Jaarverslag 2006 - Hakrinbank

JAARVERSLAG 2006
HAKRINBANK N.V.
MISSIE
De Hakrinbank biedt als innovatieve en dynamische instelling
haar klanten een integraal pakket van hoogwaardige financiële diensten aan.
Deskundige medewerkers leveren in teamverband
maatwerk voor maximale klanttevredenheid.

Personeelsfeest in Hotel Torarica ter gelegenheid van het 70-jarig bestaan van de Hakrinbank.

28 JUNI 1936 28 JUNI 2006
solide en betrouwbaar
HAKRINBANK N.V. - 70 JAAR
Op 28 juni 2006 was het precies 70 jaar geleden dat
de Hakrinbank een aanvang maakte met haar
dienstverlening aan de Surinaamse gemeenschap.
Begonnen als familiebedrijf onder de naam O.R.G.
Vervuurts Banking Corporation, groeide de bank
sinds haar oprichting gestaag. In 1943 werden
de statuten gewijzigd en de naam veranderd in
Vervuurtsbank N.V.
Vanwege de gezonde ontwikkeling van de bank
bleek het oude hoofdkantoor aan de Keizerstraat
niet meer adequaat en werd het voor Surinaamse
begrippen majestueus gebouw van het huidige
hoofdkantoor aan de Dr. Sophie Redmondstraat
11-13, in 1971 in gebruik genomen. Dit kantoorpand
is nog steeds het hoogste in Paramaribo. In
hetzelfde jaar vond er een reorganisatie van de bank
plaats, inhoudende onder meer de participatie in het
aandelenkapitaal door bekende buitenlandse banken
en de Surinaamse overheid, alsmede statutenwijziging
waarbij de tegenwoordige benaming van
Handels- Krediet- en Industriebank N.V., afgekort
Hakrinbank N.V. werd verkregen. Tegelijkertijd
werd de eerste computer geïnstalleerd, en was onze
bank de enige in ons land met een geautomatiseerde
administratie.
In de eerste helft van de tachtiger jaren van de vorige
eeuw kwamen alle aandelen weer in Surinaamse
handen. De Hakrinbank heeft dankzij de inzet van
alle, zowel huidige als vroegere medewerkers en de
steun en het vertrouwen van al haar klanten en relaties,
haar plaats in onze samenleving veroverd en is
thans een begrip in ons land. Als toonaangevende
bankinstelling omvat onze dienstverlening een
breed scala van financiële producten. Wij zijn gepast
trots op de vooraanstaande rol die wij spelen op het
gebied van productinnovatie. Zo was het onze bank
die begin 2004 als eerste internetbanking introduceerde
in Suriname.
Anno 2007 staat onze bank voor grote uitdagingen,
vanwege snelle en ingrijpende veranderingen die
zich zowel nationaal als internationaal voltrekken.
Gedacht moet hierbij worden aan de toenemende
concurrentie door ontwikkelingen op de Surinaamse
bancaire markt en de verdere economische
integratie van ons land in de Caricom en andere economische
samenwerkingsverbanden.
Verder aan de aangescherpte regelgeving van diverse
toezichthouders en toegenomen compliancevereisten.
Eveneens is sprake van kritischer wordende
cliënten die hoge eisen stellen aan de kwaliteit van
onze dienstverlening en moderne bankproducten
wensen. Dit leidt tot toenemende investeringen in
hardware en software die steeds moeilijker voor
kleinschalige banken zijn te financieren.Vandaar dat
deze in toenemende mate kiezen voor een fusie of
overname teneinde de zo noodzakelijke schaalvoordelen
te kunnen realiseren. Met de inzet en motivatie
van onze deskundige medewerkers zullen wij
passende antwoorden vinden voor deze uitdagingen
en voortgaan met onze dienstverlening aan de
Surinaamse gemeenschap, dit ter verzekering van de
verdere ontwikkeling en bloei van onze bank, het
bevorderen van het welzijn van onze employees, het
behalen van rendement voor onze aandeelhouders
en zodoende ook het leveren van een bijdrage aan de
verdere ontwikkeling van ons land.
Wij zijn er trots op dat de Hakrinbank in goede,
bedrijfseconomische gezondheid haar zeventigste
verjaardag heeft mogen vieren. In het jubileumjaar
zijn diverse groei en rentabiliteitsrecords gerealiseerd.
Dit jaarverslag staat in het teken van de
viering van dit jubileum. Op de omslag is ons hoofdkantoor
met feestverlichting te zien en is het verslag
verluchtigd met foto’s die zijn geschoten tijdens de
jubileumactiviteiten. De Hakrinbank is erg veel
dank verschuldigd aan allen die haar steeds van
harte hebben ondersteund.

MANAGEMENTTEAM
Van links naar rechts: H. Liu Hung Chung, onderdirecteur Operations,
drs. J. Bousaid, algemeen directeur, mr. M. Tjon A Ten, directeur en
drs. G. Raghoenathsingh, onderdirecteur Commercial.

INHOUDSOPGAVE
Missie 1
Hakrinbank N.V. - 70 jaar 3
Organigram 6
Vijf jaar geconsolideerde kerncijfers 8
Bericht van de Raad van Commissarissen 10
Verslag van de Directie 13
Algemene beschouwing 13
Economische ontwikkelingen in 2006 15
Het bedrijf van de bank 29
Nationale Trust- en Financierings Maatschappij N.V. 41
De financiële ontwikkeling van de bank 42
Accountantsverklaring 49
Jaarrekening 2006 51
Geconsolideerde balans 52
Geconsolideerde winst- en verliesrekening 53
Vennootschappelijke balans 54
Vennootschappelijke winst- en verliesrekening 55
Toelichting op de jaarrekening 56
Overige gegevens 62
Curricula vitae en nevenfuncties van leden van de Raad van Commissarissen
en Directie Hakrinbank 62
Adressenlijst 65
Bijlage: Suriname: macro-economische kerndata 66
5

Organigram
per 31-12-2006
Algemeen Directeur
Directeur
Onderdirecteur
Operations
Onderdirecteur
Commercial
Human Resources &
General Affairs
Information &
Communication
Technology
Internal Audit
Credits
Insurance
Domestic
Administration
& Management
Information
(Accounting)
Nationale Trust &
Financierings Mij. N.V.
Credit Administration
Cash
Administration
& Management
Information (Financial
Controlling)
Affiliates (Credits)
Foreign Transfers
Affiliates (Operations)
Treasury & Securities
Compliance & Legal
Maintenance
& Technical Support
Risk Management
6

Functieverdeling
per 31-12-2006
RAAD VAN COMMISSARISSEN
Mr. A.K.R. Shyamnarain
Ir. R.A. Mac Donald
Drs. H.B. Abrahams
G. Lie Sem-Nawikromo
H.R. Ramdhani
Drs. M.M. Sandvliet M.Sc.
Drs. J.J.F. Tjang-A-Sjin
- President
- Vice President
DIRECTIE
Drs. J.D. Bousaid
Mr. M.M Tjon A Ten
- Algemeen Directeur
- Directeur
ONDERDIRECTEUREN
H.S.K. Liu Hung Chung
- Operations
Drs. G.M. Raghoenathsingh MBA - Commercial
Mr. M.M. Tjon A Ten
Human Resources &
General Affairs
Mr. M. Naarendorp, Hoofd
Drs. N. Samoedj
Insurance
R. Tjon A Kon, Hoofd
Credit Administration
Drs. I. Loenersloot, Hoofd
Compliance & Legal
Mr. M. Schaap
Maintenance & Technical
Support
R. Tjokro, Hoofd
Foreign Transfers
M. Lie A Njoek, Hoofd (t/m 31-12-2006)
Drs. A. Hagens, Wnd.hoofd (vanaf 1-1-2007)
L. Karg, Onderhoofd
Information & Communication
Technolog y
T. Sanches, Hoofd
Ing. R. Mahabier
A. Semoedi
Ing. T. Csaba
Domestic
M.Tjon, Hoofd
J. Legiman
Cash
A. Budel-Samiran, Hoofd
Affiliates
Branchmanagers
- Tourtonne
Drs. V. Ramtahalsing
- Nieuwe Haven
Drs. N. Elshot-Chelius
- Latour
R. Wimpel
- Flora
Drs. R. Mohamatsaid
Drs. J.D. Bousaid
Credits
Account Managers
C. Halfhide-Chou
Drs. S. Kisoensingh-Jhauw
Drs. S. Jadoenathmisier
L. Venloo
Ir.P.Quintius
E. Frangie M.Sc.
Treasury & Securities
Drs. P. Tjon Kiem Sang, Hoofd
Drs. R. Amirkhan
Nationale Trust &
Financierings Mij. N.V.
H. Vijzelman, Hoofd
Drs. R. Sitaram, Onderhoofd
G. Jong M.Sc.
Administration & Management
Information
R. Liesdek, Accounting
Drs. R. Sheorajpanday, Fin. controlling
Internal Audit
B. Jewbali, Hoofd
Risk Management
S. Shair-Ali B.Sc., Hoofd
Affiliates
Branchmanagers
- Nickerie
R. Mangala, Hoofd
A. Anandbahadoer, Onderhoofd
- Tamanredjo
S. Resomardono
Assets & Liabilities Management
Committee
7

VIJF JAAR GECONSOLIDEERDE KERNCIJFERS
(in duizenden SRD)
2006 2005 2004 2003 2002
Balans
Liquide middelen 104.159,4 97.240,7 104.589,0 68.977,0 64.498,2
Klanten 306.449,0 229.730,0 161.942,5 95.350,4 60.123,8
Overige activa 195.854,6 144.708,6 133.074,3 87.195,8 56.401,5
Totaal activa 606.463,0 471.679,3 399.605,8 251.523,2 181.123,5
Spaargelden 239.200,9 185.265,1 121.691,3 81.220,0 61.063,3
Andere toevertrouwde middelen 334.024,4 265.183,5 262.371,4 158.331,4 13.689,0
Eigen vermogen 33.237,7 21.230,7 15.543,1 11.971,8 6.271,2
Totaal passiva 606.463,0 471.679,3 399.605,8 251.523,2 181.123,5
Resultaten
Bedrijfsopbrengsten 49.096,1 36.659,5 27.500,6 22.012,8 15.664,4
Operationele bedrijfslasten 27.708,4 21.690,5 17.405,2 13.989,0 12.120,1
Voorziening kredietrisico’s 1.439,3 1.725,9 1.515,9 1.240,7 1.196,8
Bedrijfsresultaat vóór belastingen 19.948,4 13.243,1 8.579,5 6.783,1 2.347,5
Belastingen 7.181,4 4.767,5 3.088,5 3.120,2 845,1
Nettoresultaat 12.767,0 8.475,6 5.491,0 3.662,9 1.502,4
Dividend in contanten 4.657,0 2.731,8 1.862,8 1.076,9 317,5
Dividend in aandelen - - - 11,6 5,3
Ratio’s (in %)
Efficiencyratio 56 59 63 64 77
Return on average equity 46,90 46,10 39,91 40,16 26,41
Return on average assets 2,37 1,95 1,69 1,69 1,01
Capital ratio 5,48 4,50 3,89 4,76 3,46
BIS ratio 11,31 10,01 10,19 11,68 9,74
Gegevens van aandelen*)
Aantal uitstaande aandelen 465.696 465.696 465.696 465.696 388.080
Nettowinst per aandeel 27,41 18,20 11,79
1)
9,43
1)
4,26
Dividendbedrag per aandeel 10,00 6,07 4,00
4)
2,80
3)
0,91
Dividend (in %) 6.666,67 3.910,67 2.666,68
2)
1.850,00
2)
600,00
Uitkeringspercentage 36,48 32,23 33,92
2)
29,40
2)
21,13
Intrinsieke waarde (zichtbare) 71,37 45,59 33,38 25,71 16,16
Beurskoers per aandeel 136,00 124,00 106,00 79,20 61,00
Marktkapitalisatie (x SRD 1.000) 63.335 57.746 49.364 36.883 23.673
Aantal medewerkers 254 247 238 235 216
Aantal kantoren 7 7 7 7 7
*) x SRD 1; voor vergelijkingsdoeleinden zijn de bedragen herleid en gebaseerd op 1 aandeel van nominaal SRD 0,15
1) berekend over aantal aandelen voor stockdividend 3) inclusief aandelen uit agio van SRD 0,00075
2) exclusief aandelen uit agioreserve 4) inclusief aandelen uit agio van SRD 0,0015
8

RAAD VAN COMMISSARISSEN
Van links naar rechts: H. Ramdhani, mr. R. Shyamnarain, president-commissaris,
drs. J. Tjang-A-Sjin, drs. M. Sandvliet, G. Lie Sem-Nawikromo,
ir.R.Mac Donald,vice president-commissaris en drs.H.Abrahams.
9

BERICHT VAN DE RAAD VAN COMMISSARISSEN
Aan de aandeelhouders
Algemeen
Met genoegen doen wij u hierbij verslag van onze
werkzaamheden in het boekjaar 2006, dat mede in het
teken stond van het 70-jarig jubileum van de bank. In
dit verslag komen ook de werkzaamheden van de
Auditcommissie en de Remuneratie en Benoemingscommissie
aan de orde. Voorts treft u hierin ons preadvies
ten aanzien van het vaststellen van de jaarrekening
en het voorstel inzake de winstverdeling.
Werkzaamheden van de Raad van
Commissarissen
In 2006 is de Raad 11 keer in een reguliere vergadering
bijeen geweest en 15 keer in een buitengewone
vergadering. De reguliere vergaderingen vinden
maandelijks plaats en worden plenair met de Directie
gehouden, terwijl de buitengewone vergaderingen
afhankelijk zijn van de te bespreken onderwerpen en
over het algemeen alleen voor leden van de Raad zijn
bestemd. Onze werkzaamheden hadden voornamelijk
betrekking op de resultaten en de strategie van de
vennootschap. Bespreking en beoordeling van de
periodiek door de Directie aan de Raad gepresenteerde
realisatiecijfers en goedkeuring van de Beleidsnota
2007 met de daarbij behorende Exploitatie- en
Investeringsbegroting 2007 maakten hiervan deel uit.
Daarnaast stonden de Corporate Governance, Risk
Management, een oriëntatie op het invoeren van een
systeem van performance indicatoren voor de
Directie, het vaststellen van een nieuwe pensioenregeling
voor de Directie, een voorstel voor aanpassing
van de pensioenregeling voor enkele gewezen
directieleden van de vennootschap, invulling van de
werkrelatie van de Auditcommissie met sleutelactoren
van de interne controle functie binnen de bank,
het formuleren van een voorstel voor herziening van
de remuneratie van leden van de Raad en een aantal
andere onderwerpen op onze agenda. Op enkele van
bovengenoemde onderwerpen wordt in het volgende
nader ingegaan.
Corporate Governance
De president-commissaris en de voorzitter van de
Auditcommissie hebben namens de Raad in juni
2006 in St. Lucia deelgenomen aan de launch en de
inaugurele vergadering van de Caribbean Association
of Audit Committee Members (CAACM).
De oprichting van dit orgaan is geïnitieerd door de
Caribbean Association of Indigenious Banks (CAIB),
een samenwerkingsverband van regionale banken,
waarvan onze algemeen directeur drs J.D. Bousaid één
der bestuursleden is. Het lidmaatschap van de
CAACM biedt ons de mogelijkheid om te delen in de
kennis en ervaring van andere regionale banken ten
aanzien van Corporate Governance en het uitwerken
van strategieën om verder invulling te geven aan de
werkzaamheden van Audit Committees. De Raad
heeft het voornemen om, voor zover door hem noodzakelijk
en doelmatig wordt geoordeeld, actief te participeren
in de activiteiten van zowel de CAIB als de
CAACM. In dit kader heeft de president-commissaris
in november 2006 samen met de Directie in Port of
Spain deelgenomen aan de jaarvergadering 2006 van
CAIB, waarin onder meer issues op het gebied van
Corporate Governance, Risk Management en de
implementatie van de Basel II regels voor banken in de
regio aan de orde kwamen.
Werkzaamheden in relatie met de Directie
De Raad heeft in 2006 aan een externe consultant
gevraagd hem te adviseren over het ontwikkelen en
het invoeren van een systeem van performance
management voor de Directie en een aan het functioneren
van de individuele leden hiervan verbonden
bonusregeling. Het terzake uitgebrachte advies
van de consultants is ondertussen ontvangen. Aan
de hand hiervan beraadt de Raad zich thans over de
wijze waarop het voorgestelde beoordelingssysteem
het beste kan worden geïmplementeerd. Met de
invoering van een aan de performance gerelateerde
bonusregeling hoopt de Raad een effectieve en efficiënte
koppeling te bereiken tussen de beoordeling
van de prestaties en de beloning van individuele
directieleden. Het motiveren en inspireren van de
directie om zich extra in te zetten voor het realiseren
van de organisatiedoelen staan hierin voorop.
De Raad heeft ook de vigerende pensioenregeling
voor de Directie aan een nadere beschouwing
onderworpen. Hieruit bleek dat er behoefte bestond
aan aanpassing hiervan aan de gewijzigde marktomstandigheden.
Met ondersteuning van externe
deskundigen heeft de Raad ondertussen een nieuwe
regeling terzake vastgesteld.
10

In ons verslag van vorig jaar is aangegeven dat de
Raad van Bestuur binnen afzienbare termijn zal
worden uitgebreid met een Financieel Directeur
(Chief Financial Officer). Het traject daartoe is met
ingang van 1 januari 2007 ingezet.
Werkzaamheden van de Auditcommissie
De voorzitter van de Auditcommissie heeft in juni
2006 samen met de president-commissaris deelgenomen
aan de launch en de inaugurele vergadering van
de CAACM.Verder wordt verwezen naar hetgeen terzake
onder Corporate Governance is opgenomen.
In oktober 2006 heeft de Auditcommissie een plenaire
bijeenkomst gehouden met alle sleutelactoren
van de interne controle functie binnen de bank.
Hierbij zijn onder andere de aandachtsgebieden,
bestaande onderlinge werkverhoudingen, relaties
met de Directie, taakomschrijvingen en bevoegdheden
en de bemensing besproken en nauwgezet in
kaart gebracht. Daarnaast heeft in november 2006 in
aanwezigheid van de Directie een werkbespreking
met de externe accountant plaatsgevonden, waarbij
de management letter 2005 werd besproken. Er zijn
voor de toekomst afspraken gemaakt voor een meer
intensieve werkrelatie tussen Directie, Auditcommissie,
interne accountant en externe accountant
waarbij onder meer de management letters, de
gecontroleerde jaarcijfers en overige relevante financiële
rapportages zullen worden besproken.
In februari 2007 heeft de externe accountant in het
kader van de controle van de jaarrekening 2006 met
de Auditcommissie, de Directie en de relevante staf,
maatregelen in het licht van het beheersen van het
frauderisico besproken.
De Auditcommissie heeft steeds in de reguliere vergaderingen
van de Raad verslag gedaan van zijn
werkzaamheden.
Werkzaamheden van de Remuneratie en
Benoemingscommissie
De Remuneratie en Benoemingscommissie heeft
zich in 2006 beziggehouden met het formuleren van
voorstellen inzake aanpassingen van de pensioenregeling
voor respectievelijk de Directie en enkele
gewezen directieleden. Daarvóór is er advies ingewonnen
bij externe deskundigen. Het één en ander
heeft geleid tot voorstellen aan de Raad, die ondertussen
zijn goedgekeurd.
Verder heeft de Commissie, ook met ondersteuning
van een externe consultant, gewerkt aan het uitwerken
van voorstellen voor het invoeren van een systeem
van performance management voor de Directie en
een daaraan gekoppelde bonusregeling. Hiervoor
wordt verwezen naar hetgeen terzake onder “Werkzaamheden
in relatie met de Directie” is opgenomen.
De Commissie heeft voorts bijgedragen in de
gedachtenvorming binnen de Raad over de definitieve
invulling van de functie van CFO. Ook hiervoor
wordt verwezen naar hetgeen eerder in dit verslag
is opgenomen.
De Commissie heeft steeds in de reguliere vergaderingen
van de Raad verslag gedaan van zijn werkzaamheden.
Onafhankelijkheid en samenstelling van de Raad
De Raad is van mening dat alle commissarissen voldoen
aan de vereisten van onafhankelijkheid in de
zin van de Corporate Governance Code van Hakrinbank
N.V. Elders in dit jaarverslag zijn de persoonsgegevens
en de nevenfuncties van de leden van de
Raad opgenomen.
In 2006 hebben zich geen mutaties voorgedaan in de
samenstelling van de Raad, die onveranderd uit
zeven leden bestaat.Volgens rooster zijn de commissarissen
drs J.J.F. Tjang-A-Sjin en drs H.B.Abrahams
aan de beurt om af te treden. Zij stellen zich ter
beschikking om te worden herbenoemd. Wij bevelen
hun herbenoeming aan.
Honorarium van de leden van de Raad
De Raad heeft zich gedurende enige tijd beraden
over het formuleren van een voorstel voor herziening
van het honorarium voor de werkzaamheden
van leden van de Raad. In het algemeen heeft hierin
als uitgangspunt gegolden dat de leden van de Raad
adequaat dienen te worden gecompenseerd voor de
door hen verrichte werkzaamheden. Daarbij dient in
aanmerking te worden genomen dat het corporate
governance beleid van de bank, voor een behoorlijke
vervulling van de toezichthoudende taak van de
Raad, een nauwere betrokkenheid van de individuele
leden bij de uitvoering van zijn werkzaamheden
vergt. Inherent hieraan is ook een duidelijker
gedefiniëerde verantwoordelijkheid van de leden
voor de door hen te verrichten werkzaamheden. Het
één en ander zal uiteindelijk moeten resulteren in
kwalitief beter toezicht. Bij het zoeken naar een adequate
compensatie is in de eerste plaats rekening
gehouden met de relevante expertise en, gezien zijn
positie binnen de Raad, het tijdsbeslag dat de werk-
11

zaamheden van een lid vergt. Daarnaast dient daarin
ook eventuele representatie en door de betrokkene
in te zetten logistieke en ondersteunende voorzieningen
te worden verdisconteerd.
Jaarrekening en voorstel winstverdeling
De Raad biedt u hierbij de jaarrekening van onze
vennootschap aan over het boekjaar 2006. Deze jaarrekening
bestaat uit de vennootschappelijke balans
per 31 december, de vennootschappelijke winst- en
verliesrekening, de geconsolideerde balans per 31 december,
de geconsolideerde winst- en verliesrekening
en de toelichtingen daarop. Conform het bepaalde in
onze statuten hebben wij de jaarrekening door de
externe accountant doen onderzoeken. Zijn terzake
gegeven goedkeurende verklaring is bijgevoegd.
Het bedrijfsresultaat is in hoofdzaak de uitkomst
van de in de Beleidsnota 2006 opgenomen strategische
doelstellingen en het vastgestelde beleid, dat
consciëntieus door de Directie is uitgevoerd. Ook dit
jaar is dit bedrijfsresultaat mede beïnvloed door de
voortgaande positieve ontwikkelingen in de macroeconomische
omgeving in Suriname. Prudent financieel
beheer door de overheid, maar ook de gunstige
prijzen op de wereldmarkt voor onder andere aardolie,
goud en aluinaarde hebben hieraan ongetwijfeld
bijgedragen. In dit verband is het kenmerkend
dat 2006 voor een groot deel is beheerst door de
publieke discussie over de vraag of wij als natie voldoende
overhouden aan de exploitatie van onze
natuurlijke hulpbronnen, die hoofdzakelijk in handen
is van buitenlandse multinationals. Uit die discussie
komt onmiskenbaar de diepe betrokkenheid
die de gemeenschap voor deze materie toont naar
voren. Het blijkt dat er behoefte bestaat aan transparantie
in het overheidsbeleid ten aanzien van de ontwikkeling
van onze natuurlijke hulpbronnen. Dit
geldt des te meer voor het verstrekken van inzicht in
de opbrengsten, die wij als gemeenschap daaruit
genereren en de bestemming, die aan deze opbrengsten
wordt gegeven. Voorts blijkt er min of meer
publieke consensus over te bestaan dat er een heroriëntatie
nodig is over de wijze waarop wij tot nu
toe met onze natuurlijke hulpbronnen omgaan.
Goed bekeken kan dit voor de regering als steun in
de rug worden beschouwd bij de komende onderhandelingen
over de exploitatie van bauxiet in West-
Suriname en goud in het Nassaugebergte.
De winst vóór belastingen bedraagt SRD 19,95 miljoen.
Na aftrek van belastingen resteert een nettowinst
van SRD 12,77 miljoen. Wij stellen voor van
de nettowinst SRD 4,66 miljoen te bestemmen voor
uitkering aan de aandeelhouders en SRD 8,11 miljoen
toe te voegen aan de Algemene Reserve. Het
dividend per aandeel van nominaal SRD 0,15 kan op
grond van het voorgaande, mede in het licht van ons
jubileumjaar 2006, worden vastgesteld op SRD 10 en
zal in contanten worden uitgekeerd. Hiervan is in
oktober 2006 per aandeel reeds SRD 1,40 als interimdividend
uitgekeerd, hetgeen resulteert in een
slotdividend van SRD 8,60 per aandeel van nominaal
SRD 0,15.
Wij adviseren u deze jaarrekening vast te stellen en
daarmee décharge te verlenen aan de Directie voor
het door haar in het boekjaar uitgeoefende bestuur
en aan de Raad van Commissarissen voor het daarop
gehouden toezicht.Voorts geven wij u in overweging
het voorstel inzake de winstverdeling goed te
keuren.
Dank voor het goede resultaat
De Raad bedankt de Directie voor de wijze waarop
zij de belangen van onze vennootschap in het afgelopen
boekjaar heeft behartigd en in het bijzonder
voor haar inspanningen en strategische keuzes, die
hebben geleid tot het goede bedrijfsresultaat. Wij
bedanken verder de staf en de overige medewerkers
voor hun individuele bijdragen aan een succesvol
jaar voor onze vennootschap en erkennen tevens dat
deze een niet te ontberen ondersteuning zijn geweest
voor het bereiken van de gestelde doelstellingen.
Voorts bedanken wij de cliënten en andere relaties
voor het in Hakrinbank N.V. gestelde vertrouwen,
dat een goede basis bleek voor wederzijds voordeel.
En last but not least bedanken wij u, onze aandeelhouders,
voor de ondersteuning die wij van u in ons
werk genieten. Als organisatie putten wij hieruit
inspiratie om voortdurend te streven naar excellence
in alles wat wij doen.
Paramaribo, 10 april 2007
Raad van Commissarissen
Mr. A.K.R. Shyamnarain - President-Commissaris
Ir. R.A. Mac Donald - Vice President-Commissaris
Drs. H.B. Abrahams
G. Lie Sem-Nawikromo
H.R. Ramdhani
Drs. M.M. Sandvliet
Drs. J.J.F. Tjang-A-Sjin
12

VERSLAG VAN DE DIRECTIE
Algemene beschouwing
In het jaar 2006, waarin onze bank haar 70ste verjaardag
vierde, heeft zij uitstekende prestaties geleverd.
Het geconsolideerd balanstotaal steeg met
bijna 29% tot SRD 606,5 miljoen en de winst vóór
belasting nam met ruim 50% toe tot bijna
SRD 20 miljoen. De key performance ratio’s vertoonden
allen een verbetering. De return on assets
steeg van 1,95% naar 2,37% en de return on equity
verbeterde van 46,1 tot 46,9%.Verder daalde de efficiencyratio
van 59% naar 56% en de non-performing
ratio kredieten van 3% naar 2%.
De gezonde bedrijfsontwikkeling is het gevolg van
een samenstel van factoren. Zo heeft onze instelling
geprofiteerd van de gunstige macro-economische
omgeving welke werd gekenmerkt door een lage
inflatie, stabiele wisselkoers en gestegen economische
groei. Daardoor was de kredietvraag op een
goed niveau. De uitzettingen namen toe met 33,4%
hetgeen hoger is dan gebudgetteerd. Bij het consumentenkrediet
was wel een zekere mate van marktverzadiging
merkbaar. De vreemde valutamarkt
werd gekenmerkt door rust, doordat vraag en aanbod
gemakkelijk met elkaar verzoend konden worden
tegen de geldende marktkoersen.
In zijn Financiële Nota van 2007 stelde de Minister
van Financiën dat de gunstige economische ontwikkeling
vooral een gevolg was van “een strakke en disciplinaire
uitvoering van het budgettaire beleid,
ondersteund door een gunstige internationale conjunctuur,
alsmede een prudent monetair beleid”.
De overheidsfinanciën lieten een opvallende verbetering
zien en na jaren werd weer een klein begrotingsoverschot
op kasbasis gerealiseerd. Het begrotingsbeleid
en de continuering van het strikte monetair
beleid door de Centrale Bank van Suriname
leidden tot vermindering van het inflatietempo, terwijl
de wisselkoers van de Surinaamse Dollar stabiel
bleef ten opzichte van de US Dollar, onze belangrijkste
handelsvaluta.
De gunstige wereldmarktprijzen voor onze minerale
exportprodukten hadden een positieve uitwerking
op de overheidsfinanciën, de betalingsbalans
en de monetaire reserve. De betalingsbalans vertoonde
na jaren weer een overschot op de lopende
rekening en de monetaire reserve steeg fors tot een
internationaal aanvaardbaar geacht niveau van bijna
3 maanden import.
In de reële sfeer waren positieve tendensen waar te
nemen in de mijnbouwsector, maar ook in de bouwen
constructiesector, de bananenindustrie, aquacultuur,
de zuivel- en de water- en frisdrankenindustrie.
In de dienstensectoren met name in het toerisme en
de telecommunicatie, voltrokken zich opvallende
ontwikkelingen.
Het Surinaams Planbureau raamt de reële groei van
het Bruto Binnenlands Produkt op 5,8% hetgeen wij
realistisch achten.
De staatsschuld is in het verslagjaar afgenomen. De
verbetering van het schuldmanagement en het beter
nakomen van internationale verplichtingen waren
belangrijke redenen voor het internationaal ratingsbureau
Standard and Poor’s om de kredietwaardigheid
van Suriname tegen het jaareinde op te trekken
en wel met 1 trede. Dit is de eerste rating upgrade
sinds ons land in 1999 gerenommeerde ratingsbureaus
inschakelde. De rating outlook werd op
positive gesteld, hetgeen veelal een voorloper is van
een upgrade. Doelstelling moet zijn het bereiken van
een investmentgrade rating op middellange termijn,
hetgeen wij haalbaar achten.
Ook de artikel IV consultatiemissie van het Internationaal
Monetair Fonds, die begin 2007 het jaarlijkse
landenexamen afnam, sprak zich lovend uit
over de prestaties van de Surinaamse beleidsmakers,
die boven verwachting waren.
Teleurstellend was anderzijds de beperkte vooruitgang
die werd geboekt met het Public Sector
Reformprogramma dat van groot belang is voor de
duurzame en evenwichtige ontwikkeling van ons
land. De huidige gunstige macro-economische ontwikkeling
maakt de succesvolle uitvoering van dit
programma goed mogelijk.
Voorts zijn de vruchten van de groei nog niet voldoende
zichtbaar in de gehele samenleving.
Onze bank heeft geprofiteerd van de gunstige economische
omgeving waarin zij in het verslagjaar
13

opereerde. Daarnaast heeft het door de directie
gevoerde bedrijfsbeleid haar vruchten afgeworpen,
waardoor goede resultaten werden geboekt. De
belangrijkste bedrijfsdoelstellingen in 2006 waren
duurzame groei, verbetering van de rentabiliteit,
aanscherping van het balansbeheer, verhoging van
de efficiency, versterking van het risicomanagement
evenals customers relationsmanagement. Andere
doelstellingen waren verhoging van het niveau van
employeesatisfactie en social corporate citizenship.
Deze doelstellingen zijn goeddeels gerealiseerd.
In de loop van het jaar werd een multi-disciplinaire
werkgroep belast met het ontwikkelen van een
Balanced Score-Card (BSC) voor de bank als geheel.
Vervolgens moet deze ook op afdelings- en individueel
niveau worden opgemaakt. De BSC zal een
belangrijke tool worden voor de monitoring van
onze bedrijfsperformance.
In het verslagjaar werd de corporate governance
code van de Hakrinbank geïntroduceerd die als leidraad
dient voor haar handelen. In dit kader werden
er binnen de Raad van Commissarissen de Audit- en
de Benoemings en Remuneratiecommissie ingesteld.
Ter verbetering van de corporate governance werd
in 2006 een zelfstandige afdeling riskmanagement
opgezet met als primaire doelstellingen het inschatten
en beheersen van risico’s binnen de door onze
bank vastgestelde risicolimieten en het zoeken naar
een optimale balans tussen risico en rendement.
Onze dochteronderneming, de Nationale Trust- en
Financierings Maatschappij N.V., heeft een redelijk
boekjaar achter de rug. Het balanstotaal groeide met
28%, terwijl de winst met 16% toenam.
Deze groeipercentages liggen enigszins onder het
budget als gevolg van een zekere marktverzadiging
in bepaalde categorieën van het consumentenkrediet
en van de toenemende concurrentie.
De koerswaarde van het aandeel “Hakrinbank N.V.”
steeg op de effectenbeurs met 10% tot SRD 136 per
ultimo 2006. Het uit te keren cashdividend over het
boekjaar 2006 beloopt SRD 10 per aandeel van
nominaal SRD 0,15. Het regulier dividend bedraagt
SRD 9 per aandeel, terwijl SRD 1 als jubileumdividend
wordt toegekend in verband met het 70-jarig
bestaan van de bank.
Er is reeds interimdividend uitgekeerd in oktober
2006 van SRD 1,40 per aandeel; derhalve bedraagt
het slotdividend SRD 8,60. Dit correspondeert met
een dividendpercentage van 6.667 en een dividend
pay-out ratio van 36,5%. Dit is naar onze mening
een aantrekkelijk rendement voor de aandeelhouder
en levert een gunstige koers/winstverhouding op.
In het vervolg van dit verslag wordt uitgebreid ingegaan
op de economische ontwikkelingen in het jaar
2006, welke van belang zijn voor de performance
van ons bedrijf. Dit verslag is uitgebreider dan
gebruikelijk in de bancaire sector. De reden hiervoor
is dat vanwege de beperkte beschikbaarheid van en
toegankelijkheid tot actuele statistische informatie
voor grote delen van de samenleving, is besloten in
ons jaarverslag daaraan extra aandacht te besteden.
Vervolgens komen ontwikkelingen binnen onze
bank en dochteronderneming, de Nationale Trusten
Financierings Maatschappij, aan de orde.
In het laatste gedeelte passeert de financiële ontwikkeling
van onze instelling de revue en wordt het
winstverdelingsvoorstel behandeld.
14

Economische ontwikkelingen in 2006
In dit gedeelte van het jaarverslag zullen economische
ontwikkelingen in het jaar 2006 aan de orde
komen. Onder andere volgt een beschrijving en analyse
van de overheidsfinanciën, staatsschuld, monetair-
en wisselskoersbeleid, betalingsbalans en
monetaire reserve evenals de reële sector.
Overheidsfinanciën
In september 2006 werd de gewijzigde ontwerpbegroting
voor het dienstjaar 2006 door De Nationale
Assemblee goedgekeurd. De late begrotingsbehandeling
is het gevolg van het feit dat eerst het
Meerjaren Ontwikkelings Programma (MOP) van
de in september 2005 aangetreden nieuwe regering
behandeld moest worden, waarbinnen de begroting
is ingekaderd. De goedgekeurde begroting zag er alsvolgt
uit.
De uitgaven op de Gewone Dienst bedroegen SRD
1.342,8 miljoen hetgeen SRD 48,2 miljoen (3,5%)
lager is dan initieel begroot. Dit is vooral het gevolg
van de vermindering van de uitgaven voor goederen
en diensten.
De lopende uitgaven zagen er (in miljoenen SRD)
als volgt uit.
Lonen en salarissen 652,9
Goederen en diensten 280,3
Subsidies/overheidsbijdragen 307,9
Intrest staatsschuld 101,7
Totaal lopende uitgaven 1.342,8
Ontwerpbegroting dienstjaar 2006 (x SRD 1 miljoen)*)
Omschrijving Uitgaven Ontvangsten Verschil in % BBP
Gewone dienst 1.391,0 1.283,5 - 107,5 - 2
Kapitaaldienst 445,9 221,2 - 224,7 - 4
Totaal Gewone en Kapitaaldienst 1.836,9 1.504,7 - 332,2 - 6
*) Bron: Financiële Nota 2007
Uit het Flash Report 2006 blijkt dat – evenals in
voorgaande 3 jaren – de realisatiegegevens op kasbasis
veel beter zijn uitgevallen dan initieel begroot.Voornamelijk
door meevallers in de directe
belastingontvangsten en dividenduitkeringen van
staatsbedrijven (met name Staatsolie N.V.) en lager
dan begrote kapitaalsuitgaven werd er zelfs een klein
overschot gerealiseerd van SRD 49,2 miljoen, een
opvallende prestatie.
De ontvangsten op de Gewone Dienst bedroegen
SRD 1.523 miljoen hetgeen SRD 239,5 miljoen of
18,7% hoger is dan begroot. De verdeling zag er (in
miljoenen SRD) alsvolgt uit.
Directe belastingen 563,5
Indirecte belastingen 610,8
Niet-belastingmiddelen 348,7
Totale ontvangsten 1.523,0
De lonen en salarissen stegen in 2006 met ongeveer
30%, wat hoger is dan begroot. Uitgaven in verband
met materiële aanschaffingen en diensten liepen
terug, na het bereiken van een piek in verband met
de parlementsverkiezingen in 2005. Intrestbetalingen
en subsidies stegen met ongeveer 5%.
Door capaciteitsbeperking bij de uitvoering van
projecten waren de kapitaaluitgaven substantieel
lager dan begroot en kwamen uit op circa SRD 160
miljoen. Het tekort op de kapitaaldienst bedroeg
SRD 131 miljoen.
De meevallers aan zowel de inkomsten- als uitgavenzijde
leidden ertoe dat op de totale begroting een
overschot werd gerealiseerd van SRD 49,2 miljoen in
plaats van het gebudgetteerd tekort van SRD 332,2
miljoen. Het overschot werd gebruikt voor de aflossing
van buitenlandse leningen en van een deel van
de voorschotten van de Centrale Bank van Suriname.
15

In voorgaande jaarverslagen is steeds gewezen op de
zwakke structuur van de overheidsfinanciën en de
dreiging die hiervan uitgaat voor de monetaire- en
financiële stabiliteit en daarmee voor de gehele economie.
Gepleit werd daarom voor een serieuze uitvoering
van een goed doordacht Public Sector Reformprogramma.
Helaas zijn ondanks de uitgesproken
intenties daartoe, nog steeds geen daadwerkelijke
maatregelen genomen. Dit terwijl de condities voor
succesvolle uitvoering wel aanwezig zijn. De economie
groeit immers en de vooruitzichten zijn gunstig.
De financiële positie van de Staat is duidelijk verbeterd,
zodat meer ruimte is ontstaan voor de financiering
van herstructureringsprogramma’s. Het is dan
ook vereist om meer aandacht te besteden aan de
uitvoering van deze programma’s, die van bijzonder
belang zijn voor de duurzame ontwikkeling van ons
land.
Staatsschuldontwikkeling
In onderstaand overzicht is de omvang en samenstelling
van zowel de binnenlandse als buitenlandse
staatsschuld opgenomen. Bij de beoordeling moet
rekening gehouden worden met het feit dat de
definitie van staatsschuld zoals vastgelegd in de Wet
op de Staatsschuld afwijkt van die welke internationaal
gangbaar is. Volgens de Surinaamse definitie
worden de nog niet opgenomen bedragen van afgesloten
leningen en de niet afgeroepen staatsgaranties
wél gerekend tot de staatsschuld, terwijl dat internationaal
niet gebruikelijk is. Tegen deze achtergrond
is het gewenst de definiëring in de Wet op de
Staatsschuld opnieuw te bezien. Ook zou de vraag
gesteld kunnen worden of het wettelijke schuldplafond
van 60 procent van het BBP niet aan de hoge
kant is, gelet op de terugbetalingscapaciteit van de
overheid.
Soort crediteur 31 dec. 2006*) 31 dec. 2005 31 dec. 2004
Binnenlandse schuld naar crediteur (x SRD 1000)
Schulden aan de Centrale Bank van Suriname 326.007 412.760 324.962
Schulden aan het bankwezen 206.395 198.710 158.009
Schulden aan particulieren 118.366 82.823 56.219
Totaal binnenlandse schuld 650.768 694.293 539.190
Overheidsgaranties 19.540 18.379 16.549
Gecommitteerde leningen + garanties 63.551 89.943 120.411
Totale binnenlandse schuld inclusief Overheidsgaranties
en Gecommitteerde leningen + garanties 733.859 802.615 676.150
Buitenlandse schuld naar crediteur (x USD 1000)
Multilaterale crediteuren 63.672 54.768 55.629
Bilaterale crediteuren 319.804 317.052 313.348
Commerciële crediteuren 5.077 15.744 13.077
Totaal buitenlandse schuld 388.553 387.564 382.054
Overheidsgaranties 922 3.208 9.601
Gecommitteerde leningen 101.934 96.557 125.268
Totale buitenlandse schuld inclusief Overheidsgaranties
en Gecommitteerde leningen 491.409 487.329 516.923
*) voorlopige cijfers
Bron: Bureau voor de Staatsschuld
16

De staatsschuld heeft zich in 2006 gunstig ontwikkeld.
De binnenlandse staatsschuld daalde met iets
meer dan 6% tot SRD 650,8 miljoen, terwijl de buitenlandse
schuld ongeveer gelijk bleef. De appreciatie
van de EURO leidde tot een toename van de in
deze valuta uitstaande schuld in US Dollars omgerekend.
De buitenlandse schuldquote zijnde de buitenlandse
schuld in procenten van het Bruto Binnenlands
Produkt daalde tot ongeveer 20%, hetgeen in vergelijking
met andere landen in de regio als gunstig kan
worden beschouwd.
De afname van de binnenlandse schuld is het gevolg
van de daling van de vlottende schuld aan de Centrale
Bank van Suriname vanwege gepleegde aflossingen.
Overheidsschulden aan het bankwezen stegen
nauwelijks, omdat geen nieuw schatkistpapier
werd uitgegeven. In 2007 zal naar verwachting een
deel van dit kortlopend papier worden afgelost vanwege
de verbeterde financiële positie van de Staat.
Suriname komt haar aflossingsverplichtingen aan
multilaterale en commerciële crediteuren de laatste
jaren over het algemeen goed na, wat ook in 2006
het geval was. In dit jaar werden de bilaterale schulden
aan Japan, Duitsland en Italië geheel afbetaald
of geherstructureerd. In de aflossing van de schuld
aan Brazilië en de Verenigde Staten is er een achterstand.
Het is wenselijk deze leningen zo spoedig mogelijk
te herstructureren. Er zijn indicaties dat ons land
daarbij kan rekenen op gedeeltelijke kwijtschelding.
Het verbeterde management van de staatsschuld en
het nakomen van internationale schuldverplichtingen
waren belangrijke redenen voor het internationaal
ratingsbureau Standard and Poor’s om de kredietwaardigheid
van Suriname met 1 trede te verhogen,
nl. naar “B” voor internationale kredietwaardigheid
en “B+” voor binnenlandse leningen. Belangrijk
is ook de “positive outlook” van de rating, hetgeen
veelal een voorloper is van een rating upgrade.
Wij verwachten bij continuering van het ingezette
beleid dat de creditrating van Suriname al in de loop
van 2007 verder kan worden verhoogd.
Monetaire ontwikkeling
Het strakke monetaire beleid van de Centrale Bank
van Suriname werd in 2006 enigszins versoepeld. Zo
werd aan het begin van het jaar het verplichte kasreservepercentage
voor de Surinaamse Dollar verlaagd
van 30 naar 27 van de reserve base, zijnde alle
SRD tegoeden van derden bij bankinstellingen. Mede
naar aanleiding hiervan verlaagden de commerciële
banken hun debetrentetarieven met gemiddeld 2 procentpunten.
Daarenboven werd het percentage van de
verplichte kasreservemiddelen dat mag worden
aangewend voor langlopende concessionele bouwkredieten
verhoogd van 8 naar 9 van de reserve base.
In onderstaande tabel zijn de oorzaken van de mutaties in de liquiditeitspositie van de Surinaamse
economie weergegeven. (M2, in miljoenen SRD):
2006*) 2005 2004
1. Liquiditeitscreatie t.b.v. de overheid - 31,5 25,4 103,3
2. Kredietverlening aan de private sector 58,8 71,5 23,2
3. Overige oorzaken van liquiditeitscreatie - 88,2 - 59,9 - 64,5
Totaal binnenlandse liquiditeitscreatie - 60,9 37,0 62,0
4. Liquiditeitstoevoer uit het buitenland 262,7 57,4 109,5
Totale toename liquiditeitenmassa 201,8 94,4 171,5
1)
Liquiditeitsquote (M2 : Nom. BNP Marktprijzen) 21,1 18,8 20,1
*) voorlopige cijfers 1) eigen schatting
Bron: Centrale Bank van Suriname
17

De binnenlandse liquiditeitenmassa, M2, een belangrijk
aangrijpingspunt voor het monetair beleid,
steeg in 2006 met SRD 201,8 miljoen oftewel 22,9%
tot SRD 1.082 miljoen. Deze toename is volledig toe
te rekenen aan liquiditeitstoevoer uit het buitenland.
Binnenlandse factoren veroorzaakten per saldo een
liquiditeitsvernietiging.
De liquiditeitscreatie uit hoofde van bruto kredietverlening
aan de private sector bedroeg SRD 58,8 miljoen,
terwijl het kasoverschot van de overheid
zorgde voor een geldverminderd effect van
SRD 31,5 miljoen.
De liquiditeitsgroei heeft geleid tot een stijging van
de liquiditeitsquote, dit is de binnenlandse liquiditeitenmassa
(M2) in procenten van het bruto nationaal
product. Deze variabele schommelt nog onder
het langjarig gemiddelde niveau van circa 25%
hetgeen erop duidt dat de verhouding tussen de
monetaire en de reële sfeer van de economie redelijk
evenwichtig is. Hierbij moet echter worden opgemerkt
dat de quote geen rekening houdt met het
effect van de dollarisering van de economie.
Het kasreservepercentage voor de vreemde valuta’s
bleef in 2006 onveranderd op 33,3 van de relevante
reserve base. De banken mogen een deel van de verplichte
kasreserves beleggen in kwalitatief goede en
liquide vermogenstitels, met perspectief op een
redelijk (beleggings)rendement.
Op 2 januari 2007 werd het SRD kasreservepercentage
verder verlaagd van 27 naar 25 van de reserve
base. Dit is verantwoord gelet op de stabiele macroeconomische
en monetaire omgeving. Het percentage
van de reserve base dat mag worden aangewend
voor goedkope bouwkredieten werd per diezelfde
datum verhoogd van 9 naar 10.
Mede naar aanleiding van de vermindering van de
SRD kasreserve verlaagden de commerciële banken
hun basis SRD debetrentetarieven verder en wel tot
circa 12-13% per jaar. In de afgelopen jaren zijn deze
tarieven aanzienlijk teruggebracht als gevolg van het
afnemende inflatietempo. Per 1 januari 2007 is de
rente op 6 maands schatkistpapier van de Republiek
Suriname verder verlaagd van 10% tot 8% per jaar.
De voorschotrente van de Centrale Bank van
Suriname werd verminderd tot 10% per jaar.
Het monetaire beeld van 2006 zal zich naar verwachting
in 2007 voortzetten. Wij houden rekening
met wederom een vrij omvangrijke liquiditeitstoevoer
uit het buitenland. Er dient gewaakt te worden
dat deze toevloed geen inflatoire druk binnen de
Surinaamse economie veroorzaakt.
De wisselkoers
Gedurende het gehele jaar 2006 was het rustig op het
wisselkoersenfront, als gevolg van het prudente budgettair
en monetair beleid. Ook de deviezeninstroom
(vooral vanuit de mijnbouwsector) droeg bij
tot deze rust. Vraag en aanbod op de vreemde valutamarkt
konden gemakkelijk verzoend worden
tegen de geldende koersen.
In onderstaande staafdiagram is de koersontwikkeling
van de USD gedurende het verslagjaar weergegeven.
USD aankoop- en verkoopkoersen 2006
2.82
2.80
2.78
2.76
2.74
2.72
2.70
jan
feb mrt apr mei juni juli aug sept okt nov dec
Aankoop
2.746
2.750
2.746
2.742
2.747
2.747
2.747
2.747
2.753
2.753
2.750
2.753
Verkoop
2.800
2.805
2.800
2.800
2.800
2.800
2.800
2.800
2.800
2.800
2.800
2.800
18

Uit het diagram blijkt dat de gemiddelde verkoopkoers
van de USD in 2006 SRD 2,80 beliep, minder
dan 1% boven de richtkoers van de Centrale Bank
van Suriname, en binnen de met deze instelling afgesproken
bandbreedte voor de valutahandel. Ingaande
03 april 2006 verhoogde de Centrale Bank van
Suriname de verkoopkoers voor de USD van
SRD 2,77 naar SRD 2,78.
De EURO vertoonde in 2006 een opvallende appreciatie
t.o.v. de USD welke het gevolg is van internationale
economische en politieke ontwikkelingen.
Aangezien de koers van de SRD is gekoppeld aan die
van de USD en bijgevolg vrij zweeft tegenover de
EURO, werd deze valuta aanzienlijk duurder. De
verkoopkoers van de Centrale Bank van Suriname
steeg van SRD 3,298 per eind december 2005 naar
SRD 3,672 per ultimo van het verslagjaar of met
bijna 12%.
Vanwege de continuering van het beleid van de
monetaire autoriteiten en de voortdurende gunstige
internationale conjunctuur wordt verwacht dat ook
in 2007 de wisselkoersstabiliteit behouden zal kunnen
worden.
De betalingsbalans
De gunstige wereldmarktprijzen voor onze belangrijkste
minerale exportproducten leidden in 2006 tot
een significante toename van de exportwaarde met
28% tot USD 931,1 miljoen. Aangezien de importen
minder hard stegen door voornamelijk lagere
importen vanuit de mijnbouwsektor als gevolg van
de completering van grote projecten in 2005, werd
een overschot van USD 140,7 miljoen gerealiseerd
op de handelsbalans.
Op de dienstenbalans was er een substantieel lager
tekort. De lopende rekening werd door voorgaande
ontwikkelingen gunstig beïnvloed en na jaren werd
weer een positief saldo gerealiseerd te weten van
USD 94,3 miljoen. De mutaties op de diverse deelbalansen
van de betalingsbalans leidden ertoe dat de
monetaire reserve toenam tot USD 258,9 miljoen.
De vooruitzichten voor 2007 zijn gunstig, zodat naar
verwachting de trend van 2006 zal kunnen worden
voortgezet.
Saldi van de betalingsbalans op kasbasis
(in miljoenen USD)
2006*) 2005*) 2004
Goederenverkeer 140,7 -91,2 40,5
Dienstenverkeer -30,7 -147,7 -129,7
Primaire inkomens -51,6 -40,4 -62,9
Inkomensoverdrachten 35,9 22,1 13,7
Lopende rekening 94,3 -257,2 -138,4
Kapitaalrekening -239,9 42,3 -13,1
Nog te rubriceren posten 1) 232,3 231,8 188,6
Saldo der niet-monetaire 86,7 16,9 37,1
sectoren
*) voorlopige cijfers
1) mutaties in vreemde muntrekeningen van ingezetenen
Bron: Centrale Bank van Suriname
Eén van de winnaressen van de kleurwedstrijd in
verband met introductie van de Anansispaarrekening
ontvangt haar prijs.
19

Monetaire reserve
Het netto buitenlands actief groeide in 2006 met
USD 96,3 miljoen of 59,2% tot USD 258,9 miljoen,
goed voor de financiering van ongeveer 2,8 maanden
import van goederen en diensten.
De ontwikkeling van de monetaire reserve (in miljoenen USD)
aan het einde van
Omschrijving 2006*) 2005*) 2004
1. Monetaire autoriteiten
a. Goudvoorraad 23,0 16,0 8,9
b. Bijzondere trekkingsrechten I.M.F. 1,3 2,0 2,1
c. Reservepositie in het I.M.F. 9,2 8,8 9,5
d. Deviezenvorderingen 235,5 138,4 118,0
e. Deviezenverplichtingen aan ingezetenen -28,8 -22,5 -22,1
f. Deviezenverplichtingen gedekt door zekerheidsstellingen -0,6 -0,6 -1,2
Totaal 1 239,6 142,1 115,2
2. Deviezenbanken
a. Deviezenvorderingen 303,5 242,9 202,5
b. Deviezenverplichtingen aan ingezetenen -253,7 -211,2 -165,7
c. Deviezenverplichtingen aan niet ingezetenen -24,3 -5,3 -4,2
Totaal 2 25,5 26,4 32,6
Totaal 1 +2 265,1 168,5 147,8
3. Schulden in SRD aan niet-ingezetenen -6,2 -5,9 -5,6
Netto buitenlands actief 258,9 162,6 142,2
*) voorlopige cijfers
Bron: Centrale Bank van Suriname
Ondanks de opvallende toename is de monetaire
reserve nog enigszins onder de internationaal
gehanteerde norm van minstens 3 maanden import,
en dus ook onder de conservatievere norm waarbij
tevens rekening wordt gehouden met de buitenlandse
aflossingsverplichtingen die binnen 1 jaar vervallen.
Bedacht moet echter worden dat de alhier opererende
mijnbouwmaatschappijen niet putten uit
onze deviezenreserve bij hun importen. Ook doen
importeurs de laatste jaren een beroep op de geldwisselkantoren
in Suriname voor de voorziening in
hun deviezenbehoefte. Rekening wordt gehouden
met een verdere aangroei van onze monetaire reserve
in 2007, hetgeen zal bijdragen tot versterking van
het vertrouwen van het publiek in de stabiliteit van
de externe waarde van de Surinaamse munt.
20

De Surinaamse Effectenbeurs
Onderstaande tabel biedt inzicht in de handel op de Surinaamse Effectenbeurs in het jaar 2006
Fondsen Nom. waarde Omzet Omzet Beginkoers Slotkoers
per stuk aantal effectief jan. 2006 dec. 2006
Assuria 0,10 151.604 404.760,40 6,25 11,60
C.I.C. 0,01 16.575 110.467,00 6,10 6,80
De Surinaamsche Bank 0,025 11.845 99.498,00 7,68 9,00
Elgawa 0,01 - - 1,60 1,80
Hakrinbank 0,15 3.995 76.409,65 124,00 136,00
Margarine & Vettenfabriek 0,01 - - 5,20 5,20
Self Reliance 0,01 1.574 13.625,90 9,30 8,60
Surinaamse Brouwerij 5,00 - - 51,00 73,00
Torarica 0,10 862 33.187,00 27,00 39,00
Varossieau 0,10 100 950,00 9,00 9,00
VSH-United 0,01 10.333 217.793,00 21,00 21,50
Totaal aandelen 196.888 958.690,95
Claims Torarica 272.856 811.275,50
Totaal generaal 469.744 1.769.966,45
Beursindex per 31 december 2006: 1.480,6
Bron: Vereniging voor de Effectenhandel in Suriname
De Surinaamse Effectenbeurs vertoonde in 2006 wederom
een duidelijke groei, getuige de toename van
de effectieve omzet met ruim 114% tot SRD 1,77 miljoen.
Meest verhandelde aandelen waren die van
Assuria, VSH-United en Consolidated Industries
Corporation (CIC), die respectievelijk 42,4%, 22,7%
en 11,5% van de totale aandelenomzet voor hun
rekening namen. Een belangrijke bijdrage aan de
omzet werd geleverd door de verhandeling van
claims Hotelmaatschappij Torarica. Deze waren grotendeels
afkomstig van de overheid die besloot geen
gebruik te maken van haar claimrecht in de uitgeschreven
claimemissie van Torarica.
De meest actieve brokers waren DSB Bank, Assuria
Beleggingsmaatschappij en Hakrinbank.
De beursindex steeg in het verslagjaar met 296,9
punten tot 1.480,6 een stijging van 25%. Deze toename
ligt ruim boven het inflatiepercentage van 2006,
zodat geconcludeerd mag worden dat investeren in
aandelen gemiddeld genomen een aantrekkelijk
reëel rendement in dat jaar heeft opgeleverd.
In het verslagjaar hebben diverse bedrijven zoals
Assuria en Hakrinbank hun aandelen verwisseld en
werd een nieuwe nominale waarde in de Surinaamse
Dollar vastgesteld. Deze exercitie heeft geleid tot
koersaanpassing.
Op 1 januari 2006 werd het fonds "VSH-United
Holding Co." genoteerd op de Effectenbeurs. De eerste
notering bedroeg SRD 21,00 per aandeel van
nominaal SRD 0,01.
In 2006 werd Fatum Investments officieel toegelaten
als broker op de beurs, maar ontplooide nog geen
activiteiten.
21

Het bankwezen in Suriname
Het Surinaamse bankwezen heeft in 2006 een gunstige
ontwikkeling doorgemaakt. Dit blijkt ook uit
onderstaande tabel die inzicht verschaft in recente
ontwikkelingen in het commerciële bankwezen in
Suriname.
Het geconsolideerd balanstotaal groeide met 26%
terwijl de kredietverlening met circa 23% toenam.
Uitleenbare middelen stegen met 29%, waardoor de
beschikbare kredietruimte toenam. De capital ratio I
vertoonde een lichte teruggang terwijl capital ratio II
iets verbeterde.
Kerncijfers van het algemene bankwezen in Suriname (in miljoenen SRD)
Per jaarultimo 2006*) 2005 2004
Balanstelling 2.871,0 2.276,6 2.004,5
Uitleenbare- en kasmiddelen
Rekeningcourantgelden 539,7 443,4 412,4
(verplichte kasreserve) (179,4) (179,0) 171,6
6) 4) 2)
360,3 264,4 240,8
Spaargelden 311,8 252,3 207,8
Termijndeposito’s 126,5 94,3 76,5
Kapitaal en reserves 157,3 131,0 105,7
Totaal uitleenbare- en kasmiddelen 955,9 742,0 630,8
Kredietverlening en beleggingen 765,5 661,3 496,1
5) 3) 1)
Kengetallen
Capital ratio I
(kapitaal en reserves in % van de balanstelling) 5,48 5,75 5,27
Capital ratio II
(kapitaal en reserves in % van de kredietverlening) 20,55 19,81 21,31
1. exclusief voorziening dubieuze debiteuren ad SRD 25,7 miljoen
2. exclusief SRD 21,5 miljoen kasreserve bouwkredieten
3. exclusief voorziening dubieuze debiteuren ad SRD 26,5 miljoen
4. exclusief SRD 51,3 miljoen kasreserve bouwkredieten
5. exclusief voorzieningen dubieuze debiteuren SRD 36,1 miljoen
6. exclusief SRD 76,8 miljoen kasreserve bouwkredieten
*) voorlopige cijfers
Bron: Centrale Bank van Suriname
22

In voorgaande jaarverslagen is uitgebreid ingegaan
op de toenemende (US) dollarisering van bankbalansen
en de implicaties daarvan. Het beleid van
de Centrale Bank van Suriname en directies van
commerciële banken is erop gericht om deze trend
te keren. In de volgende grafiek valt de ontwikkeling
van de (US) dollarisatiegraad binnen het bankwezen
af te lezen.
(US) Dollarisering 1996 – 2006 in procenten van het totaal der deposito’s respectievelijk kredieten
60
50
40
30
20
10
0
1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006
Vreemde valuta deposito's in % van de totale deposito's van de algemene banken
Vreemde valuta kredieten in % van de totale kredieten van de algemene banken aan de private sector
Hieruit blijkt dat in 2006 de dollarisatiegraad is gestegen.
Het aandeel van vreemde valuta deposito’s in
het totaal der deposito’s nam slechts marginaal toe,
echter de dollarisatiequote in de kredietverlening
steeg duidelijk. Deze ontwikkeling is opvallend aangezien
het renteverschil tussen SRD - en vreemde
valuta kredieten in het verslagjaar verder is afgenomen.
Mogelijkerwijs hebben de lage inflatie en de
stabiele wisselkoers, cliënten ertoe gedreven om te
kiezen voor vreemde valuta leningen die de laagste
rentequoteringen kennen. Begin 2007 zijn de
SRD debetrentepercentages verder verlaagd, waardoor
de dollarisatiequote zou kunnen afnemen.
Het IMF concludeerde omtrent de financiële sector
tijdens de artikel IV consultatiemissie van begin
2007 dat “bank soundness indicators improved in
2006, but non-performing loans and financial (US)
dollarization remain high”.
Het prijsindexcijfer van de gezinsconsumptie
In de volgende tabel zijn de door het Algemeen
Bureau voor de Statistiek opgestelde inflatiecijfers in
de periode 2002 - 2006 opgenomen. Deze zijn gebaseerd
op prijsveranderingen van een vast representatief
consumptiepakket van 240 goederen en
diensten.
Jaar Gemiddelde Jaareinde
inflatie (%) inflatie (%)
2002 15,5 28,4
1)
2003 23,0 13,1
2)
2004 9,1 9,1
2005 9,5 15,8
3)
2006 11,3 4,7
1) extrapolatie op basis van realisatiegegevens januari tot en met juni 2003
2) schatting op basis van realisatiegegevens maart t/m december 2004
3) voorlopige cijfers
Uit bovenstaand overzicht blijkt dat de consumentenprijzen
in 2006 gemiddeld met 11,3% zijn gestegen.
De inflatie volgens de jaareinde methode (december
2006 t.o.v. december 2005) bedroeg 4,7%. Laatstgenoemde
methode meet prijsbewegingen sneller
dan het gemiddelde prijsindexcijfer, zodat geconcludeerd
mag worden dat de inflatie een daling heeft
ingezet. In 2005 stuwden prijsaanpassingen van
energie- en olieprijzen de inflatie iets omhoog. De
inflatie in 2006 heeft meer kenmerken van “costpush”
(kosteninflatie) dan “demand pull” (bestedingsinflatie)
aangezien de overheidsfinanciën rede-
23

lijk in balans waren en er sprake is geweest van
beperkte monetaire verruiming. Opvallend is dat de
inflatie in de afgelopen jaren geen invloed heeft gehad
op de externe waarde van de Surinaamse Dollar.
Het blijft daarom noodzakelijk om de macroeconomische
bestedingen in de hand te houden en
een beheerste loonontwikkeling na te streven. Wij
ondersteunen daarom ten volle het publieke beroep
van de Governor van de Centrale Bank van Suriname
gedaan op de vakbeweging om matiging te
betrachten bij loononderhandelingen teneinde de
economische stabiliteit niet in gevaar te brengen.
Inflatie is onder het bestaande systeem van loon- en
inkomstenbelasting van invloed op de belastingheffing.
Een progressief schijventarief leidt bij geldontwaarding
en de daaruit voortvloeiende nominale
groei van de belastinggrondslag tot een niet beoogde
drukverzwaring van de belasting met koopkrachtimplicaties
voor loontrekkenden en schijnwinstbelasting
bij ondernemingen. Deze gevolgen kunnen
corrigerende maatregelen zijdens de wetgever
ten volle rechtvaardigen.
Voor 2007 is de verwachting dat de gemiddelde
inflatie zal afnemen, terwijl de jaareinde-inflatie een
lichte daling zal vertonen.
Ontwikkelingen in belangrijke productiesectoren
De ontwikkelingen in de reële sector van de economie
waren in 2006 overwegend gunstig.
Vooral de stabiele macro-economische omgeving en
het gunstige internationale klimaat stimuleerden
productie en export. De reële groei van het Bruto
Nationaal Product bedroeg volgens ramingen van
het Surinaams Planbureau 5,8%, waaraan vooral de
sectoren mijnbouw, bouw- en constructie, en handel
een belangrijke bijdrage leverden.
De wereldmarktprijzen van onze belangrijkste
exportproducten t.w. aluinaarde, aardolie en goud
zaten in het verslagjaar – evenals in de voorgaande
3 jaren – stevig in de lift. De verwachte prijsontwikkelingen
in de nabije toekomst zijn eveneens gunstig.
Deze situatie bevordert de interesse van vooral
buitenlandse investeerders in deze sectoren. Er zijn
dan ook aanzienlijke investeringen in de nabije toekomst
verwachtbaar.
Ook in andere sectoren werden forse investeringen
gepleegd, zodat de verwachting kan worden uitgesproken
dat de economische groei in de toekomst op
een aantrekkelijk niveau zal blijven.
Begin september 2006 is de bilaterale investeringsbeschermingsovereenkomst
tussen Suriname en
Nederland in werking getreden. Onder deze overeenkomst,
die al op 31 maart 2005 was ondertekend,
hebben investeerders recht op nationale behandeling,
mogen betalingen in verband met een investering
in een vrij inwisselbare valuta overgemaakt
worden naar het buitenland, geniet de investeerder
bescherming tegen onrechtmatige onteigening van
bezittingen en mogen geschillen worden onderworpen
aan internationale arbitrage. Het verdrag kan
niet éénzijdig gewijzigd worden door één van de
verdragspartijen.
Hieronder wordt dieper ingegaan op markante ontwikkelingen
in de belangrijkste productie- en
exportsectoren van ons land.
Bauxietsector
De ontwikkelingen in de bauxietsector waren in
2006 duidelijk beter dan in 2005, toen zowel de
aluinaardeproductie als export met 4% terugliepen.
Dit ondanks de gerealiseerde capaciteitsuitbreiding
van de aluinaarderaffinaderij tot 2,2 miljoen ton per
jaar.
In het verslagjaar bedroeg de aluinaardeproductie
2.132.800 metrieke ton ofwel 10% méér dan in 2005.
Ook de export nam toe en wel met 9,3% tot
2.127.200 metrieke ton. De capaciteitsbenutting van
de raffinaderij was met bijna 97% zeer goed.
De totale exportwaarde bedroeg USD 642,5 miljoen,
een toename van bijna 44%. De prijs per metrieke
ton steeg in 2006 met 31,6% tot USD 302. Van de
totale exportwaarde werd USD 234,4 miljoen naar
Suriname overgemaakt in verband met lokale betalingen,
inclusief aan Staatsolie N.V. voor afgenomen
olieproducten. Dit bedrag ligt USD 37 miljoen
ofwel 18,7% hoger dan in 2005. Aan Staatsolie N.V.
werd USD 144,2 miljoen overgemaakt, terwijl
USD 44,6 miljoen aan belastingen werd betaald,
ongeveer USD 2 miljoen minder dan in 2005. De
investeringen bedroegen in 2006 ongeveer USD 150
miljoen. Onze verwachtingen zijn dat de aluinaardeprijzen
in 2007 op peil zullen blijven vanwege de
aanhoudend hoge wereldmarktvraag en ontwikkelingen
aan de aanbodzijde van de markt.
Op korte termijn zullen onderhandelingen van start
gaan tussen de Surinaamse overheid en de alhier
opererende bauxietmaatschappijen, BHP-Billiton en
Suralco, inzake de ontginning van de bauxietvoorkomens
nabij het Bakhuysgebergte in West
24

Suriname. De maatschappijen hebben interesse om
de bauxiet te mijnen en deze in de raffinaderij te
Paranam te verwerken tot aluinaarde. Suriname ziet
graag de opzet van een geïntegreerde bauxietindustrie
in West Suriname, welke technisch en bedrijfseconomisch
haalbaar lijkt. Deze onderhandelingen
zijn voor ons land van bijzonder belang en het
momentum is uitstekend. Het is daarom cruciaal
een zeer bekwaam onderhandelingsteam samen te
stellen dat de onderhandelingen kan voeren. Het
lijkt ons nuttig dat meerdere, ook niet traditionele
business models in beschouwing genomen worden,
dit teneinde het Surinaams belang veilig te stellen.
Aardoliesector
Onze Staatsoliemaatschappij boekte wederom uitstekende
bedrijfsresultaten. Vooral door de gestegen
wereldmarktprijzen en de productiestijging werd
een recordomzet en winst gerealiseerd. De brutoomzet
over 2006 bedroeg USD 263,5 miljoen, een
toename van USD 62,2 miljoen ofwel 31% ten opzichte
van het voorgaande jaar. De gemiddelde
barrelprijs van Saramacca crude oil steeg van
USD 38,57 in 2005 naar USD 46,43 in 2006. De
winst vóór belastingen bedroeg USD 153,1 miljoen,
hetgeen 46% hoger is dan in 2005.
Aan de staatskas werd USD 106,9 miljoen bijgedragen
in de vorm van diverse belastingen en dividenduitkering
en aan de betalingsbalans USD 114,7 miljoen.
De totale jaarproductie van ruwe olie bedroeg
4,8 miljoen vaten, een toename van ongeveer 10%
t.o.v. 2005.
De stijging is vooral het gevolg van hogere productieresultaten
van bestaande bronnen. In het verslagjaar
werden 98 nieuwe bronnen in produktie genomen.
De olieraffinaderij had een gunstige capaciteitsbenutting
en verwerkte in totaal 2,5 miljoen barrels
tot heavy vacuum gasoil, diesel- en stookolie en
asfaltbitumen. De productie werd grotendeels aan
de Suralco verkocht.
Staatsolie zal zich in de komende jaren ook gaan
richten op elektriciteitsopwekking. In juli 2006 werd
haar 15 MW elektrische centrale te Tout Lui Faut in
gebruik genomen.
Voor het eerst in de geschiedenis van Suriname is er
in 2006 een drie-dimensionaal seismisch onderzoek
naar olievoorkomens voor onze kust uitgevoerd
door Repsol YPF en haar partners. De resultaten
hiervan hebben de maatschappijen doen besluiten
tot het boren van twee exploratiebronnen, hetgeen
in het eerste kwartaal van 2008 zal plaatsvinden. Het
USD 100 miljoen contract daartoe werd in oktober
getekend met de Amerikaanse maatschappij Trans
Ocean. De oliemaatschappijen Maersk Oil en
Occidental Petroleum Inc. hebben in 2006 hun tweedimensionaal
seismisch onderzoek voor de Surinaamse
kust voortgezet.
De internationale aanbestedingsronde voor de zeeblokken
15, 36 en 37 leverde voor elk blok een aanbieding
op.
Begin 2006 werd Paradise Oil Company N.V., een
100% dochteronderneming van Staatsolie N.V.
opgericht. De bedoeling is om via dit bedrijf te participeren
in joint ventures met derden, ondermeer
om gezamenlijke exploratieprogramma’s uit te voeren.
De eerste activiteit is het verrichten van een onshore
exploratie-onderzoek te Uitkijk en Coronie
tesamen met Tullow Oil uit Ierland.
De vooruitzichten voor onze olie-industrie zijn zeer
hoopgevend.
Goudsector
In de goudsector van ons land hebben zich in 2006
wederom gunstige ontwikkelingen voorgedaan.
Deze werden gedreven door processen op de
wereldmarkt. Investeringen in exploratie vertoonden
een toename.
De sinds medio 1999 ingezette stijging van de goudprijs
op de wereldmarkt heeft zich ook in 2006
voortgezet. In de periode van 10 maart tot 12 mei
van dat jaar was zelfs sprake van een zeer opvallende
prijsstijging toen de goudprijs toenam van USD 535
naar USD 725 per troy ounce (= 31,1035 gram).
De gemiddelde goudprijs op de London Metal
Exchange bedroeg in het verslagjaar USD 603,46 per
troy ounce, hetgeen 35,7% hoger ligt dan in 2005.
De prijsstijging wordt vooral veroorzaakt door de
toenemende politieke en financiële onzekerheid in
de wereld en de zorgen omtrent de waardevastheid
van vooral de Amerikaanse Dollar vanwege de tekorten
op de Amerikaanse overheidsbegroting en de
handelsbalans. Beleggingen in goud bieden een
vluchtheuvel in tijden van onzekerheid. De goudvraag
vanuit de opkomende economieën zoals
China en India neemt ook sterk toe, vanwege industriële
toepassingen en welvaartsgroei in die landen.
Bovengeschetste ontwikkelingen zullen zich in de
25

nabije toekomst voortzetten en zullen een opwaartste
druk op de prijs blijven uitoefenen.
Het grootste goudwinningsbedrijf in Suriname,
Rosebel Goldmines N.V., een dochteronderneming
van de Canadese mijnbouwmaatschappij Cambior
Inc., heeft in 2006 wederom uitstekende bedrijfsresultaten
geboekt. De productie bedroeg ongeveer
300.000 troy ounces (9.400 kg). De bewezen goudreserves
werden door middel van voortgaand exploratie-onderzoek
verhoogd met 19% tot ruim
3,8 miljoen troy ounces (± 118.000 kg). Hierdoor
werd de levensduur van de Rosebelmijn verlengd
met 2 jaar tot ongeveer 12 jaar. In 2007 zal circa
USD 5,5 miljoen geïnvesteerd worden in verdere
exploratie.
In november 2006 werd Cambior Inc. volledig overgenomen
door IAMGOLD, een beursgenoteerd
Canadees bedrijf. De overnamesom bedroeg bijna
USD 1,2 miljard, ruim 30% boven de beurswaarde
van Cambior. IAMGOLD is door deze overname
gegroeid tot het tiende grootste goudmijnbouwbedrijf
in de wereld met een productie van meer dan
1 miljoen troy ounces uit 8 mijnen gelegen op het
Afrikaanse en Amerikaanse continent.
De goudproductie van de vele kleinschalige producenten,
voornamelijk porknokkers, liep volgens een
ruwe schatting terug tot ongeveer 10.000 kg met een
waarde van ongeveer USD 180 miljoen. Dit vooral
vanwege uitmijning van de rijkere gebieden, afname
van nieuwe vindplaatsen en sterk gestegen exploitatiekosten.
Het grootste goudwinningsbedrijf in Surinaamse
handen nl. Sarakreek Resource Corporation boekte
ook gunstige bedrijfsresultaten. Er zijn plannen
voor uitbreiding van de bedrijfsactiviteiten.
De jointventurepartners Alcoa/Suralco LLC en
Newmont Mining Corporation, het grootste goudmijnbouwbedrijf
ter wereld, zetten in 2006 hun
exploratie-onderzoek nabij het Nassaugebergte in
het district Marowijne, intensief voort. Het onderzoek
heeft tot nu toe hoopgevende resultaten opgeleverd,
waardoor de kans op het opzetten van een
mijn verder is gestegen. Inmiddels is door de maatschappijen
te kennen gegeven een Memorandum of
Understanding te willen ondertekenen met de Surinaamse
overheid inzake de mogelijke exploitatie van
deze goudvoorkomens.
Agrarische sector
Rijstsector
De ontwikkelingen in de rijstsector zijn van groot
belang, vooral voor de economie van Nickerie.
Reeds vele jaren kampen boeren en verwerkers met
diverse veelal structurele problemen die de productie
negatief beïnvloeden. In 2006 trad in deze situatie
geen wezenlijke verbetering op.
In onderstaande tabel zijn enkele kerngegevens
opgenomen die een beeld verschaffen over de sectorontwikkeling
in de afgelopen vijf jaren.
2006*) 2005 2004 2003 2002
Beplant areaal (ha) 44.266 45.563 49.020 54.425 40.050
Produktie droge padie (Mt) 198.162 163.955 174.490 193.685 157.105
Gemiddelde productie per ha (Mt) 4,48 3,59 3,56 3,69 3,92
Exporthoeveelheid (USD 1,000) 38.617 35.877 51.830 41.949 71.812
Exportwaarde (USD 1,000) 10.690 8.913 11.891 9.097 14.175
Exportprijs cargorijst (USD/mton) 236 220 190 191 191
Exportprijs witte rijst (USD/mton) 297 301 268 273 286
Bron: Ministerie van Landbouw, Veeteelt en Visserij
*) voorlopige cijfers
26

Het totaal beplante rijstareaal is in het verslagjaar
licht gedaald. Bij de grootlandbouwers is het inzaaipercentage
al enige jaren aan de lage kant. Dit komt
door het staken van de inzaai door rijstverbouwers
aan de linkeroever van de Nickerierivier alsook de
Stichting Machinale Landbouw (SML). Bij de categorie
kleinlandbouw daarentegen is in 2006 een lichte
verbetering in het inzaaipercentage te bemerken.
Positief is ook dat de overall gemiddelde productie
per hectare is verbeterd van 3,6 naar 4,5 mton natte
padie. Als gevolg van deze factoren is de padieproductie
met 16% toegenomen tot ruim 198.000 mton.
De exporthoeveelheid steeg met 8% t.o.v. het voorgaande
jaar, deels vanwege export van rijst uit het
najaarsseizoen 2005. De exportprijzen namen licht
toe als gevolg van ontwikkelingen aan zowel de
vraag- als aanbodzijde van de wereldmarkt.
In 2006 is aan padieboeren in zowel het voorjaarsals
najaarsseizoen een restitutie van de verbruiksbelasting
op door hen gebruikte dieselolie uitgekeerd.
De restitutie die SRD 112,50 per ingezaaide hectare
bedroeg, leverde een bijdrage aan de rentabiliteitsverbetering.
In het kader van de in 2003 getekende overeenkomst
tussen de Europese Commissie en het Cariforum ter
ondersteuning van de rijstsektor in de Cariforum
landen is een bedrag van EURO 9.255.000 beschikbaar
gekomen voor de Surinaamse rijstsector. Dit
bedrag zal als volgt worden besteed:
1. Technische assistentie € 1.815.000
2. Training € 140.000
3. Rehabilitatie watervoorziening € 3.800.000
4. Financieringsfaciliteit € 3.500.000
De financieringsfaciliteit zal via de Landbouwbank
N.V. beschikbaar worden gesteld.
Begin 2007 is een aanvang gemaakt met de uitvoering
van het programma dat tot 2010 loopt en moet
leiden tot kwaliteitsverbetering en verlaging van de
kostprijs. Tesamen met andere nog te initiëren saneringsprogramma’s
wordt ernaar gestreefd de gehele
rijstsektor in haar oude glorie te laten herrijzen.
Bananenindustrie
Het handelsregime van de Europese Unie met
betrekking tot de invoer van bananen is in 2006 aanmerkelijk
verbeterd mede dankzij het gehoor dat
Suriname van de bevoegde autoriteiten heeft gekregen.
In dat jaar gold het principe van “First Come,
First Served” voor 81% van het EU importquotum
voor de ACP-landen van 775.000 ton, hetgeen in
feite er op neerkomt dat Suriname voor 19% van
haar exporten, licenties moest kopen of invoerrechten
betalen, waarmee een bedrag van circa 3 miljoen
EURO was gemoeid. De vooruitzichten op verdere
verbetering in 2007 en volgende jaren zijn goed.
In 2006 is een hoeveelheid van 46.368 ton bananen
geëxporteerd met een FOB-waarde van USD 14 miljoen,
tegenover 39.472 ton met een FOB-waarde van
USD 12 miljoen in 2005.
De SBBS had aan het einde van het verslagjaar 1.925
werknemers in dienst en verschafte daarnaast indirecte
werkgelegenheid aan tal van toeleveringsbedrijven.
Het voorbereidend werk voor de privatisering van
Surland N.V. is begonnen in januari 2003 en het proces
zelf in 2005 door middel van open internationale
inschrijving. Hierbij is een korte lijst van investeerders
gehanteerd, verkregen na een marktpeiling
voor belangstelling. Helaas hebben de potentiële
investeerders in eerste aanleg geen bod gedaan, vanwege
onzekerheden betreffende het marktregime
van de Europese Unie. Inmiddels is er wel een overeenkomst
van samenwerking aangegaan met het
Franse bedrijf Agrisol/Katope en is besloten in 2008
het privatiseringsproces opnieuw ter hand te nemen.
Palmolieproductie
Na een lange voorbereidingsperiode heeft het
Chinese consortium China Zhong Heng Tai medio
2006 de vereiste bankgarantie ten behoeve van de
Surinaamse overheid van ruim USD 16 miljoen verstrekt,
waardoor de grootschalige productie van
palmolie in het Patamaccagebied te Marowijne formeel
een aanvang kon nemen.
In het businessplan wordt uitgegaan van een totaal
successievelijk aan te leggen oliepalmareaal van 400
km 2 met een uiteindelijke productie van 700.000 ton
palmolie per jaar. De totale investeringen over een
periode van 10 jaar zullen ongeveer USD 116 miljoen
bedragen.
Helaas is vertraging in de opstart ontstaan door
bedenkingen van de plaatselijke bevolking vanwege
mogelijke effecten op hun leefmilieu. Gevreesd
wordt voor een instroom van Chinese arbeiders die
tegen lage lonen zullen werken op de plantages en
voor aantasting van de zogenaamde grondenrechten
van de plaatselijke bevolking.
Wij hopen dat door dialoog de problemen kunnen
worden opgelost, aangezien de uitvoering van dit
project van groot belang is voor de ontwikkeling van
Oost-Suriname, nu de bauxietindustrie aldaar spoedig
tot een eind zal komen.
27

Aquacultuur
Medio 2006 is Suraq N.V. gestart met de opzet van
een modern aquacultuurbedrijf in Nickerie. Het terrein
werd ontbost en de afwatering ter hand genomen.
Begin 2007 werd gestart met de aanleg van
kweekvijvers. De constructiewerkzaamheden zullen
in de tweede helft van het jaar worden afgerond.
De totale investering zal circa USD 17 miljoen bedragen.
Het type garnaal dat gekweekt zal worden is
de Black Tiger Prawn, en de gehele productie is
bestemd voor export.
Deze investering is van groot belang voor de ontwikkeling
van de economie van Nickerie.
Vooruitzichten voor het jaar 2007
De macro-economische vooruitzichten voor 2007
zijn goed. Het IMF concludeerde tijdens het landenexamen
van begin 2007: “the macro-economic outlook
for 2007 is broadly favorable. Confidence is
expected to remain strong, aided by continued
favorable external conditions and the commitment
to a stable exchange rate and low inflation. Against
this backgroud, real GDP is projected to expand by
5 – 5 1 / 2 percent, driven mainly by the non-mining
sector, while inflation would stay in the range of
3 – 6 percent. The external current account surplus
would fall to about 2 percent of GDP.”
Om deze doelstellingen te realiseren dient de overheid
een ‘balanced budget’ te waarborgen. Op langere
termijn is succesvolle uitvoering van een Public
Sector Reform (PSR) programma noodzakelijk ter
behoud en uitbouw van de financiële stabiliteit en
bevordering van economische groei. De gunstige
vooruitzichten bieden ons inziens een goede kans op
succesvolle uitvoering van een PSR programma. In
dit kader is ook van belang verbetering van de
monitoring van onze economie en versterking van
kerninstituten, zodat de kwaliteit van het openbaar
bestuur kan worden verbeterd.
In 2007 zullen belangrijke onderhandelingen plaatsvinden
met multinationals inzake de ontginning van
onze natuurlijke hulpbronnen. De uitdaging is om
een businessmodel te bedenken dat voor alle betrokken
partijen acceptabel is en voordelig is voor
ons land. Het is een vereiste om voldoende te investeren
in onze onderhandelingscapaciteit.
In januari 2006 is de Caricom Single Market officieel
van start gegaan en in 2009 moet de single economy
een feit zijn. Deze verdergaande regionale integratieprocessen
zullen ingrijpende gevolgen hebben voor
het investeringsklimaat en het Surinaams bedrijfsleven.Wij
dienen in onze strategische planning hiermede
rekening te houden.
Wij zijn ervan overtuigd dat ons land goede mogelijkheden
heeft om versneld en duurzaam tot verdere
ontwikkeling te komen, echter moeten wij ons
wel de juiste houding en gedragingen aanmeten.
Eén van de evenementen i.v.m. het 70-jarig bestaan van
onze bank was een fietstocht naar White Beach.
28

Het bedrijf van de bank
Inleiding
In het verslagjaar, zijn wederom gunstige bedrijfsresultaten
geboekt. De bank is verder gegroeid en
het bedrijfsrendement nam toe. De prioriteit die
gegeven wordt aan de verbetering van de governance
structuur en de effectieve beheersing van
bedrijfsprocessen werd gehandhaafd. Daarbij wordt
steeds meer risicobeheersing als leidraad gehanteerd.
De aansturing vindt plaats op basis van
taakstellende budgetten met zoveel als mogelijk
gekwantificeerde doelstellingen. Deze zijn vastgelegd
in het jaarplan dat onderdeel is van het
strategisch beleidsplan. Verheugend is dat de vastgestelde
bedrijfsdoelen voor het jaar 2006 in ruime
mate zijn gerealiseerd, zodat de strategische doelstellingen
niet herzien hoeven te worden.
In 2007 zal veel energie gestopt worden in het opstellen
van een nieuw strategisch plan voor de komende jaren.
De belangrijkste bedrijfsdoelstellingen voor 2006
waren duurzame groei en verbetering van de rentabiliteit,
aanscherping van het balansbeheer, verhoging
van de productiviteit, versterking riskmanagement
evenals customer relationsmanagement. Niet
minder belangrijke doelstellingen waren verhoging
van het niveau van employeesatisfactie en sterke
betrokkenheid bij de gemeenschap waar wij onderdeel
van zijn via actieve sponsoring van gemeenschapsprojecten.
Het geconsolideerd balanstotaal nam in 2006 toe
met 28,6% tot SRD 606,5 miljoen hetgeen een
hogere groei is dan in 2005. De groei in de geconsolideerde
kredietverlening bedroeg 33,4%, ruim
3,4 procentpunten boven het budget. De US dollarisatie
van de kredietportefeuille steeg licht maar bleef
binnen het vastgestelde korte termijn doel. De nonperforming
ratio daalde verder tot 2% wat ook internationaal
bezien gunstig is. Het marktaandeel van
de Hakrinbank op de kredietmarkt nam iets toe.
Het balansbeheer verbeterde en ultimo verslagjaar
was sprake van een actievere balanssamenstelling
dan een jaar eerder, ook in vergelijking met lokale
benchmarks. Dit had een positieve uitwerking op
het bedrijfsrendement. De winst voor belastingen
steeg met 50,6% tot SRD 19,95 miljoen.
Een belangrijke operationele doelstelling was de verbetering
van de overall productiviteit middels het
verder aanscherpen van de efficiencyratio. De ratio
verbeterde van 59% naar 56%. Een verdere verbetering
wordt nagestreefd.Voorts verbeterde de “return
on assets” en wel van 1,95 naar 2,37% en de “return
on equity” van 46,10 naar 46,90%.
In het verslagjaar werd de corporate governance
code van de Hakrinbank goedgekeurd, die inmiddels
als leidraad dient voor haar handelen. In deze
code, die op onze website is te lezen, zijn principes
en regels voor deugdelijk ondernemingsbestuur
opgenomen. Deze code is in mei 2006 officieel aangeboden
aan de President van de Republiek. Daarbij
is ook gepleit voor het opstellen en implementeren
van een nationale corporate governance code.
Compliance, zijnde het bevorderen van de integriteit
van de bank alsmede haar bestuurders en medewerkers
met als doel risico’s te beheersen en de daaruit
voortvloeiende schade te voorkomen, door middel
van het naleven van strikte gedragsregels, geniet
hoge prioriteit binnen onze instelling. Wij beschikken
over een integriteitscode die door alle medewerkers
is ondertekend.
In het verslagjaar werden Anti Money Laundering
(AML) trainingen voor het personeel verzorgd en
werd gewerkt aan een compliance handboek met een
daarbij behorende manual. Ook werd AML software
aangeschaft, die in 2007 geïnstalleerd zal worden.
Risico is aanwezig in vrijwel alle transacties die een
financiële instelling verricht. Effectief risicobeheer is
derhalve van cruciaal belang voor het succes van
elke bank, vandaar de prioriteit hiervoor binnen
onze organisatie. De primaire doelstellingen van
risicomanagement zijn het inschatten en beheersen
van risico’s binnen de door de bank vastgestelde
risicolimieten. Ook moet er een goede balans
bestaan tussen risico en rendement.
In het verslagjaar werd er een zelfstandige riskmanagement
afdeling opgezet en een staflid aangetrokken
om de afdeling te leiden. De doelstelling is
het risicomanagement van de bank successievelijk
binnen deze afdeling onder te brengen. De afdeling
heeft zich in 2006 voornamelijk beziggehouden met
het formaliseren en aanscherpen van het kredietrisicobeleid
en de uitvoering van creditriskassessments.
Op termijn zal het monitoren en beheersen van andere
risico’s zoals markt-, liquiditeits- en operationele
risico’s, bij deze afdeling worden ondergebracht.
29

Customer Relations Management is voor een bankinstelling
van fundamenteel belang, want zonder
(tevreden) cliënten kan geen bank overleven.
Ons streven is er daarom op gericht de hoogste kwaliteit
professionele dienstverlening aan te bieden aan
de klant, waarbij zijn wensen en behoeften als uitgangspunt
voor ons geldt.
In het verslagjaar zijn onze medewerkers wederom
getraind in klantvriendelijkheid en communicatievaardigheden.
Ook werden klachtenprocedures voor
cliënten vereenvoudigd en werden drempels verlaagd.
Ons beleid is erop gericht om alle klachten serieus te
behandelen, omdat het gaat om bezorgde maar loyale
cliënten, die ons attenderen op eventuele onvolkomenheden
in onze dienstverlening, waardoor wij
correctief kunnen optreden.
De voorbereidende stappen om te komen tot een
volwaardige marketingafdeling zijn in 2006 voortgezet.
Begin 2007 zal deze afdeling operationeel zijn,
en er zal ook een staflid in dienst worden genomen
om de leiding op zich te nemen.
Wij hebben in de afgelopen jaren door donaties en
sponsoring effectieve betrokkenheid getoond bij de
gemeenschap waarvan wij deel uitmaken en waaraan
wij dienstbaar zijn. Wekelijks ontvangen wij een
groot aantal aanvragen voor sponsoring die allemaal
met zorg behandeld worden, maar die wij helaas niet
steeds kunnen honoreren. De Hakrinbank richt zich
bij de sponsoring voornamelijk op projekten op het
gebied van sport, onderwijs, gezondheidszorg en
cultuur. In 2006 hadden wij in verband met ons 70-
jarig bestaan een ruimer budget beschikbaar voor de
sponsoring van gemeenschapsprojecten.
Het belangrijkste door ons gesponsorde project was
de instelling van een bijzondere leerstoel “Geld-,
Krediet- en Bankwezen”, aan de Anton de Kom
Universiteit, welke bij de Faculty of Graduate Studies
zal worden ondergebracht. De leerstoel zal bemenst
worden door een bijzondere hoogleraar in de persoon
van dr. A.R. Caram, die op het vakgebied zijn
sporen heeft verdiend.
Ook werd aan het Medisch Wetenschappelijk Instituut
een spectrofotometer met toebehoren geschonken
ter verbetering van de kwaliteit van het onderwijs
en onderzoek.
Hierna wordt nader ingegaan op de belangrijkste
ontwikkelingen die zich in het verslagjaar hebben
voorgedaan binnen onze organisatie en de verschillende
afdelingen van de bank en haar dochteronderneming,
de Nationale Trust- en Financierings
Maatschappij N.V.
De algemeen directeur drs. J. Bousaid en waarnemend voorzitter van het Bestuur van ADEK, drs. A. Li Foe Sjoe, ondertekenen
de intentieverklaring tot instelling van de Bijzondere Leerstoel “Geld-, Krediet- en Bankwezen” aan de Anton de
Kom Universiteit.
30

Corporate Governance
Banken waren niet betrokken bij de grote boekhoudschandalen
bij gerenommeerde beursgenoteerde
bedrijven in Amerika en Europa die omstreeks
2002 plaatsvonden en grote financiële schade veroorzaakten.
Deze zaken konden plaatsvinden door
het falen van de corporate governance, zijnde het systeem
waarmee ondernemingen worden aangestuurd.
Corporate Governance ofwel deugdelijk ondernemingsbestuur
is bij banken van bijzonder belang, aangezien
zij in belangrijke mate de economische stabiliteit
en ontwikkeling faciliteren, zodat goede checks en
balances en adequate interne organisatie en beheersing
van bedrijfsprocessen met name hier essentieel zijn.
Effectieve governancepraktijken zijn een voorwaarde
voor het behouden van het vertrouwen van het
publiek. Vanwege het belang zijn niet alleen regelgevers,
marktpartijen en andere georganiseerde
belangenorganisaties continu bezig om nieuwe standaarden
te ontwikkelen om deugdelijk ondernemingsbestuur
te bevorderen, maar ook instellingen
nemen steeds meer hun eigen verantwoordelijkheid
in deze. Zo ook de Hakrinbank, die ernaar streeft
om “best practices” voor corporate governance door
te voeren om haar bedrijfsperformance en accountability
te verhogen.
Teneinde deze commitment vorm en inhoud te
geven is de in 2005 door ons opgestelde corporate
governance code in het verslagjaar in werking getreden.
De Hakrinbank is voorzover bekend het eerste
bedrijf in Surinaamse handen dat een formele corporate
governance code heeft opgesteld en als uitgangspunt
neemt voor haar handelen. Deze code,
die op onze website te vinden is, bevat richtlijnen
voor het handelen van de directie, de raad van commissarissen
en de aandeelhouders. Hierin komen
ook integriteit en transparantie, die belangrijke voorwaarden
zijn voor een goede corporate governance,
prominent naar voren. Het is in mei 2006 officieel
aangeboden aan de President van de Republiek Suriname
en de Governor van de Centrale Bank.
Daarbij werd gepleit voor een nationale code die als
leidraad zou kunnen dienen voor het gehele
bedrijfsleven.
In het kader van de implementatie van de code zijn
in het verslagjaar twee gespecialiseerde commissies
binnen de Raad van Commissarissen ingesteld te
weten een Auditcommissie en een Remuneratie en
Benoemingscommissie, wiens taken, bevoegdheden
en verantwoordelijkheden in aparte reglementen
zijn vastgelegd. Iedere commissie heeft op dit
moment 3 leden, gerecruteerd uit de RvC.
Overhandiging van de Corporate Governance Code van de Hakrinbank aan de President van de Republiek Suriname
drs. R.R. Venetiaan
31

De voornaamste taak van de Auditcommissie is het
bijstaan van de RvC bij de bewaking van de integriteit
van de financiële rapportages van de bank, de
naleving van wet- en regelgeving, en de onafhankelijkheid
en het adequaat en effectief functioneren
van de interne- en externe accountant van de bank.
De Remuneratie en Benoemingscommissie doet aanbevelingen
aan de RvC terzake de (her)benoeming
van leden van de directie en RvC, opvolgingsplanning
voor leden van de directie, management development,
en de bezoldiging van de leden van de directie.
Een overzicht van hun werkzaamheden is te vinden
in het rapport van de Raad van Commissarissen
elders in dit jaarverslag. Daar is ook informatie
voorhanden van de Caribbean Association of Audit
Committee Members die in 2006 werd opgericht te
St. Lucia en waarvan de Hakrinbank één van de
founding members was.
Eveneens is in het jaar 2006 het nieuwe directie- en
RvC reglement in werking getreden.
De opzet van een aparte “Riskmanagement Department”
moet ook bezien worden in het licht van de
versterking van de governancestructuur, evenals de
overstap van “rules based” naar “risk based” auditing
principes, welke vanaf 2007 zijn beslag zal krijgen.
De komende jaren zal verdere verbetering van corporate
governance prioriteit hebben binnen onze
bankinstelling, ook omdat er naar onze mening een
hoge mate van correlatie bestaat met een goede
bedrijfsperformance en het creëren van duurzame
waarde voor onze stakeholders.
Prestatie-indicatoren en Benchmarkanalyse
Met het oog op de totstandkoming van de Caricom
Single Market op 1 januari van het verslagjaar en de
beoogde ontwikkeling naar een Single Economy in
2009 achten wij het van belang om inzicht te hebben
in de performance van de Hakrinbank in vergelijking
met de grotere banken uit het Caraïbisch
gebied. Hiertoe verrichten wij jaarlijks een benchmarkonderzoek
waarin wij onze performance vergelijken
met die van deze banken.
De belangrijkste indicatoren die wij hanteren om
onze bedrijfsperformance te meten en te monitoren
zijn het rendement op onze activa (Return on
Assets), de kwaliteit van onze belangrijkste activa, de
kredietportefeuille (non-performing ratio), het rendement
op ons eigen vermogen (Return on Equity)
en onze algehele efficiency (Efficiencyratio).
Het resultaat van het benchmarkonderzoek voor
2006 levert voor onze bank een positief beeld op ten
opzichte van de peer group bestaande uit de NCB
Jamaica Ltd., Republic Bank Ltd., RBTT Financial
Holdings Ltd., Scotiabank Trinidad & Tobago Ltd.,
Barbados National Bank Inc. en de Republic Bank
Guyana Ltd.
Benchmarking met de grotere Surinaamse banken
vindt ook plaats.
Resultaten benchmarkonderzoek 2006 (cijfers in %)
Instelling Periode RoA RoE Efficiency Non-performing
ratio
ratio
NCB Jamaica Ltd. 2006 2,65 23,96 59,87 3,66
Republic Bank Ltd. 2006 1,92 14,79 58,00 3,40
RBTT Financial Holdings Ltd. 2006 2,40 22,10 58,00 2,70
Scotiabank Trinidad & Tobago Ltd. 2006 3,70 25,05 42,00 1,30
Barbados National Bank Ltd. 2006 2,31 19,91 51,33 3,58
Republic Bank Guyana Ltd. 2006 1,63 24,22 56,70 4,28
DSB Bank N.V. 2006 1,71 24,61 54,20 p.m.
Hakrinbank N.V. 2006 2,37 46,88 56,34 2,00
Bron: Externe Jaarverslagen
32

Return on Assets (RoA)
Wij zijn tevreden over de significante verbetering
van de RoA van 1,95% per ultimo 2005 naar 2,37%
in 2006, die vergeleken met het gemiddelde van de
peer group, redelijk is. De RoA van de peer group
varieert tussen de 1,63% en 3,70%. De belangrijkste
factoren die hebben bijgedragen aan de verbetering
zijn een actievere balanssamenstelling, een verbetering
van de kwaliteit van onze kredietportefeuille en
de sterke groei van de overige baten. Ook de verlaging
van het SRD kasreservepercentage per 4 januari
2006 met 3 procentpunten heeft hiertoe bijgedragen.
De actievere balanssamenstelling is het resultaat van
ons aangescherpt Assets and Liabilities Management
dat erop gericht is om het aandeel van de inkomstengenererende
activa in de totale activa te optimaliseren.
Het aandeel van onze belangrijkste inkomstengenererende
activa, de vorderingen op onze klanten,
is toegenomen van 48,70% per ultimo 2005 tot
50,53% per eind 2006. Tevens is de ratio vorderingen
op klanten/toevertrouwde middelen verbeterd van
54,24% naar 57,77% per ultimo 2006. Rekening
houdend met de per ultimo verslagjaar geldende kasreservepercentages
en het aanhouden van prudente
liquiditeitsbuffers, kan dit als vrij goed beschouwd
worden.
Return on Equity (RoE)
Onze RoE is iets toegenomen van 46,10% in 2005 tot
46,90% in 2006. Deze lichte toename is vooral
bepaald door de sterke groei van ons eigen vermogen
met 56,6%, als gevolg van de dotatie aan de
Algemene Reserve en de periodieke herwaardering
van onroerend goed. Exclusief het effect van deze
herwaardering bedraagt de RoE in 2006 bijna
50,5%. Onze RoE is in vergelijking met onze peer
group op een zeer goed niveau. De RoE varieert binnen
deze groep tussen de 14,79% en 25,05%.
Efficiencyratio
Onze efficiencyratio is in het verslagjaar verbeterd. Zij
liep terug van 59% in 2005 tot 56% per eind 2006. Dit
is iets boven het beleidsdoel voor 2006 van 55%. De
reden hiervan is de sterker dan verwachte toename
van enkele kostenposten. Door de voorziene afvlakkende
groei van de baten zullen wij, gelet op ons streven
de ratio in 2007 verder terug te dringen tot circa
53%, meer dan in voorgaande jaren prioriteit moeten
geven aan kostenbeheersing en aan een grondige
doorlichting en verbetering van onze bedrijfsprocessen.
Onze ratio is in vergelijking met het gemiddelde
van de referentiegroep redelijk. De efficiencyratio binnen
deze groep varieert tussen de 42% en 60%.
Non-performing ratio
Onze non-performing ratio is verbeterd van 3,0%
per ultimo 2005 naar 2,0% per eind 2006. Deze verbetering
is met name gerealiseerd bij consumentenkredieten.
Het laatstgenoemde cijfer is indicatief
voor de goede kwaliteit van de kredietportefeuille en
steekt gunstig af in vergelijking met onze peer
group. Ook is de ratio gunstiger dan onze interne
norm van maximaal 3%. De non-performing ratio
binnen de peer group varieert van 1,30% tot 4,28%.
Wij zijn tevreden over de verbetering van de nonperforming
ratio, aangezien een lage ratio een gunstige
invloed heeft op onze winstgevendheid. Enerzijds
komt dit de continuïteit van de rentebaten ten
goede, hetgeen zeker in een periode van dalende
rentetarieven en -marges belangrijk is. Tevens vermindert
zij de noodzaak tot het treffen van specifieke
debiteurenvoorzieningen.
In de financiële paragraaf van dit jaarverslag is
nadere informatie te vinden over de financiële performance
van de Hakrinbank.
Credits Department
De kredietverlening aan corporate en consumer
cliënten groeide ondanks een sterke concurrentie in
het verslagjaar met SRD 76,7 miljoen ofwel 33,4%
tot SRD 306,5 miljoen. Deze toename ligt boven het
groeicijfer van 23% voor het gehele bankwezen
waardoor ons marktaandeel enigszins is vergroot en
is ook hoger dan de door ons gebudgetteerde stijging
van de geconsolideerde kredietverlening van
30%. Bij de Hakrinbank was de groei ruim boven
het budget, terwijl bij onze dochteronderneming, de
Nationale Trust- en Financierings Maatschappij, van
het tegendeel sprake was.
Voornoemde groei is tot stand gebracht door een
voortvarende commerciële aanpak ondersteund
door een concurrerende tariefstelling.
De kredietgroei werd vooral gerealiseerd in de sectoren
handel, woningbouw, nijverheid en visserij,
alsook in het consumentenkrediet. Bij laatstgenoemde
kredietvorm speelde onze dochtermaatschappij
een dominante rol. Voor een nadere toelichting
wordt verwezen naar het verslag inzake de gang van
zaken bij deze maatschappij.
De totale kredietverlening aan de direct productieve
sectoren vertoont al enkele jaren een opgaande lijn.
Dit is het gevolg van het verbeterde investeringsklimaat
dat zich weerspiegelt in een toename van
investeringen in de productiesector.
De beleggingen in schatkistpromessen namen enigs-
33

zins af tot SRD 32,1 miljoen.Vanwege het aangekondigde
beleid van de Centrale Bank van Suriname om
deze beleggingen van de commerciële banken op
termijn gedeeltelijk af te bouwen ten faveure van
institutionele beleggers, moet rekening worden
gehouden met een successievelijke daling van onze
portefeuille. Het rendement op deze beleggingen is
afgenomen door de neerwaartse aanpassing van de
rente door de Centrale Bank van Suriname van
12 1 / 2 % tot 10% per jaar begin 2006. Per 1 januari
2007 is de rente op schatkistpapier verder verlaagd
naar 8% per jaar.
De kwaliteit van de kredietportefeuille bleef zoals
eerder aangegeven op een goed peil. In het verslagjaar
verbeterde de non-performing ratio door effectief
kredietbeheer van 3,0 naar 2,0%.
Doelstelling is de ratio ook op langere termijn steeds
onder de 3% te houden.
Hieronder volgt een overzicht van de kredietverlening
naar sectoren volgens het classificatiemodel dat
gehanteerd wordt door de Centrale Bank van
Suriname.
In februari 2006 werd een algehele vermindering
van de SRD basisdebetrente doorgevoerd met 2 procentpunten
tot 14% per jaar, mede vanwege de verlaging
van het verplichte SRD kasreservepercentage
van 30 naar 27, dat begin 2007 verder werd teruggebracht
tot 25.
In reactie daarop verlaagden de banken de debetrente
in februari 2007 naar 12-13% per jaar.
Ook werd begin 2006 het percentage van de verplichte
kasreservemiddelen dat mag worden aangewend
voor langlopende goedkope bouwkredieten
verhoogd van 8 naar 9% van de reserve base wat een
verruiming inhoudt. Dit percentage werd per 2 januari
2007 verhoogd naar 10.
De basistarieven voor vreemde valuta kredietuitzettingen
bleven in het verslagjaar ongewijzigd.
Het vorengaande indiceert dat het verschil tussen de
basisdebetrente in SRD en vreemde valuta in het
verslagjaar verder afgenomen is, hetgeen naar verwachting
tot een lagere dollarisering voor wat betreft
de kredietverlening zou moeten hebben geleid. Dit
bleek helaas niet het geval te zijn.
Kredietverlening naar sectoren ( in miljoenen SRD)
aan het einde van
2006 in % 2005 in %
Agrarische sector 22.462,7 7,3 22.065,2 9,6
Visserij 12.717,6 4,2 4.192,6 1,8
Bosbouw 183,9 0,1 112,2 -
Mijnbouw 2.206,4 0,7 2.228,9 1,0
Nijverheid 31.594,9 10,3 20.489,6 8,9
Constructie- en installatiebedrijven 6.496,7 2,1 5.753,4 2,5
Electriciteit, gas en water 30,7 - 26,8 -
Totaal direct productieve sectoren 75.692,9 24,7 54.868,7 23,8
Handel 86.939,6 28,3 71.555,8 31,2
Transport, opslag en communicatie 3.095,1 1,0 2.624,0 1,2
Dienstverlening 20.746,6 6,8 14.798,8 6,4
Woningbouw 53.015,7 17,3 38.411,8 16,7
Overige 66.959,1 21,9 47.470,9 20,7
Totaal overige sectoren 230.756,1 75,3 174.861,3 76,2
Totaal commerciële kredieten 306.449,0 100,0 229.730,0 100,0
Schatkistpromessen (overheid) 32.104,0 32.850,3
Totaal generaal 338.553,0 262.580,3
34

Was in 2005 nog sprake van een afname van de dollarisatieratio
naar 45,8%, per ultimo verslagjaar
bedroeg deze ratio 47,9%. Deze toename is mogelijkerwijs
het gevolg van de lage inflatie en de stabiele
wisselkoers, die cliënten ertoe gedreven moet hebben
om te kiezen voor vreemde valuta leningen die
absoluut bezien de laagste rentetarieven kennen.
Hier is echter wel een valutarisico aan verbonden
voor cliënten wiens inkomsten in Surinaamse
Dollars luiden.
De US dollarisatieratio is echter nog steeds onder de
door ons gedefinieerde korte termijn richtsnoer van
maximaal 50% van de geconsolideerde kredietverlening.
Gestreefd zal worden om in 2007 de US dollarisering
weer terug te dringen door het nadrukkelijker
stimuleren van de SRD kredietverlening middels
rente-incentives.
In het verslagjaar voldeed onze bankinstelling aan
de vereisten zoals vastgelegd in de regeling “Kredietclassificatie
en debiteurenvoorzieningen” en de overige
regelingen van de Centrale Bank van Suriname
in het kader van het bedrijfseconomisch toezicht op
algemene banken.
In 2006, is vanwege de groei van de kredietportefeuille
en de aanscherping van het kredietbeheer, het
accountmanagersbestand uitgebreid met één functionaris.
Met de in ons vorig jaarverslag aangekondigde organisatorische
wijziging binnen de afdeling Credits,
waarbij alle krediettechnische zaken door het
accountmanagement zullen worden verricht, is in
het verslagjaar een aanvang gemaakt. De afronding
hiervan zal medio 2007 plaatsvinden. Deze wijziging
zal efficiencyvoordelen in het kredietverleningsproces
met zich meebrengen en de verantwoordelijkheid
voor een snelle doorlooptijd van de kredietbeoordeling
geheel bij de accountmanagers leggen.
De Credit Administration Department zal haar
ondersteunende administratieve taak behouden.
Ter verdere optimalisering en verkorting van de
doorlooptijd van het kredietverleningsproces zal in
2007 de bruikbaarheid van diverse softwarepakketten
bekeken worden.
Het in het vierde kwartaal 2004 in samenwerking
met de Kamer van Koophandel en Fabrieken (KKF)
en de Inter-Amerikaanse Ontwikkelingsbank (IDB)
aangevangen “Social Entrepreneurship Programma”
(SEP) ter stimulering van ondernemerschap bij
geselecteerde afgestudeerden of binnenkort af te
studeren studenten van de Anton de Kom Universiteit
van Suriname heeft tot nu toe niet het gewenste
resultaat opgeleverd.
In het kader van dit programma, dat de mogelijkheid
biedt om onder deskundige begeleiding een
businessplan te schrijven voor een op te zetten (kleine)
onderneming, zijn er intussen in totaal 85 startende
ondernemers getraind. Een breed samengestelde
commissie selecteert de beste projecten die
dan in aanmerking kunnen komen voor een Hakrinbankkrediet
onder zeer gunstige voorwaarden.
De groei van kredieten in het kader van het SEP is
echter achtergebleven bij de verwachtingen.
Binnenkort zal tesamen met KKF, IDB en de Anton
de Kom Universiteit van Suriname een evaluatie van
het programma gemaakt worden, en zullen maatregelen
worden genomen om haar effectiviteit op te
voeren.
Binnen het kredietbedrijf van de Hakrinbank zal de
nadruk ook in de toekomst blijven liggen op volumegroei
met als noodzakelijke ingrediënten de
kwaliteit van onze dienstverlening, een commercieel
verantwoorde aanpak en een pro-actief prijsbeleid.
De groei is immers cruciaal voor het behoud van de
rentabiliteit van de bank op korte en langere termijn.
Risk Management Department
Banken worden in toenemende mate geconfronteerd
met risico’s vooral vanwege de concurrentiedruk,
groeiende complexiteit van vooral nieuwe
bankproducten, en de noodzaak van bescherming
van hun reputatie. Het slecht beheersen van risico’s
kan vergaande gevolgen hebben vandaar dat banken,
mede in samenhang met het invoeren van aangescherpte
regelgeving door toezichthoudende
instanties, ertoe overgaan om Enterprise Risk
Management (ERM) binnen hun organisaties in te
voeren. ERM omvat programma’s voor duurzame
risicobeheersing op diverse gebieden waarop een
bank actief is. De bekendste risico’s waarmee een
financiële instelling moet omgaan zijn krediet-,
markt-, liquiditeits-, operationeel-, en juridisch en
integriteitsrisico.
Ook binnen de Hakrinbank is ERM van groot
belang en wordt aandacht besteed aan structuren en
processen ter beheersing van risico’s. In dit kader is
medio 2006 een zelfstandige “risk management
department” opgezet.
Het beleid is erop gericht om deze afdeling een centrale
rol toe te kennen in de bankbrede beheersing van
risico’s. Het risicobeheer valt momenteel onder de
verantwoordelijkheid van diverse afdelingshoofden.
35

De risk management department heeft zich in het
verslagjaar vooral gericht op het doorlichten van het
kredietrisicobeleid en de beoordeling van het kredietrisico
bij aangevraagde kredieten. In 2007 zal
gewerkt worden aan het ontwikkelen van een Credit
& Risk manual en diverse riskmanagement rapportages.
In het kader van Enterprise Risk Management past
ook de implementatie van het project “Risk Based
Audit” dat tesamen met onze externe accountant en
consultants van Deloitte & Touche wordt uitgevoerd.
Het uiteindelijk doel hiervan is te komen tot
interne controle procedures gebaseerd op “risk
based” in plaats van de huidige “rules based”
principes.
Bedrijfsprocessen worden in dit kader bekeken vanuit
een risico-optiek en de beheersing van geïdentificeerde
risico’s.
Het is vanzelfsprekend dat de risicobeoordeling op
procesniveau binnen het riskmanagementraamwerk
van de bank moet plaatsvinden. In de eerste fase van
dit projekt dat in november 2006 van start ging is er
een “risk assessment” uitgevoerd op strategisch
bedrijfsniveau, terwijl ook gewerkt is aan het verhogen
van “risk-awareness”. In 2007 zal een pilotproject
op een afdeling plaatsvinden.
Treasury and Securities Department
De belangrijkste taken van deze afdeling zijn het
liquiditeitsbeheer, aan- en verkoop van vreemde
valuta en valuta swaptransacties, evenals effectenbemiddeling.
Haar taken nemen steeds meer toe,
reden waarom eind 2005 een tweede stafmedewerker
werd aangetrokken.
In het verslagjaar werd een nauwgezet liquiditeitsbeheer
gevoerd, waardoor de liquiditeitspositie van
de bank steeds bevredigend was. Een deel van de
vreemde valuta werd via een grote investmentbank
belegd op de internationale kapitaalmarkt. Het in
2006 gerealiseerde beleggingsresultaat was goed.
Met name het liquiditeitsbeheer van de vreemde
valuta’s zal in 2007 verder worden aangescherpt.
In de eerste helft van 2006 bleven de transactievolume’s
voor wat betreft de vreemde valutahandel en
swaps achter bij het afdelingsbudget.
In de tweede helft vond bijsturing plaats en werd de
markt agressiever betreden, waarbij ook nieuwe
cliënten werden benaderd. Deze actie is succesvol
verlopen, zodat de afdelingsdoelstellingen voor 2006
nog net voor het jaareinde konden worden gerealiseerd.
De resultaten van onze acties op de Surinaamse
Effectenbeurs zijn te lezen in het overzicht over de
Effectenbeurs elders in dit jaarverslag.
In 2006 is de algehele automatisering van de openbewaargevingsadministratie
gerealiseerd, waardoor
de efficiency en kwaliteit van onze dienstverlening is
verbeterd.
Administration & Management Information
(AMI) Department
Accounting
In het verslagjaar is bijzondere aandacht besteed aan
de vergroting van de operationele efficiency. In dit
kader is een aanvang gemaakt met de electronische
uitwisseling van transacties in het interbancaire betalingsverkeer
en de opschoning van ons grootboekrekeningenbestand.
Ook is de handleiding kosten en
batenrekeningen geactualiseerd.
Financial controlling
De werkzaamheden van de afdeling zijn sterk beïnvloed
door onze corporate governance doelstellingen,
die in het bijzonder zijn gericht op een verdere
verbetering van de beheersing van bedrijfsprocessen
en een betere verantwoording aan onze Raad van
Commissarissen en aandeelhouders.
Het aantal managementrapportages is uitgebreid.
Vanaf het verslagjaar worden voor alle afdelingen
taakstellende budgetten en periodieke resultatenoverzichten
opgemaakt, teneinde de besturing van
de bank te verbeteren. Voorts is een aanvang
gemaakt met de opmaak van de halfjaarcijfers en de
beoordeling daarvan door de externe accountant.
Vanaf 2007 zullen deze cijfers gepubliceerd worden.
Information & Communication Technology
(ICT) Department
De ICT Department voorziet in relevante, betrouwbare
en tijdige managementinformatie, zodat het
mogelijk is risico’s te identificeren en te monitoren,
de bedrijfsactiviteiten te controleren en de juiste
besluiten te nemen. Ook wat betreft het vergroten
van de efficiëntie van bedrijfsprocessen binnen onze
bank neemt het belang van ICT toe. Gelet op de
grote mate van afhankelijkheid van ICT bij onze
dagelijkse werkzaamheden worden regelmatig EDP
reviews uitgevoerd, waarbij de betrouwbaarheid en
de continuïteit van de verwerking van gegevens
36

eoordeeld worden. In het vierde kwartaal van 2006
is door Hiralal Lutchman & Co met ondersteuning
van Deloitte & Touche Nederlandse Antillen en
Aruba wederom een EDP review uitgevoerd, welke
dit keer meer gericht was op ons ICBS bankadministratiepakket
en het ABT kassasysteem. Met uitvoering
van de uitgebrachte adviezen, is een aanvang
gemaakt.
Onze AS/400 computer werd in 2006 opgewaardeerd
van model 820 naar model 520, waardoor
haar performance verbeterd werd en aanschaf van
nieuwe computers niet nodig was. In december 2006
is de eerste fase van het project e-mailen en internetten
vanuit de werkplek afgerond. Security is een
belangrijke factor bij deze communicatiesystemen.
De beveiliging, het onderhoud en beheer zijn toevertrouwd
aan een ter zake gespecialiseerd bedrijf.
Domestic Department / Cash Department
Bij deze twee afdelingen geniet het bevorderen van
het elektronisch betalingsverkeer prioriteit.
In Banking Network Suriname (BNETS) N.V.
nemen Hakrinbank N.V. , RBTT Bank (Suriname)
N.V. , DSB Bank N.V. en Surinaamse Postspaarbank
deel. In juli 2005 werd het gastgebruik van ATM’s
geïntroduceerd. Vanaf mei 2006 kunnen pinpashouders
van alle POS-apparaten van de deelnemende
banken gebruik maken. Ondanks een intensieve
reclamecampagne, zijn de ervaringen tot nu toe echter
beneden verwachting gebleven. Betalingen worden
nog steeds voor het overgrote deel kontant afgewikkeld.
Nagegaan zal worden op welke wijze het
gebruik van de ongeveer 900 via BNETS gekoppelde
POS apparaten bevorderd kan worden.
Evenals in voorgaande jaren nam ons rekeningenbestand
gemiddeld met circa 10% toe.
In 2006 werden 4 ATM’s geïnstalleerd, terwijl het in
de bedoeling ligt in 2007 eenzelfde aantal te plaatsen.
Ook ons bestand van POS-apparaten nam toe.
Tevens werd ons nieuw spaarproduct, de Anansi
spaarrekening, gelanceerd, waarbij tegen een aantrekkelijk
rentetarief gespaard kan worden voor en
door kinderen. Deze rekeningen worden op 14-jarige
leeftijd van het kind omgezet in een studentenrekening
of in een spaarrekening bij het bereiken van
meerderjarigheid. In verband met de introductie van
dit product werden kleur- en opstelwedstrijden
gehouden voor verschillende jongerencategorieën,
waaraan diverse leuke prijzen verbonden waren.
Op grond van de Wet Identificatieplicht Dienstverleners,
die eind 2002 in werking is getreden, dient bij
het verrichten van bancaire transacties de identiteit
van klanten te worden vastgesteld. In 2006 is nauw
samengewerkt met de compliance officer om ons
cliëntenbestand door te lichten en na te gaan of de
file’s alle benodigde documentatie bevatten. De
klanten waarvan de informatie deels ontbreekt, worden
aangeschreven met het verzoek de ontbrekende
bescheiden alsnog aan te leveren.
In de maand december 2006 zijn wij een samenwerkingsovereenkomst
aangegaan met Surpost om
Nederlandse pinpashouders de mogelijkheid te bieden
van hun rekening in Nederland bij de kassa van
onze kantoren in stad en district EURO’s te pinnen,
die desgewenst kunnen worden omgezet in Surinaams
courant.
Maintenance & Technical Support (MTS)
Department
Mede in verband met de verbouwingsactiviteiten
ten behoeve van de Cash Department, zijn de werkruimtes
van de MTS Department elders op het terrein
van ons hoofdkantoor ondergebracht. Hierbij
zijn ook de werkomstandigheden van de betreffende
medewerkers verbeterd. Door de verbouwing komt
additionele kantoorruimte voor de Cash Department
beschikbaar en kunnen diverse voorzieningen
worden getroffen voor de verdere opvoering van de
veiligheid bij het geldtransport.
In de eerste helft van 2007 zal een aanvang worden
gemaakt met de renovatie van ons filiaal Nieuwe
Haven. Ook de andere filialen in Paramaribo zijn
aan vernieuwing toe. Ter verbetering van de klantenservice
werd in 2006, vooruitlopende op een algehele
renovatie van het kantoor te Flora, een speciale
cliëntenruimte gebouwd om de privacy van onze
klanten te garanderen. Te Tourtonne werd de cliëntenhal
verruimd.
Op 28 juni 2006, de 70ste verjaardag van de bank,
werd de nieuwe, verlichte naambalk op het dak van
het hoofdkantoor feestelijk ontstoken. Vooral des
avonds biedt deze een fraaie aanblik. Onze MTS
Department verrichtte bij het opzetten en installeren
van de 1,5 meter grote letters, zeer goed werk.
Foreign Transfers Department
Wat het buitenlands betalingsverkeer betreft kan
worden opgemerkt dat zowel het aantal inkomende
als het aantal uitgaande transfers is gestegen. Dit
37

vanwege de toegenomen economische activiteiten in
Suriname.
In eerdere jaarverslagen is melding gemaakt van de
trendmatige afname van de bij ons voor betaling van
importen geopende letters of credit (L/C’s). In dit
beeld is in het verslagjaar geen wijziging gekomen.
Het overgrote deel van de importeurs kiest voor de
gewone (blanco) overmaking, ondanks het feit dat
het instrument van een L/C méér zekerheid biedt.
Voordat betaling plaatsvindt dienen in het laatste
geval immers bepaalde documenten (zoals bijvoorbeeld
de bill of lading) te worden overgelegd.
In september 2006 werd ons verzoek om lid te worden
van de MasterCard organisatie ingewilligd. Wij
verwachten vóór ultimo 2007 de voor uitgifte van
deze credit cards benodigde formaliteiten, te hebben
afgerond.
Onze cliënten die voor dit product kiezen zullen dan
in alle landen waar MasterCard gebruikt wordt met
behulp hiervan betalingen kunnen verrichten.
In oktober 2006 is het softwarepakket Swift Payment
Router (SPR) in gebruik genomen, waardoor de
administratieve verwerking van het internationaal
betalingsverkeer vereenvoudigd en versneld is.
Uitgaande transacties, eenmaal ingevoerd in SPR,
worden na autorisatie automatisch doorgeboekt in
onze administratie en verwerkt in een Swift bericht.
Compliance & Legal Department
De Hakrinbank hanteert bij de dienstverlening professionele
normen, teneinde het vertrouwen dat de
stakeholders in haar hebben gesteld, te waarborgen.
Compliance - het in de meest ruime zin bevorderen
van de integriteit van de bank, alsmede haar
bestuursleden en medewerkers met als doel risico’s
te beheersen en de daaruit voortvloeiende schade te
voorkomen - geniet derhalve prioriteit. De bank zal
zich dan ook niet inlaten met transacties die in strijd
zijn met de geest van de wet, of die niet passen binnen
de ethische normen die de bank zelf stelt.
In onze integriteitscode zijn gedragsnormen opgenomen
die gelden voor alle medewerkers. Het gaat
hierbij om regels ter vermijding van witwassen van
geld en belangenverstrengeling, het beschermen van
de privacy van onze klanten en het naleven van weten
regelgeving.
In het verslagjaar is ook gewerkt aan een compliance
handboek, waarin onder meer een anti-moneylaundering
manual is opgenomen. Tevens is een
softwarepakket aangeschaft, dat in de eerste helft
van 2007 zal worden geïnstalleerd. Hierdoor zijn wij
in staat transacties online te monitoren en verschillende
risicoprofielen voor klanten aan te maken.
Het vergroten van de bewustwording van compliance
bij al onze medewerkers geniet prioriteit. Het is
van belang dat al onze medewerkers op een professionele
wijze omgaan met de vigerende regelgeving,
zodat eventuele afwijkende gedragingen snel kunnen
worden onderkend. In verband hiermee besteden
wij ruime aandacht aan trainingen.
Human Resources and General Affairs
Als dienstverlenend bedrijf met hoge kwaliteitsnormen
beschikken wij over medewerkers die gekwalificeerd,
gemotiveerd en betrokken zijn. Veranderende
wensen van de klant, technologische ontwikkelingen
en een versterkte concurrentie vereisen een
cultuur waarin medewerkers professioneel te werk
gaan en resultaat- en klantgericht zijn.Veel aandacht
wordt derhalve besteed aan selectie en opleiding, ten
einde te bewerkstelligen dat de juiste mensen op de
juiste plaats binnen de organisatie zijn. In dit kader
is het beloningsbeleid dat is afgestemd op de mate
waarin de medewerker zijn doelstellingen bereikt,
van belang. Performance management is dan ook
belangrijk binnen onze instelling.
Personeelsbestand
In 2006 nam ons personeelsbestand per saldo toe
met zeven personeelsleden, namelijk van 247 tot
254, waarvan 143 vrouwelijke en 111 mannelijke
medewerkers. Twintig personen traden in dienst,
waaronder 2 stafleden. Met 13 medewerkers werd
het dienstverband op eigen verzoek en wegens pensionering
beëindigd, terwijl 2 personen wegens
overlijden ons kwamen te ontvallen.
In memoriam
Vroeg in het jaar, in februari, werden wij opgeschrikt
door het plotselinge overlijden van onze gewaardeerde
medewerker Lothar van Kanten, die in oktober
daaropvolgend 25 jaar in dienst zou zijn geweest.
Ivy Myr - Kromopawiro werkzaam op de afdeling
Foreign Transfers overleed geheel onverwachts in
september 2006. Voor Ivy was het een jubileumjaar,
omdat zij in april 12 1 / 2 jaar in dienst was.
Onderscheidingen
In het kader van het 70-jarig bestaan van de
Hakrinbank werden drie medewerkers voorgedra-
38

gen voor een onderscheiding door de President van
de Republiek Suriname. Algemeen directeur Jim
Bousaid, directeur Mariette Tjon A Ten en Marijke
Lie A Njoek, hoofd van de afdeling Foreign Transfers
kwamen in aanmerking voor de onderscheiding als
officier respectievelijk ridder in de ere-orde van de
Palm.
Jubilarissen
In totaal kende 2006 achtendertig jubilarissen, vijfendertig
in Paramaribo en drie in Nickerie. Zestien
medewerkers herdachten hun 12 1 / 2 -jarig, zes hun 25-
jarig, en zeven hun 30-jarig dienstjubileum.
Acht medewerkers behaalden het respectabele aantal
van 35 dienstjaren en tot slot herdacht één medewerker
haar 40-jarig dienstjubileum.
Onze bank is deze medewerkers veel dank verschuldigd
voor hun plichtsgetrouwe inzet.
Opleidingen en Trainingen
In het verslagjaar zijn ter ontwikkeling van vaardigheden
en ter verhoging van vakkennis, door medewerkers
cursussen en opleidingen gevolgd op gebied
van klantgerichtheid, leadership en communicatievaardigheden.
Ook vond upgrading plaats van de
computerskills van het administratief personeel.
Personeelsactiviteiten
In verband met ons 70-jarig bestaan heeft een jubileumcommissie
samen met de personeelsvereniging
een aantal zeer succesvolle evenementen georganiseerd.
In het verslagjaar werden twee vakantiedagverblijven
ten behoeve van ons personeel te Vierkinderen
nabij Colakreek opgeleverd.
Diversen
Verkoop terrein Latour
Ondanks pogingen daartoe, is het bloot terrein van
de Hakrinbank op de hoek van de Latour- en Indira
Gandhiweg nog niet verkocht. De pogingen zullen
intensief voortgezet worden om dit activum te verkopen.
De verkoop zal een belangrijke bijdrage leveren
aan de financiering van toekomstige investeringen
in met name het in 2005 aangekochte bedrijfspand
aan de Saramaccastraat.
Een beeld van onze jaarlijkse trimloop.
39

Renovatie aangekocht pand Saramaccastraat no. 20
In 2005 werd het aan het Hakrinbank hoofdkantoor
grenzend pand aan de Saramaccastraat no. 20 (pand
“Brandon”) door ons aangekocht in verband met
onze uitbreidingsplannen. Het ligt in de bedoeling
dit monumentale pand grondig te renoveren en verder
uit te bouwen, rekening houdende met onze
ruimtelijke behoeften.
In 2006 stond de renovatie op het programma, waarna
in 2007 en latere jaren de bijbouw zou plaatsvinden.
Er zal een meerjaren investerings- en financieringsplan
worden opgesteld, waarbij uiteraard rekening
gehouden wordt met de immobiliaregels van de
Centrale Bank van Suriname, die voorschrijven dat
deze investeringen slechts met eigen vermogen gefinancierd
mogen worden.
Volgens planning zullen successievelijk de Nationale
Trust- en Financierings Maatschappij en andere
afdelingen naar de nieuwe locatie verhuizen, waardoor
de drukte op het hoofdkantoor kan verminderen.
Het aangekochte terrein zal deels als parkeerplaats
worden benut, zodat enige verlichting ontstaat
in de parkeerproblematiek bij ons hoofdkantoor.
Het terrein is inmiddels opgeschoond, beschelpt en
ommuurd en dient reeds als parkeerplaats. De uitvoering
van het project wordt echter gehinderd door
burocratische rompslomp bij het verkrijgen van de
benodigde vergunning voor de gedeelteijke sloop en
de bijbouw. Bij het schrijven van dit verslag zijn de
vergunningen nog steeds niet verstrekt.
Marketing
In het verslagjaar zijn activiteiten ontplooid teneinde
beter kennis te nemen van de wensen en behoeften
van onze bestaande en potentiële kliënten, zodat
wij onze dienstverlening nauwer hierop kunnen
laten aansluiten. Diverse marketingacties werden
succesvol uitgevoerd, terwijl onze medewerkers verder
werden getraind in commerciële vaardigheden
en klantvriendelijkheid. Het voorwerk om te komen
tot een volwaardige marketingafdeling, via welke alle
marketingactiviteiten van de bank zullen worden
ontplooid, is in 2006 afgerond. Begin 2007 moet
deze afdeling opgezet zijn onder leiding van een aan
te trekken marketingdeskundige. Deze activiteiten
zullen dan systematischer en doelgerichter kunnen
plaatsvinden.
door algemeen directeur drs. J. Bousaid, voor 2 jaar
herkozen als lid van de board of directors van deze
prestigieuze bankenorganisatie. Tesamen met First
Citizens Bank van Trinidad & Tobago zal onze bank
de lidbanken uit de (ei)landen in het zuidelijk deel
van het Caraïbisch gebied in het bestuur vertegenwoordigen.
De CAIB, waarvan vele Caraïbische banken lid zijn,
telt momenteel 51 leden. De belangrijkste doelstelling
van deze organisatie is het bevorderen van het
contact en de samenwerking tussen haar leden evenals
het behartigen van gezamenlijke belangen.
Nadere informatie over deze organisatie is te verkrijgen
op haar website www.caib.org.
In het verslagjaar heeft de CAIB zich ingezet om
te komen tot de oprichting van de Caribbean
Association of Audit Committee Members
(CAACM). Dit als onderdeel van haar streven naar
bevordering van corporate governance binnen banken
en andere bedrijven. De oprichtingsvergadering
vond in juni 2006 plaats in Castries, St. Lucia. De
Hakrinbank fungeerde als één van de oprichters en
droeg mede de heer drs. M. Brahim, voorzitter van
de Raad van Bestuur van het Fernandes Concern,
voor om zitting te nemen in het bestuur.
De start van de 10 km snelloop rond de jaardag van de
Hakrinbank.
Caribbean Association of Indigenous Banks (CAIB)
Op de jaarvergadering van de CAIB, welke in
november 2006 te Port of Spain, Trinidad, werd
gehouden, is de Hakrinbank, vertegenwoordigd
40

Nationale Trust- en Financierings
Maatschappij N.V.
Onze dochteronderneming, de Nationale Trust- en
Financierings Maatschappij (NTFM), heeft een
redelijk jaar achter de rug. Het balanstotaal groeide
in 2006 met 28%, terwijl de winst met 16% toenam.
Deze percentages liggen onder het budget, omdat -
als gevolg van een zekere marktverzadiging en concurrentie
- de gebudgetteerde groei in enkele productcategorieën
niet werd gerealiseerd. In het verslagjaar
zijn diverse maatregelen getroffen om de
operationele efficiency en de incassi van probleemkredieten
te verbeteren. In 2007 zal nieuwe software
geïnstalleerd worden die de snelheid en efficiëncy
van het kredietverleningsproces zullen verhogen.
Hypothecaire uitzettingen
De hypothecaire uitzettingen groeiden in 2006 met
32% tot SRD 36,6 miljoen. De groeidoelstelling werd
niet gerealiseerd vooral vanwege het bereiken van
het plafond van de 7% bouwleningen gefinancierd
uit de kasreserve van de bank. Later in het jaar werd
het plafond verhoogd door de Centrale Bank van
Suriname van 8% tot 9% van de reserve base.
Termijnleningen (objectfinanciering)
De termijnleningen namen met ruim 9% toe tot
SRD 22,6 miljoen. Financieringen van aankopen
van auto’s en bromfietsen leverden de belangrijkste
bijdrage aan de groei. In deze branche zijn marktverzadigingsverschijnselen
zichtbaar en woedt er
sterke concurrentie. Deze factoren waren er de oorzaak
van dat wij onze productiedoelstelling niet
haalden.
Persoonlijke leningen
De persoonlijke leningen stegen met ruim 30% tot
SRD 13,0 miljoen, welk bedrag boven het budget
lag. Onze filialen leverden hierbij een belangrijke
bijdrage. Opvallend is dat de vrij beschikbare inkomens
van individuen onder druk komen te staan,
omdat men soms meerdere persoonlijke leningen
dient af te lossen. Vanwege onze prudente riskmanagement
policies zal deze situatie consequenties
hebben voor de intake van nieuwe klienten. In de
begroting voor 2007 is daarom een bescheiden groei
in deze productcategorie gebudgetteerd.
Vermogensbeheer
In het verslagjaar was sprake van een groei van bijna
20% in de beheerde vermogens van derden, die
overwegend in vreemde valuta hypotheekleningen
worden uitgezet. Het groeipercentage ligt onder dat
van 2005 en ook iets onder het budget.
Het aanbod van te beheren vermogens was vanwege
het gunstige risico- en rendementsprofiel op een
goed peil.
Ons streven is erop gericht de beleggingsmogelijkheden
voor onze cliënten te verruimen o.a. middels
het aanbieden van beleggingsmogelijkheden op de
internationale kapitaalmarkt.
41

De financiële ontwikkeling van de bank
Onze bank heeft in 2006 wederom gunstige financiële
resultaten geboekt. Aan deze ontwikkeling
heeft o.a. bijgedragen de verbeterde beheersing van
bedrijfsprocessen, terwijl de stimulerende macroeconomische
omgeving positief doorwerkte op ons
bedrijf. Het balanstotaal groeide, de balansverhoudingen
verbeterden en operationele resultaten stegen.
De belangrijkste financiële doelstellingen die
wij in ons Strategisch Beleidsplan 2005-2007 hebben
geformuleerd zijn ruimschoots gehaald. Deze waren
een reële batengroei van minstens 15-20% en een
reële winstgroei van minimaal 10%. De operationele
doelstelling gemeten aan de hand van een efficiencyratio
van 55% werd bijna gerealiseerd, ondanks
enkele tegenvallers in de kostensfeer.
Balanstotaal (in miljoenen SRD)
700
600
500
399.6
400
300
251.5
200 181.0
100
471.7
606.5
Scorekaart
Doelstelling Realisatie
2006 2006
Financieel
Reële batengroei 15-20% 20,3%* √
Reële winstgroei ≥ 10% 35,3%* √
Operationeel
Efficiencyratio 55% 56%
* reële groei is nominale groei gecorrigeerd voor gemiddelde inflatie van 11,3%
In het volgende vindt een gedetailleerde behandeling
en analyse plaats van de belangrijkste balansposten
alsook het geconsolideerde resultaat van de
Hakrinbank. Hierna zal het winstbestemmingsvoorstel
toegelicht worden.
Geconsolideerde balans
De bedrijfsomvang gemeten naar het balanstotaal
bedroeg aan het einde van het verslagjaar
SRD 606,46 miljoen, een stijging van SRD 134,78
miljoen ofwel 28,6% ten opzichte van het jaar 2005.
Dit percentage is hoger dan de groei van 18% welke
in 2005 werd gerealiseerd.
0
2002
2003
2004
2005
2006
Aan de actiefzijde van de balans is deze stijging
voornamelijk te zien in de posten Vorderingen op
klanten en Vorderingen op kredietinstellingen. De
groei van deze posten heeft een positieve bijdrage
geleverd aan de toename van de rentebaten. Ook de
posten Liquide middelen en Materiële vaste activa
vertonen een stijging. De post Schatkistpapier daalde
enigszins.
De post Vorderingen op klanten steeg aanzienlijk en
wel van SRD 229,73 miljoen in 2005 tot SRD 306,45
miljoen in het verslagjaar. Deze toename van de kredietverlening
van SRD 76,72 miljoen ofwel 33,40%
heeft zich voorgedaan bij zowel de Hakrinbank alsook
onze dochteronderneming de Nationale Trusten
Financierings Maatschappij en betreft uitzettingen
in zowel Surinaams courant als vreemde valuta.
De debiteurengroei vond in grote mate plaats in de
handels- en woningbouwsector, nijverheid en visserij
terwijl ook de door onze dochteronderneming verstrekte
consumentenkredieten aanzienlijk toenamen.
De post Vorderingen op kredietinstellingen nam in
het verslagjaar toe en wel met SRD 46,03 miljoen tot
SRD 172,69 miljoen vanwege de groei van vreemde
valutategoeden die derden bij ons aanhouden en die
deels bij buitenlandse banken worden geplaatst.
Deze groei is mede veroorzaakt door appreciatie van
de EURO t.o.v. de Surinaamse Dollar.
42

De post Liquide middelen steeg met 11,9% tot
SRD 72,06 miljoen hetgeen mede verband houdt
met de toename van de aan ons toevertrouwde middelen.
Deze stijging is gecorreleerd met de groei van
de binnenlandse liquiditeitenmassa.
Ook de post Materiële vaste activa groeide en wel
met SRD 4,76 miljoen tot SRD 20,66 miljoen, hoofdzakelijk
als gevolg van herwaardering van vaste activa
die volgens de regels van de Centrale Bank van
Suriname slechts eens in de 3 jaar is toegestaan. Met
deze herwaardering is de stille reserve in de balanswaardering
van onze onroerende goederen weggewerkt.
Aan de passiefzijde kunnen wij 3 hoofdgroepen
onderscheiden, namelijk de Schulden aan derden, in
het bijzonder de Schulden aan klanten, de Voorzieningen
en het Eigen vermogen.
In de post Schulden aan klanten zit onze belangrijkste
bron van funding. Deze steeg met SRD 106,89 miljoen
ofwel 25,24% tot SRD 530,42 miljoen. Hierbij
namen de toevertrouwde spaargelden, waaronder
ook de lange termijn beleggingen zijn opgenomen,
iets meer toe, (met 29,11%) dan de andere
schulden, waaronder de tegoeden op giro-rekeningen
zijn opgenomen. Deze ontwikkeling past in ons
beleid om meer lange termijn funding aan te trekken
om een gezonde fundingsstructuur te handhaven.
Dit is ondersteund door de stabiele macro-economische
omgeving waardoor burgers en bedrijven
bereid zijn om hun tegoeden langer te beleggen.
De post Schulden aan kredietinstellingen geeft een
toename te zien van SRD 7,35 miljoen tot SRD 22,07
miljoen per jaarultimo. Het betreft hier een momentopname
in de rekening-courant verhouding met enkele
lokale banken, voortvloeiende uit de dagelijkse
clearing van interbancaire schulden en vorderingen.
De diverse Voorzieningen zijn in totaal met
SRD 3,09 miljoen toegenomen tot SRD 7,23 miljoen
vooral vanwege personele verplichtingen.
Het eigen vermogen is met SRD 12,0 miljoen ofwel
56,55% toegenomen tot SRD 33,24 miljoen. De
belangrijkste factoren die hieraan hebben bijgedragen
zijn de toevoeging van SRD 8,11 miljoen uit de
nettowinst aan de Algemene Reserve - waardoor
deze per jaarultimo op SRD 23,58 miljoen uitkwam -
alsook door de toename van de herwaarderingsreserve
met SRD 3,90 miljoen tot SRD 9,59 miljoen.
De aangroei van het eigen vermogen vergroot de
soliditeit van de bank en heeft een positieve invloed
op de bedrijfsactiviteiten. Zo kunnen grotere
kredietaanvragen in behandeling worden genomen.
De zogenaamde buitenbalansposten, zoals verstrekte
garanties en geopende L/C’s, die vanwege hun risico
invloed hebben op de solvabiliteitstoetsing, zijn
in het verslagjaar toegenomen met SRD 19,09 miljoen
tot SRD 22,76 miljoen.
Geconsolideerde resultaten
De geconsolideerde resultaten laten wederom een
opvallende groei zien, die echter procentueel bezien
iets lager is dan in het voorgaande jaar.
Bedrijfsresultaat vóór belastingen
(in duizenden SRD)
22,500
20,000
17,500
15,000
12,500
10,000
7,500
5,000
2,500
0
6.783,1
2.347,5
8.579,5
13.243,1
19.948,4
2002 2003 2004 2005 2006
De bank heeft in het verslagjaar een netto resultaat
vóór belastingen van SRD 19,95 miljoen gerealiseerd.
Dat is een stijging met SRD 6,71 miljoen ofwel
50,63% ten opzichte van het resultaat in 2005. Dit is
ruim boven de vastgestelde doelstelling van een
reële (dus gecorrigeerd vóór inflatie) winstgroei van
minimaal 10%. De nettowinst na belastingen bedraagt
SRD 12,77 miljoen tegenover SRD 8,48 miljoen
in 2005. De groei van de winst is de consequentie
van een toename van de baten met
SRD 12,44 miljoen ofwel 33,92% tot SRD 49,10 miljoen
en een toename van de lasten met SRD 5,73 miljoen
ofwel 24,48% tot SRD 29,15 miljoen.
Baten
De totale bedrijfsopbrengsten stegen significant,
zoals hierboven aangegeven. Aan deze groei hebben
43

zowel de rente- als de overige (niet-rente) baten bijgedragen.
Een belangrijke ontwikkeling is geweest
de toename van het aandeel van de niet-rentebaten
in het totaal van 21,3% tot 24,5%. Het beleid is erop
gericht dit percentage te brengen naar een structureel
niveau van ongeveer 35%. Hierbij dient er rekening
mee gehouden te worden dat een deel van
deze baten een volatiel karakter heeft, zodat alert
management geboden is. Het aandeel van de rentebaten
bedroeg 75,5%. De overall doelstelling van een
reële batengroei van 15-20% is ruimschoots gerealiseerd.
Rentebaten
De netto-opbrengsten uit het rentebedrijf stegen
in het verslagjaar met SRD 8,22 miljoen tot
SRD 37,06 miljoen. Deze toename is het resultaat
van groei van de kredietportefeuille en de stijging
van de rentetarieven op de internationale kapitaalmarkt.
De opbrengsten uit beleggingen in schatkistpapier
van de Republiek Suriname zijn vanwege de
verlaging van de rente van 12 1 / 2 % naar 10% per jaar
bij een ongewijzigd beleggingsniveau afgenomen.
Door toenemende concurrentie was er sprake van
inkrimpende rentemarges. Dankzij volumegroei van
de kredietuitzettingen verbeterde de rentabiliteit
niettemin. De volumegroei werd ondersteund door
de aanscherping van het krediet- en balansbeheer,
met name het liquiditeitsbeheer. Hierdoor bleef de
netto interestmarge ondanks de lichte terugval op
een bevredigend niveau.
Door de upgrading van het relevante management
informatiesysteem waren wij in staat om dagelijks
nauwgezet onze totale liquiditeitspositie te monitoren
en winstgevend te managen. De aanscherping
van het vreemde valuta liquiditeitsbeheer heeft ook
bijgedragen aan de groei van het resultaat.
Niet-rentebaten
De provisie en overige baten groeiden met SRD 1,58
miljoen tot SRD 9,35 miljoen. Deze toename kan
voornamelijk toegeschreven worden aan de verdiensten
uit het binnenlands betalingsverkeer, treasuryactiviteiten
en aan de kredietverlening gerelateerde
provisies zoals afsluit- en garantieprovisie. Ook het
assurantiebedrijf heeft een positieve bijdrage geleverd
aan deze groei.
Het resultaat uit financiële transacties vertoonde
in het verslagjaar een significante groei van
SRD 2,64 miljoen. In 2005 was nog sprake van een
terugval. Deze verbetering is voornamelijk het
gevolg van de bijstelling van de waardering van onze
EURO en USD valutapositie ten opzichte van de
Surinaamse Dollar. De EURO steeg in 2006 met
11,81% in waarde, terwijl de USD een geringe
stijging van 0,37% kende. Verder heeft het in 2005
ingezette beleid om een deel van onze vreemde
valuta liquiditeiten via een grote investmentbank op
de internationale kapitaalmarkt te beleggen een
bevredigend rendement opgeleverd. Dit beleid zal
geïntensiveerd worden.
Lasten
De operationele lasten namen met SRD 6,02 miljoen
ofwel 27,74% toe tot SRD 27,71 miljoen. De grootste
toename vond plaats bij de personeelskosten. Mede
als gevolg van noodzakelijke personele voorzieningen
stegen deze met SRD 4,33 miljoen ofwel 31,47%
tot SRD 18,09 miljoen. De personele voorzieningen
betreffen voorzieningen voor rechten van gepensioneerden,
onder andere voor medische voorzieningen.
Ook de overige bedrijfslasten stegen significant
en wel met SRD 1,38 miljoen ofwel 24,16% tot
SRD 7,07 miljoen. Een deel van deze kostentoename
heeft een incidenteel karakter, onder andere samenhangend
met de activiteiten in het kader van het
70-jarig jubileum. Een groter deel heeft echter een
structureel karakter en betreft onder andere kosten
voor porti en bewaking.
De toename van de operationele kosten is hoger dan
gebudgetteerd. Teneinde deze minder gunstige ontwikkeling
te redresseren zal prioriteit gegeven worden
aan kostenbeheersing en efficiencyverbetering.
De toevoeging aan de specifieke debiteurenvoorzieningen
bedroeg SRD 1,44 miljoen. Deze dotatie,
welke iets lager is dan 2005, is de consequentie van
een verbetering van de kwaliteit van de kredietportefeuille
en een zeer prudent beleid inzake de
waardering van kredietkwaliteit.
Ratio's
Solvabiliteit
De belangrijkste solvabiliteitsratio’s betreffen de
capital ratio en de BIS-ratio. De capital ratio, zijnde
het aandeel van het zichtbare eigen vermogen in de
balanstelling, is een standaard solvabiliteitsratio, terwijl
de BIS-ratio meer op het bankwezen is toegespitst.
De BIS-ratio relateert het eigen vermogen aan
de som van de diverse naar risicograad gewogen
activa en is een betere maatstaf voor de beoordeling
van de solvabiliteit van een bank.
44

De capital ratio bedroeg in het verslagjaar 5,48%,
hetgeen een toename van 0,98 procentpunt betekent.
Het zichtbare eigen vermogen in procenten van de
Vorderingen op klanten bedroeg 10,85. In 2005
bedroeg deze ratio 9,24. De groei heeft te maken met
de stijging van het eigen vermogen met circa 57% in
2006, hetgeen de toename van de kredietportefeuille
overtreft.
De BIS-ratio van onze bank beliep 11,31% per ultimo
van het verslagjaar vergeleken met 10,01% per
eind 2005. Onze bank voldoet zoals gebruikelijk
ruimschoots aan deze door de Centrale Bank van
Suriname gestelde solvabiliteitstoetsingsnorm, die
in belangrijke mate gebaseerd is op het Bazel I
kapitaalakkoord dat een minimale kapitaaleis van 8
procent stelt.
BIS ratio (in %)
14
Return on equity (in %)
50
45
40
35
30
25
20
15
10
5
0
26.4
40.2 39.9
46.1 46.9
2002 2003 2004 2005 2006
Door de sterke toename van het eigen vermogen
vertoont de RoE ondanks de significante winsttoename,
slechts een lichte verbetering.
12
10
8
6
4
9.74
11.68
10.19
10.01
11.31
De RoA is vanwege een actievere balanssamenstelling,
een verbetering van de kwaliteit van onze
kredietportefeuille, de sterke groei van de overige
baten en de verlaging van de SRD kasreserve met
3 procentpunt duidelijk verbeterd. De opwaartse
aanpassing naar 9% van het percentage van de verplichte
kasreservemiddelen dat voor langlopende
concessionele bouwkredieten gebruikt mag worden,
heeft ook hieraan bijgedragen.
2
Return on assets (in %)
0
2002
2003
2004
2005
2006
2.50
2.25
2.37
2.00
1.95
Rentabiliteit
Onze belangrijkste rentabiliteitsindicatoren betreffen
de RoE en RoA. Bij het onderdeel “Bedrijf van de
bank” is al uitgebreid op deze ratio’s ingegaan, waarnaar
kortheidshalve wordt verwezen.
Deze ratio’s zijn door de geboekte bedrijfsresultaten
verbeterd.
1.75
1.50
1.25
1.00
0.75
0.50
1.01
1.69
1.69
0.25
0
2002
2003
2004
2005
2006
Het beleid is erop gericht in de komende jaren een verdere
verbetering van deze ratio’s te bewerkstelligen.
45

Operationeel
De belangrijkste operationele of productiviteitsratio
is de efficiencyratio.
Efficiencyratio (in %)
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0
77
2002
64
2003
63
2004
59
2005
56
2006
De efficiencyratio - die de totale lasten minus de
voorzieningen uitdrukt in een percentage van de
totale opbrengsten - is een goede maatstaf voor de
efficiency van de bedrijfsoperaties. Hoe lager deze
ratio des te efficiënter deze worden uitgevoerd.
De neerwaartse trend van de ratio heeft zich in het
verslagjaar voortgezet. Dankzij de sterkere stijging
van de baten dan de lasten verbeterde de ratio van
59% in 2005 naar 56% in 2006. De doelstelling van
55% werd door de sterker dan verwachte toename
van enkele kostenposten echter niet gehaald. Het
streven is deze ratio verder omlaag te brengen door
efficiencyverhogende maatregelen tot circa 53% per
ultimo 2007.
Een verdere aanscherping van het balansbeheer, verhoging
van de verdiencapaciteit evenals kostenbesparing
en efficiencyverhoging zijn prioriteitsgebieden
om de efficiencyratio verder omlaag te
brengen.
Hakrinbank aandeel
Ons dividendbeleid voorziet in de uitkering van een
aantrekkelijk dividend met als dividendpolicy een
uitkering van 1 / 3 deel van de nettowinst. Hierbij
wordt rekening gehouden met onze solvabiliteit,
winstgevendheid en groeidoelstellingen.
Het overzicht hieronder geeft informatie over het
aandeel Hakrinbank en haar performance. De ontwikkelingen
zijn een reflectie van de voorspoedige
bedrijfsontwikkelingen. De winst en het dividend
per aandeel vertonen een opgaande lijn. De koers/
winstverhouding duidt op een goede belegging.
Voor vergelijkingsdoeleinden zijn de cijfers berekend
o.b.v. de omwisseling van 20 oude aandelen
van nominaal SRG 7,50 voor 1 nieuw aandeel van
nominaal SRD 0,15, welke in 2006 plaatsvond.
Koersontwikkeling aandeel (in SRD)
150
140
130
120
110
100
90
80
70
60
50
61.0
79.2
106.0
136.0
124.0
2002 2003 2004 2005 2006
Kerncijfers inzake Hakrinbank aandeel (in SRD)
2006 2005 2004 2003 2002
Koers per aandeel jaarultimo 136,00 124,00 106,00 79,20 61,00
Intrinsieke waarde per aandeel jaarultimo 71,37 45,59 33,38 25,71 16,16
Marktkapitalisatie (x SRD 1.000) 63.335 57.746 49.364 36.883 23.673
Nettowinst per aandeel 27,41 18,20 11,79 9,43 4,26
Dividend per aandeel 10,00 6,07 4,00 2,80 0,91
Dividendrendement in % 7,4 4,9 3,8 3,5 3,5
Koers/intrinsieke waarde in % 190,6 272,0 317,6 308,8 377,5
Koers/winstverhouding jaarultimo 5,0 6,8 9,0 8,4 14,3
46

Winstbestemmingsvoorstel voor het
boekjaar 2006
Zoals voorgaande cijfers aangeven bedraagt de nettowinst
SRD 27,41 per aandeel, dat is een stijging
met 51% ten opzichte van 2005.
Het verbeterde onderliggende resultaat en de redelijke
solvabiliteitspositie stellen ons in staat om aan de
Algemene Vergadering van Aandeelhouders een 65%
hoger contant dividend dan in 2005 voor te stellen.
De verhoging van het dividend geeft het belang aan
dat wij hechten aan rendement voor onze aandeelhouders.
Het dividendvoorstel is vanwege het jubileumdividend
beter dan normaal aangezien meer dan 1 / 3 deel
van de nettowinst wordt uitgekeerd als dividend.
Het winstbestemmingsvoorstel omvat per aandeel:
1. Een dividend in contanten van SRD 10,00 per
aandeel van nominaal SRD 0,15 hetgeen een
dividendpercentage oplevert van 6.666,67. Hierin
is inbegrepen een jubileumdividend i.v.m. het
70-jarig bestaan van de Hakrinbank van
SRD 1,00.
In oktober 2006 is er reeds SRD 1,40 als interim
dividend uitgekeerd.
Het totaal aan dividend uitgekeerd bedrag bedraagt
SRD 4,66 miljoen, hetgeen overeenkomt
met een uitkeringspercentage van 36,48.
2. Het resterende winstsaldo ad SRD 8,11 miljoen
zal worden toegevoegd aan de Algemene
Reserve.
Het winstbestemmingsvoorstel leidt tot een verdere
versterking van het eigen vermogen van de bank.
Deze vermogensversterking bevordert de soliditeit
en groei van onze bank, terwijl ook aan de door de
Centrale Bank van Suriname gestelde eisen wordt
voldaan inzake de financiering van investeringsprogramma’s
met eigen vermogen. Verbetering van
de solvabiliteitspositie is voorts van belang om te
anticiperen op mogelijke aanscherping van de solvabiliteitseisen.
Vooruitzichten voor het jaar 2007
De gunstige economische trend die al enige jaren
zichtbaar is, zal zich naar onze verwachtingen in
2007 voortzetten. Rekening wordt gehouden met
een stabiele macro-economische omgeving, dalende
inflatie, stabiele wisselkoers en een economische
groei van ongeveer 6%. In diverse economische sectoren
zullen signifante investeringen plaatsvinden.
De financiële positie van de Staat en de monetaire
reserve zullen verder verbeteren.
Onze bank zal van het externe economisch klimaat
profiteren. Rekening wordt gehouden met een toenemend
businessvolume dat de groei en rentabiliteit
van de bank zal bevorderen. De door ons gebudgetteerde
groeipercentages liggen wel lager dan in 2006,
vanwege de afnemende inflatie en toenemende concurrentie
die marges onder druk zet.
Ter verbetering van de rentabiliteitspositie wordt
ook innovatie van bankproducten nagestreefd en
diversificatie van de financiële dienstverlening.
Onze medewerkers hebben in het afgelopen jubileumjaar
wederom bijzondere prestaties geleverd,
hetgeen de basis vormt van de opvallende bedrijfsperformance.
Hun productiviteit en serviceniveau
zijn verbeterd, en zodoende hebben zij een belangrijke
bijdrage geleverd aan verdere verhoging van
het goede imago van de Hakrinbank. Door de inzet
van al onze medewerkers heeft onze bank in haar
70ste levensjaar diverse groei- en rentabiliteitsrecords
gevestigd.
Wij zijn hen dan ook zeer erkentelijk voor de getoonde
inzet en loyaliteit.
Onze dank gaat ook uit naar alle leden van de Raad
van Commissarissen voor hun actieve betrokkenheid
bij het bankgebeuren en buitengewone inzet.
Bijzondere dank zijn wij uiteraard verschuldigd aan
onze vele en gewaardeerde klanten - zowel particulier
als zakelijk - voor hun business, het geschonken
vertrouwen en loyaliteit jegens de Hakrinbank N.V.
en haar dochteronderneming, de Nationale Trusten
Financierings Maatschappij.
Paramaribo, 10 april 2007
Directie Hakrinbank N.V.
Drs. J.D. Bousaid, Algemeen Directeur
47

Op de verjaardag van de bank kwamen medewerkers in traditionele klederdracht naar het werk.
48

ACCOUNTANTSVERKLARING
Aan: de Raad van Commissarissen en Directie van
de Hakrinbank N.V.
Accountantsverklaring
Wij hebben de in dit rapport opgenomen jaarrekening
2006 van Hakrinbank N.V., te Paramaribo
bestaande uit de geconsolideerde balans per
31 december 2006, de geconsolideerde winst- en
verliesrekening over 2006, de vennootschappelijke
balans per 31 december 2006 en de vennootschappelijke
winst- en verliesrekening over 2006 met de
toelichting gecontroleerd.
Verantwoordelijkheid van het bestuur
Het bestuur van de vennootschap is verantwoordelijk
voor het opmaken van de jaarrekening die het
vermogen en het resultaat getrouw dient weer te
geven, in overeenstemming met algemeen aanvaarde
grondslagen voor financiële verslaggeving. Deze
verantwoordelijkheid omvat onder meer: het ontwerpen,
invoeren en in stand houden van een intern
beheersingssysteem relevant voor het opmaken van
en getrouw weergeven in de jaarrekening van vermogen
en resultaat, zodanig dat deze geen afwijkingen
van materieel belang als gevolg van fraude of
fouten bevat, het kiezen en toepassen van aanvaardbare
grondslagen voor financiële verslaggeving en
het maken van schattingen die onder de gegeven
omstandigheden redelijk zijn.
Verantwoordelijkheid van de accountant
Onze verantwoordelijkheid is het geven van een
oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle.
Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming
met algemeen aanvaarde richtlijnen met
betrekking tot controle opdrachten. Dienovereenkomstig
zijn wij verplicht te voldoen aan de voor ons
geldende gedragsnormen en zijn wij gehouden onze
controle zodanig te plannen en uit te voeren dat een
redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de
jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang
bevat.
Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden
ter verkrijging van controle-informatie over
de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening.
De keuze van de uit te voeren werkzaamheden is
afhankelijk van de professionele oordeelsvorming
van de accountant, waaronder begrepen zijn beoordeling
van de risico’s van afwijkingen van materieel
belang als gevolg van fraude of fouten. In die beoordeling
neemt de accountant in aanmerking het voor
het opmaken van en getrouw weergeven in de jaarrekening
van vermogen en resultaat relevante interne
beheersingssysteem, teneinde een verantwoorde
keuze te kunnen maken van de controlewerkzaamheden
die onder de gegeven omstandigheden adequaat
zijn maar die niet tot doel hebben een oordeel
te geven over de effectiviteit van het interne beheersingssysteem
van de vennootschap. Tevens omvat
een controle onder meer een evaluatie van de aanvaardbaarheid
van de toegepaste grondslagen voor
financiële verslaggeving en van de redelijkheid van
schattingen die het bestuur van de vennootschap
heeft gemaakt, alsmede een evaluatie van het algehele
beeld van de jaarrekening.
Wij zijn van mening dat de door ons verkregen
controle-informatie voldoende en geschikt is als
basis voor ons oordeel.
Oordeel
Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw
beeld van de grootte en de samenstelling van het
vermogen van Hakrinbank N.V. per 31 december
2006 en van het resultaat over 2006 in overeenstemming
met algemeen aanvaarde grondslagen voor
financiële verslaggeving.
Paramaribo, 10 april 2007
Hiralal Lutchman & Co
An independent correspondent firm of Deloitte Touche
Tohmatsu
49

JAARREKENING 2006
HAKRINBANK N.V.
bestaande uit:
- geconsolideerde balans
- geconsolideerde winst- en verliesrekening
- vennootschappelijke balans
- vennootschappelijke winst- en verliesrekening
- toelichting
51

GECONSOLIDEERDE BALANS PER 31 DECEMBER 2006
NA WINSTVERDELING (in SRD)
2006 2005
ACTIVA
Liquide middelen 72.055.445 64.390.355
Schatkistpapier 32.103.968 32.850.327
Vorderingen op kredietinstellingen 172.692.670 126.666.969
Vorderingen op klanten 306.449.015 229.730.032
Effecten 95 95
Deelneming 168.000 168.000
Materiële vaste activa 20.656.739 15.895.748
Overlopende activa 2.337.078 1.977.784
606.463.010 471.679.310
PASSIVA
Schulden aan kredietinstellingen 22.072.559 14.725.404
Schulden aan klanten:
- Spaargelden 239.200.868 185.265.134
- Andere schulden 291.222.248 238.272.824
Overige schulden 10.959.113 6.080.054
Overlopende passiva 2.537.188 1.961.856
Voorzieningen 7.233.350 4.143.349
573.225.326 450.448.621
Maatschappelijk kapitaal 120.000
Gestort en opgevraagd kapitaal 69.854 69.854
Agioreserve 916 916
Herwaarderingsreserve 9.590.657 5.693.677
Algemene reserve 23.576.257 15.466.242
33.237.684 21.230.689
606.463.010 471.679.310
Verplichtingen wegens verstrekte borgtochten en garanties 19.234.844 2.574.201
Verplichtingen wegens onherroepelijke accreditieven 3.527.142 1.100.601
Paramaribo, 10 april 2007
22.761.986 3.674.802
Raad van Commissarissen:
Directie:
Mr. A.K.R. Shyamnarain - President-Commissaris Drs. J.D. Bousaid - Algemeen directeur
Ir. R.A. Mac Donald - Vice President-Commissaris Mr. M.M. Tjon A Ten - Directeur
Drs. H.B. Abrahams
G. Lie Sem-Nawikromo
H.R. Ramdhani
Drs. M.M. Sandvliet
Drs. J.J.F. Tjang-A-Sjin
52

GECONSOLIDEERDE WINST- EN VERLIESREKENING OVER 2006 (in SRD)
2006 2005
BEDRIJFSOPBRENGSTEN
Interestmarge 37.061.187 28.842.891
Provisie 9.326.575 7.758.114
Resultaat financiële transacties 2.684.064 48.781
Overige bedrijfsopbrengsten 24.280 9.720
49.096.106 36.659.506
BEDRIJFSLASTEN
Personeelskosten 18.090.462 13.760.660
Afschrijvingen 2.546.749 2.234.629
Overige bedrijfslasten 7.071.223 5.695.216
Voorziening kredietrisico’s 1.439.274 1.725.902
29.147.708 23.416.407
WINST VÓÓR BELASTING 19.948.398 13.243.099
Inkomstenbelasting 7.181.423 4.767.516
WINST NA BELASTING 12.766.975 8.475.583
Paramaribo, 10 april 2007
Raad van Commissarissen:
Directie:
Mr. A.K.R. Shyamnarain - President-Commissaris Drs. J.D. Bousaid - Algemeen directeur
Ir. R.A. Mac Donald - Vice President-Commissaris Mr. M.M. Tjon A Ten - Directeur
Drs. H.B. Abrahams
G. Lie Sem-Nawikromo
H.R. Ramdhani
Drs. M.M. Sandvliet
Drs. J.J.F. Tjang-A-Sjin
53

VENNOOTSCHAPPELIJKE BALANS PER 31 DECEMBER 2006
NA WINSTVERDELING (in SRD)
2006 2005
ACTIVA
Liquide middelen 72.055.445 64.390.355
Schatkistpapier 32.103.968 32.850.327
Vorderingen op kredietinstellingen 172.692.670 126.666.969
Vorderingen op klanten 234.229.665 171.292.529
Effecten 95 95
Deelneming 71.645.235 57.371.679
Materiële vaste activa 20.567.778 15.849.233
Overlopende activa 2.089.398 1.607.235
605.384.254 470.028.422
PASSIVA
Schulden aan kredietinstellingen 22.072.559 14.725.404
Schulden aan klanten:
- Spaargelden 238.852.238 184.867.130
- Andere schulden 291.018.006 238.047.670
Overige schulden 10.013.242 5.188.077
Overlopende passiva 2.957.175 1.826.103
Voorzieningen 7.233.350 4.143.349
572.146.570 448.797.733
Maatschappelijk kapitaal 120.000
Gestort en opgevraagd kapitaal 69.854 69.854
Agioreserve 916 916
Herwaarderingsreserve 9.590.657 5.693.677
Algemene reserve 23.576.257 15.466.242
33.237.684 21.230.689
605.384.254 470.028.422
Verplichtingen wegens verstrekte borgtochten en garanties 19.234.844 2.574.201
Verplichtingen wegens onherroepelijke accreditieven 3.527.142 1.100.601
Paramaribo, 10 april 2007
22.761.986 3.674.802
Raad van Commissarissen:
Directie:
Mr. A.K.R. Shyamnarain - President-Commissaris Drs. J.D. Bousaid - Algemeen directeur
Ir. R.A. Mac Donald - Vice President-Commissaris Mr. M.M. Tjon A Ten - Directeur
Drs. H.B. Abrahams
G. Lie Sem-Nawikromo
H.R. Ramdhani
Drs. M.M. Sandvliet
Drs. J.J.F. Tjang-A-Sjin
54

VENNOOTSCHAPPELIJKE WINST- EN VERLIESREKENING OVER 2006 (in SRD)
2006 2005
Bedrijfsopbrengsten 43.022.991 32.720.303
Bedrijfslasten 25.179.335 21.286.370
Winst vóór belasting 17.843.656 11.433.933
Inkomstenbelasting 5.076.681 2.958.350
WINST NA BELASTING 12.766.975 8.475.583
Paramaribo, 10 april 2007
Raad van Commissarissen:
Directie:
Mr. A.K.R. Shyamnarain - President-Commissaris Drs. J.D. Bousaid - Algemeen directeur
Ir. R.A. Mac Donald - Vice President-Commissaris Mr. M.M. Tjon A Ten - Directeur
Drs. H.B. Abrahams
G. Lie Sem-Nawikromo
H.R. Ramdhani
Drs. M.M. Sandvliet
Drs. J.J.F. Tjang-A-Sjin
55

TOELICHTING BEHORENDE BIJ DE GECONSOLIDEERDE
JAARREKENING 2006
Algemeen
De activa en passiva zijn, voorzover niet anders vermeld, opgenomen tegen de nominale waarde.
De uitstaande vorderingen en schulden in vreemde valuta zijn omgerekend tegen op balansdatum geldende
Centrale Bank van Suriname koers voor aankoop van bankbiljetten
(2006: USD 1 = SRD 2,71 en EUR 1 = SRD 3,559 / 2005: USD 1 = SRD 2,70 en EUR 1 = SRD 3,138).
Op de vorderingen op klanten zijn specifieke voorzieningen voor kredietrisico’s in mindering gebracht.
Jaarlijks wordt deze mutatie in de voorzieningen in de Winst- en Verliesrekening verantwoord.
De inkomstenbelasting zoals deze is opgenomen in de Winst- en Verliesrekening is berekend over de commerciële
winst (na aftrek van het resultaat op deelnemingen). Het verschil met het werkelijk verschuldigde
bedrag is gemuteerd in de voorziening latente belastingverplichtingen.
De onroerende goederen zijn gewaardeerd op basis van vervangingswaarden. De opstallen worden lineair
afgeschreven gedurende de geschatte gebruiksduur.Veranderingen in de waarde worden ten gunste of ten laste
van de herwaarderingsreserve gebracht, onder aftrek van de op die mutaties betrekking hebbende belastingen.
De herwaarderingsreserve is, na aftrek van deze latente belastingverplichting, afzonderlijk onder het eigen
vermogen opgenomen. De belastinglatentie is berekend op haar contante waarde, uitgaande van een
belastingtarief van 36%.
In de geconsolideerde jaarrekening zijn de cijfers verwerkt van de bank en haar 100% dochteronderneming de
Nationale Trust- en Financierings Maatschappij N.V.
De onderstaande toelichting is, tenzij anders vermeld, toegespitst op de geconsolideerde jaarcijfers. De bedragen
zijn opgenomen in SRD.
56

BALANS PER 31 DECEMBER 2006
2006 2005
ACTIVA
Liquide middelen 72.055.445 64.390.355
Onder deze post vallen kasgelden, direct opeisbare tegoeden bij de
Centrale Bank van Suriname alsmede de kasreserve in SRD bij de
Centrale Bank van Suriname ad SRD 42.668.099
(2005: SRD 49.648.637), welke niet ter vrije beschikking staat van
de Hakrinbank N.V.
Schatkistpapier 32.103.968 32.850.327
Deze post betreft beleggingen in schatkistpromessen van de Republiek
Suriname. De looptijd bedraagt 6 maanden en de rente op jaarbasis
bedraagt 10% (2005: 12,5%).
Vorderingen op kredietinstellingen 172.692.670 126.666.969
Hieronder zijn opgenomen vorderingen op binnenlandse en buitenlandse
kredietinstellingen. Tevens omvat deze post de door de Centrale
Bank van Suriname verplicht voorgeschreven vreemde valuta kasreserve
ad SRD 88.567.137 (2005: SRD 68.050.581) aangehouden bij buitenlandse
banken; deze staat niet ter vrije beschikking van de Hakrinbank
N.V.
Vorderingen op klanten 306.449.015 229.730.032
Onder dit hoofd zijn opgenomen vorderingen uit hoofde van kredietverlening.
De noodzakelijk geachte voorzieningen zijn in mindering
gebracht.
Effecten 95 95
Onder dit hoofd zijn aandelen Nationale Ontwikkelingsbank N.V.
opgenomen. De aandelen zijn gewaardeerd tegen de aanschafwaarde.
Deelneming (in de vennootschappelijke balans) 71.645.235 57.371.679
Deze post betreft een 100% deelname in het kapitaal ad SRD 5.000 van
de Nationale Trust- en Financierings Maatschappij N.V. De waardering
is geschied tegen de intrinsieke waarde; de vordering op haar nominale
waarde. Tevens is hieronder opgenomen de deelname in het kapitaal in
BNETS N.V. ad SRD 168.000. De waardering is geschied tegen de verkrijgingsprijs
(aanschafwaarde).
57

2006 2005
Materiële vaste activa
Onroerende goederen:
Balanswaarde per 1 januari 11.770.562 10.840.708
Investeringen 326.003 1.444.688
Correcties -2.468 -
Herwaardering 10.408.413 -
Afschrijvingen -5.979.342 -514.834
Balanswaarde per 31 december 16.523.168 11.770.562
Vervangingswaarde 31.096.153 20.364.205
Cumulatieve afschrijvingen 14.572.985 8.593.643
16.523.168 11.770.562
Inventarissen en transportmiddelen:
Balanswaarde per 1 januari 4.125.186 3.645.029
Investeringen 2.003.822 2.291.548
Correcties - -91.596
Afschrijvingen -1.995.437 -1.719.795
Balanswaarde per 31 december 4.133.571 4.125.186
Aanschafwaarde 11.764.202 9.760.380
Cumulatieve afschrijvingen 7.630.631 5.635.194
4.133.571 4.125.186
Totaal 20.656.739 15.895.748
Overlopende activa 2.337.078 1.977.784
Hieronder zijn opgenomen onderhanden investeringen, vooruitbetaalde
bedragen voor kosten die ten laste van de volgende jaren komen en
nog te ontvangen bedragen wegens nog niet geïnde baten.
58

2006 2005
PASSIVA
Schulden aan kredietinstellingen
Hieronder zijn opgenomen verplichtingen jegens banken.
22.072.559 14.725.404
Schulden aan klanten (Spaargelden)
Hieronder zijn opgenomen:
Deposito’s en spaarcertificaten 13.868.057 13.196.019
Saldi van spaarrekeningen en spaarboekjes 225.332.811 172.069.115
239.200.868 185.265.134
Schulden aan klanten (Andere schulden) 291.222.248 238.272.824
Onder dit hoofd zijn de met de bedrijfsuitoefening van de bank
samenhangende schulden opgenomen, voorzover zij niet onder spaargelden
en schulden aan kredietinstellingen zijn gepresenteerd.
Overige schulden 10.959.113 6.080.054
Onder deze post zijn passiva opgenomen, die niet onder één van de
overige posten kunnen worden gerubriceerd.
Overlopende passiva 2.537.188 1.961.856
Hieronder zijn opgenomen de vooruitontvangen bedragen van baten
die ten gunste van volgende jaren komen en nog te betalen bedragen
terzake van lasten, die aan verstreken jaren zijn toe te rekenen.
Voorzieningen
Onder dit hoofd zijn opgenomen:
Voorziening latente belastingverplichtingen 1.760.562 811.034
Voorziening pensioenen 1.282.407 1.125.330
Voorziening (medische) kosten en gratificatie/toeslagen gepensioneerden 3.405.506 1.619.610
Onderhoudsfonds 649.375 452.375
Voorziening eigen risico verzekeringen 135.500 135.000
7.233.350 4.143.349
Gestort en opgevraagd kapitaal
De nominale waarde van een aandeel bedraagt SRD 0,15
Balanswaarde per 1 januari 69.854 69.854
Balanswaarde per 31 december 69.854 69.854
Agioreserve
Balanswaarde per 1 januari 916 916
Balanswaarde per 31 december 916 916
59

2006 2005
Herwaarderingsreserve
Balanswaarde per 1 januari 5.693.677 5.749.866
Toevoeging uit hoofde van herwaardering materiële vaste activa onder
aftrek van latente belastingverplichtingen. 3.896.980 -56.189
Balanswaarde per 31 december 9.590.657 5.693.677
Algemene reserve
Balanswaarde per 1 januari 15.466.242 9.722.432
Toevoeging uit de nettowinst 8.110.015 5.743.810
Balanswaarde per 31 december 23.576.257 15.466.242
Verplichtingen wegens verstrekte borgtochten en garanties 19.234.844 2.574.201
Onder deze post zijn opgenomen de voor rekening van derden
afgegeven bankgaranties.
Verplichtingen uit hoofde van onherroepelijke accreditieven 3.527.142 1.100.601
Deze post omvat gestelde onherroepelijke, respectievelijk
geconfirmeerde accreditieven.
60

WINST- EN VERLIESREKENING OVER 2006
2006 2005
Interestmarge 37.061.187 28.842.891
Deze post omvat het voordelig verschil tussen de interestbaten uit
kredietverlening, beleggingen en overige uitzettingen enerzijds en de
rentelasten der opgenomen en toevertrouwde gelden anderzijds.
Provisie 9.326.575 7.758.114
Hieronder zijn begrepen de opbrengsten uit dienstverlening.
Resultaat financiële transacties 2.684.064 48.781
Hieronder zijn opgenomen valutakoersresultaten, valuta omrekeningsverschillen
en waardeverschillen effecten.
Overige bedrijfsopbrengsten 24.280 9.720
Hieronder zijn opgenomen overige opbrengsten, niet voortvloeiende
uit de kernactiviteiten van de bank.
Personeelskosten 18.090.462 13.760.660
Deze post omvat de salarissen, bonussen, sociale lasten en andere
voorzieningen voor het personeel.
Afschrijvingen 2.546.749 2.234.629
Hieronder zijn opgenomen de afschrijvingen op materiële vaste activa.
Overige bedrijfslasten 7.071.223 5.695.216
Hieronder zijn begrepen huisvestings-, kantoor-, computerkosten e.d.
Voorziening kredietrisico’s 1.439.274 1.725.902
Deze post betreft de toevoeging aan de specifieke voorziening voor
debiteuren uit hoofde van kredietrisico’s.
Inkomstenbelasting 7.181.423 4.767.516
Deze post betreft de inkomstenbelasting berekend over het in de
winst- en verliesrekening verantwoorde brutoresultaat.
Winstverdeling
Contant dividend 4.656.960 2.731.773
Toevoeging aan de algemene reserve 8.110.015 5.743.810
12.766.975 8.475.583
61

OVERIGE GEGEVENS
Curricula vitae en nevenfuncties van leden van de Raad van
Commissarissen en Directie Hakrinbank
De Raad van Commissarissen
Mr. A.K.R. (Roy) Shyamnarain
President-Commissaris
56 jaar
Fiscaal jurist met een aanvullende algemeen juridische opleiding (Rijksuniversiteit
Leiden). Hij is partner bij Tjong A Hung Belastingadviseurs en heeft werkervaring
opgedaan bij de Belastingdienst in Nederland en als adviseur van de minister van
Financiën in Suriname. Hij is tevens voorzitter van de Deviezencommissie en lid
van de Commissie van Toezicht IFONS.
Ir. R.A. (Richard) Mac Donald
Vice President-Commissaris
64 jaar
Is levensmiddelentechnoloog (Landbouw Hogeschool Wageningen) en bekleedt
thans de functie van directeur van het Medisch Wetenschappelijk Instituut. Hij
heeft ruime werkervaring opgedaan in het bedrijfsleven en was jarenlang directeur
van Varossieau N.V. Hij is lid van de Staatsraad en lid van de Raad van Commissarissen
van Jetzza International N.V.
Drs. M.M. (Milton) Sandvliet M.Sc.
Commissaris
36 jaar
Algemeen econoom (Anton de Kom Universiteit) met een Master of Science
degree in International Business (University of the West Indies). Hij is Hoofd
Economische en Administratieve Diensten bij Civil Aviation Safety Authority
Suriname en heeft werkervaring opgedaan als directeur STPO en stafambtenaar
Internationaal Economische Betrekkingen bij het Ministerie van Handel en
Industrie.
62

G.(Ghamie) Lie Sem-Nawikromo
Commissaris
36 jaar
Heeft een comptabele opleiding met aanvullende opleidingen in Financieel
Management en Marketing. Zij is waarnemend onderdirecteur AMZ van het
Ministerie van Sociale Zaken en heeft werkervaring opgedaan in diverse comptabele
functies bij de overheid en als directeur Algemene Oudedagvoorzieningsfonds.
Drs. H.B. (Enrico) Abrahams
Commissaris
64 jaar
Behaalde in 1969 zijn doctoraal diploma in de Algemene economie aan de Erasmus
Universiteit te Rotterdam. Hij is Administrateur-Generaal van het Bureau
voor de Staatsschuld. Heeft werkervaring opgedaan als Hoofd Economische
en Sociale Planning bij het Planburo Suriname en als directeur van de Melkcentrale
N.V.
H.R. (Harold) Ramdhani
Commissaris
62 jaar
Heeft een handelsopleiding op mastersniveau en is directeur/eigenaar van zijn
eigen bedrijf RAMSHOLDING. Hij is lid van de Staatsraad, voorzitter van het
bestuur tevens waarnemend directeur van de Stichting Experimentele Landbouwbedrijven
Prins Bernhard Polder (zaaizaad) en de veeteeltbedrijven Baboenhol en
Tibiti en lid van het Nationaal Luchtvaart Onderhandelings en Adviesorgaan.
Drs. J. J.F. (Johan) Tjang-A-Sjin
Commissaris
67 jaar
Behaalde in 1971 zijn doctoraal diploma in de Bedrijfseconomie aan de Erasmus
Universiteit te Rotterdam. Hij is directeur van N.V. Comfish en was jarenlang
directeur van Fernandes Concern Beheer N.V. Hij is ook vice president-commissaris
van de N.V. Self Reliance Assurantie Maatschappij, lid van de Commissie van
Toezicht van het IFONS en consultant voor Business Development.
63

De Directie
Drs.J.D. (Jim) Bousaid
Algemeen directeur
50 jaar
Jim Bousaid studeerde Algemene Economie met als specialisatie Geld-, Krediet- en
Bankwezen, en Openbare Financiën aan de Erasmus Universiteit te Rotterdam.
Hij bekleedde sinds zijn indiensttreding in 1984 diverse commerciële en financiële
functies binnen de Hakrinbank en werd op 1 augustus 2002 benoemd tot
algemeen directeur.
De heer Bousaid was van maart 2005 - maart 2007 voorzitter van de Surinaamse
Bankiersvereniging en is lid van de Board of Directors van de Caribbean
Association of Indigenous Banks.
Mr. M. M. (Mariette) Tjon A Ten
Directeur
54 jaar
Mariette Tjon A Ten studeerde in 1977 af als jurist aan de Rijksuniversiteit Leiden,
Nederland.
Zij trad in mei 1981 in dienst van de Hakrinbank en heeft zowel bij de bank als de
dochtermaatschappij NTFM diverse functies bekleed. Op 1 augustus 2002 werd zij
benoemd tot directeur. Sedert maart 2007 is zij secretaris van de Surinaamse
Bankiersvereniging.
H. S.K.G. (Harold) Liu Hung Chung
Onderdirecteur Operations
58 jaar
Harold Liu Hung Chung heeft een comptabele en informatica opleiding genoten.
Hij is sinds 1969 verbonden aan de Hakrinbank en heeft sindsdien diverse functies
bekleed. Op 1 augustus 2001 werd hij benoemd tot onderdirecteur Operations.
Drs. G.M. (Gerard) Raghoenathsingh MBA
Onderdirecteur Commercial
43 jaar
Gerard Raghoenathsingh is bedrijfseconoom, en bezit tevens een masters degree
in Business Administration van de Maastricht School of Management met als specialisatie
Corporate Strategy and Economic Policy. Hij is sinds 1991 verbonden
aan de Hakrinbank en heeft sindsdien diverse functies bekleed. Op 1 augustus
2001 werd hij benoemd tot onderdirecteur Commercial. Sedert juni 2006 is hij
secretaris van de Vereniging voor de Effectenhandel in Suriname.
64

Adressenlijst
HAKRINBANK N.V.
HOOFDKANTOOR
Dr. Sophie Redmondstraat 11-13
Telefoon: (597) 477722
Fax: (597) 472066 – (597) 475073
P.O.Box 1813 Paramaribo
E-mail: clientenservice@hakrinbank.com
Website: www.hakrinbank.com
Swiftcode: HAKRSRPA
BIJKANTOREN
Nieuwe Haven
Havencomplex
Telefoon: (597) 401836
Tel./Fax: (597) 402466
Flora
Mr. Jagernath Lachmonstraat 164
Telefoon: (597) 497875
Fax: (597) 499357
Tourtonne
Hk. Anamoestraat/Plutostraat
Telefoon: (597) 451977
Fax: (597) 551362
Latour
Hk. Indira Gandhiweg/Latourweg 10
Telefoon: (597) 481802
Tel./Fax: (597) 481856
Tamanredjo
Hadji Iding Soemitaweg 471
Telefoon: (597) 0356446
Fax: (597) 0356447
Nickerie
G.G. Maynardstraat 49
Telefoon: (597) 0231176, 0231711, 0231750
Fax: (597) 0231931
DOCHTERMAATSCHAPPIJ
Nationale Trust- en Financierings Maatschappij N.V. (NTFM)
Dr. Sophie Redmondstraat 11-13
Telefoon: (597) 410000
Fax: (597) 479874
E-mail: ntfm@hakrinbank.com
65

Bijlage I
SURINAME: macro-economische kerndata
2006*) 2005 2004 2003 2002
Productie
Nom. BBP marktprijzen (mln. SRD) 5.142,5 4.675,2 3.908,3 3.178,4 2.432,4
Reële BBP-groei (in %) 5,8 5,5 8,1 6,0 2,6
Aardolieproductie (mln. barrels) 4,8 4,4 4,1 4,3 4,5
Aluinaardeproductie (1000 m.ton) 2.133 1.940 2.014 2.005 1.903
Goud (in kg) 21.960 21.700 21.586 11.710,9 n.b.
Padiproductie (m.ton) 198.162 163.955 174.490 193.685 157.105
Inflatie (in %)
Consumentenprijsindex (gemiddelde) 11,3 9,5 9,1 23,0 15,5
Consumentenprijsindex (jaareinde) 4,7 15,8 9,1 13,1 28,4
Betalingsbalans (kasbasis)
Goederenexport (mln. USD) 931,1 677,7 633,3 487,3 369,3
Goederenimport (mln. USD) 790,4 768,9 592,8 448,1 321,9
Saldo lopende rekening (mln. USD) 94,3 -257,2 -138,4 -148,2 -131,0
Saldo niet monetaire sectoren (mln. USD) 86,7 16,9 36,9 -126,2 -19,8
Monetaire reserve (mln. USD) 258,9 162,6 143,0 107,0 104,5
Importdekkingsquote (mnd) 2,8 1,7 1,5 2,0 2,6
Wisselkoers
Gemiddelde officiële wisselkoers (USD) 2,78 2,77 2,76 2,58 2,30
Gemiddelde vrije marktkoers (USD) 2,80 2,80 2,72 2,73 2,64
Staatsschuld
Binnenlandse staatsschuld (mln. SRD) 650,8 695,7 539,2 410,4 294,5
Buitenlandse staatsschuld (mln. USD) 388,6 387,2 382,8 394,3 334,0
Monetaire en Financiële sector
Maatschappelijke geldhoeveelheid M1 (mln. SRD) 941,3 772,9 699,5 547,1 538,4
Binnenlandse liquiditeitenmassa M2 (mln. SRD) 1.082,0 879,8 787,8 614,4 591,1
Nationale liquiditeitsquote (%) 21,1 18,8 20,1 19,3 24,3
Gewogen gemiddelde nominale Depositorente (%) 6,6 7,8 8,1 8,5 8,4
Gewogen gemiddelde nominale Kredietrente (%) 15,5 17,2 19,1 21,0 21,3
Overheidsfinanciën
Ontvangsten Gewone Dienst (mln. SRD) 1.523,0 1.286,5 1.087,8 858,4 628,1
Uitgaven Gewone Dienst (mln. SRD) 1.342,8 1.247,6 1.160,0 835,5 788,8
Financieringssaldo (mln. SRD) 49,2 -98,2 -72,2 2,9 -160,7
Financieringssaldi in % van BBP 1,0 -2,0 -1,9 -0,1 -6,7
Bronnen: Stichting Planbureau Suriname, Centrale Bank van Suriname, Ministerie van Financiën, Ministerie van L.V.V., Bureau voor de Staatsschuld, Algemeen
Bureau voor de Statistiek, Internationaal Monetaire Fonds en eigen schattingen
*) voorlopige cijfers
66