Download hier de PDF-versie van het tijdschrift Tax Audit ... - IBR

Oktober
JAARGANG 1 NR. 5 / 2006 VERSCHIJNT 6X PER JAAR (FEB/APR/JUNI/AUG/OKT/DEC) AFGIFTEKANTOOR GENT X P608073
5
2006
Tax Audit &
Accountancy
IBR IAB BIBF

I n h o u d
Editoriaal
1
Wet van 20 juli 2006 houdende diverse
bepalingen en de Programmawet van
20 juli 2006: capita selecta
2
Het toezicht op de financiële informatie
van notariskantoren
9
De nieuwe procedure voor de
vereffening van vennootschappen
15
Institutioneel nieuws IBR, IAB en BIBF
20
COLOFON
TAX AUDIT & ACCOUNTANCY
Tweemaandelijks tijdschrift
van het IAB, het IBR en het BIBF
Aanbevolen citeerwijze: T.A.A.
Afgiftekantoor: Gent X
REDACTIECOMITÉ
P. P. Berger
P. Colaert
G. Delvaux
M. De Wolf (Hoofdredacteur)
C. Fischer
S. Mercier
C. Van der Elst
E. Vercammen
REDACTIESECRETARIAAT
S. Massagé
Uitgever NV die Keure
Kleine Pathoekeweg 3, 8000 Brugge
T (050) 47 12 72
F (050) 33 51 54
E steve.massage@diekeure.be
VERANTWOORDELIJKE UITGEVERS
G. Delvaux
Voorzitter IAB
Livornostraat 41
1050 Brussel
T (02) 543 74 90
F (02) 543 74 91
A. Kilesse
Voorzitter IBR
Arenbergstraat 13
1000 Brussel
T (02) 512 51 36
F (02) 512 78 86
M.-J. Paquet
Voorzitter BIBF
Legrandlaan 45
1050 Brussel
T (02) 626 03 80
F (02) 626 03 90

Editoriaal
Cijferberoepen pleiten voor betere afstemming vennootschapsrechtelijke en fiscale termijnen
Bij het opmaken van de jaarrekening voltrekt zich elk jaar
hetzelfde scenario. Enerzijds is het wachten op de laatste
fiscale “nieuwigheden” en anderzijds is men gebonden aan
bijzonder strikte wettelijke en statutaire regels.
Het lijkt ons dan ook nodig om een aantal specifieke
bepalingen van de geldende wetten nog eens in herinnering
te brengen.
In de eerste plaats het Wetboek van Vennootschappen. De
bepalingen inzake de openbaarmaking van de jaarrekening
staan in de artikels 97 tot 107 W. Venn. Het essentiële beginsel
van de neerlegging van de jaarrekening staat in artikel 98.
“De jaarrekening moet door toedoen van de bestuurders of zaakvoerders
worden neergelegd bij de Nationale Bank van België.
Deze neerlegging geschiedt binnen dertig dagen nadat de
jaarrekening is goedgekeurd, en ten laatste zeven maanden na
de datum van afsluiting van het boekjaar.
Indien de jaarrekening niet werd neergelegd zoals bepaald
in het tweede lid, wordt de door derden geleden schade,
behoudens tegenbewijs, geacht voort te vloeien uit dit verzuim.”
De rechtspraak preciseert (Cass. 13.12.1965 Pas. 1966, I,
502) dat de bestuurders enkel verplicht zijn de jaarrekening
openbaar te maken voor zover die is goedgekeurd door
de algemene vergadering, die soeverein beslist over het
ogenblik waarop zij de rekening goedkeurt, conform hetgeen
is bepaald in artikel 92, § 1, 2 e lid van het W. Venn. Wil dat
zeggen dat een jaarrekening die niet is goedgekeurd, niet
kan worden neergelegd? Zeker niet, maar laat ons niet
vergeten dat als de jaarrekening niet is goedgekeurd tijdens
de gewone algemene vergadering, deze laatste binnen drie
weken opnieuw moet worden bijeengeroepen (BVBA: art.
285, C.V.: art. 414, NV: art. 555). Dit uitstel is enkel en alleen
mogelijk wanneer over de jaarrekening geen akkoord is
bereikt. In dat opzicht is het 2 e lid van artikel 98 van het
W. Venn. gewettigd.
De gevolgen van het niet-naleven van deze bepalingen zijn
tweeërlei:
• aansprakelijkheid in hoofde van de vennootschap op grond
van het 3 e lid van het voornoemde artikel 98, in geval
van laattijdige neerlegging of niet-neerlegging van de
jaarrekening;
• administratieve sancties, in de vorm van een toeslag
die moet worden betaald bij de neerlegging van de
jaarrekening bij de Nationale bank van België in geval van
laattijdige neerlegging.
In een aantal specifieke gevallen, onder meer indien een faillissement
volgt, is ook in strafrechtelijke sancties voorzien.
De gerechtelijke ontbinding van de vennootschap zou
zelfs kunnen worden uitgesproken door de rechtbank van
koophandel, op vraag van elke belanghebbende derde of
van het openbaar ministerie (bijvoorbeeld op verzoek van de
Kamer voor handelsonderzoeken), wanneer de jaarrekening
gedurende drie opeenvolgende boekjaren niet is neergelegd,
behoudens regularisering in de loop van de procedure.
Voor wat het Wetboek van de Inkomstenbelastingen betreft,
is de situatie iets anders. Ze wordt geregeld door de artikels
310 en 311 WIB 92.
Art. 310 “Voor binnenlandse vennootschappen … mag de termijn
binnen welke de aangifte bij de op het formulier vermelde
dienst moet toekomen, niet korter zijn dan een maand vanaf de
datum waarop hetzij de jaarrekening hetzij … is goedgekeurd,
noch langer zijn dan zes maanden vanaf de datum waarop het
boekjaar is afgesloten. …”
Art. 311 “De directeur-generaal van de directe belastingen
of zijn gedelegeerde kunnen afwijkingen van de gestelde termijnen
toestaan.”
GÉRARD DELVAUX
Voorzitter IAB
ANDRÉ KILESSE
Voorzitter IBR
De afwijking wordt hier expliciet voorzien indien de aanvraag
om gewettigde redenen gebeurt vóór het verstrijken van
de termijn, in het kader van individuele of gezamenlijke
aanvragen door de beroepsbeoefenaars. De toekenning
van algemeen uitstel is een politieke beslissing die wordt
genomen door de minister.
De sanctie voor het niet tijdig indienen van de aangifte is
bepaald in artikel 351 WIB 92: aanslag van ambtswege en
dus omkering van de bewijslast, tenzij overeenkomstig
artikel 352 WIB 92 het arbitraire karakter van deze
aanslag of het juiste bedrag van de inkomsten door de
belastingplichtige kan worden bewezen.
Aangezien het om twee verschillende wetgevingen gaat,
kan er geen verwarring zijn. De in het Wetboek van Vennootschappen
bepaalde termijnen zijn dwingend en er kan niet
van worden afgeweken.
Is het dus mogelijk en denkbaar om binnen de wettelijke
termijn een jaarrekening neer te leggen wanneer een aantal
beslissingen van fiscale aard nog niet genomen zijn ? Wij
zullen ja antwoorden. Er kan onverenigbaarheid bestaan
tussen de termijn van artikel 310 WIB en artikel 92 § 1
W. Venn.
De vennootschap is in principe namelijk gebonden door
haar belastingaangifte en door de bijgevoegde jaarrekening.
De belastbare jaarwinst van een vennootschap wordt
bepaald op basis van de boekhoudkundige winst. Deze
afhankelijkheid van het fiscale resultaat ten opzichte van
de jaarrekening onderstreept tegelijk het belang, buiten de
naleving van de fiscale termijn, van het tijdig neerleggen van
de jaarrekening conform de vennootschapswetgeving. Indien
een fiscale bepaling die de regering toegepast wil zien op
de verrichtingen vanaf het ogenblik waarop de beslissing
openbaar is gemaakt, bij toeval de boekhoudkundige
winst en dus onrechtstreeks de belastbare grondslag
zou wijzigen, dan volstaat het om over te gaan tot een
rectificerende neerlegging van de neergelegde jaarrekening.
Dit wil ook zeggen dat het vanuit deontologisch oogpunt
niet te verdedigen valt om eerst een niet-goedgekeurde
jaarrekening neer te leggen en op die manier de vermeerdering
van de kostprijs van de neerlegging te vermijden, en
daarna een gerectificeerde jaarrekening neer te leggen.
Dit gezegd zijnde blijven wij er bij de overheid op aandringen
dat de dwingende bepalingen zo snel mogelijk gekend zijn.
In dat verband verdedigen wij meer algemeen het idee dat
de documenten en gegevens die professionele boekhouders
en fiscalisten nodig hebben om correct en volledig te kunnen
werken, elk jaar uiterlijk op 1 april ter beschikking kunnen
worden gesteld. Dit was trouwens een van de voorstellen die
wij hadden gedaan in het kader van het “Protocol Jamar”, en
wij gaan in dat verband bijzonder nauwgezet en proactief te
werk.
Ten slotte is de aan vaste tijdstippen gebonden neerlegging
van de jaarrekening bij de Nationale Bank van
België een indicator voor zowel de banken als andere
kredietverstrekkers, maar ook voor de Kamers voor
handelsonderzoeken, die systematisch de meldingen van
neerlegging krijgen (artikel 102, 3 e lid W. Venn.) en veel
belang hechten aan de naleving van de diverse termijnen,
wanneer de onderneming in moeilijkheden zou verkeren en
door de genoemde Kamer ondervraagd zou worden.
MARCEL-JEAN PAQUET
Voorzitter BIBF

2-3
R U TG E R VA N B O V E N
Directieadviseur IAB
>
Wet van 20 juli 2006 houdende
diverse bepalingen en
de Programmawet van 20 juli 2006:
capita selecta
De Programmawet van 20 juli
2006 en de Wet van 20 juli 2006
houdende diverse bepalingen,
beide gepubliceerd in het
Belgisch Staatsblad van 28 juli
2006, laten ook nu weer de
economische beroepsbeoefenaar
niet ongemoeid. De eerst
vermelde wet voorziet in niet
minder dan vier bijzondere
bestuurdersaansprakelijkheden
(wegens achterstallige belasting
of RSZ), en voert een regeling
in die ertoe strekt het misbruik
van kasgeldvennootschappen
in te dijken. De wet houdende
diverse bepalingen bevat dan
weer een aantal bepalingen
die de economische beroepen
rechtstreeks aanbelangen. In de
onderhavige bijdrage werpen
wij een blik op elk van deze
maatregelen.
Bijzondere bestuurdersaansprakelijk-
heid wegens niet-betaling van de
bedrijfsvoorheffing en/of de BTW
De bestuurders die belast zijn met de dagelijkse
leiding van een vennootschap of een
(zeer) grote vzw kunnen voortaan hoofdelijk
aansprakelijk worden gesteld voor de
achter stallige BTW of bedrijfsvoorheffing
indien deze tekortkoming te wijten is aan
een bestuursfout. De nieuwe regeling werd
ingeschreven in de artikelen 442quater WIB
92 (bedrijfsvoorheffing) 1 en 93undecies C
W. BTW (BTW) 2 .
Het begrip bestuurder
Voor de toepassing van deze regeling moet
onder bestuurder worden verstaan, elke persoon
die – in feite of in rechte – de be voegdheid
heeft of heeft gehad om de vennootschap
of de vzw te besturen, met uitsluit ing
van de gerechtelijke mandata rissen.
Fout in de zin van artikel 1382 B.W.
De wetgever heeft voorzien in een weerlegbaar
vermoeden van fout in geval van
her haalde niet-betaling van de BTW of de
bedrijfsvoorheffing. Er is sprake van herhaalde
niet-betaling wanneer een trimestrië le
schuldenaar ten minste tweemaal binnen een
periode van een jaar niet betaalt, of wanneer
een maandelijkse schuldenaar drie keer per
jaar niet betaalt.
Het vermoeden speelt niet indien de nietbetaling
het gevolg is van financiële moeilijkheden
die aanleiding hebben gegeven tot het
openen van een procedure van gerechtelijk
akkoord, van faillissement of van gerechtelijke
ontbinding.
Draagwijdte van de aansprakelijkheid
De bestuurders kunnen niet alleen worden
aangesproken voor de voldoening van de
niet-betaalde belasting, maar ook voor de
achterstallige interesten en de eventuele
innings kosten.
De hoofdelijke aansprakelijkheid kan worden
uitgebreid naar andere bestuurders
(niet belast met het dagelijks bestuur) van
de ven nootschap of de vzw, indien kan
worden aangetoond dat zij een fout hebben
begaan die heeft bijgedragen tot de bedoelde
tekortkoming.
Mogelijkheid tot regularisatie
De aansprakelijkheidsvordering is slechts
ontvankelijk wanneer zij wordt ingesteld
na het verstrijken van een maand nadat de
ontvanger de betrokken bestuurder(s) heeft
verzocht om de belasting te voldoen, dan
wel om aan te tonen dat de achterstal niet te
wijten is aan een door hen begane fout. De
aanmaning dient te geschieden bij een ter
post aangetekende brief. De termijn van
1 maand begint te lopen op het ogenblik van
de verzending van het aangetekend schrijven.
Het voorgaande neemt niet weg dat de met
invordering belaste ambtenaar reeds voordien
bewarende maatregelen kan laten nemen.
Inwerkingtreding
De regeling is in werking getreden op
28 juli 2006, hetzij op de dag waarop de
Programmawet werd bekendgemaakt in het
Belgisch Staatsblad 3 .
Bijzondere bestuurdersaansprakelijk-
heid voor RSZ-schulden
A. In geval van faillissement
De (gewezen) zaakvoerder(s) of bestuurders
en alle andere personen die ten aanzien van
de zaken van de vennootschap werkelijke
bestuursbevoegdheid hebben gehad,
kunnen voortaan door de RSZ of de curator
persoonlijk en hoofdelijk aansprakelijk
worden gesteld voor het geheel of een deel
van de op het ogenblik van de uitspraak
van het faillissement verschuldigde sociale
bijdragen, bijdrageopslagen, verwijlintresten,
alsook van de vaste vergoeding bedoeld in
artikel 54 van het K.B. van 28 november
1969. Dit indien komt vast te staan dat
een door hen begane grove fout aan de
basis lag van het faillissement, of indien zij,
in de periode van vijf jaar die voorafgaat
aan de faillietverklaring, bij minstens twee
faillissementen, vereffeningen of gelijkaardige
operaties waren betrokken met schulden ten
aanzien van een inningsorganisme van de
socialezekerheidsbijdragen 4 .

O K TO B E R 2 0 0 6
T A X A U D I T & A C C O U N T A N C Y
De voormelde aansprakelijkheidsregeling
bestaat voortaan naast deze die het Wetboek
van Vennootschappen 5 reeds voorziet ten
aanzien van (gewezen) zaakvoerders of bestuurders,
of andere personen die ten aanzien
van de zaken van de vennootschap werkelijke
bestuursbevoegdheid hebben gehad voor
de schulden die uit het faillissement voortvloeien,
indien komt vast te staan dat zij een
kennelijk grove fout hebben begaan die heeft
bijgedragen tot het faillissement.
Bevoegde rechtbank
De vordering moet worden ingesteld bij
de rechtbank van koophandel die kennis
heeft genomen van het faillissement van de
vennootschap.
Het begrip grove fout
• iedere vorm van ernstige en georganiseerde
fiscale fraude in de zin van artikel 3, § 2
van de Antiwitwaswet 6 ;
• het feit dat de vennootschap geleid wordt
door een zaakvoerder of een verantwoordelijke
die betrokken is geweest bij minstens
twee faillissementen, vereffeningen of
gelijkaardige operaties, met schulden ten
aanzien van een inningsorganisme van de
sociale zekerheidsbijdragen tot gevolg.
Deze lijst kan bij K.B. worden uitgebreid.
Inwerkingtreding
De voormelde aansprakelijkheidsregeling is in
werking getreden op 1 september 2006 7 .
B. Buiten faillissement
De bestuurder(s) van een vennootschap of
van een (zeer) grote vzw die belast is/zijn
met de dagelijkse leiding van een vennootschap
of vzw kan/kunnen voortaan
persoonlijk en hoofdelijk aansprakelijk
worden gesteld voor het geheel of een deel
van de verschuldigde sociale bijdragen,
bijdrageopslagen, verwijlintresten, en de
forfaitaire vergoeding bedoeld in artikel 54
van het K.B. van 28 november 1969. Dit
ingeval de bij K.B. vastgestelde voorwaarden
inzake de communicatieplicht niet werden
nageleefd, of indien de in het kader van de
communicatieplicht overgemaakte gegevens
onjuist zijn.
Communicatieplicht
De Programmawet 8 heeft de verplichting
ingevoerd voor de werkgever om bepaalde
gegevens over te maken aan de inningsinstelling
van de socialezekerheidsbijdragen
wanneer deze hierom verzoekt. Het betreft
de gegevens van klanten en derden, en de
nog openstaande sommen die klanten en
derden nog verschuldigd zijn aan de werkgever.
Het voorgaande is enkel mogelijk
indien de werkgever de sociale bijdragen
van twee opeisbare kwartalen niet heeft
betaald en hiervoor geen minnelijke aanzuiveringsregeling
heeft die stipt wordt nageleefd.
De specifieke regels aangaande de inhoud
van de mededeling, de aard en de inhoud
van de te verstrekken inlichtingen en de
over te leggen stukken, evenals de termijnen
waarbinnen de mededeling moet worden
gedaan, moeten nog bij K.B. worden
vastgelegd.
Uitbreiding aansprakelijkheid
De persoonlijke en hoofdelijke
aansprakelijkheid kan worden uitgebreid naar
de andere bestuurders van de vennootschap
of van de vzw, indien kan worden aangetoond
dat zij een fout hebben begaan die
heeft bijgedragen tot het gebrek aan of een
onjuiste communicatie.
Procedure
De inningsinstelling stelt een vordering in
bij de bevoegde rechtbank. De verschuldigde
sommen kunnen bij wijze van dwangbevel
worden ingevorderd.
Inwerkingtreding
De regeling is in werking getreden op 1 juli
2006 9 .
De strijd tegen de fraude met
kasgeldvennootschappen: nieuw
artikel 442ter WIB 92 10
Een praktijk die in België frequent voorkomt
is deze van de fraude met kasgeldvennootschappen.
Zulke constructies kennen
meestal het volgende scenario. In een eerste
fase worden de materiële activa van een
vennootschap verkocht (aan een nieuw
1
Ingevoerd door artikel 14 Programmawet.
2
Ingevoerd door artikel 15 Programmawet.
3
Artikel 16 Programmawet.
4
Ingevoerd door de artikelen 56 t/m 58
Programmawet.
5
Artn. 265 (BVBA, 409 (CBVA) en 530 (NV) W. Venn.
6
Wet van 11 januari 1993 tot voorkoming van
het gebruik van het financiële stelsel voor het
witwassen van geld en de financiering van het
terrorisme.
7
Artikel 59 Programmawet.
8
Artikel 60 Programmawet.
9
Artikel 61 Programmawet.
D e bestuurders
kunnen niet alleen
worden aangesproken
voor de voldoening
van de niet-betaalde
belasting, maar ook
voor de achterstallige
interesten en de
eventuele inningskosten.
10
Ingevoerd door artikel 23 Programmawet.

4-5
D e dupe in de
fraude met kasgeldvennootschappen
is de fiscus die zich
geconfronteerd ziet
met onbetaalde
belastingschulden,
en over weinig of
geen actiemiddelen
beschikt om dit te
verhelpen.
11
Parl. St. Kamer 2005-06, nr. 2517/001, 22.
12
Bedoeld wordt de situatie waarin een natuurlijke
persoon aandelen bezit in een rechtspersoon die
op haar beurt minstens 33 % van de aandelen van
de kasgeldvennootschap bezit, zie Parl. St. Kamer
2005-06, nr. 2517/001, 23.
13
Parl. St. Kamer 2005-06, nr. 2517/001, 23.
14
Parl. St. Kamer 2005-06, nr. 2517/001, 25.
15
Parl. St. Kamer 2005-06, nr. 2517/001, 26.
opgerichte vennootschap), zodat deze nog
slechts beschikt over activa die volledig of
bijna volledig bestaan uit liquide middelen.
Op die manier ontstaat er een schuld ten
aanzien van de fiscus. De meerwaarden die
de vennootschap verwezenlijkt ten gevolge
van de verkoop worden immers belast.
Indien de meerwaarde werd verwezenlijkt
op vaste activa, kan de belasting in de tijd
worden gespreid mits de opbrengst wordt
wederbelegd. De aandeelhouder(s) van de
vennootschap verkopen vervolgens hun
aandelen tegen een prijs die hoger is dan
hun waarde in het normale economische
verkeer. De koper financiert ten slotte de
betaling van de koopsom met de liquide
middelen van de vennootschap, verzaakt aan
de wederbelegging van de meerwaarde(n)
die vereist is voor de gespreide belasting, en
verdwijnt met de noorderzon. Aan dergelijke
fraudestructuren zijn bijzondere voordelen
verbonden voor beide partijen. Enerzijds
geniet de verkoper van de aandelen van een
zeer voordelige prijs, aangezien deze slechts
gedeeltelijk rekening houdt met de belastingschulden
die wegen op de vennootschap.
Anderzijds verkrijgt de koper van de aandelen
een belangrijk voordeel dat bestaat uit het
verschil tussen het bedrag van de liquide
middelen van de vennootschap en de door
hem betaalde prijs. De dupe in heel dit
verhaal is de fiscus die zich geconfronteerd
ziet met onbetaalde belastingschulden, en
over weinig of geen actiemiddelen beschikt
om dit te verhelpen.
Teneinde paal en perk te stellen aan deze
frauduleuze praktijken heeft de wetgever nu
voorzien in een hoofdelijke aansprakelijkheid
van rechtswege van de aandeelhouders
van een kasgeldvennootschap voor het
betalen van bepaalde nog openstaande
belastingschulden en, in bepaalde gevallen,
van bepaalde meerwaarden die deze vennootschap
heeft gerealiseerd. De regeling is
geïnspireerd op het artikel 40 van de Nederlandse
Invorderingswet 1990 11 .
Aandeelhouders
De hoofdelijke aansprakelijkheid rust
op de aandeelhouder(s) die middellijk
of onmiddellijk 12 minstens 33 % van
de aandelen bezit(ten) in een Belgische
vennootschap. De aandeelhouder kan een
rechtspersoon of een natuurlijke persoon
zijn. In dit laatste geval geldt de hoofdelijke
aansprakelijkheid ook indien het aandelenpakket
van 33 % bereikt wordt door
samenvoeging van zijn aandelenpakket
met dat van zijn echtgeno(o)t(e) of zijn
wettelijk samenwonende partner en/of zijn
descendenten, ascendenten en zijverwanten
tot en met de tweede graad. Deze uitbreiding
beoogt te vermijden dan men aan de regeling
kan ontsnappen door (een deel van) zijn
aandelenpakket door te schuiven naar een
nabij familielid 13 .
Voorwaarden aansprakelijkheid
Om aansprakelijk te kunnen worden gesteld,
moet bovendien aan de hiernavolgende
voorwaarden zijn voldaan:
1) De aandeelhouder draagt zijn aandelenpakket
of minstens 75 % ervan over binnen
een tijdsspanne van maximaal 1 jaar;
2) Het actief van de vennootschap bestaat
uiterlijk op de dag van de betaling
van de prijs van de aandelen voor ten
minste 75 % uit vorderingen, financiële
vaste activa, geldbeleggingen en/of liquide
middelen. Bedoeld worden de
liquiditeiten die vallen onder de rekeningnummers
26, 28, 29, 40 en 41,
en deze van klasse 5 van het K.B. van
12 september 1983 tot bepaling van de
minimumindeling van een algemeen
rekeningstelsel 14 .
Draagwijdte van de aansprakelijkheid
De aansprakelijkheid geldt enkel voor de
belastingschulden en toebehoren (belastingverhogingen,
interesten, boeten en kosten)
die betrekking hebben op het belastbaar
tijdperk waarin de overdracht van de aandelen
plaatsheeft en op de drie belastbare
tijdperken die eraan voorafgaan.
Indien de vennootschap uiterlijk de dag
van de overdracht van de aandelen een
meerwaarde heeft gerealiseerd op immateriële
of materiële vaste activa die het voorwerp
kunnen uitmaken van een gespreide taxatie
(artikel 47 WIB 92) op voorwaarde van herbelegging
van de verkoopwaarde, en tevens
de herbelegging kenbaar heeft gemaakt in
zijn fiscale aangifte met betrekking tot het
belastbaar tijdperk waarin de meerwaarde
werd gerealiseerd, dan zijn de verkopers
van de aandelen bovendien hoofdelijk
aansprakelijk voor de belasting die betrekking
heeft op deze meerwaarde ingeval
de herbelegging niet gebeurde binnen de
wettelijke termijn.
Uitzonderingen
De voormelde regeling is niet van toepassing
op de overdracht van aandelen van een genoteerde
vennootschap (in de zin van artikel 4
W. Venn.) of van een onderneming die onder
het toezicht staat van de CBFA (conform
artikel 55 van de Wet van 2 augustus 2002
betreffende het toezicht op de financiële
sector en de financiële diensten). De praktijk
wijst immers uit dat aandelentransacties in
deze vennootschappen minder fraudegevoelig
zijn. De bestaande sanctioneringsinstrumenten
en het beroep op de markt vormen hier
een voldoende hinderpaal voor mogelijke
kasgeldconstructies 15 .
Inwerkingtreding
De regeling is in werking getreden op
7 augustus 2006, hetzij op de tiende dag na
de publicatie ervan in het Belgisch Staatsblad.

O K TO B E R 2 0 0 6
T A X A U D I T & A C C O U N T A N C Y
Overzicht van de wijzigingen
die betrekking hebben op het
bedrijfsrevisoraat
A. De onafhankelijkheid van de commissaris:
artikel 133 W. Venn. 16
Algemeen
Artikel 133 W. Venn. legt een aantal
stringente verplichtingen op die de
onafhankelijkheid van de commissaris(sen)
van een vennootschap moeten waarborgen.
De vaststelling dat de Franstalige en de
Nederlandse wettekst op bepaalde punten
niet eenduidig was en dat de bepaling op
sommige vlakken inboette aan duidelijkheid,
maakte het noodzakelijk artikel 133 aan een
grondige herziening te onderwerpen.
Enerzijds wordt artikel 133 W. Venn. in
een nieuw kleedje gestoken. Zo worden
de paragrafen genummerd, en worden
de discrepanties tussen de Franse en de
Nederlandse wettekst weggewerkt 17 .
Anderzijds worden een aantal inhoudelijke
verduidelijkingen aangebracht, en wordt
de bepaling geconformeerd aan een
bestaande praktijk. Meer bepaald wordt
nader invulling gegeven aan de bepalingen
aangaande de mogelijkheid om af te wijken
van de “one to one”-regel, aan deze met
betrekking tot de beperking van honoraria
voor non-auditdiensten alsook aan het
toepassingsgebied van de diensten die
onverenigbaar zijn met de onafhankelijkheid
van de commissaris. Verder wordt de
terugwerkende kracht, die momenteel van
toepassing is op de levering van diensten die
onverenigbaar zijn met de onafhankelijkheid
van de commissaris, geschrapt 18 .
De paragrafen 1, 2, 3 19 , 4, 9 en 10 van het
artikel 133 W. Venn. blijven ongewijzigd.
Paragraaf 5: “one to one”-regel
In paragraaf 5 van artikel 133 W. Venn.
wordt het woord “commissarissen” in
het enkelvoud gesteld. Op deze manier
wordt een einde gemaakt aan een mogelijk
interpretatieprobleem. De vorige formulering
kon immers de indruk wekken dat voor de
toepassing van de “one to one”-regel een
vergelijking nodig was van de honoraria
voor non-auditdiensten toegekend aan een
met de commissaris verbonden netwerk
met deze voor auditdiensten verkregen niet
alleen door deze commissaris, maar ook
door andere commissarissen van andere
dochtervennootschappen van de groep 20 .
Paragraaf 6: gevallen waarin kan worden
afgeweken van de “one to one”-regel
Paragraaf 6 geeft een overzicht van de
gevallen waarin kan worden afgeweken van
de “one to one”-regel.
Zo is een afwijking onder meer mogelijk
ingeval het auditcomité van de gecontroleerde
vennootschap hiertoe groen licht geeft. Deze
mogelijkheid wordt nu ook opengesteld
voor het auditcomité van een Belgische
moedervennootschap, alsook voor het
auditcomité van een moedervennootschap
indien deze laatste een vennootschap is
volgens het recht van een andere lidstaat van
de EU of van de OESO. In de praktijk bleek
immers dat heel wat buitenlandse groepen
beschikken over één enkel auditcomité in de
moedervennootschap, terwijl de Belgische of
buitenlandse dochtervennootschappen geen
dergelijk comité hebben 21 .
Een afwijking is eveneens mogelijk indien de
commissaris hiertoe het positief advies heeft
gekregen van het Advies- en controlecomité,
of indien binnen de vennootschap een college
van van elkaar onafhankelijke commissarissen
is opgericht.
Ingeval het auditcomité beslist heeft over
de vraag tot afwijking, kan deze vraag niet
meer worden voorgelegd aan het Advies- en
controlecomité en vice versa.
Ingeval een afwijking van de “one to one”-
regel wordt toegestaan, dan moeten deze
afwijking en de verantwoording ervan in
de toelichting bij de jaarrekening worden
vermeld.
Paragraaf 7: berekening van de “one to
one”-regel
Overeenkomstig de nieuwe paragraaf
7 van artikel 133 W. Venn. moet de
berekening van de verhouding tussen de
vergoedingen en de bezoldigingen globaal
worden verricht op het niveau van het
geheel bestaande uit de vennootschap en
haar dochtervennootschappen. Hiermee
wordt een einde gesteld aan de verdeeldheid
die voorheen bestond in de rechtsleer
(individuele benadering versus globale
benadering).
Paragraaf 7 wordt verder verduidelijkt
voor wat betreft de berekeningsbasis van
de verhouding tussen de audit- en de nonaudithonoraria.
Zo zal deze verhouding
moeten worden bepaald door de vergelijking
te maken tussen:
- enerzijds, het totaal van de
“audithonoraria” voor het
commissarismandaat uitgevoerd door
de commissaris en door de personen
met wie hij samenwerkt voor de
gecontroleerde vennootschap en haar
dochtervennootschappen;
16
Ingevoerd door artikel 100 Wet houdende diverse
bepalingen.
17
Parl. St. Kamer 2005-06, nr. 2518/001, 72.
18
Ibid., 72.
Enerzijds
wordt
artikel 133 W. Venn.
in een nieuw kleedje
gestoken. Anderzijds
worden een aantal
inhoudelijke
verduidelijkingen
aangebracht, en
wordt de bepaling
geconformeerd
aan een bestaande
praktijk.
19
In de derde paragraaf worden de woorden “lid van
de directieraad of lid van de raad van toezicht”
geschrapt, doch dit brengt geen verandering mee
op het terrein gelet op de algemene formulering
“of enige andere functie”.
20
Parl. St. Kamer 2005-06, nr. 2518/001, 73.
21
Parl. St. Kamer 2005-06, nr. 2518/001, 74.

6-7
Bovendien
wordt
het toepassingsgebied
van de diensten die
onverenigbaar zijn met
de onafhankelijkheid
van de commissaris
nader verfijnd.
22
… en bijgevolg niet voor de termijn van het
mandaat van 3 jaar.
23
Parl. St. Kamer 2005-06, nr. 2518/001, 75.
24
Parl. St. Kamer 2005-06, nr. 2518/001, 78.
25
Parl. St. Kamer 2005-06, nr. 2518/001, 79.
26
Parl. St. Kamer 2005-06, nr. 2518/001, 76.
27
Parl. St. Kamer 2005-06, nr. 2518/001, 77.
28
Artikel 104 Wet houdende diverse bepalingen.
29
Ingevoerd door artikel 101 Wet houdende diverse
bepalingen.
30
Voorheen moesten deze gegevens worden
bekendgemaakt in het jaarverslag.
31
O.a. verslag over inbrengen in natura en quasi-
inbrengen, verslag over fusies/splitsingen,
verslag over de waarde van aandelenopties in
niet-beursgenoteerde vennootschappen, verslag
over de omzetting van de juridische vorm van
vennootschappen, ... zie hieromtrent Parl. St.
Kamer 2005-06, nr. 2518/001, 82.
32
In de voorbereidende werkzaamheden wordt erop
gewezen dat de afwikkeling van fiscale geschillen
onverenigbaar is met de onafhankelijkheid van
de commissaris (op basis van het K.B. van 30
januari 2001 tot uitvoering van het Wetboek van
Vennootschappen, zoals gewijzigd door het K.B.
van 4 april 2003), zie Parl. St. Kamer 2005-06, nr.
2518/001, 82.
33
O.a. due diligence opdracht, adviezen inzake
milieuaangelegenheden, … zie hieromtrent Parl. St.
Kamer 2005-06, nr. 2518/001, 82.
EN
- anderzijds, het totaal van de “nonaudithonoraria”
betreffende de prestaties
verricht door de commissaris en door
de personen met wie hij samenwerkt
voor de vennootschap en haar
dochtervennootschappen.
Voor de buitenlandse vennootschappen
worden de vergoedingen berekend
overeenkomstig de gelijkwaardige bepalingen
in het buitenland.
Verder preciseert de wetgever dat het
totaal van de honoraria wordt berekend
per boekjaar 22 , en dat enkel de globaal
toegekende vergoedingen en bezoldigingen
in aanmerking komen. Dit laatste impliceert
dat de honoraria tijdens het boekjaar door
de gecontroleerde entiteit daadwerkelijk
moeten zijn gefactureerd of geboekt als een te
ontvangen factuur, en dat de diensten waarop
deze honoraria betrekking hebben tijdens het
boekjaar moeten zijn gepresteerd 23 .
Paragraaf 7 wordt ten slotte vervolledigd met
een vierde lid dat voorziet dat de berekening
enkel verricht zou moeten worden op
basis van een totaal van de vergoedingen
toegekend door het geheel bestaande uit
de vennootschap waarvan de jaarrekening
gecontroleerd wordt in België en haar
dochtervennootschappen, zonder dat het
nodig zou zijn om de berekeningsregel toe te
passen op elke entiteit afzonderlijk.
Paragraaf 8: diensten die onverenigbaar
zijn met de onafhankelijkheid van de
commissaris
Zoals hoger reeds werd aangehaald, wordt de
terugwerkende kracht van twee jaar, voor wat
betreft de diensten die de onafhankelijkheid
van de bedrijfsrevisor in het gedrang brengen,
geschrapt. Deze aanpassing laat toe te
vermijden dat de commissariskeuze voor
vennootschappen van een zekere omvang
zodanig zou worden beperkt, dat het voor
hen te moeilijk of zelfs onmogelijk zou zijn
om – zeker in sectoren waar er een erkenning
bestaat voor de commissaris – nog een revisor
te vinden die beantwoordt aan de vereisten
van onafhankelijkheid 24 . Het voorgaande
doet evenwel geen afbreuk aan de algemene
beginselen betreffende de onafhankelijkheid
die onverkort van toepassing blijven. Men
zal derhalve nog steeds in elk concreet geval
moeten nagaan of de prestaties die verricht
werden door de revisor of zijn netwerk in
de jaren die voorafgaan aan zijn benoeming
als commissaris, zijn onafhankelijkheid
al dan niet in het gedrang brengen. De
voorbereidende werkzaamheden 25 geven op
dit vlak aan dat de diensten die hebben geleid
tot de aanstelling van de directeur-generaal
of de financieel directeur, alsook de diensten
tot het houden van de boekhouding van
een belangrijke dochtervennootschap een
bijzondere aandacht verdienen.
Bovendien wordt het toepassingsgebied van
de diensten die onverenigbaar zijn met de
onafhankelijkheid van de commissaris nader
verfijnd. De geviseerde diensten zijn voortaan
deze:
• die door de commissaris en door zijn
netwerk in België werden verricht in de
gecontroleerde vennootschap, de Belgische
vennootschappen die haar controleren
en haar Belgische of buitenlandse
dochtervennootschappen;
• die door het netwerk van de commissaris
in het buitenland werden verricht in de
gecontroleerde vennootschap, de Belgische
vennootschappen die haar controleren en
haar Belgische dochtervennootschappen.
Prestaties die ten aanzien van de buitenlandse
dochtervennootschappen werden verricht
door het netwerk van de commissaris in
het buitenland ressorteren voortaan onder
de bepalingen die van kracht zijn in het
buitenland 26 .
Merk bovendien op dat het huidige
toepassingsgebied geen gewag maakt van de
zogenaamde collaterale vennootschappen
(zustervennootschappen en nichten
van de gecontroleerde vennootschap).
Onverenigbare diensten verleend aan deze
vennootschappen worden dus niet langer
geviseerd. In deze vennootschappen bestaat er
immers geen selfreview-risico 27 .
Inwerkingtreding
De onder deze hoofding vermelde regeling
is van toepassing op de prestaties en situaties
die zijn ontstaan vanaf de boekjaren die
afsluiten op 7 augustus 2006 (datum van
inwerkingtreding van deze wet) of op een
latere datum 28 .
B. De bezoldiging van de commissaris: uitbreiding
van artikel 134 W. Venn. 29
De bezoldiging van de commissaris moet
voortaan worden vermeld in de toelichting
bij de jaarrekening van genoteerde
vennootschappen, alsook in de toelichting
bij de jaarrekening van de vennootschappen
die verplicht zijn een geconsolideerde
jaarrekening op te stellen en te publiceren.
Bovendien moet het voorwerp van en
de bezoldiging verbonden aan nonauditdiensten
uitgevoerd door de commissaris
of door een lid van zijn netwerk in de door
hem gecontroleerde vennootschap voortaan
in de toelichting 30 bij de enkelvoudige
jaarrekening van deze vennootschap worden
vermeld, onder de volgende driedeling:
• andere controle-opdrachten 31 ;
• belastingadviesopdrachten 32 ;
• andere opdrachten buiten de revisorale
opdrachten 33 .

O K TO B E R 2 0 0 6
T A X A U D I T & A C C O U N T A N C Y
Deze driedeling werd overgenomen uit de
Europese aanbeveling van 16 mei 2002
over de onafhankelijkheid van de wettelijke
controleur van de jaarrekeningen, die op
dit vlak niet werd gewijzigd door de nieuwe
Europese Achtste Richtlijn 34 .
Dezelfde verplichting geldt voor de nonauditdiensten
die door de commissaris
of door een lid van zijn netwerk worden
uitgevoerd in de gecontroleerde vennootschap
en haar (Belgische of buitenlandse)
dochtervennootschappen. In voorkomend
geval moeten de non-audithonoraria
worden vermeld in de toelichting bij de
geconsolideerde jaarrekening.
Een dochtervennootschap van de groep
zal derhalve bij het opstellen van haar
jaarrekening geen melding meer moeten
maken van het geheel van de honoraria dat
werd gestort door elke andere vennootschap
van deze groep 35 .
Voor de toepassing van deze regeling moeten
de bezoldigingen in aanmerking worden
genomen die tijdens het boekjaar werden
gepresteerd en die gefactureerd werden of
geboekt werden als een te ontvangen factuur
door de gecontroleerde entiteit 36 .
Inwerkingtreding
De onder deze hoofding vermelde regeling
is van toepassing op de prestaties en situaties
die zijn ontstaan vanaf de boekjaren die
afsluiten op 7 augustus 2006 (datum van
inwerkingtreding van deze wet) of op een
latere datum 37 .
C. Herziening Wet van 22 juli 1953 en
tuchtrechtspleging van de bedrijfsrevisor:
machtiging aan de Koning 38
De artikelen 102 en 103 van de Wet
houdende diverse bepalingen verlenen
machtiging aan de Koning om, tot 31
december 2007 en bij een in Ministerraad
overlegd besluit, maatregelen te nemen
ter uitvoering van de verordeningen en
richtlijnen (o.a. de nieuwe “Achtste” Richtlijn)
die uitgevaardigd zijn in toepassing
van artikel 44.2, g), van het Verdrag tot
oprichting van de Europese Gemeenschap.
De bij K.B. uitgewerkte maatregelen kunnen
de van kracht zijnde wettelijke bepalingen
opheffen, aanvullen, wijzigen of vervangen.
Wel moeten zij bij wet worden bekrachtigd
vóór 1 augustus 2008. Gebeurt dit niet, dan
houden zij op uitwerking te hebben op die
datum.
De geviseerde maatregelen zijn onder meer
de volgende:
1° voorzien in een “terechtwijzing” van
de bedrijfsrevisor wanneer feiten die de
revisor kunnen verweten worden, hoewel
deze vaststaan, niettemin geen enkele van
de voorziene tuchtstraffen verantwoorden;
2° preciseren van de notie
tuchtrechtelijke fout in hoofde van een
revisorenvennootschap;
3° voorzien in een geldboete in
plaats van een schorsing voor een
revisorenvennootschap. Een schorsing kan
immers disproportionele gevolgen hebben
voor de vennoten die niet persoonlijk bij
de tuchtsanctie zijn betrokken;
4° voorzien in voorlopige ordemaatregelen
voor de gevallen waarin het algemeen
belang vereist dat een bedrijfsrevisor
onmiddellijk doch voorlopig wordt
beroofd van het recht om beroepsmatige
handelingen te stellen;
5° verschaffen van een wettelijke basis aan
de mogelijkheid om tuchtstraffen op te
leggen in geval van tekortkomingen aan
de rechtmatige achting die verschuldigd
is ten aanzien van het Instituut der
Bedrijfsrevisoren of zijn organen;
6° toepasselijk maken op de leden
en de plaatsvervangende leden
van de Tuchtcommissie en van de
Beroepscommissie van de bepalingen van
het Gerechtelijk Wetboek inzake de tucht
van de magistraten;
7° verschaffen van een wettelijke basis aan de
bevoegdheid van de tuchtinstanties om,
overeenkomstig artikel 22 van de Wet van
11 januari 1993 tot voorkoming van het
gebruik van het financiële stelsel voor het
witwassen van geld en de financiering van
terrorisme, administratieve geldboetes op
te leggen bij niet-naleving van de artikelen
4 tot 19 van voormelde wet;
8° aanbrengen van bepaalde verbeteringen
van technische en wetgevingstechnische
aard aan de Wet van 22 juli 1953
houdende oprichting van een Instituut
der Bedrijfsrevisoren;
9° coördineren, hernummeren en reorganiseren
van de hoofdstukken van de Wet
van 22 juli 1953.
Beroepsinstituut van
erkende Boekhouders en
Fiscalisten: uitbreiding van de
financieringsmiddelen 39
Tot voor kort kon de werking van het
Beroepsinstituut van Erkende Boekhouders
en Fiscalisten enkel worden gefinancierd
middels schenkingen en bijdragen van
leden en stagiairs 40 . Aangezien deze situatie
weinig rekening hield met de economische
werkelijkheid en grotendeels voorbijging
aan de noodwendigheden van de diensten
(beheer van de gelden en de dossiers), heeft
de wetgever ervoor geopteerd om de financieringsmogelijkheden
van het Instituut te
verruimen 41 .
D e wetgever heeft
ervoor geopteerd
om de financieringsmogelijkheden
van het
BIBF te verruimen.
34
Zie artikel 5, lid 3 Aanbeveling van de Commissie
van 16 mei 2002 over de onafhankelijkheid van de
met de wettelijke controle belaste accountant in de
EU: basisbeginselen; Parl. St. Kamer 2005-06, nr.
2518/001, 82.
35
Parl. St. Kamer 2005-06, nr. 2518/001, 81.
36
Parl. St. Kamer 2005-06, nr. 2518/001, 81.
37
Artikel 104 Wet houdende diverse bepalingen.
38
Ingevoerd door de artikelen 102 en 103 Wet
houdende diverse bepalingen.
39
Ingevoerd door artikel 182 Wet houdende diverse
bepalingen.
40
Oud artikel 6, §4 Kaderwet van 1 maart 1976
tot reglementering van de bescherming van
de beroepstitel en van de uitoefening van de
dienstverlenende intellectuele beroepen, B.S.
27 maart 1976.
41
Parl. St. Kamer 2005-06, nr. 2518/001, 116.

8-9
Personen
die in
het buitenland zijn
gevestigd en die de
toestemming hebben
verkregen om het
beroep occasioneel
uit te oefenen
in België, zijn er
voortaan eveneens toe
gehouden een bijdrage
te betalen aan het
Instituut.
Uitbreiding van de bijdrageplichtigen
Zo zijn de personen die in het buitenland
zijn gevestigd en die de toestemming hebben
verkregen om het beroep occasioneel uit
te oefenen in België, er voortaan eveneens
toe gehouden een bijdrage te betalen aan
het Instituut. Alhoewel zij strikt genomen
geen leden zijn, kunnen zij immers in België
tuchtrechtelijk vervolgd worden of kunnen
zij het voorwerp uitmaken van een andere
procedure die bijkomende kosten met zich
meebrengt voor het Instituut 42 .
Uitbreiding van de overige
werkingsmiddelen
Voor het overige worden de financieringsmogelijkheden
van het Instituut uitgebreid met
de volgende middelen:
• dossierkosten die worden vastgesteld
door de Raad voor de administratieve
behandeling van de dossiers;
• boetes op achterstallige bijdragen waarvan
het bedrag wordt vastgesteld door de Raad;
• inkomsten uit roerende en onroerende
goederen die eigendom zijn van het
Instituut.
De bijdragen, de dossierkosten en de boetes
wegens achterstallige bijdragen moeten
door de minister van Middenstand worden
goedgekeurd.
Inwerkingtreding
De onder deze hoofding vermelde regeling
is in werking getreden op 7 augustus 2007,
hetzij op de tiende dag na de publicatie ervan
in het Belgisch Staatsblad.
Besluit
De Wet van 20 juli 2006 houdende diverse
bepalingen en de Programmawet van 20 juli
2006 bevatten ook nu weer initiatieven
die de bijzondere aandacht verdienen van
de economische beroepsbeoefenaar. De
meest in het oog springende maatregelen
zijn ongetwijfeld deze die, in navolging
van de bestaande rechtspraak, een
bijzondere bestuurdersaansprakelijkheid
installeren wegens het niet-betalen van de
verschuldigde bedrijfsvoorheffing en de
BTW, alsook deze die het misbruik van
kasgeldvennootschappen pogen aan banden
te leggen. Van een heel ander allooi zijn de
inspanningen die de wetgever heeft geleverd
met het oog op de verduidelijking van de
artikelen 133 en 134 van het Wetboek van
Vennootschappen.
42
Parl. St. Kamer 2005-06, nr. 2518/001, 116.

Het toezicht op de financiële
informatie van notariskantoren
H . F R O N V I L L E
Bedrijfsrevisor,
Lid van de Raad van het Instituut
der Bedrijfsrevisoren,
Lector aan de UCL
In dit artikel geeft de auteur een
overzicht van de tussenkomst
van de economische beroepen
bij het toezicht op de financiële
informatie met betrekking tot
de notariskantoren. De grondige
hervorming die dit beroep sinds
1999 heeft ondergaan, ging
gepaard met nieuwe boekhoudkundige
verplichtingen die opgenomen
zijn in de koninklijke
besluiten van 10 januari 2002
en 9 maart 2003. Die wettelijke
bepalingen preciseren onder meer
de opdracht inzake het toezicht
op de financiële informatie met
betrekking tot het notarisambt,
maar ook de controle en de
beoordeling van de kantoren in
geval van overlating.
In die twee stellingen wordt
van de bedrijfsrevisoren en de
accountants verwacht financiële
informatie te controleren
afkomstig uit een nieuw boekhoudkundig
referentiesysteem
dat werd beslist voor die heel
specifieke beroepssector die het
houden van een notariskantoor
toch wel is.
Tussenkomst van de economische
beroepen
De hervorming van het notarisambt, die
is ingegaan met de vankrachtwording van
de twee Wetten van 4 mei 1999 die de
Organieke Wet van 25 ventôse jaar XI op
het notarisambt grondig wijzigen, heeft de
tussenkomst van de economische beroepen
bij zowel het toezicht op de financiële
informatie die door notarissen aan hun
Kamer wordt verstrekt, als bij de controle
van de schatting van de onderdelen van
het kantoor bij overlating, bevestigd en
gepreciseerd.
Boekhoudkundig referentiesysteem
1. Deze opdrachten spelen zich vandaag af
in een omgeving die door de hervorming
van het notarisambt eveneens grondig is
veranderd. Artikel 92, 5° van de wet van
ventôse verleent de nationale Kamer van
Notarissen van België immers federale
bevoegdheid, terwijl in het verleden ieder
arrondissement zijn eigen regels hanteerde, en
dit zowel op het vlak van het voeren van de
boekhouding als inzake de controle van deze
boekhouding.
2. Dankzij deze eenmaking kan vandaag
worden gesproken over een enkel nationaal
boekhoudkundig referentiesysteem, waarvan
de belangrijkste referentieteksten de volgende
zijn:
• Wet van 25 ventôse jaar XI houdende de
organisatie van het notarisambt, grondig
gewijzigd door de twee Wetten van 4 mei
1999 (Belgisch Staatsblad van 1 oktober
1999);
• ministerieel besluit van 17 december 1998
tot vastlegging van de door de notarissen
bij te houden boekhouddocumenten
(Belgisch Staatsblad van 30 december
1998);
• koninklijk besluit van 10 januari 2002
betreffende het beheer van de door een
notaris ontvangen sommen, effecten
en geldswaardige papieren aan toonder
en betreffende het toezicht op de boekhouding
van de notarissen (Belgisch
Staatsblad van 12 januari 2002);
• koninklijk besluit van 9 maart 2003
houdende goedkeuring van de reglementen
van de Nationale Kamer van Notarissen
voor de organisatie van de notariële
boekhouding en voor het toezicht op de
boekhouding (Belgisch Staatblad van
1 april 2003).
3. De boekhoudkundige principes die in deze
wetteksten worden gedefinieerd, kunnen als
volgt kort worden samengevat:
• verplichting om een regelmatige dubbele
boekhouding te voeren overeenkomstig
het minimum genormaliseerd boekhoudplan
zoals dat in de bijlage van het koninklijk
besluit van 9 maart 2003 werd
gepubliceerd; dit boekhoudplan, dat
aan de activiteiten van het notarisambt
is aangepast, sluit erg nauw aan bij het
minimum genormaliseerd boekhoudplan
opgenomen in het koninklijk besluit
van 12 september 1983 dat van toepassing
is op ondernemingen, en voorziet
tegelijk in specifieke onderdelen zoals
de integratie (in de balans) van gerubriceerde
cliëntenrekeningen en niet-gerubriceerde
cliëntenrekeningen (ook wel
derdenrekeningen genoemd);
• zoals bepaald door artikel 33 van de wet
van ventôse, moet de boekhouding op
ieder ogenblik:
- het mogelijk maken om de bedragen
verschuldigd aan derden te bepalen, en
dit zowel op globaal als op individueel
vlak,
- het beschikbare saldo kunnen geven,
zijnde het verschil tussen de beschikbare
waarden enerzijds, en de bedragen
die door het kantoor aan derden zijn
verschuldigd anderzijds,
- de financiële situatie van het kantoor
weergeven op basis van, ten minste,
het principe van het vaststellen van de
ontvangsten en uitgaven,
- de controle van de boekhouding op een
betrouwbare en transparante manier
mogelijk maken.

10-11
Iedere
notaris moet
het voorwerp
uitmaken van een
jaarlijkse controle
en dit volgens een
kalender die door
de Commissie van
Toezicht wordt
opgemaakt.
Hier dient te worden opgemerkt dat privéondernemingen
die onafhankelijk zijn van
de Federatie en de Kamers van Notarissen,
gespecialiseerde informaticaprogramma’s
hebben ontwikkeld die specifiek op de
activiteiten van het notarisambt zijn
afgestemd; de Voorzitters van de Commissies
van Toezicht op de Boekhouding en de
deskundigen die met dit toezicht zijn belast,
moeten evenwel de Voorzitters van de
nationale en provinciale Kamers op de hoogte
brengen van de niet-conformiteit hiervan
(reglement van de nationale Kamer van
Notarissen van 9 oktober 2001, artikel 3).
Artikel 91 van de wet van ventôse bepaalt
eveneens dat de nationale Kamer van
Notarissen over de exclusieve bevoegdheid
beschikt om algemene regels met betrekking
tot het voeren van de notariaatsboekhouding
en het toezicht op de boekhoudkundige
situatie uit te vaardigen.
4. Ten slotte heeft de nationale Kamer
van Notarissen in 2002 een gemengde
commissie met vertegenwoordigers van
de Kamer (notarissen) en professionals
uit de boekhouding (bedrijfsrevisoren en
accountants) in het leven geroepen die
advies moet geven met betrekking tot de
boekhouding van het notariaat en het
toezicht daarop.
Missie inzake toezicht op de financiële
informatie met betrekking tot de
activiteiten van het notarisambt
1. De artikelen 9 en volgende van het
koninklijk besluit van 10 januari 2002
betreffende het beheer van de door een
notaris ontvangen sommen, effecten en
geldswaardige papieren aan toonder en
betreffende het toezicht op de boekhouding
van de notarissen bepalen dat de provinciale
Kamers van Notarissen de leden benoemen
van een commissie van toezicht die is belast
met de organisatie van het toezicht op de
boekhouding van de notarissen.
De nationale Kamer van Notarissen maakt
ieder jaar een lijst op van experts die tijdens
het volgende kalenderjaar met het toezicht
op de boekhouding belast kunnen worden;
artikel 13 van het koninklijk besluit bepaalt
dat de aangestelde experts lid moeten zijn
van hetzij het Instituut der Bedrijfsrevisoren
(IBR), hetzij het Beroepsinstituut van
erkende Boekhouders en Fiscalisten (BIBF),
en moeten zijn opgenomen in de lijst van
externe accountants.
2. De deskundige die door de desbetreffende
Commissie van Toezicht wordt aangesteld
voor het toezicht op de boekhouding, heeft
als opdracht (artikel 15):
• toezien op de financiële situatie van het
notariskantoor;
• controleren of de gangbare regels
met betrekking tot het voeren van
de boekhouding en de wettelijke en
reglementaire verplichtingen ter zake
worden nageleefd;
• nagaan of de voorgelegde balansen
overeenstemmen met de transacties die in
de boekhouding zijn opgenomen.
Iedere notaris moet het voorwerp uitmaken
van een jaarlijkse controle en dit volgens een
kalender die door de Commissie van Toezicht
wordt opgemaakt.
3. Het werkplan voor dit toezicht wordt
beschreven in een controleformulier dat
door de nationale Kamer van Notarissen uit
hoofde van artikel 5, §1 van het koninklijk
besluit van 9 maart 2003 (Staatsblad van 1
april 2003) werd opgemaakt.
Dit controleformulier, dat als bijlage bij het
koninklijk besluit van 9 maart 2003 werd
gepubliceerd, bestaat uit twee delen.
Het eerste deel, dat door de expert dient te
worden ingevuld, bevat, verdeeld over 12
pagina’s, de volgende elementen:
• de identificatie van het toezicht
(gecontroleerd kantoor, datum van de
boekhoudkundige toestand, datum van
de controle, de deskundige en het lid van
de Commissie van Toezicht die werden
aangesteld);
• een verklaring van onafhankelijkheid;
de voorwaarden worden gedefinieerd in
artikel 14 van het koninklijk besluit van
10 januari 2002, met de bedoeling erover
te waken dat hij “overeenkomstig zijn
beroepsregels, zich niet in een positie bevindt
die van aard is om een onafhankelijke
taakuitoefening in het gedrang te
brengen.(…) In het bijzonder mag noch de
deskundige, noch een persoon met wie de
deskundige een arbeidsovereenkomst heeft
afgesloten of met wie hij beroepshalve in
samenwerkingsverband staat, voor de notaris
wiens boekhouding wordt gecontroleerd,
een taak of opdracht vervullen of vervuld
hebben tijdens het burgerlijk jaar waarin de
controle moet plaatsgrijpen, noch tijdens het
burgerlijk jaar dat voorafgaat ”;
• een korte omschrijving, in de vorm van
gesloten vragen, van de uitoefening van
de activiteiten als notaris (in persoonlijke
naam of als vennootschap) en van het
bijhouden van de belangrijkste stukken
bedoeld door artikel 6 van het koninklijk
besluit van 9 maart 2003 (dagboek,
grootboek, register van de aktekosten,
kasboek, boek van de bewaargevingen
van titels en waarden, boek van de
registratie, kwijtingboek, register voor
de driemaandelijkse balansen van de
algemene rekeningen, verbintenissen van
de financiële instellingen, enz.);
• een beschrijving van de beschikbare
activa en opeisbare passiva, onder meer

O K TO B E R 2 0 0 6
T A X A U D I T & A C C O U N T A N C Y
aan de hand van de bevestigingen van de
bank, zodat het beschikbare saldo van het
kantoor kan worden bepaald;
• aanvullende verklaringen afgelegd door
de gecontroleerde notaris en dit onder
zijn exclusieve verantwoordelijkheid en
met betrekking tot zijn fiscale situatie,
zijn toestand inzake sociaal recht, de
schuldenlast van het kantoor;
• de vaststellingen van de deskundige met
betrekking tot de door de gecontroleerde
notaris voor te leggen attesten inzake
fiscaliteit (attesten van de controleurs
en ontvangers van belastingen met
betrekking tot de fiscale situatie van de
notaris), inzake sociaal recht (attest van
het sociaal secretariaat met betrekking
tot de financiële situatie van de notaris
en de naleving van zijn maandelijkse
verplichtingen), en de attesten die
bevestigen dat er geen professionele
debetrekeningen bestaan bij de financiële
instellingen waar hij zijn professionele
rekeningen heeft.
Het controleformulier omvat eveneens een
tweede deel dat moet worden ingevuld door
de leden van de Commissie van Toezicht,
of met andere woorden door de notarissen
die dit formulier met gesloten vragen met
betrekking tot de volgende elementen
moeten invullen:
• effecten en geldswaardige papieren: is
de notaris houder van geldswaardige
papieren? Gebeurden de neerleggingen
binnen de gestelde termijnen? Maken deze
neerleggingen deel uit van de normale
bevoegdheden van een notaris? Werden
de niet in bewaring gegeven effecten
voorgelegd?
• te rubriceren bedragen: naleving van de
verplichting om creditrekeningen van
cliënten met een waarde van meer dan
€ 2.500 te rubriceren en dit binnen een
termijn van een maand;
• regelmatigheid van de betalingen en
aanvragen tot terugbetaling aan het
Notarieel Fonds belast met de financiering
van de verminderde erelonen in geval van
aankoop van een sociale woning;
• de naleving van de deontologische regels
voor zover die betrekking hebben op de
boekhouding en de financiële situatie van
het kantoor;
• de aanvullende verklaringen die door
de gecontroleerde notaris onder zijn
exclusieve verantwoordelijkheid werden
afgelegd en die betrekking hebben op de
eventuele procedures inzake burgerlijke
aansprakelijkheid die tegen de notaris
aanhangig werden gemaakt, de eventuele
geldelijke verplichtingen ten overstaan van
derden die het financiële evenwicht van het
kantoor in gevaar zouden kunnen brengen,
de eventuele fiscale rechtzettingen.
Ten slotte telt het formulier ook een
bladzijde voor conclusies waarop de leden
van de Commissie van Toezicht de eventuele
opmerkingen met betrekking tot de
gecontroleerde notaris kunnen vermelden.
Het eerste deel van dit controleformulier
moet door de gecontroleerde notaris en de
deskundige worden ondertekend; het tweede
deel moet worden ondertekend door de
notaris en de leden van de Commissie van
Toezicht.
Aan het einde van deze controle maakt
de deskundige een verslag op van zijn
activiteiten en bevindingen; hij stuurt het
binnen acht dagen naar de Voorzitter van
de Commissie van Toezicht, die binnen de
eerste drie maanden van het kalenderjaar een
verslag opmaakt van de controles die het jaar
voordien werden uitgevoerd.
4. Naast deze jaarlijkse controle bepaalt
het koninklijk besluit van 10 januari 2002
eveneens, in artikel 21: “met het oog op de
bescherming van de belangen van de cliënten
van de notaris en van derden onderzoekt de
deskundige minstens éénmaal om de drie
jaar, tijdens de jaarlijkse controle, in welke
mate de werking en de organisatie van het
notariskantoor de boekhoudkundige toestand
van het kantoor beïnvloeden en de evolutie
ervan in de toekomst kunnen beïnvloeden. Hij
beoordeelt tevens de overeenstemming van de
boekhoudkundige stukken met deze toestand ”.
Tot vandaag heeft de Nationale Kamer
van Notarissen er wegens de ambitieuze
doelstellingen niet voor geopteerd om
deze driejaarlijkse controle toe te passen,
in de mate dat deze driejaarlijkse controle
voorafgaandelijk het voorwerp moet
uitmaken van een werkplan en eventueel van
een controleformulier (zoals voor de jaarlijkse
controle), zodat de doelstellingen en limieten
ervan worden vastgelegd.
Een ontwerpformulier voor de driejaarlijkse
controle werd evenwel eind 2005
overgemaakt, zodat dit “bij wijze van
experiment gedurende één jaar” kan worden
getest.
Wij beschikken niet over precieze informatie
met betrekking tot de reikwijdte van
de tests van dit nieuwe formulier of de
gevolgen daarvan, onder meer op het vlak
van rechtszekerheid en aansprakelijkheid
en dit voor zowel de professionals van de
boekhouding als voor de commissies van
toezicht.
Verder blijkt dat dit formulier tot vandaag
niet voor overleg binnen het notarisambt
werd voorgelegd en evenmin aan de
gemengde commissie waarnaar in punt 2
wordt verwezen.
Onderzoek van deze vragenlijst maakt het
echter wel mogelijk om daaruit de volgende
krachtlijnen te distilleren:
• het formulier voor de driejaarlijkse
controle is gebaseerd op het formulier van
de jaarlijkse controle waarnaar hierboven
werd verwezen en waaraan een aantal
specifieke gegevens werden toegevoegd (zie
verder);
• een kwantitatieve en kwalitatieve
beschrijving van de medewerkers van het
kantoor en de evolutie daarvan gedurende
de jongste drie jaar;
• het tweede deel van het controleformulier
dat door de leden van de Commissie
van Toezicht moet worden ingevuld,
voorziet eveneens in een kwalitatieve
analyse van het notarieel register om de
verschillende categorieën van akten te
kunnen becijferen (vastgoed, krediet,
ondernemingen, familierecht, gerechtelijke
opdrachten), alsook in een beschrijving
van de andere activiteiten van het kantoor
(onderhandelingen inzake vastgoed,
aangifte van erfenissen, enz.);
• het door de leden van de Commissie
van Toezicht in te vullen formulier
omvat eveneens een analyse van het
risico dat door het kantoor wordt
gelopen ten gevolge van de eventuele
vertraging bij de inschrijving van de
akten, van de eventuele klachten, en
een steekproefsgewijs onderzoek van de
“afwerking van de akten”; deze analyse van
wat moet worden gezien als de kern van de
notariële activiteit, moet uiteraard worden
uitgevoerd door de notarissen die lid zijn
van de Commissie van Toezicht en moet,
zowel voor wat de formulering van de
vraag als het type van verwacht antwoord
betreft, onder meer worden gezien in het
kader van de eisen inzake rechtszekerheid
en aansprakelijkheid waarnaar hierboven
werd verwezen;
• een analyse van de berekening van de
erelonen voor de getarifeerde akten en de
naleving van de gebruikelijke regels voor
kosten, kosten van akten en meerkosten;
• de naleving van de verplichtingen die
voortvloeien uit de witwaswet en met
name de aangiften aan de Cel voor
Financiële Informatieverwerking (CFI);
• een analyse van de rentabiliteit en de
organisatie van het kantoor aan de
hand van ratio’s (onder meer percentage
personeelskosten, percentage diverse
diensten en goederen, percentage van
de afschrijvingen, financiële kosten en
opbrengsten, rentabiliteit en kostprijs per
akte, enz.);
• een beoordeling van de algemene
organisatie van het kantoor en onder
meer van het aantal en de kwalificatie
van de medewerkers, een analyse van
de administratieve organisatie van het
kantoor, enz.

12-13
D e overdracht
van het kantoor is het
gevolg van het ontslag
van de notaris, van
zijn afzetting of van
het bereiken van de
leeftijdsgrens van
67 jaar.
1
De herziene wet van ventôse, 2 e deel, 364, Larcier,
2005.
Zoals hierboven reeds aangegeven, zijn er
met betrekking tot de verschillende punten
van het driejaarlijkse controleprogramma
niet alleen problemen inzake interpretatie,
maar eveneens problemen op het vlak van
aansprakelijkheid.
Bovendien zullen ze wellicht ook veel meer
tijd vergen dan de jaarlijkse controles, maar
een precieze inschatting daarvan is vandaag
niet mogelijk.
Controle en waardebepaling van het
kantoor bij overlating
1. Zoals de heer Philippe BUISSERET 1
aangeeft: « la cession d’une étude notariale
(…) vise donc à mettre à la disposition du
notaire nommé en remplacement les minutes
et répertoires qui sont en possession du notaire
démissionnaire, ainsi que les éléments matériels
de l’étude qui ont contribué à servir la
clientèle de l’étude, qui sont liés aux minutes
et répertoires, et qui ont contribué à réaliser le
chiffre d’affaires de l’étude ».
(“De overdracht van een notariskantoor (…)
houdt in dat de ter vervanging benoemde
notaris kan beschikken over de minuten
en registers die in het bezit zijn van de
ontslagnemende notaris en kan beschikken
over de materiële elementen van het kantoor
die hebben geholpen om de cliënten van het
kantoor bij te staan, die te maken hebben
met de minuten en registers, en die hebben
bijgedragen tot het realiseren van de omzet van
het kantoor”).
De overdracht van het kantoor is het gevolg
van het ontslag van de notaris, van zijn
afzetting (tuchtstraf) of van het bereiken van
de leeftijdsgrens van 67 jaar.
De overdracht heeft betrekking op de
minuten en registers (artikel 4 van de wet van
ventôse), maar ook op de andere roerende en
onroerende elementen van het kantoor zoals:
• de boekhouding van de boekhoudstukken,
• alle stukken van het kantoor (dossiers,
archieven, enz..), op welke drager ook
(papier of elektronisch);
• het meubilair en het kantoormaterieel,
met inbegrip van de informatica-uitrusting
en de software die door het kantoor werd
gebruikt;
• de bibliotheek, met andere woorden
de wetenschappelijke literatuur die als
voldoende voor de werking van het
kantoor wordt beschouwd;
• de onroerende waarden, met inbegrip van
de cliënten en de knowhow;
• de verbintenissen ten overstaan van het
personeel van het kantoor dat moet
worden aangehouden met dezelfde
voordelen en hetzelfde loon;
• het recht op het tijdelijke gebruik van de
lokalen waarin het kantoor is gevestigd
voor een periode van ten minste één jaar.
Het door de notaris gebruikte kantoormeubilair
en zijn voertuig maken geen deel
uit van de overdracht.
2. De schatting van het kantoor zal worden
gedaan door een deskundige aangesteld door
de nationale Kamer van Notarissen, en dit
op basis van een lijst die in overleg met de
provinciale Kamers wordt opgemaakt en die
uitsluitend leden telt van het Instituut der
Bedrijfsrevisoren en van het Beroepsinstituut
van erkende Boekhouders en Fiscalisten die
op de externe lijst voorkomen.
Artikel 55, §3, c van de wet van ventôse
voorziet eveneens in strikte regels op het
vlak van onafhankelijkheid, aangezien de
aangestelde deskundige voordien geen enkel
mandaat in het desbetreffende kantoor
mag hebben uitgeoefend, met uitzondering
evenwel van de jaarlijkse en driejaarlijkse
boekhoudcontroles waarnaar hierboven werd
verwezen.
Onder voorbehoud van een wrakingsprocedure
door de notaris van wie het kantoor
wordt geschat (de “overlatende notaris”
genoemd), beschikt de als deskundige aangestelde
bedrijfsrevisor of externe accountant
(“schatter” genoemd) over een periode
van 30 dagen vanaf zijn benoeming om
overeenkomstig het koninklijk besluit van
10 augustus 2001 betreffende de vergoeding
voor de overname van een notariskantoor
(Belgisch Staatsblad van 18 augustus 2001)
een gemotiveerd en gedateerd verslag op te
stellen.
De schattingsprocedure zal worden voorafgegaan
door een bijkomende controle van de
boekhouding van het over te laten kantoor,
behalve indien de gewone jaarlijkse controle
binnen de drie maanden daarvoor is gebeurd.
De nationale Kamer nodigt de Kamer van
Notarissen waarvan het kantoor afhangt,
doorgaans uit om een vertegenwoordiger
(notaris of erenotaris) aan te duiden die
de deskundige bij de uitvoering van zijn
opdracht moet bijstaan.
De overlatende notaris kan de werkzaamheden
van de deskundige bijwonen en kan
zich eveneens laten bijstaan door een andere
notaris, door de boekhouder van het kantoor,
door een bedrijfsrevisor of door een externe
accountant.
De deskundige stelt zijn verslag, waarvoor
geen procedure van tegenspraak geldt, evenwel
alleen op.

O K TO B E R 2 0 0 6
T A X A U D I T & A C C O U N T A N C Y
Wanneer het proces van de overdracht is
gestart, maakt de nationale Kamer aan
de overlatende notaris de naam van de
deskundige over die met de schatting is
belast en bezorgt zij hem een formulier
met daarin een gedetailleerde berekening
van de overnamevergoeding, vergezeld van
documenten met de beschrijving van de
goederen, rechten en verplichtingen die het
voorwerp uitmaken van de overdracht en
hierboven werden beschreven.
3. De schatting bepaalt op een globale
en forfaitaire manier de waarde van alle
overgelaten en hierboven vermelde elementen
en gaat daarbij uit van de bepaling van
een semi-netto-inkomen; dit laatste wordt
gedefinieerd in artikel 6 van het koninklijk
besluit van 18 augustus 2001.
De waardebepaling is gebaseerd op het
gemiddelde inkomen van het kantoor
gedurende de 5 laatste volledige jaren van
activiteit, dit zijn de 5 laatste kalenderjaren
ingeval het beroep van notaris als natuurlijk
persoon werd uitgeoefend, of de 5 laatste
boekjaren wanneer de activiteiten in
het kader van een vennootschap werden
uitgeoefend.
Het netto-inkomen waar hier vanuit wordt
gegaan, is het inkomen dat werd aangegeven
voor de inning van de belastingen en dat
wordt vermeld op het uittreksel van de
belastingaanslag.
Dit netto-inkomen wordt vervolgens
aangepast; bepaalde inkomsten die in de
belastbare basis worden verrekend, worden
geschrapt terwijl bepaalde uitgaven bij het
netto-inkomen worden gevoegd.
Zo worden de financiële opbrengsten,
waarvan wordt aangenomen dat zij niet
gerelateerd zijn aan de activiteiten van
notaris, en de gerealiseerde meerwaarden
afgetrokken van het netto-inkomen. Bepaalde
kosten die daadwerkelijk door de overlatende
notaris werden gedragen en waarvan wordt
aangenomen dat zij niet rechtstreeks aan de
activiteiten van het kantoor zijn gerelateerd,
worden dan weer aan het netto-inkomen
toegevoegd; deze kosten, die zeer duidelijk
in artikel 6 van het koninklijk besluit van
18 augustus 2001 worden beschreven, zijn de
volgende:
• de afschrijving of huurprijs voor
onroerende goederen, voor zover de
keuze van de beroepslokalen het resultaat
is van de persoonlijke keuze van de
overlatende notaris, evenals de kosten voor
de herstelling of verbouwing van deze
goederen om dezelfde redenen;
• de kosten die betrekking hebben op
congressen in het buitenland, voor
zover dit de persoonlijke keuze van de
overlatende notaris betreft;
• de afschrijving of huurprijs van het niet
overgedragen meubilair, voor zover het
kantoor de kosten hiervan niet meer moet
dragen;
• de afschrijving van de overname van het
kantoor als die nog niet is afgelopen;
• de afschrijving of huurprijs van de wagens
voor zover die ook afhankelijk zijn van
de persoonlijke keuze van de overlatende
notaris;
• de representatiekosten omdat die ook
samenhangen met de persoonlijke keuze
van de overlatende notaris;
• de debetinteresten voor zover de keuze
tussen een financiering van het kantoor
met eigen middelen dan wel met geleende
middelen eveneens voortvloeit uit een
persoonlijke keuze van de notaris (fiscale
overwegingen);
• de schadevergoedingen uit hoofde van
beroepsfouten die worden beschouwd als
uitzonderlijke en niet-structurele lasten;
• de overgedragen verliezen voor zover die
het eigenlijke rendement van het kantoor
kunstmatig verminderen;
• het nog niet afgeschreven gedeelte van
de roerende en onroerende goederen
aangekocht, anders dan door financiering
of huur; deze post zorgt voor problemen
omdat de onaangepaste formule inhoudt
dat de restwaarde van deze activa zou
moeten worden toegevoegd aan het
netto-inkomen van ieder van de 5 jaar
die in aanmerking worden genomen.
Theoretisch gezien kan dit tot gevolg
hebben dat de geschatte waarde van deze
activa hoger is dan de initiële kost. In
werkelijkheid evenwel zou de restwaarde
van deze activa enkel aan het laatste in
aanmerking genomen boekjaar moeten
worden toegevoegd. Rekening houdend
met de vermenigvuldigingscoëfficiënt
van het gemiddelde semi-netto-inkomen
over een periode van 5 boekjaren, zal de
waardebepaling rekening houden met de
helft van de aldus vermelde restwaarde;
• de sociale bijdragen en de bijdragen
voor aanvullend pensioen van de notaris
alsmede de voorzieningen voor het
pensioen van de overlatende notaris;
• iedere andere kost die van het nettoinkomen
wordt afgetrokken en niet
door de overnemer wordt gedragen
en die bijvoorbeeld gerelateerd is aan
een bijkomende beroepsactiviteit van
de overlatende notaris (bijvoorbeeld
onderwijsopdracht).
D e waardebepaling
is gebaseerd
op het gemiddelde
inkomen van het
kantoor gedurende de
vijf laatste volledige
jaren van activiteit.

14-15
Correcties
kunnen
(of mogen) dus alleen
naar beneden toe
gebeuren; vóór de
hervorming van het
notarisambt kon een
correctie van het
schattingsbedrag
zowel naar boven als
naar beneden.
Indien het te schatten kantoor deel uitmaakt
van een vennootschap met rechtspersoonlijkheid,
dan worden de regels
gevoelig gewijzigd en heeft de overdracht
betrekking op de maatschappelijke aandelen
die het kapitaal vertegenwoordigen en door
de overlatende notaris worden aangehouden,
voor zover de vennootschap de activiteiten
van meerdere notarissen omvat (artikel 50, §
1, b van de wet van ventôse).
In het geval van de overdracht van een
kantoor waarbij de activiteiten binnen een
eenmanszaak worden uitgeoefend, is het
het kantoor zelf dat zal worden geschat
en overgedragen, ook al belet niets dat de
betrokken partijen het eens zijn om de
overdracht van het kantoor te doen door
overdracht van de aandelen van de vennootschap.
Het gemiddelde jaarlijkse semi-nettoinkomen
dat zo wordt verkregen, wordt
vervolgens geïndexeerd om de waarde te
actualiseren op basis van de formule bepaald
door artikel 66 van het koninklijk
besluit van 18 augustus 2001; daarbij wordt
uitgegaan van het gemiddelde indexcijfer
van de consumptieprijzen van de laatste 6
maanden voorafgaand aan de maand waarin
het schattingsverslag wordt opgemaakt en
waarvan de noemer de gemiddelde index is
van de laatste 5 kalenderjaren voorafgaand
aan het kalenderjaar waarin het verslag wordt
opgemaakt.
Het aldus bekomen geïndexeerde gemiddelde
semi-netto-inkomen kan eventueel om
economische of billijkheidsredenen worden
gecorrigeerd (artikel 13 van het koninklijk
besluit van 18 augustus 2001).
De deskundige moet het bedrag dat werd
verkregen, naar beneden toe herzien
(verplichte correcties), om rekening te
houden met de abnormale voordelen en
vergoedingen die eventueel aan het personeel
werden toegekend en met de eventuele
onmogelijkheid voor de overnemende notaris
om de overdrachtvergoeding af te schrijven
(bijvoorbeeld in geval van overname van de
aandelen van de vennootschap).
Correcties naar beneden toe kunnen, op
beslissing van de deskundige, eveneens
worden toegepast (facultatieve correcties)
om rekening te houden met de volgende
elementen:
• wijziging van de sociale of economische
context van de regio;
• evolutie van de bevolking;
• aantal en kenmerken van de
personeelsleden;
• onmogelijkheid om de lokalen te
gebruiken;
• onvoldoende overgelaten roerende en
onroerende elementen;
• elementen verbonden aan de persoonlijkheid
van de overlatende notaris.
Deze correcties kunnen (of mogen) dus
alleen naar beneden toe gebeuren; vóór de
hervorming van het notarisambt kon een
correctie van het schattingsbedrag zowel naar
boven als naar beneden en deze correctie was
beperkt tot een derde van het bedrag van de
schatting.
Conclusie
Zoals hier werd aangetoond, heeft de hervorming
van het notarisambt de rol van
professionele boekhouders, bedrijfsrevisoren
en accountants verruimd en verduidelijkt
en dit in het kader van het toezicht op
de financiële informatie die door notariskantoren
moet worden verstrekt.
Met deze hervorming werd, door uitsluitend
in de aanstelling van bedrijfsrevisoren en
externe accountants te voorzien, gekozen
voor competentie, maar ook voor onafhankelijkheid,
omdat zowel voor het toezicht
als voor de waardebepaling erg strikte regels
werden vastgelegd die de onafhankelijkheid
moeten waarborgen van de professional die
met de opdracht is belast.
Hierbij moet het belang van de onafhankelijkheid
worden gezien in het ruimere
kader van de hervorming inzake de onafhankelijkheid
van de commissaris van
handelsvennootschappen of vennootschappen
met handelsvorm, die voortvloeit uit de Wet
van 2 augustus 2002.
Beide beroepen moeten vandaag nog de
voorwaarden van hun medewerking vaststellen
en preciseren; bij wijze van voorbeeld
kunnen de volgende elementen worden
vermeld:
• grondig nadenken over de inhoud van het
toezicht op de boekhouding, onder meer
door zo snel mogelijk een werkplan voor
de driejaarlijkse controle voor te leggen
dat op het vlak van rechtszekerheid en
aansprakelijkheid precies en coherent is;
• op transparante wijze de criteria vastleggen
voor de keuze van de professionals inzake
boekhouding die gemachtigd zijn om de
opdrachten uit te voeren;
• nadenken over de criteria die worden
gehanteerd voor de waardebepaling
van een kantoor, onder meer over de
referentieperiode die in aanmerking moet
worden genomen.

De nieuwe procedure voor de
vereffening van vennootschappen
L I E S B E T H G O R DT S
Legal Counsel
Baker Tilly Belgium
A N N E R O U C O U R T
Legal Partner
Baker Tilly Belgium
De rechtspraktijk geeft aan dat
de procedure tot vrijwillige
vereffening van een vennootschap
door vennootschappen wel eens
misbruikt wordt als juridisch
instrument ter omzeiling van
een faillissementsprocedure, en
dit vaak met miskenning van de
rechten van de schuldeisers.
Om voormeld misbruik tegen
te gaan en de rechten van de
schuldeisers van de vennootschap
beter te beschermen, heeft de
wetgever beslist om de procedure
tot vrijwillige vereffening
van een vennootschap met
rechtspersoonlijkheid ingrijpend
te wijzigen door aan de bestaande
regeling een bijkomende
rechterlijke controle toe te voegen.
Dit resulteerde in de wet van 2
juni 2006 tot wijziging van het
Wetboek van vennootschappen,
teneinde de vereffeningsprocedure
te verbeteren. Deze wet is op
26 juni 2006 verschenen in
het Belgisch Staatsblad en is in
werking getreden op 6 juli 2006 1 .
Behoud van bestaande regeling
De bestaande regeling voor de vrijwillige
vereffening van vennootschappen met
rechtspersoonlijkheid (met inbegrip van een
VOF en Comm.V.) zoals voorzien in artikel
181 en volgende van het Wetboek van vennootschappen
blijft behouden.
De beslissing tot ontbinding en invereffeningstelling
is een prerogatief van de algemene
vergadering van aandeelhouders of vennoten,
behoudens andersluidende statutaire bepalingen.
In de rechtsvorm van een BVBA, Comm. VA,
CVBA, EV of NV dienen het bestuursorgaan
en de commissaris, bedrijfsrevisor of externe
accountant de voorbereidende verslaggeving
op te maken en is tevens een authentieke akte
vereist.
Na de uitvoering van de vereffening door de
vereffenaar beslist de algemene vergadering
van aandeelhouders of vennoten over de
afsluiting van de vereffening.
De opmaak en neerlegging van een jaarrekening
alsook de indiening van fiscale aangiften
door een te vereffenen of in vereffening zijnde
vennootschap werd niet gewijzigd door de
nieuwe wet.
Bijkomende rechterlijke controle in de
nieuwe wet
De bestaande procedure tot vrijwillige vereffening
van een vennootschap wordt onderworpen
aan een bijkomende rechterlijke
controle, die enerzijds betrekking heeft op de
persoon van de vereffenaar en anderzijds op
de wijze waarop de vereffenaar zijn mandaat
uitoefent.
De rechterlijke controle zal worden uitgeoefend
door de Rechtbank van Koophandel
van het gerechtelijk arrondissement waar
de vennootschap haar zetel heeft op de datum
van het besluit tot ontbinding, tenzij
de vennootschap haar zetel gedurende de
zes maanden voorafgaandelijk aan het ontbindingsbesluit
heeft verplaatst. In dit laatste
geval is de Rechtbank van Koophandel van
het arrondissement waar de vennootschap
haar zetel had vóór de zetelverplaatsing de
territoriaal bevoegde rechter.
Hierna behandelen we de verschillende
deelaspecten van de rechterlijke controle zoals
deze in de nieuwe wet wordt vastgelegd.
Bevestiging of homologatie van de
benoeming van de vereffenaar 2
De benoeming of vervanging van de vereffenaar
door middel van een (onderhandse)
meerderheidsbeslissing van de algemene
vergadering van aandeelhouders is niet
langer voldoende. De rechtbank dient de
benoeming of vervanging van de vereffenaar
te bevestigen of te homologeren. Hetzelfde
lijkt tevens te gelden voor de vervanging
van een vaste vertegenwoordiger-natuurlijke
persoon van een vereffenaar-rechtspersoon.
Zonder deze homologatie zou volgens de
nieuwe wet de vereffenaar niet in functie
kunnen treden. Dit staat in schril contrast
met de inhoud van één van de volgende
paragrafen van de nieuwe wet waaruit
afgeleid kan worden dat de vereffenaar in
de periode tussen zijn benoeming door de
algemene vergadering en de bevestiging
hiervan door de rechtbank wel handelingen
zou kunnen stellen, die op het ogenblik
van de homologatie van zijn benoeming,
retroactief bekrachtigd dan wel vernietigd
zullen worden. Aangezien het risico bestaat
dat handelingen van de vereffenaar vernietigd
worden, lijkt het ons vanuit de rechtspraktijk
en met het oog op rechtszekerheid dus aan te
raden dat de vereffenaar vóór de homologatie
van zijn benoeming geen handelingen stelt,
tenzij in geval van hoogdringendheid.
1
Wet van 2 juni 2006 tot wijziging van het
Wetboek van vennootschappen, teneinde de
vereffeningsprocedure te verbeteren, B.S. 26 juni
2006, 32226-32228.
2
Nieuw artikel 184 §1, lid 2 W. Venn.

16-17
U itzonderlijk lijkt
de ondertekening van
het verzoekschrift
door de notaris die de
authentieke ontbindingsakte
verleden
heeft, aanvaard te
worden.
3
Deze vereisten hebben betrekking op de vorm
en vermeldingen van het verzoekschrift en de
neerleggings- en behandelingsprocedure ervan.
4
Parl. St. Kamer, 2005-06, nr. 1906/005.
De wet regelt de wijze en de voorwaarden
waarop deze homologatie aangevraagd kan
worden, doch ook hier rijzen een aantal
praktische vragen.
Aanvraag van homologatie
Homologatie kan worden verkregen mits
indiening – in tweevoud – van een eenzijdig
verzoekschrift dat voldoet aan de vereisten
van artikels 1025 en volgende van het Gerechtelijk
Wetboek 3 . Dit verzoekschrift moet
ondertekend worden door een advocaat of
door het bevoegde orgaan van de vennootschap.
De vraag is wie beschouwd kan worden als
‘het bevoegde orgaan van de vennootschap’.
Enerzijds stelt de authentieke akte met
beslissing tot ontbinding van de vennootschap
van rechtswege een einde aan het
mandaat van het bestuursorgaan en anderzijds
is bij gebreke aan homologatie de vereffenaar
nog niet in functie getreden. Dit kan
toch niet de intentie van de wetgever geweest
zijn!
De passieve vertegenwoordigingsbevoegdheid
van het bestuursorgaan of de vennotenzaakvoerders
van de vennootschap zolang er
geen vereffenaars werden benoemd (lees: in
functie getreden) zoals voorzien in artikel 185
van het Wetboek van vennootschappen, biedt
geen oplossing voor het stellen van actieve
handelingen zoals het ondertekenen van een
verzoekschrift.
De rechtsgeldige ondertekening van het
verzoekschrift door het voormalig bestuursorgaan
of de vroegere vennoten-zaakvoerders
lijkt een aanvaardbare oplossing voor de
meeste rechtbanken. Uitzonderlijk lijkt de
ondertekening van het verzoekschrift door de
notaris die de authentieke ontbindingsakte
verleden heeft, aanvaard te worden.
Volgens de nieuwe wet kan het verzoekschrift
eveneens ingediend worden door een
belanghebbende derde. Eventueel kan hier
de vereffenaar onder verstaan worden die
optreedt uit eigen hoofde.
Ten slotte kan de authentieke ontbindingsakte
een bijzondere lasthebber aanduiden
voor de indiening van het verzoekschrift. Dit
kan eventueel de vereffenaar zijn. Deze laatste
mogelijkheid lijkt ons de meest praktische
oplossing.
Samen met het eenzijdig verzoekschrift
moet een afschrift van de authentieke
ontbindingsakte – zelfs vóór aanbieding
ter registratie – worden neergelegd alsook
een ondertekende boekhoudkundige staat
van activa en passiva. In de rechtsvorm van
een BVBA, CVBA, Comm.VA, EV en NV
lijkt ons hiervoor de staat van activa en
passiva niet ouder dan drie maanden op het
ogenblik van het verlijden van de authentieke
ontbindingsakte te kunnen worden
aangewend. Het is echter niet uit te sluiten
dat de rechtbank een recentere staat zou
vragen. De wet bevat hieromtrent immers
geen uitdrukkelijke bepaling.
Indien de vereffenaar in de periode tussen
zijn benoeming door de algemene vergadering
en de homologatie hiervan wel handelingen
gesteld heeft, is het aangewezen deze
expliciet in het verzoekschrift te vermelden
en om hun bekrachtiging te verzoeken.
Voorwaarden voor homologatie: algemeen
De rechtbank zal de benoeming van de vereffenaar
slechts homologeren nadat zij heeft
nagegaan dat de vereffenaar alle waarborgen
van rechtschapenheid biedt. Zij moet dus zelf
de verificatie verrichten.
De nieuwe wet definieert niet wat onder de
schijnbaar vage en subjectieve omschrijving
‘waarborgen van rechtschapenheid’ verstaan
dient te worden. De parlementaire
voorbereiding leert ons dat met de verificaties
voornamelijk de toetsing aan de nieuw ingevoerde
uitsluitingsgronden (infra) beoogd
wordt en dat de verificaties geen opportuniteitsbeoordeling
inhouden omtrent de keuze
van de vereffenaar 4 .
Om dit onderzoek te vergemakkelijken
vragen sommige rechtbanken een bewijs van
goed gedrag en zeden toe te voegen voor de
vereffenaar van wie de homologatie van zijn
benoeming verzocht wordt. Op dit ogenblik
is het voor ons nog een open vraag hoe de
benoeming van een buitenlandse vereffenaar
beoordeeld zal worden.
Het zal ons inziens altijd nuttig zijn om
zelf documenten toe te voegen die de “rechtschapenheid”
staven.
Voorwaarden voor homologatie: uitsluitingsgronden
voor vereffenaarsmandaat
De rechtbank zal nagaan of de benoemde
vereffenaar niet ressorteert onder de
categorieën van personen die volgens het
Wetboek van vennootschappen niet tot
vereffenaar benoemd kunnen worden. De
uitsluitingsgronden worden opgesomd in de
nieuwe wet.
Het betreft hier personen die één van
de in het Wetboek limitatief opgesomde
veroordelingen hebben opgelopen. Bepaalde
veroordelingen – bijvoorbeeld wegens
diefstal, oplichting, of niet tijdig afleggen
van rekenschap en verantwoording als
bestuurder, voogd,… – leiden tot uitsluiting
van het vereffeningsmandaat gedurende
10 jaar na het definitieve vonnis of vanaf
het uitblijven van het tijdig rekenschap
en verantwoording afleggen. Andere
veroordelingen – bijvoorbeeld gefailleerden
zonder rehabilitatie – laten het opnemen van
een vereffenaarsmandaat toe voor zover dit
door de rechtbank gehomologeerd wordt.

O K TO B E R 2 0 0 6
T A X A U D I T & A C C O U N T A N C Y
Uitspraak
De rechtbank dient uitspraak te doen binnen
de 24 uur nadat het verzoekschrift werd
ingediend. Normaliter zouden partijen niet
in hoorzitting worden opgeroepen alvorens
een uitspraak geveld wordt. Gelet op de
vereiste samenstelling van de rechtbank
(voltallige samenstelling van drie rechters!)
en op de verificaties die uitgevoerd dienen te
worden, stelt de vraag zich of de termijn van
24 uur wel realistisch is.
De uitspraak van de rechtbank kan bestaan
uit een homologatie of weigering van de
benoeming van de vereffenaar. In geval van
weigering, zal de rechtbank zelf een andere
vereffenaar aanwijzen, eventueel op voorstel
van de algemene vergadering.
De vennootschap kan hierop anticiperen
door in de authentieke ontbindingsakte een
vervanger of opvolger aan te wijzen voor
het geval van weigering van de benoemde
vereffenaar.
Zoals hoger vermeld zal de rechtbank
eveneens de reeds door de vereffenaar gestelde
handelingen onderzoeken om deze retroactief
te bevestigen dan wel te vernietigen indien
deze kennelijk in strijd zijn met rechten van
derden.
Het vonnis van de rechtbank zal vervolgens
ter kennis worden gebracht van de vennootschap.
Sanctie
De nieuwe wet stelt dat bij gebreke aan
homologatie van de benoeming van de
vereffenaar laatstvermelde niet in functie kan
treden, doch heeft geen specifieke sanctie
voorzien in geval van niet-naleving. Bij
gebreke aan een aanvraag tot homologatie
is de vennootschap in vereffening immers
onbestuurbaar geworden.
Niettegenstaande het feit dat de overtreding
van deze bepalingen van het Wetboek
van vennootschappen geen aansprakelijkheidsgrond
is ter beoordeling van de aansprakelijkheid
van de vereffenaar, kan de
vereffenaar door de vennootschap of derden
persoonlijk aansprakelijk gesteld worden
indien de nalatigheid om de homologatie
aan te vragen als een ‘tekortkoming in het
bestuur’ kan gekwalificeerd worden. In de
praktijk is het zeer onwaarschijnlijk dat dit
gebrek aan homologatie als enige rechtsgrond
in een geschil ingeroepen zal worden.
De facto kan de vraag gesteld worden of
deze situatie van ‘bewuste’ niet-homologatie
zich wel zal kunnen voordoen bij vennootschappen
waarbij een authentieke akte vereist
is, aangezien de notaris de neerlegging van de
akte slechts kan doen nadat
een homologatievonnis bekomen werd
(infra).
Neerlegging door de notaris en publicatie
Volgens de nieuwe wet kan de notaris zijn
authentieke ontbindingsakte waarin de
benoeming van de vereffenaar is opgenomen
slechts neerleggen op de griffie ter publicatie
nadat het vonnis tot homologatie van
de benoeming van de vereffenaar werd
bekomen. Vervolgens dient de notaris zowel
de authentieke ontbindingsakte als een
afschrift van het homologatievonnis neer te
leggen ter griffie. De griffiediensten zorgen
voor de verwerking van deze informatie in de
KruispuntBank van Ondernemingen.
De wet voorziet geen regeling in geval van
weigering van de gevraagde homologatie.
Aangezien het aangewezen is de beslissing
tot ontbinding onmiddellijk neer te leggen,
zou volgens ons de lacune als volgt kunnen
worden ingevuld:
• de ontbinding en de benoeming van een
vereffenaar worden in afzonderlijke akten
opgenomen. De notariële ontbindingsakte
kan onmiddellijk worden neergelegd
en bekendgemaakt. De aanwijzing van
een vereffenaar kan op een later tijdstip
gebeuren in de vorm van een onderhandse
akte, die op haar beurt wordt neergelegd
en bekendgemaakt. Dit brengt echter een
verhoging van de kosten teweeg en creëert
voor een periode een juridisch vacuüm
gedurende dewelke de vennootschap in
vereffening door niemand rechtsgeldig
vertegenwoordigd kan worden.
• de benoeming van de vereffenaar
gebeurt in de notariële ontbindingsakte
onder opschortende voorwaarde van
homologatie van zijn benoeming. Ook
in dit geval wordt een periode gecreëerd
gedurende dewelke de vennootschap in
vereffening door niemand rechtsgeldig
vertegenwoordigd kan worden.
• de beslissing tot ontbinding gebeurt
onder opschortende voorwaarde van de
homologatie van de benoeming van de
vereffenaar. Het nemen van alle voor de
vereffening vereiste beslissingen in één
akte drukt de kosten en er is geen periode
van een juridisch vacuüm aangezien het
bestuursorgaan in functie blijft tot op het
ogenblik van de homologatiebeslissing.
Van zodra de homologatiebeslissing
genomen is, heeft de ontbinding
terugwerkende kracht tot de dag van
de notariële ontbindingsakte. De vraag
dringt zich op wat het lot is van de
rechtshandelingen die in de tussenperiode
nog rechtsgeldig gesteld werden door
het op dat ogenblik in functie zijnde
bestuursorgaan. De wet reikt hiervoor geen
oplossing aan.
Vanuit de praktijk en om tijdverlies te
vermijden, lijkt het ons aangewezen om
vooraf de bevoegde griffie van de Rechtbank
van Koophandel hieromtrent te raadplegen.
D e vennootschap
kan anticiperen door
in de authentieke
ontbindingsakte een
vervanger of opvolger
aan te wijzen voor het
geval van weigering
van de benoemde
vereffenaar.

18-19
De
gebruikte
formulering inzake
lopende vereffeningen
is onduidelijk
en voor interpretatie
vatbaar zowel inzake
de einddatum van de
overgangstermijn als
inzake de te nemen
maatregelen.
Indiening van vereffeningsstaten
In de 6 de en 12 de maand van het eerste vereffeningsjaar
en in elk daaropvolgend vereffeningsjaar
rust op de vereffenaar de verplichting
om de griffie van de bevoegde rechtbank
een “omstandige staat van de toestand van de
vereffening” te bezorgen.
Deze staat dient minstens de ontvangsten,
uitgaven en uitkeringen te vermelden van de
vennootschap in vereffening alsook aan te
geven wat nog vereffend moet worden.
Deze verplichting is analoog met de verplichting
die op de curator van een gefailleerde
vennootschap rust.
Indien de vereffenaar deze verplichting niet
naleeft, heeft de rechtbank – op verzoek
van het openbaar ministerie of een belanghebbende
derde én nadat de vereffenaar
werd gehoord – de mogelijkheid over te gaan
tot vervanging van de vereffenaar. Tevens
kan de nalatige vereffenaar veroordeeld
worden tot betaling van een geldboete en
persoonlijk aansprakelijk gesteld worden
door de vennootschap of derden wegens een
tekortkoming in zijn bestuur.
ningstaten, met uitzondering van de
mogelijkheid tot het opleggen van een
geldboete.
Vereffeningsdossier
Met ingang van de ontbinding van een vennootschap
wordt het vennootschapsdossier
dat wordt bijgehouden op de bevoegde griffie
‘vereffeningsdossier’ genoemd.
Het vereffeningsdossier bestaat uit het
vennootschapsdosssier, aangevuld met de
voorbereidende verslagen vereist voor de
ontbinding van een BVBA, CVBA, EV en
NV, alsook met de hoger vermelde vereffeningstaten
en eventueel de lijst van homologaties
en bevestigingen. Het bijhouden
van een vereffeningsdossier brengt voor
een vennootschap geen vervulling van
bijkomende formaliteiten teweeg.
Elke belanghebbende kan kosteloos inzage
nemen van het vereffeningsdossier en er tegen
betaling van de griffiekosten een afschrift van
bekomen.
5
Datum van inwerkingtreding van de wet.
Goedkeuring van verdelingsplan
De vereffening van een vennootschap kan
niet worden afgesloten alvorens de vereffenaar
het akkoord van de rechtbank heeft verkregen
met het door hem opgestelde “plan voor de
verdeling van de activa onder de verschillende
schuldeisers”, en aldus ook met reeds voordien
verrichte betalingen. Indien nodig kan
de rechtbank aan de vereffenaar alle dienstige
inlichtingen vragen.
De nieuwe wet regelt niet op welke wijze dit
akkoord aangevraagd kan worden en binnen
welke termijn de rechtbank uitspraak moet
doen. Rekening houdend met het stilzwijgen
van de wetgever hieromtrent, is de indiening
van een formeel verzoekschrift in dit verband
niet vereist.
Het in de rechtspraktijk bestaande gebruik
waarbij de vereffenaar voor de afsluiting
van de vereffening een verslag opmaakt
ter verduidelijking van de door hem reeds
gestelde vereffeningshandelingen en met een
voorstel tot verdeling van de nog resterende
activa en passiva, kan een nuttig instrument
zijn en gebruikt worden voor de aanvraag
van het akkoord over het voorgestelde
verdelingsplan.
Samen met de aanvraag kunnen de rekeningen
en stavingstukken zoals voorzien in
artikel 194 van het Wetboek van vennootschappen
aan de rechtbank bezorgd worden.
De niet-naleving van deze verplichting
wordt op dezelfde wijze gesanctioneerd als
de niet-naleving door de vereffenaar van
de verplichting tot indiening van vereffe-
Lopende vereffeningen: onduidelijkheid
troef!
De nieuwe wet voorziet een overgangsregeling
voor vereffeningen die lopende zijn op
datum van 6 juli 2006 5 . De vereffenaars van
deze vennootschappen dienen “de nodige
maatregelen te nemen om zich te schikken
naar de bepalingen van de nieuwe wet binnen
het jaar waarin deze wet in het Belgisch
Staatsblad wordt bekendgemaakt”.
De gebruikte formulering is onduidelijk
en voor interpretatie vatbaar zowel inzake
de einddatum van de overgangstermijn als
inzake de te nemen maatregelen.
Uit de parlementaire voorbereiding kunnen
we afleiden dat 26 juni 2007 beschouwd
moet worden als einddatum van de overgangsperiode!
Inzake de te nemen maatregelen zijn
sommigen de mening toegedaan dat geen
van de nieuw opgelegde verplichtingen
nageleefd moet worden voorzover de reeds
lopende vereffening wordt afgesloten
vóór het verstrijken van de voorziene
overgangstermijn. Na het verstrijken van
de voorziene overgangstermijn dienen de
vereffenaars van de lopende vereffeningen alle
nieuw opgelegde verplichtingen na te leven.
Volgens anderen moet de overgangsbepaling
in de nieuwe wet op een letterlijke manier
gelezen en geïnterpreteerd worden en
zijn de nieuw opgelegde verplichtingen
onmiddellijk van toepassing op alle lopende
vereffeningen. Bijgevolg zou de benoeming
van een vereffenaar die reeds jaren geleden

O K TO B E R 2 0 0 6
T A X A U D I T & A C C O U N T A N C Y
heeft plaatsgevonden, net als de door deze
vereffenaar gestelde rechtshandelingen,
nog gehomologeerd moeten worden door
de rechtbank. Deze interpretatie heeft
verstrekkende gevolgen en kan – gelet
op haar praktische gevolgen – moeilijk
bijgetreden worden. Nochtans kunnen we
alleen maar adviseren dat de benoeming het
best wordt bevestigd door de rechtbank.
Wat met ontbinding en vereffening in
één dag?
Ons inziens stellen de nieuwe formaliteiten
die worden opgelegd in het kader van de
vereffening van vennootschappen formeel
een einde aan de ontbinding en vereffening
van een vennootschap in één dag in één
(authentieke) akte.
In het verleden bestond de mogelijkheid om
te verzaken aan de minimumtermijn van
1 maand voorzien tussen de authentieke
ontbindingsakte en de afsluiting van de
vereffening in geval van vereniging van
alle aandelen in één hand of mits eenparig
akkoord van alle aandeelhouders of vennoten.
Van de rechterlijke tussenkomst die de
wetgever heeft opgelegd op verschillende
tijdstippen in het vereffeningsproces van
een vennootschap kan echter niet worden
afgeweken. Deze evolutie is een spijtige
zaak voor het stopzetten van kleine (vaak
éénpersoons)vennootschappen die nu de
volledige procedure moeten doorlopen, zelfs
al heeft de vennootschap in kwestie geen
uitstaande schulden meer.
vloeien vooraleer alle onduidelijkheden zijn
uitgeklaard. We kunnen alleen maar hopen
dat het spreekwoord “Tijd brengt raad!”
bewaarheid zal worden.
Van
de rechterlijke
tussenkomst
die de wetgever
heeft opgelegd
op verschillende
tijdstippen in het
vereffeningsproces
van een vennootschap
kan niet worden
afgeweken.
Besluit
De nieuwe wet heeft een streng keurslijf
ontworpen voor de procedure tot vrijwillige
vereffening van vennootschappen met
rechtspersoonlijkheid. Dit strenge keurslijf
bestaat voornamelijk uit verplichtingen van
de vereffenaar. De niet-naleving van deze
nieuwe verplichtingen kan zijn persoonlijke
aansprakelijkheid in het gedrang brengen.
De bijkomende verplichtingen in combinatie
met een verzwaarde aansprakelijkheid zal de
zoektocht naar geschikte vereffenaars steeds
moeilijker maken.
We kunnen ons volledig vinden in de
bedoeling van de wetgever om misbruik van
de vereffeningsprocedure tegen te gaan. Als
praktijkmensen kunnen we het echter alleen
maar betreuren dat de wet een groot aantal
leemten bevat die de praktische toepassing
ervan niet evident maken. We vrezen
dat deze wet nog heel wat inkt zal doen

20-21
>
Institutioneel nieuws
IBR, IAB en BIBF
Oprichting van de Stichting “Informatiecentrum voor het Bedrijfsrevisoraat”
- reorganisatie van de “helpdesk” van het IBR
De Raad van het IBR heeft beslist om de activiteiten van de helpdesk onder
te brengen in een aparte juridische structuur, meer in het bijzonder in een
Stichting.
Op 29 september 2006 is de Stichting “Informatiecentrum voor het Bedrijfsrevisoraat”,
die de activiteiten van de bestaande helpdesk zal verderzetten,
opgericht. Dit gebeurde in de kantoren van Notaris S. MAQUET te Brussel.
De voornaamste beweegreden om voortaan deze dienstverlening aan het beroep
via de Stichting te laten verlopen bestaat erin om het statuut van de verstrekte
adviezen te verduidelijken. De Stichting zal op een autonome wijze, dus los van
« IBR »
het IBR, antwoorden geven op vragen van bedrijfsrevisoren met betrekking tot
revisorale opdrachten. Deze adviezen vertegenwoordigen dus niet noodzakelijk
het standpunt van de Raad van het IBR.
Het formeel standpunt van het IBR kan enkel via de officiële organen, met name
de Raad of, in voorkomend geval, het Uitvoerend comité ingewonnen worden.
De Stichting zal bijdragen tot een nog performantere dienstverlening aan de
bedrijfsrevisoren.
Het Instituut der Bedrijfsrevisoren, de Oprichter van de Stichting, wordt voor de
ondertekening van de oprichtingsakte vertegenwoordigd door de heer
Pierre P. BERGER, Ondervoorzitter van het IBR.
De Raad van Bestuur van de Stichting is als volgt samengesteld (van links
naar rechts, eerst onderaan): de heer Paul PAUWELS, Ondervoorzitter van de
Stichting, de heer Michel DE WOLF, Voorzitter van de Stichting, Mevrouw Veerle
VAN DE WALLE, Secretaris-generaal van de Stichting en de heren Jean Pierre
VINCKE, Pierre P. BERGER en Robert- Henri FRANSOLET.
De Voorzitter van het IBR, de heer André KILESSE,
heeft samen met de Deputy President van de FEE,
de heer Jacques POTDEVIN, een discussie panel
voorgezeten, georganiseerd door de FIDEF tijdens het
internationaal congres georganiseerd in Boekarest op
16 en 17 september 2006.
De Voorzitter van het IBR heeft de debatten geleid
omtrent de inzet voor de auditberoepen verbonden
aan de omzetting van de Europese Richtlijn van
17 mei 2006 aangaande de wettelijke controle van de
jaarrekening binnen de Europese Unie.

Institutioneel nieuws
IBR, IAB en BIBF
Salon “Boekhouding en financiële beroepen” - Flanders Expo te Gent - 4 oktober 2006
Het BIBF was op 4 oktober aanwezig op het salon “boekhouding en financiële
beroepen” in Flanders Expo te Gent. De Heer José Pattyn, ondervoorzitter BIBF,
heeft er een uiteenzetting gegeven over “financiering en subsidies”. Op de
stand van het Instituut werd informatie verstrekt aan de aanwezigen door de
ondervoorzitter, mevrouw Stéphanie Lievin, communicatieverantwoordelijke
BIBF en de heer Frank Haemers, jurist bij het Instituut.
Tijdens hetzelfde salon zien we de heer Pattyn,
samen met de heer Patrick Aubertin en
mevrouw Capitaine, organisatoren.
« BIBF »
Forum Boekhouding & Financiële Beroepen
in Gent - 4 oktober 2006
Plechtige openingszitting van het Hoger
Instituut voor Accountancy en Fiscaliteit
« IBR »
« IAB »
« BIBF »
Het Instituut van de Accountants en de Belastingconsulenten was op 4 oktober
aanwezig op het Forum Boekhouding & Financiële Beroepen in Gent.
Ondervoorzitter Erwin Vercammen gaf er een uiteenzetting over elektroni-
sche archivering en e-accounting in de praktijk.
« IAB »
Van links naar rechts: Erwin Vercammen,
Jozef Lievens, Jacques Colson en Bart Van Coile.
De drie beroepsinstituten (IBR, IAB, BIBF) waren aanwezig op de plechtige
openingszitting van het HIAF. Deze vond plaats op 19 september 2006 in
Gent, en stond dit jaar in het teken van “De nieuwe jaarrekening vanaf
1 april 2007”. De heer Jan Verhoeye gaf een zeer verhelderende uiteenzetting
over de invloed van het XBRL-gebeuren op de jaarrekening. De heer Erik
De Lembre besteedde uitgebreide aandacht aan de invloed van de IAS/IFRSstandaarden
op de dagelijkse boekhouding.

IBR
Instituut
der Bedrijfsrevisoren
Koninklijk Instituut
IAB
Instituut van
de Accountants
en de Belastingconsulenten
BIBF
Beroepsinstituut
van erkende
Boekhouders en
Fiscalisten