Tax Audit & Accountancy - IBR

More documents

Recommendations

Info

2-3 M I C H E L M A U S > Horen, zien en zwijgen? Een analyse van de draagwijdte van de fiscale meewerkverplichting van de accountant, belastingconsulent, erkende boekhouder en bedrijfsrevisor Prof. Dr. Fiscaal Recht VUB Advocaat De complexiteit van de hedendaagse regelgeving in de commerciële en financiële sfeer heeft tot gevolg dat ondernemingen veelvuldig een beroep doen op boekhoudkundige en fiscale raadgevers teneinde de onderneming bij te staan bij het vervullen van de talrijke wettelijke verplichtingen. In het kader van deze bijstand gebeurt het zeer vaak dat ondernemingen vertrouwelijke bedrijfsinformatie meedelen aan hun raadgevers. De ondernemingen mogen er uiteraard op rekenen dat deze meegedeelde informatie door de raadgevers als vertrouwelijk wordt behandeld en geheim blijft. Dit is een essentieel gegeven in de relatie tussen de ondernemer en zijn fiscale en boekhoudkundige raadgevers. Het eerste deel van de studie verscheen in T.A.A. nr. 7. De procedure van artikel 334 W.I.B.92 Bijzonder inzake de inkomstenbelastingen is wel dat de fiscale wet heeft voorzien in een aparte procedure voor het geval een persoon het beroepsgeheim laat gelden om zijn medewerking aan de fiscale controle te weigeren, hetzij van bepaalde bescheiden, hetzij van sommige mondelinge of schriftelijke inlichtingen. Deze procedure is terug te vinden in artikel 334 W.I.B.92. Dit artikel bepaalt dat, wanneer een persoon bij een ‘vraag om inlichtingen’ of een ‘boekenonderzoek’ het beroepsgeheim doet gelden, de administratie om de tussenkomst van de territoriaal bevoegde tuchtoverheid moet verzoeken opdat deze zou oordelen of, en gebeurlijk in welke mate, de vraag om inlichtingen of de overlegging van boeken en bescheiden verzoenbaar is met het eerbiedigen van het beroepsgeheim. Indien een fiscale of boekhoudkundige raadgever het beroepsgeheim laat gelden bij een fiscale controle dan zal de administratie, wil zij toch een antwoord op haar vragen verkrijgen, zich moeten richten tot ‘de territoriaal bevoegde tuchtoverheid’ 1 . In concreto zal de administratie zich aldus moeten richten tot de bevoegde tuchtoverheden van het Beroepsinstituut van erkende Boekhouders en Fiscalisten, van het Instituut van de Accountants en de Belastingconsulenten en van het Instituut der Bedrijfsrevisoren. Dit is een verplichting voor de administratie 2 . Tijdens de parlementaire voorbereiding van de Wet van 22 november 1962 werd bij de bespreking van de procedure van artikel 334 W.I.B.92 dienaangaande gesteld dat de administratie in de regel niet is gerechtigd om zelf te beslissen of een persoon beroepshalve tot het beroepsgeheim is gehouden 3 . Enkel indien er in de organisatie van het beroep van de geheimhouder geen bevoegde tuchtoverheid bestaat, is de administratie gerechtigd om zelf een standpunt in te nemen nopens de draagwijdte van het ingeroepen beroepsgeheim 4 . Hieruit kan worden afgeleid dat, indien er echter wel een tuchtoverheid bestaat, de administratie steeds de verplichting heeft zich tot deze overheid te wenden 5 . Uit de administratieve commentaren blijkt dat ook de administratie deze mening lijkt te zijn toegedaan 6 . Het is de taak van de geraadpleegde tuchtoverheid om uitspraak te doen over de vraag of de fiscale of boekhoudkundige raadgever terecht zijn beroepsgeheim heeft laten gelden ten aanzien van de fiscale administratie. Hierbij dient de tuchtoverheid na te gaan in welke mate het verzoek om inlichtingen of het verzoek om overlegging van bepaalde stukken verzoenbaar is met het beroepsgeheim waartoe de fiscale of boekhoudkundige raadgever gehouden is. Te dien einde lijkt het o.i. noodzakelijk dat de fiscale of boekhoudkundige raadgever alle ter zake dienende informatie aan de tuchtoverheid overhandigt of meedeelt zodat deze met kennis van zaken een advies kan uitbrengen. De fiscale of boekhoudkundige raadgever loopt hiermee geen enkel risico. Het beroepsgeheim geldt trouwens niet ten aanzien van de tuchtoverheid. Het behoort immers tot de taken van de tuchtoverheid om erop toe te zien dat de geheimhouder geen misbruik maakt van zijn beroepsgeheim. Het is evident dat de tuchtoverheid de geheimhouder ertoe moet kunnen verplichten om hem alle noodzakelijke gegevens mee te delen, zelfs indien deze door het beroepsgeheim zouden zijn gedekt. De fiscale of boekhoudkundige raadgever miskent hiermee zijn geheimhoudingsplicht niet temeer daar ook de leden van de tuchtoverheid tot het beroepsgeheim zijn gehouden. Indien de tuchtoverheid de mening is toegedaan dat het beroepsgeheim ten onrechte wordt ingeroepen door de fiscale of boekhoudkundige raadgever dan dient deze laatste in beginsel in te gaan op het verzoek om informatie van de administratie. Hij is immers ingevolge zijn deontologie gehoorzaamheid aan de tuchtoverheid verplicht. Indien de fiscale of boekhoudkundige raadgever niettemin in zijn weigering volhardt, dan moet hij vanuit fiscaal oogpunt worden beschouwd als elke andere persoon die weigert mee te werken aan een fiscaal onderzoek en kan hij voor zijn halsstarrigheid worden gesanctioneerd 7 .
J U N I 2 0 0 7 T A X A U D I T & A C C O U N T A N C Y De administratie kan niet anders dan zich neer te leggen bij het standpunt van de tuchtoverheid 8 . Wanneer de tuchtoverheid het standpunt van de geheimhouder bevestigt, kan de aanslagambtenaar zich daar dan ook slechts bij neerleggen 9 . Hiermee verschilt de procedure van artikel 334 W.I.B.92 duidelijk van de bijstand van de tuchtoverheid bij een strafrechtelijke huiszoeking. Ook daar oordeelt de tuchtoverheid of de stukken die men wenst in te zien en/of in beslag te nemen al dan niet onder het beroepsgeheim vallen, doch in tegenstelling met hetgeen is voorzien in het kader van artikel 334 W.I.B.92 dient de onderzoeksrechter zich niet bij het oordeel van de tuchtoverheid neer te leggen. De fiscale doorbreking van het beroepsgeheim Tot slot moet nog worden opgemerkt dat het beroepsgeheim geen absoluut karakter vertoont 10 . Ook ten aanzien van de fiscale controle is dit zo. In de bepalingen van artikel 458 Sw. werden twee uitzonderingen op de zwijgplicht voorzien. Personen die tot het beroepsgeheim zijn gehouden, zijn verplicht de hen toevertrouwde geheimen kenbaar te maken telkenmale de wet hen daartoe verplicht en zij mogen, zij het zonder verplichting, geheimen bekendmaken wanneer ze worden opgeroepen om in rechte getuigenis af te leggen. Het getuigenis in rechte De uitzondering van het getuigenis in rechte verleent aan de geheimhouder het recht zijn geheimhoudingsplicht te doorbreken. Het gaat hier enkel om een recht van de geheimhouder, niet om een verplichting. Zo oordeelde het Hof van Cassatie in een arrest van 20 september 1986 dat een geheimhouder, naar aanleiding van een getuigenis in rechte, feiten die door het beroepsgeheim zijn gedekt mag bekendmaken zonder dat hij tot spreken kan gedwongen worden 11 . Een fiscale of boekhoudkundige raadgever behoudt met andere woorden ook bij een getuigenis in rechte nog steeds de mogelijkheid om te zwijgen 12 en hij kan zelf beslissen of hij al dan niet de geheimen waarvan hij kennis heeft zal prijsgeven 13 . Indien hij er evenwel voor opteert om toch te spreken dan kan hij daarvoor niet worden gesanctioneerd 14 . Deze uitzondering op de geheimhoudingsplicht van artikel 458 Sw. geldt echter enkel voor getuigenissen in rechte, d.w.z. getuigenissen voor een rechterlijke instantie 15 . Dit betekent dat de uitzondering van het getuigenis in rechte geen toepassing kan vinden op het fiscaal getuigenverhoor in de zin van de artikelen 322, 325 en 326 W.I.B.92. Het fiscaal getuigenverhoor speelt zich immers af voor een fiscale ambtenaar en dient dienvolgens te worden beschouwd als een loutere administratieve procedure zonder rechterlijk karakter. Enkel indien een rechter in het kader van de gerechtelijke fiscale geschillenprocedure of in het kader van een fiscale strafprocedure zou overgaan tot het horen van een derde geheimhouder zou de uitzondering van het getuigenis in rechte uit artikel 458 Sw., in fiscale zaken toepassing kunnen vinden. Dit betekent met andere woorden dat fiscale en boekhoudkundige raadgevers in het kader van het fiscaal getuigenverhoor nog steeds gebonden zijn door de zwijgplicht. Zij beschikken in tegenstelling tot het getuigenis in rechte bij een fiscaal getuigenverhoor niet over een zwijgrecht. In concreto kan een fiscale of boekhoudkundige raadgever in het kader van een fiscaal getuigenverhoor niet meer doen dan de eed afleggen en vervolgens evalueren of de gestelde vragen van aard zijn dat hij zijn beroepsgeheim zou moeten prijsgeven. Indien dit het geval blijkt te zijn moet hij zijn beroepsgeheim laten prevaleren op zijn fiscale meewerkverplichting 16 . De wettelijke verplichting bepaalde gegevens kenbaar te maken Artikel 458 Sw. voorziet tevens dat het beroepsgeheim niet kan worden ingeroepen in de gevallen waarin de wet de geheimhouder heeft verplicht om te spreken. Verschillende wettelijke bepalingen verplichten personen die tot het beroepsgeheim zijn gehouden inderdaad om bepaalde gegevens aan de overheid kenbaar te maken. In de mate waarin de wet de fiscale of boekhoud- 1 M. MAUS, o.c, N.F.M., , 2006, 216. 2 M. MAUS, o.c, N.F.M., , 2006, 216. 3 Parl.St., Senaat, 1961-1962, 366, 293-294. 4 Parl.St., Senaat, 1961-1962, 366, 293-294. 5 M. MAUS, o.c, N.F.M., , 2006, 216. 6 Com.I.B., 334/6. 7 M. MAUS, o.c., , Brugge, die Keure, 2005, 243. 8 Com.I.B., 334/8. 9 M. MAUS, o.c., , Brugge, die Keure, 2005, 244-245. 10 F. VANNESTE, “Kan het beroepsgeheim absoluut genoemd worden?”, R.W., , 1977-1978, 1290 e.v. 11 Cass., 20 september 1986, Arr. Cass., 1986-1987, 100. 12 M. FRANCHIMONT, “Het beroepsgeheim van de bedrijfsrevisor”, Studies en Documenten BCNAR, 1986/2, 27; Ch. HAVERANS, o.c., A.F.T., , 1986, 91. 13 T. AFSCHRIFT en F. GODDEVRIENDT, o.c., T.F.R., 2002, 301. 14 E. DE BAENST, o.c., J.D.F., , 1991, 200. 15 M. MAUS, o.c, N.F.M., , 2006, 217. 16 M. MAUS, o.c, N.F.M., , 2006, 217.
Page 1 and 2: Juni JAARGANG 2 NR. 3 / 2007 VERSCH
Page 3: Editoriaal Overzicht van drie jaar
Page 7 and 8: M A R L E E N W I L L E K E N S > W
Page 9 and 10: J U N I 2 0 0 7 T A X A U D I T & A
Page 15 and 16: Laatste berichtgeving van het IASB
Page 17 and 18: VERONIQUE WEETS & THOMAS CARLIER >
Page 21 and 22: Institutioneel nieuws IBR, IAB en B
Page 23 and 24: Audit Accountancy Tax IFRS in een B

Tax Audit & Accountancy - IBR

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?