Jaarverslag 2005 - Hakrinbank

Jaarverslag 2005 

Hakrinbank jaarverslag 10 prepre1 1 

5/16/06 8:24:11 AM

Omslag: 

Bij de Hakrinbank staat de cliënt centraal. 

Met onze klantvriendelijke dienstverlening proberen wij snel en goed in te spelen op zijn wensen en behoeften. 

Wij streven een langdurige relatie na, gebaseerd op wederzijds voordeel en tevredenheid. 

De cliënt is bij onze bankinstelling dus steeds helder in beeld. 

Ontwerp en druk : Art Sabina Advertising & General Printing 

Fotografie 

: Hubert Hermelijn, Simin Tahir 


5/16/06 8:24:18 AM

Inhoudsopgave 

_______________________________________________________________ 

Organigram 4 

_______________________________________________________________ 

Vijf jaar geconsolideerde cijfers 6 

_______________________________________________________________ 

Bericht van de Raad van Commissarissen 8 

_______________________________________________________________ 

Verslag van de Directie 

Algemeen/Macro-economische ontwikkelingen 11 

Het bedrijf van de bank 26 

Nationale Trust- en Financierings Maatschappij N.V. 38 

De financiële ontwikkeling van de bank 40 

_______________________________________________________________ 

Accountantsverklaring 48 

_______________________________________________________________ 

Jaarrekening 2005 

Geconsolideerde balans 50 

Geconsolideerde winst- en verliesrekening 51 

Vennootschappelijke balans 52 

Vennootschappelijke winst- en verliesrekening 53 

Toelichting op de jaarrekening 54 

_______________________________________________________________ 

Adressenlijst 60 

_______________________________________________________________ 

Bijlage: Suriname: macro-economische kerndata 61 

_______________________________________________________________ 



5/16/06 8:24:26 AM

Organigram per 31-12-2005 

Algemeen Directeur 

Directeur 

Onderdirecteur 

Operations 

Onderdirecteur 

Commercial 

Human Resources 

& General Affairs 

Information & Communication 

Technologie 

I nternal Audit 

Credits 

Insurance 

Domestic 

Administration & 

Management Information 

Nationale Trust & 

Financierings Mij. N.V. 

Credit & Legal Department 

Cash Treasury & Securities Affiliates Credits 

Foreign Transfers 

Affiliates Operations 

Maintanance & Technical 

Support 

Jaarverslag 2005 


5/16/06 8:24:33 AM

Functieverdeling 

per 31-12-2005 

RAAD VAN COMMISSARISSEN 

Mr. A.K.R. SHYAMNARAIN President 

Ir. R.A. MAC DONALD Vice President 

Drs. H.B. ABRAHAMS 

Mevr. G. LIE SEM-NAWIKROMO 

H.R. RAMDHANI 

Drs. M.M. SANDVLIET 

Drs. J.J.F TJANG-A-SJIN 

DIRECTIE 

Drs. J.D. BOUSAID 

Mevr. Mr. M.M. TJON A TEN 

Algemeen Directeur 

Directeur 

ONDERDIRECTEUREN 

H.S.K. LIU HUNG CHUNG 

Operations 

Drs. G.M. RAGHOENATHSINGH MBA Commercial 

Mevr. Mr. M.M. TJON A TEN 

HUMAN RESOURCES & 

GENERAL AFFAIRS 

Mevr. Mr. M. NAARENDORP, Hoofd 

Drs. N. SAMOEDJ 

INSURANCE 

R. TJON A KON, Hoofd 

CREDIT & LEGAL DEPARTMENT 

Drs. I. LOENER SLOOT, Hoofd 

Mevr. Mr. M. SCHAAP 

MAINTENANCE & TECHNICAL 

SUPPORT 

R. TJOKRO, Hoofd 

FOREIGN TRANSFERS 

Mevr. M. LIE A NJOEK, Hoofd 

Mevr. L. KARG, Onderhoofd 

Mevr. Drs. H. MAC DONALD 

INFORMATION & COMMUNICATION 

TECHNOLOGY DEPARTMENT 

T. SANCHES, Hoofd 

Ing. R. MAHABIER 

A. SEMOEDI 

DOMESTIC 

Mevr. M. TJON, Hoofd 

J. LEGIMAN 

CASH 

Mevr. A. BUDEL-SAMIRAN, Hoofd 

AFFILIATES 

Branchmanagers 

- TOURTONNE 

Mevr. Drs. A. HAGENS 

- NIEUWE HAVEN 

Mevr. Drs. N. ELSHOT-CHELIUS 

- LATOUR 

R. WIMPEL 

- FLORA 

Drs. R. MOHAMATSAID 

Drs. J.D. BOUSAID 

CREDITS 

ACCOUNT MANAGERS: 

Mevr. C. HALFHIDE-CHOU 

Mevr. Drs. S. KISOENSINGH-JHAUW 

Drs. S. JADOENATHMISIER 

L. VENLOO 

Ir. P. QUINTIUS 

TREASURY & SECURITIES 

Drs. P. TJON KIEM SANG, Hoofd 

Drs. R. AMIRKHAN 

NATIONALE TRUST & 

FINANCIERINGS MIJ. N.V. 

H. VIJZELMAN, Hoofd 

Drs. R. SITARAM 

E. FRANGIE M.Sc. 

Mevr. G. JONG M.Sc. 

ADMINISTRATION & MANAGEMENT 

INFORMATION 

R. LIESDEK, Accounting 

Drs. R. SHEORAJPANDAY, Fin. controlling 

INTERNAL AUDIT 

B. JEWBALI, Hoofd 

AFFILIATES 

Branchmanagers 

- NICKERIE 

R. MANGALA, Hoofd 

A. ANANDBAHADOER, Onderhoofd 

- TAMANREDJO 

S. RESOMARDONO 

ASSETS & LIABILITIES MANAGEMENT 

COMMITTEE 



5/16/06 8:24:41 AM

Managementteam 

V.l.n.r. mevr. Mr. M.M.Tjon A Ten, directeur, dhr. H. Liu Hung Chung, onderdirecteur Operations, 

dhr. Drs. J.D.Bousaid, algemeen directeur en dhr. Drs. G. Raghoenathsingh, onderdirecteur Commercial. 

Mission Statement 

De Hakrinbank biedt als innovatieve en dynamische instelling 

haar klanten een integraal pakket van hoogwaardige financiële diensten aan. 

Deskundige medewerkers leveren in teamverband 

maatwerk voor maximale klanttevredenheid. 



5/16/06 8:24:50 AM

VIJF JAAR GECONSOLIDEERDE CIJFERS (In duizenden SRD) 

2005 2004 2003 2002 2001 

Balans 

Liquide middelen 97.240,7 104.589,0 68.977,0 64.498,2 30.020,5 

Klanten 229.730,0 161.942,5 95.350,4 60.123,8 36.485,6 

Overige activa 144.708,6 133.074,3 87.195,8 56.401,5 48.901,5 

Totaal activa 471.679,3 399.605,8 251.523,2 181.023,5 115.407,6 

Spaargelden 185.265,1 121.691,3 81.220,0 61.063,3 45.081,3 

Andere toevertrouwde middelen 265.183,5 262.371,4 158.331,4 13.689,0 65.218,5 

Eigen vermogen 21.230,7 15.543,1 11.971,8 6.271,2 5.107,8 

Totaal passiva 471.679,3 399.605,8 251.523,2 181.023,5 115.407,6 

Resultaten 

Bedrijfsopbrengsten 36.659,5 27.500,6 22.012,8 15.664,4 10.018,6 

Bedrijfslasten 21.690,5 17.405,2 13.989,0 12.120,1 8.918,8 

Waardeveranderingen 

van vorderingen 1.725,9 1.515,9 1.240,7 1.196,8 96,9 

Bedrijfsresultaat vóór 

belastingen 13.243,1 8.579,5 6.783,1 2.347,5 1.002,9 

Belastingen 4.767,5 3.088,5 3.120,2 845,1 361,1 

Netto resultaat 8.475,6 5.491,0 3.662,9 1.502,4 641,8 

Dividend in contanten 2.731,8 1.862,8 1.076,9 317,5 107,5 

Dividend in aandelen - - 11,6 5,3 2,5 

Ratio’s (in %) 

Efficiency ratio 59 63 64 77 89 

Return on average equity 46,10 39,91 40,16 26,41 13,24 

Return on average assets 1,95 1,69 1,69 1,01 0,61 

Capital ratio 4,50 3,89 4,76 3,46 4,43 

BIS ratio 10,01 10,19 11,68 9,74 9,81 

Gegevens van aandelen* ) 

Aantal uitstaande aandelen 9.313.920 9.313.920 9.313.920 7.761.600 7.056.000 

Nettowinst per aandeel 0,91 0,59 0,47 1) 0,21 1) 0,10 1) 

Dividendbedrag 0,29 0,20 0,14 5) 0,05 4) 0,02 3) 

Dividend (in %) 3.910,67 2.666,68 1.850,00 2) 600,00 2) 213,33 2) 

Uitkeringspercentage 32,23 33,92 29,40 2) 21,13 2) 16,75 2) 

Intrinsieke waarde (zichtbare) 2,28 1,67 1.29 0,81 0,72 

Aantal medewerkers 247 238 235 216 223 

Aantal kantoren 7 7 7 7 7 

1) berekend over aantal aandelen voor stockdividend 4) inclusief aandelen uit agio van SRD 0,00075 

2) exclusief aandelen uit agioreserve 5) inclusief aandelen uit agio van SRD 0,0015 

3) inclusief aandelen uit agio van SRD 0,000375 *) x SRD 1 



5/16/06 8:24:58 AM

Raad van Commissarissen 

Staand v.l.n.r. de heren Ramdhani, Abrahams, Sandvliet en Tjang-A-Sjin. 

Zittend v.l.n.r. dhr. Shyamnarain, mevr. Lie Sem-Nawikromo en dhr. Mac Donald. 

Bericht van de Raad van Commissarissen 

Aan de aandeelhouders 

Algemeen 

Met genoegen doen wij u hierbij verslag van onze werkzaamheden in het boekjaar 2005. Hierin is tevens ons preadvies 

ten aanzien van de vaststelling van de jaarrekening en het voorstel inzake de winstverdeling opgenomen. 

Werkzaamheden van de Raad 

In 2005 is de Raad tien keer in een reguliere vergadering bijeen geweest en elf keer in een buitengewone vergadering. 

De reguliere vergaderingen vinden maandelijks plaats en worden plenair met de Directie gehouden, terwijl de buitengewone 

vergaderingen doorgaans betrekking hebben op specifieke onderwerpen. Onze werkzaamheden hebben 

zich zoals gebruikelijk ook dit jaar geconcentreerd op de resultaten en de strategie van de vennootschap. Bespreking 

en beoordeling van de periodiek door de Directie aan de Raad gepresenteerde realisatiecijfers en goedkeuring van de 

Beleidsnota 2006 met de daarbij behorende Exploitatie- en Investeringsbegroting 2006 maakten hiervan onderdeel 

uit. Daarnaast stonden de corporate governance, de doorlichting van de topstructuur van de vennootschap, het vaststellen 

van een nieuwe beloningsstructuur voor de Directie en een aantal andere onderwerpen op onze agenda. 



5/16/06 8:25:06 AM

Corporate governance 

Ten aanzien van de corporate governance heeft de Raad na uitgebreide discussies een Corporate Governance Code 

aangenomen en geïmplementeerd. Als uitvloeisel hiervan zijn een nieuw Directiereglement en een Reglement voor 

de Raad van Commissarissen als ondersteunende regelgeving met betrekking tot het functioneren van respectievelijk 

de Directie en de Raad van Commissarissen vastgesteld. Met onze corporate governance structuur brengen wij 

tot uitdrukking dat onze vennootschap als onderdeel van de Surinaamse samenleving zich laat leiden door vooraf 

vastgestelde en duidelijk omschreven waarden en principes. Deze garanderen deugdelijk bestuur en transparantie en 

gelden voor de organen van de vennootschap en voor onze medewerkers steeds als richtsnoer in hun handelen. 

De Raad heeft uit haar midden voorts een Auditcommissie (Audit Committee) en een Remuneratie- en 

Nominatiecommissie benoemd. De Auditcommissie bestaat uit drs H.B. Abrahams, drs. M.M. Sandvliet en 

drs. J.J.F. Tjang-A-Sjin. Tot de taakstelling van de Auditcommissie behoort onder meer het ondersteunen van de 

Raad bij het bewaken van de integriteit van de financiële rapportages van de vennootschap. De Remuneratie- en 

Nominatiecommissie bestaat uit mevrouw G. Lie Sem-Nawikromo, ir. R.A. Mac Donald en H.R. Ramdhani. In de 

taakstelling van de Remuneratie- en Nominatiecommissie zijn onder meer opgenomen het doen van aanbevelingen 

aan de Raad ten aanzien van benoeming, ontslag en beloning van leden van de Directie, alsmede het doen van aanbevelingen 

met betrekking tot de opvolgingsplanning voor leden van de Directie. 

De beide commissies beginnen in 2006 met hun werkzaamheden. Wij zullen daarom in ons verslag over 2006 u 

tevens berichten over de werkzaamheden van deze commissies. 

Topstructuur van de vennootschap 

De Raad heeft in 2005 aan externe consultants gevraagd de topstructuur van de vennootschap aan een nadere 

beschouwing te onderwerpen. Dit onderzoek is de uitvoering van één van de aanbevelingen die zijn voortgekomen uit 

het project Strategische Heroriëntatie en Doorlichting Interne Organisatie uit 2004. Het resultaat van het onderzoek is 

voor de Raad aanleiding geweest om de structuur van het bestuur van de vennootschap opnieuw te definiëren. Hierbij 

is er onder meer voor gekozen om op grond van functieprofielen en een logische clustering van front-office en backoffice 

werkzaamheden, binnen de Directie specifieke taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden te koppelen 

aan individuele directiefuncties. Tevens is daarbij verder inhoud gegeven aan de aansturingstaak van de Algemeen 

Directeur als hoogstverantwoordelijke binnen het Directieteam, dat voortaan ook als Raad van Bestuur kan worden 

aangeduid. 

De door de Raad terzake genomen besluiten houden in dat het Directieteam de collectieve verantwoordelijkheid 

draagt voor het bestuur van onze vennootschap en zal bestaan uit een Algemeen Directeur, die ook de titel mag 

voeren van Chief Executive Officer (CEO) en twee directeuren. De CEO is voorzitter van het Directieteam en is 

primair verantwoordelijk voor het bewaken van de voortgang van de werkzaamheden en het besluitvormingsproces 

binnen de directie. Eén van de directeuren is verantwoordelijk voor de financiële cluster en mag de titel voeren van 

Chief Financial Officer (CFO), terwijl de andere directeur verantwoordelijk is voor de operationele processen en 

de titel mag voeren van Chief Operational Officer (COO). In dit verband is drs. J.D. Bousaid de CEO en mevrouw 

mr. M. Tjon A Ten de COO. Voor wat betreft de CFO-functie is besloten om binnen afzienbare tijd aan de Algemene 

Vergadering van Aandeelhouders een voorstel inzake de definitieve invulling van deze post ter goedkeuring voor te 

leggen. Vooralsnog worden de aan deze functie verbonden werkzaamheden gecoördineerd door drs. J.D. Bousaid, die 

daarin wordt ondersteund door de onderdirecteur drs. G. Raghoenathsingh. 

Onafhankelijkheid en samenstelling van de Raad 

De Raad is van mening dat alle commissarissen voldoen aan de vereisten van onafhankelijkheid in de zin van de 

Corporate Governance Code van Hakrinbank N.V.. In 2005 hebben zich geen mutaties voorgedaan in de samenstelling 

van de Raad, die onveranderd uit zeven leden bestaat. Volgens rooster zijn de commissarissen ir. R.A. Mac 

Donald en mr. A.K.R. Shyamnarain aan de beurt om af te treden. Zij stellen zich ter beschikking om te worden herbenoemd. 

Wij bevelen hun herbenoeming aan. 



5/16/06 8:25:13 AM

Jaarrekening en voorstel winstverdeling 

De Raad biedt u hierbij de jaarrekening van onze vennootschap aan over het boekjaar 2005. Deze jaarrekening 

bestaat uit de vennootschappelijke balans per 31 december 2005, de vennootschappelijke winst- en verliesrekening 

over 2005, de geconsolideerde balans per 31 december 2005, de geconsolideerde winst- en verliesrekening over 

2005 en de toelichtingen daarop. Conform het bepaalde in onze statuten hebben wij de jaarrekening door de externe 

accountant doen onderzoeken. Zijn ter zake gegeven goedkeurende verklaring is bijgevoegd. 

Het bedrijfsresultaat is in hoofdzaak de uitkomst van het in de Beleidsnota voor 2005 vastgestelde beleid en de daarop 

gebaseerde strategische doelstellingen, maar is ook dit jaar mede gunstig beïnvloed door de voortgaande positieve 

ontwikkelingen in de macro-economische omgeving in Suriname. In het verslag van de Directie wordt uitgebreid op 

deze ontwikkelingen ingegaan. Wij volstaan daarom met de hoop uit te spreken dat de verantwoordelijke autoriteiten 

de door diverse relevante nationale en internationale instellingen gegeven adviezen ten aanzien van te treffen maatregelen 

voor het consolideren dan wel het verder uitbouwen van de potentieel goede economische omstandigheden, 

zeer ter harte nemen. De komende onderhandelingen met betrekking tot de exploitatie van onze natuurlijke hulpbronnen 

zijn daarbij zeer cruciaal. Ook het instellen van een Stabilisatiefonds geniet in dit verband bijzondere aandacht, 

zonder dat daarbij structurele verlichting van bepaalde directe noden van de gemeenschap uit het oog mag worden 

verloren. 

De winst vóór belastingen bedraagt SRD 13,24 miljoen. Na aftrek van belastingen resteert een nettowinst van SRD 

8,48 miljoen. Wij stellen voor van de nettowinst SRD 2,73 miljoen te bestemmen voor uitkering aan de aandeelhouders 

en SRD 5,74 miljoen toe te voegen aan de Algemene Reserve. Het dividend per aandeel van nominaal SRD 

0,0075 kan op grond van het voorgaande worden vastgesteld op SRD 0,2933 en zal in contanten worden uitgekeerd. 

Hiervan is in oktober 2005 per aandeel reeds SRD 0,0533 als interim-dividend uitgekeerd, hetgeen resulteert in een 

slotdividend van SRD 0,24 per aandeel. 

Wij adviseren u deze jaarrekening vast te stellen en daarmee décharge te verlenen aan de Directie voor het door haar 

in het boekjaar uitgeoefende bestuur en aan de Raad van Commissarissen voor het daarop gehouden toezicht. Voorts 

geven wij u in overweging het voorstel inzake de winstverdeling goed te keuren. 

Dank voor het goede resultaat 

De Raad bedankt de Directie voor de wijze waarop zij de belangen van onze vennootschap in het afgelopen boekjaar 

heeft behartigd en in het bijzonder voor haar inspanningen en strategische keuzes, die hebben geleid tot het goede 

bedrijfsresultaat. Wij bedanken ook de staf en de overige medewerkers voor hun individuele bijdragen aan een 

succesvol jaar voor onze vennootschap en erkennen tevens dat deze een onontbeerlijke ondersteuning zijn geweest 

voor het bereiken van de gestelde doelstellingen. Wij zijn ervan overtuigd dat onze vennootschap zich ook in de toekomst 

verzekerd mag weten van de getoonde inzet van alle bovengenoemde actoren. 

Paramaribo, 28 april 2006 

Raad van Commissarissen 

Mr. A.K.R. Shyamnarain 

Ir. R.A. Mac Donald 

Drs. H.B. Abrahams 

Mevrouw G. Lie Sem-Nawikromo 

H.R. Ramdhani 

Drs. M.M. Sandvliet 

Drs. J.J.F. Tjang-A-Sjin 

President-Commissaris 

Vice President-Commissaris 

Jaarverslag 2005 10 


5/16/06 8:25:20 AM

Verslag van de Directie 

Algemeen 

Macro-economische omgeving in 2005 

Het jaar 2005 stond in het teken van de parlementsverkiezingen die op 25 mei 2005 plaatsvonden. De verkiezingen 

hadden een vlot en ordelijk verloop en het Nieuw Front voor Democratie en Ontwikkeling kwam als grootste 

combinatie uit de bus en mocht een nieuw kabinet formeren. Na een lange formatieperiode werd met steun van de 

A-Combinatie en DA-91 een nieuw regeerteam samengesteld. Het aantal ministeries werd uitgebreid met 1 tot 17. 

Uit de regeringsverklaring kan de conclusie getrokken worden dat het stabilisatie- en groeibeleid van de vorige 

Nieuw Frontregering ook door de nieuwe regering zal worden gecontinueerd. Belangrijk is voorts dat de Minister van 

Financiën en de President van de Centrale Bank van Suriname op hun post bleven. 

De Surinaamse regering bleek ook in het moeilijke verkiezingsjaar 2005 in staat de macro-economische stabiliteit te 

consolideren en iets uit te bouwen. Een belangrijke steun in de rug vormden de gunstige wereldmarktprijzen van al 

onze minerale exportproducten die leidden tot hogere staats- en deviezeninkomsten. 

De Surinaamse autoriteiten werden door de staf en de raad van bestuur van het Internationaal Monetair Fonds 

gecomplimenteerd voor hun succesvol macro-economisch beleid in de afgelopen jaren. Budgettaire discipline ondersteund 

door prudent monetair beleid en een gunstig internationaal klimaat, hebben volgens het IMF bijgedragen tot 

de gunstige resultaten. 

Ook de internationale ratingagencies spraken zich in gelijksoortige bewoordingen uit over het gevoerde beleid en 

de bereikte resultaten. Standard & Poor’s vond hierin aanleiding om de outlook van Suriname’s landenrating te 

verbeteren van stable naar positive, hetgeen veelal een voorloper is van een rating upgrade. 

De overheidsfinanciën vertoonden een gunstige ontwikkeling. Door meevallers in de directe belastingensfeer en 

ombuigingen en bezuinigingen op de buitengewone uitgaven bedroeg het begrotingstekort op kasbasis 2,5% en niet 

het geraamde tekort van 8,4% van het Bruto Binnenlands Product. 

Het strakke monetaire beleid werd ook in 2005 voortgezet. Tegen het jaareinde bedroeg de liquiditeitsquote 15,5% 

hetgeen laag is. Het lijkt derhalve wenselijk het monetaire beleid te versoepelen teneinde ook de economische groei 

te stimuleren. 

De gunstige wereldmarktprijzen voor al onze minerale exportproducten hadden een positieve uitwerking op onze 

betalingsbalans en monetaire reserve. 

In de reële sector was in 2005 overwegend sprake van gunstige ontwikkelingen, vooral in de mijnbouwsector. De 

forse prijsstijgingen van brandstof en energie werkten negatief door op de concurrentiepositie van het lokale bedrijfsleven. 

Het IMF raamt de reële groei van het Bruto Binnenlands Product in 2005 op 5,1% hetgeen als realistisch kan worden 

aangemerkt. Deze groei werd vooral gerealiseerd in de mijnbouwsector. 

In het vervolg van dit verslag wordt gedetailleerd ingegaan op de belangrijkste economische ontwikkelingen in het 

jaar 2005. 

11 Jaarverslag 2005 


5/16/06 8:25:27 AM

Overheidsfinanciën 

Tegen het jaareinde 2004 werd door De Nationale Assemblee de ontwerpbegroting voor het dienstjaar 2005 goedgekeurd. 

Zowel aan de ontvangsten- als aan de uitgavenzijde werden verhogingen gebudgetteerd. Het begrote tekort van 

SRD 321,1 miljoen ofwel 8,4% van het geschatte Bruto Binnenlands Product viel echter lager uit dan de projectie 

in 2004. De begroting vertoonde het navolgende beeld. 

Ontwerpbegroting dienstjaar 2005 (x SRD 1 miljoen)* 

Omschrijving Uitgaven Ontvangsten Verschil in % BBP 

Gewone dienst 786,9 1.030,5 + 243,6 6,3 

Buitengewone dienst 552,8 0,0 - 552,8 - 14,4 

Totaal Gewone en Buitengewone dienst 1.339,7 1.030,5 - 309,2 - 8,1 

Ontwikkelingsdienst 313,7 301,7 - 12,0 - 0,3 

Gehele Dienst 1.653,4 1.332,2 - 321,2 - 8,4 

*) Bron: Financiële Nota 2005 

In de ontwerpbegroting 2005 is een aantal uitgaven overgeheveld van de Gewone – naar de Buitengewone Dienst. 

Bij de vergelijking met voorgaande jaren moet hiermede rekening worden gehouden. 

Evenals in de voorgaande 2 jaren, zo blijkt uit het Flash Report 2005, zijn ook in het verslagjaar de realisatiecijfers 

op kasbasis beter uitgevallen dan initieel begroot. Voornamelijk door meevallers bij de directe belastingontvangsten 

en door ombuigingen en bezuinigingen bij de buitengewone uitgaven viel het uiteindelijk tekort op 

de gehele begroting van SRD 98,2 miljoen ofwel 2,5% van het Bruto Binnenlands Product, significant lager uit. 

Gezien het feit dat in 2005 de parlementsverkiezingen zijn gehouden is dit een buitengewone prestatie. 

De ontvangsten op de Gewone Dienst bedroegen SRD 1.286,5 miljoen hetgeen SRD 256 miljoen of 24,8% 

hoger is dan begroot. De verdeling zag er als volgt uit. 

Directe belastingontvangsten SRD 538,2 miljoen 

Indirecte belastingontvangsten SRD 508,1 miljoen 

Niet-belastingontvangsten SRD 240,2 miljoen 

Totale ontvangsten 

SRD 1.286,5 miljoen 

De directe belastingen vertoonden een sterke stijging door hogere belastingafdrachten en dividenduitkeringen 

van met name de mijnbouwmaatschappijen en verbetering van de belastinginning. 

De indirecte belastingontvangsten stegen eveneens ondanks de tegenvallende opbrengst van de verbruiksbelasting op 

motorbrandstoffen, die zelfs omsloeg in een aanzienlijke brandstofsubsidie gedurende een groot deel van het jaar. 

Deze subsidie werd medio september 2005 afgeschaft toen de brandstofprijzen met circa 100% werden verhoogd 

waardoor de verbruiksbelastinginkomsten omhoog schoten. Sinds november 2005 vindt de prijsbepaling van brandstof 

marktconform plaats. 



5/16/06 8:25:34 AM

De uitgaven op de Gewone Dienst bedroegen SRD 1.247,6 miljoen, hetgeen SRD 460,7 miljoen ofwel 58,5% hoger 

is dan begroot. 

De lopende uitgaven zagen er als volgt uit. 

Lonen en salarissen 

SRD 501,6 miljoen 

Goederen en diensten SRD 358,4 miljoen 

Subsidies/overheidsbijdragen SRD 293,3 miljoen 

Intrest staatsschuld SRD 94,3 miljoen 

Totaal lopende uitgaven 

SRD 1.247,6 miljoen 

De grootste stijging werd veroorzaakt door aankopen van goederen en diensten, wellicht samenhangende met de 

organisatie van de parlementsverkiezingen in mei 2005. 

Personele uitgaven stegen slechts beperkt met circa 8% tot ruim SRD 501 miljoen. 

Door bezuinigingen op kapitaalsuitgaven viel het tekort op de Buitengewone Dienst een stuk lager uit dan gebudgetteerd. 

Het tekort op de Gehele Dienst bedroeg SRD 98,2 miljoen hetgeen veel lager is dan het begrote tekort van SRD 321,2 

miljoen. Het begrotingstekort werd grotendeels gefinancierd door de uitgifte van kortlopend schatkistpapier. 

De structuur van de overheidsfinanciën vertoonde geen wezenlijke verbetering en vormt een serieuze bedreiging voor 

de stabiliteit van de publieke sector en de Surinaamse economie. In voorgaande jaren is daarom vaker gepleit voor de 

uitvoering van een goed doordacht Public Sector Reformprogramma. Het lijkt erop dat de Surinaamse regering deze 

zaak nu serieus ter hand zal nemen getuige het in de arm nemen van een gerenommeerd internationaal consultantsbureau 

dat tot taak heeft een Road Map voor Public Sector Reform in Suriname op te stellen. 

Ook werd een sectorspecialist aangewezen om dit project van Surinaamse zijde te begeleiden. Inmiddels zijn met 

diverse stakeholders zoals ambtenaren, private sector ondernemers, n.g.o.’s en politieke leiders intensieve werksessies 

gehouden. De President van de Republiek Suriname committeerde zich bij één van de bijeenkomsten aan de uitvoering 

van een Public Sector Reformprogramma. De Road Map zal volgens planning medio 2006 vastgesteld worden. 

Met name door meevallers in de directe belastingontvangsten uit de mijnbouwsector vertonen de overheidsfinanciën 

de laatste jaren een verbeterd beeld. Deze ontwikkeling lijkt zich in de nabije toekomst te continueren met zelfs 

een mogelijke versnelling als de prijzen op de wereldmarkt en de investeringen in de mijnbouwsector verder zullen 

stijgen. Het is niet verstandig om deze meevallers voornamelijk consumptief te besteden. Beter is een deel hiervan te 

sparen en aan te wenden voor de diversificatie van de Surinaamse economie en duurzame ontwikkeling. De afgelopen 

tijd zijn vaker voorstellen gedaan voor de opzet van een stabilisatiefonds. Ook in ons vorig jaarverslag werd een uitgebreid 

pleidooi gehouden voor de instelling van zo’n fonds en de vele mogelijke voordelen voor ons land. 

Dit pleidooi is nog steeds erg actueel. 



5/16/06 8:25:42 AM

Staatsschuldontwikkeling 

In onderstaand overzicht is de samenstelling en ontwikkeling van de binnenlandse- en buitenlandse staatsschuld 

opgenomen. 

Binnenlandse schuld naar crediteur (x SRD 1000) 

Soort crediteur 31 dec. 2005*) 31 dec. 2004*) 31 dec. 2003 

Schulden aan de Centrale Bank van Suriname 412.760 324.962 272.152 

Schulden aan het bankwezen 191.241 158.009 95.609 

Schulden aan particulieren 113.990 83.649 42.658 

Totaal binnenlandse schuld 717.991 566.620 410.419 

Overheidsgaranties 23.373 65.060 n.b. 

Gecommitteerde leningen 106.152 76.048 n.b. 

Totale binnenlandse schuld inclusief Overheidsgaranties 

en Gecommitteerde leningen 847.516 707.728 n.b. 

Buitenlandse schuld naar crediteur (x USD 1000) 

Multilaterale crediteuren 54.768 55.629 55.221 

Bilaterale crediteuren 336.388 326.314 321.983 

Commerciele crediteuren 9.077 13.077 17.077 

Totaal buitenlandse schuld 400.233 395.020 394.281 

Overheidsgaranties 3.208 9.601 13.991 

Gecommitteerde leningen 100.925 125.268 60.614 

Totale buitenlandse schuld inclusief Overheidsgaranties 

en Gecommitteerde leningen 504.366 529.889 468.886 

*) Voorlopige cijfers 

Bron: Bureau voor de Staatsschuld 

De directe binnenlandse staatsschuld steeg met circa 27% tot bijna SRD 718 miljoen, terwijl de buitenlandse schuld 

slechts licht toenam met 1,3% tot USD 400,2 miljoen. 

De stijging van de binnenlandse schuld is het gevolg van de toename van de uitgifte van schatkistpapier en van de 

vlottende schuld aan de Centrale Bank van Suriname. Begin 2005 is ook een lening van USD 10 miljoen aangegaan 

met de Suralco LLC in verband met energieleveringen, waartegenover de Staat een schatkistpromesse aan het 

bauxietbedrijf heeft verstrekt. 

Suriname komt haar aflossingsverplichtingen aan multilaterale- en commerciële crediteuren de laatste jaren over 

het algemeen goed na. In de aflossingen van bilaterale crediteuren zijn er significante achterstanden. Van de totale 

directe buitenlandse schuld van ruim USD 400 miljoen maken achterstallige betalingen ruim 35% uit. De grootste 

achterstanden zijn er in de bilaterale leningen van Brazilië en de Verenigde Staten van Amerika. Deze achterstallige 

betalingen beïnvloeden onze internationale kredietwaardigheid en landenrating negatief. Het is daarom wenselijk om 

deze bilaterale schulden te herstructureren. Er zijn indicaties dat ons land kan rekenen op een gedeeltelijke kwijtschelding 

van deze schulden. Het Bureau voor de Staatsschuld heeft ondertussen een strategie ontwikkeld om de 

herstructurering aan te pakken. 

In dit kader werd in het 1e kwartaal van 2006 de bilaterale schuld aan Japan geheel afgelost. 



5/16/06 8:25:49 AM

Monetaire ontwikkeling 

Het strakke monetaire beleid van de Centrale Bank van Suriname werd ook in 2005 voortgezet, waardoor de monetaire 

verhoudingen in evenwicht bleven. Tegen het jaareinde bedroeg de liquiditeitsquote, - dit is de binnenlandse 

liquiditeitenmassa (M2) in procenten van het bruto nationaal product - circa 16% hetgeen duidt op een zekere mate 

van liquiditeitskrapte in de Surinaamse dollar sfeer. Dit vormde mede de aanleiding voor de Centrale Bank van 

Suriname om begin 2006 het monetaire beleid enigszins te versoepelen middels verlaging van het verplichte kasreservepercentage 

voor de Surinaamse dollar van 30 naar 27 van de reserve base. 

Ook werd het deel van de verplichte kasreservemiddelen dat mag worden aangewend voor langlopende concessionele 

bouwkredieten verhoogd van 7% naar 8% van de reserve base, hetgeen ook als een versoepeling kan worden 

beschouwd. 

De oorzaken van de mutaties in de liquiditeitenmassa, M2 (in miljoenen SRD): 

2005*) 2004*) 2003*) 

1. Liquiditeitscreatie t.b.v. de overheid 23,4 105,1 20,9 

2. Kredietverlening aan de private sector 78,3 22,8 77,8 

3. Overige oorzaken van liquiditeitscreatie - 66,0 - 64,1 - 90,9 

Totaal binnenlandse liquiditeitscreatie 35,7 63,8 7,8 

4. Liquiditeitstoevoer uit het buitenland 56,3 109,6 15,5 

Totaal 1 t/m 4 92,0 173,4 23,3 

Liquiditeitsquote (M2: Nom. BNP Marktprijzen) 15,5 20,0 18,9 


Bron: Centrale Bank van Suriname 

De binnenlandse liquiditeitenmassa, M2, het belangrijkste geldbegrip in ons land, steeg in 2005 met SRD 92 miljoen 

ofwel 11,7% tot SRD 879,8 miljoen. De kredietverlening door het commerciële bankwezen en liquiditeitstoevoer uit 

het buitenland leverden de grootste bijdrage aan de stijging. De liquiditeitscreatie door financiële handelingen van de 

overheid droeg in tegenstelling tot het voorgaande jaar slechts bescheiden bij aan de liquiditeitsgroei. 

Het SRD kasreservepercentage bleef in het verslagjaar onveranderd op 30% van de reserve base. Ondanks deze 

situatie verlaagden de commerciële banken hun rente voor leningen in lokale valuta. 

Op 4 januari 2006 werd het verplichte kasreservepercentage door de Centrale Bank van Suriname verlaagd naar 27% 

van de reserve base. Mede hierdoor verlaagden de commerciële banken hun debetrentetarieven met gemiddeld 2 

procentpunten, waardoor de basisrente op het niveau van circa 14% per jaar uitkwam. Dit tarief is meer dan 50% 

lager in vergelijking met 5 jaar geleden. 

Het kasreservepercentage voor de vreemde valuta’s werd in februari 2005 verder verhoogd van 22,5% naar 33,3% 

van de relevante reserve base. De door de Centrale Bank van Suriname opgelegde hogere liquiditeitseisen zijn ingegeven 

door de toename van de (US) dollarisatie van bankbalansen en kredietportefeuilles. 

Door de verhoging van de verplichte kasreserve en de stijging van met name de USD creditrente op de lokale en 

internationale kapitaalmarkt vertoonde de USD leenrente een opwaartse trend op de Surinaamse kredietmarkt. Door 

bovengenoemde acties werd de opmars van de (US) dollarisatie binnen het bankwezen tot staan gebracht. 

Wisselkoersontwikkelingen 

Gedurende vrijwel het gehele jaar 2005 was er een redelijke rust op het wisselkoersfront, welke een gevolg is van het 

prudent monetair beleid van de Centrale Bank van Suriname en het strakke begrotingsbeleid van het Ministerie van 

Financiën. Ook de deviezeninstroom vanuit de mijnbouwsector en het ordelijk verloop van de parlementsverkiezingen 

droegen bij aan de wisselkoersstabiliteit. 



5/16/06 8:25:56 AM

In onderstaande staafdiagram is de koersontwikkeling van de USD gedurende het verslagjaar weergegeven. 

60.0 

50.0 

40.0 

30.0 

20.0 

10.0 

- 

1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 

Vreemde valuta deposito's in % van de totale deposito's van de algemene banken 

Vreemde valuta kredieten in % van de totale kredieten van de algemene banken aan de private sector 

Uit het diagram blijkt dat de gemiddelde verkoopkoers van de USD in 2005 zich rond de SRD 2,80 bevond, ongeveer 

1% boven die van de Centrale Bank van Suriname. De uitschieters in juni en juli hadden te maken met de onzekerheid 

omtrent de uitkomst van het formatieproces van een nieuwe regering. Na de installatie van een nieuwe regering 

en ingrijpen van de Centrale Bank van Suriname trad er wederom rust op de markt op. 

In mei 2005 werd de verkoopkoers van de USD door de Centrale Bank van Suriname verhoogd van SRD 2,75 naar 

SRD 2,78. Een lichte depreciatie van de Surinaamse dollar teneinde de discrepantie tussen de Centrale Bank van 

Suriname koers en de vrije wisselkoers te verkleinen. 

Ook werd door de Centrale Bank van Suriname een gedragslijn voorgeschreven aan de deviezenbanken en 

wisselkantoren, welke inhield dat de verkoopkoers van de USD maximaal SRD 2,80 mocht bedragen. Hiermede 

werd beoogd de dreigende depreciatie van de Surinaamse dollar tegen te gaan en de rust op de valutamarkt te bevorderen. 

Deze maatregel die bij het schrijven van dit verslag nog van kracht is, heeft reeds haar vruchten afgeworpen. 

De verwachting is dat de wisselkoersstabiliteit ook in 2006 behouden zal kunnen worden. 

Betalingsbalans 

Het algehele beeld van de betalingsbalans is in 2005 verbeterd. Zowel de export als import van goederen vertoonde een 

opvallende toename. De gestegen exportwaarde had vooral te maken met de gunstige wereldmarktprijzen van al onze 

minerale exportproducten terwijl de hoge investeringen in de mijnbouwsector de importwaarde fors opstuwden. 

De verkorte weergave van de betalingsbalans op kasbasis (in miljoenen USD) 

2005*) 2004*) 2003 

Saldo goederenverkeer - 42,0 40,5 39,2 

Saldo dienstenverkeer - 147,7 - 129,7 - 132,6 

Saldo primaire inkomens - 64,8 - 62,9 - 49,1 

Saldo inkomensoverdrachten 22,1 13,7 - 5,7 

Saldo lopende rekening - 232,4 - 138,4 - 148,2 

Saldo kapitaalrekening 17,5 - 13,1 - 23,0 

Nog te rubriceren posten²) 331,9 188,4 45,0 

Saldo der niet-monetaire sectoren 117,0 36,9 - 126,2 


1) Inclusief aankopen en verkopen vreemde valuta van en aan ingezetenen en mutaties in vreemde muntrekeningen van ingezetenen. 




5/16/06 8:26:03 AM

Dit leidde tot een tekort op de goederenbalans. 

Vooral dividendovermakingen van de alhier opererende bauxietmaatschappijen veroorzaakten een tekort op de inkomensbalans. 

Het tekort op de lopende rekening is aanzienlijk toegenomen, vooral door investeringen in de mijnbouwsector. 

Aangezien dit tekort werd gefinancierd door directe buitenlandse investeringen, kon onze monetaire reserve toenemen 

met circa USD 20 miljoen. 

De vooruitzichten voor 2006 zijn gunstig vanwege de aantrekkelijke wereldmarktprijzen voor onze belangrijkste 

exportproducten en de lagere importen vanwege de completering van belangrijke investeringen in de mijnbouwsector 

in 2005 (goudproductiebedrijf Rosebel Goldmines en uitbreiding aluinaarderaffinaderij te Paranam). 

Ontwikkeling van de monetaire reserve 

De monetaire reserve groeide in 2005 met bijna USD 20 miljoen ofwel 13,4% tot USD 162,1 miljoen, vooral door de 

gunstige ontwikkeling van de export van minerale producten. 

De ontwikkeling van de monetaire reserve (in miljoenen USD) 

aan het einde van 

Omschrijving 2005*) 2004*) 2003 

1. Monetaire autoriteiten 

a. Goudvoorraad 16,0 8,9 8,4 

b. Bijzondere trekkingsrechten I.M.F. 2,0 2,1 2,0 

c. Reservepositie in het I.M.F. 8,8 9,5 9,1 

d. Deviezenvorderingen 137,6 116,8 83,3 

(waarvan Centrale Bank) (138,2) (118,0) (83,7) 

(waarvan zekerheidsstelling) ( - 0,6) ( - 1,2) (- 0,4) 

e. Deviezenverplichtingen aan ingezetenen - 22,5 - 22,1 - 20,0 

Totaal 1 141,9 115,2 82,8 

2. Deviezenbanken 

a. Deviezenvorderingen 241,9 163,6 123,4 

b. Deviezenverplichtingen aan ingezetenen - 215,9 - 130,3 - 97,7 

Totaal 2 26,0 33,3 25,7 

Totaal 1 + 2 167,9 148,5 108,5 

3. Schulden in SRD aan niet-ingezetenen - 5,8 - 5,5 - 1,5 

Monetaire reserve (netto buitenlands actief) 162,1 143,0 107,0 



De monetaire reserve is goed voor de financiering van 1,7 maand import van goederen en diensten en derhalve onder 

de internationaal gehanteerde norm van minstens 3 maanden import. Rekening moet echter gehouden worden met 

het feit dat de alhier opererende mijnbouwmaatschappijen bij de import van goederen en diensten geen beroep doen 

op onze monetaire reserve. 

Desalniettemin is het wenselijk de monetaire reserve te versterken teneinde onze kredietwaardigheid te verhogen. 

Een op te zetten stabilisatiefonds zal in dit verband positief uitwerken, aangezien de fondsen onderdeel zullen vormen 

van onze monetaire reserve. 



5/16/06 8:26:10 AM

Ontwikkelingen binnen het Surinaamse bankwezen 

De ontwikkelingen binnen het Surinaamse bankwezen in 2005 kunnen als positief worden gekwalificeerd. 

Onderstaande tabel verschaft inzicht in de recente ontwikkelingen in het algemene bankwezen in Suriname. 

Per jaarultimo 2005 *) 2004 *) 2003 *) 

(in miljoenen SRD) 

Balanstelling 2.275,8 1.999,3 1.548,9 

Uitleenbare- en kasmiddelen: 

Rekeningcourantgelden 443,1 414,4 324,7 

(verplichte kasreserve) (179,0) 5) (171,5) 3) (169,9) 

264,1 242,9 154,8 

Spaargelden 252,3 207,8 167,8 

Termijndeposito’s 94,3 77,4 56,1 

Kapitaal en reserves 131,1 108,4 68,6 

Totaal uitleenbare- en kasmiddelen 741,8 636,5 447,3 

Kredietverlening en beleggingen 661,5 4) 491,1 2) 366,3 1) 

Kengetallen 

Capitalratio I (kapitaal en reserves 

in % van de balanstelling) 5,76 5,42 4,43 

Capitalratio II (kapitaal en reserves 

in % van de kredietverlening) 19,82 22,07 18,73 

1. exclusief voorziening dubieuze debiteuren ad SRD 32,4 miljoen 


3. exclusief SRD 21,4 miljoen kasreserve bouwkredieten 


5. exclusief SRD 51,3 miljoen kasreserve bouwkredieten 



Het geconsolideerd balanstotaal groeide in 2005 met 14% terwijl de kredietverlening steeg met bijna 35%. De groei 

van de vreemde valutakredieten was minder dan in het voorgaande jaar, hetgeen gunstig is. Uitleenbare middelen 

groeiden slechts met 17% waardoor de beschikbare kredietruimte afnam. De capital ratio I vertoonde een lichte verbetering 

terwijl capital ratio II, als gevolg van de sterke groei in de kredietverlening, iets terugviel. 

Financiële (US) dollarisatie 1996 – 2005 in % 

2,950 

2,900 

2,850 

SRD 

2,800 

2,750 

2,700 

2,650 

jan feb mrt apr mei juni juli aug sept okt nov dec 

Aankoop 2,710 2,716 2,758 2,767 2,790 2,802 2,850 2,773 2,755 2,753 2,765 2,740 

Verkoop 2,738 2,744 2,798 2,798 2,820 2,843 2,900 2,817 2,805 2,800 2,800 2,800 



5/16/06 8:26:19 AM

In ons vorig jaarverslag is uitgebreid ingegaan op de toenemende (US) dollarisatiegraad van bankbalansen en de 

kredietverlening en de implicaties daarvan. 

Ook werd aangegeven dat er beleidsmaatregelen zijn getroffen door de Centrale Bank van Suriname en directies van 

algemene banken om deze trend te keren. Al deze maatregelen beginnen hun vruchten af te werpen aangezien de dollarisatiegroei 

in 2005 tot staan werd gebracht, zoals ook uit voorgaande grafiek valt af te lezen. 

Ook werd het renteverschil tussen leningen in SRD en vreemde valuta substantieel teruggebracht door de verdere 

verlaging van de SRD rente en de verhoging van de USD rente. 

Naar verwachting zal deze trend zich ook in 2006 voortzetten. Een verdere versoepeling van het SRD kasreservebeleid 

zal in dit verband heilzaam werken, omdat de SRD rente dan verder kan dalen. 

In haar landenrapport 2005 over Suriname concludeerde het Internationaal Monetaire Fonds dat “Financial 

sector soundness has improved, but weaknesses remain”. Aandacht werd gevraagd voor de problematiek waarmee de 

drie kleine staatsbanken kampen, het (US) dollarisatievraagstuk en uitbreiding van de supervisie over het financieel 

systeem door de Centrale Bank van Suriname. 

In mei 2005 hechtte De Nationale Assemblee haar goedkeuring aan de herziene Bankwet 1956. De belangrijkste wijzigingen 

betreffen de bepalingen inzake het verstrekken van voorschotten in rekeningcourant aan de Staat, de eisen 

met betrekking tot de minimum dekking van enkele monetaire grootheden door de monetaire reserve, integriteitseisen 

voor benoembaarheid van personen in leidinggevende posities bij de Bank, en uitbreiding van het bedrijfseconomisch 

toezicht van de Bank. 

Op 9 september 2005 opende een nieuwe bank, de Surichange Bank N.V., haar deuren voor het Surinaamse publiek. 

Zij is voortgekomen uit het wisselkantoor Surichange N.V. en biedt een gevarieerd dienstenpakket aan. 

Surinaamse Effectenbeurs 

Onderstaande tabel biedt inzicht in de handel op de Surinaamse Effectenbeurs in het jaar 2005 (in SRD) 

Fondsen Nom. waarde Omzet Omzet Beginkoers Slotkoers 

per stuk aantal effectief jan. 2005 dec. 2005 

Assuria 0,01 62.000 152.736,00 5,50 2,50 

C.I.C 0,01 22.036 118.774,40 3,25 6,10 

De Surinaamsche Bank 0,025 8.161 61.895,60 7,30 7,68 

Elgawa 0,01 6 8,40 1,20 1,60 

Hakrinbank 0,0075 36.275 208.907,15 5,30 6,20 

Margarine & Vettenfabriek 0,01 126 678,60 4,95 5,20 

Self Reliance 0,01 29.981 281.829,80 9,20 9,30 

Surinaamse Brouwerij 0,05 2 122,00 35,00 51,00 

Torarica 0,10 - - 26,00 27,00 

Varossieau 0,10 145 1.317,50 8,00 9,00 

Totaal aandelen 158.732 826.269,45 

- Beursindex per 31 december 2005 : 1.183,7 

- Bron: Vereniging voor de Effectenhandel in Suriname 

De Surinaamse Effectenbeurs vertoonde in 2005 een sterke opleving. De handel en de effectieve omzet stegen met 

iets meer dan 400% t.o.v. het voorgaande jaar. 

Meest verhandelde aandelen waren die van Self Reliance, Hakrinbank en Assuria, die respectievelijk 34%, 25% en 

18% van de beursomzet in de officieel genoteerde fondsen voor hun rekening namen. 

De meest actieve brokers waren Hakrinbank, DSB Bank en VSH Beleggingsmaatschappij, die respectievelijk 34%, 

29% en 24% van de omzet realiseerden. De beursindex steeg naar 1.183,7 per eind 2005. 

De sterke daling van de koers van het aandeel Assuria N.V. heeft te maken met de uitkering van 200% stockdividend 

in het 3e kwartaal van 2005, waardoor er verwatering ontstond. 



5/16/06 8:26:26 AM

In het verslagjaar bleef het aantal genoteerde fondsen en brokers onveranderd. Positief is wel de toelating van het 

fonds “VSH-United Holding Co.” tot de beurs en wel ingaande 1 januari 2006. De eerste verhandeling leverde een 

koers op van SRD 21,00 per aandeel van nominaal SRD 0,01. 

De vooruitzichten voor het jaar 2006 zijn goed. Verwacht wordt dat zowel het aantal genoteerde fondsen als brokers 

zullen toenemen. Ook wordt rekening gehouden met enkele aandelenemissies. 

De ontwikkeling van het consumentenprijsindexcijfer 

In onderstaande tabel zijn de door het Algemeen Bureau voor de Statistiek opgestelde voorlopige inflatiecijfers 

voor het jaar 2005 opgenomen. Deze zijn gebaseerd op waargenomen prijsveranderingen van een vast representatief 

pakket van 240 goederen en diensten bestemd voor consumptie. 

Jaar Gemiddelde Jaareinde 

Inflatie (%) Inflatie (%) 

2000 59,3 76,2 

2001 38,6 4,9 

2002 15,5 28,4 

2003 1) 23,0 13,1 

2004 2) 9,1 9,1 

2005 3) 9,5 15,8 

1) extrapolatie op basis van realisatiegegevens januari t/m juni 2003. 

2) schatting op basis van realisatiegegevens maart t/m december 2004. 

3) voorlopige cijfers 

Uit bovenstaand overzicht blijkt dat de consumentenprijzen in 2005 gemiddeld met 9,5% zijn gestegen. 

Het december – december jaarinflatiecijfer (jaareinde methode) bedroeg 15,8%. Beide realisatiecijfers liggen hoger 

dan in 2004. Dit is vooral een gevolg van de sterke prijsstijgingen van energie- en olieprijzen in het derde kwartaal 

van 2005. 

Deze leidden op hun beurt tot prijsverhogingen in andere goederencategorieën en diensten. 

De inflatie in 2005 heeft meer kenmerken van “costpush” (kosteninflatie) dan “demand pull” (bestedingsinflatie) 

aangezien er nauwelijks sprake is geweest van monetaire verruiming. Opvallend is dat de inflatie in de afgelopen 3 

jaren geen invloed heeft gehad op de externe waarde van de Surinaamse dollar. 

Het is daarom van groot belang dat macro-economische bestedingen in de hand worden gehouden en loonmatiging 

wordt nagestreefd. 

Voor 2006 is de verwachting dat de gemiddelde inflatie iets zal toenemen en de jaareinde-inflatie zal afnemen tot 

onder de 10%. 

Ontwikkelingen in belangrijke productiesectoren 

De ontwikkelingen in de reële sector van de economie waren in 2005 overwegend gunstig. 

Vooral de stabiele macro-economische omgeving en het gunstige internationale klimaat stimuleerden productie en 

export. 

De stijgende energie- en brandstofprijzen hadden een negatieve impact op de concurrentiepositie van het Surinaams 

bedrijfsleven. De gerealiseerde reële economische groei bedroeg volgens schattingen van het Internationaal Monetair 

Fonds 5,1%, waaraan vooral de sectoren mijnbouw en bouwen constructie een belangrijke bijdrage leverden. 

De wereldmarktprijzen van onze belangrijkste exportproducten namelijk aluinaarde, aardolie en goud zaten in het 

verslagjaar – evenals in 2004 – stevig in de lift. Ook de verwachte prijsontwikkelingen in de nabije toekomst zijn 

gunstig. Deze situatie bevordert ook de interesse van investeerders in deze sectoren. Er zijn dan ook aanzienlijke 

investeringen in de toekomst verwachtbaar. 

De stabiele macro-economische omgeving en lagere leenrentes stimuleerden investeringen in de bouwen constructiesector. 

De zachte langlopende leningen tegen 7% rente per jaar van commerciële banken gefinancierd uit hun kasreserve 

middelen bij de Centrale Bank van Suriname zorgden eveneens voor een stimulans. 

Hierna wordt dieper ingegaan op markante ontwikkelingen in belangrijke productie- en exportsectoren van ons 

land. 



5/16/06 8:26:33 AM

Bauxietsector 

De ontwikkelingen in de bauxietsector waren in 2005 niet ongunstig, hoewel de gerealiseerde resultaten beneden 

verwachting lagen door stijgende energiekosten en enkele technische problemen in de aluinaarderaffinaderij. 

Daardoor vielen zowel de productie als export van aluinaarde met circa 3,8% terug. Aangezien de gemiddelde exportprijs 

met 13,3% is toegenomen steeg de exportwaarde. 

De aluinaardeproductie bedroeg 1.939.615 metrieke ton ofwel 3,7% lager dan in 2004. Dit is teleurstellend tegen de 

achtergrond van de capaciteitsuitbreiding van de aluinaarderaffinaderij tot 2,2 miljoen ton per jaar welke in januari 

2005 werd gerealiseerd. 

Door de lagere productie liep ook de export terug met circa 3,9% tot 1.946.383 metrieke ton. 

De totale exportwaarde bedroeg USD 449,9 miljoen, een toename van 13,3%. Hiervan werd USD 205,0 miljoen 

overgemaakt naar Suriname in verband met lokale betalingen inclusief aan Staatsolie N.V. voor afgenomen olieproducten. 

De betalingen aan de staat liepen terug met USD 15 miljoen tot USD 42,9 miljoen. 

Onze verwachting is dat de aluinaardeprijzen in 2006 verder zullen stijgen door de groeiende wereldmarktvraag en 

het achterblijvende aanbod. 

De studies naar een haalbaar businessmodel voor een bauxietmijn en waterkrachtwerk in West Suriname evenals de 

bouw van een aluinaarderaffinaderij en aluminiumsmelter zijn vrijwel afgerond. De vooruitzichten op grootschalige 

investeringen zijn aanwezig. Inmiddels is meer dan 300 miljoen ton bauxieterts aangetoond met een gemiddeld iets 

lager ertsgehalte dan de Para-bauxiet hetgeen voldoende is voor meer dan 50 jaren verwerking uitgaande van een 

aluinaarderaffinaderij met een capaciteit van 1 - 1,4 miljoen metrieke ton per jaar. 

Ook het hydrologisch potentieel van West Suriname biedt perspectief voor de opzet van een stuwdam die hydroenergie 

kan opwekken voor een aluminiumsmelter met een capaciteit van 260.000 metrieke ton per jaar. 

Suralco en BHP-Billiton hebben bij de regering erop aangedrongen om op korte termijn te starten met onderhandelingen 

inzake een wederzijds acceptabel businessmodel. Deze onderhandelingen zijn voor ons land van zeer groot 

belang en het momentum is uitstekend. Het is daarom cruciaal dat spoedig een zeer bekwaam onderhandelingsteam 

de besprekingen aanvangt. Deskundige buitenlandse hulp is hierbij onontbeerlijk. Er moeten daarom ook voldoende 

financiële middelen beschikbaar worden gesteld teneinde een optimaal onderhandelingsresultaat te realiseren. 

Aardoliesector 

Staatsolie N.V. vierde op 13 december 2005 haar 25 jarig bestaan. Op de jubileumreceptie werd dit feit groots 

herdacht en werd tevens afscheid genomen van de algemeen directeur, dr. Eddy Jharap, die de onderneming vanaf de 

opstart op excellente wijze heeft geleid. 

Het bedrijf heeft sinds haar oprichting ruim 57 miljoen barrels ruwe olie geproduceerd met een totale waarde van 

circa USD 1,2 miljard. De totale winst in deze periode bedroeg USD 446 miljoen, waaruit USD 149 miljoen aan 

inkomstenbelasting werd betaald en USD 175 miljoen aan dividend uitgekeerd aan de staat. 

Het jaar 2005 is voor onze staatsoliemaatschappij uitstekend verlopen. Vooral door de gunstige wereldmarktprijzen 

werden een recordomzet en winst gerealiseerd. Na 3 opeenvolgende jaren van afname vertoonde de ruwe aardolieproductie 

in 2005 een stijging van 6,6%. 

De bruto-omzet over 2005 bedroeg USD 201,3 miljoen, een toename van USD 68,4 miljoen ofwel 51,5% ten 

opzichte van het voorgaande jaar. De gemiddelde barrelprijs van Saramacca ruwe olie steeg van USD 28,40 in 2004 

naar USD 38,57 in 2005. 

De winst vóór belastingen bedroeg USD 105,2 miljoen, een toename van USD 45,5 miljoen ten opzichte van 2004. 

Aan de staatskas werd USD 81,7 miljoen bijgedragen in de vorm van diverse belastingen en dividenduitkering. 

De productie van ruwe olie bedroeg 4,38 miljoen vaten, een stijging van 6,6%. Deze toename is vooral te danken aan 

de hogere gemiddelde productie van nieuwe bronnen. De komende jaren zal het nieuwe Calcuttaveld dat in 2006 in 

gebruik wordt genomen een belangrijke bijdrage leveren aan de olieproductie. 

De olieraffinaderij had wederom een gunstige capaciteitsbenutting en verwerkte in totaal 2,7 miljoen vaten ruwe olie 

tot heavy vacuum gasoil, diesel- en stookolie en asfaltbitumen. 



5/16/06 8:26:40 AM

In het verslagjaar zijn 4,8 miljoen vaten petroleumproducten verkocht waarvan 63% aan de Suralco, 17% als bunkerbrandstof 

voor schepen, 16% aan Caraïbische landen en 4% aan diverse lokale klanten. 

Na succesvolle exploratieboringen in vooral het Tambaredjogebied werden de winbare oliereserves vergroot naar 107 

miljoen vaten per ultimo 2005. 

De krachtige stimulering van deelname van internationale oliebedrijven aan de ontwikkeling van het aardoliepotentieel 

in het zee-areaal heeft geleid tot de ondertekening van een productiedelingsovereenkomst met het Amerikaanse 

bedrijf Occidental Petroleum Inc. voor blok 32 in het zee-areaal van Suriname. Deze maatschappij is in december 

2005 gestart met het vergaren van 2-D seismische data in het contractgebied. Door Repsol Exploracion Suriname 

werd met de tweede fase van haar exploratieprogramma begonnen in blok 30, ongeveer een jaar eerder dan gepland. 

In deze fase zal de maatschappij 3-D seismische data verzamelen. Voorts is Maersk Oil actief in blok 31 en thans 

doende de seismische data te interpreteren. 

Staatsolie zal zich in de komende jaren ook richten op electriciteitsopwekking. In 2005 is in dit kader begonnen met de 

constructie van een 15 MW electriciteitscentrale te Tout Lui Faut, die medio 2006 in gebruik zal worden genomen. 

De totale kosten hiervan bedragen circa USD 17,5 miljoen. Inmiddels is met de Energie Bedrijven Suriname een 

afname-overeenkomst gesloten. 

Goudsector 

De trendmatige toename van de goudprijs op de wereldmarkt sinds juli 1999 heeft zich ook in 2005 voortgezet. Sinds 

september 2005 is zelfs sprake van een opvallende prijsstijging die zich in het 1e kwartaal van 2006 versterkt heeft 

voortgezet. De gemiddelde goudprijs op de London Metal Exchange bedroeg USD 444,75 per troy ounce, 9% hoger 

dan in 2004. 

De prijsstijging heeft vooral te maken met toegenomen politieke en financiële onzekerheid in de wereld en de zorgen 

omtrent de waardevastheid van met name de Amerikaanse dollar. Goud wordt met andere woorden gebruikt als 

“hedge” tegen onzekerheid. 

Opvallend is ook de sterke vraagtoename vanuit China en India als gevolg van welvaartsgroei in die landen. 

Bovengeschetste ontwikkelingen zullen zich in de nabije toekomst voortzetten zodat een verdere prijsstijging 

verwachtbaar is. 

Het goudwinningsbedrijf Rosebel Goldmines N.V., een dochteronderneming van de Canadese mijnbouw maatschappij 

Cambior Inc., die in april 2004 haar productie-activiteiten te Gross Rosebel opstartte, heeft in 2005 uitstekende 

bedrijfsresultaten geboekt. De productie steeg aanzienlijk tot 341.000 troy ounce (± 9650 kg), hetgeen 25% meer is 

dan in 2004. Door de gunstige goudprijs op de wereldmarkt en de lage productiekosten vertoonden zowel de omzet 

als de winst een opvallende toename. 

De bewezen goudreserves werden door middel van een agressief exploratieprogramma bovenwaarts aangepast tot ruim 3,2 

miljoen troy ounces (73.046 ton). Gross Rosebel is hiermede het meest waardevolle activum van Cambior Inc. 

De goudproductie van de vele kleinschalige goudproducenten in ons land bleef volgens erg ruwe schattingen op ongeveer 

hetzelfde niveau als in 2004 namelijk 11.000 kg met een waarde van ongeveer USD 150 miljoen. 

Dit vanwege uitmijning van rijkere gebieden en afname van nieuwe vindplaatsen. 

Het grootste Surinaamse goudwinningsbedrijf namelijk Sarakreek Resource Corporation boekte ook gunstige 

bedrijfsresultaten. 

De jointventurepartners Alcoa/Suralco LLC en Newmont Mining Corporation, het grootste goudmijnbouwbedrijf ter 

wereld, zetten hun exploratie-onderzoek naar de goudreserves in de concessiegebieden van Suralco nabij het Nassaugebergte 

in het distrikt Marowijne intensief voort. 

De totnutoe bereikte resultaten zijn erg hoopgevend waardoor de kans op daadwerkelijke exploitatie toeneemt. 



5/16/06 8:26:47 AM

Agrarische sector 

Rijstsector 

De rijstsector is nog steeds een belangrijk onderdeel van de agrarische sector en van wezenlijk belang voor de 

Nickeriaanse economie. Al enige jaren kampen rijstproducenten met vele, veelal structurele problemen die de productie 

en export ongunstig beïnvloeden. Ook in het verslagjaar trad in deze situatie geen duidelijke verbetering op. 

In onderstaande tabel zijn enkele kerngegevens opgenomen die een beeld verschaffen over de sectorontwikkeling in 

de afgelopen 5 jaren. 

2005*) 2004 2003 2002 2001 

beplant areaal (ha) 45.563 49.020 52.425 40.050 50.780 

padiproductie (Mt) 163.955 174.490 193.685 157.105 191.315 

exporthoeveelheid (Mt) 35.877 51.830 41.949 71.812 53.145 

exportwaarde (USD 1.000) 8.913 11.891 9.097 14.175 11.072 

exportprijs cargo (mton/USD) 220 190 191 191 203 

exportprijs witte rijst (mton/USD) 321 268 273 286 292 

Bron: Ministerie van Landbouw, Veeteelt en Visserij 

*) voorlopige cijfers 

Het beplante rijstareaal is in het jaar 2005 met 7% afgenomen. Bij met name de grootlandbouw is er een achteruitgang 

merkbaar. Het inzaaipercentage bij deze categorie bedroeg slechts 37 terwijl dat bij de kleinlandbouw 77 was. 

De gemiddelde produktie bleef nagenoeg op hetzelfde niveau. Als gevolg van de lagere inzaai is de padieproduktie 

met 6% afgenomen tot 163.955 mton. Mede door de gestegen brandstofprijzen en kosten van inputs, is de rentabiliteit 

verder onder druk komen te staan. De overheid heeft in november 2005 de boeren een tijdelijke compensatiemaatregel 

in het vooruitzicht gesteld, inhoudende een restitutie van de verbruiksbelasting op door hen gebruikte dieselolie 

gedurende het najaarsseizoen 2005. De restitutie is vastgesteld op 125 liter per ha @ SRD 0,90 per liter. 

Ondanks een stijging van de exportprijzen van rijst, is het exportvolume met 31% afgenomen. Circa 58% van de 

export ging naar Europa en 20% naar Caricom. De export naar Europa steeg licht van 19.494 tot 20.871 mton. De export 

naar Caricom vertoonde een flinke daling van 23.272 tot 7.240 mton. Als gevolg van het lagere exportvolume daalde de 

totale exportwaarde met ruim 25%. Het lijkt voor Surinaamse rijstexporteurs om verschillende redenen nog steeds moeilijk 

om hun rijst af te zetten waardoor voorraden langer in schuur liggen. Dit leidt tot hogere opslag- en financieringskosten. 

In het verslagjaar was het Cariforum/EU rijstprogramma waarin EURO 9,2 miljoen is gereserveerd voor sectorupgrading 

nog niet operationeel. De verwachting is dat het fonds in 2006 van start zal gaan. 

In mei 2005 is de Zaadwet inhoudende regels voor de produktie, kwaliteit, certificering en verkoop van zaad aangenomen 

door de DNA. 

Het Anne van Dijk Rijst Onderzoekscentrum (ADRON) heeft in 2005 veelbelovende rijstlijnen en rassen ontwikkeld 

met een potentieel hogere productiviteit. 

De privatisering van de Stichting Machinale Landbouw (SML) te Wageningen, ooit een model rijstbedrijf en waarvan 

Suriname Rice Operations de rechtsopvolger is, heeft om diverse redenen nog niet plaatsgevonden. 



5/16/06 8:26:54 AM

Bananenindustrie 

De bananenindustrie heeft in 2005 een bijzonder moeilijk jaar gehad, hetgeen vooral te wijten is aan het handels 

bananen regime van de Europese Unie (EU). De import in Europa was volledig afhankelijk gesteld van het hebben 

van licenties voor de gequoteerde import. Aangezien Surland destijds bananen verkocht aan Fyffes op f.o.b. basis 

werd Fyffes in het jaar 1999 aangemerkt als de importeur aan wie de licentierechten moesten worden toegekend en 

niet het land Suriname. 

Ons land was hierdoor genoodzaakt de licentiemarkt op te gaan om te kunnen exporteren naar de EU-markt. 

Door de productiestijging in ACP landen ontstond er een toenemende spanning tussen vraag en aanbod van licenties 

met als gevolg een enorme prijsstijging van de licenties tot zelfs EURO 4 per doos. 

De Stichting Behoud Bananensector heeft vanaf de start van de export in maart 2004 circa EURO 9 miljoen aan licenties 

en rechten moeten betalen. Dat bedrag werd onttrokken aan de bruto inkomsten waardoor onder andere meststoffen 

en bestrijdingsmiddelen niet op tijd konden worden aangeschaft, dit ten nadele van de productie en productiviteit. 

Suriname en andere ACP landen hebben zich ingezet om het regime gewijzigd te krijgen. 

Dat is ten dele gelukt. Het quotum voor de ACP landen werd verhoogd met 25.000 ton naar 775.000 ton, hetgeen 

beduidend lager ligt dan de geschatte import uit ACP landen van 920.000 ton in 2006. 

Door het toestaan van het “first come first serve” systeem en van 60% licentievrij importeren, zal het bedrag aan te 

betalen rechten in 2006 naar schatting EURO 3,4 miljoen bedragen. Bovendien is er uitzicht dat in 2007 en 2008 het 

relevante regime voor de Stichting Behoud Bananensector gunstiger zal worden. 

In 2005 werd 39.494 ton aan bananen verscheept met een FOT (Free On Truck) waarde van USD 28,8 miljoen. 

De FOB waarde bedraagt USD 12,2 miljoen. 

Het aantal arbeidsplaatsen in 2005 is toegenomen tot 1706 en er is nog vraag naar meer arbeiders. 

In 2005 is het privatiseringsproces op professionele wijze aangevangen. Er is een internationale inschrijving gehouden 

waarop uiteindelijk zes potentiële investeerders hebben ingeschreven die op 4 mei een bod moesten doen. 

Helaas hebben allen bericht, dat er geen bod zou worden gedaan zolang het handelsregime van de Europese Commissie 

niet helder en duidelijk is. Nu het EU handelsregime duidelijkere contouren begint te krijgen, is een verzoek gedaan om 

opnieuw een bod te mogen uitbrengen. De vooruitzichten van de bananensector zijn in elk geval verbeterd. 

Palmolieproductie 

Begin 2004 gaf De Nationale Assemblee haar goedkeuring aan een door de Surinaamse regering te ondertekenen 

overeenkomst met het Chinese consortium China Zhong Heng Tai voor de grootschalige productie van palmolie in 

het Patamaccagebied gelegen in het distrikt Marowijne. Na een lange voorbereidingsperiode zal in de loop van 2006 

gestart worden met de uitvoering van dit project. In het businessplan wordt uitgegaan van een totaal aan te leggen 

oliepalm areaal van 400 km² met een uiteindelijke productie van 700.000 ton palmolie per jaar. De totale investering 

welke over een periode van ruim 10 jaar gespreid zal worden, is geschat op USD 116 miljoen. Het aantal arbeidsplaatsen 

zal uiteindelijk op enkele duizenden uitkomen. Dit project is van erg groot belang voor de economie in Oost 

Suriname, zeker nu de bauxietindustrie aldaar tot een eind zal komen. 

Aquacultuur 

In mei 2006 zal door Suraq N.V. een aanvang worden gemaakt met de opzet van een aquacultuur bedrijf in Nickerie, 

waarmee een totale investering is gemoeid van USD 15 miljoen. De constructiewerkzaamheden zullen 14 maanden in 

beslag nemen. Het type garnaal welke zal worden gekweekt is de Black Tiger Prawn. De gehele productie is bestemd 

voor export. Naar verwachting zal de exportwaarde in het tweede jaar van operatie reeds USD 14 miljoen bedragen. 

Het aantal permanente arbeidsplaatsen welke zal worden gecreëerd met deze nieuwe activiteit is 315. Suraq heeft een 

lening verkregen van de ABSA Merchant Bank, een dochteronderneming van Barclays Bank. Deze investering is van 

erg groot belang voor de Nickeriaanse economie. 



5/16/06 8:27:01 AM

Vooruitzichten voor de nabije toekomst 

Ons land staat voor enkele grote uitdagingen. 

Een van de belangrijkste vormt de continuering van prudent macro-economisch beleid ter consolidering en uitbouw 

van de macro-economische stabiliteit. 

Succesvolle uitvoering van een Public Sector Reformprogramma is noodzakelijk voor het behoud van de stabiliteit 

op langere termijn. Het klimaat voor de uitvoering van een dergelijk programma is gunstig gezien de economische 

groeivooruitzichten en de benodigde menskracht. 

Ambtenaren zouden via om- en bijscholingsprogramma’s kunnen instromen in de nieuwe of groeiende bedrijven. 

De opzet van een stabilisatiefonds zal de volatiliteit van de Surinaamse economie kunnen verminderen en de kredietwaardigheid 

van ons land verbeteren. Het is daarom zaak om op afzienbare termijn een stabilisatiefonds op te zetten. 

De volatiliteit van de Surinaamse economie kan ook teruggedrongen worden middels verbetering van de macroeconomische 

monitoring van onze economie. Daartoe zal een raamwerk dienen te worden opgezet waarin belangrijke 

economische beleidsmakers participeren teneinde de beleidsvoorbereiding en uitvoering te coördineren. 

Op korte termijn zal gestart moeten worden met onderhandelingen met Suralco/Alcoa en BHP Billiton inzake de 

ontginning en verwerking van de bauxietvoorkomens in West-Suriname. De uitdaging is een businessmodel te ontwikkelen 

dat wederzijds acceptabel is en voldoende voordelen voor Suriname oplevert. 

In januari 2006 is de Caricom Single Market officieel van start gegaan. Suriname en 5 andere Caraïbische landen 

traden tot de geunificeerde markt toe. Medio 2006 volgen nog 6 andere (ei)landen. 

In 2009 moet de Single Economy ingaan. Deze integratieprocessen zullen een flinke impact hebben op het investeringsklimaat 

en het ondernemerschap in Suriname. 

De overheid en de leidinggevenden in het bedrijfsleven zullen een beleid moeten uitstippelen om deze processen zo 

goed mogelijk te laten verlopen en ernaar streven maximaal voordeel hieruit te halen. 

De uitdagingen bergen goede kansen in zich om ons land duurzaam en versneld tot ontwikkeling te brengen. 



5/16/06 8:27:09 AM

Het bedrijf van de bank 

In het verslagjaar heeft onze bankinstelling wederom goede bedrijfsresultaten geboekt. Er werd op verschillende gebieden 

duidelijke vooruitgang geboekt en het bedrijfsrendement verbeterde. 

Evenals in voorgaande jaren werd hoge prioriteit gegeven aan de verbetering van de governance structuur en de 

interne beheersing van bedrijfsprocessen. In dit kader werd het gehele budgetteringsproces uitgebreid en aangescherpt 

evenals het management informatie systeem. 

Meer dan voorheen werd in het verslagjaar beleidsmatig aangestuurd op vooraf bepaalde kwantitatieve doelstellingen. 

Deze zijn vastgelegd in het jaarplan dat onderdeel is van het strategisch beleidsplan 2005 – 2007 dat eind 2004 tot 

stand kwam. 

Na grondige interne evaluatie van het jaar 2005 is geconcludeerd dat de vastgestelde bedrijfsdoelen in ruime mate zijn 

gerealiseerd zodat de strategische doelstellingen niet herzien hoeven te worden. Waar nodig zal bijgestuurd worden. 

In het verslagjaar werd een corporate governance code voor de Hakrinbank opgesteld welke inmiddels door de Raad 

van Commissarissen is goedgekeurd. Deze is op onze website te lezen. In deze code zijn principes en regels voor 

deugdelijk ondernemingsbestuur opgenomen. Het gaat in casu om regels voor het handelen van de organen van de 

Hakrinbank N.V. en vormt een belangrijke richtlijn voor het functioneren van deze organen. 

Onze bank is daarmee voor zover bekend het eerste bedrijf in Suriname met een formele corporate governance code 

die als leidraad zal dienen voor haar handelen. 

In het jaar 2005 werd een groei van circa 42% gerealiseerd in de geconsolideerde kredietverlening hetgeen 10 procentpunten 

boven het budget ligt. 

De (US) dollarisatie van de kredietportefeuille liep aanzienlijk terug als gevolg van een bewust ingezet beleid. 

De non-performing ratio daalde naar 3% hetgeen internationaal bezien een goede ratio is. 

Het marktaandeel van de Hakrinbank op de Surinaamse kredietmarkt nam toe tot circa 26%. 

Het balansbeheer verbeterde en ultimo verslagjaar is sprake van een actievere balansopstelling dan een jaar eerder en 

ook in vergelijking met lokale benchmarks. Dit werkte positief door op het bedrijfsrendement. 

In juli 2005 werd “Banking Network Suriname N.V.” (BNETS) operationeel, zijnde een switch company voor de 

facilitering van onder andere het gastgebruik van het ATM- en POS netwerk van aangesloten banken. Gestart is met 

het gastgebruik van ATM’s. Het aandeel van de bij de Hakrinbank geldautomaten gepleegde gasttransacties in het 

totaal van deze transacties ligt iets boven ons eigen marktaandeel. 

In mei 2006 wordt gestart met het gastgebruik voor Point of Sale transacties. 

In april 2004 introduceerde Hakrinbank als eerste bank in Suriname internetbankieren, dat zeer goed werd ontvangen 

door de gemeenschap. De groei van deze dienst is in 2005 zeer bevredigend geweest. 

In september 2005 brachten consultants van KPMG Business Advisory Services en Financial Stability Consultancy 

een rapport uit inzake de doorlichting van de topstructuur van de Hakrinbank. Ook werd door hen een nieuw directieen 

RvC reglement opgesteld. Dit als uitvloeisel van het project “strategische heroriëntatie en doorlichting interne 

organisatie” van de Hakrinbank welke eind 2004 werd afgerond. 

In het kader van de strategische heroriëntatie zal op directieniveau de structuur aangepast worden aan de gewijzigde 

organisatiestructuur van de gehele bank namelijk een duidelijker scheiding tussen front office en back office werkzaamheden. 

Het directieteam zal op afzienbare termijn worden uitgebreid met nog één directeur. Alle documenten zijn na enige 

aanpassingen goedgekeurd door directie en Raad van Commissarissen van de Hakrinbank. In 2006 zal gestart worden 

met uitvoering te geven aan de aanbevelingen van de consultants, die bij het onderdeel “Corporate Governance” 

nader zullen worden toegelicht. 

Begin 2005 vond de opening plaats van ons nieuw en modern filiaal te Tamanredjo waardoor wij onze cliënten in het 

distrikt Commewijne nog beter van dienst kunnen zijn. 

In het verslagjaar vond een aanscherping plaats van onze HRM policies met name op het gebied van functiebeoordeling 

en carrièreplanning. 



5/16/06 8:27:16 AM

Diverse anti-money laundering maatregelen werden ingevoerd of aangescherpt teneinde de integriteit van onze bankinstelling 

te allen tijde te waarborgen. 

In het verslagjaar werd een nieuw softwareprogramma aangeschaft ter verbetering van de efficiency van het internationaal 

betalingsverkeer. 

In 2005 is een formeel emergencyplan opgesteld zodat in geval van calamiteiten adequaat kan worden gehandeld. 

Onze dochteronderneming, de Nationale Trust- en Financieringsmaatschappij, boekte in het verslagjaar wederom 

uitstekende bedrijfsresultaten en leverde zodoende ook een belangrijke bijdrage aan de verbetering van het geconsolideerd 

resultaat van onze bank. Er werd verder gewerkt aan de versterking van de interne organisatie en de stroomlijning 

van bedrijfsprocessen. 

Hierna wordt nader ingegaan op de belangrijkste ontwikkelingen die zich binnen de bank, haar dochteronderneming, 

en op de diverse afdelingen, in 2005 hebben voorgedaan. 

Corporate Governance van de Hakrinbank N.V. 

Corporate Governance blijft zowel nationaal als internationaal de aandacht trekken. Dit is vooral het gevolg van boekhoudschandalen 

bij grote gerenommeerde beursgenoteerde bedrijven en de daarbij veroorzaakte financiële schade. 

Deze zaken hebben zich kunnen voordoen door het falen van de Corporate Governance, zijnde het systeem waarmee 

ondernemingen worden bestuurd en beheerst. 

Corporate Governance of wel deugdelijk ondernemingsbestuur is bij financiële instellingen van bijzonder belang 

gegeven de cruciale financiële intermediaire rol van deze instellingen in de samenleving, het belang van bescherming 

van fondsen van beleggers en de hoge maatschappelijke kosten welke een ineffectieve corporate governance met zich 

meebrengen. 

Effectieve governance praktijken zijn van groot belang voor het bereiken en behouden van het vertrouwen van het 

publiek, hetgeen essentieel is voor het voortbestaan van een financiële instelling. 

Vanwege hun specifieke kenmerken vallen banken daarom onder toezicht van een Centrale Bank die ook steeds let 

op governance praktijken. Vanuit het Bazelse bankencommittee verschijnen regelmatig richtlijnen ter verbetering 

van de besturing van banken. De laatste dateert van 29 juli 2005 en is getiteld: “Enhancing Corporate Governance for 

Banking Organisations”. Hierin zijn diverse richtlijnen gegeven ter verbetering van de governance binnen banken. 

De Hakrinbank streeft ernaar om hoge standaarden voor corporate governance te bereiken. Zij onderschrijft het 

belang van goed opgezette corporate governance processen teneinde haar bedrijfsperformance en accountability te 

verhogen. 

Teneinde onze commitment aan deugdelijk ondernemingsbestuur meer vorm en inhoud te geven is in het verslagjaar 

een formele corporate governance code voor onze bankinstelling opgesteld. Ook werd een RvC reglement opgesteld 

en het directiereglement geheel herzien. Deze documenten zijn inmiddels door de Raad van Commissarissen goedgekeurd 

en inwerkingtreding zal in de loop van 2006 plaatsvinden. 

De code van de Hakrinbank is gestoeld op de principes van deugdelijk ondernemingsbestuur zoals opgenomen 

in de Nederlandse code opgesteld door de commissie Tabaksblat, de relevante Bazelse richtlijnen voor corporate 

governance en de regeling “Organisatie en Beheersing” van De Nederlandsche Bank. Zij bevat richtlijnen voor het 

handelen van de diverse organen van de Hakrinbank en vormt een belangrijke leidraad voor het functioneren van 

deze organen. 

De code omvat zes pagina’s en kan worden beschouwd als een kapstok waaraan onder andere het uitgebreide 16 

pagina’s tellende directiereglement evenals dat van de Raad van Commissarissen zijn opgehangen. 

Het RvC reglement omvat 28 pagina’s en vormt een richtlijn voor de Raad van Commissarissen bij de vervulling van 

zijn taken en de omgang met de directie. 

Ook het directiereglement dat als leidraad moet dienen voor de directie bij de vervulling van zijn taken en de 

onderlinge verhoudingen binnen de directie regelt, is geheel herschreven en aangescherpt. Daarbij zijn meegenomen 

de adviezen uit het rapport “Doorlichting topstructuur Hakrinbank N.V.” opgesteld door consultants van “KPMG 

Business Advisory Services” en “Financial Stability Consultancy”. 



5/16/06 8:27:23 AM

Laatstgenoemd in 2005 uitgebracht rapport is een logisch uitvloeisel van het project “strategische heroriëntatie en doorlichting 

interne organisatie Hakrinbank”. Immers volgt de structuur, de interne organisatie, de gekozen bedrijfsstrategie. 

In het kader van de strategische heroriëntatie zal ook op directieniveau de structuur aangepast worden. 

De huidige directiestructuur stamt uit 2002 en vanuit verschillende invalshoeken kan gesteld worden dat deze aanpassing 

behoeft. Bij de aanpassing is als uitgangspunt genomen een duidelijker scheiding tussen front office en back 

office werkzaamheden en een logischer clustering van directietaken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden. 

Ter verbetering van de corporate governance heeft de Raad van Commissarissen besloten om de aansturingsbevoegdheden 

van de algemeen directeur aan te scherpen. 

Op afzienbare tijd zal het directieteam uitgebreid worden met nog één directeur waardoor het aantal directeuren 

uitkomt op drie. 

De aandachtsgebieden zullen als volgt verdeeld worden. De Financieel Directeur zal de financiële functie binnen de 

directiestructuur vervullen, de Operations Directeur is de hoogst verantwoordelijke voor de operationele backoffice 

processen binnen de bank terwijl de Algemeen Directeur verantwoordelijk is voor de voortgang van de werkzaamheden 

en het besluitvormingsproces binnen de directie. Deze functionaris draagt de uiteindelijke verantwoordelijkheid 

voor de resultaten van het gevoerde bedrijfsbeleid. 

De directiestructuurwijziging moet leiden tot een verbeterde corporate governance en effectievere aansturing van de 

Hakrinbank organisatie. De implementatie zal in de loop van 2006 van start gaan. 

Een zeer belangrijk onderdeel van corporate governance binnen een bankinstelling vormt het risicomanagement. 

Effectief risicobeheer is essentieel ter waarborging van de soliditeit en betrouwbaarheid van een bank. 

Het is hierbij van groot belang dat de leidinggevenden op verschillende niveaus binnen de organisatie continu inzicht 

hebben in de aard en omvang van de risico’s waaraan de bank bloot staat en die inherent verbonden zijn aan de 

uitoefening van het bankbedrijf. 

Met de opzet van een modern management informatie systeem in de afgelopen jaren is een belangrijke stap gezet op 

weg naar een volwaardig risicobeheersingssysteem. In 2006 zal een nieuwe afdeling “Risk Management” worden 

opgezet die tot taak zal hebben de belangrijkste risico’s waaraan de bank bloot staat, effectief te identificeren, 

monitoren en (helpen) beheersen. Met deze stap zal het risicobeheer binnen de Hakrinbank verder worden verbeterd. 

Benchmarkonderzoek 

Het in 2004 verrichte benchmarkonderzoek onder enkele Caraïbische banken is in 2005 wederom verricht. De in het 

onderzoek betrokken banken betreffen de grotere, beter presterende instellingen uit respectievelijk Jamaica, Trinidad 

& Tobago, Barbados, Guyana en Suriname. Zeker met het oog op de verwachte toename van de concurrentie als 

gevolg van de toetreding van Suriname tot de CSME is het noodzakelijk om continu een goed inzicht te hebben in de 

performance van de Hakrinbank in vergelijking met deze Caraïbische banken. 

In onderstaande tabel treft U de resultaten van dit benchmarkonderzoek. 

Key overall performance indicatoren Caraïbische banken 

Nonperforming 

Efficiency 

Instelling Periode RoA RoE Ratio Ratio 

NCB Jamaica Ltd. 2004-2005 2.32% 22.96% 63.16% 4.27% 

Republic Bank Ltd. 2004-2005 2.71% 20.73% 55.09% 3.82%*) 

RBTT Financial Holdings Ltd. 2004-2005 2.60% 25.30% 60.10% 4.00% 

Scotiabank Trinidad & Tobago Ltd. 2004-2005 2.81% 20.72% 45.55% n.b. 

Barbados National Bank Ltd. 2004-2005 2.27% 18.57% 48.68% 3.92% 

National Bank of Industry and Commerce Ltd. 2004-2005 1.33% 20.55% 76.10% n.b. 

Hakrinbank NV 2005 1.95% 46.10% 59.07% 3.00% 

DSB Bank NV 2005 1.76% 26.47% 60.70% n.b. 

*) boekjaar 2003-2004 

Bron: externe jaarverslagen 



5/16/06 8:27:31 AM

Een vergelijking van de performance van onze bank met die van de overige in het benchmarkonderzoek betrokken 

banken levert een redelijk positief overall beeld op. Met name het gunstig niveau van de non-performance ratio stemt 

tot tevredenheid. Een lage non-performance ratio indiceert namelijk een goede kwaliteit van onze kredietportefeuille. 

Dit biedt goede perspectieven voor het genereren van rentebaten uit de kredietportefeuille, en daarmee voor onze 

toekomstige winstgevendheid. De Return on Equity (RoE) is ook dit jaar het hoogste van alle bij het onderzoek 

betrokken banken. Dit rechtvaardigt de conclusie dat ons beleid gericht op het creëren van ‘shareholders value’ op de 

lange termijn succesvol verloopt. 

De Return on Assets (RoA) steekt ongunstig af bij de overige banken. Dit is mede het gevolg van het stringente kasreserveregime 

van de Centrale Bank van Suriname, waardoor een relatief groot deel van onze activa niet inkomstengenererend 

kan worden uitgezet. Gezien de totstandkoming van de CSME en de daarbij behorende beleidscoördinatie 

is het van nog groter belang dat het beleid van de Centrale Bank van Suriname meer in lijn wordt gebracht met dat 

van de andere Caraïbische centrale banken teneinde een “same level playing field” te realiseren. Ter verbetering van 

de RoA is ons Assets and Liabilities Management erop gericht om het aandeel van de inkomstengenererende activa 

in de totale activa te optimaliseren. Het aandeel van onze belangrijkste inkomstengenererende activa, de vorderingen 

op onze klanten, is toegenomen van 40,5% per ultimo 2004 tot 48,7% van de totale activa per ultimo 2005. Deze 

verbetering biedt goede perspectieven voor de verdere verhoging van de RoA. 

Hoewel we redelijk tevreden zijn over de verbetering van de efficiency ratio met vier procentpunten in het verslagjaar, 

steekt het gerealiseerd niveau van 59.07% minder gunstig af bij de best presterende banken in het Caraïbisch 

gebied. Verbetering van onze efficiency middels een verdere aanscherping van de kostenbeheersing, verhoging van 

de verdiencapaciteit en grondige evaluatie en verbetering van de verschillende bedrijfsprocessen blijft dan ook hoge 

prioriteit genieten in 2006. 

Credits 

De kredietverlening aan corporate en consumer kliënten groeide in het verslagjaar met SRD 67,8 miljoen ofwel 

41,9% tot SRD 229,7 miljoen. Deze toename ligt boven de door ons gebudgetteerde groei van de geconsolideerde 

kredietverlening van 32%. 

De nominale kredietgroei werd vooral gerealiseerd in de sectoren handel, woningbouw, consumentenkrediet en 

agrarische productie. 

De beleggingen in schatkistpromessen daalden met 4,3% tot SRD 32,9 miljoen. In 2006 is een verdere daling verwachtbaar. 

Het marktaandeel van de Hakrinbank op de Surinaamse kredietmarkt inclusief schatkistpapierbeleggingen 

steeg in 2005 met 5,8 procentpunten tot 25,9%. 

De kwaliteit van de kredietportefeuille bleef op een goed peil. De non-performing ratio verbeterde en daalde in het 

verslagjaar van 4,58% naar 3,0% per ultimo 2005. Dit is precies de ratio waarop beleidsmatig, door middel van 

effectief kredietbeheer, wordt aangestuurd. Doelstelling is deze gunstige ratio ook op langere termijn minstens vast 

te houden. 

Hierna volgt een overzicht van de kredietverlening naar sectoren volgens het classificatiemodel dat gehanteerd wordt 

door de Centrale Bank van Suriname. 



5/16/06 8:27:38 AM

Kredietverlening naar sectoren ( in miljoenen SRD) 

aan het einde van 

2005 in % 2004 in % 

Agrarische sector 22.065,2 9,6 11.919,0 7,4 

Visserij 4.192,6 1,8 3.967,6 2,4 

Bosbouw 112,2 - 64,8 - 

Mijnbouw 2.228,9 1,0 825,9 0,5 

Nijverheid 20.489,6 8,9 17.781,4 11,0 

Constructie- en installatiebedrijven 5.753,4 2,5 6.137,6 3,8 

Electriciteit, gas en water 26,8 - - - 

Totaal direct productieve sectoren 54.868,7 23,8 40.696,3 25,1 

Handel 71.555,8 31,2 52.534,2 32,5 

Transport, opslag en communicatie 2.624,0 1,2 2.267,0 1,4 

Dienstverlening 14.798,8 6,4 11.303,5 7,0 

Woningbouw 38.411,8 16,7 21.068,8 13,0 

Overige 47.470,9 20,7 34.072,7 21,0 

Totaal overige sectoren 174.861,3 76,2 121.246,2 74,9 

Totaal commerciële kredieten 229.730,0 100,0 161.942,5 100,0 

Schatkistpapier (overheid) 32.850,3 34.311,8 

Totaal generaal 262.580,3 196.254,3 

In ons vorig jaarverslag is aangegeven dat ernaar gestreefd zou worden de (US) dollarisatie van de kredietverlening 

terug te dringen en wel tot de door ons vastgestelde limiet van maximaal 50% van de totale kredietverlening. 

Deze doelstelling is in het verslagjaar in hoge mate gerealiseerd, getuige de afname van het dollarisatieniveau van 

58,5% naar 45,8% van de uitstaande kredieten. De geconsolideerde SRD kredietverlening groeide met 85,1% terwijl 

de vreemde valuta uitzettingen met slechts 10,9% toenamen. De SRD kredietverlening werd gestimuleerd middels 

rente-incentives terwijl de vreemde valuta kredietverlening gedeeltelijk werd afgeremd door de rentestijging die zich 

in het verslagjaar voltrok. Onze doelstelling is de (US) dollarisatie verder terug te dringen. 

In februari 2005 vond een algehele verlaging van de SRD debetrente plaats met 2 procentpunten tot het niveau van 

16% per jaar, vanwege de stabiele macro-economische omgeving en de dalende inflatie. Begin 2006 werd de debetrente 

verder verlaagd naar 14% vanwege onder andere de verlaging van het verplichte SRD kasreservepercentage 

door de Centrale Bank van Suriname. 

In het derde kwartaal van het verslagjaar werd de basisrente voor vreemde valuta leningen verhoogd met 1 procentpunt 

vanwege gestegen costs of funds. 

Het verschil tussen de basisdebetrente in SRD en vreemde valuta bedraagt bij het schrijven van dit verslag nog slechts 

circa 4 procentpunten. 

Gezien de redelijk stabiele macro-economische omgeving en ontwikkelingen binnen de Caricom Single Market is het 

wenselijk het SRD kasreservepercentage verder te verlagen. 

Zodoende kan ook de SRD leenrente verder omlaag en ontstaat additionele kredietruimte voor de financiering van de economische 

groei. Bijkomend voordeel kan zijn de verdere terugdringing van de US dollarisatie van de kredietportefeuilles van 

banken, doordat het renteverschil tussen leningen in lokale- en vreemde valuta verder kan worden teruggebracht. 

In het verslagjaar voldeed onze bankinstelling aan de vereisten zoals vastgelegd in de regeling “Kredietclassificatie 

en debiteurenvoorzieningen” en de overige regels van de Centrale Bank van Suriname in het kader van het bedrijfseconomisch 

toezicht op algemene banken in Suriname. 



5/16/06 8:27:45 AM

Een door de Centrale Bank van Suriname verrichte on-site inspectie binnen onze bankinstelling leverde een overall 

gunstige beoordeling op. 

In ons vorig jaarverslag is uitgebreid ingegaan op het “Social Entrepreneurship Programma” ter stimulering van 

ondernemerschap bij geselecteerde afgestudeerden van de Anton de Kom Universiteit van Suriname, welke door de 

Hakrinbank in samenwerking met de Kamer van Koophandel en Fabrieken en de Inter-Amerikaanse Ontwikkelingsbank 

wordt uitgevoerd. 

Dit programma biedt de mogelijkheid om onder deskundige begeleiding een businessplan te schrijven voor een op te 

zetten (kleine) onderneming. Een breed samengestelde deskundige commissie selecteert de beste projecten die dan in 

aanmerking kunnen komen voor een Hakrinbankkrediet op zeer gunstige voorwaarden. 

Twee accountmanagers van onze bank hebben in dit kader op zowel de Universiteit van Suriname als bij de Kamer 

van Koophandel en Fabrieken een 4-tal trainingen verzorgd voor de potentiële ondernemers. 

De eerste lening in het kader van het Social Entrepreneurship Programma werd begin 2006 verstrekt aan mej. Razia 

Taus voor de opstart van een copy- en invoercentrum aan de Mr. J. Lachmonstraat. In 2006 zullen nog meer leningen 

in het kader van het programma verstrekt worden. Uitbreiding van de doelgroepen is in de toekomst verwachtbaar. 

In 2006 zal vanwege de groei van de kredietportefeuille en de aanscherping van het kredietbeheer het accountmanagersbestand 

worden uitgebreid met nog eens één functionaris. 

Ook zal in dat jaar een organisatorische wijziging binnen de afdeling Credits worden doorgevoerd en wel in die zin 

dat de administratieve afhandeling van kredietaanvragen voortaan geheel onder de verantwoordelijkheid van de 

accountmanagers zal worden gebracht. Nu berust deze bij de afdeling Credit & Legal Department. 

Hiermede wordt beoogd een grotere efficiency in het kredietverleningsproces te bereiken. 

Treasury and Securities Department 

De belangrijkste taken van deze afdeling zijn het SRD liquiditeitsbeheer, effectenbemiddeling, aan- en verkoop van 

vreemde valuta en swaptransacties. In 2006 zal ook het vreemde valuta liquiditeitsbeheer bij deze afdeling worden gecentraliseerd. 

Met het oog op de groei van de afdeling en de ruimere taakstelling is in het verslagjaar een extra stafmedewerker 

aangetrokken. 

In de eerste helft van 2005 konden wij onze cliënten in redelijke mate van vreemde valuta voorzien en nam ons 

marktaandeel iets toe. 

Aan het begin van het derde kwartaal viel ons transactievolume drastisch terug aangezien de koersen op de vreemde 

valutamarkt boven de door de Centrale Bank van Suriname toegestane maximumkoersen uitschoten en wij daardoor 

geen transacties konden verrichten. 

Tegen het einde van het kwartaal trad weer normalisatie in en konden wij ons marktaandeel herwinnen. 

Het SRD- en vreemde valuta liquiditeitsbeheer vonden nauwgezet plaats. Een deel van onze vreemde valuta 

liquiditeiten wordt via een grote investmentbankier belegd op de internationale kapitaalmarkt. Het in het eerste jaar 

behaalde beleggingsresultaat is redelijk. Zowel het SRD- als vreemde valuta liquiditeitsbeheer zullen in 2006 verder 

aangescherpt worden teneinde de groei van de commerciële activiteiten en het beleggingsrendement te bevorderen. 

De voorbereidende stappen om te komen tot de algehele automatisering van de openbewaargevingsadministratie 

zijn in 2005 voortgezet. Doel hiervan is de gehele voorraadadministratie van effecten verder te automatiseren, waardoor 

ook effectentransacties sneller kunnen worden afgehandeld en management informatie efficiënter en accurater 

beschikbaar zal komen. 

Vanwege de opeenvolging van diverse belangrijke automatiseringsprojecten verloopt de testfase langzamer dan 

initieel voorzien. 

De planning is om dit project in 2006 af te ronden. 

Administration & Management Information (AMI) Department 

Op basis van een advies van KPMG Business Advisory Services is besloten de afdeling AMI te splitsen in twee zelfstandige 

afdelingen, te weten Accounting en Financial Controlling. De afdeling Accounting is daarbij belast met de 

grootboekadministratie terwijl de afdeling Financial Controlling verantwoordelijk is voor de managementanalyses en 

-rapportages, de interne en externe jaarrekening en de rapportages aan de Centrale Bank van Suriname in het kader 

van het bedrijfs-economisch toezicht. 



5/16/06 8:27:52 AM

Accounting 

In het verslagjaar is bijzondere aandacht besteed aan de vergroting van de operationele efficiency. In dit kader is de 

samenwerking met de afdelingen ICT en Domestic inzake de electronische aanlevering en verwerking van de maandelijkse 

salarisboekingen uitgebreid. Tevens is in samenwerking met de afdeling ICT begonnen met de electronische 

verwerking van mutaties in het interbancair betalingsverkeer. 

In 2005 is een aanvang gemaakt met het overdragen van werkzaamheden die niet meer passen binnen de nieuwe taakstelling 

van de afdeling Accounting. Het betreft hierbij operationele werkzaamheden op het gebied van het binnenlands 

en buitenlands betalingsverkeer welke aan de primair hiervoor verantwoordelijke afdelingen zullen worden 

overgedragen. 

Financial Controlling 

In het verslagjaar is in samenwerking met onze externe accountant een project uitgevoerd waarbij de operationele 

risico’s en de interne beheersingsmaatregelen van de bedrijfsprocessen zijn geanalyseerd. Als resultaat van dit project 

zijn voorstellen gedaan voor een verdere aanscherping van enkele internal controlmaatregelen. 

Dit project sluit aan op het voornemen van onze Internal Audit Department om haar werkzaamheden meer op basis 

van “risk based auditing principles” te verrichten en minder op “rules based principles”. Hiermee zal de verantwoordelijkheid 

van de afdelingshoofden voor de beheersing van de bedrijfsprocessen op hun afdelingen vergroot 

worden. 

In 2005 is tevens een aanvang gemaakt met de geleidelijke invoering van de International Financial Reporting 

Standards (IFRS) bij de opmaak van onze jaarrekening. Deze standaarden worden nu ook gehanteerd bij de waardering 

van enkele beleggingen van de bank, alsmede bij de calculatie van de hoogte van enkele voorzieningen voor 

rechten van gepensioneerden. 

Op afzienbare termijn zullen de IFRS standaarden voor alle posten in de jaarrekening worden gehanteerd. 

Information & Communication Technology (ICT) Department 

In de gehele keten van processen, producten en aktiviteiten binnen onze bank, neemt het belang van ICT steeds meer 

toe. Zowel uit oogpunt van efficiency, continuïteit van bedrijfsprocessen als ook management informatie zijn voor 

ons betrouwbare geïntegreerde transactieverwerkende systemen, onmisbaar. De snelle technologische vernieuwingen 

noodzaken tot continue investeringen in hard- en software. 

In 2005 heeft een evaluatie plaatsgevonden van de interne organisatie en inrichting van de ICT afdeling en is in samenwerking 

met een externe consultant gewerkt aan de opzet van een nieuwe ICT organisatiestruktuur, waarbij ook aandacht 

is besteed aan de formatie. Informatiebeveiliging is één van de belangrijkste aspecten van ICT. Het vertrouwen dat het 

publiek in een bank stelt en haar reputatie worden vergroot indien voor een ieder duidelijk is dat van een optimale information 

security sprake is. Het opzetten en het bemensen van een aparte sectie ”security and quality assurance” binnen de ICT afdeling 

benadrukt het belang van noodzakelijke beveiligingsmechanismen voor de door ons gebruikte applicaties, besturingssystemen, 

databases en tele- en datanetwerken. In dit kader is begin 2006 een security and quality manager aangetrokken. 

Op regelmatige basis laten wij onze firewall en web application security testen door een gespecialiseerd bedrijf 

gevestigd in Engeland. De bevindingen van dit bedrijf bij alle tests waren positief voor onze bank en waar nodig werd 

de security aangescherpt. 

Het is van groot belang dat de dagelijkse dienstverlening en de geautomatiseerde gegevensverwerking te allen tijde 

ongestoord kunnen plaatsvinden. In ons filiaal Nieuwe Haven zal voor dit doel een aparte offsite computerruimte 

worden ingericht met een back-up voor onze AS/400 in ons hoofdkantoor. De benodigde hardware is al aangeschaft. 

Het streven was in 2005 de uitwijkfaciliteit te realiseren doch de bouwkundige werkzaamheden waren ingrijpender 

dan voorzien. 

Naar verwachting zullen deze werkzaamheden in 2006 worden afgerond. 

De administratie van de bank is gebaseerd op het softwarepakket “International Comprehensive Banking System” 

(ICBS), en die van het kasgebeuren op “Alliant Branch Teller” (ABT). 

In december 2005 vond een release upgrade van deze pakketten plaats. 



5/16/06 8:27:59 AM

Domestic Department /Cash Department 

In juli 2005 vond de officiële introductie van het gastgebruik van de ATM’s plaats door BNETS, een samenwerkingsverband 

tussen de Hakrinbank, DSB Bank, RBTT Bank Suriname en de Surinaamse Postspaarbank met als doel de 

bevordering van het gastgebruik van bankfaciliteiten. Het totaal aantal ATM’s in BNETS verband bedraagt per ultimo 

2005 circa 62. Te oordelen naar het aantal gasttransacties voorziet BNETS in een grote behoefte. Onze bank zal in het 

komend jaar 7 nieuwe ATM’s plaatsen. 

Gastgebruik van POS apparaten via BNETS wordt naar verwachting medio 2006 gerealiseerd hetgeen het girale 

betalingsverkeer in belangrijke mate zal bevorderen. 

Ook in het jaar 2005 is het aantal studentenrekeningen toegenomen en wel met 26% ten opzichte van 2004, zulks 

ondanks het feit dat de overige banken met een soortgelijk product op de markt zijn gekomen. 

Het doet ons goed te kunnen vermelden dat het bestand van giro- en spaarrekeningen in het verslagjaar is toegenomen. 

In vergelijking met 2004 is sprake van een groei van 10%. 

Het aantal cliënten dat gebruik maakt van ons product internetbankieren is welhaast verdubbeld ten opzichte van 

2004. Wij hebben voorts kunnen constateren dat het bedrijfsleven intensiever gebruik maakt van de vele gunstige 

mogelijkheden die dit product biedt. 

Foreign Transfers Department 

De afdeling Foreign Transfers is binnen de Hakrinbank organisatie verantwoordelijk voor het buitenlands betalingsverkeer 

en het giraal binnenlands betalingsverkeer in vreemde munt (EUR en USD). 

In het buitenlands betalingsverkeer hebben partijen voor de financiele afhandeling van goederen- en dienstentransacties de 

keuze uit diverse betalingsinstrumenten. 

Bij blanco betalingen (vooruitbetaling en betaling na ontvangst der goederen) vertrouwen partijen erop, dat de goederen 

na betaling worden verzonden of dat betaling zal plaatsvinden nadat de goederen geleverd zijn. Bij documentaire 

kredieten (letters of credit) vindt betaling pas plaats nadat overeengekomen documenten bij een bank zijn ingeleverd 

en gecontroleerd. Letters of credit bieden derhalve aan partijen de hoogst mogelijke zekerheid; het instrument 

is echter relatief duur. Door een groeiend vertrouwen van buitenlandse leveranciers in de betalingsbereidheid en 

- vermogen van Surinaamse importeurs neemt het aandeel van letters of credit in het totaal uitgaand betalingsverkeer 

verder af. 

De aantallen transacties en het transactievolume bij zowel het blanco betalingsverkeer met het buitenland alsook 

incassi zijn in het verslagjaar wederom gestegen. Wij mogen ons verder verheugen in een toename van inkomende 

betalingsopdrachten uit hoofde van sociale uitkeringen uit Nederland. 

In 2005 is een softwareprogramma voor de verbetering van de efficiency van het buitenlands betalingsverkeer aangeschaft. 

Omstreeks medio 2006 zal de verwerking van het uitgaand en het inkomend buitenlands betalingsverkeer 

sterk vereenvoudigd worden. Uitgaande betalingsopdrachten die volledig zijn ingevuld door de opdrachtgever zullen 

in een kort tijdsbestek met minimale input aangemaakt, geboekt en uitgevoerd worden. 

Inkomende betalingsopdrachten zullen, indien niet aan rapportage verplichtingen hoeft te worden voldaan, zonder 

verdere tussenkomst direct op de rekening van de begunstigde worden geboekt. Wij verwachten na de oplevering van 

dit project een verdere verbetering in de dienstverlening ten aanzien van het buitenlands betalingsverkeer. 

In het verslagjaar is gestart met de applicatieprocedure voor verkrijging van full membership van Mastercard. 

Hiermee willen wij tegemoet komen aan een behoefte die reeds enige tijd bestaat bij onze rekeninghouders aan een 

eigen Hakrinbank creditcard. Cliënten kunnen via hun mastercard bij de meeste geldautomaten in de wereld ook cash 

pinnen. 



5/16/06 8:28:06 AM

Human Resources and General Affairs Department 

Personeelsbestand 

In 2005 nam ons personeelsbestand toe met negen medewerkers, namelijk van 238 naar 247, onderverdeeld in 134 

vrouwelijke en 113 mannelijke medewerkers. Vijftien nieuwe medewerkers traden bij ons in dienst terwijl 5 medewerkers 

de bank verlieten en één medewerkster ons kwam te ontvallen. 

Onder de nieuwe medewerkers bevonden zich vijf stafleden te weten, de dames drs. Helyante Mac Donald 

(Foreign Transfers), drs. Nancy Elshot (Nieuwe Haven Branch) en Gwen Jong Msc. (N.T.F.M.) en de heren drs. Raoul 

Amirkhan (Treasury & Securities) en drs. Navin Samoedj (Human Resources Officer). 

Met pensioen 

In 2005 verlieten drie medewerkers de bank wegens het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd. 

De heer Raghoebarsing na een dienstverband van 38 jaar en de dames Irene Abdulhak en Lailoenissa Oemed na een 

periode van 34 respectievelijk 27 jaar. 

In memoriam 

Op 10 oktober 2005 overleed geheel onverwachts op 30-jarige leeftijd Maggie Valies. Zij trad in 1995 in onze dienst 

en was de laatste jaren werkzaam op de afdeling Foreign Transfers. Ook onze gepensioneerde Bhiemsen Hoeseni 

overleed op 13 september 2005. 

Jubilarissen 

In totaal waren er in 2005 veertig jubilarissen. Zeventien medewerkers herdachten hun 12½-jarig dienstjubileum, 

dertien hun 25-jarig en zes hun 30-jarig dienstjubileum. Vier medewerkers behaalden het respectabele aantal van 35 

dienstjaren. Wij zijn deze medewerkers dankbaar voor hun inzet gedurende zovele jaren. 

Hieronder volgen de namen van onze jubilarissen. 

35 jr dienstjubileum 

De dames Gladys Doelwijt, Joyceline Woen Tjoen Soen en de heren Saridjo Resomardjono en Simin Tahir. 


De dames Liesje Sastroredjo-Karijodihardjo, Astrid Monsanto, Mavis Tjon, Lucille Karg en de heren Armand de 

Gama en Sewkumar Mohan. 


De heren Evert Kortstam, Ewald Martosoemarto, Jimmy Letnom, Ronald Sewnaik, Johannes Resowidjojo en Roy 

Liesdek en de dames Juanita Zwakke-Lion Sjin Tjoe, Jaitrie Tjon Tjauw Liem-Jibodh, Mildred Goudmijn, Mirjan 

van ’t Kruys, Nirmala Mohan-Chotoe, Lydia Nok en Siti Mendonca-Deno. 

12½ jr dienstjubileum 

De dames Joanne Grunberg-Nijbroek, Sherida Koningverander-Belfor, Nita Karijoredjo, Cathleen Blackman, Rita 

Amersfoort, Vaishali Munusami, Geeta Biharie-Rosiek, Jane Wong A Loi, Ria von Niessewand, Eline Wakidjan- 

Wirokarso, Lorraine Stolk, Claudia Koning-Wijnaldum, Murley Kolf-Truideman, Clarencia Zeefuik en Sussan Chin 

A Hin en de heren Benito Chan Jon Chu en Alfred Majo. 

Personeelsbeoordeling 

In het verslagjaar werd het beoordelingssysteem aangescherpt en werden alle medewerkers na voorafgaande functioneringsgesprekken, 

gedurende de eerste helft van 2005 beoordeeld. 

Opleidingen en Trainingen 

Ook in 2005 is er verder geïnvesteerd in onze medewerkers zowel ter ontwikkeling van vaardigheden alsook ter 

verhoging van vakkennis. Medewerkers van diverse afdelingen volgden cursussen en namen deel aan trainingen en 

workshops. 



5/16/06 8:28:13 AM

Arbeidsverhoudingen 

Met de HWO - de in onze bank opererende vakbond - werd een collectieve arbeidsovereenkomst voor de jaren 

2005-2006 afgesloten. Een loonsverhoging voor het jaar 2005 van 15% werd overeengekomen en tevens een lumpsum 

van SRD 1.200,00. Diverse voorzieningen werden verbeterd. 

De in januari 2005 gesloten overeenkomst met een zorgverzekeraar ter dekking van de medische kosten voortvloeiende 

uit de CAO, heeft met in achtneming van de kinderziektes, redelijk goed gefunctioneerd. Partijen hebben na 

evaluatie afspraken kunnen aanscherpen en gezamenlijk wordt gewerkt aan verdere verbetering van de serviceverlening 

en beheersing van de kosten voor medische voorzieningen. 

Security 

In februari 2005 werd als onderdeel van het ontruimingsplan een eerste ontruimingsoefening gehouden waarbij 

de externe hulpverleners zoals brandweer, politie en de emergency medical services, Hi-Jet, betrokken waren. De 

tweede, maar nu ongeplande ontruimingsoefening, werd in de tweede week van november 2005 gehouden en het 

voltallig personeel op het hoofdkantoor verliet binnen vier minuten na het brandalarm het gebouw. Ook werd voor 

het hele personeel een serie refresher trainingen in brandbeveiliging gehouden. 

In het kader van de verdere voorbereiding hoe te handelen in geval van een calamiteit volgden 32 Emergencyteamleden 

van het hoofdkantoor en de filialen, de EHBO-A opleiding en mochten allen het bijbehorende certificaat 

ontvangen. 

Acht medewerkers volgden in 2005 de opleiding tot Buitengewoon Agent van Politie en legden allen met succes het 

examen af. 

Pensioenen 

In 2005 werden de pensioenen van de gepensioneerden van het Pensioenfonds Hakrinbank met 13% verhoogd, dit 

als gevolg van de overrente op de premiereserve die jaarlijks wordt uitgekeerd. 

Personeelsvereniging 

Ook in 2005 was onze Personeelsvereniging actief en organiseerde een aantal succesvolle evenementen, waarvan 

met name genoemd kunnen worden de deelname aan de avondvierdaagse wandelmars en de geslaagde familyday die 

werd gehouden te White Beach. 

Diversen 

Verkoop terrein Latour 

Ondanks pogingen daartoe, is het bloot terrein van de Hakrinbank te Latour nog niet verkocht. 

De pogingen zullen voortgezet worden om dit niet strategisch activum te verkopen. De verkoop zal een belangrijke 

bijdrage leveren aan de financiering van toekomstige investeringen in met name het in 2005 aangekochte bedrijfspand aan 

de Saramaccastraat no. 20. 

Renovatie / uitbouw nieuw aangekocht pand aan de Saramaccastraat no. 20. 

In 2005 werd het aan het Hakrinbank hoofdkantoor grenzend pand aan de Saramaccastraat no. 20 (pand “Brandon”) 

door ons aangekocht in verband met onze toekomstige uitbreidingsplannen. Het ligt in de bedoeling dit monumentale 

pand grondig te renoveren en verder uit te bouwen, rekening houdende met onze ruimtelijke behoeften. 

In 2006 staat de renovatie op het programma, waarna in 2007 en latere jaren de bijbouw zal plaatsvinden. Er zal 

in dit verband een meerjaren investerings- en financieringsplan worden opgesteld. Hierbij zal nadrukkelijk 

rekening gehouden worden met de immobiliaregels van de Centrale Bank van Suriname, die voorschrijven dat 

deze investeringen slechts met eigen vermogen gefinancierd mogen worden. 

Volgens planning zullen successievelijk de Nationale Trust- en Financierings Maatschappij en andere afdelingen naar 

de nieuwe locatie verhuizen, waardoor de drukte op het hoofdkantoor kan verminderen. Het aangekochte terrein zal 

deels als parkeerplaats worden benut, zodat enige verlichting ontstaat in de parkeerproblematiek bij ons hoofdkantoor. 

Het terrein is inmiddels opgeschoond, beschelpt en ommuurd en dient reeds als parkeerplaats. 



5/16/06 8:28:20 AM

Marketing 

In het verslagjaar is een aantal activiteiten ontplooid die allen tot doel hebben gehad nog beter kennis te nemen van 

de behoeften en wensen van onze klanten en potentiele klanten. De introductie van een formele klachtenbehandelingsprocedure 

(customer care procedure), marktonderzoek onder het high end particulier segment, de regelmatige 

toevoeging van bijsluiters bij onze bankafschriften en de continue training van onze medewerkers zijn activiteiten 

uitgevoerd in 2005 die ons in staat stellen met onze dienstverlening nauw aan te sluiten bij de wensen van onze 

klanten. 

Wij zijn er trots op dat wij ons steeds sterker kunnen onderscheiden als flexibele dienstverlener, die maatwerkdiensten 

aanbiedt aan zowel de zakelijke als de particuliere markt. 

De nominatie van onze bank voor de Suriname Customer Service Award 2005-2006 in de categorie dienstverleners 

verheugde ons dan ook zeer. Deze award is uitvloeisel van een samenwerking tussen Suriname Yellow Pages, de 

American Chamber of Commerce of Suriname (AmCham) en de Consumenten Bond om Surinaamse professionals 

en bedrijven te stimuleren om hun cliëntenservice te verbeteren. 

De grote uitdagingen voor 2006 liggen in een verdere verankering en professionalisering van de marketingfunctie 

in onze organisatie door de opzet van een marketingafdeling en het blijven ontwikkelen en aanbieden van nieuwe 

bankproducten die naadloos aansluiten op de behoeften van het zakelijke en particuliere marktsegment. 

Social corporate citizenship 

Wij hebben de afgelopen jaren door donaties en sponsoring een grote mate van betrokkenheid getoond bij de gemeenschap 

waarvan wij deel uitmaken en waaraan wij dienstbaar zijn. Wekelijks ontvangen wij een groot aantal aanvragen 

voor sponsoring die allemaal met zorg behandeld worden maar die wij helaas niet allemaal kunnen honoreren. 

De Hakrinbank heeft een historisch gegroeide relatie met sport. Sport is een gezonde vrijetijdsbesteding voor jong 

en oud. Bijzondere aandacht geniet de trimbaan in de Cultuurtuin als locatie midden in de stad met unieke flora, een 

dierentuin en volop gelegenheid voor sport. De bank renoveerde trimtoestellen, bouwde een multifunctionele ruimte 

en zorgde voor afstandsaanduidingen en een fietsenstalling. Een steeds groter aantal sporters doet mee aan onze jaarlijkse 

trim- en snelloop die wij rondom onze verjaardag op 28 juni organiseren. 

De Hakrinbank richt zich bij de sponsoring daarnaast met name op onderwijs, gezondheidszorg en cultuur. 

Wat onderwijs betreft kan in dit verband vermeld worden dat wij jaarlijks de VOJ-school met de beste prestaties een 

computer met toebehoren schenken. Dit jaar kwam het Hoogendoorn Atheneum met een slagingspercentage van 92,9 

in aanmerking voor de award. Wij stellen ook de hoofdprijs ter beschikking aan het Rotary Go Glo project voor de 

best geslaagden van het gewoon lager onderwijs. 

Verder geven wij als maatschappelijk geëngageerde instelling ook donaties aan instellingen actief op het gebied van 

sociale dienstverlening, gezondheidszorg en cultuur. 

Compliance 

Voor ons geniet het bevorderen en waarborgen van de reputatie en integriteit van onze bank en alle medewerkers de 

hoogste prioriteit. Wij streven naar een maximale naleving van weten regelgeving en trachten via strakke interne 

procedures uit te sluiten dat via onze bank gelden witgewassen worden. In dit verband hebben we onze ”Know Your 

Customers” regels aangescherpt. 

In 2005 is veel aandacht besteed aan training van de medewerkers. In het laatste kwartaal is een interne money 

laundering awareness training voor het totale personeel gehouden, welke verzorgd werd door onze compliance 

officer. Diverse medewerkers hebben eveneens geparticipeerd in een training terzake “anti money laundering” en 

“integriteit”, welke door het NIBE SVV (Nederlands Instituut voor banken effectenbedrijf) in Suriname werd 

gehouden op initiatief van de Centrale Bank van Suriname. 



5/16/06 8:28:28 AM

De bank kocht in 2005 het monumentaal pand aan de Saramaccastraat 20 allernaast het hoofdkantoor. 

Het zal geheel gerenoveerd en uitgebreid worden. 

De door de Hakrinbank aan de gemeenschap geschonken recreatieruimte op de trimbaan in de Cultuurtuin. 



5/16/06 8:28:37 AM

Nationale Trust- en Financierings Maatschappij N.V. 

Onze dochteronderneming, de Nationale Trust- en Financierings Maatschappij (NTFM), leverde in het jaar 2005 

wederom buitengewone prestaties. Het uitzettingenniveau en de productie stegen in alle productcategorieën. 

Hierdoor steeg de rentabiliteit en werd een aanzienlijke bijdrage geleverd aan het geconsolideerd resultaat van onze 

vennootschap. 

Ook werd het management verder versterkt middels het aantrekken van een staflid, die de commerciële activiteiten 

meer inhoud moet geven. Hiermede is een verdere verbetering van de interne organisatie van de NTFM gerealiseerd, 

die noodzakelijk is in verband met de sterke groei in de afgelopen jaren. 

Het kredietverleningsproces werd verder gedecentraliseerd middels actieve betrokkenheid van de Hakrinbankbijkantoren. 

Dit zal worden ondersteund door de aanschaf van een aangepast software programma. Wij hebben het 

volste vertrouwen dat de NTFM ook in 2006 de door haar gestelde doelen zal bereiken en een vooraanstaande rol op 

de markt van het consumentenkrediet zal blijven spelen. 

Hieronder wordt gedetailleerd ingegaan op het verloop van de kernactiviteiten van de Nationale Trust- en Financierings 

Maatschappij in het jaar 2005. 

Hypothecaire uitzettingen 

Het verloop van de uitgezette hypotheken gedurende de afgelopen 5 jaren is als volgt geweest: 

( x SRD 1000) 2005 2004 2003 2002 2001 

Totaal uitgezet 28.429 11.016 7.166 4.642 1.960 

Productie 23.238 8.029 4.458 3.921 1.524 

De hypothecaire uitzettingen stegen in het verslagjaar met 158% of SRD 17,4 miljoen tot SRD 28,4 miljoen. 

De jaarproductie bedroeg SRD 23,2 miljoen, ruim 189% boven die van 2004. In tegenstelling tot voorgaande jaren 

werd de groei niet grotendeels gerealiseerd door verstrekte hypotheekleningen aan grotere corporate cliënten maar 

vooral via uitzettingen aan particuliere relaties. Er werd circa SRD 10,4 miljoen uitgezet in concessionele bouwleningen 

die met toestemming van de Centrale Bank van Suriname gefinancierd werden uit de verplichte kasreserve 

die banken renteloos bij de moederbank dienen aan te houden. Voor deze bouwkredieten voor middenklassers zijn 

door de Centrale Bank van Suriname strikte kredietvoorwaarden opgesteld. 

De rentabiliteit van deze kredieten is wel significant lager dan die van de normale hypotheekleningen. 

Begin 2006 werd de kredietruimte voor deze kredieten verruimd van 7% naar 8% van de reserve base. Ook werd het 

maximale leenbedrag verhoogd met SRD 30.000 tot SRD 100.000. In 2006 zal naar verwachting de nog beschikbare 

kredietruimte voor deze categorie leningen geheel worden benut. 

Termijnleningen (objectfinanciering) 

De ontwikkeling van de uitstaande termijnleningen in de afgelopen vijf boekjaren is als volgt geweest: 



Productie 19.075 14.268 9.973 6.876 2.752 

Het uitstaande saldo van de termijnleningen bedroeg per ultimo 2005 ruim SRD 22,1 miljoen, hetgeen 33% hoger ligt 

dan in het voorgaande jaar. Het groeitempo lag iets lager dan in 2004. De productie steeg met bijna 34% tot SRD 19,1 

miljoen. Financieringen van aankopen van tweedehandse auto’s en nieuwe bromfietsen zorgden voor de belangrijkste 

bijdrage aan de groei van de objectfinancieringen. Ook financieringen van nieuwe auto’s vertoonden een toename. 

Ons filiaal in Nickerie leverde ook in dit verslagjaar een zeer bijzondere bijdrage aan de productie. Het blijkt dat de 

tweedehandse automarkt nog steeds blijft doorgroeien en nog geen duidelijke marktverzadigingsverschijnselen vertoont. 

Wij houden wel rekening dat de marktgroei in 2006 iets zal afvlakken. 



5/16/06 8:28:44 AM

Persoonlijke leningen 

Het verloop van de persoonlijke leningenportefeuille gedurende de afgelopen 5 jaren geeft het volgende beeld: 



Productie 11.286 8.462 7.352 3.985 1.862 

De uitzettingen in persoonlijke leningen zijn in het verslagjaar toegenomen met 25% en bedroegen per jaarultimo 

circa SRD 10,8 miljoen. Het gemiddeld geleend bedrag nam ook toe. 

De productie lag hoger dan in 2004 en kwam uit op circa SRD 11,3 miljoen. Evenals in voorgaande jaren heeft de financiering 

van de aankoop van duurzame consumptiegoederen een wezenlijke bijdrage geleverd aan de productiegroei. 

De laatste jaren proberen steeds meer bedrijven met aantrekkelijke marketing- en financieringsacties hun omzet te 

vergroten. De Nationale Trust- en Financierings Maatschappij N.V. vervult als financier een grote rol hierin. 

De actie “Persoonlijke lening voor de aankoop van schoolbehoeften” vóór de aanvang van het nieuwe schooljaar is ook in 

2005 succesvol verlopen. Dit ondanks de sterke concurrentie van verschillende banken met een gelijksoortig product. 

In 2006 wordt rekening gehouden met een bescheiden groei in de productie aangezien de aflossingscapaciteit van 

potentiële cliënten additionele persoonlijke leningen vaak niet mogelijk maakt. 

Vermogensbeheer 

De afgelopen vijf jaren geven het navolgende beeld van de beheerde vermogens te zien: 


Hypothecaire vorderingen 25.457,8 15.571,9 12.927,6 13.985,9 7.220,4 

Rekeningcourant tegoeden 2.616,0 2.284,4 2.081,2 960,5 690,3 

28.073,8 18.396,3 15.008,8 14.946,4 7.910,7 

In het verslagjaar was sprake van een substantiële groei van 53% van de beheerde vermogens van derden, die overwegend 

in hypotheekleningen worden uitgezet. Dit is het gevolg van een bewust beleid om de (US) dollarisatie van 

de Hakrinbank kredietportefeuille terug te dringen en risico’s te spreiden. 

In de afgelopen jaren is de (US) dollarisatie van de Hakrinbank kredietportefeuille significant toegenomen. Teneinde 

deze groei terug te dringen en risico’s te spreiden werd in het verslagjaar een groter (mede)financieringsberoep gedaan 

op vermogensverstrekkers. 

Dit verklaart de hogere dan verwachte groei in 2005 van de door ons beheerde vermogens. Dit beleid heeft haar 

vruchten afgeworpen getuige de teruggang van de (US) dollarisatie van de Hakrinbank kredietportefeuille. Het aanbod 

van te beheren vermogens was vanwege de aantrekkelijke rentevergoeding en het geringe risico op een goed 

peil. Vanwege continuering van het hierboven aangegeven beleid wordt in 2006 ook een significante groei van de 

beheerde vermogens verwacht. Ons streven is erop gericht de beleggingsmogelijkheden voor onze cliënten op afzienbare 

termijn te verruimen. 



5/16/06 8:28:51 AM

De financiële ontwikkeling van de bank 

Onze bank heeft in 2005 wederom een gunstig financieël jaar gekend, onder meer door de verbeterde beheersing van 

bedrijfs-processen en sturingsinstrumenten. De stabiele macro-economische omgeving werkte positief door op ons 

bankbedrijf. Het balanstotaal groeide en de balansverhoudingen verbeterden terwijl ook betere operationele resultaten 

werden gerealiseerd. De belangrijkste kwantitatieve financiële doelstellingen die wij in ons Strategisch Beleidsplan 

2005-2007 geformuleerd hebben zijn ruimschoots gehaald. Deze waren een reële batengroei van ten minste 15-20%, 

een reële winstgroei van minimaal 10% en een efficiency ratio van 55-60%. 

In het volgende vindt een gedetailleerde behandeling en analyse plaats van de diverse balansposten alsook het geconsolideerd 

resultaat van de Hakrinbank, waarna het winstbestemmingsvoorstel wordt toegelicht. 

Geconsolideerde balans 

De bedrijfsomvang gemeten naar het balanstotaal bedroeg aan het einde van het verslagjaar SRD 471,68 miljoen, een 

stijging van SRD 72,07 miljoen ofwel 18% ten opzichte van het jaar 2004. 

BALANSTOTAAL (in miljoenen SRD) 

500 

471.7 

450 

399.6 

400 

350 

300 

250 

251.5 

200 

181.0 

150 

115.4 

100 

50 

0 

2001 2002 2003 2004 2005 

Aan de actiefzijde van de balans is deze stijging voornamelijk 

te zien in de posten Vorderingen op klanten, Vorderingen 

op kredietinstellingen en Materiële vaste activa. De posten 

Liquide middelen en Schatkistpapier vertonen een lichte 

daling. 

De post Vorderingen op klanten steeg aanzienlijk en wel van 

SRD 161,94 miljoen in 2004 tot SRD 229,73 miljoen in het 

verslagjaar. Deze toename van de kredietverlening van SRD 

67,79 miljoen ofwel 41,86% heeft zich voorgedaan bij zowel 

de Hakrinbank alsook onze dochteronderneming de Nationale 

Trust- en Financierings Maatschappij en betreft hoofdzakelijk 

de uitzettingen in Surinaams courant. De vreemde valuta 

kredietverlening nam door een bewust beleid in veel mindere 

mate toe. De nominale debiteurengroei vond in grote 

mate plaats in de handels- en woningbouwsector, terwijl ook 

de door onze dochteronderneming verstrekte consumentenkredieten 

aanzienlijk toenamen. 

De post Vorderingen op kredietinstellingen nam in het verslagjaar toe en wel met SRD 9,73 miljoen tot SRD 126,67 

miljoen vanwege de groei van vreemdevalutategoeden die derden bij ons aanhouden en die deels bij buitenlandse 

banken worden geplaatst. 

Ook de post Materiële vaste activa groeide met SRD 1,41 miljoen tot SRD 15,9 miljoen welke hoofdzakelijk het 

gevolg is van de (strategische) acquisitie van het pand aan de Saramaccastraat no. 20 allernaast ons hoofdkantoor 

alsmede de aanschaf van nieuwe bedrijfsinventaris. 

De post Liquide middelen vertoonde een afname met 8,38% tot SRD 64,39 miljoen als gevolg van de uitzetting in 

kredieten. 

De post Schatkistpapier laat een daling zien van circa SRD 1,5 miljoen tot SRD 32,85 miljoen. De kredietverlening aan de 

overheid gerelateerd aan de totale kredietuitzettingen is gedaald van 17,5% in 2004 naar 12,5% per ultimo verslagjaar. 



5/16/06 8:28:59 AM

Aan de passiefzijde zien wij dat voornamelijk de posten Spaargelden, Schulden aan kredietinstellingen en Voorzieningen 

toenamen. 

De Spaargelden vertonen een groei van SRD 63,57 miljoen ofwel 52,24% tot SRD 185,27 miljoen. Deze stijging komt 

vanwege de vergroting van onze fundingsbasis, welke noodzakelijk is voor een gezonde kredietgroei. 

De post Schulden aan kredietinstellingen geeft een toename te zien van SRD 8,27 miljoen in 2005 tot SRD 14,73 miljoen 

per jaarultimo. Het betreft hier een moment opname in de rekening-courant verhouding met de overige banken. 

De Voorzieningen zijn met SRD 1,56 miljoen toegenomen tot SRD 4,14 miljoen vanwege noodzakelijke HRM 

gerelateerde voorzieningen. 

Vermogen en ratio’s 

Door de toevoeging van SRD 5,74 miljoen uit de nettowinst aan de Algemene Reserve waardoor deze per jaarultimo 

op SRD 15,47 miljoen uitkwam, nam het zichtbare eigen vermogen van de bank in het verslagjaar toe tot SRD 21,23 

miljoen, een stijging van 36,6% ten opzichte van 2004. 

De capital ratio – zijnde het aandeel van het zichtbare eigen vermogen in de balanstelling – bedroeg in het verslagjaar 

4,50%, hetgeen een toename van 0,61 procentpunt betekent ten opzichte van 2004. De stijging in de ratio komt door 

de grotere toename van het eigen vermogen in vergelijking met het balanstotaal. 

Het zichtbare eigen vermogen in procenten van de Vorderingen op klanten bedroeg 9,24. In 2004 bedroeg deze ratio 

9,60. De teruggang heeft te maken met de sterke groei van de kredietportefeuille met circa 42% in 2005, hetgeen 

boven de toename van het eigen vermogen ligt. 

Een betere ratio voor de beoordeling van de banksolvabiliteit is de BIS-ratio. Deze relateert het eigen vermogen 

aan de risicograad van de diverse activa. Onze bank voldoet zoals gebruikelijk aan deze door de Centrale Bank van 

Suriname gestelde solvabiliteitstoetsingsnorm, die in belangrijke mate gebaseerd is op de BIS-ratiosystematiek zoals 

neergelegd in het Bazelse kapitaalakkoord. De BIS-ratio van onze bank bleef op een goed niveau van 10,01% per 

ultimo van het verslagjaar. In 2004 bedroeg de ratio 10,19%. 

De zogenaamde buitenbalansposten, die vanwege hun risico invloed hebben op de solvabiliteitstoetsing, zijn in het 

verslagjaar afgenomen met SRD 0,25 miljoen tot SRD 3,68 miljoen. 

Geconsolideerde resultaten 

De geconsolideerde resultaten laten een opvallende groei zien die hoger is dan in het voorgaande jaar. 

BEDRIJFSRESULTAAT VOOR 

BELASTINGEN (in duizenden SRD) 

14,000 

12,000 

10,000 

13,243.1 

De bank heeft in het verslagjaar een nettoresultaat vóór 

belastingen van SRD 13,24 miljoen gerealiseerd. Dat is een 

stijging met SRD 4,66 miljoen oftewel 54,36% ten opzichte 

van het resultaat in 2004. Dit is ruim boven de vastgestelde 

doelstelling van een reële (dus gecorrigeerd voor inflatie) 

winstgroei van minimaal 10%. De nettowinst na belastingen 

bedraagt SRD 8,48 miljoen tegenover SRD 5,49 miljoen in 

2004. 

8,000 

6,000 

4,000 

2,000 

0 

8,579.5 

6,783.1 

2,347.5 

1,002.9 

2001 2002 2003 2004 2005 

Baten 

De totale bedrijfsopbrengsten stegen met SRD 9,16 miljoen 

tot SRD 36,66 miljoen, een toename van 33,3% ten 

opzichte van 2004. Deze groei van de bedrijfsopbrengsten 

is te danken aan een stijging van de baten uit het kredietbedrijf 

en de provisie-inkomsten. Het resultaat uit financiële 

transacties vertoonde een teruggang. De overall doelstelling 

was een reële batengroei van 15-20%, welke ruimschoots is 

gerealiseerd. 



5/16/06 8:29:06 AM

De netto-opbrengsten uit het kredietbedrijf stegen in het verslagjaar met SRD 9,46 miljoen tot SRD 28,84 miljoen. 

Deze toename is het resultaat van een sterke nominale groei van de kredietportefeuille en de gestegen opbrengsten 

door beleggingen in schatkistpapier vanwege een hoger gemiddeld beleggingsniveau. Dankzij volumegroei van de 

kredietuitzettingen bleef de rentabiliteit op peil en verbeterde zelfs. De rentemarge nam evenwel iets af door toenemende 

concurrentie. Deze positieve ontwikkeling werd ondersteund door de aanscherping van het kredietbeheer 

en het balansbeheer met name het liquiditeitsbeheer waardoor de netto interestmarge ondanks de lichte terugval toch 

op een bevredigend niveau bleef. Door de upgrading van het relevante management informatie systeem waren wij in 

staat om dagelijks nauwgezet onze liquiditeitspositie te volgen en winstgevend te managen. In 2006 zal vooral het 

vreemde valuta liquiditeitsbeheer aangescherpt worden. 

De provisie en overige baten groeiden met SRD 1,66 miljoen tot SRD 7,77 miljoen. Deze toename kan voornamelijk 

toegeschreven worden aan de verdiensten uit het buitenland- en binnenlandbedrijf. Ook het assurantiebedrijf heeft 

een positieve bijdrage geleverd aan deze groei. 

Het resultaat uit financiële transacties vertoonde in het verslagjaar een forse afname van SRD 1,97 miljoen. Deze 

terugval is voornamelijk het gevolg van de bijstelling van de waardering van onze EURO valuta positie. De EURO 

daalde in 2005 met 12,4% in waarde. Deze minder gunstige ontwikkeling werd echter volledig gecompenseerd door 

voormelde groei van de rentebaten uit de kredietverlening en provisies. 

Het in 2005 ingezette beleid om een deel van onze vreemde valuta liquiditeiten via grote investmentbankiers op 

de internationale kapitaalmarkt te beleggen zal gecontinueerd en geïntensiveerd worden. Deze policy heeft in het 

verslagjaar reeds haar vruchten afgeworpen. Ook zal het vreemde valuta liquiditeitsbeheer worden aangescherpt en 

gecentraliseerd worden bij onze Treasury afdeling. Deze zaken zullen een positieve uitwerking hebben op het toekomstig 

resultaat uit financiële transacties. 

Lasten 

De totale bedrijfslasten namen in 2005 met SRD 4,50 miljoen oftewel 23,76% toe tot SRD 23,42 miljoen. Deze 

stijging is voornamelijk het gevolg van hogere personeelskosten en overige bedrijfslasten. 

De totale personeelskosten namen mede door noodzakelijke personele voorzieningen toe met SRD 2,76 miljoen tot 

SRD 13,76 miljoen. 

De overige bedrijfslasten stegen met SRD 0,97 tot SRD 5,70 miljoen. De oorzaak van deze stijging is vooral gelegen 

in de toename van de automatiseringskosten, reclame- en advertentiekosten alsook kosten van nuts-voorzieningen. 

De afschrijvingen namen door de gepleegde investeringen in activa toe met SRD 0,56 miljoen tot SRD 2,24 miljoen. 

Ratio's 

Onze RoE en RoA zijn door de geboekte bedrijfsresultaten duidelijk verbeterd. Het beleid is erop gericht in de komende 

jaren een verdere verbetering van deze ratio’s te bewerkstelligen. 

RETURN ON EQUITY (in %) RETURN ON ASSETS (in %) 

50 

40 

30 

20 

13.2 

26.4 

40.2 

39.9 

46.1 

2.25 

2.00 

1.75 

1.50 

1.25 

1.00 

0.75 

0.61 

1.01 

1.69 

1.69 

1.95 

10 

0.50 

0.25 

- 

2001 2002 2003 2004 2005 

- 

2001 2002 2003 2004 2005 



5/16/06 8:29:13 AM

EFFICIENCY RATIO (in %) 

100 

89 

90 

77 

80 

70 

64 63 

59 

60 

50 

40 

30 

20 

10 

- 

2001 2002 2003 2004 2005 

De efficiency ratio die de totale bedrijfslasten minus de voorzieningen 

uitdrukt in een percentage van de totale bedrijfsopbrengsten, 

is een goede maatstaf voor de efficiency van de bedrijfsoperaties. 

Hoe lager deze ratio des te efficiënter de bedrijfsoperaties 

plaatsvinden. De neerwaartse trend van de efficiency ratio heeft 

zich in het verslagjaar verder voortgezet. Dankzij de sterkere 

stijging van de baten dan de lasten verbeterde de efficiency ratio 

van 63% in 2004 naar 59% in 2005. De strategische doelstelling 

is deze ratio verder omlaag te brengen door efficiency verhogende 

maatregelen tot een niveau van ongeveer 50% per ultimo 2007. 

In het komende jaar moet de ratio een niveau van omstreeks 55% 

hebben bereikt. 

Voor de gezonde ontwikkeling van de bank zijn een verdere 

aanscherping van het balansbeheer, verhoging van de verdiencapaciteit 

evenals een strakke doorvoering van kostenbesparende 

en efficiency verhogende maatregelen een noodzaak. Zodoende 

zal de efficiency ratio verder omlaag worden gebracht. 

Waardeveranderingen van vorderingen 

De post Waardeveranderingen van vorderingen, die inzicht geeft in het kredietrisico, steeg in het verslagjaar met SRD 

0,21 miljoen tot SRD 1,73 miljoen. Deze stijging in de dotatie is vanwege de groei van onze kredietportefeuille. 

De kwaliteit van onze kredietportefeuille beoordelen wij op grond van onze overall Credit Quality Assessment Matrix 

nog steeds als goed terwijl ook sprake is van een verbetering hiervan. De eerder in dit verslag vermelde afname van 

de non-performing ratio tot 3,0% per ultimo 2005 weerspiegelt de kwaliteitsverbetering van de kredietportefeuille. 

De post Waardeveranderingen van vorderingen betreft een specifieke voorziening ter dekking van het risico dat rechtstreeks 

of door deelnemingen wordt gelopen uit hoofde van de kredietverlening. 

De adequaatheid van deze voorziening is van cruciaal belang gezien de algehele afbouw van de Voorziening voor 

Algemene Risico’s (VAR), die kan worden beschouwd als een algemene voorziening voor bedrijfsrisico’s waaronder 

kredietrisico’s. 

De VAR is conform vereisten van de Centrale Bank van Suriname in 2005 volledig afgebouwd. Overwogen wordt 

om een Fonds voor Algemene Risico’s (FAR) op te zetten. 

Kerncijfers aandeel Hakrinbank (in SRD) 

2005 2004 2003 

KOERSONTWIKKELING AANDEEL 

HAKRINBANK N.V. (IN SRD) 

Koerswaarde per 

aandeel jaarultimo 6,20 5,30 3,96 

Intrinsieke waarde per 

aandeel jaarultimo 2,28 1,67 1,29 

Nettowinst per aandeel 0,91 0,59 0,47 

Dividend per aandeel 0,29 0,20 0,14 

Dividendrendement in % 4,7 3,8 3,5 

Koers/intrinsieke waarde in % 271,99 317,59 308,08 

Koers/winstverhouding 

(jaarultimo) 6,8 9,0 8,4 

7.00 

6.00 

5.00 

4.00 

3.00 

2.00 

1.00 

0.00 

6.20 

5.30 

3.96 

3.05 

1.60 

2001 2002 2003 2004 2005 



5/16/06 8:29:21 AM

Dividendvoorstel voor het boekjaar 2005 

Zoals voorgaande cijfers aangeven bedraagt de nettowinst SRD 0,91 per aandeel, dat is een stijging met 54% ten 

opzichte van 2004. 

Het verbeterde onderliggende resultaat en de bevredigende solvabiliteitspositie stellen ons in staat om aan de 

Algemene Vergadering van Aandeelhouders een 45% hoger contant dividend voor te stellen. 

De verhoging van het dividend geeft het belang aan dat wij hechten aan waardecreatie voor onze aandeelhouders. 

Het dividendvoorstel is volledig in lijn met onze dividendpolicy, inhoudende dat 1/3 deel van de nettowinst uitkeerbaar 

is als dividend. 

DIVIDEND PER AANDEEL (in %) 

3,911 

4,000 

3,500 

3,000 

2,667 

2,500 

1,870 

2,000 

1,500 

1,000 

610 

500 218 

0 

2001 2002 2003 2004 2005 

Het winstbestemmingsvoorstel omvat per aandeel: 

1. Een dividend in contanten van SRD 0,2933 hetgeen een 

dividendpercentage oplevert van 3.910,67. 

Van dit dividend is in oktober 2005 reeds SRD 0,0533 als 

interimdividend uitgekeerd. 

Het totaalbedrag aan dividend in contanten beloopt SRD 

2,73 miljoen, hetgeen overeenkomt met een uitkeringspercentage 

van 32,23. 

2. Het resterende winstsaldo ad SRD 5,74 miljoen zal worden 

toegevoegd aan de Algemene Reserve. 

Het winstbestemmingsvoorstel leidt tot een verbetering van het 

eigen vermogen van de bank. 

Deze vermogensversterking bevordert de rentabiliteit en groei 

van onze bank, terwijl ook aan de door de Centrale Bank van 

Suriname gestelde eisen wordt voldaan inzake de financiering 

van investeringsprogramma’s met eigen vermogen. 

Verbetering van de solvabiliteitspositie van de bank is ook van groot belang in het licht van de introductie van de 

Bazel II regelgeving vanuit de Bank of International Settlements (BIS). Deze zal onze BIS ratio negatief kunnen 

beïnvloeden waardoor het belangerijk is het eigen vermogen verder op te bouwen. 



5/16/06 8:29:28 AM

Vooruitzichten voor het jaar 2006 

Ons land staat aan de vooravond van bijzondere ontwikkelingen vooral door grootschalige investeringen in diverse 

sectoren. 

Vanwege de stabiele macro-economische omgeving en de gunstige wereldmarktprijzen voor onze belangrijkste 

exportproducten zijn de economische vooruitzichten voor het jaar 2006 gunstig. 

Onze bank zal van bovengeschetste positieve ontwikkelingen ook de vruchten plukken. Rekening wordt daarom 

gehouden met een verdere groei van de bank en haar rentabiliteit. 

Door processen die zich zowel nationaal als internationaal voltrekken zal de concurrentie op de lokale financiële 

markt verder toenemen. Dat zal leiden tot lagere marges. Gestreefd wordt naar volumegroei zodat de rentabiliteit op 

een bevredigend niveau kan worden gehouden. Maar ook aan effectief balansbeheer, risicomanagement, innovatie, 

efficiency, kwaliteitsmanagement en kostenbeheersing zal grote aandacht besteed worden. De realisatiecijfers in het 

eerste kwartaal 2006 liggen in lijn met de verwachtingen voor dat jaar. 

Het management van de bank zal zoals gebruikelijk de vinger nauw aan de pols houden en indien nodig tijdig 

bijsturen. 

Onze medewerkers hebben in het verslagjaar wederom bijzondere prestaties geleverd, hetgeen de basis vormt van 

onze opvallende bedrijfsperformance. De productiviteit per werknemer is verbeterd evenals het imago van de bank. 

Wij zijn onze medewerkers dan ook erg dankbaar voor de getoonde inzet, loyaliteit en klantvriendelijkheid. 

Onze dank gaat eveneens uit naar de leden van de Raad van Commissarissen voor hun actieve ondersteuning en 

buitengewone inzet bij de oplossing van een aantal complexe vraagstukken. 

Zeer bijzondere dank zijn wij verschuldigd aan onze vele en gewaardeerde cliënten – zowel consumer als corporate 

– voor hun vertrouwen in en loyaliteit jegens de Hakrinbank N.V. en haar dochteronderneming, de Nationale Trusten 

Financierings Maatschappij N.V. 

Onze bank zal op 28 juni 2006 haar 70 jarig bestaan herdenken. We zijn er blij om dat wij deze heugelijke gebeurtenis 

in goede bedrijfseconomische gezondheid mogen gedenken. 


Drs. J.D.Bousaid - Algemeen Directeur 

Mevr. Mr. M.M.Tjon A Ten - Directeur 



5/16/06 8:29:35 AM

Onder toeziend oog van de directeur van de BNETS, de heer A. Sleman geeft de Governor van de Centrale 

Bank van Suriname, de heer A. Telting door middel van het doorknippen van een lint op 23 juli 2005 het 

startsein voor het gastgebruik van ATM's. 

Accountmanagers drs. S. Jadoenathmisier en E. Frangie M.Sc. tijdens een training van jonge ondernemers 

voor de Surinaamse Kamer van Koophandel en Fabrieken in het kader van het Social Entrepreneurship 

Programma. 



5/16/06 8:29:46 AM

Door filiaal Nickerie werd in verband met haar 30 jarig bestaan in maart 2005 een trimloop georganiseerd 

waaraan circa 2500 personen deelnamen. 



5/16/06 8:29:56 AM

Accountantsverklaring 

Opdracht 

Wij hebben de in dit rapport opgenomen jaarrekening 2005 van Hakrinbank N.V. te Paramaribo gecontroleerd. 

De jaarrekening is opgesteld onder verantwoordelijkheid van de leiding van de huishouding. Het is onze verantwoordelijkheid 

een accountantsverklaring inzake de jaarrekening te verstrekken. 

Werkzaamheden 

Onze controle is verricht in overeenstemming met algemeen aanvaarde richtlijnen voor accountantscontrole. Volgens 

deze richtlijnen dient onze controle zodanig te worden gepland en uitgevoerd, dat een redelijke mate van zekerheid 

wordt verkregen dat de jaarrekening geen onjuistheden van materieel belang bevat. Een controle omvat onder 

meer het onderzoek door middel van deelwaarnemingen van de informatie ter onderbouwing van de bedragen en de 

toelichtingen in de jaarrekening. Tevens omvat een controle een beoordeling van de grondslagen van de financiële 

verslaggeving die bij het opmaken van de jaarrekening zijn toegepast en van belangrijke schattingen die de leiding 

van de huishouding daarbij heeft gemaakt, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. Wij zijn 

van mening dat onze controle een deugdelijke grondslag vormt voor ons oordeel. 

Oordeel 

Wij zijn van oordeel dat deze jaarrekening een getrouw beeld geeft van de grootte en de samenstelling van het 

vermogen op 31 december 2005 en van het resultaat over 2005 in overeenstemming met algemeen aanvaarde grondslagen 

voor financiële verslaggeving. 


Hiralal Lutchman & Co 

An independent correspondent firm 

of Deloitte Touche Tohmatsu 



5/16/06 8:30:03 AM

Jaarrekening 2005 

bestaande uit: 

• geconsolideerde balans 

• geconsolideerde winst- en verliesrekening 

• vennootschappelijke balans 

• vennootschappelijke winst- en verliesrekening 

• toelichting 



5/16/06 8:30:10 AM

GECONSOLIDEERDE BALANS PER 31 DECEMBER 2005 NA WINSTVERDELING 

(in SRD) 

Activa 2005 2004 

Liquide middelen 64.390.355 70.277.185 

Schatkistpapier 32.850.327 34.311.798 

Vorderingen op kredietinstellingen 126.666.969 116.932.623 

Vorderingen op klanten 229.730.032 161.942.511 

Effecten 95 95 

Materiële vaste activa 15.895.748 14.485.737 

Deelneming 168.000 168.000 

Overlopende activa 1.977.784 1.487.817 

471.679.310 399.605.766 

Passiva 

Schulden aan kredietinstellingen 14.725.404 6.454.844 

Schulden aan klanten: 

- Spaargelden 185.265.134 121.691.267 

- Andere schulden 238.272.824 246.979.906 

Overige schulden 6.080.054 4.341.921 

Overlopende passiva 1.961.856 2.012.598 

Voorzieningen 4.143.349 2.582.162 

450.448.621 384.062.698 

Maatschappelijk kapitaal 120.000 

Gestort en opgevraagd kapitaal 69.854 69.854 

Agio 916 916 

Herwaarderingsreserve 5.693.677 5.749.866 

Algemene reserve 15.466.242 9.722.432 

21.230.689 15.543.068 

471.679.310 399.605.766 

Verplichtingen wegens verstrekte borgtochten en garanties 2.574.201 1.463.032 

Verplichtingen wegens onherroepelijke accreditieven 1.100.601 2.459.807 

3.674.802 3.922.839 


Raad van Commissarissen: 

Directie: 

Mr. A.K.R.Shyamnarain - President-Commissaris Drs. J.D.Bousaid - Algemeen directeur 

Ir. R.A.Mac Donald - Vice President-Commissaris Mevr. Mr. M.M.Tjon A Ten - Directeur 

Drs. H.B.Abrahams 

Mevr. G.Lie Sem-Nawikromo 

H.R.Ramdhani 

Drs. M.M.Sandvliet 

Drs. J.J.F.Tjang-A-Sjin 



5/16/06 8:30:10 AM

GECONSOLIDEERDE WINST- EN VERLIESREKENING OVER 2005 

(in SRD) 

2005 2004 

BEDRIJFSOPBRENGSTEN 

Interestmarge 28.842.891 19.379.744 

Provisie 7.758.114 6.089.333 

Resultaat financiële transacties 48.781 2.016.068 

Overige bedrijfsopbrengsten 9.720 15.462 

36.659.506 27.500.607 

BEDRIJFSLASTEN 

Personeelskosten 13.760.660 11.002.136 

Afschrijvingen 2.234.629 1.679.298 

Overige bedrijfslasten 5.695.216 4.723.819 

Waardeveranderingen van vorderingen 1.725.902 1.515.866 

23.416.407 18.921.119 

Winst vóór belasting 13.243.099 8.579.488 

Inkomstenbelasting 4.767.516 3.088.440 

WINST NA BELASTING 8.475.583 5.491.048 



Directie: 


Ir. R.A.Mac Donald - Vice President-Commissaris Mevr. Mr.M.M.Tjon A Ten - Directeur 



H.R.Ramdhani 





5/16/06 8:30:10 AM

VENNOOTSCHAPPELIJKE BALANS PER 31 DECEMBER 2005 NA WINSTVERDELING 

(in SRD) 

Activa 2005 2004 






Deelnemingen 57.371.679 32.398.511 

Materiële vaste activa 15.849.233 14.473.759 


470.028.422 397.931.122 

Passiva 


Schulden aan klanten: 

- Spaargelden 184.867.130 121.352.553 

- Andere schulden 238.047.670 246.556.779 



Voorzieningen 4.143.349 2.582.162 

448.797.733 382.388.054 

Maatschappelijk kapitaal 120.000 

Gestort en opgevraagd kapitaal 69.854 69.854 

Agio 916 916 

Herwaarderingsreserve 5.693.677 5.749.866 

Algemene reserve 15.466.242 9.722.432 

21.230.689 15.543.068 

470.028.422 397.931.122 

Verplichtingen wegens verstrekte borgtochten en garanties 2.574.201 1.463.032 

Verplichtingen wegens onherroepelijke accreditieven 1.100.601 2.459.807 

3.674.802 3.922.839 



Directie: 





H.R.Ramdhani 





5/16/06 8:30:11 AM

VENNOOTSCHAPPELIJKE WINST- EN VERLIESREKENING OVER 2005 

(in SRD) 


Bedrijfsopbrengsten 32.720.303 23.938.112 

Bedrijfslasten 21.286.370 16.500.184 

Winst vóór belasting 11.433.933 7.437.928 


WINST NA BELASTING 8.475.583 5.491.048 



Directie: 





H.R. Ramdhani 





5/16/06 8:30:11 AM

TOELICHTING BEHORENDE BIJ DE GECONSOLIDEERDE JAARREKENING 2005 

Algemeen 

De activa en passiva zijn, voorzover niet anders vermeld, opgenomen tegen de nominale waarde. 

De uitstaande vorderingen en schulden in vreemde valuta zijn omgerekend tegen op balansdatum geldende 

Centrale Bank van Suriname koers voor aankoop van bankbiljetten 

(2005: USD 1 = SRD 2,70 , EUR 1 = SRD 3,183 ; 2004: USD 1 = SRD 2,68 , EUR 1 = SRD 3,635). 

Op de vorderingen op klanten zijn specifieke voorzieningen voor waardeveranderingen in mindering gebracht, 

terwijl in 2004 tevens een voorziening voor waardeveranderingen van vorderingen met een meer algemeen 

karakter in mindering werd gebracht. Laatstgenoemde voorziening diende ter dekking van het risico, dat rechtstreeks 

of door deelnemingen werd gelopen uit hoofde van kredietverlening en is in 2005 conform de vereisten 

van de Centrale Bank van Suriname afgebouwd. Jaarlijks wordt de mutatie in de voorzieningen in de Winst- en 

Verliesrekening verantwoord. 

De inkomstenbelasting zoals deze is opgenomen in de winst- en verliesrekening is berekend over de commerciële 

winst (na aftrek van het resultaat op deelnemingen). Het verschil met het werkelijk verschuldigde bedrag is 

gemuteerd in de voorziening latente belastingverplichtingen. 

De onroerende goederen zijn gewaardeerd op basis van vervangingswaarden. De opstallen worden lineair 

afgeschreven gedurende de geschatte gebruiksduur. Veranderingen in de waarde worden ten gunste of ten 

laste van de herwaarderingsreserve gebracht, onder aftrek van de op die mutaties betrekking hebbende 

belastingen. De herwaarderingsreserve is, na aftrek van deze latente belastingverplichting, afzonderlijk onder 

het eigen vermogen opgenomen. De belastinglatentie is berekend op haar contante waarde, uitgaande van een 

belastingtarief van 36%. 

In de geconsolideerde jaarrekening zijn de cijfers verwerkt van de bank en haar 100% dochteronderneming de 

Nationale Trust- en Financierings Maatschappij N.V. 

De onderstaande toelichting is, tenzij anders vermeld, toegespitst op de geconsolideerde jaarcijfers. 

De bedragen zijn opgenomen in SRD. 



5/16/06 8:30:11 AM

BALANS PER 31 DECEMBER 2005 

ACTIVA 2005 2004 


Onder deze post vallen kasgelden, direct opeisbare tegoeden bij de 

Centrale Bank van Suriname alsmede de kasreserve in SRD bij de 

Centrale Bank van Suriname ad SRD 49.648.637, welke niet ter vrije 

beschikking staat van de Hakrinbank N.V. 


Deze post betreft beleggingen in schatkistpromessen van de 

Republiek Suriname. De looptijd bedraagt maximaal 6 maanden 

en de rente op jaarbasis bedraagt 12,5%. 


Hieronder zijn opgenomen vorderingen op binnenlandse en 

buitenlandse kredietinstellingen. Tevens omvat deze post de door 

de Centrale Bank van Suriname verplicht voorgeschreven 

vreemde valuta kasreserve ad SRD 42.099.781 aangehouden bij 

buitenlandse banken; deze staat niet ter vrije beschikking van 

de Hakrinbank N.V. 


Onder dit hoofd zijn opgenomen vorderingen uit hoofde 

van kredietverlening. De noodzakelijk geachte voorzieningen 

zijn in mindering gebracht. 


Onder dit hoofd zijn aandelen Nationale Ontwikkelingsbank N.V. 

opgenomen. De aandelen zijn gewaardeerd tegen de laagste 

van aanschaf- en marktwaarde. 

Deelneming (in de vennootschappelijke balans) 57.371.679 32.398.511 

Deze post betreft een 100% deelname in het kapitaal ad SRD 5.000 

van de Nationale Trust- en Financierings Maatschappij N.V. 

De waardering is geschied tegen de intrinsieke waarde; 

de vordering op haar nominale waarde. Tevens is hieronder 

opgenomen de deelname in het kapitaal in BNETS N.V. ad 

SRD 168.000. De waardering is geschied tegen de verkrijgingsprijs 

(aanschafwaarde). 



5/16/06 8:30:11 AM


Materiële vaste activa 

Onroerende goederen: 

Balanswaarde 1 januari 10.840.708 10.314.226 

Investeringen 1.444.688 1.001.853 

Herwaardering - - 

Afschrijvingen - 514.834 - 475.371 

Balanswaarde 31 december 11.770.562 10.840.708 

Vervangingswaarde 20.364.205 18.919.517 

Cumulatieve afschrijvingen 8.593.643 8.078.809 

11.770.562 10.840.708 

Inventarissen en transportmiddelen 

Balanswaarde 1 januari 3.645.029 2.764.080 

Investeringen 2.291.548 2.089.139 

Correcties - 91.596 - 

Afschrijvingen - 1.719.795 - 1.208.190 


Aanschafwaarde 9.760.380 7.560.429 

Cumulatieve afschrijvingen 5.635.194 3.915.400 

4.125.186 3.645.029 

Totaal 15.895.748 14.485.737 


Hieronder zijn opgenomen onderhanden investeringen, vooruitbetaalde 

bedragen voor kosten die ten laste van de volgende jaren komen en 

nog te ontvangen bedragen wegens nog niet geïnde baten. 

PASSIVA 


Hieronder zijn opgenomen verplichtingen jegens banken. 

Schulden aan klanten (Spaargelden) 

Hieronder zijn opgenomen: 

Deposito’s en spaarcertificaten 13.196.019 10.464.148 

Saldi van spaarrekeningen en spaarboekjes 172.069.115 111.227.119 

185.265.134 121.691.267 



5/16/06 8:30:12 AM


Schulden aan klanten (Andere schulden) 238.272.824 246.979.906 

Onder dit hoofd zijn de met de bedrijfsuitoefening 

van de bank samenhangende schulden opgenomen, voor 

zover zij niet onder spaargelden en schulden aan 

kredietinstellingen zijn gepresenteerd. 


Onder deze post zijn passiva opgenomen, die niet 

onder één van de overige posten kunnen worden 

gerubriceerd. 


Hieronder zijn opgenomen de vooruitontvangen 

bedragen van baten die ten gunste van volgende 

jaren komen en nog te betalen bedragen terzake 

van lasten, die aan verstreken jaren zijn toe 

te rekenen. 

Voorzieningen 

Onder dit hoofd zijn opgenomen: 

Voorziening latente belastingverplichtingen 811.034 881.252 

Onderhoudsfonds 452.375 290.295 

Voorziening (medische) kosten en gratificatie/ 

toeslagen gepensioneerden 1.619.610 776.615 

Voorziening eigen risico verzekeringen 135.000 134.000 

Voorziening pensioenen 1.125.330 500.000 

4.143.349 2.582.162 

Gestort en opgevraagd kapitaal 

De nominale waarde van een aandeel bedraagt SRD 0,0075 

Balanswaarde op 1 januari 69.854 69.854 

Balanswaarde 31 december 69.854 69.854 

Agio 

Balanswaarde op 1 januari 916 916 

Balanswaarde 31 december 916 916 



5/16/06 8:30:12 AM


Herwaarderingsreserve 

Balanswaarde op 1 januari 5.749.866 5.806.890 

Toevoeging uit hoofde van herwaardering materiële vaste activa 

onder aftrek van latente belastingverplichtingen - 56.189 - 57.024 


Algemene reserve 

Balanswaarde op 1 januari 9.722.432 6.094.168 

Toevoeging uit de nettowinst 5.743.810 3.628.264 


Verplichtingen wegens verstrekte borgtochten 

en garanties 2.574.201 1.463.032 

Onder deze post zijn opgenomen de voor rekening 

van derden afgegeven bankgaranties. 

Verplichtingen uit hoofde van onherroepelijke 

accreditieven 1.100.601 2.459.807 

Deze post omvat gestelde onherroepelijke, 

respectievelijk geconfirmeerde accreditieven. 



5/16/06 8:30:12 AM

WINST- EN VERLIESREKENING OVER 2005 


Interestmarge 28.842.891 19.379.744 

Deze post omvat het voordelig verschil tussen 

de interestbaten uit kredietverlening, beleggingen 

en overige uitzettingen enerzijds en de rentelasten 

der opgenomen en toevertrouwde gelden anderzijds. 

Provisie 7.758.114 6.089.333 

Hieronder zijn begrepen de opbrengsten uit 

dienstverlening. 

Resultaat financiële transacties 48.781 2.016.068 

Hieronder zijn opgenomen valutakoersresultaten, 

valuta-omrekeningsverschillen en waardeverschillen effecten. 

Overige bedrijfsopbrengsten 9.720 15.462 

Hieronder zijn opgenomen overige opbren gsten, niet 

voortvloeiende uit de kernactiviteiten van de bank. 

Personeelskosten 13.760.660 11.002.136 

Deze post omvat de salarissen, bonussen, sociale 

lasten en andere voorzieningen voor het personeel. 

Afschrijvingen 2.234.629 1.679.298 

Hieronder zijn opgenomen de afschrijvingen op 

materiële vaste activa. 

Overige bedrijfslasten 5.695.216 4.723.819 

Hieronder zijn begrepen huisvestingskosten, 

kantoorkosten, computerkosten e.d. 

Waardeveranderingen van vorderingen 1.725.902 1.515.866 

Voor een toelichting op deze post wordt verwezen naar 

hetgeen onder “Algemeen” van deze toelichting is vermeld. 


Deze post betreft de inkomstenbelasting berekend 

over het in de winst- en verliesrekening verantwoorde 

brutoresultaat. 

Winstverdeling 

Contant dividend 2.731.773 1.862.784 

Toevoeging aan de algemene reserve 5.743.810 3.628.264 

8.475.583 5.491.048 



5/16/06 8:30:12 AM

ADRESSENLIJST 

Hoofdkantoor 

Dr. Sophie Redmondstraat 11-13 

Telefoon: 477722 

Fax: 472066 – 475073 

Postbus: 1813, Paramaribo 

E-mail adressen 

hakrinbankdp@sr.net 

executiveboard@hakrinbank.com 

internetbanking@hakrinbank.com 

Website 

www.hakrinbank.com 

SWIFT-code 

HAKRSRPA 

Bijkantoren 

Nieuwe Haven 

Havencomplex 


Tel./Fax: 402466 

Flora 

Mr. Jagernath Lachmonstraat 


Fax: 499357 

Tourtonne 

Hk. Anamoestraat/Plutostraat 


Fax: 551362 

Tamanredjo 

Hadji Iding Soemitaweg 471 


Fax: 0356447 

Latour 

Hk. Indira Gandhiweg/Latourweg 


Tel./Fax: 481856 

Nickerie 

G.G. Maynardstraat 

Telefoon: 0231176, 0231711, 0231750 

Fax: 0231931 

Dochtermaatschappij 

Nationale Trust- en Financierings Maatschappij N.V. (NTFM) 

Dr. Sophie Redmondstraat 11-13 


Fax: 479874 



5/16/06 8:30:13 AM

Bijlage I 

Suriname: macro-economische kerndata 

2001 2002 2003 2004*) 2005*) 

Productie: 

Nom.BBP marktprijzen (mln. SRD) 1) 1.431,3 2.480,0 3.253,9 3.934,2 5.089,8 

Reële BBP-groei (%) 2) 4,6 2,7 5,3 7,8 5,1 

Aardolieproductie (mln.barrels) 4,7 4,5 4,3 4,1 4,4 

Aluinaarde productie (1000m.ton) 1893 1903 2005 2014 1940 

Goud (in kg) n.b. n.b. 11.710,9 21.586 21.700 

Padiproductie (m.ton) 191.315 157.105 193.685 174.490 163.955 

Inflatie 

Consumentenprijsindex (gem. %) 38,6 15,5 23,0 9,1 9,5 

Consumentenprijsindex (jaareindemethode) 4,9 28,4 13,1 9,1 15,8 

Betalingsbalans (kasbasis) 

Goederenexport (mln. USD) 437,0 369,3 487,3 633,3 726,9 

Goederenimport (mln. USD) 297,2 321,9 448,1 592,8 768,9 

Saldo lopende rekening (mln.USD) 84,0 - 131,0 - 148,2 - 138,4 - 232,4 

Saldo niet monetaire sectoren (mln. USD) 85,9 - 19,8 - 126,2 36,9 117,0 

Monetaire reserve (mln. USD) 4) 114,1 104,5 107,0 143,0 162,1 

Importdekkingsquote (mnd) 2,9 2,6 2,0 1,5 1,7 

Wisselkoers 

Gemiddelde officiële wisselkoers (USD) 3) 2,16 2,30 2,58 2,76 2,78 

Gemiddelde vrije marktkoers (USD) 2,24 2,64 2,73 2,72 2,80 

Staatsschuld 

Binnenlandse staatsschuld (mln. SRD) 106,3 294,5 410,4 566,6 718,0 

Buitenlandse staatsschuld (mln. USD) 317,1 334,0 394,3 395,0 400,2 

Monetaire en Financiële sector 

Maatschappelijke geldhoeveelheid (M1) 

(mln. SRD) 384,2 538,4 547,1 699,5 772,6 

Binnenlandse liquiditeitenmassa (M2)(mln.SRD) 426,3 591,1 614,4 787,8 879,8 

Nationale liquiditeitsquote (%) 35,1 32,0 25,3 20,0 15,5 

Gewogen gemiddelde nominale 

Depositorente (%) 11,1 8,4 8,5 8,1 7,8 

Gewogen gemiddelde nominale 

Kredietrente (%) 23,5 21,3 21,0 19,1 17,2 

Overheidsfinanciën 

Ontvangsten (mln. SRD) 588,8 628,1 858,4 1.087,8 1.286,5 

Uitgaven (mln. SRD) 612,3 788,8 835,5 1160,0 1.247,6 

Financieringssaldo (mln. SRD) - 23,5 - 160,7 2,9 - 72,2 - 98,2 

Financieringssaldo in % van BBP - 1,4 - 7,2 0,7 - 2,4 - 2,5 

Bronnen: Planbureau, Centrale Bank v. Suriname, Ministerie v. Financiën, Ministerie v. L.V.V., Bureau voor de Staatsschuld, ABS en IMF 

1) ABS schatting incl.informele sector 

2) ABS schatting incl.informele sector tegen 1990 prijzen 

3) Gewaardeerd tegen maandgemiddelde verkoopkoers 

4) Cijfers van 2001 zijn gecorrigeerd voor goudswaps en zekerheidsstellingen 

*) voorlopige cijfers 

n.b.: niet beschikbaar 



5/16/06 8:30:13 AM

Jaarverslag 2005 - Hakrinbank

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template ?