen<br />
Leren hoe (samen met anderen) op een verantwoorde manier om te gaan met de omgeving, afval, energie,<br />
water e.d.<br />
Waardering<br />
<strong>Het</strong> creëren van situaties waarin leerlingen waardering voor de natuur kunnen ontwikkelen, verwoorden en<br />
verbeelden. Hiermee kunnen tevens gevoelens van angst ten opzichte van dieren worden voorkomen.<br />
Rechtvaardigheid en keuzevaardigheid<br />
Kennismaken met algemene normen en waarden met betrekking tot onze omgang met planten, dieren en<br />
milieu. Vanuit een ander (waarden)perspectief leren kijken naar een situatie. Kennismaken met situaties waarin<br />
verschillende waarden ten opzichte van elkaar moeten worden afgewogen (bijvoorbeeld in een rollenspel).<br />
8<br />
JAARPROGRAMMA NME EDE 2010-2011
Begeleidingscommissie Schoolbiologie Ede<br />
De Begeleidingscommissie Schoolbiologie Ede adviseert over het jaarlijkse programma NME. In de Begelei-<br />
dingscommissie Schoolbiologie hebben zitting, namens<br />
het openbaar onderwijs:<br />
dhr. H. Koeweiden<br />
Ericaschool, Kerklaan 1, 6731 BA Otterlo<br />
het R.K. onderwijs:<br />
vacature<br />
het Reformatorisch onderwijs:<br />
dhr. P. v. Vuuren<br />
Detmarschool SBO- LOM, Verlengde Parkweg 47 b, 6717 GL Ede<br />
het bijzonder neutraal onderwijs:<br />
dhr. J.P. Poll Jonker<br />
Edese Schoolvereniging, Zuidelijke Spoorstraat 8, 6711 NN Ede<br />
het P.C. onderwijs:<br />
vacature<br />
IVN (Vereninging voor natuur- en milieu-educatie), afdeling Ede:<br />
mw. R. v.d. Bor<br />
Elzenhof 16, 3927 GK Renswoude<br />
<strong>Het</strong> secretariaat van de commissie is ondergebracht bij het <strong>Groene</strong> <strong>Wiel</strong>.<br />
Heeft u interesse in één van de vacatures, neem dan contact op met Eveline van Oudbroekhuizen, consulent<br />
NME bij <strong>Het</strong> <strong>Groene</strong> <strong>Wiel</strong>, 0317 - 422041<br />
9<br />
JAARPROGRAMMA NME EDE 2010-2011
10<br />
GROEP 1 EN 2<br />
Alles voor een pannenkoek K 1-2 4 uur<br />
Bange muis, boze hond? K 1-2 2 - 3 uur<br />
Boerderij K 1-2 2 uur<br />
Droppie water K 1-2 3 - 4 uur gratis<br />
Eekhoornschool K 1-2 1 - 3 uur<br />
Kaas maken K 1-2 4 uur<br />
Kabouterpad K 1-2 2 uur<br />
Lievebeest K 1-2 2 uur<br />
Toverstenen K 1-2 2 uur<br />
Verzorging van huisdieren K 1-2 2 uur<br />
Zo doet een vogel... K 1-2 2 uur<br />
Meneer de Pauw E 1-2 2 uur<br />
Paddenstoelen M 1-2 2 uur<br />
Voorjaarstakken M 1-2 2 uur<br />
<strong>Groene</strong> Voetstappen O 1-2 1 - 4 uur gratis<br />
Warme Truiendag O 1-2 1 - 4 uur gratis<br />
sept t/m nov nov t/m febr mrt t/m apr mei t/m sept<br />
vervoer nodig<br />
extra begeleiding<br />
gewenst<br />
deels buiten de<br />
school<br />
JAARPROGRAMMA NME EDE 2010-2011<br />
kosten (klavertjes)<br />
K leskist E excursie M materiaalzending P project O overig
11<br />
GROEP 3 EN 4<br />
Bellen blazen K 3-4 1 uur<br />
Boerderij K 3 2 uur<br />
De verdwaalde boom K 3-4 3 uur<br />
Droppie water K 3 3 - 4 uur gratis<br />
Ik Groei! K 3-4 4 uur<br />
Kaas maken K 3-4 4 uur<br />
Koning Bromvlieg K 3-4 3 uur<br />
Kriebelbeestjes K 3-4 3 uur<br />
Magneten ontdekhoek K 3-4 2 uur<br />
Natuur rond de school K 3-4 2 uur<br />
Op avontuur met je zintuigen K 3-4 3 - 4 uur<br />
Slak in de klas K 3-4 3 uur<br />
Meneer de Pauw E 3 2 uur<br />
Paddenstoelen M 3-4 2 uur<br />
Voorjaarstakken M 3-4 2 uur<br />
<strong>Groene</strong> Voetstappen O 3-4 1 - 4 uur gratis<br />
Warme truiendag O 3-4 1 - 4 uur gratis<br />
sept t/m nov nov t/m febr mrt t/m apr mei t/m sept<br />
vervoer nodig<br />
extra begeleiding<br />
gewenst<br />
deels buiten de<br />
school<br />
JAARPROGRAMMA NME EDE 2010-2011<br />
kosten (klavertjes)<br />
K leskist E excursie M materiaalzending P project O overig
12<br />
GROEP 5 EN 6<br />
Bijen K 5-6 2 - 3 uur<br />
Bladeren K 5-6 1 - 2 uur<br />
Bomen K 5-6 2 - 3 uur<br />
Buitenwerk rond de school K 5-6 2 - 3 uur<br />
Dierenbeschermingsspel K 5-6 1 - 2 uur<br />
Elektriciteit I K 6 3 uur<br />
Elektriciteit II K 6 3 uur<br />
<strong>Het</strong> Weerbericht K 5-6 3 uur<br />
Hoor jij wat ik hoor? K 5-6 3 uur<br />
Kaas maken K 5-6 4 uur<br />
Lichaam: het geraamte K 6 3 uur<br />
Lichaam: de spijsvertering K 6 3 uur<br />
Magneten K 6 2 uur<br />
Ontdekdozen licht & geluid K 5-6 2 uur<br />
Ontdekdozen materialen K 5-6 2 uur<br />
Ontdekdozen natuur K 5-6 2 uur<br />
Ontdekdozen vloeistoffen K 5-6 2 uur<br />
Ontdekdozen zintuigen K 5-6 2 uur<br />
Papier maken K 5-6 2 uur<br />
Schoolkampset Nachtvlinders K 5-6 2 uur<br />
Schoolkampset Vleermuizen K 5-6 2 uur<br />
Snavels en gebitten K 5-6 2 - 3 uur<br />
Vogels herkennen K 5-6 3 uur<br />
Waterkringloop K 6 3 uur gratis<br />
sept t/m nov nov t/m febr mrt t/m apr mei t/m sept<br />
vervoer nodig<br />
extra begeleiding<br />
gewenst<br />
deels buiten de<br />
school<br />
JAARPROGRAMMA NME EDE 2010-2011<br />
kosten (klavertjes)<br />
K leskist E excursie M materiaalzending P project O overig
13<br />
GROEP 5 EN 6<br />
Boswandeling najaar E 5-6 2 uur<br />
Boswandeling voorjaar E 5-6 2 uur<br />
<strong>Het</strong> Beste Bos E 6 3 - 4 uur<br />
Paddenexcursie E 5-6 2 uur<br />
Waterbeestjesexcursie E 5-6 2 uur<br />
Paddenstoelen M 5-6 2 uur<br />
Voorjaarstakken M 5-6 2 uur<br />
Wintergroenten M 5-6 2 uur<br />
Lesbrief spinnen O 5-6 1 uur gratis<br />
Lesbrief vogels in de nesten O 5-6 1 uur gratis<br />
<strong>Groene</strong> Voetstappen O 5-6 1 - 4 uur gratis<br />
Warme Truiendag O 5-6 1 - 4 uur gratis<br />
sept t/m nov nov t/m febr mrt t/m apr mei t/m sept<br />
vervoer nodig<br />
extra begeleiding<br />
gewenst<br />
deels buiten de<br />
school<br />
JAARPROGRAMMA NME EDE 2010-2011<br />
kosten (klavertjes)<br />
K leskist E excursie M materiaalzending P project O overig
14<br />
GROEP 7 EN 8<br />
Bijen K 7-8 3 uur<br />
Bomen K 7-8 2-3 uur<br />
Broeikaseffect K 7-8 3 uur gratis<br />
Buitenwerk rond de school K 7-8 3-4 uur<br />
Dieren in soorten en maten K 7-8 2 uur<br />
Elektriciteit I K 7-8 2 uur<br />
Elektriciteit II K 7-8 2 uur<br />
Fossielen K 7-8 4 uur<br />
<strong>Het</strong> weer meten K 7-8 2 uur<br />
Kaas maken K 7-8 2 uur<br />
Lichaam: het geraamte K 7-8 2-3 uur<br />
Lichaam: de spijsvertering K 7-8 2 uur<br />
Magneten K 7-8 3 uur<br />
Papier maken K 7-8 2 uur<br />
Puber-tijd K 7-8 2-3 uur<br />
sept t/m nov nov t/m febr mrt t/m apr mei t/m sept<br />
vervoer nodig<br />
extra begeleiding<br />
gewenst<br />
deels buiten de<br />
school<br />
JAARPROGRAMMA NME EDE 2010-2011<br />
kosten (klavertjes)<br />
K leskist E excursie M materiaalzending P project O overig
15<br />
GROEP 7 EN 8<br />
Schoolkampset Nachtvlinders K 7-8 2 uur<br />
Schoolkampset Vleermuizen K 7-8 2 uur<br />
Slootonderzoek K 7-8 1-2 uur<br />
Snavels en gebitten K 7-8 2 uur<br />
Visserijspel K 7-8 1 uur<br />
Vogels herkennen K 7-8 2 uur<br />
Waterkringloop K 7-8 3 uur gratis<br />
De Boer op excursie E 7-8 3 uur<br />
<strong>Het</strong> Beste Bos excursie E 7 2 - 3 uur<br />
Rioolwaterzuivering excursie E 7-8 2 uur gratis<br />
Paddenstoelen M 7-8 2 uur<br />
Wintergroenten M 7-8 2 uur<br />
Energie(k)! P 7-8 4 uur gratis<br />
Sarah’s Wereld P 7-8 1 dag gratis<br />
<strong>Groene</strong> Voetstappen O 7-8 1 - 4 uur gratis<br />
Warme Truiendag O 7-8 1 - 4 uur gratis<br />
sept t/m nov nov t/m febr mrt t/m apr mei t/m sept<br />
vervoer nodig<br />
extra begeleiding<br />
gewenst<br />
deels buiten de<br />
school<br />
JAARPROGRAMMA NME EDE 2010-2011<br />
kosten (klavertjes)<br />
K leskist E excursie M materiaalzending P project O overig
leergebied: besef<br />
tijdsduur: 4 uur<br />
vorm: leskist<br />
leergebied: waardering<br />
tijdsduur: 2-3 uur<br />
vorm: leskist<br />
leergebied: besef<br />
tijdsduur: 2 uur<br />
vorm: leskist<br />
leergebied: besef,<br />
waarnemen en<br />
onderzoeken,<br />
zorg en verantwoordelijkheid<br />
tijdsduur: 3-4 uur<br />
vorm: leskist<br />
16<br />
GROEP 1 EN 2<br />
Alles voor een pannenkoek<br />
Melk komt uit de fabriek en een pannenkoek komt uit een pak of niet<br />
soms??? Deze leskist is gebaseerd op het prentenboek ‘Alles voor<br />
een pannenkoek’ van Erik Carle. <strong>Het</strong> jongetje Hannes wil graag een<br />
pannenkoek eten. Dat mag van zijn moeder, maar dan moet hij zelf<br />
voor de benodigdheden zorgen. De lessen gaan in op de ingrediënten<br />
en hun herkomst. Leerlingen worden hierbij uitgedaagd te proeven,<br />
voelen, ruiken, pletten en malen. Aan het eind van de lessenserie bakt<br />
u samen met de klas pannenkoeken.<br />
Bange muis, boze hond?<br />
Is een muis eng? Of een spin? Hoe doet een boze hond of een bange<br />
hond? Met deze leskist leren kinderen hun gevoelens tegenover dieren<br />
(her)kennen. Ze leren dat dieren ook bang of boos kunnen zijn. En hoe<br />
ze zelf beter kunnen omgaan met hun angst, als ze bang zijn voor een<br />
dier. De leskist bevat 5 lessen waaruit u er 2 of 3 kunt kiezen. <strong>Het</strong> thema<br />
bang wordt behandeld aan de hand van de muis, spin of hond. Bij het<br />
thema boos wordt alleen de hond behandeld. De kist bevat handpoppen<br />
van deze dieren. Nog leuker en leerzamer wordt het als u kunt<br />
zorgen voor een echt dier in de klas.<br />
Boerderij<br />
Met deze kist maken kinderen kennis met het leven op een boerderij<br />
en de boerderijdieren. De boerderijkist bevat ondermeer puzzels, een<br />
geurset met boerderijluchtjes, een voelset met boerderijvoorwerpen,<br />
landbouwzaden en diervoeders.<br />
Droppie water<br />
Met de leskist Droppie Water komen de kinderen uit groep 1 t/m 3 op<br />
een speelse manier in aanraking met allerlei aspecten van water.<br />
Droppie Water laat hen kennis maken met verschillende eigenschappen<br />
en functies van water. Dit gebeurt d.m.v. liedjes, verhalen, proefjes,<br />
geluids- en bewegingsspelletjes en met gesprekken met de handpop<br />
‘Droppie Water. De kist bevat alle benodigde materialen.<br />
De leskist Droppie Water wordt u gratis te leen aangeboden door het<br />
Waterschap Vallei en Eem. Reserveren van de kist loopt via het roosterprogramma<br />
van <strong>Het</strong> <strong>Groene</strong> <strong>Wiel</strong>.<br />
JAARPROGRAMMA NME EDE 2010-2011
leergebied: besef<br />
tijdsduur: 1-3 uur<br />
vorm: leskist<br />
leergebied: besef<br />
tijdsduur: 4 uur<br />
vorm: leskist<br />
leergebied: besef<br />
tijdsduur: 2 uur<br />
vorm: leskist<br />
leergebied: besef, zorg en<br />
verantwoordelijkheid<br />
tijdsduur: 2 uur<br />
vorm: leskist<br />
leergebied: waarnemen en<br />
onderzoeken<br />
tijdsduur: 2 uur<br />
vorm: leskist<br />
17<br />
Eekhoornschool<br />
In de ‘Eekhoornschool’ verplaatsen de kinderen zich in de rol van jonge<br />
eekhoorns. Ze leren er alles wat jonge eekhoorns zoal moeten leren.<br />
Zoals: een nest bouwen, noten verzamelen, verstopplekken onthouden,<br />
eekhoorn-memory, noten-knikkeren, allerlei creatieve opdrachtjes met<br />
natuurlijk materiaal en een echt eekhoornlied.<br />
De leskist bevat alle materialen die nodig zijn om de opdrachtjes te<br />
doen en te verwerken.<br />
Kaas maken<br />
Met deze kist ontdekken leerlingen hoe kaas wordt gemaakt. De set<br />
bevat alle onderdelen en instructies, die nodig zijn om in de klas (als<br />
demonstratie of samen met de leerlingen) een aantal kleine kaasjes<br />
te maken. Dit betreft de ‘kleine set’, die goed vervoerbaar is met een<br />
personenauto. Wilt u specifiek de grote set met houten pers, karnton en<br />
kuipjes, neemt u dan contact op met <strong>Het</strong> <strong>Groene</strong> <strong>Wiel</strong>.<br />
Kabouterpad<br />
‘Wie helpt de kabouter met plantjes water geven? En wie helpt de vogel<br />
met het verzamelen van takjes voor zijn nest? Wat is de mooiste kleur<br />
die je hier ziet?’ Deze en nog vele andere leuke opdrachtjes laten de<br />
kinderen kennismaken met de natuur vlakbij.<br />
Deze leskist bevat 10 kabouters die u op het schoolplein kunt neerzetten.<br />
Op de buik van de kabouter staat een opdrachtje dat de kinderen<br />
moeten uitvoeren. Over iets dat er is te zien, voelen, ruiken of ontdekken.<br />
Er zitten opdrachtkaartjes ( + de daarbij benodigde materialen) in<br />
de kist voor lente, zomer en najaar.<br />
Lievebeest<br />
Jonge kinderen kunnen eindeloos naar kleine diertjes zoeken.<br />
Lieveheersbeestjes zijn favoriet want het zijn de knuffeldiertjes onder<br />
de insecten. Samen met de kinderen verzamelt u lieveheersbeestjes in<br />
de schoolomgeving, die u gedurende enkele dagen in de klas verzorgt.<br />
Deze leskist biedt u tal van mogelijkheden om met dit onderwerp aan<br />
de slag te gaan: van liedje tot vouwopdracht, van telwerkje tot puzzel.<br />
Toverstenen<br />
GROEP 1 EN 2<br />
Kleuters zijn dol op stenen. Met deze kist wordt aan deze belangstelling<br />
tegemoet gekomen. De kist begint met een spannend verhaal<br />
over ‘Tessa en de stenen van het tovervisje’. Daarna volgt een<br />
opdrachtencircuit. De opdrachtjes richten zich op: het gebruik van de<br />
zintuigen, eigenschappen van stenen en het aanleren van begrippen<br />
zoals glad/ruw, groot/klein, veel/weinig etc. De opdrachtjes zijn ook<br />
prima los van het verhaal uit te voeren.<br />
JAARPROGRAMMA NME EDE 2010-2011
leergebied: zorg en verantwoordelijkheid<br />
tijdsduur: 2 uur<br />
vorm: leskist<br />
leergebied: besef,<br />
waarnemen en<br />
onderzoeken<br />
tijdsduur: 2 uur<br />
vorm: leskist<br />
leergebied: waarnemen en<br />
onderzoeken<br />
tijdsduur: 2 uur<br />
vorm: excursie op kinderboerderij<br />
De<br />
Proosdij te Ede<br />
Kinderboerderij De Proosdij<br />
vraagt een bijdrage van 15<br />
euro per deelnemende groep<br />
(max 35 leerlingen)<br />
18<br />
GROEP 1 EN 2<br />
Verzorging van huisdieren<br />
Met behulp van deze leskist kunt u leerlingen laten zien wat nodig is voor<br />
de verzorging van een huisdier, zoals kat, konijn of kip. De leskist zit vol<br />
voorbeeld- en plaatmateriaal. De handleiding bevat wel lessuggesties,<br />
maar geen uitgewerkte lessen.<br />
Zo doet een vogel, zo doet een vis<br />
Met deze leskist leren kinderen bewegingen van allerlei dieren kennen<br />
door ze na te doen en te benoemen. Aan de hand van een verhaal<br />
over het zieke meisje Liesje bewegen kinderen zich als rupsen, kikkers,<br />
slangen en andere dieren. De kist bevat zeven suggesties voor lessen<br />
in de klas, gymzaal of buiten.<br />
Meneer de Pauw<br />
eind oktober Paddenstoelen<br />
leergebied: besef<br />
tijdsduur: 2 uur<br />
vorm: materiaalpakket<br />
begin maart Voorjaarstakken<br />
leergebied: besef<br />
tijdsduur: 2 uur<br />
vorm: materiaalpakket<br />
Met deze excursie leren de kinderen de dieren van de kinderboerderij<br />
kennen en hun uiterlijk en gedrag verwoorden. <strong>Het</strong> bezoek wordt<br />
voorbereid in de klas met een verhaal en een kringgesprek.<br />
Op de kinderboerderij staat een leskist voor u klaar<br />
met opdrachten die ter plekke worden uitgevoerd.<br />
De handleiding bevat informatie, afbeeldingen en<br />
verwerkingsactiviteiten. Bezoektijden voor deze<br />
excursie: 9.00-10.30 uur (op afspraak!)<br />
Dit materiaalpakket bestaat uit een kweekpakket waarmee u in de klas<br />
eetbare paddenstoelen kunt kweken. Daarbij ontvangt u een lesbrief<br />
met lessuggesties rondom dit onderwerp.<br />
U ontvangt een aantal takken van verschillende struiken en bomen.<br />
In groepjes volgen de leerlingen de ontwikkeling van de knoppen. De<br />
bijbehorende lesbrief bevat lessuggesties en werkbladen.<br />
JAARPROGRAMMA NME EDE 2010-2011
19<br />
GROEP 1 EN 2<br />
13-17 sept <strong>Groene</strong> Voetstappen<br />
leergebied: duurzaam<br />
handelen<br />
tijdsduur: 1-4 uur<br />
vorm: actieweek<br />
4 feb Warme Truiendag<br />
leergebied: besef, duurzaam<br />
handelen<br />
tijdsduur: 1-4 uur<br />
vorm: actiedag<br />
Doe mee met de landelijke actie ‘<strong>Groene</strong> Voetstappen’ van 13 t/m 17<br />
september! Door een week lang lopend, fietsend, per step, skates of<br />
skateboard naar school te gaan, verzamelen de leerlingen ‘groene<br />
voetstappen’. De groene voetstappen worden landelijk verzameld en<br />
aangeboden aan de minister. Door deelname laten school en leerlingen<br />
zien dat zij het klimaat belangrijk vinden. Bovendien merken ouders<br />
en kinderen hoe leuk het is om op deze manier naar school te gaan.<br />
Bijbehorend lesmateriaal geeft mogelijkheden om in de les in te gaan<br />
op het hoe en waarom van de actie. Meer over deze actie: www.<br />
groenevoetstappen.nl<br />
Vrijdag 4 februari 2010 is het weer Warme Truiendag!<br />
Op deze dag kunt u de verwarming een paar graadjes lager zetten en<br />
de kinderen vragen in een warme trui naar school te komen. Meedoen<br />
aan de warme truiendag levert u een energiebesparing van 7% per<br />
graadje minder en een mooie gelegenheid om aandacht te vragen voor<br />
het belang van zuinig omgaan met energie.<br />
JAARPROGRAMMA NME EDE 2010-2011
leergebied:<br />
tijdsduur: 1 uur<br />
vorm: leskist<br />
leergebied: besef<br />
tijdsduur: 2 uur<br />
vorm: leskist<br />
leergebied:<br />
waarnemen en<br />
onderzoeken<br />
geschikt voor<br />
groepswerk<br />
besef,<br />
waardering<br />
tijdsduur: 4-5 uur<br />
vorm: leskist<br />
leergebied: besef,<br />
waarnemen en<br />
onderzoeken,<br />
zorg en verantwoordelijkheid<br />
tijdsduur: 3-4 uur<br />
vorm: leskist<br />
leergebied: besef<br />
tijdsduur: 4 uur<br />
vorm: leskist<br />
20<br />
Bellen blazen<br />
GROEP 3 EN 4<br />
Zeepbellen lenen zich voor allerlei spontane experimenten.<br />
Je gaat je dingen leren afvragen en ook ga je je eigen ontdekkingen<br />
leren verwoorden. Mocht dit alles niet lukken, dan is uw klas na afloop<br />
van deze les in elk geval weer blinkend schoon!<br />
Boerderij (groep 3)<br />
Met deze kist maken kinderen kennis met het leven op een boerderij<br />
en de boerderijdieren. De boerderijkist bevat ondermeer puzzels, een<br />
geurset met boerderijluchtjes, een voelset met boerderijvoorwerpen,<br />
landbouwzaden en diervoeders.<br />
De verdwaalde boom<br />
Bomen staan overal, ook op het schoolplein. Ze zijn voor kinderen een<br />
heel belangrijk onderdeel van hun omgeving. In drie lessen ontdekken<br />
kinderen wat ze van de bomen rond de school vinden en leren ze deze<br />
waardering te verwoorden. Ze breiden hun boomwoordenschat uit en<br />
leren hoe een boom leeft: wat heeft hij nodig en wat geeft een boom<br />
ons? Bij dit alles hoort een bomenlied en in een ‘bomenhoek’ in de klas<br />
kunnen de leerlingen aan de slag met creatieve opdrachten.<br />
Droppie water (groep 3)<br />
Met de leskist Droppie Water komen de kinderen uit groep 1 t/m 3 op<br />
een speelse manier in aanraking met allerlei aspecten van water.<br />
Droppie Water laat hen kennis maken met verschillende eigenschappen<br />
en functies van water. Dit gebeurt d.m.v. liedjes, verhalen, proefjes,<br />
geluids- en bewegingsspelletjes en met gesprekken met de handpop<br />
‘Droppie Water. De kist bevat alle benodigde materialen.<br />
De leskist Droppie Water wordt u gratis te leen aangeboden door het<br />
Waterschap Vallei en Eem. Reserveren van de kist loopt via het roosterprogramma<br />
van <strong>Het</strong> <strong>Groene</strong> <strong>Wiel</strong>.<br />
Ik groei!<br />
Hoe zien mensen er uit in verschillende leeftijdsfasen, wat groeit er aan<br />
je, wat kun je, hoe word je later? Met deze lessenserie van vijf lessen<br />
gaan de kinderen op zoek naar antwoorden op deze vragen. Er wordt<br />
niet alleen ingegaan op de lichamelijke ontwikkeling (meten en wegen),<br />
maar ook op de toename van vaardigheden en zelfstandigheid. In de<br />
laatste les wordt de zorg bij mensenkinderen vergeleken met die bij<br />
nakomelingen van verschillende diergroepen.<br />
JAARPROGRAMMA NME EDE 2010-2011
leergebied: besef<br />
tijdsduur: 4 uur<br />
vorm: leskist<br />
leergebied:<br />
tijdsduur: 3 uur<br />
vorm: leskist<br />
waarnemen en<br />
onderzoeken,<br />
waardering<br />
leergebied: waarnemen en<br />
onderzoeken<br />
tijdsduur: 3 uur<br />
vorm: leskist<br />
leergebied: waarnemen en<br />
onderzoeken<br />
tijdsduur: 2 uur<br />
vorm: leskist<br />
geschikt voor<br />
ontdekhoek<br />
leergebied: waarnemen en<br />
onderzoeken<br />
tijdsduur: 2 uur<br />
vorm: leskist<br />
21<br />
Kaas maken<br />
GROEP 3 EN 4<br />
Met deze kist ontdekken leerlingen hoe kaas wordt gemaakt. De set<br />
bevat alle onderdelen en instructies die nodig zijn om in de klas (als<br />
demonstratie of samen met de leerlingen) een aantal kleine kaasjes<br />
te maken. Dit betreft de ‘kleine set’, die goed vervoerbaar is met een<br />
personenauto. Wilt u specifiek de grote set met houten pers, karton en<br />
kuipjes, neemt u dan contact op met <strong>Het</strong> <strong>Groene</strong> <strong>Wiel</strong>.<br />
Koning Bromvlieg<br />
Koning Bromvlieg is de koning van het insectenrijk. Maar hij is al erg<br />
oud en zoekt een troonopvolger. In een brief vraagt hij de leerlingen<br />
hem te helpen bij het zoeken van een geschikte opvolger. De kinderen<br />
verzamelen informatie over insecten via filmpjes (op www.groenewiel.<br />
nl) en gaan buiten op zoek naar echte insecten. Via internet brengt<br />
de klas hun gezamenlijke stem uit voor de beste insectenkoning (en<br />
koningin). Naast kennismaking met insecten en hun eigenschappen<br />
richt deze leskist zich op waardevorming: ‘wat vind ik van dit insect en<br />
waarom?’<br />
Kriebelbeestjes<br />
Met deze leskist gaat u met de klas rond de school kriebelbeestjes<br />
zoeken. U heeft daarvoor een groene schoolomgeving of parkje<br />
nodig. Centraal staan de pissebed, de slak, de spin, de regenworm<br />
en de duizendpoot. De leerlingen verzamelen ze, leren de manier van<br />
voortbewegen benoemen en meer details aan het dier te onderscheiden.<br />
Ook maken ze zich een voorstelling van hoe het dier leeft.<br />
Magneten ontdekhoek<br />
Magneten oefenen een grote aantrekkingskracht uit op kinderen. Met<br />
de materialen voor deze ontdekhoek kunnen ze vrij experimenteren en<br />
ontdekken. Zo leren ze spelenderwijs de eigenschappen van magneten<br />
kennen. Vraagmapjes geven u de mogelijkheid om leerlingen wat meer<br />
houvast te geven bij hun ontdekkingen.<br />
Natuur rond de school<br />
In spelvorm ontdekken de leerlingen de natuur rond de school. Ze<br />
gaan groepsgewijs aan de slag met onderwerpen als: planten, bomen,<br />
vogels, kleine beestjes, water etc. De opdrachtkaarten en alle benodigde<br />
materialen zitten in de kist.<br />
JAARPROGRAMMA NME EDE 2010-2011
leergebied: besef,<br />
waarnemen en<br />
onderzoeken<br />
tijdsduur: 3-4 uur<br />
vorm: leskist<br />
leergebied: zorg en verantwoordelijkheid<br />
tijdsduur: 3 uur<br />
vorm:<br />
leskist<br />
leergebied: waarnemen en<br />
onderzoeken<br />
tijdsduur: 2 uur<br />
vorm: excursie op kinderboerderij<br />
De<br />
Proosdij te Ede<br />
Kinderboerderij De Proosdij<br />
vraagt een bijdrage van 15<br />
euro per deelnemende groep<br />
(max 35 leerlingen)<br />
22<br />
Op avontuur met je zintuigen - <strong>Het</strong> Buitenboek van tante Door<br />
Met deze kist leren de kinderen hun zintuigen bewust te gebruiken<br />
bij het verkennen van hun omgeving. Dit doen ze naar aanleiding<br />
van ansichtkaarten die ze krijgen van ‘Tante Door’. Tante Door is op<br />
vakantie en stuurt kaartjes met waarnemingen die zij doet (wat ze ziet,<br />
hoort, ruikt, proeft en voelt). Kunnen de kinderen dit ook?<br />
Elke dag gaan ze een uurtje met een ander zintuig aan de slag (5x). Al<br />
doende maken de kinderen een buitenboekje met hun waarnemingen<br />
en gevonden materialen. Ieder kind werkt hierbij op eigen niveau tevens<br />
aan zijn/haar taalontwikkeling.<br />
Slak in de klas<br />
Een speelse kist rondom slakken.<br />
De leerlingen gaan een week lang voor hun eigen slakken zorgen.<br />
Ze bekijken de slakken nauwkeurig en leren hoe ze er goed voor kunnen<br />
zorgen. Wat hebben de slakken nodig en wat vinden ze fijn? Daarnaast<br />
leren ze over de levenswijze en bouw van de slakken.<br />
Let op! U dient zelf slakken te verzamelen. Bakjes en materiaal ter<br />
verzorging zit in de kist.<br />
Meneer de Pauw (groep 3)<br />
eind oktober Paddenstoelen<br />
leergebied: besef<br />
tijdsduur: 2 uur<br />
vorm: materiaalpakket<br />
GROEP 3 EN 4<br />
Met deze excursie leren de kinderen de dieren van de kinderboerderij<br />
kennen en hun uiterlijk en gedrag verwoorden. <strong>Het</strong> bezoek wordt<br />
voorbereid in de klas met een verhaal en een kringgesprek.<br />
Op de kinderboerderij staat een leskist voor u klaar<br />
met opdrachten die ter plekke worden uitgevoerd.<br />
De handleiding bevat informatie, afbeeldingen en<br />
verwerkingsactiviteiten. Bezoektijden voor deze<br />
excursie: 9.00-10.30 uur (op afspraak!)<br />
Dit materiaalpakket bestaat uit een kweekpakket waarmee u in de klas<br />
eetbare paddenstoelen kunt kweken. Daarbij ontvangt u een lesbrief<br />
met lessuggesties rondom dit onderwerp.<br />
JAARPROGRAMMA NME EDE 2010-2011
egin maart Voorjaarstakken<br />
leergebied: besef<br />
tijdsduur: 2 uur<br />
vorm: materiaalpakket<br />
leergebied:<br />
13-17 sept <strong>Groene</strong> Voetstappen<br />
duurzaam<br />
handelen<br />
tijdsduur: 1-4 uur<br />
vorm: actieweek<br />
leergebied:<br />
4 feb Warme Truiendag<br />
tijdsduur: 1-4 uur<br />
besef, duurzaam<br />
handelen<br />
vorm: actiedag<br />
23<br />
GROEP 3 EN 4<br />
U ontvangt een aantal takken van verschillende struiken en bomen.<br />
In groepjes volgen de leerlingen de ontwikkeling van de knoppen.<br />
De bijbehorende lesbrief bevat lessuggesties en werkbladen.<br />
Doe mee met de landelijke actie ‘<strong>Groene</strong> Voetstappen’ van 13 t/m 17<br />
september! Door een week lang lopend, fietsend, per step, skates of<br />
skateboard naar school te gaan, verzamelen de leerlingen ‘groene<br />
voetstappen’. De groene voetstappen worden landelijk verzameld en<br />
aangeboden aan de minister. Door deelname laten school en leerlingen<br />
zien dat zij het klimaat belangrijk vinden. Bovendien merken ouders<br />
en kinderen hoe leuk het is om op deze manier naar school te gaan.<br />
Bijbehorend lesmateriaal geeft mogelijkheden om in de les in te gaan<br />
op het hoe en waarom van de actie. Meer over deze actie: www.<br />
groenevoetstappen.nl<br />
Vrijdag 4 februari 2011 is het weer Warme Truiendag!<br />
Op deze dag kunt u de verwarming een paar graadjes lager zetten en<br />
de kinderen vragen in een warme trui naar school te komen. Meedoen<br />
aan de warme truiendag levert u een energiebesparing van 7% per<br />
graadje minder en een mooie gelegenheid om aandacht te vragen voor<br />
het belang van zuinig omgaan met energie.<br />
JAARPROGRAMMA NME EDE 2010-2011
leergebied: besef<br />
tijdsduur: 2-3 uur<br />
vorm: leskist<br />
leergebied: waarnemen en<br />
onderzoeken<br />
tijdsduur: 1-2 uur<br />
vorm: leskist<br />
leergebied: waarnemen en<br />
onderzoeken<br />
tijdsduur: 2-3 uur<br />
vorm: leskist<br />
leergebied: besef,<br />
waarnemen en<br />
onderzoeken<br />
tijdsduur: 2-3 uur<br />
vorm: leskist<br />
leergebied: besef<br />
tijdsduur: 1-2 uur<br />
vorm: spel<br />
24<br />
Bijen<br />
Deze leskist, in de vorm van een echte bijenkast, geeft een kijkje in het<br />
leven van de honingbij. Kinderen ontdekken hoe ingenieus het bijenvolk<br />
in elkaar steekt en wat het nut van deze nijvere diertjes is. De kist bevat<br />
ondermeer honingraten, honingproducten en imkermaterialen.<br />
De handleiding geeft diverse lessuggesties en werkbladen.<br />
Bladeren<br />
Aan de hand van een groot aantal gedroogde bladeren uit de kist,<br />
leren kinderen bladvormen en verschil in nervatuur van bladeren<br />
onderscheiden en herkennen.<br />
Bomen<br />
GROEP 5 EN 6<br />
Aan bomen valt veel te ontdekken. Met deze leskist kunt u zowel binnen<br />
als buiten aan de slag. Deze kist bevat een opdrachtcircuit met materialen<br />
voor binnen. Aan bod komen onder andere bladeren, vruchten, schors<br />
en jaarringen. Benodigd materiaal zit erbij. Daarnaast zijn materialen<br />
en opdrachtkaarten opgenomen voor het uitzetten van een bomenpad<br />
rondom de school of in een park. Hierin zitten opdrachten zoals de<br />
boomhoogte en -dikte meten, boomsoort determineren, schorsafdruk<br />
maken, knoppen bekijken en bladeren vergelijken. Tot slot bevat de kist<br />
divers demonstratiemateriaal en een aantal spelletjes.<br />
Buitenwerk rond de school<br />
In de nabije omgeving van de school (het schoolplein) is heel wat te<br />
ontdekken. Met deze leskist onderzoeken de leerlingen verschillende<br />
aspecten van de schoolomgeving. Onderwerpen die aan bod komen<br />
zijn: planten, dieren, insecten, bodem en bodemleven, water en het<br />
weer. Naast een handleiding en werkbladen voor de leerlingen bevat<br />
de kist al het benodigde onderzoeksmateriaal.<br />
Dierenbeschermingsspel<br />
Met dit lesspel van de Dierenbescherming maken de leerlingen op een<br />
leuke en spannende manier kennis met dierenwelzijn. <strong>Het</strong> spel bestaat<br />
uit 24 quizvragen die zijn voorzien van videofragmenten op DVD. Een<br />
respectvolle omgang met dieren staat hierin centraal.<br />
JAARPROGRAMMA NME EDE 2010-2011
leergebied: waarnemen en<br />
onderzoeken<br />
tijdsduur: 3 uur<br />
vorm: leskist<br />
geschikt voor<br />
groepswerk<br />
leergebied: waarnemen en<br />
onderzoeken<br />
tijdsduur: 3 uur<br />
vorm: leskist<br />
leergebied: besef<br />
tijdsduur: 3 uur<br />
vorm: leskist<br />
leergebied: besef<br />
tijdsduur: 3 uur<br />
vorm: leskist<br />
geschikt voor<br />
groepswerk<br />
geschikt voor<br />
groepswerk<br />
25<br />
GROEP 5 EN 6<br />
Elektriciteit I (groep 6)<br />
Deze leskist is bedoeld als eerste kennismaking met elektriciteit. Aan de<br />
orde komen onder meer de volgende begrippen: stroom, stroomkring,<br />
voltage, geleiding, isolatie, veiligheid en statische elektriciteit. Er is<br />
voldoende materiaal om in groepjes te experimenteren.<br />
Elektriciteit II (groep 6)<br />
Vervolg op leskist Elektriciteit I. Aan de orde komen parallelschakeling<br />
en serieschakeling. Met behulp van meegeleverd materiaal leren de<br />
kinderen deze twee schakelingen onderscheiden. Ook worden<br />
voor- en nadelen van beide soorten schakeling ontdekt.<br />
<strong>Het</strong> Weerbericht<br />
Als de weermannen en –vrouwen staken vanwege het voortdurende<br />
commentaar op hun weerberichten, blijft er voor de klas weinig anders<br />
over dan zelf het weerbericht te gaan maken... Daarvoor moet je<br />
natuurlijk wel temperatuur, windkracht en neerslag kunnen meten, de<br />
windrichting kunnen bepalen, de bewolking kunnen schatten en weten<br />
op welke manier je die gegevens op een weerkaart zet. Leerlingen<br />
kunnen dit op verschillende manieren aan de weet komen: door<br />
infokaarten te lezen, een werkblad te maken, filmpjes te bekijken of<br />
het aan iemand te vragen die het al weet. Voor elk onderdeel is er<br />
een test. Heeft een groep alle kennis in huis, dan kunnen ze een echt<br />
weerbericht maken voor de rest van de klas.<br />
Hoor jij wat ik hoor?<br />
Iedereen beleeft geluid anders. Tijdens een feestje is harde muziek<br />
misschien leuk, maar wat vindt de buurman ervan, die wil slapen? En<br />
een schoolplein vol spelende kinderen is een gezellige plek als je aan<br />
het spelen bent, maar voor iemand die wil lezen een storende factor.<br />
De leskist geluidsbeleving laat kinderen geluid ervaren.<br />
De leerlingen doen een geluidsinspectie in de schoolomgeving. Daarna<br />
doen zij een rollenspel over geluid om te achterhalen hoe verschillende<br />
mensen geluid beleven. In een keuzeopdracht kunt u de leerlingen<br />
vanuit verschillende perspectieven met geluid aan de slag laten gaan:<br />
als kunstenaar, muzikant, journalist, schrijver….<br />
JAARPROGRAMMA NME EDE 2010-2011
leergebied: besef<br />
tijdsduur: 4 uur<br />
vorm: leskist<br />
leergebied: besef<br />
tijdsduur: 3 uur<br />
vorm: leskist<br />
leergebied: besef<br />
tijdsduur: 3 uur<br />
vorm: leskist<br />
leergebied: waarnemen en<br />
onderzoeken<br />
tijdsduur: 2 uur<br />
vorm: leskist<br />
26<br />
Kaas maken<br />
GROEP 5 EN 6<br />
Met deze kist ontdekken leerlingen hoe kaas wordt gemaakt. De set<br />
bevat alle onderdelen en instructies die nodig zijn om in de klas (als<br />
demonstratie of samen met de leerlingen) een aantal kleine kaasjes<br />
te maken. Dit betreft de ‘kleine set’, die goed vervoerbaar is met een<br />
personenauto. Wilt u specifiek de grote set met houten pers, karnton en<br />
kuipjes, neemt u dan contact op met <strong>Het</strong> <strong>Groene</strong> <strong>Wiel</strong>.<br />
Lichaam; het geraamte<br />
Deze leskist is te gebruiken voor een les over het geraamte. Aan<br />
bod komen: waaruit bestaat het geraamte? Welke functie heeft het<br />
geraamte? Welke mogelijkheden, maar ook beperkingen biedt het<br />
geraamte? De kist bevat een aantal modellen van gewrichten deze<br />
dienen ter illustratie.<br />
Lichaam; de spijsvertering<br />
Een leskist om uw les over spijsvertering te illustreren. De kist bevat<br />
een torso en materiaal voor verschillende demonstratieproefjes<br />
die de leerlingen duidelijk maken wat er met voedsel in het lichaam<br />
gebeurt. Ook de relatie tussen het soort voedsel en de bouw van het<br />
spijsverteringsstelsel komt aan bod.<br />
Magneten (groep 6)<br />
Door middel van diverse experimenten ontdekken de leerlingen de<br />
belangrijkste eigenschappen van magneten. Aan de orde komen o.a.<br />
aantrekken, afstoten, kompassen, noord- en zuidpool. De kist bevat<br />
voldoende oefenmateriaal om in groepjes te werken.<br />
JAARPROGRAMMA NME EDE 2010-2011
leergebied: waarnemen en<br />
onderzoeken<br />
tijdsduur: 2 uur<br />
vorm: ontdekdozen-set<br />
geschikt voor<br />
groepswerk<br />
leergebied: duurzaam<br />
handelen<br />
tijdsduur: 2 uur<br />
vorm: leskist<br />
27<br />
Ontdekdozen<br />
De ontdekdozen zijn sets van 5 à 6 dozen rond een bepaald thema,<br />
bedoeld voor het oefenen van het zelfstandig oplossen van vraagstukken<br />
door eigen waarneming en het uitvoeren van eenvoudige proefjes. Als<br />
differentiatie kunt u de leerlingen ook opdrachten geven waarbij ze zelf<br />
ook het onderzoekje moeten bedenken waarmee ze de vraag kunnen<br />
oplossen. Elk thema bestaat uit vijf of zes verschillende onderwerpen.<br />
<strong>Het</strong> is mogelijk met de hele klas tegelijk aan een thema te werken,<br />
maar deze dozen zijn ook uitstekend geschikt als tussendoor-activiteit,<br />
waar groepjes van twee of drie kinderen zelfstandig aan werken. Eén<br />
doos kost ongeveer 20-30 minuten. In beide gevallen is een klassikale<br />
nabespreking gewenst.<br />
Ontdekdozenset Licht en geluid (6 dozen)<br />
Proefjes en ontdekkingen op het gebied van licht en geluid. Dozen: licht<br />
en schaduw, spiegels, lenzen, kleuren, geluid, muziek in elastiek.<br />
Ontdekdozenset Materialen (5 dozen)<br />
Ontdekkingen aan verschillende materialen. Dozen: hout, metalen,<br />
papier, lucht, lapjes.<br />
Ontdekdozenset Natuur (5 dozen)<br />
Ontdekkingen over de natuur. Dozen: veren, grond, stenen, bladeren<br />
en natuur algemeen.<br />
Ontdekdozenset Vloeistoffen (6 dozen)<br />
Proefjes met vloeistoffen. Dozen: zeepbellen, drijven/zinken, mengen,<br />
stroperigheid, doorlaatbaarheid en oppervlaktespanning.<br />
Ontdekdozenset Zintuigen (6 dozen)<br />
Proefjes gericht op de zintuigen en de zintuiglijke waarneming.<br />
Dozen: horen, ruiken, proeven, voelen, zien en bedrog.<br />
Papier maken<br />
GROEP 5 EN 6<br />
Maak van oud papier je eigen nieuwe papier: dat is wat de leerlingen<br />
gaan doen met deze leskist. Leuk om te doen<br />
en het levert inzicht in nuttig hergebruik van oud papier.<br />
Naast een papierschepset bevat de leskist enkele lessuggesties<br />
rondom papier(verwerking).<br />
JAARPROGRAMMA NME EDE 2010-2011
leergebied: besef<br />
tijdsduur: 2 uur<br />
vorm: schoolkampset<br />
leergebied: besef<br />
tijdsduur: 2 uur<br />
vorm: schoolkampset<br />
leergebied: besef<br />
tijdsduur: 2-3 uur<br />
vorm: leskist<br />
leergebied: besef,<br />
waarnemen en<br />
onderzoeken<br />
tijdsduur: 3 uur<br />
vorm: leskist<br />
leergebied: waarnemen en<br />
onderzoeken,<br />
duurzaam<br />
handelen<br />
tijdsduur: 3 uur<br />
vorm: leskist<br />
28<br />
GROEP 5 EN 6<br />
Schoolkampset Nachtvlinders<br />
Met deze set kunt u nachtvlinders vangen en bekijken. Nachtvlinders zijn<br />
vaak prachtig om te zien met aparte kleuren, vormen en voelsprieten.<br />
De set bevat een speciale vanginstallatie voor nachtvlinders (stokken,<br />
lampen, verlengsnoer en doek). Vlinderzoekkaarten en boekjes geven<br />
informatie over de nachtvlinders.<br />
Schoolkampset Vleermuizen<br />
Met deze set kunt u ’s avonds vleermuizen spotten. De set bevat twee<br />
vleermuisdetectors waarmee vleermuisgeluiden opgevangen kunnen<br />
worden. In de handleiding vindt u tips voor het spotten van vleermuizen.<br />
Informatiekaarten, boekjes en een cd met vleermuisgeluiden geven de<br />
leerlingen informatie over vleermuizen in Nederland.<br />
Snavels en gebitten<br />
Elk vogeltje eet zoals het gebekt is: een roofvogel heeft een heel andere<br />
snavel dan een zaadeter. Net zoals een vos een ander gebit heeft dan<br />
een planteneter. Aan de hand van een opdrachtenboekje en concrete<br />
materialen ontdekken de leerlingen mogelijkheden en onmogelijkheden<br />
van eetgewoonten van verschillende dieren.<br />
Vogels herkennen<br />
Rond de school leven allerlei vogels. Als je er op gaat letten zie je er<br />
steeds meer! Met deze leskist leren de leerlingen aan de hand van<br />
afbeeldingen, vogelgeluiden en opdrachten de bekendste Nederlandse<br />
vogels kennen. De kist bevat ook enkele verrekijkers en vogelboeken.<br />
Waterkringloop (groep 6)<br />
Water is de basis van het leven op aarde. <strong>Het</strong> is overal. Maar raakt<br />
water dan nooit op? En waar gaat regenwater precies heen? Raakt de<br />
grond nooit vol? In drie lessen, waarvan één met proefjes, ontdekken<br />
de leerlingen de waterkringloop. Ze leren over verdamping, neerslag,<br />
grondwater, rioolwater en drinkwater. Ter verwerking wordt het<br />
waterkringloopspel gespeeld.<br />
Deze leskist wordt gratis aangeboden in het kader van het gemeentelijk<br />
Waterbeleid.<br />
JAARPROGRAMMA NME EDE 2010-2011
leergebied: besef,<br />
waardering<br />
tijdsduur: 2 uur<br />
vorm: excursie onder<br />
leiding van een<br />
IVN gids<br />
leergebied: besef,<br />
waardering<br />
tijdsduur: 2-3 uur<br />
vorm: excursie en<br />
lesbrief op<br />
school<br />
leergebied: besef,<br />
waardering<br />
tijdsduur: 2 uur<br />
vorm: excursie<br />
29<br />
GROEP 5 EN 6<br />
Boswandeling voorjaar en najaar<br />
De IVN-schoolgidsen organiseren tweemaal per jaar een educatieve<br />
boswandeling voor groep 5 en 6. Hierbij wordt speciaal ingegaan op de<br />
seizoenskenmerken in het bos.<br />
In de herfst en in het voorjaar wordt in hetzelfde gebied gewandeld. <strong>Het</strong><br />
is zinvol om aan beide excursies mee te doen, maar u kunt ook één van<br />
beide kiezen.De klas wordt in kleine groepen verdeeld en per groep<br />
gaat een IVN-schoolgids mee. <strong>Het</strong> IVN streeft ernaar de groepjes zo<br />
klein mogelijk te houden, wilt u daarom zelf ook een<br />
groepje onder uw hoede nemen? Ter voorbereiding krijgt u een lesbrief<br />
toegestuurd. Wanneer u voor de boswandeling(en) inschrijft neemt het<br />
IVN contact met u op voor het plannen van een datum.<br />
<strong>Het</strong> Beste Bos (groep 6)<br />
Tijdens <strong>Het</strong> Beste Bos doen leerlingen van groep 6 en 7 in groepjes<br />
een aantal kleine onderzoekjes in het bos. Dit gebeurt aan de hand van<br />
opdrachtkaarten. De leerlingen onderzoeken zo wat een ‘goed’ bos is.<br />
En voor wie is het een goed bos: voor dieren, planten of mensen? <strong>Het</strong><br />
bosonderzoek wordt begeleid door twee of drie IVN-school-gidsen. Als<br />
leerkracht bent u verantwoordelijk voor de klas en de orde. Vooraf krijgt u<br />
een lesbrief toegezonden met een inleidende les en een verwerkingsles<br />
voor op school. Wanneer u voor ‘<strong>Het</strong> Beste Bos’ inschrijft neemt het IVN<br />
contact met u op voor het plannen van een datum. In de herfst en het<br />
voorjaar wordt hetzelfde programma gedraaid. Kies één van beide.<br />
Paddenexcursie<br />
Tijdens de paddentrek (in maart) bezoekt u onder leiding van IVNschoolgidsen<br />
een paddenpoel. De kinderen krijgen zo de unieke<br />
gelegenheid padden en/of kikkers van dichtbij te bekijken en meer te<br />
leren over het leven van deze interessante dieren.<br />
De excursie vindt plaats aan de Horalaan in Ede of in het bos bij<br />
Lunteren. U dient zelf voor vervoer te zorgen. Wanneer u voor een<br />
Paddenexcursie inschrijft, neemt het IVN contact met u op voor het<br />
plannen van een datum.<br />
LET OP: <strong>Het</strong> aantal uit te voeren excursies is beperkt. Meld u<br />
tijdig aan. Bij een over- inschrijving probeert het IVN u in elk geval<br />
één voorjaarsexcursie aan te bieden (voorjaarsboswandeling,<br />
paddenexcursie of waterdiertjesexcursie).<br />
JAARPROGRAMMA NME EDE 2010-2011
leergebied: besef,<br />
waardering<br />
tijdsduur: 2 uur<br />
vorm: excursie<br />
30<br />
Waterbeestjesexcursie<br />
eind oktober Paddenstoelen<br />
leergebied: besef<br />
tijdsduur: 2 uur<br />
vorm: materiaalpakket<br />
begin maart Voorjaarstakken<br />
leergebied: besef<br />
tijdsduur: 2 uur<br />
vorm: materiaalpakket<br />
half januari Wintergroenten<br />
leergebied: besef<br />
tijdsduur: 2 uur<br />
vorm: materiaalpakket<br />
leergebied: waardering<br />
tijdsduur: 1 uur<br />
vorm: lesbrief<br />
gratis<br />
GROEP 5 EN 6<br />
In de maand juni kunt u met de klas, onder leiding van IVN schoolgidsen,<br />
waterdiertjes vangen in een sloot. De kinderen bekijken de beestjes en<br />
zoeken met zoekkaarten de namen op. Natuurlijk zetten ze de diertjes<br />
daarna weer terug in hun sloot!<br />
Tijdens de excursie wordt de klas in groepjes verdeeld en elke groep<br />
krijgt een IVN-schoolgids voor de begeleiding. Er wordt gezocht naar<br />
een sloot in de buurt van de school, maar houdt u er rekening mee dat<br />
u wellicht voor vervoer moet zorgen.<br />
Wanneer u voor een Waterdiertjesexcursie inschrijft, neemt het IVN<br />
contact met u op voor het plannen van een datum.<br />
LET OP: <strong>Het</strong> aantal uit te voeren excursies is beperkt. Meld u<br />
tijdig aan. Bij een over- inschrijving probeert het IVN u in elk geval<br />
één voorjaarsexcursie aan te bieden (voorjaarsboswandeling,<br />
paddenexcursie of waterdiertjesexcursie).<br />
Dit materiaalpakket bestaat uit een kweekpakket waarmee u in de klas<br />
eetbare paddenstoelen kunt kweken. Daarbij ontvangt u een lesbrief<br />
met lessuggesties rondom dit onderwerp.<br />
U ontvangt een aantal takken van verschillende struiken en bomen.<br />
In groepjes volgen de leerlingen de ontwikkeling van de knoppen.<br />
De bijbehorende lesbrief bevat lessuggesties en werkbladen.<br />
Sla en sperziebonen in de winter: heel gewoon toch? Door kasteelt<br />
en import kunnen we nu het hele jaar door allerlei soorten groenten<br />
en fruit eten. Vroeger was dat heel anders. Dit materiaalpakket bevat<br />
een aantal echte Hollandse wintergroenten en een handleiding met<br />
lessuggesties.<br />
Lesbrief spinnen<br />
Deze lesbrief geeft opdrachtjes om de levenswijze van spinnen te leren<br />
kennen en de angst voor spinnen te verminderen.<br />
JAARPROGRAMMA NME EDE 2010-2011
leergebied: waardering<br />
tijdsduur: 1 uur<br />
vorm: lesbrief<br />
gratis<br />
31<br />
Lesbrief vogels en nesten<br />
13-17 sept <strong>Groene</strong> Voetstappen<br />
leergebied: duurzaam<br />
handelen<br />
tijdsduur: 1-4 uur<br />
vorm: actieweek<br />
4 feb Warme Truiendag<br />
leergebied: besef, duurzaam<br />
handelen<br />
tijdsduur: 1-4 uur<br />
vorm: actieweek<br />
GROEP 5 EN 6<br />
Deze lesbrief bevat lessen over de manieren waarop vogels hun jongen<br />
uitbroeden en grootbrengen.<br />
Doe mee met de landelijke actie ‘<strong>Groene</strong> Voetstappen’ van<br />
13 t/m 17 september! Door een week lang lopend, fietsend, per step,<br />
skates of skateboard naar school te gaan, verzamelen de leerlingen<br />
‘groene voetstappen’. De groene voetstappen worden landelijk<br />
verzameld en aangeboden aan de minister. Door deelname laten school<br />
en leerlingen zien dat zij het klimaat belangrijk vinden. Bovendien<br />
merken ouders en kinderen hoe leuk het is om op deze manier naar<br />
school te gaan. Bijbehorend lesmateriaal geeft mogelijk-heden om in<br />
de les in te gaan op het hoe en waarom van de actie. Meer over deze<br />
actie: www.groenevoetstappen.nl<br />
Vrijdag 4 februari 2011 is het weer Warme Truiendag!<br />
Op deze dag kunt u de verwarming een paar graadjes lager zetten en<br />
de kinderen vragen in een warme trui naar school te komen. Meedoen<br />
aan de warme truiendag levert u een energiebesparing van 7% per<br />
graadje minder en een mooie gelegenheid om aandacht te vragen voor<br />
het belang van zuinig omgaan met energie.<br />
JAARPROGRAMMA NME EDE 2010-2011
leergebied: besef,<br />
waardering<br />
tijdsduur: 3 uur<br />
vorm: leskist<br />
leergebied: besef,<br />
waarnemen en<br />
onderzoeken<br />
tijdsduur: 2-3 uur<br />
vorm: leskist<br />
leergebied: waarnemen en<br />
onderzoeken,<br />
duurzaam<br />
handelen<br />
tijdsduur: 3 uur<br />
vorm: leskist<br />
leergebied: besef,<br />
waarnemen en<br />
onderzoeken<br />
tijdsduur: 3-4 uur<br />
vorm: leskist<br />
32<br />
Bijen<br />
Deze leskist, in de vorm van een echte bijenkast, geeft een kijkje in het<br />
leven van de honingbij. Kinderen ontdekken hoe ingenieus het bijenvolk<br />
in elkaar steekt en wat het nut is van deze ijvere diertjes. De kist bevat<br />
ondermeer honingraten, honingproducten en imkermaterialen. De<br />
handleiding geeft diverse lessuggesties en werkbladen.<br />
Bomen<br />
GROEP 7 EN 8<br />
Aan bomen valt veel te ontdekken. Met deze leskist kunt u zowel<br />
binnen als buiten aan de slag. Deze kist bevat een opdrachtcircuit<br />
met materialen voor binnen. Aan bod komen onder andere bladeren,<br />
vruchten, schors en jaarringen. Daarnaast zijn materialen en<br />
opdrachtkaarten opgenomen voor het uitzetten van een bomenpad<br />
rondom de school of in een park. Hierin zitten opdrachten zoals de<br />
boomhoogte en -dikte meten, boomsoort determineren, schorsafdruk<br />
maken, knoppen bekijken en bladeren vergelijken.<br />
Broeikaseffect<br />
Een zeer actuele kist over klimaatverandering! <strong>Het</strong> broeikaseffect komt<br />
regelmatig voorbij in nieuws en actualiteit. Maar wat is het nou eigenlijk?<br />
Via 11 leuke en uitdagende proefjes ontdekken de leerlingen wat het<br />
broeikaseffect is en hoe het werkt. Over kooldioxide en planten, de rol<br />
van de zon, smelten van landijs, de natuur die in de war raakt. Ook leren<br />
ze over de oorzaken en gevolgen, het verband met klimaatverandering<br />
en duurzame energie. Aan de hand van een vragenlijst kunnen de<br />
leerlingen hun ecologische voetafdruk voor en na het werken met de<br />
leskist berekenen.<br />
Buitenwerk rond de school<br />
In de nabije omgeving van de school (het schoolplein) is heel wat te<br />
ontdekken. Met deze leskist onderzoeken de leerlingen verschillende<br />
aspecten van de schoolomgeving. Onderwerpen die aan bod komen<br />
zijn: planten, dieren, insecten, bodem en bodemleven, water en het<br />
weer. Naast een handleiding en werkbladen voor de leerlingen bevat<br />
de kist al het benodigde onderzoeksmateriaal.<br />
JAARPROGRAMMA NME EDE 2010-2011
leergebied: besef<br />
tijdsduur: 2 uur<br />
vorm: leskist<br />
leergebied: waarnemen en<br />
onderzoeken<br />
tijdsduur: 2 uur<br />
vorm: leskist<br />
geschikt voor<br />
groepswerk<br />
leergebied: waarnemen en<br />
onderzoeken<br />
tijdsduur: 2 uur<br />
vorm: leskist<br />
leergebied: besef<br />
tijdsduur: 4 uur<br />
vorm: leskist<br />
geschikt voor<br />
groepswerk<br />
leergebied: waarnemen en<br />
onderzoeken<br />
tijdsduur: 2 uur<br />
vorm: leskist<br />
33<br />
Dieren in soorten en maten<br />
Deze leskist, in de vorm van een neushoorn, is een initiatief van het<br />
Wereld Natuurfonds. De kist bevat materialen waarmee de enorme<br />
verscheidenheid aan dieren (en planten) op aarde in beeld komt.<br />
Van snuitkever tot walvis, van algje tot woudreus. Aan de hand van<br />
opdrachtkaarten en spellen leren de kinderen allerlei dieren en planten<br />
kennen. <strong>Het</strong> belang van de verscheidenheid (bio-diversiteit) wordt<br />
uitgelegd en wat wij als mensen kunnen doen om de diversiteit in de<br />
natuur te behouden.<br />
Elektriciteit I<br />
Deze leskist is bedoeld als eerste kennismaking met elektriciteit. Aan de<br />
orde komen onder meer de volgende begrippen: stroom, stroomkring,<br />
voltage, geleiding, isolatie, veiligheid en statische elektriciteit. Er is<br />
voldoende materiaal om in groepjes te experimenteren.<br />
Elektriciteit II<br />
Vervolg op leskist Elektriciteit I. Aan de orde komen parallelschakeling<br />
en serieschakeling. Met behulp van meegeleverd materiaal leren de<br />
kinderen deze twee schakelingen onderscheiden. Ook worden vooren<br />
nadelen van beide soorten schakeling ontdekt.<br />
Fossielen<br />
GROEP 7 EN 8<br />
Fossielen vertellen een verhaal over de geschiedenis van de aarde. Dat<br />
maakt ze spannend, vooral als je weet waar je op moet letten. Deze kist<br />
bevat fossielen uit verschillende tijdperken en geeft de leerlingen een<br />
indruk van de levensvormen die vroeger op aarde voorkwamen. Aan de<br />
hand van concrete opdrachten ontdekken de leerlingen wat fossielen<br />
precies zijn, welke soorten er zijn en wat ze ons kunnen vertellen.<br />
<strong>Het</strong> weer meten<br />
<strong>Het</strong> weer beïnvloedt de natuur en vooral in de herfst en lente zijn de<br />
veranderende weersinvloeden opvallend. Deze leskist bevat allerlei<br />
instrumenten om in groepsvorm verschillende factoren van het weer<br />
te meten en te interpreteren. Hiermee wordt buiten gewerkt. Ook zijn<br />
werktekeningen om zelf weersinstrumenten te maken (en daardoor de<br />
werking ervan beter te kunnen begrijpen) bijgevoegd.<br />
JAARPROGRAMMA NME EDE 2010-2011
leergebied: besef<br />
tijdsduur: 2 uur<br />
vorm: leskist<br />
leergebied: besef<br />
tijdsduur: 2-3 uur<br />
vorm: leskist<br />
leergebied: besef<br />
tijdsduur: 2 uur<br />
vorm: leskist<br />
leergebied: waarnemen en<br />
onderzoeken<br />
tijdsduur: 3 uur<br />
vorm: leskist<br />
geschikt voor<br />
groepswerk<br />
leergebied: duurzaam<br />
handelen<br />
tijdsduur: 2 uur<br />
vorm: leskist<br />
geschikt voor<br />
groepswerk<br />
34<br />
Kaas maken<br />
Met deze kist ontdekken leerlingen hoe kaas wordt gemaakt. De set<br />
bevat alle onderdelen en instructies die nodig zijn om in de klas (als<br />
demonstratie of samen met de leerlingen) een aantal kleine kaasjes<br />
te maken. Dit betreft de ‘kleine set’, die goed vervoerbaar is met een<br />
personenauto. Wilt u specifiek de grote set met houten pers, karnton en<br />
kuipjes, neemt u dan contact op met <strong>Het</strong> <strong>Groene</strong> <strong>Wiel</strong>.<br />
Lichaam: het geraamte<br />
Deze leskist is te gebruiken voor een les over het geraamte. Aan<br />
bod komen: waaruit bestaat het geraamte? Welke functie heeft het<br />
geraamte? Welke mogelijkheden, maar ook beperkingen biedt het<br />
geraamte? De kist bevat een aantal modellen van gewrichten en dienen<br />
ter illustratie.<br />
Lichaam: de spijsvertering<br />
Een leskist om uw les over spijsvertering te illustreren. De kist bevat<br />
een torso en materiaal voor verschillende demonstratieproefjes<br />
die de leerlingen duidelijk maken wat er met voedsel in het lichaam<br />
gebeurt. Ook de relatie tussen het soort voedsel en de bouw van het<br />
spijsverteringsstelsel komt aan bod.<br />
Magneten<br />
Door middel van diverse experimenten ontdekken de leerlingen de<br />
belangrijkste eigenschappen van magneten. Aan de orde komen o.a.<br />
aantrekken, afstoten, kompassen, noord- en zuidpool. De kist bevat<br />
voldoende oefenmateriaal om in groepjes te werken.<br />
Papier maken<br />
GROEP 7 EN 8<br />
Maak van oud papier je eigen nieuwe papier: dat is wat de leerlingen<br />
gaan doen met deze leskist. Leuk om te doen en het levert inzicht in<br />
nuttig hergebruik van oud papier. Naast een papierschepset bevat de<br />
leskist enkele lessuggesties rondom papier(verwerking).<br />
JAARPROGRAMMA NME EDE 2010-2011
leergebied: rechtvaardigheid<br />
en keuzevrijheid<br />
tijdsduur: 2-3 uur<br />
vorm: leskist<br />
leergebied: besef<br />
tijdsduur: 2 uur<br />
vorm: schoolkampset<br />
leergebied: besef<br />
tijdsduur: 2 uur<br />
vorm: schoolkampset<br />
leergebied: besef,<br />
waarnemen en<br />
onderzoeken<br />
tijdsduur: 1-2 uur<br />
vorm: leskist<br />
leergebied: besef<br />
tijdsduur: 2 uur<br />
vorm: leskist<br />
35<br />
Puber-tijd<br />
GROEP 7 EN 8<br />
De leskist puber-tijd is gericht op de ‘beginnende puber’ in groep<br />
7/8. De kist is opgebouwd uit 5 modules rondom puberteit, waarbij u<br />
zelf kunt bepalen welke u ervan wilt doen. De modules behandelen<br />
achtereenvolgens de puberteit, verliefd, grenzen, vrijen en<br />
voorbehoedsmiddelen. Elke module bestaat uit een stukje van het<br />
NOT-programma ‘<strong>Het</strong> Liefdespaleis’, een gesprek over het onderwerp<br />
en één of meer verwerkingsopdrachten. De lessen zijn er op gericht om<br />
de kennis van leerlingen te vergroten op een manier die hen aanspreekt<br />
en het de stimuleert leerlingen om een mening, normen en waarden op<br />
dit gebied te ontwikkelen.<br />
Schoolkampset Nachtvlinders<br />
Met deze set kunt u nachtvlinders vangen en bekijken. Nachtvlinders zijn<br />
vaak prachtig om te zien met aparte kleuren, vormen en voelsprieten.<br />
De set bevat een speciale vanginstallatie voor nachtvlinders (stokken,<br />
lampen, verlengsnoer en doek). Vlinderzoekkaarten en boekjes geven<br />
informatie over de nachtvlinders.<br />
Schoolkampset Vleermuizen<br />
Met deze set kunt u ’s avonds vleermuizen spotten. De set bevat twee<br />
vleermuisdetectors waarmee vleermuisgeluiden opgevangen kunnen<br />
worden. In de handleiding vindt u tips voor het spotten van vleermuizen.<br />
Informatiekaarten, boekjes en een cd met vleermuisgeluiden geven de<br />
leerlingen informatie over vleermuizen in Nederland.<br />
Slootonderzoek<br />
Met deze leskist kunt u met uw groep een sloot onderzoeken. Naast het<br />
vangen van diertjes, onderzoeken de leerlingen de kwaliteit van water<br />
door middel van metingen van o.a. de stroomsnelheid, de helderheid<br />
van het water en plantenleven. Ook de waterdiertjes geven inzicht in de<br />
kwaliteit van het onderzochte water. De kist bevat werkbladen en alle<br />
benodigde instrumenten, waaronder schepnetjes, emmers en bakken.<br />
Snavels en gebitten<br />
Elk vogeltje eet zoals het gebekt is: een roofvogel heeft een heel andere<br />
snavel dan een zaadeter. Net zoals een vos een ander gebit heeft dan<br />
een planteneter. Aan de hand van een opdrachtenboekje en concrete<br />
materialen ontdekken de leerlingen mogelijkheden en onmogelijkheden<br />
van eetgewoonten van verschillende dieren.<br />
JAARPROGRAMMA NME EDE 2010-2011
leergebied: duurzaam<br />
handelen<br />
tijdsduur: 1 uur<br />
vorm: spel<br />
leergebied: besef,<br />
waarnemen en<br />
onderzoeken<br />
tijdsduur: 2 uur<br />
vorm: leskist<br />
leergebied: waarnemen en<br />
onderzoeken,<br />
duurzaam handelen<br />
tijdsduur: 3 uur<br />
vorm: leskist<br />
leergebied: besef<br />
tijdsduur: 3 uur<br />
vorm: excursie<br />
LTO Ede vraagt een<br />
scholenbijdrage van 25 euro<br />
per excursie. Deze bijdrage is<br />
voor het bezochte bedrijf en<br />
dient met de boer afgerekend<br />
te worden.<br />
36<br />
GROEP 7 EN 8<br />
Visserijspel - duurzaam samenwerken<br />
Met dit spel ontdekken de leerlingen dat je niet onbeperkt vissen kunt<br />
vangen in de Noordzee. Als iedereen maximaal vist, is de zee snel<br />
leeg. Je moet samenwerken om jaarlijks een goede vangst te kunnen<br />
blijven houden. <strong>Het</strong> spel illustreert het belang van duurzaam omgaan<br />
met natuurlijke hulpbronnen. In dit geval: vis. Een aantal begrijpend<br />
lezen teksten geeft toelichting en verdieping bij het spel. Gebruik<br />
het spel binnen een les of project over duurzaamheid.<br />
Vogels herkennen<br />
Ook rond de school leven allerlei vogels. Als je er op gaat letten zie je<br />
er steeds meer! Met deze leskist leren de leerlingen aan de hand van<br />
afbeeldingen, vogelgeluiden en opdrachten de bekendste Nederlandse<br />
vogels kennen. De kist bevat ook enkele verrekijkers en vogelboeken.<br />
Waterkringloop<br />
Water is de basis van het leven op aarde. <strong>Het</strong> is overal. Maar raakt<br />
water dan nooit op? En waar gaat regenwater precies heen? Raakt de<br />
grond nooit vol? In drie lessen, waarvan één met proefjes, ontdekken<br />
de leerlingen de waterkringloop. Ze leren over verdamping, neerslag,<br />
grondwater, rioolwater en drinkwater. Ter verwerking wordt het<br />
waterkringloopspel gespeeld.<br />
Deze leskist wordt gratis aangeboden in het kader van het gemeentelijk<br />
Waterbeleid.<br />
De Boer op excursie<br />
GLTO afdeling Ede nodigt u en uw groep uit voor een bezoek aan een<br />
agrarisch bedrijf in de omgeving. De leerlingen krijgen tekst en uitleg<br />
van de boer of boerin en krijgen de gelegenheid het bedrijf te bekijken<br />
en vragen te stellen. Een leerzame ervaring! Opgave verloopt via het<br />
<strong>Groene</strong> <strong>Wiel</strong>. De groepen worden in overleg met GLTO ingedeeld.<br />
<strong>Het</strong> aantal mogelijke plaatsingen is afhankelijk van het aantal<br />
beschikbare bedrijven. U ontvangt een<br />
lesbrief met een voorbereidende les.<br />
JAARPROGRAMMA NME EDE 2010-2011
leergebied: besef,<br />
waardering<br />
tijdsduur: 2-3 uur<br />
vorm: excursie en lesbrief<br />
op school<br />
LET OP:<br />
Zonder inleiding<br />
op school kan de<br />
bosles niet worden<br />
uitgevoerd!<br />
leergebied: besef,<br />
waardering<br />
tijdsduur: 2 uur<br />
vorm: excursie<br />
37<br />
<strong>Het</strong> Beste Bos excursie (groep 7)<br />
Tijdens <strong>Het</strong> Beste Bos doen leerlingen van groep 6 en 7 in groepjes<br />
een aantal kleine onderzoekjes in het bos. Dit gebeurt aan de hand van<br />
opdrachtkaarten. De leerlingen onderzoeken zo wat een ‘goed’ bos is.<br />
En voor wie is het een goed bos: voor dieren, planten of mensen? <strong>Het</strong><br />
bosonderzoek wordt begeleid door twee of drie IVN-school-gidsen. Als<br />
leerkracht bent u verantwoordelijk voor de klas en de orde. Vooraf krijgt u<br />
een lesbrief toegezonden met een inleidende les en een verwerkingsles<br />
voor op school. Wanneer u voor ‘<strong>Het</strong> Beste Bos’ inschrijft neemt het IVN<br />
contact met u op voor het plannen van een datum. In herfst en voorjaar<br />
wordt hetzelfde programma gedraaid. Kies één van beide.<br />
Rioolwaterzuiveringexcursie<br />
begin oktober Paddenstoelen<br />
leergebied: besef<br />
tijdsduur: 2 uur<br />
vorm: materiaalpakket<br />
GROEP 7 EN 8<br />
<strong>Het</strong> Waterschap Vallei en Eem nodigt leerlingen van groep 7 en 8 van<br />
harte uit om een kijkje te komen nemen op een rioolwaterzuivering.<br />
Deze gratis rondleidingen worden gegeven in Veenendaal en Ede.<br />
De kinderen krijgen antwoord op vragen als: waar gaat het water heen<br />
als we het door de wc spoelen? Hoe wordt afvalwater weer schoon? En<br />
hoe schoon is dat nou precies?<br />
In verband met de veiligheid worden er geen excursies verzorgd voor<br />
groep 1 t/m 6. Daarnaast kunnen maximaal 30 leerlingen tegelijkertijd<br />
worden ontvangen. Bij grotere groepen wordt u verzocht deze te splitsen.<br />
De rondleiding duurt ongeveer 1,5 uur. Deelname is kosteloos. U dient<br />
zelf voor het vervoer te zorgen en voor een aantal extra begeleiders die<br />
zorgdragen voor de veiligheid van de leerlingen (minimaal 1 begeleider<br />
per 10 leerlingen).<br />
Wilt u een rondleiding op de rioolwaterzuivering? Dan boekt u deze<br />
direct via het Waterschap:<br />
u kunt uw rondleiding zelf plannen via http://www.wve.nl/reserveren. U<br />
komt dan op een reserveerpagina waar u direct de beschikbare data<br />
kunt bekijken en uw excursie kunt plannen. Na bevestiging van deze<br />
reservering ontvangt u een acceptatiemail met alle gegevens.<br />
Dit materiaalpakket bestaat uit een kweekpakket waarmee u in de klas<br />
eetbare paddenstoelen kunt kweken. Daarbij ontvangt u een lesbrief<br />
met lessuggesties rondom dit onderwerp.<br />
JAARPROGRAMMA NME EDE 2010-2011
half januari Wintergroenten<br />
leergebied: besef<br />
tijdsduur: 2 uur<br />
vorm: materiaalpakket<br />
leergebied: besef,<br />
duurzaam<br />
handelen<br />
tijdsduur: 4 uur<br />
vorm: Lesproject met<br />
gastles.<br />
Voorbereidings-<br />
en verwerkings-<br />
les door de<br />
leerkracht<br />
38<br />
Sla en sperziebonen in de winter: heel gewoon toch? Door kasteelt<br />
en import kunnen we nu het hele jaar door allerlei soorten groenten<br />
en fruit eten. Vroeger was dat heel anders. Dit materiaalpakket bevat<br />
een aantal echte Hollandse wintergroenten en een handleiding met<br />
lessuggesties.<br />
Energie(k)!<br />
13-17 sept <strong>Groene</strong> Voetstappen<br />
leergebied: duurzaam<br />
handelen<br />
tijdsduur: 1-4 uur<br />
vorm: actieweek<br />
GROEP 7 EN 8<br />
Energie besparen? Hoezo? En hoe? Met dit lesproject ontdekken<br />
de leerlingen waarom we zuinig moeten omgaan met energie en<br />
wat alternatieve energiebronnen zijn. <strong>Het</strong> project bestaat uit drie<br />
gestructureerde lessen waarin antwoord wordt gevonden op de<br />
volgende vragen: Waarom zouden we energie besparen? Hoe kunnen<br />
we dit doen? En wat is duurzame energie?<br />
Gratis gastles<br />
De praktijkles wordt aangeboden als gastles op uw school, begeleid<br />
door het <strong>Groene</strong> <strong>Wiel</strong>. Deelname is gratis. De gemeente Ede financiert<br />
dit project in het kader van haar klimaat. Maximale deelname: 20<br />
klassen.<br />
Doe mee met de landelijke actie ‘<strong>Groene</strong> Voetstappen’ van 13 t/m 17<br />
september! Door een week lang lopend, fietsend, per step, skates of<br />
skateboard naar school te gaan, verzamelen de leerlingen ‘groene<br />
voetstappen’. De groene voetstappen worden landelijk verzameld en<br />
aangeboden aan de minister. Door deelname laten school en leerlingen<br />
zien dat zij het klimaat belangrijk vinden. Bovendien merken ouders<br />
en kinderen hoe leuk het is om op deze manier naar school te gaan.<br />
Bijbehorend lesmateriaal geeft mogelijkheden om in de les in te gaan<br />
op het hoe en waarom van de actie. Meer over deze actie: www.<br />
groenevoetstappen.nl<br />
JAARPROGRAMMA NME EDE 2010-2011
leergebied: besef, duurzaam<br />
handelen<br />
tijdsduur: 1 dag<br />
vorm: project<br />
meer info op:<br />
www.sarahswereld.nl<br />
uitleentermijn:<br />
3 weken<br />
39<br />
Sarah’s wereld<br />
4 feb Warme Truiendag<br />
leergebied: besef, duurzaam<br />
handelen<br />
tijdsduur: 1-4 uur<br />
vorm: actiedag<br />
GROEP 7 EN 8<br />
Sarah’s wereld is een dag-project rondom het thema duurzaamheid.<br />
De leerlingen krijgen stap voor stap inzicht in de milieuproblematiek en,<br />
héél belangrijk, ze ontdekken oplossingen daarvoor!<br />
<strong>Het</strong> project wordt u aangeboden vanuit het klimaatbeleid van de<br />
gemeente Ede. Zodoende kunnen wij u de ondersteuning bieden van<br />
een NME medewerker van het <strong>Groene</strong> <strong>Wiel</strong>. Deze helpt mee met de<br />
uitvoering en begeleiding van het project bij u op school (één hele dag).<br />
Datum in overleg.<br />
<strong>Het</strong> project draait rond het meisje Sarah. Via Sarah komen de leerlingen<br />
in aanraking met verschillende milieuproblemen. Zoals bedreigde<br />
diersoorten en de milieubelasting van grondstoffen die nodig zijn voor<br />
het maken van simpele dingen zoals bijvoorbeeld een blikje cola.<br />
Wanneer Sarah jarig is gaan de kinderen een feestje organiseren.<br />
Dit gaan ze zo milieuvriendelijk mogelijk doen. Hierdoor komen<br />
milieubewuste oplossingen onder handbereik. Slot van het project is<br />
het gezamenlijk opstellen van duurzaamheidregels: zoals lenen, ruilen,<br />
tweedehands, zuinig zijn. Meer info: www.sarahswereld.nl<br />
Begeleiding in samenwerking met een <strong>Groene</strong> <strong>Wiel</strong> medewerker,<br />
max. deelname 5 groepen.<br />
Vrijdag 4 februari 2011 is het weer Warme Truiendag!<br />
Op deze dag kunt u de verwarming een paar graadjes lager zetten en<br />
de kinderen vragen in een warme trui naar school te komen. Meedoen<br />
aan de warme truiendag levert u een energiebesparing van 7% per<br />
graadje minder en een mooie gelegenheid om aandacht te vragen voor<br />
het belang van zuinig omgaan met energie.<br />
JAARPROGRAMMA NME EDE 2010-2011
Adressen in de regio<br />
Hieronder treft u een overzicht van organisaties waar u terecht kunt voor een excursie, schoolreisje of werkweek<br />
in het teken van dieren, natuur en milieu.<br />
Les- en excursiemogelijkheden<br />
Natuur Historisch Museum Tute Natura<br />
Bosbeekweg 19, Bennekom<br />
Contactpersoon: mevr. J. Pastoors<br />
Telefoon: 0318 - 611759<br />
<strong>Het</strong> Natuur Historisch Museum Tute Natura in Bennekom heeft tentoonstellingen over de natuur in de omgeving.<br />
Op dit moment staat er de tentoonstelling ‘De Rijn als barrière en verbinding’. Deze tentoonstelling laat zien dat<br />
de Rijn soms een barrière vormt en soms een verbinding: voor mens en dier. Daarnaast worden natuurgebieden<br />
langs de Rijn belicht. Ook aan de economische waarde van de Rijn wordt aandacht besteed.<br />
U kunt zich aanmelden voor een groepsbezoek via mevrouw J. Pastoors. Per bezoek wordt een kleine vergoe-<br />
ding gevraagd.<br />
Stichting Jac. Gazenbeek<br />
Voor behoud van natuur en cultuur van de Veluwe<br />
Postadres: Stationsstraat 37, 6741 DH, Lunteren<br />
Telefoon: 0318-484235<br />
Doelgroep: vanaf groep 5<br />
www.gazenbeek-stichting.nl<br />
email: gazenbeek-stichting@orange.nl<br />
De Jac. Gazenbeek Stichting beschikt over verhalenvertellers die de kinderen meenemen naar het verleden van<br />
de Veluwe. Daarnaast kan de stichting dia-lezingen verzorgen.<br />
Afvalverwerking Regio Nijmegen<br />
Nieuwe Pieckelaan 1 6551 DX Weurt<br />
Telefoon: (024) 37 81 766<br />
Doelgroep: bovenbouw<br />
www.arnbv.nl<br />
De ARN, afvalverwerking Regio Nijmegen, kan op school gratis een les verzorgen over hoe afval in hun installa-<br />
tie verwerkt wordt. U ontvangt vooraf een lespakket ter voorbereiding. Vervolgens kan de groep de ARN bezoe-<br />
ken voor een rondleiding.<br />
Veldwerkcentra<br />
Eén of meerdere dagen intensief bezig zijn in en met de natuur: dat kan bij een veldwerkcentrum. Veldwerkcentra<br />
zijn speciaal gericht op het organiseren van veldwerkactiviteiten met groepen. De medewerkers stellen, vaak in<br />
overleg met de school, een programma op. Veldwerkmaterialen zijn aanwezig en bij de meeste centra kunnen<br />
groepen ook eten en overnachten.<br />
40<br />
JAARPROGRAMMA NME EDE 2010-2011
<strong>Het</strong> Woldhuis in Apeldoorn<br />
Stichting Veldwerk Nederland<br />
Bezoekadres: <strong>Het</strong> Woldhuis 11, 7325 WN Apeldoorn<br />
Telefoon: (055) 3684010<br />
Periode: op afspraak<br />
Doelgroep: groep 6, 7 en 8<br />
www.veldwerknederland.nl<br />
Beleven, ontdekken, plezier en leren in één: dat zijn de werkweken van Veldwerk Nederland.<br />
Dit blijkt wel uit een opmerking van één van de deelnemende kinderen: ‘Bij Veldwerk Nederland zijn ze slim, wij<br />
hebben een leuk kamp en we leren er ook nog wat van!’.<br />
De werkweken vinden plaats in en rond de Villa ’<strong>Het</strong> Woldhuis’ in Apeldoorn. U kunt zelf een keuze maken uit<br />
thema’s en tijdsduur (van 2 dagen tot een hele week). De begeleiding wordt verzorgd door onze medewerkers,<br />
door u of samen met u. U verblijft met uw groep in het Woldhuis op basis van volledige verzorging.<br />
HAPS<br />
Stichting Prehistorisch Kamp Apeldoorn<br />
Centrum voor Natuur-en Milieueducatie Aristotelesstraat 603, 7323 NM Apeldoorn.<br />
Telefoon: (055) 366 84 27<br />
Periode: 1 april - 1 november<br />
Doelgroep:groep 5 t/m 8<br />
www.hapsproject.nl<br />
Project Haps speelt zich af in en rond een prehistorische boerderij. Hier wordt zo getrouw mogelijk het leven<br />
in de IJzertijd (zo’n 500 jaar v. Chr.) nageleefd. Dat betekent onder andere: graan malen, eigen brood bakken,<br />
water halen en dieren hoeden.<br />
Bezoekerscentra<br />
Bezoekerscentrum Hoge Veluwe<br />
Nationaal Park Hoge Veluwe, Apeldoornseweg 250, 7351 TA Hoenderloo<br />
Telefoon: 0900 - 4643835<br />
www.hogeveluwe.nl<br />
Bezoekerscentrum Hoge Veluwe biedt diverse excursiemogelijkheden. U kunt variëren van een kort bezoek tot<br />
een halve of zelfs hele dag. U kunt een bezoek brengen aan het Bezoekerscentrum & Museonder en de Land-<br />
schappentuin. Hiervoor zijn opdrachtboekjes beschikbaar. Ook kunt u zich met uw groep aanmelden voor een<br />
excursie onder leiding van een gids.<br />
Bezoekerscentrum het Aardhuis<br />
Aardhuis 1, 7346 AA Hoog Soeren<br />
Telefoon: (055) 519 13 37<br />
www.aardhuis.nl<br />
<strong>Het</strong> bezoekerscentrum het Aardhuis is gelegen in een wildpark. Binnen is een jaarlijks wisselende tentoonstelling<br />
te zien. Buiten kan men everzwijnen en soms ook damherten of edelherten zien. <strong>Het</strong> is mogelijk om zowel een<br />
rondleiding binnen als een excursie buiten aan te vragen.<br />
41<br />
JAARPROGRAMMA NME EDE 2010-2011
Bezoekerscentrum Veluwezoom<br />
Heuvenseweg 5a, 6991 JE Rheden<br />
Telefoon: 026 - 497 9100<br />
www.veluwezoom.nl<br />
<strong>Het</strong> bezoekerscentrum Veluwezoom organiseert voor elke bouw een aantal activiteiten waarbij natuurbeleving<br />
voorop staat. Voorbeelden zijn: een kabouterpad voor de kleuters, een natuurbelevingstocht, het kikkerpad en de<br />
waterrugzak. De docent dient zelf te zorgen voor voldoende begeleiding.<br />
Dierentuinen<br />
In de omgeving van Ede zijn diverse dierentuinen. Deze hebben vaak een educatieve dienst en speciale pakket-<br />
ten / projecten voor scholen en schoolreisjes. Meer informatie kunt u opvragen bij betreffende dierentuin.<br />
Ouwehands Dierenpark<br />
Grebbeberg 111<br />
6911 AV Rhenen<br />
Telefoon: (0317) 65 02 00<br />
www.ouwehand.nl<br />
Apenheul<br />
J.C. Wilslaan 21 Apeldoorn<br />
Postbus 97 3700 AB Apeldoorn<br />
Telefoon: (055) 357 57 57<br />
www.apenheul.nl<br />
Burgers Dierenpark<br />
Schelmseweg 85<br />
6816 SH Arnhem<br />
Telefoon: (026) 445 03 73/442 45 34<br />
www.burgerszoo.nl<br />
Dierenpark Amersfoort<br />
Barchman Wuytierslaan 224<br />
3819 AC Amersfoort.<br />
Telefoon: (033) 422 7100 / 422 7115<br />
www.dierenparkamersfoort.nl<br />
Dierenpark Wissel Epe<br />
Woesterbergweg 21B, 8162 RD Epe<br />
057-861 31 06<br />
www.wisselzoo.nl<br />
42<br />
JAARPROGRAMMA NME EDE 2010-2011
Change language