Sprookjes - ThiemeMeulenhoff

Open boek.
De sprookjes van
Grimm en Ander-
sen worden nog
steeds, hertaald
en voorzien van
kleurrijke illustra-
38 JSW 2 oktober 2010
ties, uitgegeven.
Het afgelopen
jaar zijn er weer
nieuwe prenten-
boekenseries en
verzamelbundels
uitgekomen.
Jos Walta
is adviseur leesbevordering
bij Kinderboekwinkel
de Boekenberg
in Eindhoven
(www.boekenberg.nl)
Sprookjes
In de loop der jaren is de tekst van een
sprookje nogal eens aangepast aan de leeftijd
van de doelgroep. Gruwelijke details
worden weggelaten of luchtig gepasseerd in
uitgaven voor jonge kinderen. Er zijn ook
auteurs die een sprookje compleet naar hun
hand zetten: nieuwe personages, eigentijdse
elementen, een andere afl oop. Zoals de
sprookjesbewerkingen van Roald Dahl. In
Gruwelijke rijmen schreef hij in ‘Roodkapje’
de historische tekst: ‘Het kind trekt in een
wipje een revolver uit haar slipje.’ Jacques
Vriens schrijft sprookjes op zoals hij ze zelf
vertelt. Zo vraagt de heks in ‘Hans en Grietje’
zich af welk dipsausje ze bij Hans zal
nemen (Grootmoeders grote oren, Van Holkema
en Warendorf).
Roodkapje
Bij het doornemen van veel sprookjesboeken
verwacht je dat meer auteurs de tekst naar
hun hand zetten. Illustratoren zetten de sfeer
van het sprookje neer, dus wat is hun invloed
op de beleving van het sprookje? We nemen
het sprookje van Roodkapje als uitgangspunt
en vergelijken verschillende edities met behulp
van de volgende vragen:
1. Wat neemt Roodkapje voor grootmoeder
mee?
2. Hoe eet de wolf Roodkapje op?
3. Waarmee haalt de jager Roodkapje en
grootmoeder uit de wolf?
Prisma uitgave (1966):
1. Een stuk taart en een fl es wijn.
2. ‘ “Maar grootmoeder, wat heb je een verschrikkelijk
grote mond.” “Die heb ik om je
beter op te kunnen eten.” En nauwelijks had
de wolf dat gezegd of met een sprong was
hij het bed uit en at het arme Roodkapje helemaal
op.’
3. De jager spreekt de wolf aan met ‘arme
zondaar’, hij wil eerst schieten, maar bedenkt
dat hij grootmoeder en Roodkapje
toch nog kan redden. Hij knipt de buik van
de wolf open met een schaar.
Roodkapje en andere sprookjes (Lucy
Cousins, Leopold)
1. Een mand met eten.
2. ‘“Maar grootmoeder, w-wat hebt u een
grote mond.” “Dan kan je beter… opeten!”
Hij sprong uit bed en at Roodkapje in één
hap op.’
3. De jager hakt met een bijl de kop van de
wolf.
Lucy Cousins tekent de wolf met een geelrood
gestreepte broek aan. De illustraties blijven dezelfde
kleurstelling en de wat slordige tekenstijl
houden als in de Muisboeken. Roodkapje lijkt
een peuter met een rood jasje met capuchon
en gestreepte kousjes. De illustraties zijn grappig
en gruwelijk tegelijk: de kop van de wolf
vliegt door de lucht als de jager die er afhakt.

Roodkapje (Debbie Lavreys, Clavis)
Prentenboekensprookjesserie
1. Een fl es wijn en een punt taart.
2. ‘“Maar oma, wat heb je een grote mond!”
“Dat is om je beter op te kunnen eten.” De
wolf had dat nog maar net gezegd of hij
sprong op en at het meisje in één hap op.’
3. Met een schaar wordt de buik van de wolf
open geknipt.
Debbie Lavreys blijft qua tekst dicht bij het origineel.
Haar illustraties zijn verstilde plaatjes,
die van een schilderij van Van Eyck lijken te
komen. Roodkapje is een deftig, wat ouder
meisje, gekleed in een wijde jas met een strak
bovenlijfje. Ze draagt gestreepte kousen.
Haar kapje is meer een punthoed..
Roodkapje (Martine Letterie, Els Vermeltfoort,
Rick de Haas & Nicolle van
den Hurk, Zwijsen)
Serie: Het sprookje… maar dan anders
1. Appeltaart en notenkoekjes uit hun pannenkoekenhuis.
2. ‘“Wat heb je een grote tanden!” Ze sloeg
een hand voor haar mond. Dat was weer
niet aardig om te zeggen. “Dat is om jou
beter te kunnen opeten.” Grootmoeder
sprong uit bed en greep Roodkapje. “Jij
bent Lasse,” zei Roodkapje nog en toen
verdween ze in de muil van de wolf.’
3. De jager is houthakker en gebruikt dus een
houthakkersmes.
Drie illustratoren plaatsen het sprookje in
onze tijd. Roodkapjes moeder heeft een pannenkoekenhuis,
de koekjes worden in een moderne
oven gebakken, oma heeft een rollator,
Roodkapje is een kleuter. Ze heeft een rood
manteltje aan met een capuchon, gouden haren
in twee staartjes en gele laarsjes.
Roodkapje was een toffe meid, stoere
sprookjes om te rappen (Marjet Huiberts
& Wendy Panders, Gottmer)
1. Een rugzak vol appelpannenkoeken.
2. ‘Na een half uurtje kwam Roodkapje binnenwippen.
/ Ze zei, “hoi oma, je moet je
haar eens laten knippen.” / De wolf zei:
“Ha kipje,” en likte zijn lippen. / Hij slokte
haar op voor ze kon ontglippen.’
3. De jager (een Turk) snijdt de wolf open en
trouwt met Roodkapje. De wolf is bruidsmeisje.
Veel visuele grappen in dit boek: er staat een kerstboom in het
bos, de wolf draagt een moderne onderbroek en ziet Roodkapje
door het raam aankomen, als bruidsmeisje is zijn bek dichtgebonden.
Sprookjes als stripverhaal
(Rotraut Suzanne Berner, Lannoo)
1. Koek en wijn.
2. ‘“En waarom heb je zo’n verschrikkelijk grote bek?” “Om je
beter te kunnen opeten.”’
3. De buik wordt open geknipt met een schaar.
De auteur tekent Roodkapje als eigentijds meisje met een aardbeienmuts
en een blauwe overal. Ze gaat op de fi ets naar oma,
die in een woonwagen woont.
Eerste gekke sprookjesboek (Tony Ross,
De Vier Windstreken)
1. Koekjes.
2. ‘“Maar grootmoeder, wat heeft u grote tanden!” “Daar kan ik
je beter mee opeten, liefje.” En met deze woorden stortte de
wolf zich bovenop Roodkapje en at haar op met één grote
Gloep.’
3. De jager hakt met een zwaard de kop eraf.
Tony Ross tekent stripachtige illustraties met veel actie erin. Het
lijkt of er een toneelstukje gespeeld wordt.
De meeste teksten blijven dicht bij de oorspronkelijke versie, behalve
de boeken van Marjet Huiberts en Martine Letterie. Gruwelijke
elementen krijgen in de tekst weinig aandacht. Roodkapje
wordt in één zin opgeslokt. De illustraties zorgen voor de grote
verschillen: van verstild tot wilde actie, Roodkapje als peuter of
als jonge vrouw, de wolf als monster of als deftige heer, spelend
in deze tijd of in de negentiende eeuw. Voor alle leeftijden en
smaken is er wel een sprookjesboek.
• Berner, R. S. (2008). Sprookjes als stripverhaal. Arnhem:
Lannoo.
• Cousins, L. (2009). Roodkapje en andere sprookjes. Amsterdam:
Leopold.
• Huiberts, M. & Panders, W. (2010). Roodkapje was een toffe
meid, stoere sprookjes om te rappen. Haarlem: Gottmer.
• Lavreys, D. (2007). Roodkapje. Hasselt: Clavis.
• Letterie, M., Vermeltfoort, E., Haas, R. de & Hurk, N. van den
(2010). Roodkapje. Tilburg: Zwijsen.
• Ross, T. (2010). Eerste gekke sprookjesboek. Rijswijk: De Vier
Windstreken.
LITERA
TUUR!
JSW 2 oktober 2010
39