Ouders en Onderwijssegregatie: hebben ouders de sleutel?

Ouders en Onderwijssegregatie: hebben ouders de sleutel?
 7
afkomst, 8,6% van niet-westerse afkomst en 2,8% was onbekend (Stamos, 2010b) 1 . Ongeveer 535
basisscholen hadden in 2008 meer dan 50% allochtone leerlingen, op 342 basisscholen was dat
zelfs 70% (OCW, 2008a: 2). Vanuit het ministerie van OCW zijn gemeenten en scholen
aangesproken op hun gezamenlijke opdracht om verschillende groepen en achtergronden te
verbinden. Deze inspanningen hebben tot op heden beperkt effect gehad en er is geen ‘succesvol’
pakket aan maatregelen bekend waarmee onderwijssegregatie de wereld uit kan worden geholpen
(Peters, Walraven & Haest, 2007: 12).
Segregatie is een onvermijdelijk gevolg van de voorkeuren waar individuele ouders toe
neigen. Alleen bewuste acties kunnen dit enigszins beïnvloeden. Eén van de meest opmerkelijke
‘acties’ tegen onderwijssegregatie wordt door ouders ondernomen. Er zijn ouders die samen met
een aantal ‘gelijkgestemden’ afspreken hun kinderen in de buurt naar school te brengen en zo een
directe bijdrage leveren aan de menging op die school. Dergelijke initiatieven worden af en toe in
de media belicht en krijgen ook in Den Haag steeds meer gehoor. In haar brief aan de Tweede
Kamer over het tegengaan van onderwijssegregatie, dringt staatssecretaris Dijksma aan op
ondersteuning van dergelijke ouderinitiatieven. In deze brief dicht zij ouders ‘de sleutel’ toe in het
tegengaan van segregatie (OCW, 2008a: 7). Als ouders er in slagen om met elkaar een
samenwerking op te zetten, meer ouders te werven, en zo de populatie op een school meer
mengen, is dat een mooi voorbeeld van georganiseerde collectieve actie. Volgens de website van
Stichting Kleurrijke Scholen hebben ouders op 85 scholen een dergelijk initiatief genomen
(Stichting Kleurrijke Scholen – SKS, 2010a). Hebben deze initiatieven effect? Helpen ze
daadwerkelijk om een school te verkleuren en is dit dan ook blijvend? Dit is de vraag waar dit
onderzoek om draait.
1.2 Doel- en vraagstelling
De doelstelling van dit onderzoek is om een helder beeld te schetsen van het aantal
ouderinitiatieven dat door ouders ondernomen wordt en na te gaan in hoeverre deze initiatieven
hun vruchten afwerpen. De risico’s voor een ouder zijn namelijk niet zonder betekenis. Ouders
vragen van hun eigen kind als ‘minderheid’ aansluiting te vinden bij kinderen met een andere
culturele achtergrond. Karsten et al. (2005) halen onderzoek van Verkuyten en Thijs aan waaruit
1 Autochtone leerling: beide ouders zijn in Nederland geboren.
Allochtone leerling: is zelf in het buitenland geboren, of ten minste een van zijn ouders is in het buitenland geboren.
Niet-westerse allochtone leerling: het land van herkomst van de leerling of een van zijn ouders is Turkije, of ligt in
Afrika, Azië (behalve Indonesië en Japan) of Latijns-Amerika.
Westers allochtone leerling: het land van herkomst van de leerling of een van zijn ouders is Indonesië of Japan, of ligt
in Europa (behalve Turkije), Noord-Amerika, of Oceanië. (Stamos, 2010c).
Universiteit Utrecht