lesbrief geokrant 61.pdf - ThiemeMeulenhoff

V L U C H T E L I N G E N L E S B R I E F
Docentenhandleiding
Inhoud
In deze lesbrief staat de vluchtelingenproblematiek centraal.
Vanuit de Nederlandse situatie wordt uitgezoomd naar Europa
en de wereld. Mondiaal is er een enorme stroom vluchtelingen. De
UNHCR becijferde dat in 2005 8,4 miljoen mensen naar een ander
land zijn gevlucht en dat zij vanwege een ‘verkeerd’ geloof, ‘verkeerde’
kleur of ‘verkeerde’ opvattingen voorlopig niet kunnen terugkeren
naar hun vaderland. Deze miljoenen vluchtelingen vormen in
de wereld een enorm probleem. De oplossing bestaat voor een deel
uit opvang in een ander land.
Niveau
De lesbrief is bedoeld voor de leerlingen in klassen 1 en 2 van havo/
vwo. Uitgangspunt is het gebruik van het Basisboek en de Grote
Bosatlas (52 e druk). Er moet regelmatig gebruik worden gemaakt
van het internet. Met name aan het eind van de lesbrief komen de
leerlingen een paar lastige vragen tegen.
U kunt de lesbrief kopiëren voor gebruik in de klas. Voor leerlingen
is de lesbrief ook toegankelijk op de Geosite (www.degeo-online.nl).
Op die manier kunnen leerlingen de kleurenversie gebruiken. De
antwoorden kunt u vinden op het docentendeel van
www.degeo-online.nl.
Leerlingenmateriaal
Inleiding
Op de televisie of in de krant zie je regelmatig beelden van vluchtelingen.
Hun leven wordt bedreigd omdat de regering van hun
land bang is voor hun mening, omdat ze een ander geloof hebben
of omdat ze een andere huidskleur hebben. Vluchten doe je niet
zomaar. Alles wat je bezit en iedereen die je liefhebt, moet je achterlaten.
Wist je dat tweederde van alle vluchtelingen kinderen
zijn? Meestal gaan vluchtelingen naar hun (arme) buurlanden.
Slechts 5% komt naar Europa en een klein gedeelte daarvan weer
naar Nederland. Tegenwoordig zijn er op bijna iedere school in
Nederland wel vluchtelingen te vinden.
In deze lesbrief ga je uitzoeken waar vluchtelingen vandaan
komen, waarom ze zijn gevlucht en hoe ze uiteindelijk in
Nederland terecht zijn gekomen?
Opdracht 1
Bekijk fotocollage 1 over vluchtelingen en lees op de volgende bladzijde
het gedicht van tekst 2.
a Welke foto van de collage spreekt je het meeste aan?
En waarom?
b Wat wil Lava uit Syrië met het gedichtje zeggen?
Fotocollage 1 Vluchtelingen
D e G e o k r a n t 6 1

l e s b r i e f
V L U C H T E L I N G E N
Opdracht 2
Ga naar www.naturalisatie.nl/nl/inbedrijf/asiel/Lespakket/
hetverhaalvan en lees de verhalen van Siva, Fatima en James.
a Neem tabel 3 over in je schrift. Vul in tabel 3 in uit welke landen
Siva, Fatima en James komen.
b Vul ook in tabel 3 in op welke breedte- en lengtegraden deze
landen liggen? Je hebt hier de atlas voor nodig. Als je niet meer
weet wat breedte- en lengtegraden zijn, kun je dat nalezen in
het Basisboek, B22 en B23.
Opdracht 3
Lees in het Basisboek B103. Pushfactoren zijn redenen om je land of
gebied te verlaten. De aantrekkelijke punten van het land waar je
naar toe gaat, worden pullfactoren genoemd.
a Vul in tabel 3 de pushfactoren en pullfactoren in.
Tekst 2 Gedicht van Lava uit Syrië
De vluchteling
Ik ben niet als vluchteling geboren
Ik heb nooit gedroomd of besloten
Een vluchteling te zijn
Het is een lang verhaal
Als je naar mij wilt luisteren
Geef dan je hand
En open je hart
Ik ben een mens
En jij bent een mens
Bron: Vluchtelingen vertellen, Marie Wijk (Wijk en Wijk, 2002)
Tabel 3
Vluchteling Land Ligging (breedte- Pushfactoren Pullfactoren Schaalniveau Immigratie of
en lengtegraden)
emigratie
Siva
Fatima
James
b Geef in tabel 3 aan op welk schaalniveau de migratie zich
afspeelt.
c Om welk soort migratie gaat het? Vul dit ook in tabel 3 in.
d Stel dat jij in het land van James had gewoond. Zou jij dan ook
zijn vertrokken? Waarom wel of niet?
Kaart 4
Bij opdracht 4 en 5 heb je de Grote Bosatlas nodig. Je gaat de omgeving
bekijken van de landen waar Siva, Fatima en James vandaan
komen.
Opdracht 4
Op www.degeo-online staat een uitvergrote versie van kaart 4. Print
deze en zet in kaart 4 de cijfers en letters van tabel 5 op de juiste plek.
Tabel 5 Landen waar vluchtelingen vandaan komen en landen die op de
vluchtroute liggen
Landen Steden Wateren
A Sri Lanka 1 Colombo I Middellandse Zee
B Liberia 2 Monrovia II Zwarte Zee
C Syrië 3 Istanbul III Indische Oceaan
D Turkije 4 Kinshasa IV Golf van Bengalen
E Tjsaad 5 Tanger V Kaspische Zee
F Rwanda 6 Bagdad VI Tsjaadmeer
G Irak 7 Khartoum VII Rode Zee
H Sudan 8 Kabul VIII Noordzee
I Burundi 9 Moskou
J Afghanistan
10 Teheran
K Rusland
L Marokko
M Iran
N Democratische
Republiek Congo
D e G e o k r a n t 6 1

V L U C H T E L I N G E N l e s b r i e f
Foto 6 Landschap in Sri Lanka
Opdracht 5
Lees in het Basisboek B20.
a Bereken de absolute afstand die Siva heeft afgelegd. Gebruik als
vertrekpunt Colombo (Sri Lanka) en als eindpunt Amsterdam.
Gebruik hiervoor de atlas.
b Welke vluchteling heeft de grootste absolute afstand afgelegd:
Siva, Fatima of James?
c Beschrijf de relatieve afstand die Fatima heeft afgelegd.
d Wie van de drie vluchtelingen heeft de grootste relatieve
afstand afgelegd? Licht je antwoord toe.
Opdracht 6
Gebruik opnieuw kaart 4 en lees indien nodig nog eens het verhaal
van Fatima op www.naturalisatie.nl/nl/inbedrijf/asiel/Lespakket/
hetverhaalvan.
a Teken in kaart 4 met een rood potlood de meest logische route
van Fatima naar Nederland. Maak hierbij gebruik van de gegevens
uit haar verhaal.
Lees B69 en gebruik de kaarten 147A en 184 van de atlas.
b Door welke natuurlijke zones reisde Fatima op haar reis naar
Nederland?
c Schrijf in kaart 4 de namen van deze natuurlijke zones op de
juiste plek. Je kunt ze ook kleuren, maar denk aan een legenda.
Opdracht 7
a
b
Teken in kaart 4 met een zwart potlood de meest logische route
van James naar Nederland.
Welke natuurlijke zones is James tegengekomen op zijn reis
naar Nederland?
c Schrijf ook de namen van deze natuurlijke zones in kaart 4.
Opdracht 8
a
b
c
d
Teken met behulp van de gegevens uit de tabellen 7a en 7b de
klimaatgrafieken van De Bilt (Nederland) (figuur 8a) en Colombo
(Sri Lanka) (figuur 8b).
Noem twee belangrijke verschillen tussen het klimaat van Sri
Lanka en het klimaat van Nederland.
Welk kledingadvies zou je geven aan vluchtelingen uit Sri Lanka
die naar Nederland komen in:
– december
– maart
– juli.
Schrikt een vluchteling uit Sri Lanka van ons regenachtige klimaat?
Leg dit uit met behulp van de twee klimaatgrafieken.
Tabel 7a Klimaatgegevens De Bilt (Nederland)
Maanden jan. feb. maart april mei juni juli aug. sept. okt. nov. dec.
Temperatuur in °C 2 3 5 8 12 15 17 17 14 11 6 3
Neerslag in mm 66 48 63 52 61 68 75 70 67 72 81 80
Tabel 7b Klimaatgegevens Colombo (Sri Lanka)
Maanden jan. feb. maart april mei juni juli aug. sept. okt. nov. dec.
Temperatuur in °C 27 27 27 28 28 28 28 28 28 27 27 27
Neerslag in mm 64 69 129 257 283 186 124 113 235 365 305 166
D e G e o k r a n t 6 1

10
l e s b r i e f
V L U C H T E L I N G E N
Figuur 8a Klimaatgrafiek De Bilt (Nederland)
Figuur 8b Klimaatgrafiek Colombo (Sri Lanka)
mm
˚C
mm
˚C
350
35
350
35
300
30
300
30
250
25
250
25
200
20
200
20
150
15
150
15
100
10
100
10
50
5
50
5
0
j f m a m j j a s o n d
maand
0
0
j f m a m j j a s o n d
maand
0
Opdracht 9
Herhaal voor deze vraag Basisboeknummers B105 en B106.
a Wat is een volk?
b Waaraan kun je een volk herkennen?
c Tot welke volken horen Siva, Fatima en James?
Opdracht 10
Lees in het Basisboek B107 nog eens door.
a Wat is cultuur?
b Bekijk de figuur bij B107 en vul tabel 9 in.
Tabel 9
Vluchteling Land Cultuurgebied
Siva
Fatima
James
Opdracht 11
Je gaat nu op een A3-papier een wandposter maken. Kies voor
het land van Siva, Fatima of James. Probeer zo veel mogelijk foto’s
en afbeeldingen te gebruiken en weinig tekst. Op je wandposter
komen te staan:
– vlag van het land
– kenmerken van de cultuurzone waarin het land ligt
– kenmerken van het volk
– natuurlijke zones
– kenmerken van het klimaat
– aantal inwoners
– bevolkingsdichtheid
– Bruto Nationaal Product (BNP) van het land.
Opdracht 12
Gebruik voor deze opdracht de statistieken uit de Grote Bosatlas
(blz. 206 t/m 213).
a Vul tabel 10 in.
b Kies steeds het juiste antwoord.
1 Vaak is het ontwikkelingspeil van de landen waar vluchtelingen
vandaan komen hoog / laag.
2 Een land waar veel vluchtelingen vandaan komen, is Somalië /
Turkije.
3 Vluchtelingen trekken vaak naar landen met een hoog BNP /
geboortecijfer.
4 In Sudan is de meerderheid / minderheid van de mensen boer.
5 In Japan / Nederland heb je de grootste kans om bejaard te worden.
6 In Sudan / Somalië sterven de meeste jonge kinderen.
Opdracht 13
Bekijk nogmaals tabel 10.
a Welke van de landen in de tabel liggen in Afrika?
Pak kaart 149D in de atlas erbij.
b Welk Afrikaans land uit tabel 10 heeft de meeste vluchtelingen?
c Noem twee pushfactoren voor de vluchtelingenstromen uit
Sudan.
Opdracht 14
De begrippen vluchteling en asielzoeker worden vaak door elkaar
gebruikt, maar er zijn verschillen.
Surf naar www.naturalisatie.nl en klik op ‘begrippen’.
a Wat is het verschil tussen een asielzoeker en een vluchteling?
b Wat is het verschil tussen een economische vluchteling en een
politieke vluchteling?
c Welke vluchtelingen laat Nederland eerder toe: economische
vluchtelingen of politieke vluchtelingen? Leg je antwoord uit.
D e G e o k r a n t 6 1

V L U C H T E L I N G E N l e s b r i e f 11
Tabel 10 Statistieken aarde
Landen Groei BNP/ Zuigelingen- Geboorte- Levens- % werkenden % werkenden Aantal inwo- Telefoons/
BNP hoofd sterfte cijfer verwachting in de diensten in de landbouw ners per arts 1000 inwoners
Turkije
Kameroen
Sri Lanka
Sudan
Nederland
Turkije
Somalië
Japan
Voor opdracht 15 t/m 17 ga je naar http://beeldbank.schooltv.nl. Ga
naar ‘voortgezet onderwijs’. Kies het vak ‘aardrijkskunde’. Kies het
thema ‘EU’. Kies als onderwerp ‘open en gesloten grenzen’.
Foto 12 Hek bij Spaanse enclave Ceuta
Opdracht 15
Lees eerst tekst 11 en bekijk foto 12.
Bekijk daarna de clip ‘Ceuta hoort bij Spanje, maar ligt in Marokko’.
Lees ook de cliptekst die bij het filmpje hoort.
a Van wie was Ceuta vroeger?
b Bij welk land hoort Ceuta nu?
c Ceuta hoort wel / niet bij de Europese Unie.
d Waarom heeft Ceuta een zwaarbewaakte grens met prikkeldraad?
e Waarom willen veel Afrikanen hier de grens over?
Tekst 11
Afrikanen bestormen hek Spaanse enclave
MELILLA – Veertig Afrikanen hebben maandag geprobeerd de
zwaarbeveiligde hekken tussen Marokko en de Spaanse enclave
Melilla over te klimmen. Zo wilden de Afrikanen op het grondgebied
van Spanje, een lidstaat van de Europese Unie, komen.
Vijf van hen kwamen op het tweede hek op zes meter hoogte
vast te zitten in scheermesdraad. Zij liepen verwondingen op.
De bestorming van maandag doet denken aan de serie bestormingen
van vorig jaar september en oktober. Toen beklommen
vele honderden illegalen de hekken rond Melilla en Ceuta, de
andere Spaanse enclave in Marokko, in de hoop op een betere
toekomst in Europa. Daarbij kwamen elf Afrikanen om het
leven door confrontaties met veiligheidstroepen.
Sinds de bestormingen van vorig jaar is rond de enclaves
Melilla en Ceuta een tweede hek met scheermesdraad neergezet
en liggen tussen de beide hekken rollen prikkeldraad.
Toch wisten vijf illegalen maandag het tweede hek te bereiken
en er op te klimmen. Zij werden door de Spaanse politie uit
hun benarde positie bevrijd. De overige 35 werden door de
Marokkaanse politie tegengehouden.
Opdracht 16
Bekijk de clip ‘Noord-Afrikaanse vluchtelingen willen graag naar
Europa’ en lees de cliptekst.
a Welke beslissing moet een vluchteling maken zodra hij of zij op
het grondgebied van de Europese Unie komt?
b Wat gebeurt er met een vluchteling als zijn of haar asiel is afgewezen?
c Hoeveel procent van de totale EU-bevolking bestaat uit illegale
vluchtelingen?
d Leg uit wat er wordt bedoeld met ‘vluchten in de illegaliteit’.
Opdracht 17
Bekijk de clip ‘Illegaal werken, hoe kan dat?’. Lees ook de cliptekst.
a Hoeveel illegalen wonen en werken er in Nederland?
b Wat voor soort werk doen deze illegalen?
c Waarom ziet de Nederlandse overheid deze illegalen als een
bedreiging?
Voor opdracht 18 en 19 gebruik je een andere site. Deze site heeft
geluidsfragmenten, dus maak gebruik van een koptelefoon.
D e G e o k r a n t 6 1

12
l e s b r i e f
V L U C H T E L I N G E N
Surf naar www.hetgeheugenvannederland.nl. Klik op ‘onderwijs’.
Klik op ‘havo/vwo basisvorming’. Ga naar ‘migranten na 1945’. Klik
op ‘begin de les’. Ga direct door naar de startpijl. Kies voor ‘individueel
gebruik’ en klik weer op de startpijl.
Start de intro en luister om opdracht 18 te beantwoorden.
Opdracht 18
a Noem drie redenen waarom mensen migreren.
b Waarom is het voor sommige immigranten moeilijk wennen?
c Welke gewoonten en gebruiken kan een immigrant meenemen
naar Nederland?
Opdracht 19
Je gaat nu onderzoek doen naar de migratie van Somaliërs naar
Nederland. Klik onderaan de website op ‘keuze’ en kies Somaliërs.
Kies een van de vijf onderwerpen. Eerst krijg je de uitleg te zien.
Bekijk deze goed.
Daarna kies je vier fragmenten die het best bij je onderwerp passen.
Bij ieder fragment horen vijf vragen. Als je op de vraag klikt, zie
je een tekstbalk verschijnen waarin je je antwoord kunt schrijven.
Als je de vragen hebt beantwoord, klik je onderaan de website op
‘verslag schrijven’. Maak het verslag.
Als je verslag af is, kun je je dit mailen naar je docent, of uitprinten
en aan de docent geven.
Foto 13 Somalische vluchtelingen in Nederland
b Uit welke werelddelen komen de vluchtelingen in Nederland?
c Uit welk werelddeel komen de meeste vluchtelingen?
Tabel 14 Herkomstlanden vluchtelingen in Nederland in 2002
Land aantal Toptien
China 541
Angola 1.891
Iran 665
Irak 1.022
Afghanistan 1.077
Somalië 538
Nigeria 556
Democratische Republiek Kongo 522
Sierra Leone 1.620
Turkije 638
Overige landen 9.597 –
Totaal 18.667 –
Opdracht 21
Gebruik grafiek 15.
a In welk werelddeel leven de meeste vluchtelingen?
b In welk werelddeel is het aantal vluchtelingen het sterkst toegenomen
in de periode 2002 tot 2003?
c Noem twee mogelijke oorzaken voor deze toename. Gebruik
hiervoor kaart 149B.
Grafiek 15 Aantal vluchtelingen naar werelddeel in 2002 en 2003
1-1-2003 Totaal: 20.556.781
Azië
45,6%
9.378.917
Europa
21,4%
4.403.921
Afrika
22,3%
4.593.199
Noord
Amerika
5,2%
1.061.199
Latijns
Amerika
5,1%
1.050.288
Oceanië
0,3%
69.206
1-1-2002 Totaal: 19.783.100
Opdracht 20
Bekijk tabel 14.
a Maak in de laatste kolom een toptien van de landen waar in
Nederland de meeste vluchtelingen vandaan komen. Geef het
Azië
44,6%
8.820.700
Europa
24,5%
4.855.400
Afrika
21,1%
4.173.500
Noord
Amerika
5,5%
1.086.800
Latijns
Amerika
3,9%
766.400
Oceanië
0,4%
81.300
land waaruit de meeste vluchtelingen komen, het cijfer 1.
D e G e o k r a n t 6 1

V L U C H T E L I N G E N l e s b r i e f 13
Opdracht 22
Bekijk grafiek 16.
a Uit welk land komen de meeste asielzoekers in Europa?
b Verklaar dit.
c Tot welk cultuurgebied behoort dit land?
Grafiek 16 Tien grootste groepen asielzoekers in Europa naar
nationaliteit in 2002
2002
c Waarom vertrekken er uit Afrika niet meer vluchtelingen naar
Europa, waar het veel veiliger is?
Opdracht 24
Bekijk kaart 18.
Zoom in op Afrika. Wat is het verschil tussen kaart 17 en kaart 18?
Kaart 18 Aantal asielzoekers per dollar van het BNP per hoofd
(periode 1999-2003)
1
2
10%
7%
Irak 41.009
Joegoslavië 30.716
3
7%
Turkije 27.473
54%
Overigen
221.712
4
5
6
7
8
10
9
5%
4%
3%
3%
3%
3%
2%
Afghanistan 18.870
Russische Federatie 14.446
D.R. Congo 12.302
Nigeria 12.037
Somalië 11.458
China 10.443
Algerije 8.981
Opdracht 23
Gebruik kaart 17.
a In welke vijf landen bedroeg eind 2003 het totale aantal asielzoekers
meer dan 500.000?
b Vind je dat we in West-Europa veel of weinig vluchtelingen toelaten?
Leg je antwoord uit met behulp van kaart 17.
Kaart 17 Aantal asielzoekers per land (eind 2003)
D e G e o k r a n t 6 1