[plein] - Fietsberaad
[plein] - Fietsberaad
[plein] - Fietsberaad
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Verkeers<br />
[<strong>plein</strong>]<br />
Een rubriek waarin we nader ingaan op kwesties<br />
waar afdelkingen mee te maken kunnen krijgen. Deze<br />
aflevering gaat over de gevolgen van barrières.<br />
Verharding revisited:<br />
Asfalt is<br />
echt beter én<br />
goedkoper<br />
Theo Zeegers, verkeersconsulent<br />
Het blijft een merkwaardig gegeven: de kwaliteit<br />
van de verharding van het fietspad is bijna altijd<br />
slechter dan die van de hoofdrijbaan. En dat<br />
terwijl fietsers zich ongeveerd op 2 wielen<br />
moeten verplaatsen. Bovendien is het ook hele<br />
maal niet nodig: met de kennis die de afgelopen<br />
10 jaar verworven is, kan echt goede verharding<br />
gerealiseerd worden op fietspaden. Het is nu<br />
een kwestie van willen, niet meer van kunnen.<br />
Veelgehoorde redenen om het niet te willen, zijn:<br />
• niet belangrijk<br />
• te duur<br />
• kan niet met kabels in de grond<br />
In deze Verkeers<strong>plein</strong> zet Theo Zeegers de huidige<br />
kennis op een rijtje, met nadruk op de recente<br />
informatie over kosten.<br />
8<br />
Ketting 205/maart 2012<br />
Belang van goede verharding<br />
Het belang van goede kwaliteit van verharding van<br />
fietspaden is al in 2002 uitvoerig beschreven door het<br />
<strong>Fietsberaad</strong> in een uitputtende publicatie, waarvan op<br />
onze website<br />
2 een samenvatting te vinden is. Slechte<br />
verharding leidt tot lichamelijke hinder door trillingen en<br />
tot verkeersonveiligheid, zowel direkt<br />
vallen) als indirekt<br />
3 (eenzijdige onge<br />
4 (tweezijdige ongevallen). Eenzijdige<br />
fietsongevallen vormt de grootste groep van alle ver<br />
keersongevallen, die bovendien nog snel toeneemt<br />
3.<br />
Ook fietsers zelf vinden een goede verharding van het<br />
grootste belang. In een enquête onder fietsers werd het<br />
onderwerp het belangrijkste gevonden uit een rijtje van<br />
zeven onderwerpen<br />
5.<br />
Als het aan de fietser lag, kocht hij asfalt<br />
Ook al jaren bekend: goede verharding is dichte verhar<br />
ding: asfalt of beton. Asfalt leidt tot aanzienlijk minder<br />
trillingshinder, zowel volgens objectieve metingen van<br />
de Fietsbalans<br />
2 als volgens een panel van fietsers<br />
1.<br />
Op een schaal van 1 tot 10 scoort zelfs een net strak<br />
aangelegd tegelfietspad niet hoger dan een 7!/.<br />
Natuurlijk kan je fietsen op een tegelfietspad, net zo<br />
goed als je auto kan rijden op een gravelweg: met<br />
kwaliteit heeft het niks te maken. Bij extreem weer,<br />
zoals zware regen of winterse gladheid, nemen de<br />
nadelen van elementenverharding (tegels of klinkers)<br />
sterk toe.<br />
Niet te duur<br />
Een veelgehoord argument is dat asfalt duurder is dan<br />
tegels. In aanleg is dat inderdaad zo (zij het onder de<br />
aanname, dat er geen kantopsluiting nodig is)<br />
1. In<br />
onderhoud is asfalt evenwel meer dan twee maal zo<br />
voordelig, waardoor in totaal bezien over aanleg en<br />
onderhoud asfalt zelfs beduidend goedkoper is. Omdat<br />
onderhoud over de gehele Ievensloop zeker zo duur is<br />
als aanleg, is het verschil in prijs voor onderhoud nogal<br />
relevant.<br />
Dit kreeg de afdeling Hillegom boven water toen zij de<br />
gemeente zo ver kregen expliciet een offerte te laten<br />
doen voor aanleg EN onderhoud. Volgens die offerte<br />
zou aanleg van fietspaden in asfalt langs het 2 kilometer<br />
lange traject N208 weliswaar 15.000 euro duurder zijn<br />
dan tegels (op een totale begroting van 1,69 Meuro, dus<br />
minder dan 1 %), maar in onderhoud 37.500 euro goed-
koper (gerekend over een levensduur van 15 jaar).<br />
Dat schatting van Hillegom lijkt mij overigens nog een<br />
onderschatting: ik kom op een ton (zie onder) in het<br />
voordeel van asfalt.<br />
Het GWW-boekje geeft kencijfers over de kosten van<br />
onderhoud en reconstructies van infrastructuur (prijspeil<br />
2005). Deze vat ik samen in grafiek 1. Hierin valt direkt<br />
op dat een extra kantopsluiting nogal duur is, ook in<br />
onderhoud. Kantopsluitingen zijn (soms) nodig om te<br />
voorkomen dat tegels gaan zwemmen en komen dus<br />
bij asfalt niet voor. Kijken we iets preciezer, dan zien we<br />
dat ook zonder enige kantopsluiting het onderhoud aan<br />
tegels duurder is dan aan asfalt. Het verschil loopt voor<br />
de bovenstaande casus Hillegom (2 kilometer, 15 jaar)<br />
op tot 100.000 euro in het voordeel van asfalt.<br />
is<br />
is<br />
c’1<br />
E<br />
0<br />
5;<br />
2,50<br />
2,00<br />
1,50<br />
1,00<br />
0.50<br />
0,00<br />
Tegels<br />
Asfalt<br />
Grafiek 1: Kosten aan onderhoud per vierkante meter<br />
verharding per jaar voor tegels en asfalt (prijspeil<br />
2005)6. De extra kosten bi] een kantopsluiting zijn<br />
gebaseerd op een fietspadbreedte van 2,00 meter<br />
en een eenzijdige kantopsluiting.<br />
Voor nieuwbouw op een bestaande fundering geeft<br />
grafiek 2 een overzicht van de kosten<br />
8. Opvallend is dat<br />
tegels hier aanzienlijk duurder scoren dan asfalt: dat<br />
komt door de veronderstelling dat kantopsluiting nood<br />
zakelijk is. Zonder kantopsluiting is tegels iets goedko<br />
per dan asfalt. Verder valt op dat rood asfalt heel veel<br />
duurder is dan zwart asfalt. Dat maakt de vraag van<br />
• Kantopsluitng<br />
• Onderhoud<br />
sommige wegbeheerders of rood asfalt wel altijd overal<br />
nuttig en nodig is, begrijpelijk en terecht.<br />
Kabels<br />
Het laatste argument tegen dichte verharding zou de<br />
aanwezigheid van kabels en leidingen zijn. In de volgen<br />
de varianten: asfalt mag niet boven kabels en leidingen,<br />
het kan niet of het is te duur, Ik loop ze een voor een af.<br />
Dichte verharding is wettelijk alleen boven gasleidingen<br />
verboden. En zelfs dan valt er vaak nog wel een mouw<br />
aan te passen, zie bijvoorbeeld Amsterdamsestraatweg<br />
in Utrecht. Er is geen enkele wettelijke belemmering<br />
voor asfalt boven andere soorten kabels.<br />
Vaak wordt ook gesteld dat dichte verharding technisch<br />
niet zou kunnen. Dat roept dan de vraag op waarom het<br />
in vele andere gemeentes technisch geen probleem is.<br />
Dit argument wordt met name hilarisch op de overgang<br />
van twee wegbeheerders. In de eerder genoemde<br />
casus Hillegom zag de kabelaar af van proeven om<br />
naar de kabels te graven, toen asfalt onvermijdelijk<br />
geworden was.<br />
L<br />
jV<br />
9<br />
Nieuws uit Utrecht
Kortom: een onzinnig gelegenheidsargument dat<br />
door de praktijk al ruimschoots weerlegd is.<br />
En dan de kosten: het zou duurder zijn. Los van de<br />
vraag of dat correct is, de vraag is of het relevant is<br />
voor de overheid. Door een wijziging van de<br />
Telecomwet kunnen de wegbeheerders de kosten voor<br />
het opengraven en weer repareren van het wegdek<br />
geheel verhalen op de kabelaar. Hierbij kan de weg-<br />
beheerder ook haar eigen kwaliteitseisen opleggen.<br />
2<br />
+Verhardingskeuze+voor+fietsverbindingen:+asfalt,+beton+of+tegels?<br />
werken+aan+een+veilige+fietsomgeving<br />
Hieromtrent bestaan geen harde data. Het mechanisme is evenwel evident.<br />
6<br />
0<br />
z<br />
Kortom, de kabelaar heeft eigenlijk geen poot om op te<br />
staan en zal de (daadwerkelijk) kosten moeten betalen.<br />
Als zij niet onder het fietspad willen blijven liggen,<br />
hebben ze het recht de kabels te verhuizen, op eigen<br />
kosten. Alleen als de gemeente zo dom geweest<br />
een privaatrechtelijke overeenkomst met de kabelaar<br />
afgesloten te hebben, kan het anders liggen. In dat<br />
geval is het zaak dat de gemeente die overeenkomst<br />
zo snel mogelijk opzegt.<br />
Ketting 203: 8-10.<br />
6 GWW-boekje (2005): Kosten Onderhoud Wegverhardingen. Reed Business Information Bouw & lnfra<br />
GWW-boekje (2005): Kosten kleine (re)constructies. Reed Business Information Bouw & lnfra<br />
8 De gemeente Den Haag komt tot veel hogere waarden (prijspeil 2009).<br />
+tegelfietspaden+in+asfaltfietspaden+kost+250+euro+per+meter<br />
Navraag leert dat de gemeente Den Haag de kosten van het gehele project vermeld heeft, dus inclusief trottoirs, trottoirbanden,<br />
uitritconstructies etc. Gecorrigeerd hiervoor vermeldt Den Haag 150—230 euro / meter asfalt voor uitsluitend het fietspad,<br />
voor tegels 150 euro / meter (zonder kantopsluiting).<br />
10<br />
zeggenschap+voor+gemeenten+bij+’kabelkwesties’<br />
Ketting 205 / maart 2012<br />
120<br />
100 t<br />
80<br />
60<br />
40<br />
20<br />
0<br />
Tegels Asfalt, nieuwe Asfalt, geheel 8eton, nieuw<br />
toplaag nieuw<br />
Grafiek 2: Kosten (re)constructie fietspad van ongeveer<br />
2,50 m. breed bi] bestaande fundering per strekkende<br />
meter (prijspeil 2005). Tege/fietspad is inclusief<br />
kantopsluiting.<br />
•rood<br />
0 zwart