vermijden? - i-Sana

Juni 2010 

Meer noten: 

minder cholesterol 

Blaasontsteking 

kan je voorkomen 

Yoghurt verbetert 

immuunsysteem 

van ouderen 

Wat veroorzaakt 

explosie van 

jeugddiabetes? 

Hoe borstkanker 

vermijden? 

Stimuleert rookworst het 

ontstaan van MS? 

GEZONDHEIDSMAGAZINE 

Meer pancreaskanker door fructose 

Donkere 

chocolade ook 

tegen stress en 

depressie 

I-SANA nr5 

1

Advertentie 

Zuivere en natuurlijke 

OMEGA 3 - VETZUREN 

in grote familieverpakking! 

Laat zuivere visolie uw gezondheid beschermen! 

• Goed voor hart en vaten, tegen hoge cholesterol. 

• Verbetert geheugen en concentratievermogen. 

• Bevordert een positieve instelling, vermindert stress. 

• Helpt de spieren en gewrichten soepel te houden. 

• Ondersteunt de weerstand. 

• Helpt vroegtijdige veroudering en geheugenverlies te voorkomen. 

• Past in het dieet voor diabetici. 

Capsules met 1000 mg visolie. Bevat per capsule: 

400 mg OMEGA 3 polyonverzadigde vetzuren 

(250 mg EPA - 150 mg DHA), 10 mg vitamine E 

(dl-alpha-to-coferrol acetaat). Streng gecontroleerd 

op pcb’s, dioxines en zware metalen. Voor 

kinderen van 3 tot 16 jaar is er een aangepaste 

versie, namelijk Nutribell Junior. 

1 CAPSULE BEVAT 1000 MG VISOLIE 

Bevat een hoog gehalte aan OMEGA 3 polyonverzadigde 

vetzuren EPA en DHA. Deze 

spelen een belangrijke rol bij het gezond houden 

van het lichaam doordat ze een gunstig effect 

hebben op onder andere het hart en vaatstelsel, 

een goede cholesterol, het hormonale stelsel, 

het afweersysteem, het zenuwstelsel, de ogen, 

de huid en de lichaamscellen. 

COLOFON 

I-SANA MAGAZINE 

Web-Gezondheidsmagazine 

Uitgeverij:ADVIES MEDIA vzw 

O.L.Vrouwstraat 53 

B-3570 Alken 

info@isana.eu 

www.isana.eu 

Redactieadres: 

O.L.Vrouwstraat 53 

B-3570 Alken 

redactie@isana.eu 

Uitgave: 

Maandelijks elektronisch nummer 

(behalve de maanden juli en augustus) 

Verantwoordelijk uitgever: 

Monique Kmita 

Gedelegeerd bestuurder: 

Danny Zeegers 

Verantwoordelijke marketing, 

promotie en advertenties België: 

Peter Kmita 

Verantwoordelijke regie Nederland: 

Kees Martens 

Hoofdredacteur: 

Jan van Bercken 

Art-Director: 

Alvin Bamps 

Documentatie & secretariaat: 

Ellen Drenth 

Copyright 2010 

Alle in de advertenties en redactionele 

stukken opgenomen gegevens, alsook foto’s 

door derden aangeleverd, vallen onder 

verantwoordelijkheid van het betrokken bedrijf, 

instelling of dienst die aanlevert aan Advies 

Media vzw. Voor de juistheid, de aard en de 

rechten van die gegevens kan de uitgever niet 

aansprakelijk worden gesteld. Advertenties 

kunnen zonder enige motivering worden 

geweigerd. 

Voorwoord 

i-sana een uitgave 

van Advies Media Ziek van de luxe? 

We denken dat we alles weten en 

alles kunnen, maar één vulkaantje 

op IJsland legt het hele 

vliegverkeer in Europa lam en een spuitende 

oliebron in Mexico laat zich door honderden 

alwetende ingenieurs niet temmen. De 

grootste milieuramp aller tijden drukt ons 

met de neus op de feiten: eigenlijk weten we 

niets. We hebben ook de wereld niet gemaakt, 

maar we denken wel er alles over te 

weten. We gedragen ons als goden, terwijl 

we eigenlijk leerling tovenaar zijn. 

Is dat ook niet zo op medisch vlak? We zijn 

er nog altijd niet uit hoeveel gram vitamine C 

nu wel goed is voor de gezondheid en met 

hoeveel jaren dit het leven kan verlengen. 

En hoe kan je nu beter een hartinfarct voorkomen, 

met vitamine C, vitamine E, of lycopeen 

en wat zal beter de homocysteïne en 

het aanklonteren van bloedplaatjes kunnen 

tegen gaan? De twijfel is nog niet gedaan, 

want als het waar is dat voldoende vitamine 

E - en hoeveel is dan wel voldoende - je 

mooie gave en gladde handen geeft, komen 

recente gegevens de verjongingsmachine 

nog een tandwieltje meer cadeau doen: als 

je één derde minder eet, ga je één derde 

langer leven. Het lijkt nog waar te zijn ook. 

De schoonheidswinkel en de verkoop van 

levensjaren die aan het pakket kunnen worden 

toegevoegd, hebben natuurlijk een prijs, 

en een nieuwe industrie in het leven geroepen 

waarop het geluk en onze welstand in 

de toekomst kunnen worden gebaseerd. De 

levenskunst wordt enkel nog wat bemoeilijkt 

door twijfel over keuzes: compenseren 

we nu zeventig gram vet met negen gram 

vitamine C en 500 eenheden vitamine E, of 

gaan we vanmorgen ritmisch joggen in de 

schoonheidsfarm en een handbad nemen 

met champagne na een massage met zeewierextracten 

en een hogedrukjet met zout 

water uit de Dode zee, om de afgestorven 

huidcellen perfect te elimineren, zodat de 

oxidatieve schade van teveel UV-licht als gevolg 

van een uitgebreide winterse skivakantie, 

gevolgd door een verwenweek op een 

Canarisch eiland, kan worden weggegomd? 

En terwijl we ons suf piekeren over een 

luxeprobleem worden kinderen steeds meer 

aan hun lot overgelaten wat voeding en 

verzorging betreft, ook in ons eigen land. In 

grote steden moeten scholen steeds meer 

personeel inzetten, omdat de school de rol 

van het gezin steeds verder moet overnemen. 

Kinderen worden door de ouders naar 

school gestuurd met een doosje medicijnen. 

Leraars kunnen maar uitvissen waarvoor 

ze moeten dienen en op welk tijdstip en in 

welke hoeveelheid de leerlingen hun pilletje 

moeten slikken. Als de school er zich niet 

over ontfermt, loopt het mis. Er zijn leerlingen 

met epilepsie, met ADHD, met emotionele 

maar ook met fysieke problemen die 

voor een deel en soms helemaal aan hun lot 

worden overgelaten. Ontfermt de school er 

zich niet over, dan gebeurt er niets. En het 

ontbijt? Ga op een morgen aan de schoolpoort 

post vatten en je ziet waaruit het ontbijt 

van kinderen bestaat: repen chocolade, 

gesuikerde wafels, zoete repen in blinkende 

papiertjes, aangevuld met cola en zoete 

frisdranken. Informatie over wat er met de 

gezondheid gebeurt, zal later komen als ze 

belangstelling krijgen voor de dode huidcellen 

op de handen. Druggebruik, alcoholverslaving, 

tabak, slecht voedsel... het is voor 

de school een echt probleem geworden. 

Een moeilijke tijd voor leraars, opvoeders, 

scholen en overheid om te weten waar hun 

opdracht en bevoegdheid ligt en vooral 

waar grenzen moeten getrokken worden. 

Misschien beperken tot een luxeprobleem: 

afgestorven huidcellen op de handen afwassen 

met water uit de Dode zee. Je kan beter 

een luxeprobleem hebben dan een echt 

probleem, want als je echte problemen wil 

oplossen stoot je niet zozeer op praktische 

bezwaren maar veeleer op betonnen muren 

van onbegrip. Misschien kunnen we dus 

maar beter discussie voeren over afgestorven 

huidcellen en vitamines, dan vergeten 

we de spuitende oliebronnen in zee en de 

bedreiging van onze planeet. 


Hoofdredacteur 

NUTRIBELL-DRENCO N.V. 

Stationsstraat 110/b2 

3570 Alken 

Tel: 011/37.19.24 

Fax: 011/37.19.26 

Je kan ook een e-mail sturen: 

info@nutribell.be 

Niets uit deze uitgave mag worden 

verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt, door 

middel van druk, fotokopie of welke andere 

wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke 

toestemming van de uitgever. De inhoud 

Bezoek onze website: 

www.nutribell.be 

(teksten en advertenties) van I-sana is geen 

medisch advies en kan een consult bij een 

arts niet vervangen. Bij medische problemen 

of twijfel moet altijd een geneesheer worden 

verkrijgbaar in de betere natuurwinkel 

2 I-SANA nr5 

geraadpleegd. 

I-SANA nr5 3 

OM TE BESTELLEN OF INFO: 

De beste zorgen uit de natuur! 

NU IN AANBIEDING 

Nu met € 20,00 korting 

€ 79,00 

Bestel veilig via 

www.nutribell.be

INHOUD 


immuunsysteem 

van ouderen 

Blaasontsteking kan 

blz18 

je 

voorkomen 

blz 

32 

blz30 

Donkere chocolade 

ook tegen stress en 

depressie 

Sterk frituren 

veroorzaakt 

beroerte 

blz26 

Hoe borstkanker 


blz26 

blz36 

Wat veroorzaakt explosie 

van jeugddiabetes? 

Meer pancreaskanker 

door 

fructose 

blz22 

Meer noten: minder cholesterol 

Vooral de keuze van vetten bepaalt ons cholesterolgehalte...06 

Hoe borstkanker vermijden? 

Voeding kan belangrijke rol spelen en vooral... niet roken.....10 

Hoe prostaatproblemen voorkomen? 

Elke man krijgt er ooit mee te maken......................................14 

Uit de natuurgeneeskundige praktijk van Dr. Marcel Verheyen 

De energie van de cel..............................................................17 

Blaasontsteking kan je voorkomen 

Drink ongeveer anderhalve tot twee liter water per dag en 

vermijd koude voeten................................................................18 

Tabaksspeeksel veroorzaakt kanker 

Doorrookt speeksel valt het lichaam aan..............................22 

Wat veroorzaakt explosie van jeugddiabetes? 

Is te veel melk drinken en te vroeg multivaccineren nadelig?...26 

Natuurlijke middelen tegen examenstress...................................29 

Diarree op vakantie 

De nachtmerrie van elke toerist......................................................30 

Donkere chocolade ook tegen stress en depressie 

Waarom voelen chocoladesnoepers zich gelukkiger?.........30 

Yoghurt verbetert immuunsysteem van ouderen 

Probioticum verhoogt levenskwaliteit...................................32 

Stimuleert rookworst het ontstaan van MS? 

Vooral jonge mensen worden het slachtoffer van auto-immuunziekte 

multiple sclerose.................................................................34 

Sterk frituren veroorzaakt beroerte 

Waar moet je op letten bij vetten?........................................36 

Meer pancreaskanker door fructose 

Ook gevaarlijk voor hart- en vaatziekten...............................38 

Suiker verhoogt risico op hartaanval 

Gemiddeld gebruiken we 25 koffiepels suiker per dag!.......40 

De groene vingers van Ivo Pauwels 

Opgepast voor giftige planten en kruiden in je tuin............44 

Tuinsprokkels van Ivo Pauwels.................................................48 

Herkenrode: De kruidentuin als hoogfeest van de natuur 

Van keukenkruiden tot geneeskrachtige kruiden.................50 

4 I-SANA nr5 I-SANA nr5 5 

blz 

38 blz 38 blz 38 

Tabaksspeeksel 

veroorzaakt kanker

VOORAL DE KEUZE VAN VETTEN BEPAALT ONS CHOLESTEROLGEHALTE 

Meer noten: 

minder cholesterol 

Iedereen is bang van cholesterol. We 

leven leven in een tijd tijd waarin waarin cholesterol een een 

echte hype is op op het het vlak van gezondheid. 

En En toch is is cholesterol heel normaal, 

ja ja zelfs levensnoodzakelijk. Het Het is 

daarom verstandig om de producten die 

ons door de industrie als noodzakelijk 

worden aanbevolen om de cholesterol 

te te verlagen, verlagen, met de nodige kritiek en 

gezond wantrouwen te beschouwen, beschouwen, want want 

slechts 3 percent van de cholesterol in in 

ons bloed wordt ons aangereikt aangereikt door de de 

voeding. De rest maakt het lichaam zelf 

aan. Enkel Enkel door voeding die cholesterol 

bevat te schrappen, kun je de klus dus 

niet klaren en de cholesterolbalans in 

het lichaam helemaal in toom houden. 

Het regelmechanisme wordt door het 

lichaam bepaald: hoe minder cholesterol 

je “eet”, des te meer zal de lever die zelf 

aanmaken. Het is dus beter iets te doen 

aan de oorzaak, dan wel het symptoom 

te bestrijden, enkel door de cholesterol 

in de voeding achterwege te laten. Toch 

is het wel van belang wat je eet, omdat 

de cholesterol die in het lichaam wordt 

aangemaakt, afkomstig is van vet. Niet de 

cholesterol in de voeding, maar wel het vet 

in de voeding kan de bepalende factor zijn. 

e cholesterol die in de 

D bloedsomloop circuleert, 

wordt in de lever aangemaakt 

uit vet. Elke soort vet heeft 

andere kwaliteiten. Het is gemakkelijk te 

begrijpen dat er van het ene vet andere 

cholesterol gemaakt kan worden dan van 

het andere vet. Het cholesterolgehalte 

en de verhouding tussen HDL (high 

density lipoproteïnen) en LDL (low 

density lipoproteïnen) cholesterol in het 

bloed is afhankelijk van het soort vet dat 

men binnenkrijgt en niet zozeer van het 

cholesterolgehalte dat het voedsel zelf 

bevat. We weten dat de HDL de goede 

cholesterol is en een beschermende 

functie heeft t.o.v. hart- en vaatziekten. 

Mensen zijn bang van eieren, vanwege het 

cholesterolgehalte, terwijl het soort vet dat 

ze eten veel meer van belang is en een 

veel funestere rol kan spelen. 

Soort vet is van belang 

Iedereen kent wel verzadigd vet en 

onverzadigd vet. Maar er is ook het minder 

bekende, maar wel het gevaarlijkste van 

allemaal: transvet. 

Verzadigd vet komt voor in in vlees 

en vleeswaren. Onverzadigd vet zit 

in plantaardige voedingsmiddelen 

en plantaardige vetten (denk aan 

zonnebloemolie) en in ‘zwem’ eiwitten 

(denk aan visolie). Transvetten komen komen 

in de natuur eigenlijk eigenlijk niet voor. Zij zijn zijn 

ontstaan ontstaan in de de fabriek fabriek doordat vloeibare vloeibare 

plantaardige vetten gehard gehard worden of in in de 

eigen keuken fel zijn zijn verhit. Deze vloeibare 

vetstructuur wordt dusdanig dusdanig veranderd dat dat 

ze smeerbaar worden. 

Mijd transvet 

Noten moeten dagelijks in ons voedselpakket worden opgenomen. 

De verandering van de vetstructuur maakt 

dat transvetten niet door het lichaam als 

‘natuurlijk’ worden ervaren. Als ze bij 

gebrek aan andere vetten door het lichaam lichaam 

gebruikt worden, tast dit de integriteit van 

de celstructuren aan. Celwanden waar 

transvetten in zitten, zijn niet meer flexibel 

en knappen snel stuk, met alle gevolgen 

van dien zoals bloedvaten die knappen. 

Gebruikers hiervan lopen dus meer risico 

op beroerte en hartinfarct. 

Vooral de transvetten werken 

cholesterolverhogend. Dus moeten 

voedingsmiddelen waarin deze 

transvetzuren verborgen zitten sterk 

worden gemeden: 

*bak-, braad- en frituurvet (met 

uitzondering van ossewit en kokosvet) 

*koffiewitmaker (creamer - met 

uitzondering van kokoscreamer) 

*koekjes en gebak 

*in of met hete olie bereide producten 

*gefrituurde producten (met uitzondering 

van in ossewit of kokosvet gebakken 

zaken) 

*alle kant en klare producten waarin 

geharde plantaardige olie is verwerkt 

*pizza’s, zoutjes, chips enz. 

Verhouding verzadigd/ 

onverzadigd onverzadigd corrigeren 

Ons lichaam heeft vet nodig, ook verzadigd 

vet. En dus is het beter om de verhouding 

verzadigde tegenover (meervoudig) 

onverzadigde vetzuren te corrigeren, liever 

dan het blind schrappen van verzadigde 

vetten. 

Ideaal is de verhouding verzadigd/ 

onverzadigd 4/1. Ons voedingspatroon kent 

in de regel een verhouding van 20/1. Hier 

moet dus nog heel wat worden verbeterd. 

Volkeren die de verhouding 4/1 benaderen, 

kennen nauwelijks hart- en vaatziekten. 

Ook bijzonder is dat deze volkeren in 

de regel veel vis en/of olijfolie eten en 

nauwelijks transvetzuren. Dat geeft toch te 

denken. 

Verzadigde vetzuren hebben, als ze in 

een ongunstige verhouding voorkomen, 

de eigenschap vaten dicht te slibben en 

de elasticiteit van celwanden te verlagen. 

Hou er wel rekening mee: het gaat om de 

verhouding! 

Verzadigde vetzuren zitten in: 

• vlees en vleesproducten 

• kaas, roomboter, slagroom 

• kokosnoot, kokosolie en kokosvet 

• chocolade 

• ossewit 

Onverzadigde vetzuren en meervoudig 

onverzadigde vetzuren (MOV) werken 

positief in op de elasticiteit van de 

bloedvaten, ruimen verzadigde vetten op 

(voorkomen dus het dichtslibben) en zijn 

gemakkelijker verteerbaar dan verzadigde 

vetzuren. 

Onverzadigde vetzuren en meervoudig 

onverzadigde vetzuren zitten in: 

• pindakaas 

• sesampasta 

• vette vissoorten en visolie capsules 

• plantaardige olie (met uitzondering van 

kokosolie) 

• noten 

• zonnebloempitten 

6 I-SANA nr5 I-SANA nr5 7

Transvet is levensgevaarlijk 

voor hart en bloedvaten 

Ook Ook noten noten hebben hebben een een gunstig gunstig effect effect met met betrekking betrekking tot tot de de cholesterol cholesterol en en de de triglyceriden. 

triglyceriden. 

Voldoende vezels zoals in fruit en groenten zijn 

uitstekend om de cholesterol te doen dalen. 

Andere Cholesterol_verhogende 

factoren 

Vetten zijn niet de enige boosdoeners die het 

op hart en bloedvaten hebben gemunt. Er 

zijn nog andere factoren die de cholesterol in 

negatieve zin beïnvloeden: 

• Stress, geestelijke inspanning 

• Roken, alcohol, koffie 

• Transvetten (zie boven) 

• Geraffineerde koolhydraten (suiker, witmeel, 

snelle hap) 

• Kant en klare producten (pakjes, zakjes, potjes, 

pizza’s, snacks) 

• Magnetron (de straling verandert de structuren) 

• De pil 

Cholesterol_verlagende factoren 

Gelukkig kunnen we door ons gedrag en 

voeding ook een gunstige invloed uitoefenen 

op het cholesterolniveau, de balans en 

dus het risico op problemen met hart en 

bloedvaten beperken. 

• Vette vissoorten (aal, haring, sardientjes, 

makreel) 

• Oliezuur (in olijfolie) 

• Laurinezuur (vooral in kokosolie en kokosvet 

en in mindere mate in roomboter) 

• Groente en fruit (de vezels die erin zitten, dus 

sap werkt niet) 

• Tarwekiemen en andere spruitgroente (taugé, 

alfalfa) 

• Lecithine (in sojabonen, tarwekiemen, eidooier) 

• Knoflook, uien 

• Aubergines, wortels 

• Vitamine B, C en E 

• Cacao (neem chocolade met 70% of meer 

cacao - melk is de cholesterolverhogende 

factor) 

Noten zijn cholesterolverlagers 

Volgens een recente studie aan de Loma 

Linda universiteit kan het eten van gemiddeld 

67 gram noten per dag (een klein zakje) het 

cholesterolgehalte met niet minder dan 7,4 percent 

verminderen. De noten kunnen volgens de experts 

de absorptie van cholesterol blokkeren. Britse 

experts bevestigen dit onderzoek, onderstrepen dat 

noten tot een gezond dagelijks dieet behoren, maar 

waarschuwen er voor de noten puur te eten en niet 

in een vorm die bedekt is met suiker of zout. 

Men was vroeger al op de hoogte van het nuttige 

effect van noten op de gezondheid, maar recente 

wetenschappelijke studies hebben het medische 

welzijn er van onderstreept. Het maakte eigenlijk 

niet zoveel uit over welke soort noten het ging. 

Hoofdonderzoeker Dr. Joan Sabate: “De 

onderzochte mensen aten gemiddeld 67g 

noten per dag en dit over een periode van drie 

tot acht weken. Naast een verbetering van het 

“VERZADIGDE VETTEN ZIJN NIET DE ENIGE 

BOOSDOENERS IN ONZE VOEDING. VEEL 

GEVAARLIJKER ZIJN DE VERBORGEN 

TRANSVETTEN ZOALS IN GEBAK, KOEKJES EN 

SOMMIGE MARGARINES.” 

cholesterolgehalte zag men ook een relevante 

vermindering van de waarden van de triglyceriden, 

een vorm van bloedvet dat gerelateerd is aan hart- 

en vaatziekten. De gunstige invloed was het minst 

uitgesproken onder mensen die last hadden van 

overgewicht.” 

Het is nog niet helemaal duidelijk waaraan de 

noten dit effect te danken hebben, maar men 

gaat er van uit dat het vooral is vanwege de 

plantensterolen die ze bevatten, waarvan men 

weet dat ze interfereren met de absorptie van 

cholesterol. Volgens hoofdonderzoeker Joan 

Sabate moet de consumptie van noten worden 

aangeprezen en moet het deel gaan uitmaken van 

het dagelijks voedingspatroon. De verlaging was 

wel dosisafhankelijk, maar niet soortafhankelijk. 

Het maakt dus niet uit welke noten we eten, wel de 

hoeveelheid is van belang. 

Dr. Ellen Mason van de Britse cardiologischliga 

onderschreef deze conclusies, gaf elke Brit de 

raad meer noten te eten, maar te vermijden van 

soorten te kiezen die behandeld zijn met suiker of 

zout. “Afgezien van gezouten pinda’s in de kroeg, 

noten in suikerhoudende granen of de traditionele 

zoete nootjes in kerstpakketten, ontbreken noten 

grotendeels in onze voeding,” voegde ze eraan toe. 

Deze studie werd uitgevoerd door onafhankelijke 

onderzoekers. 


SLECHTE 

CIRCULATIE? 

GINKGOSAN HELPT! 

ondersteunt de doorstroming 

Goed voor de circulatie en 

verbetert het geheugen. 

Koude handen en voeten? Concentratiestoornissen? 

Geheugenzwakte? Problemen met je evenwicht? 

Suizingen in de oren? Hoge lichaamsdruk? Oog- en 

huidproblemen? Problemen met je interne circulatie? 

Het heeft allemaal te maken met de doorstroming in het 

vaatstelsel. Zit die goed? Dan zal je van bovenstaande 

kwalen geen last hebben. Loopt de circulatie niet naar 

wens? Dan duiken er allerlei kwaaltjes op, die je heel 

wat last en problemen kunnen bezorgen. 

Een goed geheugen is een 

rijkdom! Studenten weten 

dat, maar ook mensen van 

een jaartje ouder kunnen 

dat erg waarderen. Ginkgo 

biloba staat er voor bekend de 

microcirculatie in de hersenen 

te stimuleren. Ginkgosan 

heeft een gunstig effect 

op de doorstroming en de 

stofwisseling in het brein, het 

geheugen en de concentratie, 

suizingen, en is ook een sterke 

antioxidant. 

Druppels 100 ml 

Meer info op: www.fytobell.be 

E-mail: info@fytobell.be 

Tel:011/37.19.24 

8 I-SANA nr5 Voedingssupplementen zijn geen vervanging voor I-SANA gevarieerde nr5 voeding. 9 

Advertentie 

Verkrijgbaar in de apotheek met 

cnk-bestelcode 1744-432. Of vraag ernaar 

in de betere natuurwinkel. 

Voel je wel met fytobell!

Advertentie 

50 net.be 

www.50net.be 

De site voor de 

dynamische 

50plusser! 

Bezoek de website 

Deel 2 

Hoe 

borstkanker 


Voeding kan 

belangrijke 

rol spelen en 

vooral... niet 

roken 

orstkanker is een echt maatschappelijk probleem geworden. 

Eén op de acht vrouwen zullen er in ons land ooit mee te maken 

krijgen. Het is een probleem dat ook jonge vrouwen treft en het 

lijkt eerder toe te nemen, want dertig jaar geleden was amper één op de elf 

vrouwen het slachtoffer, terwijl dat nu opgelopen is tot één op acht. Het is ook 

een typisch westers probleem, want in oosterse culturen lijkt het veel minder 

voor te komen. Pas als migranten uit het oosten de westerse gewoonten 

inclusief voeding overnemen, krijgen ze te maken met hetzelfde risicopatroon. 

Er wordt gezocht naar middelen, vooral vaccinatie is niet zo veraf meer, maar 

intussen is het wel van belang te weten op welke wijze het risico kan beperkt 

worden. 

Om het risico op borstkanker te verkleinen hoef je niet met de handen in de schoot te 

zitten wachten, je kan er echt actief iets aan doen. En hoe vroeger je met preventie 

begint, des te beter. De periode van de puberteit van het jonge meisje is echt van 

vitaal belang voor de rest van haar leven. Op dat ogenblik moeten voeding en 

medicatie erg kritisch in de gaten worden gehouden. 

Wat moeten we dan doen? 

Professor Christophe: „Natuurlijk kan 

je al heel wat doen, waar je beslist 

geen fout mee maakt en wat zeker de 

gezondheid ten goede zal komen: 

-Rook niet, want dat is het allerslechtste. 

Het heeft niet enkel te maken met 

longkanker en hart- en vaatziekten, 

maar ook met maag- en darmkanker, 

met blaaskanker, met prostaatkanker en 

borstkanker. Voldoende dus! 

-Eet vooral groenten en fruit en dit 

minstens 400 tot 800 gram per dag. 

Neem hiervan minstens vijf porties, maar 

liever vijf maaltijdjes per dag. 

-Eet weinig of liever geen vlees en 

schakel over op vis. 

-Let op de totale kwantiteit van vet en 

olie en zorg dat je liever olijfolie gebruikt 

dan dierlijk vet of zelfs poly-onverzadigd 

vet dat snel omgevormd kan worden tot 

transvet... zeer gevaarlijk! 

• Kies voor zo vers mogelijk voedsel, 

geen pekel, geen bewaarmiddelen 

terwijl... diepvriezen daarentegen wel 

goed is als bewaarmethode. 

• En wat de supplementen betreft, wees 

voorzichtig, want je weet nooit dat ze 

een pro-oxidant worden. Haal je bêtacarotenoïden 

dus liever uit wortelsap 

en verse worteltjes dan uit een pil. 

Hetzelfde met vitamines C en E. De 

natuur is slimmer dan wij! 

• Leef dus ook zo natuurlijk mogelijk, 

zorg ervoor dat het huis niet 

overgeïsoleerd is, maar laat het huis 

geregeld verluchten om het radongas 

naar buiten te laten. 

• Beweeg een beetje, maar ook 

weer niet te veel, want dat is nog 

schadelijker... 

• Er is ook een verschrikkelijke 

overconsumptie van antibiotica. Beperk 

dat tot het strikt noodzakelijke en neem 


B

DOOR TE VERMAGEREN 

VERMINDER JE AL HET 

RISICO OP BORSTKANKER 

geen medicijnen als dat niet echt, echt nodig is. 

• Probeer te vermageren, want obese of 

zwaarlijvige vrouwen zijn gemakkelijker het 

slachtoffer van borstkanker. 

• Wees niet te vroeg met de pil, want oestrogenen 

hebben ook nadelen. 

Tabak en borstkanker 

Er wordt eigenlijk te weinig bij stilgestaan, maar 

borstkanker kan rechtstreeks te maken hebben 

met roken. Er is zelfs weinig onderscheid tussen 

passief roken en actief roken. Wie vaak in een 

lokaal vertoeft waar anderen roken, vergroot 

haar kansen op borstkanker enorm. Volgens 

studies verzameld door het ANSR in Groot- 

Brittannië, zou tabaksrook voor ongeveer 60 

percent mee oorzaak zijn van borstkanker. 

Daarvan wordt 40 percent veroorzaakt door 

actief roken en 20 percent door meeroken. De 

gifstoffen in tabaksrook vinden ook hun weg naar 

de vrouwelijke borst. Ze komen uiteindelijk via de 

borstvoeding ook bij de baby terecht. 

Voor de vrouwelijke borst lijkt ook te knellende 

kleding niet gunstig. Soms ontstaat irritatie en 

verminderde bloedsomloop door te strakke 

beha’s, wat volgens bepaalde specialisten de 

bloedsomloop hindert en niet gunstig is met het 

oog op preventie van borstkanker. 

“ROKEN, OESTROGENEN EN VET 

BEGUNSTIGEN HET KLIMAAT VOOR 

BORSTKANKER.” 

Maar voeding en levenswijze hebben zeker 

een impact op het ontstaan van kanker. Tekort 

aan selenium in het voedsel bijvoorbeeld 

lijkt borstkanker in de hand te werken en een 

suppletie met selenium kan borstkanker helpen 

voorkomen. Ook kritisch zijn bij de keuze van 

vetzuren zoals we hierboven schreven: meer 

vis en minder vlees, en liever visolie eventueel 

visoliecapsules en geen poly-onverzadigde vetten 

verhitten! 

Vermageren vermindert kans op 

borstkanker 

Het goede leven kan wel aanlokkelijk en 

plezierig zijn, maar heeft uiteindelijk ook zijn 

tol. Obese dames hebben een grotere kans op 

de ontwikkeling van borstkanker. Als men zou 

vermageren, dan vermindert men het risico met 

één derde, dat was de stelling van gynaecologen 

op een Europees congres over borstkanker in 

Barcelona. Eén derde minder borstkanker door 

vermagering en sport is al een grotere winst, dan 

enkel met tijdige preventie kan bereikt worden. 

Dat zei Dr. Carlo La Vecchia, hoofd epidemiologie 

aan de universiteit van Milaan. “Het is hoog tijd 

om in te grijpen en de vrouwen te waarschuwen, 

want één op de acht vrouwen krijgt in haar leven 

met borstkanker te maken. Zwaarlijvige vrouwen 

hebben zestig procent meer kans om welke kanker 

dan ook te ontwikkelen dan vrouwen met een normaal 

gewicht, zo blijkt uit Brits onderzoek. De meeste 

vormen van borstkanker worden veroorzaakt door 

oestrogeen, een hormoon dat in vetweefsel aanwezig 

is. Het verminderen van vetweefsel zou de kans op 

borstkanker kunnen verkleinen. 

Men was wel op zijn hoede om vrouwen met een 

schuldgevoel op te zadelen, vooral als ze wat 

zwaarlijvig zijn, “maar het is integendeel hoopgevend 

dat ze er zelf wat kunnen aan veranderen”, aldus Dr. 

Tara Beaumont, van het Britse Cancer Care, een nonprofitorganisatie. 

Karen Benn, woordvoerster van Europa Donna, een 

patiëntenorganisatie voor borstkanker, is minder 

voorzichtig. Volgens haar is het niet ernstig meer 

om de steeds sterker wordende connecties tussen 

levensstijl en borstkanker te negeren. Het zou als 

het ware misdadig zijn om de kennis over gezondere 

opties te verzwijgen. ‘Als we borstkanker willen 

voorkomen, en we willen vrouwen daar bij helpen 

en juist informeren, dan moeten we dit bericht de 

wereld insturen en alle vrouwen de raad geven: let 

op uw voeding, rook niet en probeer te vermageren 

en te bewegen. Vooral voor jongere vrouwen is dit 

belangrijk omdat het voor hen meestal nog op tijd is.“ 

Zwanger worden kan 

Veel vrouwen die op jongeren leeftijd borstkanker 

hebben gehad, vragen zich af of het verstandig of 

verantwoord is om nog zwanger te worden. Op de 

conferentie in Barcelona wezen de onderzoekers 

ook op recente studies waaruit blijkt dat het niet 

gevaarlijk is voor vrouwen om zwanger te worden 

nadat ze werden behandeld voor borstkanker. In het 

verleden werd dit vaak ontraden omdat men er van 

uitging dat de hormonale veranderingen tijdens de 

zwangerschap een negatieve invloed zouden kunnen 

hebben op de ontwikkeling van tumoren in de borst. 

Die angst blijkt evenwel ongegrond. Vrouwen zouden 

wel twee jaar moeten wachten nadat de kanker is 

genezen, omdat ze in die periode het meeste risico 

lopen dat de ziekte terugkomt. 

Aërobe training beschermt tegen 

borstkanker 

Zoals voor alle problemen -behalve die aan het 

bewegingsapparaat- geldt dat actieve beweging 

met aërobische oefeningen (waarbij het lichaam 

veel zuurstof kan tanken) het risico op borstkanker 

aanzienlijk kan verminderen. Dat is de conclusie 

van Dr. Christine M. Friedenreich en haar 

onderzoeksteam 

van Alberta Health 

Services (Canada). 

De onderzoekers 

hebben het effect van 

aërobe training op de 

hormoonspiegels bij 

meer dan driehonderd 

postmenopauzale 

vrouwen onderzocht, 

die voordien een zittend 

Hormonen zijn 

geen snoepjes. 

Oestrogenen kregen 

door recente 

studies een slechte 

reputatie in verband 

met een verhoogd 

kankerrisico. 

leven leidden. De helft van de vrouwen moest een 

jaar lang vijfmaal per week een klein uurtje aërobe 

oefeningen doen. De andere helft moest gewoon in de 

luie zetel of op de kantoorstoel blijven zitten. 

Na een jaar was er bij de sportieve vrouwen een 

duidelijke daling van oestradiol (-7%) en vrij oestradiol 

(-9%) en een verhoging van sekshormoon bindend 

globuline (SHBG) (+4%) vergeleken met de vrouwen 

die niet aan aërobische sport deden. 

Dr. Friedenreich is erg verheugd over het 

resultaat. “Het is de eerste studie die het effect 

van sport of liever verstandige beweging op de 

oestrogeenwaarden aantoont. We hebben nu 

kunnen bewijzen dat beweging het borstkankerrisico 

vermindert door een oestrogeenverlagend effect.” 

Aërobe beweging kan je doen door te joggen, fietsen, 

dansen, roeien, zwemmen, schaatsen, touwtje 

springen, …) Bovendien helpt aërobe training om te 

vermageren en op die manier heeft het een dubbel 

resultaat. 

Ook groene thee en champignons 

Volgens orthomoleculaire studies waarbij 1009 

borstkankerpatiënten en evenveel gezonde vrouwen 

werden betrokken in de leeftijdscategorie tussen 

20 en 87 jaar, blijkt dat het dagelijks eten van 

paddenstoelen en het gebruik van groene thee het 

risico op het ontstaan van borstkanker aanzienlijk 

verkleint. Daarin wordt vastgesteld dat meer dan 

tien gram verse paddenstoelen en meer dan 

vier gram gedroogde paddenstoelen volgens de 

wetenschappers overeen kwam met respectievelijk 

64% en 47% minder kans op een tumor. Bij 

proefpersonen die het eten van paddenstoelen 

combineerden met het dagelijks drinken van groene 

thee, waarbij men meer dan 1.05 gram gedroogde 

groene theeblaadjes gebruikte, verkleinde het 

borstkankerrisico met 89% in vergelijking met de 

vrouwen die geen champignons aten of groene thee 

dronken of tabletten gebruikten. 

Ook meer vezels op het menu zetten, zoals professor 

Christophe aanraadde heeft zeker zin. Want vezels 

verminderen het risico op borstkanker. Een studie die 

onlangs gepubliceerd werd in de American Journal 


Isoflavonen uit soja hebben een 

beschermende rol in verband met 

borstkanker. 

of Clinical Nutrition toonde ook aan dat 

het risico op borstkanker aanzienlijk 

verlaagt naarmate er meer vezels 

met de voeding worden opgenomen. 

Dit was vooral het geval voor niethormoongevoelige 

borstkanker. 

De onderzoekers analyseerden 

de vezelinname van 185.598 

postmenopauzale vrouwen, van wie 

er tijdens controleperiode van zeven 

jaar 5.461 borstkanker kregen. Voor 

alle vormen van kanker was het risico 

met 13% verminderd bij de hoogste 

vezelinname vergeleken met de laagste 

vezelinname. Voor niet-hormoongevoelige 

kanker was het risico zelfs verminderd 

met 44%. Vooral oplosbare vezels blijken 

het risico op borstkanker te verminderen. 

Voor onoplosbare vezels vond men geen 

verband. Oplosbare vezels verlagen de 

bloedsuikerspiegel, de insulineniveaus en 

insulineachtige groeifactoren. Verhoogde 

waarden daarvan worden geassocieerd 

met borstkanker. Oplosbare vezels zijn 

oplosbaar in water. Men vindt ze vooral 

in haver, peulvruchten, groenten en fruit. 

Oplosbare vezels kunnen in de darm grote 

hoeveelheden water absorberen, waardoor 

het volume van de stoelgang toeneemt 

en een zachte consistentie krijgt. Deze 

vezels vertragen het ledigen van de maag, 

waardoor suikers minder snel opgenomen 

worden en de bloedsuikerspiegel minder 

snel verhoogt. Ze versnellen bovendien de 

darmpassage, wat zorgt voor een snellere 

afvoer van toxines en afvalproducten. 

Weldra een vaccin? 

Voeding, gedrag en leefomstandigheden 

spelen een rol, maar binnenkort mag men 

ook een beschermend vaccin verwachten, 

tenminste die hoop werd ons zeer recent 

door de wetenschap gegeven. Er zou 

een revolutionair vaccin op komst zijn 

en de ontwikkeling ervan is volop aan 

de gang. Het zou voor een daling van 

70 percent van de borstkankers kunnen 

zorgen. Deze nieuwe medicatie treft het 

proteïne ‘alfa lactalbumine’ dat zich schuil 

Vooral tijdens 

de puberteit is 

gezonde voeding 

van belang voor het 

opgroeiende meisje. 

houdt in de meest borsttumoren. Het 

vaccin maakt het immuunsysteem sterker 

en vernietigt het proteïne en stopt zo de 

vorming van tumoren. Het sterkt ook het 

immuunsysteem om bestaande tumoren 

zo te doen krimpen. Professor Vincent 

Tuohy en zijn team testten het vaccin op 

knaagdieren die genetisch gevoelig zijn 

voor borstkanker. Degenen die het vaccin 

niet kregen, ontwikkelden borstkanker 

na tien maanden, maar de dieren die 

het wel kregen, werden niet ziek. “Uit de 

resultaten van dit onderzoek leid ik echt af 

dat borstkanker een volledig te voorkomen 

ziekte is”, aldus prof. Tuohy. Volgens de 

prof zou het vaccin volgend jaar al kunnen 

worden getest, maar het zou toch tien jaar 

kunnen duren vooraleer het operationeel 

wordt. Er is evenwel een nadeel verbonden 

aan het vaccin: meisjes die het op jongere 

leeftijd toegediend krijgen, kunnen geen 

borstvoeding meer geven, wel nog 

kinderen krijgen. De oorzaak is dat het 

immuunsysteem zou gaan reageren op 

het vaccin. Hij gelooft dat het zal kunnen 

toegediend worden aan vrouwen van boven 

de veertig, de leeftijd waarop het risico op 

borstkanker toeneemt. Ook jonge vrouwen 

die vanwege een genetisch patroon meer 

risico hebben, zouden daarmee kunnen 

geholpen worden en... misschien ook voor 

andere vormen van kanker. Maar intussen 

is het vooral verstandig gezond te leven en 

gezond te eten, daarvan zijn we nu al zeker 

dat het effect heeft. 

Jos van Landuyt 

Bespaar tot 70% 

en bottel uw 

eigen water! 

Aquacare is in België marktleider 

in waterbehandeling. Met de 

AquaDrink® bieden wij de oplossing 

voor goedkoop, gemakkelijk en 

gezond drinkwater. Onze waterkoelers 

worden rechtstreeks aangesloten 

op de waterleiding en lteren 

het leidingwater. U beschikt 

permanent over gekoeld plat, bruisend 

tot licht bruisend water. Bovendien 

is dit concept 30 keer milieuvriendelijker 

dan essenwater. 

Aquacare laat u zelfs drinken uit uw 

eigen gepersonaliseerde 

essen en glazen. 

Het AquaDrink®-concept vindt u 

terug in verschillende topbedrijven, 

zorgcentra, ziekenhuizen en 

horecazaken. 

Aquacare draagt zorg voor 

zuiver, gezond en lekker 

water. 

Ook waterontharders 

Dorstig naar meer info? 

Aquacare nv/sa 

Industrieweg Daelemveld 1026 

B-3540 Herk de Stad (Belgium) 

T 0800 22002 - F +32(0)13 55 29 36 

W www.aquacare.be - E aqua@aquacare.be 


Advertentie

Advertentie 

De beste zorgen uit de natuur! 

Uw online gezondheidsadviseur 

BOVERTE is een moderne internetwinkel 

(voorheen onder de naam Fytobellshop) die de merken 

Fytobell en Nutribell voert. 

Eenvoudig, overzichtelijk, informatief, 

vriendelijk geprijsd en een goede service. 

U koopt bij Boverte omdat… 

• U toegang heeft tot het complete assortiment 

producten van Fytobell ® en Nutribell ® . 

• U boven de 50 euro geen verzendkosten 

betaalt. 

• U met korting op uw bestelling kan aankopen. 

• De producten binnen 2 werkdagen bij u 

worden afgeleverd. 

• U gemakkelijke betalingsmogelijkheden 

heeft. 

• Onze winkel 365 dagen per jaar en 24 uur 

per dag geopend is. Daarnaast kunt u 7 

dagen per week bij onze klantenservice 

terecht. 

• Wij garant staan voor een optimale service. 

• Wij u helder en duidelijk over de producten 

informeren via de website, per telefoon en via 

e-mail. 

www.boverte.com 

e-mail: info@boverte.com 

tel.: 00/31 (0)40 254 30 48 

Column 

Uit de natuurgeneeskundige praktijk van Dr. Marcel Verheyen 

De energie van de cel 

In een vorig nummer hadden we het al een beetje over allergie, maar 

omdat het zo’n complexe materie is, willen we het ook van een andere 

kant bekijken.. 

A 

ls we ziek worden, worden we 

eerst energetisch ziek en dat zie 

je eigenlijk bijna met het blote 

oog. Wie in de praktijk met patiënten 

geconfronteerd wordt tijdens de consultatie 

of aan de balie in de apotheek, merkt 

wel aan de spontane verhalen dat vooraleer 

iemand echt ziek wordt, er eerst emotionele 

of energetische klachten waren. Het is zelden 

dat de basis enkel maar fysiek is. 

Waarom zeggen we dat? Omdat ook allergie 

daar iets mee te maken heeft. Als we de 

lichaamscel uitvergroten, zien we een kern. 

Recent onderzoek geeft aan dat we elke cel 

als een soort magneet moeten bekijken die 

is opgebouwd uit eiwitten. Opmerkelijk is dat 

de spanningslijnen in een cel hetzelfde beeld 

weergeven als het elektromagnetisch veld 

van de aarde. Dat is hetzelfde patroon. Het 

is precies alsof onze kleine cellen, allemaal 

kleine aardbolletjes zijn. Dat is eigenlijk heel 

interessant, want dat opent misschien weer 

perspectieven om te vernemen hoe de materie 

nu in elkaar zit. Dat kan ons misschien 

ook helpen om tot een betere therapie te komen. 

Ook onze organen zijn gevormd door miljarden 

van die celletjes. In feite zijn dat 

geordende magneetjes. Als je daarvan de 

optelsom maakt, krijg je ook een elektromagnetisch 

veld. Zo blijkt dat elk orgaan zijn typische 

frequenties heeft, zoals trouwens ook 

elke kleur een eigen frequentie heeft. Op die 

manier begrijpt men gemakkelijk dat als een 

orgaan afwijkt van die frequentie, men ziek 

wordt! 

Als een hersenkern bijvoorbeeld zijn eigen 

trillingsfrequentie niet 

meer kan trillen, dan is 

er uiteraard een functieprobleem 

en als het lang 

genoeg duurt, komt er 

een storing in de functie 

van dat orgaan en als 

het dan nog langer duurt, 

ontstaat er ook in de structuur een verandering. 

Pas dan kan je op foto’s iets waarnemen. 

Pas op dat moment kan je fysiek iets zien. 

Maar vòòr die tijd is er al lang een probleem 

op energetisch vlak. 

Eigenlijk zijn we dus zo’n beetje als een computer. 

Je hebt hardware, je hebt ook elektriciteit 

nodig, alles precies hetzelfde, maar het 

belangrijkste is: de elektronica. 

Ook bij ons: er is elektronica, software, elektriciteit 

en ook bij ons zit er een hiërarchie in. 

Voor een deel zijn we inderdaad opgebouwd 

als een computer. Net zoals de mens, krijgt 

de computer ook wel eens af te rekenen met 

problemen. Dan wil je inzicht hebben in het 

probleem om het te kunnen oplossen. Je 

nodigt een computerspecialist uit als je er 

zelf niet uit komt. En wat stel je vast: dat hij 

gebruik maakt van verschillende niveaus. Hij 

weet precies op welk niveau hij moet gaan 

kijken om een bepaalde ingreep te doen. Eigenlijk 

schuilt ook hier het geheim van de gezondheid 

en het lichaam. 

Voor het beoordelen van allergieën is dit precies 

zo. En als je de juiste frequentie kent, kun 

je ook in de natuur naar de juiste frequenties 

gaan zoeken bij planten en extracten om het 

probleem op te lossen. Dat maakt natuurgeneeskunde 

ook erg boeiend, omdat het terugkeert 

naar de essentie van de materie en de 

essentie van de remedie. De goede frequentie 

aan het lichaam teruggeven, dankzij goed 

gekozen natuurlijke stoffen. Maar dat maakt 

het ook tegelijk aartsmoeilijk. 

Dr. Marcel Verheyen 

I-SANA nr5 

17

Advertentie 

Moeilijke 

waterdrainage? 

Orthoren HELPT! 

Wie wat last heeft van ophoping van vocht doordat 

de lichaamsfilters niet optimaal functioneren, kan 

vaak beter een natuurlijk middel gebruiken dat de 

mineralen en lichaamszouten respecteert. 

Orthoren bevat Spirea, Orthosiphon en Fucus 

vesiculosus, wat goed is voor de waterdrainage 

van het organisme. 

Eigenlijk is het een 

natuurlijk plasmiddel, 

dat de lichaamsfilters 

helpt bij het ontgiften, 

zonder nevenwerkingen. 

Orthoren zorgt dus 

voor een perfecte 

waterdrainage. 


Verkrijgbaar in de apotheek met cnk-bestelcode 1744-366 

Of vraag ernaar in de betere natuurwinkel. 

Voel je wel met fytobell! 

www.fytobell.be 

Voor infobrochure: 

E-mail: info@fytobell.be Tel: 011/37.19.24 

Bestellen in Nederland? www.boverte.com 

Vermijd 

beslist koude 

voeten om 

blaasontsteking 

te voorkomen! 

Drink ongeveer anderhalve 

tot twee liter water per dag en 

vermijd koude voeten 

Blaasontsteking 

kan je 

voorkomen 

H 

et begint gewoonlijk met een 

verhoogde drang tot urineren, 

een treiterende buikpijn, soms 

bloed in de urine en soms licht verhoogde 

temperatuur: blaasontsteking of cystitis. 

Vooral vrouwen zijn er gevoelig voor, 

omdat hun urinebuis korter is dan bij 

mannen en ze doorgaans te weinig 

drinken, waardoor hun urineblaas niet 

voldoende leeg kan worden gemaakt en 

bacteriën de kans krijgen zich snel te 

vermenigvuldigen. Ook jonge vrouwen 

kunnen er het slachtoffer van worden, 

terwijl het bij mannen vooral om een 

ouderdomskwaal gaat als gevolg van een 

vergrote prostaat waardoor urine in de 

blaas achter blijft. Je mag gerust stellen 

dat de helft van de vrouwen ooit last krijgt 

van blaasontsteking en het vervelende 

is dat de ziekte vaak terugkeert. En toch 

kunnen ze zichzelf preventief beschermen. 

I-SANA nr5 

19

Guldenroede 

en dovenetel: 

de natuurlijke 

plasthee 

De belangrijkste filters in het lichaam zijn de 

nieren. Samen met de urinewegen zijn ze ook de 

belangrijkste uitscheidingsorganen. Ze bestaan 

uit miljoenen filtereenheden die onzuiverheden 

uit het bloed halen waarna ze de gereinigde 

bloedvloeistof weer in de bloedbaan brengen. 

Naast het filteren van het bloed scheiden ze ook 

renine af die er voor zorgt dat een 

juiste water- en zouthuishouding 

op peil blijft. Daardoor blijven ook 

bloedvolume en bloeddruk op 

peil. Door de nieren wordt ook 

erythropoëtine afgescheiden, 

een stof die het beenmerg 

prikkelt tot het aanmaken van 

rode bloedlichaampjes. Tenslotte 

zorgen de nieren er ook voor 

dat uit de vitamine D (die via de 

huid uit zonlicht wordt gehaald) 

een stof wordt gemaakt die 

het lichaam aanspoort tot het 

opnemen van calcium uit het voedsel. 

Het bloed dat door de nieren moet worden 

gezuiverd, bereikt de nieren via twee nierslagaders, 

nadien via drie kleinere slagaders en tenslotte via 

de haarvaatjes. In die haarvaatjes begint eigenlijk 

al het zuiveringsproces. Slechts een gedeelte 

van het bloed kan hier passeren. Bloedcellen en 

eiwitmoleculen zijn te groot om de vaatwand te 

passeren, zodat ze in de bloedcirculatie blijven. 

De vloeistof die de vaatwand wel passeert, wordt 

voorurine genoemd. Per dag stroomt ongeveer 

2000 liter bloed door de nieren: 1,38 liter per 

minuut. In die voorurine zitten erg belangrijke 

stoffen: glucose, aminozuren, calcium en water. 

Van die 180 liter voorurine wordt er ongeveer 99 

percent teruggewonnen. Nadien zorgen de ureters 

of urineleiders voor het transport van de urine naar 

“De meesten drinken te 

weinig. Vooral vrouwen 

moeten meer drinken. 

Als je niet voldoende 

drinkt, kunnen de nieren 

de stofwisselingszuren 

en toxines niet tijdig 

afvoeren, en kunnen 

bacteriën zich in de 

blaas gemakkelijker 

vermeerderen.” 

de blaas. Die zijn bij volwassenen ongeveer 30 cm 

lang. Door een knijpende beweging die ongeveer 

om de drie minuten plaats vindt, wordt een 

hoeveelheid urine naar de blaas gestuwd. Kleppen 

belemmeren het terugvloeien van urine vanuit de 

blaas in de ureters en die kan om verschillende 

redenen ontsteken. 

Hoe werkt de blaas? 

De blaas is een soort zak waarvan de wand is 

opgebouwd uit drie lagen. In de buitenste laag 

zitten veel bloedvaten. Die voorzien de middelste 

laag, de eigenlijke blaasspier van bloed, terwijl de 

binnenste laag bindweefsel is dat bekleed is met 

het blaasslijmvlies, een erg dikke laag als de blaas 

leeg is. Zet de blaas uit naarmate ze is gevuld, 

dan zullen de lagen oprekken en zal het slijmvlies 

dunner worden. Daardoor blijft de blaas waterdicht. 

Als ze helemaal gevuld is, kan de blaas tot boven 

de navel komen. 

De nieren werken constant, zodat de rol van de 

blaas als opvangreservoir erg belangrijk is. Al 

naargelang de leeftijd, heeft de blaas een inhoud 

van 200 tot 900 ml. Als de blaas 

nog maar 400 ml bevat, zal een 

volwassene al aandrang tot urineren 

krijgen. 

Rekmeters in de blaas die via het 

zenuwstelsel het ruggenmerg en 

de grote hersenen bereiken, geven 

aan wanneer de blaas is gevuld. De 

patiënt voelt aandrang tot urineren. 

Men kan de urinelozing bewust 

laten plaats vinden of nog uitstellen. 

Kringspieren die de urineblaas van 

boven naar beneden samenknijpen 

zorgen voor de lediging. Vanaf het tweede 

levensjaar krijgt het kind langzamerhand controle 

over die kringspieren en leert het droog te worden. 

De lengte van de urinebuis bij mannen is ongeveer 

20 cm, bij vrouwen amper 4 cm. Bij de man loopt 

die urinebuis rond de prostaat. Als die prostaat 

gezwollen is, krijgt de urine het moeilijker uit de 

blaas te worden verwijderd, zodat het gemakkelijker 

tot ontstekingen kan komen. Omdat de urinebuis 

bij vrouwen erg kort is, is het ook makkelijker voor 

bacteriën om via de genitaliën op te klimmen naar 

de blaas, zodat ontsteking het gevolg is. 

Hormonen die door de bijnieren worden 

geproduceerd, zorgen voor een terugwinnen van 

natrium uit de urine. Bij dat proces is veel water 

nodig. Vandaar dat het van belang is dat de patiënt 

voldoende drinkt. 

Preventie is belangrijk 

Buikpijnen die bijzonder heftig zijn, plots opkomen 

en met misselijkheid gepaard gaan of met koorts, 

moeten zonder meer ernstig worden genomen. Er 

zijn verschillende oorzaken zoals bijv. appendicitis, 

buikvliesontsteking enz... maar ook blaasontsteking 

kan erg pijnlijk zijn. Pijnen die niet zo erg zijn, maar 

die blijven aanhouden als een treiterende tweede 

natuur, moeten eveneens worden geobserveerd 

want een blaasontsteking kan een oorzaak zijn 

van vage buikklachten. Soms is bloed in de urine 

aanwezig. Urineonderzoek bij de gynaecoloog of de 

uroloog maakt het meteen duidelijk. 

Blaasontstekingen komen vaak bij vrouwen voor, 

zelfs bij jonge vrouwen. Ook bij pasgehuwde 

koppels is het een bekend fenomeen. Tijdens 

de huwelijksreis is dit een vaak voorkomend 

verschijnsel omdat door frequent geslachtsverkeer 

het opklimmen van de bacteriën via de ureter naar 

de blaas in de hand kan worden gewerkt. Als de 

persoon in kwestie dan niet voldoende drinkt, wordt 

de blaas niet voldoende schoon gespoeld, krijgen 

kiemen de kans zich te ontwikkelen en komt het tot 

een ontsteking die heel lang kan aanslepen. 

Sommigen reageren zelfs niet meer op kuren 

met antibiotica. Dan helpt enkel nog veel drinken, 

kamillethee, eventueel gebruik van Kamillosan en 

guldenroedemiddelen zoals Orthoren van Fytobell 

(apotheek), rusten en warmtebehandelingen, terwijl 

prikkelende spijzen moeten worden vermeden. 

Bij blaasontsteking wordt ook homeopathisch 

Cantharis 30K aanbevolen en Berberis Homaccord 

een product van de firma Heel, ook verkrijgbaar in 

de apotheek. Patiënten met blaasklachten moeten 

meer op hun kleding letten. Ze mogen vooral 

geen koude voeten krijgen en moeten zich beter 

Blaasontsteking is niet enkel het gevolg van te 

weinig drinken, ook kou vatten en gebrek aan 

hygiëne kunnen er mee te maken hebben. 

van de koude bodem isoleren met schoenen met 

dikkere zolen. Ook de nieren moeten warm worden 

ingepakt: geen pulls of polo’s waarbij de rug telkens 

bloot komt bij de minste beweging. Geen koude 

dranken ook, maar wel warme of lauwwarme 

drankjes, over de dag verdeeld, zeker anderhalve 

tot twee liter en als het zeer warm weer is nog 

meer, tot het dorstgevoel verdwenen is. 

Een blaasontsteking brengt sommige patiënten en 

zelfs sommige artsen nog in verwarring omdat de 

tekenen vaak lijken op die van appendicitis. Een 

bloed- en urineonderzoek kan hier snel opheldering 

brengen. Blaasontsteking kan onschuldig beginnen, 

maar als ze niet wordt verzorgd, kan ze naar de 

nieren overslaan en pijn in de rug veroorzaken. Ook 

kan door veelvuldige en niet verzorgde ontsteking 

de blaasspier verslappen en incontinentie of verlies 

van blaasbeheersing het gevolg zijn. 

Daarom volgende preventieve 

maatregelen: 

• Drink minstens twee tot drie liter water per dag. 

• Zorg dat de blaas geregeld en compleet wordt 

geledigd. 

• Vermijd besmetting van de ingang van de 

urinebuis en maak je van voor naar achteren 

schoon op het toilet. 

• Voor de geslachtsgemeenschap kan men zich 

best schoon douchen en nadien helemaal de 

blaas ledigen. 

• Gevoelige personen vermijden best prikkelende 

stoffen zoals te veel koffie en te veel alcohol. 

Op die manier loop je veel minder kans geregeld 

het slachtoffer te worden van blaasontstekingen. 

Jan van Gendt 


DOORROOKT SPEEKSEL VALT HET LICHAAM AAN 

Tabaksspeeksel 

veroorzaakt 

KANKER 

teeds meer 

wetenschappelijke gegevens 

bevestigen de dodelijke 

gevolgen van tabaksrook. Desondanks 

neemt het roken onder jongeren 

toe. Een onderzoek in Nederland is 

alarmerend: zelfs jongeren die nog maar 

sporadisch roken, raken makkelijker 

verslaafd. Lichtzinnig experimenteren 

is dus een gevaarlijke roulette. Je 

raakt er moeilijk van verlost. Volgens 

recent onderzoek naar de gevaren van 

tabaksrook, hebben wetenschappers 

ontdekt dat sigarettenrook gezond 

speeksel transformeert in een “dodelijke 

cocktail”, die de ontwikkeling van 

mondkanker in de hand kan werken. 

Speeksel bevat enzymen die normaliter 

schadelijke stoffen neutraliseren en het 

lichaam beschermen tegen ziekte. De 

Britse Journal of Cancer publiceerde een 

rapport van Israëlische onderzoekers 

die stellen dat tabaksrook dit 

verdedigingsmechanisme ruïneert en de 

beschermende stoffen in het speeksel 

vernietigt. Er blijft enkel een “bijtende 

mix” van tabakschemicaliën en speeksel 

over die uiteindelijk de mondcellen in 

kankercellen kan veranderen. 

We mogen dit uiteraard als een ferme 

waarschuwing beschouwen voor rokers die 

hiermee weten dat de schade zich al voltrekt 

van zodra je de eerste sigaret opsteekt. Volgens 

Dr. Lesley Walker van het Cancer Research 

UK zijn er per jaar ongeveer 8000 gevallen 

van kanker aan de neus, lippen, mond en 

tong, tandvlees, amandelen, keelholte 

en strottenhoofd. Daarvan zullen 

ruim 3000 mensen eraan sterven. 

De belangrijkste oorzaken 

zijn het roken van sigaretten, 

sigaren en pijp, pruimtabak of 

betelnoten met tabak en het 

regelmatig drinken van meer 

dan een veilig niveau van 

alcohol. 

Echt dodelijke combinatie 

De natuur heeft ons uitstekende 

verdedigingsmiddelen gegeven. Speeksel bevat 

namelijk anti-oxidanten. Dat zijn moleculen 

die kunnen helpen het lichaam te beschermen 

tegen kanker. In normale omstandigheden 

worden ze ingezet om de epitheelcellen van 

de mond te beschermen. Maar sigarettenrook 

vernietigt deze cellen, waardoor er zeer 

schadelijke vrije radicalen ontstaan die in 

combinatie met kankerverwekkende stoffen 

uit de tabaksrook het lichaam schade kunnen 

berokkenen en de cellen in kankercellen 

kunnen veranderen. 

Het team van het Technion-Israel Institute of 

Technology, in Haifa in Israël, kon de effecten 

van sigarettenrook op kankercellen van de 

mond reconstrueren. Daarvoor gebruikte 

men tabaksrook om heel snel duidelijkheid te 

verkrijgen over het effect op de ontwikkeling 

van kanker in de mond. Door de kankercellen te 

observeren, kreeg men heel snel duidelijkheid 

over de evolutie in de mond. 

De helft van de monsters van cellen werden 

blootgesteld aan sigarettenrook en de andere 

helft aan een mengsel van speeksel en 

sigarettenrook. Hieruit bleek dat hoe langer 

de mondcellen werden blootgesteld aan het 

besmette speeksel, hoe meer de cellen werden 

beschadigd. 

Het lichaam keert zich tegen 

zichzelf 

Dr. Nagler Rafi, een van de leidende auteurs 

van de studie, zei: “De meeste mensen zullen 

het erg schokkend vinden dat het mengsel van 

speeksel en rook eigenlijk meer dodelijk is voor 

cellen in de mond dan sigarettenrook alleen. 

Maar onze studie toont overduidelijk aan dat 

van zodra speeksel wordt blootgesteld aan 

sigarettenrook, het normale gezonde speeksel 

zijn beschermende eigenschappen meteen 

verliest. Meer nog: het is een verraderlijke 

cocktail en het helpt bij de vernietiging van 

gezonde cellen in de mondholte en de mond. 

“Sigarettenrook is niet alleen schadelijk op 

zichzelf, maar het draagt er eveneens toe bij dat 

het lichaam zich tegen zichzelf keert.” 

Dr Lesley Walker, directeur verantwoordelijk 

voor kankerinformatie aan het Cancer Research 

UK, vertelde onlangs op de BBC: “Dit is een 

zeer ernstige waarschuwing voor rokers, 

te weten dat de schade aan het organisme 

al aanvangt van zodra men begint met het 


S

Tabaksrook ruïneert het 

inademen van tabak.” 

“Voor onderzoekers, heeft de studie ook een 

dubbele waarde en dat is dat zij niet alleen 

informatie geeft over het ontstaan van de 

kankerproblemen in de mond, maar ook hoe we 

schade aan het lichaam kunnen voorkomen.” 

Extra gevaarlijk voor jongeren 

Een Nederlands onderzoek heeft vorige 

week aan het licht gebracht dat de verslaving 

aan sigaretten bij jongeren nog veel sneller 

gaat dan aanvankelijk gedacht. Vooral de 

leeftijdscategorie tussen dertien en zeventien 

jaar is extra kwetsbaar. Door te experimenteren 

met sigaretten worden jongeren in een mum 

van tijd afhankelijk. Af en toe eens een sigaretje 

trekken voor de fun is niet zo onschuldig, want 

dat is voldoende om snel verslaafd te geraken. 

Snel stoppen en er wel totaal mee breken, is 

het enige wat helpt. Daarbij is niet enkel de 

“De prijs van de sigaretten is 

niet het belangrijkste motief 

om er mee te stoppen.” 

motivatie van belang, maar evenzeer de ernst 

van de verslaving. Uit het onderzoek blijkt 

trouwens dat pubers het even moeilijk hebben 

als volwassenen om te stoppen, misschien nog 

moeilijker soms vanwege de sociale druk. De 

omgeving is ook daarbij van wezenlijk belang: 

jongeren van ouders of familieleden die roken, 

hebben het nog extra moeilijk om te stoppen. 

In België rookt bijna één derde van de bevolking. 

Hoewel het roken wordt ontmoedigd door 

de wetgever die verbiedt dat in restaurants, 

gemeenschappelijke ruimten, kantoren, scholen 

enz... nog mag gerookt worden, blijft het aantal 

rokers ongeveer stabiel. Ze staan liever buiten in 

de regen voor het restaurant, dan te overwegen 

het roken op te geven. Onlangs werd de 

Werelddag Zonder Tabak gehouden en daarom 

openden talrijke ziekenhuizen hun deuren om 

verdedigings- 

mechanisme 

in de mond 

Een goede voorlichting en kennis van de enorme 

schade die tabak aanricht, is het belangrijkste om 

gemotiveerd te worden om te stoppen met roken. 

rokers goede raad te geven. Ze konden er hun 

nicotineverslaving evalueren door middel van 

een test, waarbij het CO-gehalte van hun longen 

werd gemeten zodat de biologische leeftijd van 

de luchtwegen kon worden bepaald. De prijs 

is helemaal geen argument om te stoppen. 

Misschien wèl de uitslag van dit onderzoek. 

En misschien de informatie over mogelijke 

gevolgen, want wat tabak veroorzaakt, is niet 

niks: 

• 80 tot 90 % van alle sterfgevallen door 

longkanker 

• 30 % van alle sterfgevallen door kanker in het 

algemeen 

• 80 % van alle sterfgevallen ten gevolge van 

chronische bronchitis 

• 20 % van alle sterfgevallen ingevolge 

cerebro-vasculaire aandoeningen (beroerte, 

hersenbloeding,...) 

• 20 tot 25 % van alle sterfgevallen door 

hartinfarct. 

Nicotine verslaaft 

Tabaksrook bevat bijna 5000 bekende 

bestanddelen, waarvan er minstens 43 bekend 

staan als kankerverwekkend. Het beruchtste 

bestanddeel is de nicotine. Berucht, omdat deze 

stof verantwoordelijk is voor het verslavende 

effect van tabak. De nicotine komt via de 

luchtwegen in het bloed terecht en verspreidt 

zich in het hele lichaam. Gevolgen: een snellere 

hartslag, stijging van de bloeddruk, vernauwing 

van de bloedvaten, geringere eetlust, toename 

van de cholesterol, verhoogde afbraak van 

vitamine C en prikkeling van de darmwerking. 

Het lichaam heeft snel opnieuw behoefte aan 

nicotine. Vandaar dat op langere termijn pleisters 

met nicotine geen oplossing bieden. 

Stoppen begint eigenlijk met een goede 

motivatie en het vaste voornemen ermee 

te breken. Daarnaast kunnen hulpmiddelen 

worden gebruikt, liefst natuurlijke producten 

zoals Fumexit en natuurlijk ook groepstherapie 

zoals die door Het Rode Kruis soms worden 

georganiseerd. Maar best van al zoekt men nietrokende 

vrienden op die je kan inschakelen of 

opbellen op het moment dat de aandrang te sterk 

wordt tijdens de ontwenningsperiode. 

Maar stoppen is altijd zinvol. Begin er liever 

vandaag mee dan morgen. Het is nooit te laat. 


Stoppen met 

roken op een 

natuurlijke 

manier? 

FUMEXIT STILT DE 

ROOKHONGER! 

Hoe werkt Fumexit? 

Fumexit is een volledig natuurlijk product dat een 

gunstig effect heeft op de negatieve verschijnselen die 

bij tabaksontwenning optreden. Zes werkzame planten 

vormen samen dit unieke product. Ook in dit product 

vind je alle bijzondere kenmerken van de producten 

van Fytobell terug. Zo ondersteunen en versterken 

de planten elkaar in hun werking. 

Fumexit is hierdoor antioxidatief 

(terwijl roken precies oxiderend is). 

Bovendien vermindert het middel de 

ontwenningsverschijnselen, bederft 

de smaak van tabak, ondersteunt het 

zenuwstelsel, en doet de behoefte 

aan nicotine verminderen. En dan is 

er natuurlijk ook het psychologisch 

effect van het steeds bij zich hebben 

van een mondspray. 

Er is natuurlijk motivering nodig: 

je moet wíllen stoppen met roken. 

Maar Fumexit kan je over de 

moeilijke momenten heen helpen. 


CNK-Bestelcode 2186-716 

of vraag ernaar in de betere natuurwinkel 


Meer info op: www.fytobell.be 

E-mail: info@fytobell.be 

Tel:011/37.19.24 

24 I-SANA nr5 Voedingssupplementen zijn geen vervanging voor I-SANA gevarieerde nr5 voeding. 25 

Advertentie

Suikervrij 

ook geschikt voor diabetici 

Maakt de 

dingen verteerbaar 

Dills is een heerlijk fris muntje dat 

lekker smaakt en elke maaltijd vederlicht 

afrondt. Dankzij etherische oliën en kruiden 

geeft het niet enkel een lichter gevoel 

na het eten, het geeft pit aan elk moeilijk 

moment van de dag. Een lastige file, een 

druk programma op kantoor, een moeilijke 

afspraak: Dills geeft de ziel vleugels en 

balsemt de sfeer. 

Een belangrijke ontmoeting? 

Een frisse adem nodig? 

Op Dills kun je rekenen. 

Gezond, lekker, digestief, verfrissend, 

pittig, heerlijk langdurig van smaak ... 

Dills is een vriend die van elke last een lust 

maakt. 

Ook verkrijgbaar in 

de apotheek met 

cnk-bestelcode: 2161-149 

Wat 

veroorzaakt 

explosie van 

jeugddiabetes? 

S 

uikerziekte of diabetes 

wordt als een 

welvaartsziekte 

beschouwd. Normalerwijze zou je 

verwachten dat ze vooral ouderen 

treft. Omdat in het lichaam van 

oudere mensen hier en daar wat 

kan haperen, kunnen ook de 

eilandjes van Langerhans in de 

pancreas het laten afweten of niet 

voldoende insuline produceren. 

Een en ander heeft te maken met 

leeftijd, zwaarlijvigheid, dieet, 

gebrek aan beweging en familiale 

antecedenten. 

De voeding aanpassen, 

meer bewegen en vooral 

zwaarlijvigheid voorkomen of 

behandelen, is daarvoor een 

oplossing. 

Het probleem is evenwel dat 

steeds meer jongeren het 

slachtoffer worden van diabetes, 

type 1 zoals dat wordt genoemd. 

Over de oorzaak daarvan is men 

het nog altijd niet eens, hoewel 

hier genetische factoren niet 

uit te sluiten zijn. Toch worden 

de Westerse voeding en het 

geneeskundig gedrag met de 

vinger gewezen. 

Voor meer info: www.dills.be 


Is te veel melk drinken en 

te vroeg multivaccineren 

nadelig? 

nadelig? 

nadelig? 

nadelig? 

Opvallend is inderdaad dat steeds meer 

jongeren en zelfs heel jonge kinderen al 

het slachtoffer kunnen worden van diabetes 

type 1. Een dergelijk probleem weegt niet 

alleen op hun actuele gezondheid, maar 

legt ook een zware hypotheek op hun 

toekomst. Ze moeten hoogste discipline 

nastreven in gedrag en voeding en zeker 

goed gedoseerde medicijnen nemen, hun 

leven lang. 

De vraag is evenwel, hoe is het zover 

kunnen komen? Wat mag de oorzaak dan 

wel zijn van deze plotse toename die we de 

jongste jaren zien. 

Vaccinatie? 

Uit een studie van Dr. Classen in 

Finland blijkt dat het drinken van grote 

hoeveelheden koemelk in de jeugd tot 

een ontspoorde afweerreactie tegen de 

eilandjes van Langerhans in de pancreas 

kan leiden. Het zijn precies de eilandjes 

van Langerhans waar de insuline wordt 

geproduceerd. Als er een broer of zus in 

het gezin is die al het slachtoffer werd van 

suikerziekte, blijkt dat wie een halve liter 

koemelk per dag drinkt, vijf keer meer kans 

heeft op jeugddiabetes dan kinderen die 

veel minder koemelk drinken. Borstvoeding 

blijkt deze kans aanzienlijk te verkleinen, 

maar men heeft er nog geen uitleg voor, 

evenmin als men reeds een uitleg kon 

geven over het feit waarom koemelk de 

vatbaarheid voor diabetes bij jongeren 

kan vergroten. Volgens Dr. Virtanen van 

de universiteit van Tampere zou het best 

kunnen dat koemelk het immuunsysteem 

tegen zijn eigen cellen keert door de 

insulineproducerende cellen aan te 

vallen. Dit onderzoek wordt door andere 

wetenschappers in twijfel getrokken. Dr. 

Barthelow en Dr. Classen zijn van mening 

dat het vooral vaccinaties zijn en vooral 

Grote hoeveelheden melk drinken 

tijdens de jeugd en multivaccins 

worden in verband gebracht met het 

toenemend aantal jeugddiabetes. 

de multivaccins die zich agressief 

tegen de eigen lichaamscellen gaan 

keren. In de New Zealand Medical, 

een medisch blad in Australië 

stond te lezen dat na een massale 

vaccinatiecampagne tegen hepatitis 

B, bij baby’s van zes weken en ouder, 

het aantal gevallen van diabetes type 

1 met meer dan zestig percent was 

gestegen. 

Polyvaccinatie blijkt volgens deze 

artsen op zo’n jonge leeftijd dus 

NIET alleen maar voordelen te 

hebben. Volgens Dr. Classen zijn 

verschillende vaccinaties zoals die 

tegen hepatitis B, en bof, rode hond 

en mazelen, in verband gebracht met 

het toenemende risico op diabetes 

type 1. Deze gegevens worden 

thans op grote schaal onderzocht bij 

Amerikaanse mariniers. De uitslag 

van deze studie wordt eerlang 

verwacht. 

Natuurlijke middelen 

tegen examenstress 

H 

et is weer zover: De examentijd 

is zowel voor de 

ouders als voor studenten 

en leerlingen een heel moeilijke tijd. 

Niet enkel vanwege het slaagrisico, 

maar omdat het extra veel van de 

zenuwen van iedereen in het gezin 

vraagt. Ouders zijn bezorgd over de 

gezondheid en voor de slaagkansen 

van hun kinderen, terwijl de leerlingen 

of studenten zelf erg gebukt 

gaan onder de spanning. Bij sommigen 

slaan de stoppen door. Ze 

kunnen niet meer eten, of slapen en 

nadien missen ze elke concentratie. 

Gevolg: wellicht een fiasco. Voor 

sommigen is dat zo dramatisch dat 

ze er ziek van worden, of zelfs helemaal 

door het lint gaan. Maar ook 

werksituaties in een steeds moeilijker 

wordende maatschappij veroorzaken 

van langsom meer stress. Sommigen 

slikken sterke middelen, maar 

krijgen daar vaak de weerslag van. 

Gelukkig bestaan er ook interessante 

natuurlijke middelen die studenten en 

managers kunnen helpen in stress- 

Welke planten helpen? 

Er zijn gelukkig heel wat planten 

die een gunstige uitwerking hebben 

op het zenuwstelsel, daarom van 

groot nut kunnen zijn in periodes van 

stress, terwijl ze het lichaam sparen 

en geen nadeel berokkenen op 

termijn. 

volle periodes. Stress bij studenten 

is vaak het gevolg van verkeerde 

planning en aanpak. Men ziet dikwijls 

te laat in, dat men er te laat aan begonnen 

is. Jammer, want verloren tijd 

kan je niet inhalen. Dus begint men 

dag en nacht te „blokken”. Of dat iets 

uithaalt? Men krijgt het lastiger om te 

eten, het slaapritme is gestoord, en... 

als men dan toch over de boeken 

hangt, begint men af en toe in te 

dommelen. Dus slikt men een pilletje 

om wakker te blijven, ook ’s nachts. 

Of er worden liters koffie gedronken 

en het eetmaal wordt vervangen door 

chips en chocolade. Tot het examen 

komt en een black-out onvermijdelijk 

is. Het is alsof een voorhamer het geheugen 

aan scherven heeft geklopt. 

En dan ontstaan stress en faalangst. 

Stress heeft iedereen wel eens... 

maar als je de signalen tijdig merkt, 

hoeven er geen blijvende gevolgen te 

zijn. Het is een ziekte van de tijd voor 

het merendeel van de bevolking. En 

daar kun je iets aan doen met een 

paar goede natuurlijke middelen. 

Men vindt deze plant ook bv. 

In Avenabell. 

HYPERICUM PERFORA- 

TUM: Sint-Janskruid is een goed 

alternatief voor synthetische antidepressiemiddelen. 

Hyperibell wordt 

gebruikt als antidepressivum. 

In elk geval moet worden voorkomen dat de jeugd 

sedentair wordt, niet meer beweegt en te zwaarlijvig 

wordt. Ook daar ligt een mogelijke oorzaak van diabetes. 

AVENA SATIVA: De bloeiende 

haverplant. Werkt sedatief of rustgevend. 

Het versterkt het zenuwstelsel. 

De plant geeft weldadige ontspanning 

van het TOTALE zenuwstelsel. Is een 

gezond slaapmiddel, zenuwkalmerend 

middel. Het kan bij nervositeit 

langdurig worden toegepast zonder 

dat er gewenning, verslaving of 

PASSIFLORA INCARNA- 

TA: De passiebloem is een sedatief 

middel. Ze vermindert de verhoogde 

spanning van het gladde spierweefsel. 

Ze bevordert de ontspanning. Het 

is een breed werkend middel tegen 

onrust en nervositeit. De patiënt wordt 

er niet afhankelijk van. Passibell is 

ideaal voor de student! 


onthoudingsverschijnselen optreden. 

Hans de Groot 


De nachtmerrie van elke toerist 

Diarree op vakantie 

Een van de meest voorkomende problemen op 

reis is diarree. Het is nochtans een nachtmerrie 

van elke toerist, want het kan een groot stuk, 

zoniet helemaal, je vakantie verbrodden. 

En toch kan je dat voorkomen of snel en 

ongevaarlijk verhelpen. 

E 

r zijn haast geen toeristen die niet eens 

getroffen worden door reisdiarree, de 

vermaledijde “turista”. Het probleem hoeft 

niet altijd veroorzaakt te worden door een besmetting met 

bacteriën, virussen, salmonella, maar het kan ook gewoon 

het gevolg zijn van een wijziging in het dieet. 

Aangezien de mens een gewoontemachine is, reageert hij 

vaak snel en kordaat op de minste wijziging van zijn normaal 

patroon. Ons slecht westers dieet bevat veel dierlijke vetten. 

Trekken we naar de middellandse zee, dan worden we daar 

al geconfronteerd met flinke porties olijfolie, veel groenten 

en vruchten. Gevolg: er komen meer vezels in het dieet en 

de olijfolie zorgt voor een goede smering van de darmen... 

men moet de eerste dagen meer dan gewoonlijk naar het 

toilet, hoewel er geen besmetting in het spel is. Maar op reis 

is dat niet comfortabel. 

Besmetting verhelpen 

Bij een besmetting is het verschillend en moet je al te vaak 

naar het toilet met soms spuitende diarree, is er ook buikpijn 

en voel je je ziek worden. Bij dieetgebonden diarree is er 

gewoon wat meer ontlasting die ook minder gebonden kan 

zijn. Natuurlijk kan men zich ook goed behelpen met de 

middelen „op grootmoeders wijze”. 

Rijstwater van witte gekookte rijst, witte beschuit helpen 

diaree te stoppen. Ook geraspte en bruin geworden appel, 

geplette banaan en bosbessen, vanwege de tannines die 

erin zitten. Looistoffen werken trouwens adstringerend, ze 

verminderen de peristaltiek, of de voortstuwende activiteit 

van de ingewanden. Het bloed waarmee de darmwand 

doorbloed wordt, verliest veel water, de poriën gaan 

meer dicht en diarree is niets anders dan waterverlies. 

Ook langdurig getrokken zwarte thee is een goed middel 

tegen diarree, omdat de looistoffen vrijkomen als zwarte 

thee voldoende lang getrokken heeft (zeker tien minuten). 

De tannines in rode wijn zijn dan ook van toepassing. 

De combinatie van de zuiderlingen is eigenlijk goed 

uitgebalanceerd: ze gebruiken olijfolie en ook rode wijn. Het 

ene compenseert het andere. Het is dus goed het hele dieet 

van de plaats waar men vertoeft over te nemen, anders kan 

men problemen krijgen.” En natuurlijk is het altijd verstandig 

een goed probioticum mee te nemen met darmvriendelijke 

bacteriën zoals bijvoorbeeld in Digesbiose. Deze miljoenen 

“goedaardige beestjes” kunnen je dan goed van pas komen. 

Waarom voelen 

chocoladesnoepers zich 

gelukkiger? 

Donkere 

chocolade 

ook tegen 

stress en 

depressie 

In een van onze vorige 

uitgaven was er 

hoopvol nieuws 

voor chocoladefans: 

donkere chocolade 

had een 

bloeddrukverlagend 

effect. Het 

is wel geen 

geneesmiddel en 

de resultaten zijn 

geen wonder, maar 

wie af en toe een reepje donkere 

chocolade at, verkreeg daardoor 

een gunstig effect op hart- en 

bloedvaten en op de bloeddruk, 

op voorwaarde dat het totale caloriepakket niet 

verhoogd werd. 

Maar er is nog meer goed nieuws vanwege 

de donkere chocolade. De donkere chocolade 

dankt zijn goede eigenschappen aan de 

polyfenolen, die ook in rode wijn zitten en in 

groene thee, anti-oxidanten die een gunstige 

invloed hebben op het “vangen” van vrije 

radicalen. Kortom een gezondheidsbom dus... 

Kies wel voor 

suikervrije 

donkere 

chocolade 

roeger werd chocolade met een 

scheef oog bekeken. Het was 

calorierijk, vet, een belasting voor 

de lever en nadelig voor hart en bloedvaten, 

zo dacht men. Daar is men recent toch heel 

anders gaan over denken, want het was niet 

zozeer de chocolade - toch afkomstig van een 

cacaonoot - die verantwoordelijk moet worden 

geacht voor de nadelige eigenschappen, maar 

wel het toegevoegde vet, de suiker en de 

melkpoeders die in bepaalde soorten chocolade 

aanwezig waren. Daarentegen beschikt de 

zogenaamde zwarte chocolade over bijzondere 

eigenschappen die de gezondheid bevorderen. 

Die eigenschap danken we aan de polyfenolen. 

Dat zijn anti-oxidanten die we ook aantreffen in 

“Donkere chocolade maakt 

in de hersenen endorfines 

vrij, waardoor we ons 

gelukkiger voelen na het 

eten van chocolade.” 

rode wijn en in groene thee. Bovendien bevat 

zwarte chocolade ook fytosterolen die de slechte 

cholesterol kunnen verminderen en daardoor 

ook de kans op trombose en 

infarct via het afremmen van 

de bloedklontering, doen 

afnemen. Op die manier 

worden zowel hart als 

bloedvaten en hersenen 

beschermd. Alsof de 

kwaliteiten van chocolade 

nog niet voldoende 

overtuigen, zijn er nieuwe 

bewijsmaterialen opgedoken 

waaruit blijkt dat chocolade 

ons ook gelukkiger kan 

maken, letterlijk dan. 

Vooral de zeer donkere 

chocolade (meer 

dan 70 percent 

cacaobestanddelen) 

produceert ook 

endorfines in de 

hersenen. Deze stoffen 

worden eveneens geproduceerd als we ons 

goed voelen, ook bij goede sportprestaties 

bijvoorbeeld. Gebleken is dat joggers tijdens 

het lopen meer endorfine produceren dan 

mensen die op hun stoel blijven zitten. Vandaar 

is ook het verslavende karakter van bepaalde 

sportbezigheden te verklaren. Endorfines 

kunnen ook mensen die blootgesteld worden 

aan extreme stresstoestanden goed helpen. Uit 

Amerikaanse studies is trouwens gebleken dat 

De juiste energiebron is 

belangrijk 

Zoals we vorige keer hebben geschreven is het 

matig consumeren van donkere chocolade ook 

goed voor de bloeddruk. Dus geen reden om 

het geliefkoosde snoepje te laten. Er werden 

meer dan 19.000 mensen onderzocht en het 

rapport daaromtrent verscheen in de European 

Heart Journal. Wie een reep donkere chocolade 

per week at, had over het algemeen een lagere 

bloeddruk dan mensen die helemaal geen 

chocolade aten, of zij die er teveel van snoepten. 

Vooral suikerrijke snoep is te mijden. Suiker 

“Donkere chocolade bevat 

naast polyfenolen ook 

fytosterolen en is dus gezond 

voor hart en bloedvaten.” 

levert wel energie, maar zorgt er tegelijk voor 

dat het bloedsuikergehalte in het bloed pieken 

en dalen vertoont. Bovendien wordt de pancreas 

onder druk gezet en kunnen de bloedvetwaarden 

ook stijgen. Wie veel suikerrijke snoep of 

frisdrank gebruikt heeft doorgaans een hogere 

triglyceridenwaarde. Eén reepje zeer donkere 

chocolade per week volstaat om het risico op 

hart- en vaatziekten met ongeveer 40 percent te 

doen dalen. Wie daarenboven voldoende fruit en 

groenten eet, heeft alle redenen om hoopvol de 

toekomst van zijn gezondheid tegemoet te zien. 


30 I-SANA nr5 

I-SANA nr5 31 

V 

mensen die elke week een kleine hoeveelheid 

zeer donkere chocolade eten, over het algemeen 

gelukkiger en meer tevreden zijn over hun leven, 

dan mensen die geen chocolade eten of lusten. 

Daarentegen zou te veel chocolade eten dan 

weer negatief uitpakken voor de gezondheid en 

de goede eigenschappen teniet doen. Een kleine 

portie per week volstaat om te kunnen profiteren 

van deze goede eigenschappen. 

Stolling 

Chocolade blijkt er net als aspirine ook voor 

te zorgen dat bloed minder makkelijk stolt. 

Vloeibaarder bloed verkleint het risico dat aderen 

verstopt raken. Toch werkt de bruinkleurige 

delicatesse niet zo goed als bloedverdunner 

als aspirine. Bovendien kunnen vet en suiker in 

chocolade de positieve effecten deels ongedaan 

maken. Maar donkere chocolade mag weer en is 

bovendien gezond! 

Jan van Gendt


immuunsysteem van 

ouderen 

32 I-SANA nr5 

Probioticum verhoogt levenskwaliteit 

Het immuunsysteem bepaalt in hoge mate onze 

respons tegenover schadelijke indringers in 

het organisme, maar ook onze afweer tegen 

ziekten zoals reuma, MS, allergie enz... die we 

auto-immuunziekten noemen. Het darmmilieu 

speelt een belangrijke rol in de opbouw van dat 

immuunsysteem of weerstand. Gezonde darmen 

staan voor een sterke weerstand en dus kunnen 

we heel wat aanvallen en ongemakken, maar 

ook ziekten de baas: met andere 

woorden, het lichaam bouwt 

daarmee aan zijn eigen 

verdediging. 

Sommige producten, 

medicijnen, en gewoonten 

plegen een aanslag op die 

weerstand doordat ze het 

bacterieleven in de darmen 

verstoren: ze zadelen het 

lichaam met een slechte 

flora op. Dat kan worden 

verholpen door het lichaam weer 

goede bacteriën ter beschikking 

te stellen, waarmee aan die 

weerstand kan worden gebouwd. 

Voedingssupplement is nuttig 

tijdens periodes van allergie, 

verzwakte weerstand en na 

gebruik van antibiotica 

I 

n dat verband zijn al talrijke 

proefnemingen gedaan om na 

te gaan wat de invloed is van 

het darmmilieu op de gezondheid. Mensen 

met een gezonde flora worden minder 

vaak ziek en dikwijls is het lichaam in staat 

zelf zijn verdediging te organiseren. Ook 

bij allergiepatiënten en mensen die vaak 

verkouden zijn, merkt men een verziekte 

darmflora op. Daar kan natuurlijk iets aan 

gedaan worden en dat werd bewezen door 

proefnemingen aan de universiteit van Nieuw- 

Zeeland. 

Lactobacillen 

Aan de universiteit van Massey in Nieuw- 

Zeeland werden proefnemingen gedaan 

met een dertigtal vrijwilligers in de leeftijd 

van 63 tot 85 jaar. Men wou de invloed van 

lactobacillen op het immuunsysteem nagaan. 

De studie verliep in in drie drie fasen die telkens één 

week duurden. De eerste week werd aan de 

proefpersonen gevraagd dagelijks 200 ml ml 

magere melk te drinken. 

De tweede week werd werd de magere melk melk 

vervangen door yoghurt of een magere 

melk waaraan de lactobacillus bifidus werd 

toegevoegd. De derde week ging het weer 

om magere melk. Tegelijk werd op het einde 

van elke fase een een bloedstaal genomen om 

de effectiviteit van de bifidusbacterie of het het 

„probioticum” te controleren. Uit de rapporten 

bleek dat het probioticum bifidus, dat ook 

in in magere magere yoghurt aanwezig is, is, het aantal 

T-lymfocyten doet stijgen stijgen en dat de macrofagen 

(de soldaten in de witte witte bloedlichaampjes 

die schadelijke schadelijke indringers zoals zoals virussen virussen en 

bacteriën moeten liquideren) veel actiever zijn. 

Als ze enkel magere melk gebruikten, gebruikten, zag zag men 

deze toename van de immuniteit niet optreden. 

Een yoghurtje yoghurtje als dessert is dus heel gezond! 

Maar ook een een voedingssupplement met 

probiotica kan kan bijzonder bijzonder worden aanbevolen, 

aanbevolen, 

zowel in tijden van allergie als bij een een verzwakt 

immuunsysteem immuunsysteem of als preventieve maatregel. maatregel. 

Uiteraard om de de ongemakken van antibiotica- 

gebruik te verhelpen, is is een probioticum zeker 

op zijn plaats. 

Hans de Groot 

Goede darmflora? 

Digesbiose helpt! 

Weinigen hebben een goede darmflora. Onaangepaste 

voeding en verkeerd medicijngebruik brengen 

ongunstige kiemen in het darmkanaal. 

Huidproblemen, overgevoeligheid voor stoffen, 

slechte adem, te snelle stoelgang, maar ook 

problemen met de weerstand kunnen worden 

verholpen door probiotica of goede darmbacteriën. 

Digesbiose heeft miljarden goede kiemen en bevordert 

een goede darmflora. Je knapt er steeds meer van op! 

Voel je wel met FYTOBELL 





Advertentie 

Capsules 100 stuks 

Verkrijgbaar bij de apotheek in 50 capsules 

met CNK bestelcode: 1785-179 of 100 

capsules met CNK bestelcode: 1752-278. 

Of vraag ernaar in de betere natuurwinkel.

Advertentie 

Spijsverteringsstoornis? 

CARDUBELL helpt! 

De belangrijkste lichaamsfilter onder de rechter 

ribbenboog is een echt laboratorium dat in zijn 

ontgiftingswerk en de vertering van vetten best een 

steuntje kan gebruiken. Cardubell bevat ondermeer 

mariadistel en artisjok, bekend vanwege hun bijzondere 

kracht om onze lichaamsfilter in optimale staat te 

brengen en te houden. Gebruik het ook als je een vol 

gevoel na de maaltijd hebt, zo bekom je een goed 

ontgiftingsorgaan en houd je je lichaamslaboratorium 

optimaal! 







Verkrijgbaar bij de apotheek in 100 ml 

met CNK bestelcode: 1744-267. 

Of vraag ernaar in de betere natuurwinkel. 

Vooral jonge mensen 

worden het slachtoffer 

van auto-immuunziekte 

Stimuleert 

rookworst 

het 

ontstaan 

van MS? 

e echte oorzaak van MS is nog altijd 

niet goed gedefinieerd, maar wel weet 

men dat het bij deze auto-immuunziekte 

een afbraak van de myelineomhulsels van 

de zenuwbanen betreft. Dit proces wordt 

demyelinisatie genoemd. Er kan mogelijks een 

genetische factor zijn, maar de omgevingsfactoren 

multiple sclerose agressief te zijn in verband 

“MS treft vooral jongere mensen. 

Multiple sclerose, afgekort als MS is 

nog altijd een erg gevreesd probleem 

dat vooral jong volwassenen treft. 

Het is een evoluerende ziekte die 

als een auto-immuunprobleem wordt 

beschouwd, die de levenskwaliteit fel 

kan doen achteruitgaan. Het is in ons 

land één van de meest voorkomende 

neurologische aandoeningen die 

vooral jongere mensen treffen. 

In België zijn er ongeveer 10.000 

patiënten. De vraag is vooral: door wat 

wordt het veroorzaakt en wat kunnen 

we er aan doen? 

Gerookte vleeswaren blijken 

met het ontstaan van autoimmuunziekten. 

Het probleem beïnvloedt fel het 

comfort van het leven.” 

van voeding, toxische elementen en infecties 

kunnen beslist ook een rol spelen. Het is niet 

altijd gemakkelijk om de diagnose te stellen, 

omdat veel van de symptomen ook bij andere 

minder onschuldige kwalen kunnen voorkomen. 

Soms begint het met de gevoelloosheid van een 

teen, of een voet, of een probleem aan de ogen, 

wegvallen van deelbeelden in het gezichtsveld, of 

de afwezigheid van een reflex, of een samengaan 

van verschillende factoren. 

De verschijnselen zijn ook niet bij elke patiënt 

dezelfde en de behandeling zal dus ook individueel 

worden aangepast al naargelang de noden van de 

patiënt. 

Opgepast met rookvlees 

Af en toe komt er toch wat informatie na een 

of ander onderzoek. Zo is uit een onderzoek in 

een gespecialiseerd ziekenhuis in het Duitse 

Darmstadt gebleken dat wie in zijn jeugd 

veel rookworst heeft gegeten, hiermee zijn 

risico vergroot om op latere leeftijd de autoimmuunziekte 

multiple sclerose te ontwikkelen. Dr. 

Marcel Geilenkeuser onderzocht 177 MS-patiënten 

en vergeleek een honderdtal gezonde personen 

en hun eetgewoonten. De hoeveelheid koude 

en warme gerechten werden afgewogen en de 

inhoud werd vergeleken. Ook voedingsmiddelen 

zoals boter, havervlokken, koud gerookt vlees en 

gerookte worst werden in kaart gebracht. Volgens 

de onderzoekers bleek er een relatie te bestaan 

tussen de hoeveelheid gerookte producten die 

werden gegeten en het ontstaan van MS. 

Dr. Geilenkeuser beweerde dat vooral warme 

gerookte worst en dierlijke vetten, onafhankelijk 

van elkaar, het risico verhogen. Deze bevindingen 

lijken vroegere gedane studies te bevestigen 

dat gerookt vlees het ontstaan van autoimmuunziekten 

in de hand kan werken. De nitraten 

en nitrieten waarmee het vlees wordt behandeld 

vooraleer de producten in de rookovens worden 

gebracht, binden zich in de rook tot nitrofenolen 

die nadelig zijn in verband met het ontstaan van 

auto-immuunziekten. 


34 I-SANA nr5 

I-SANA nr5 35 

D

Waar moet je op letten bij vetten? 

Sterk frituren 

veroorzaakt 

beroerte 

Ons vetzuurprofiel zegt iets over onze gezondheid. 

Eskimo’s die nochtans veel vetten verorberen, kennen 

weinig of geen hartinfarcten. Pas op het moment 

als ze de westerse voedingsgewoonten aannemen, 

krijgen ze te maken met dezelfde problemen. De 

typisch Amerikaanse en westerse kost: vette frieten, 

hamburgers, gesmolten kaas, mayonaise, frisdranken 

met veel suikers en fosforzuur, plegen een aanslag op 

ons gezondheidspotentieel. Maar ook het sterk verhitten 

van oliën is erg gevaarlijk en belastend voor onze 

gezondheid. 

VEEL JONGEREN HEBBEN EEN SLECHT VETZUURPROFIEL 

Transvet is een gevaarlijke killer. Die ontstaan als 

meervoudige onverzadigde vetten sterk worden verhit. 

Verhitte oliën, vooral als ze langdurig 

worden verhit en opnieuw worden 

gebruikt, veroorzaken samenklontering 

van de bloedplaatjes en kunnen dus 

beroerte en hartinfarct in de hand werken. 

ongeren die heel veel vet eten, 

hebben vaak een biologische 

leeftijd die tien tot vijftien jaar 

ouder is dan hun werkelijke leeftijd. Hun 

vetzuurprofiel is dan ook erg nadelig. Ze eten 

te veel verzadigd vet en ook te veel verborgen 

transvet. Hoe herken je dat? Alle industriële 

gebakjes, alle koekjes en snoep, bevatten 

transvet. 

Hoe kun je dat vermijden? Zo weinig mogelijk 

industrieel bereide kost en zo weinig mogelijk 

gehydrogeneerde producten, dus ook geen 

margarines die gehydrogeneerd werden: dat 

betekent dat oliën van plantaardige oorsprong 

die normaal vloeibaar zijn, een bewerking 

hebben ondergaan om in vaste vorm te 

kunnen worden gebruikt. 

Opgepast met verhitten 

Sterk verhitten van oliën, zelfs plantaardige 

oliën lijkt niet gunstig te zijn voor de 

gezondheid en laat in vitro (in laboonderzoek) 

een verhoogde samenklontering 

van rode bloedcellen zien. In het instituut 

voor Neurologie en Genetica werd door Dr. 

Ioannis Patrikios specifiek onderzoek gedaan 

naar de invloed van plantaardige oliën op 

het bloed bij de mens. Alle oliën die op 100 

graden werden verhit en 24 uur aan de lucht 

werden blootgesteld, gaven eenzelfde reactie: 

ze veroorzaakten een samenklontering 

van de menselijke rode bloedcellen in het 

laboratorium. Oliën zoals zonnebloemolie, 

maïs- en olijfolie die niet werden verhit, gaven 

deze negatieve effecten niet. 

Normaal worden deze oliën niet gedurende 

een zo lange tijd verhit in normale 

keukenomstandigheden, maar dat gebeurt 

wel in industriële bereidingen en bij het 

frituren van producten zoals chips, frieten, en 

het maken van koekjes, kroketten enz... 

Dr. Patrikios heeft bovendien aangetoond 

dat het opnieuw gebruiken en verhitten 

van deze olie nog nadeliger is, omdat nog 

meer oliezuurpolymeren vrijkomen die 

een zeer oxidatieve werking hebben in de 

bloedvaten: er worden massa’s vrije radicalen 

neergezet en bovendien vergroot het risico 

op trombussen: hartinfarct en hersenberoerte 

komen daardoor meer voor. 


36 I-SANA nr5 

I-SANA nr5 37 

J

Ook gevaarlijk voor hart- en vaatziekten 

Meer pancreaskanker door FRUCTOSE 

In zijn angst om vetzucht 

te ontlopen, is de mens 

op zoek gegaan naar 

alternatieven om toch zoet 

te kunnen snoepen en 

er geen gevolgen op de 

weegschaal van te zien. 

Ook diabetespatiënten 

vonden het fijn dat een 

zoetmiddel kon worden 

gebruikt dat niet door 

insuline moest worden 

afgebroken. En dus ging 

men volop “genieten” van 

fructose. Niet de fructose die van 

fruit afkomstig was, maar wel in de 

fabriek gemaakt werd uit glucose. Het 

antwoord was: fructose heeft een 

lage glycemische index en dat is 

toch fijn... Maar de grote vraag 

was: is dat allemaal wel zo 

gezond? Want steeds meer 

artsen gingen waarschuwen 

voor de gevaren van 

fructose in verband 

met het toenemende 

risico op hart- en 

vaataandoeningen. 

Maar nu kwam er nog een 

sterkere waarschuwing bij: fructose is 

niet zo onschuldig voor de pancreas! 

Door fructose verhoogt niet enkel de kans 

op hart- en vaataandoeningen, maar ook 

op kanker van de pancreas. 

Fructose heeft een lage glycemische index, maar vergroot het risico op pancreaskanker met de factor drie. 

Dieetproducten met fructose geven patiënten 

vals gevoel van veiligheid en gezondheid 

erecht zijn we bang van 

geraffineerde suikers. Bovendien is 

het listige dat ze overal verborgen 

zitten waar je ze niet vermoedt: zelfs in kant- 

en klaarsoepen, in sausen, in mosterd, in 

gebak enz... Geraffineerde suikers worden 

in verband gebracht met overgewicht en de 

toename aan hart- en vaatziekten en uiteraard 

de uitputting van de pancreas en dus diabetes. 

De voedingsindustrie vond er wat op: fructose. 

Ze haalde die niet uit vruchten, maar uit 

glucose. Professor Martijn Katan hoogleraar 

aan de universiteit van Wageningen en 

lid van de beraadsgroep Voeding van de 

Gezondheidsraad vindt dat er een groot 

verschil is tussen wetenschappelijke 

juistheid en voedingsadviezen die vaak door 

sensatiemakers en would-be wetenschappers 

worden verkondigd. Hij vindt het inderdaad 

juist dat fructose een glycemisch lage index 

geeft, zodat het in veel dieetproducten wordt 

verwerkt en dus ook wordt gepropageerd 

voor suikerpatiënten. Er zijn zelfs veel 

frisdranken op de markt met fructose en dus 

een lage glycemische index. Maar wat men 

er niet bij zegt, aldus prof. Katan, is dat het 

inmiddels bekend is, dat vrouwen die veel 

fructose consumeren, omdat ze denken dat 

dit gezonder is, een driemaal hogere kans 

op alvleesklierkanker (pancreaskanker) 

hebben. Dat het kind met het badwater wordt 

weggegooid, zal je maar zelden horen... en 

dus wordt er verder op grote schaal fructose 

geconsumeerd en aan allerlei dieetproducten 

toegevoegd. „De gevolgen op termijn zullen 

desastreus zijn”, aldus de prof. 



T

SUIKER verhoogt 

risico op hartaanval 

Gemiddeld gebruiken 

we 25 koffielepels 

suiker per dag! 

Hoewel de meeste cholesterol door 

het lichaam in de lever zelf wordt 

aangemaakt, speelt de voeding 

toch ook een grote rol in de totale hoeveelheid 

cholesterol die in het bloed circuleert. 

Vooral de LDL of slechte cholesterol 

kan problemen met de bloedvaten veroorzaken 

en daardoor hartproblemen in de hand werken. Vernauwde 

bloedvaten kan je beter voorkomen door een 

gezond en juist dieet te volgen en voldoende te bewegen 

en eigenlijk is dat niet zo moeilijk. Er wordt 

in eerste instantie aan harde vetten gedacht, maar 

transvetten zijn nog gevaarlijker en volgens recente 

gegevens wordt vooral suiker als boosdoener over het 

hoofd gezien. Uit onderzoek blijkt dat mensen die veel 

suiker gebruiken ook hoge cholesterolwaarden hebben. 

Bovendien blijkt suiker ook een negatief 

effect te hebben op de HDL-waarden, 

de goede cholesterol, zodat het 

risico op hart- en vaatproblemen bij hen 

toeneemt. En... je hebt er geen idee van 

waar overal suiker in wordt gebruikt en 

wordt aan toegevoegd. 

Suiker 

schrappen 

zou een 

goede oplossing 

zijn 

voor wie 

zijn hart en 

bloedvaten 

wil sparen, 

maar het is geen eenvoudige opdracht. 

Suiker zit namelijk op vele 

plaatsen verborgen: van frisdranken 

tot kant- en klaarsoepen, zelfs mosterd, 

ketchup, pickles en mayonaise 

kunnen suiker bevatten. Het is dus 

niet enkel in snoep, gebak en koekjes. 

Suiker wordt ook aan bereide 

vleeswaren toegevoegd en dus is 

het van belang het etiket grondig te 

lezen. 

Dat is noodzakelijk als we weten dat 

de gemiddelde Belg en Nederlander 

ongeveer 20 tot 25 koffielepels 

suiker per dag eet, verborgen in 

allerlei producten. Het is niet deze 

hoeveelheid die iemand in zijn koffie 

of thee oplost, maar het zijn wel 

erg grote hoeveelheden die overal 

verborgen zitten. Volgens de aan- 

bevolen maximale dosis is dat driemaal 

te veel: ons dieet zou beperkt 

moeten zijn tot maximum negen 

koffielepels per dag voor mannen en 

zes voor de vrouwen. Daarenboven 

heeft men vastgesteld dat wie veel 

suiker gebruikt, gewoonlijk een ongezondere 

levensstijl heeft: minder 

bewegen, teveel eten, geraffineerde 

kost gebruiken en eenzijdig eten 

met veel vet en zoetigheden. 

Het beste is om alles zo vers mogelijk 

te kopen en het voedsel zelf 

te bereiden, dan weet je wat er aan 

toegevoegd is. 

Vroeger ging men er van uit dat 

vooral zout nadelig was voor hart en 

bloedvaten. Teveel zout is wel niet 

goed voor de bloeddruk, maar in 

feite is suiker een veel grotere 

Uiteraard zijn snoep, koekjes 

en gebak grote leveranciers van 

suiker. 


Kant-en-klare maaltijden bevatten, 

doorgaans veel suiker, zelfs soepen 

uit blik. 

boosdoener en dat hebben we niet 

altijd in de gaten, vooral niet omdat 

we er gewend zijn aan geraakt 

dat alles zoeter 

smaakt. Kant-enklare 

maaltijden 

en blikvoedsel 

kunnen dus maar 

beter vervangen 

worden door zelf 

bereide, verse 

maaltijden. 

Bloedvetten 

Een recente studie 

vond plaats 

aan de US Emory 

School of Medicine, 

een universiteitgespecialiseerd 

in 

kindergeneeskunde. 

Dr. Miriam 

Vos, hoogleraar 

in de pediatrie was 

co-auteur van een werk over de 

invloed van suiker op het lipidengehalte 

van het bloed. Ze analyseer- 

Verborgen 

suikers verho- 

gen cholesterol 

en triglyceriden 

in bloed 

de de invloed van de voeding op de 

lipidenbalans in het bloed bij meer 

dan 6000 volwassen personen, 

meestal ouders 

van kinderen 

die op consultatie 

kwamen. De 

tests verliepen 

tussen 1999 en 

2006, terwijl de 

daaropvolgende 

jaren de gegevens 

werden 

geanalyseerd 

en verwerkt. 

Thans werden 

de resultaten 

daarvan gerapporteerd. 

Uit het rapport 

bleek dat 

sommige testpersonen 

een 

gemiddelde van 

46 koffielepels 

suiker per dag 

verorberden, verwerkt en verborgen 

in allerlei producten. Personen 

met het laagste getal, verbruikten 

Niet alleen vetten, ook suiker heeft 

het gemunt op hart en bloedvaten. 

amper 3 theelepels per dag. De studie 

werd gepubliceerd in de Journal 

of the American Medical Association. 

Daarin werd geconcludeerd dat mensen 

die meer suiker aten, een hoger 

risico op hart- en vaatziekten vertoonden, 

dan zij die matig omsprongen 

met suiker. 

Ze hadden een hoger triglyceride- 

Veel mensen vermoeden niet in welke 

producten allemaal suiker verwerkt 

werd. 

niveau en bovendien was hun HDLcholesterol 

lager, wat een bijkomende 

slechte zaak was. 

Net als het eten van dierlijke harde 

vetten, geharde plantaardige vetten 

zoals transvetten, kan suiker het 

triglycerideniveau van het bloed gevaarlijk 

verhogen, evenals de slechte 

cholesterol, terwijl de goede cholesterol 

verlaagd wordt: allemaal weinig 

fraaie resultaten vooral door het 

eten van suiker, aldus prof. Vos. Volgens 

deze arts is het dus van belang 

dat iedereen op een redelijke termijn 

zijn suikerverbruik controleert en 

desgevallend vermindert om op die 

manier zijn hart en bloedvaten te 

sparen. 


ESCHOLCIN 

VAN FYTOBELL... 

voor een goede nachtrust 

De helft van de volwassenen 

slaapt slecht. Dat 

bedreigt de complete 

gezondheid, ook van 

de tikker. Een goede 

nachtrust is van 

levensbelang. Een 

natuurlijk middel op 

basis van ondermeer 

Eschscholtzia, 

Passiflora en Tilia 

veroorzaakt geen 

gewenning maar heeft 

wel een positief effect 

op het natuurlijke ritme 

en de belangrijke REM- Druppels 100 ml 

slaap: Escholcin en je slaapt 

weer als een roos! 


cnk-bestelcode: 1744-309 

of vraag ernaar in de betere natuurwinkel. 

Meer info? www.fytobell.be 



Advertentie

De groene vingers van Ivo Pauwels 

Ivo Pauwels, een gerenommeerd 

natuurkenner, auteur en 

groen-journalist verzorgt elke 

maand een aantal schitterende 

rubrieken in i-Sana. 

HEKSENKRUIDEN: 

GRUWEL EN ILLUSIE 

Er zijn honderden tuinplanten en onkruiden waarover wat te vertellen valt. Over 

doornappel, bilzekruid, wolfskers en andere giftige heksenkruiden kun je hele romans 

schrijven: de verhalen spreken sterk tot de verbeelding. Ze zijn huiveringwekkend en 

getuigen van gevaarlijke vooroordelen en menselijke oerangst. 

In de vroege middeleeuwen woonden 

er in onze contreien vroede vrouwen, 

hexa’s genaamd, die in de bossen in 

gemeenschappen leefden en oude kennis 

bewaarden en doorgaven. Ze waren 

vertrouwd met de natuur, leerden van de 

dieren en gebruikten kruiden om de kwalen 

van het lichaam te genezen. Zelfs voor 

hartenpijn hadden ze liefdesdrankjes als 

medicijn. Ze genoten ontzag en achting, 

ook van de eerste christen monniken. 

Maar toen de abdijen de wouden 

begonnen te ontginnen, werden de hexa’s 

teruggedreven. In kloosters en abdijen 

waren boeken heilig. Boekenwijsheid en 

monnikenwerk verdrong vrouwelijke intuïtie 

en verbeeldingskracht. Vanaf dan werden 

de toveressen gevreesd en geschuwd. 

Op het eind van de middeleeuwen wordt 

de vrouw langzamerhand aanzien als 

bron van alle kwaad. In de zo geroemde 

Renaissance was het hek van de dam. De 

heksenjacht kon beginnen. 

Het boek “Composteren en 

kringlooptuinieren” van Ivo 

Pauwels, kan je extra voordelig 

ook via i-Sana bestellen. 

zie blz 46 

Uit de onrijpe zaaddozen van de slaapbol of 

maankop, Papaver somniferum wordt opium 

gewonnen. De maankop behoorde niet voor 

niets tot de heksenkruiden. 

Duivelse liefde 

In de zestiende eeuw brak de dijk van het gezond 

verstand: iedereen geloofde in heksen en er 

ontstond een heksenwaan die miljoenen levens 

kostte. Zelfs vermeende heksen waanden zich 

een heks en wie niet in heksen geloofde, was er 

uiteraard zelf één. En daarmee was de duivelse 

cirkel van collectieve waanzin rond. 

In de veertiende eeuw had Filips de Schone 

al een complot van de duivel verijdeld en zijn 

tegenstanders, de ridders van de tempeliersorde, 

ontmaskerd als handlangers van de duivel. Ze 

werden gruwelijk afgeslacht. Het was maar een 

voorgerechtje van wat de Renaissance in petto 

had. De perverse paus Innocentius VIII vaardigde 

een bul uit waarin hij gewaagde van een netwerk 

van duivelvereerders, minnaars en minnaressen 

van de duivel, die “door misdaden en gruwelen 

de dracht van zwangere vrouwen, het jongen 

van het vee, de vruchtbaarheid der aarde, van de 

wijndruiven en van de fruitbomen belemmeren...” 

Kwaad is vrouwelijk 

De witte bloempjes van 

zwarte nachtschade, 

Solanum nigrum, 

gelijken op die van de 

aardappel waarmee 

de plant een nauwe 

verwantschap heeft. 

OPGEPAST VOOR GIFTIGE 

PLANTEN EN KRUIDEN IN JE TUIN 

Die bul was maar een begin. De dominicanen 

Sprenger en Krämer schreven één van de 

afschuwelijkste boeken uit de wereldliteratuur, 

de ‘Malleus Maleficarum’ of ‘Heksenkamer’. 

Vanaf dat ogenblik was elke vrouw verdacht: 

“Een vrouw die niet aan een man geraakt, 

zoekt omgang met de duivel”. Letterlijk alles 

kon een vrouw verdacht maken: zwakzinnigheid, 

lelijkheid, moedervlekken, bijzondere schoonheid, 

een lichaamsgebrek, het opzoeken van de 

eenzaamheid, uitzonderlijke vroomheid. Zelfs 

maagdelijkheid was geen bewijs van onschuld. 

Want volgens de godgeleerden was omgang 

met de duivel heel goed mogelijk bij ongerepte 

maagdelijkheid. 

Waterproef en heksenwaag 

Om na te gaan of de verdachte vrouw een heks 

was, gaf de waterproef uitsluitsel. De vermeende 

heks werd met de duimen aan de tenen gebonden 

en ruggelings aan een touw in het water 

neergelaten. Als ze bleef drijven was ze een 

heks: zelfs het water stootte haar af! Vaak werd 

er geknoeid met de proef want tegen de duivel 

was alles veroorloofd. Beulen folterden haar tot ze 

bekende en de namen van andere heksen noemde. 

Ook het duivelsteken, het stigma diabolicum, gold 

als bewijs: een wrat, een litteken, een moedervlek, 

ongevoeligheid voor pijn... De meeste verdachte 

vrouwen eindigden op de brandstapel. Gelukkig 

was er nog een wetenschappelijke proef. Ze was 

gebaseerd op de stelling dat de heksen die door 

de lucht konden vliegen uiteraard ook lichter waren 

dan lucht. In Oudewater bij Utrecht stond de 

wereldberoemde heksenwaag. Van 1644 tot 1773 

leverden de schepenen er een certificaat af dat de 

onschuld van het meisje of de vrouw bewees. Nooit 

werd er een vrouw te licht bevonden! 

Heksensabbath 

Om aan de vreselijke martelingen te ontsnappen, 

bevestigden de gefolterde vrouwen een verhaal 

dat hun door de ondervragers in de mond 

werd gelegd. In de eerste nacht van mei, de 

Walpurgisnacht, en soms zelfs wekelijks, kreeg 

de heks van de duivel een geheim seintje dat zij 

alleen kon horen. Dan smeerde ze zich in met 

een heksenzalf die bereid was uit het vet van 

ongedoopte borelingen en vloog, meestal op een 

bezemsteel, naar de plaats van bestemming. 

Daar volgde een liederlijke nacht met duivel. 

Ten slotte kreeg de heks haar instructies en een 

merkteken van de duivel. 


De bloemen van de giftige nachtschaden 

zijn gemakkelijk te herkennen 

Het echte recept 

Er waren in die tijd van zelfkastijders en 

pathologische heiligen ook vrouwen die er 

heilig van overtuigd waren een heks te zijn 

of er alles aan deden er één te worden. Om 

op een bezemsteel door de lucht te kunnen 

razen, moesten ze de binnenkant van hun dijen 

met de volgende zalf inwrijven: Pluk bij volle 

maan en om middernacht de bladeren van 

de doornappel. Laat, tussen 24 oktober en 21 

november wanneer de zon in de Schorpioen 

staat, een klein meisje met haar rechterteen wat 

bilzekruid uit de grond trekken en verzamel het 

zaad. Zoek dan een zwarte hond en bind zijn 

staart aan een alruin vast, maar dan één die 

groeit onder een galg waaraan een onschuldige 

was opgehangen. Stop eerst je oren toe, hou 

dan een vette pens voor de hond en laat hem de 

alruinwortel uittrekken. De alruin geeft daarbij 

zo’n verschrikkelijke schreeuw dat de hond ter 

plekke dood neervalt. Geen nood: het hondenvet 

heb je nodig voor de zalf. Je mengt er alle in een 

mortier fijngestampte ingrediënten doorheen. Kijk 

nog een laatste keer uw bezemsteel GT na en 

breng de zalf aan. 

Een tuinvariëteit die zeer dicht 

bij de gewone vorm van Papaver 

somniferum staat. 

Een fabeltje? 

Spijtig genoeg was de heksenwaan ooit 

afschuwelijke werkelijkheid. En al gelooft 

niemand nog in heksen, de heksenkruiden 

zitten nog steeds vol boordevol venijn. Uit 

wetenschappelijk onderzoek is bovendien komen 

vast te staan dat doornappel, bilzekruid, alruin 

en andere kruiden wel degelijk gevleugelde 

hallucinaties en seksuele lustgevoelens kunnen 

opwekken. Een ander heksenrecept bevat zwarte 

nachtschade, doodkruid, alruin, slaapbol en 

gevlekte scheerling, stuk voor stuk planten met 

een sterk en soms een snelwerkend gif. Vele van 

de heksenkruiden behoren tot het giftigste uit 

onze (tuin)flora. De gevaarlijkste zijn doodkruid, 

Atropa belladonna, en in mindere mate zwarte 

nachtschade. Ze hebben glanzende bessen die 

er voor kinderen best verleidelijk uit kunnen zien. 

De uiterst giftige bessen van wolfskers, 

Atropa belladonna, bevatten atropine. 

De witte bloemen van de echte 

doornappel, Datura stramonium. 

Niet onderschatten 

Zwarte nachtschade, Solanum nigrum, is een heel gewoon 

onkruid van moestuinen op zandgronden. De bladeren 

gelijken op die van de paprika, de witte bloemetjes op die 

van aardappel en de erwtgrote gladde bessen zijn eerst 

groen en dan zwart. Voor een kind wordt de dodelijke dosis 

op 10 tot 20 bessen geschat. 

De knikkergrote, blinkend zwarte bessen van het doodkruid, 

Atropa belladonna, bevatten atropine, een stof die nog 

steeds bij oogoperaties wordt gebruikt om het oog te 

verlammen. Vroeger druppelden de dames het in de ogen 

om grote pupillen en daardoor onweerstaanbare ogen te 

krijgen, vandaar de soortnaam belladonna, mooie vrouw. 

Atropine is uiterst giftig en de dodelijke dosis voor een 

kleuter wordt op drie bessen geschat. Het spreekt vanzelf 

dat u deze planten uit de tuin weert en als u ze tegenkomt 

bijtijds wiedt of dood schoffelt, tenzij je ze veilig kunt 

verbouwen. Hebben ze al zaad gevormd dan horen ze op de 

brandstapel thuis. 

Bilzekruid, Hyoscyamus niger, en doornappel, Datura 

stramonium, komen af en toe in tuinen voor. De kans op 

vergiftigingen is miniem omdat de planten en de zaaddozen 

niet aantrekkelijk zijn om op te eten. 

Slaapbol of maankop, Papaver somniferum, de 

opiumleverancier, staat in vele tuinen. Het is een éénjarige 

papaver met stevig blauwgroen blad waarvan tuinvormen 

met grote, pioenvormige bloemen bestaan. Toevallige 

vergiftigingen komen niet voor. 

Alruin, Mandragora officinalis, is zo goed als niet in tuinen te 

kweken. De plant is erg moeilijk in cultuur en houdt van veel 

kalk in de bodem. 

Gevlekte scheerling, Conium maculatum, is een grote 

schermbloemige van de waterkant. Het gif ervan is sterk en 

dodelijk. In de oudheid diende het voor terechtstellingen. 

Het beroemdste slachtoffer van gevlekte scheerling is 

ongetwijfeld Socrates. Er bestaat enkel gevaar als de wilde 

plant voor peterselie of selderij wordt aanzien. 

De bessen van de 

nachtschaden zijn alle 

min of meer giftig 

De naam doornappel slaat op de 

gestekelde vruchten van de Datura’s 

Hulp nodig? 

Hebt u een probleem met deze 

of andere gifplanten en woont u 

in België, verwittig dan zo vlug 

mogelijk een arts en contacteer het 

Antigifcentrum. Tel 02/345 45 45. 

Ivo Pauwels 


Composteren en 

kringlooptuinieren: 

nu ook in het Frans 

Bij Uitgeverij Lannoo liep onlangs het 

boek Composteren en kringlooptuinieren 

van de persen. De ingenieurs van Vlaco 

(de Vlaamse compostorganisatie) en Ivo 

Pauwels bundelen er hun ervaring met het 

kringlooptuinieren. Tuinafval wordt nuttig 

en de kringlooptechnieken zijn in alle types 

siertuinen, kruidentuinen en moestuinen toe 

te passen. Het is een boek dat zich binnen de 

kortste keren terugbetaalt. 

Het boek verschijnt nu ook in het Frans, 

specifiek voor het Waalse landsgedeelte. 

Ongetwijfeld wordt het ook daar een groot 

succes. 

Ivo Pauwels schreef ruim 60 boeken, is 

hoofdredacteur van Groene Vingers (VTM) 

en werkt voor tijdschriften als Seasons en 

Bloemen & Planten. Ook als Radio2-tuinman 

in het programma De Madammen geniet hij 

ruime bekendheid. 

Bestel via 

i-Sana: 

extra voordeel! 

Het succesboek Composteren en 

kringlooptuinieren, uitgegeven bij Lannoo 

is verkrijgbaar in de betere boekhandel en 

kost 17,50 Euro. 

Bij i-Sana kun je het bestellen tegen de 

voordeelprijs van €15 door overschrijving 

van dit bedrag op rekening nummer IBAN 

BE65 731-0085772-96 met vermelding 

Boek Kringlooptuinieren Ivo. U krijgt 

het dan binnen de kortste keren franco 

thuisgestuurd. 

Op die manier hoef je geen verplaatsing 

te maken en bovendien krijg je een extra 

voordeel van € 2,5. 

En... U heeft er een heel leven plezier van! 

Tuinsprokkels 

Tuin 

Rozen overbodig voor parfum? 

T 

uinliefhebbers 

weten al een 

tijdje dat de rozenpelargonium 

een geurstof in het blad heeft die 

nauwelijks van echte rozenolie 

valt te onderscheiden. Sinds 

wetenschappers de bevestiging 

bekwamen dat rozen geuren omdat 

in rozenblaadjes een enzym zit dat carotenoïden 

(de rode kleurstoffen van rozen) omzet in betademascenone, 

een geurig bestanddeel van 

rozenolie, willen ze de geurstof synthetisch 

gaan bereiden (Science News). De Bulgaarse 

rozenvelden zullen dan tot het verleden behoren. 

Gelukkig zijn we nog niet zo ver en houden de 

echte rozen nog een voetje voor, want helemaal 

zeker zijn de wetenschappers nog niet. Welke stof 

is verantwoordelijk en hoe ziet haar structuur eruit? 

Of is het een unieke combinatie van stoffen die de 

rozengeur veroorzaken? Nu, mij maakt het niets 

uit. Ik hoef geen rozengeur zonder rozen. 

Een vrucht voor toeristen? 

Op Madeira en nog zuidelijker 

groeien Philodendrons en 

Monstera’s als lianen in dikke bomen 

omhoog. Ze bloeien er ook met grote 

aronskelkachtige bloemen met de 

typische witte schede en kolf. Bij 

rijpheid wordt de kolf van onder andere Monstera 

deliciosa lekker zoet. De kolven worden dan 

ook op de markt aangevoerd. De autochtone 

bevolking lust de kolven niet. Zij weet dat de 

vervelende calcietkristallen tong en verhemelte 

kunnen irriteren. Toeristen eten ze wel. Al was het 

maar omdat ze de kolf herkennen als de vrucht van 

de gatenplant, een populaire kamerplant. Wanneer 

u de kolf van Monstera deliciosa koopt, doet u 

er goed aan de kolf nauwgezet te schillen om de 

schil met de microscopisch kleine, maar scherpe 

calcietkristallen te verwijderen. 

Vlinders dankzij 

vleermuizen? 

Hazelnoten tegen 

kanker 

In het wetenschappelijke 

tijdschrift ‘New Scientist’ 

vonden we dat hazelnoten een 

bron zouden zijn van taxol, net 

zoals de Taxus. Taxol bleek 

zijn nut te hebben in de strijd 

tegen borst- en eierstokkanker. 

Ook in hazelnoten en in een 

onschadelijke schimmel die op 

de noten leeft zou deze stof 

aanwezig zijn. 

48 I-SANA nr5 

I-SANA nr5 49 

H et 

is goed mogelijk dat 

dagvlinders een slordige 45 

miljoen jaar geleden uit nachtelijk 

vliegende motten geëvolueerd 

zijn om te ontsnappen aan de 

jachtdruk van de vleermuizen. 

Deze insecteneters vinden 

hun prooi immers dankzij hun 

geperfectioneerde radar. Het 

vakblad Nature oppert deze 

hypothese omdat vastgesteld 

werd dat op de vlindervleugels 

een soort van oren hebben 

die geschikt zijn om ultrasone 

geluiden op te vangen zodat ze 

echogolven van de vleermuizen 

kunnen waarnemen. 

Verleidelijke abrikoos 

Kan de abrikoos vermoedelijk 

de Boom van Goed en 

Kwaad zijn? Ongetwijfeld niet, 

maar het is een variante op het 

oude verhaal van de appelboom. 

Appelbomen kwamen in de 

oudheid niet voor in het Nabije 

Oosten. De meest populaire 

fruitboom was er in die vervlogen 

tijden de abrikoos, Prunus 

armeniaca. Dus zou Eva haar 

man Adam niet met een appel 

of een pruim, maar met een 

heuse abrikoos hebben verleid. 

In elk geval zegt de bijbel zelf er 

niets over. Die spreekt over “een 

verleidelijke vrucht en over “de 

boom van kennis van goed en 

kwaad”. 

van Ivo Pauwels 

Pigmenten in planten 

Wist u dat 

dezelfde 

pigmenten die 

bladeren straks 

in de herfst weer 

rood, purper, geel 

of oranje kleuren, 

dezelfde zijn als 

degene die paprika, tomaten, 

rode bieten, worteltjes en 

sinaasappels hun aantrekkelijk 

kleurtje bezorgen? 

Voor botanici en 

royalisten 

Onder de titel Un jardin 

botanique d’exception : 

“Les Cèdres”, schreef de Franse 

botanist Jean-Pierre Demoly een 

prachtig geïllustreerd boek over 

het 19de eeuwse arboretum ‘Les 

Cèdres’. Dit meditterraan domein 

en historisch park behoorde 

ooit aan koning Leopold II van 

België. Van de ontdekkingsreizen 

brachten botanisten zeldzame 

bomen, lianen en allerlei planten 

naar ‘Les Cédres’. Het is 

zowel voor botanisten als voor 

royalisten een belangrijk boek. 

Goedkoop is het niet. Voor de 

gewone versie betaalt u ongeveer 

145 euro. De luxe editie kost ruim 

175 euro. 

U kunt het boek bestellen bij 

Editions Franklin Picard, 

109 Boulevard Haussmann, 

F-75008 Parijs. 

Tel.: 00 33 (0)1 40 06 92 22. 

Lekker voor de huid 

Aloe vera, 

één van de 

vele planten die 

dit geslacht in 

tropisch Afrika telt, 

is niet alleen een 

prima kuipplant, 

het levert ook heel wat grondstof 

aan de cosmetische industrie. 

De plant veredelt shampoos en 

huidzalven. De tot 90 cm hoge 

aren met gele bloemen maken 

deze niet-winterharde succulent 

tot een ware schoonheid. Als 

kuip- en kamerplant laat hij zich 

vertroetelen. In de subtropen is 

Aloe vera een veel aangeplante 

tuinplant.

Van keukenkruiden tot 

geneeskrachtige kruiden 

Onlangs werden Abdijfeesten gehouden 

in de historische site van de 

Abdij Herkenrode in Hasselt. Blikvanger 

was de prachtige kruidentuin binnen de 

middeleeuwse beeldig herstelde gebouwen. 

De bezoekers waren er in de wolken 

over de evolutie van dit prachtige domein 

en de omgeving. De winter was trouwens 

lang en hard geweest en dat hebben ze geweten 

in de kruidentuin van Herkenrode. 

Maar nu is alle leed geleden en staat alles 

in volle groei en bloei. De reacties van de 

bezoekers zijn dan ook lovend en enthousiast. 

“Dat hadden we nooit verwacht!” 

is een veelgehoord, waarderend 

compliment, dat ze in Herkenrode 

krijgen van mensen die nog even 

komen nagenieten op het zonneterras 

van het bezoekerscentrum op het 

neerhof. Voor de velen die nog niet 

de gelegenheid hadden de kruiden- 

HERKENRODE 

De kruidentuin als 

hoogfeest van de natuur 

tuin van Herkenrode te bezoeken, en 

dus niet weten wat ze zich daarbij 

moeten voorstellen, volgen hierna 

enkele interessante gegevens. 

Evenementenweide 

De kruidentuin van Herkenrode is een verademing voor het 

hele gezin. Iedereen steekt er wat van op en zelfs de allerkleinsten 

kunnen er fijn rondlopen en ravotten. 

Schitterende 

waterpartijen 

wisselen de 

kruiden en 

planten af. 

Het is aangenaam 

verpozen en rusten 

tussen de duizenden 

planten en kruiden. 

Aan de rand van de 2ha grote tuin 

Het poortgebouw van Herkenrode, 

een stuk geschiedenis in een uniek 

kader, dat bovendien mooi werd en 

wordt gerestaureerd. 

ligt de evenementenweide. Bij 

beurzen worden hier standhouders 

opgesteld. Maar ook kinderen, die 

hun ouders vergezellen bij een bezoek, 

kunnen zich op deze ruimte 

uitleven. En we dromen nu al van 

een tentoonstelling voor monumentale 

beeldhouwkunst, die er 

een ideale locatie vindt. 

Abdijfeesten lokten talloze 

bezoekers naar wondermooie 

historische site 


Loofgang 

Aan de zuiderkant wordt de 

evenementenweide afgezoomd 

door de 200m lange, 6m hoge en 

4m brede loofgang. De beuken 

erlangs schieten flink de hoogte 

in en zullen binnen enkele jaren 

een prachtige lommerrijke wandeldreef 

vormen, maar nu al is de 

indruk overweldigend. 

12 tuinkamers 

Vanuit de loofgang wandel je de 

12 tuinkamers binnen. De geneeskrachtige 

kruiden staan er, als in 

een leerboek, volgens plantenfamilie 

alfabetisch gerangschikt. 

Deze kruiden, gekend en gebruikt 

door onze voorouders, worden 

vandaag ook nog in de kruidentherapie 

gebruikt. Er staan meertalige 

naambordjes bij. De tuinkamers 

zijn allemaal aangelegd in 

een diverse vormgeving en voor 

heel wat bezoekers blijkbaar een 

rijke bron van inspiratie voor toepassing 

in de eigen tuin. Overal 

staan banken om rustig even te 

genieten van zoveel soorten bloeiende 

planten. Hoeveel foto’s er 

er al gemaakt zouden zijn, is bij 

benadering niet meer te schatten. 

Keukenkruiden 

Na de tuinkamers komen aan de 

overzijde van de middengang de 

zones met de keukenkruiden, de 

verfkruiden en de gewassen aan 

de beurt. En dat levert ook weer 

heel wat verrassende ontdekkingen 

op. Geuren en kleuren zijn 

nadrukkelijk aanwezig. 

Hoe bezoeken? 

De Herkenrodetuinen zijn nog tot 

eind oktober geopend, elke dag 

(behalve op maandag) van 10.00u 

tot 18.00u. 

Individuele bezoekers: € 4,00 

Groepsbezoek: € 3,00 

Gids/herborist: € 50,00 

Te reserveren bij 

Toerisme Hasselt, 

Tel. 011/23.95.42. 

Meer info: www.herkenrode.be

Unieke cursus voor iedereen 

„De plant als 

geneesmiddel” 

Wetenschappelijk onderzoek bewijst 

steeds meer de grote waarde 

van natuurlijke behandelingen en 

preparaten voor de gezondheid. 

Moderne middelen zijn trouwens 

vaak afgekeken van natuurlijke 

moleculen. Kennis van planten en 

kruiden is dan ook essentieel. Daar 

kan Fytobell u bij helpen, want op 

verschillende plaatsen in het land en 

ook in de mooie vergaderzaal van 

de administratieve zetel van Fytobell 

in Alken worden boeiende en voor 

iedereen toegankelijke en begrijpelijke 

cursussen gegeven door een ervaren 

lesgever en kruidenkundige: Kees 

Martens. 

Fytobell is van huis uit bekend met 

kruiden en geneeskrachtige planten 

en heeft voor de belangrijkste 

problemen veilige en doeltreffende 

middelen ontworpen die in de 

natuurgeneeskundige artsenpraktijk zijn 

ontwikkeld en getoetst. Uiteraard moet 

je in ernstige omstandigheden een 

arts raadplegen, maar het is plezierig 

en geruststellend als je zelfs met een 

beperkte maar essentiële kennis op 

een doeltreffende manier kan ingrijpen 

en veel ellende kan voorkomen. Zeker 

in een gezin met kinderen is een goede 

basiskennis van kruiden en planten en 

hun genezend vermogen een absoluut 

pluspunt. Fytobell wil die kennis met 

je delen in een boeiende, interessante 

reeks van vier lessen door Kees Martens. 

Titel: „De plant als geneesmiddel”. 

Boeiende lessen 

In een reeks van vier lessen maak je op een 

aangename en begrijpelijke manier kennis met 

de natuurlijke producten van Fytobell, de unieke 

samenstelling, de bijzondere wijze van extractie. 

Je leert hoe je ze best kan gebruiken en er veilig 

en effectief mee kan omgaan. Deze informatie 

wordt ook geïllustreerd met talrijke voorbeelden, 

audiovisueel lesmateriaal en toepassingen uit de 

artsenpraktijk. 

Fytobell is anders 

In deze lessenreeks wordt daarom ook nader 

ingegaan op de vraag hoe men de juiste kruiden 

kan combineren, welke samen horen en welke 

elkaar tegenwerken en waarom bepaalde 

plantencombinaties in de producten van Fytobell 

efficiënter werken en hoe ze van groot nut 

kunnen zijn voor de gezondheid van jezelf en je 

hele gezin. 

Wie de reeks helemaal gevolgd heeft en dus 

kennis heeft van de wereld van planten en 

kruiden, ontvangt een getuigschrift en wordt 

ook uitgenodigd voor natuurlijke activiteiten en 

vervolglessen. 

Wil je meer weten waar en wanneer je kan 

deelnemen aan deze cursus? 

Kijk dan op www.fytobell.be onder 

U kan ook altijd bellen: 011/37 19 24 

Wie de lessen volgt 

krijgt een getuigschrift 

Contact & Bestellingen 

Tel : +32(0)57/21.85.00 

Fax : +32(0)57/21.89.00 

Email: info@papaverbio.be 

Markt 48 - Mol 

Tel. 014/31.05.16 

Nieuwsstraat 85 - Geel 

Tel. 014/58.34.32 

Natuurzaak 

De Papaver Bio is gelegen 

in de Sint-Jacobsstraat 

12-14 te Ieper. Naast de 

zaak bevindt zich parking 

De Kolve, met een 

capaciteit van 60 wagens. 

Natuur 

en 

Dieetvoeding 

Openingsuren 

Van maandag t.e.m. zaterdag, 

doorlopend (ook over de middag!) 

van 9u30 tot 18u00. 

Gesloten op zon- en feestdagen. 

Herba 

Openingsuren: 

ma. 13.30-18.00 uur 

Dinsdag t/m vrijdag: 

van 9.00-12.30 

14.00 -18.00 uur. 

Zaterdag tot 17.00 uur 

Clockempoortje 

Kruiden en specerijen 

Naamsestraat, 14 

3800 Sint-Truiden 

Openingsuren 

9.00 - 12.15 - 13.15 - 18.00 

maandag gesloten 

Tel 011/68 18 23 

Fax 011/68 18 28 

DE VLIER 

KONING ALBERTLAAN 30 

3630 MAASMECHELEN 

tel : 089-76 51 53 

Openingsuren: 

52 I-SANA nr5 

I-SANA nr5 53 

Advertentie 

Advertentie 

Advertentie 

t Calorietje bvba 

Havermarkt 27 3500 Hasselt 

tel/fax: 011/222643 

email: info@calorietje.be 

Openingsuren: 

Maandag – vrijdag: 

9u00 – 18u00 

Zaterdag: 8u30 – 18u00 

Zondagen gesloten 

(met uitzondering van Hasseltse koopzondagen) 

ma: 

di: 

wo: 

do: 

vrij: 

za: 

Almatheek 

GUIDO GEZELLESTRAAT 10, 

3500 HASSELT 

Telefoon: 011-37.86.61 

Maandag tot en met zaterdag 

9:30u - 17:45u 

9.30 

9.30 

9.30 

9.30 

9.30 

12.30 

12.30 

12.30 

12.30 

12.30 

13.30 

13.30 

13.30 

13.30 

13.30 

13.30 

18.00 

18.00 

18.00 

18.00 

18.00 

18.00 

Advertentie 

Advertentie 

Advertentie Advertentie

54 I-SANA nr5 

September 2010 

Wat mag je o.a in het volgend nummer verwachten 

• Vet eten van grootmoeder: meer kans op 

borstkanker van kleindochter 

• Overgewicht begint in de jeugd 

• Kinderen studeren beter met Omega-3 visolie 

• Minder astma met mediterraan dieet, meer met 

hamburgers 

• Jongeren voelen zich eenzamer dan ouderen 

• Minder hartaanvallen dankzij rookstop 

Lees uw favoriete blad in alle rust 

op uw computerscherm 

uw maandelijks 

gezondheidsmagazine 

www.i-sana.be 

Geef je vrienden een nuttig 

en uitzonderlijk cadeau: 

een abonnement op i-sana 

Gratis! Schrijf hen hier in: 

www.i-sana.be

vermijden? - i-Sana

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?