Download - Imkersvereniging Wehl

M A A N D B L A D V O O R I M K E R S
17-5
JULI / AUGUSTUS
2008

COLOFON
Maandblad voor imkers
Jaargang 17, nummer 5, juli / augustus 2008
Bijen wordt namens de bedrijfsraad
uitgegeven door de Imkersbond ABTB en
de sSBI en verschijnt minimaal 7 keer per
jaar.
Redactie: P. Arts, A.Doornink en K. Ypma
Redactie adres: Redactie blad Bijen, p/a Prins
Bernhardstraat 19, 7064 GC Silvolde.
Telefoon 0315 - 328341
e-mail: bijenblad@hotmail.com
Rabobank nr 3059.25.903 tnv blad Bijen.
Alle gepubliceerde meningen en inzichten in
het blad Bijen blijven voor rekening van de
auteurs. Hun namen zijn bekend bij de
redactie. Overname van publicaties kan
alleen met schriftelijke toestemming van de
redactie en dan altijd met bronvermelding.
Kopij, opgave en advertenties moeten
uiterlijk 6 weken vóór de datum van
verschijning aan het redactie adres worden
opgestuurd. Van advertenties moet de
betaling binnen zijn. Teksten en foto’s
digitaal aanleveren, foto’s met hoge resolutie.
De redactie heeft het recht bijdragen in te
korten of te weigeren.
Advertentiekosten vraag en aanbod:
€ 10,00 voor 20 woorden, daarna € 0,25 per
woord extra. Overige tarieven schriftelijk op
aanvraag even als kosten van abonnementen
voor niet-leden van ABTB of sSBI.
INHOUD
Onderzoek
Europees vuilbroed… …………. 2
Drachtplant
Aardbei………………………….3
Boeken
Bijen Catechismus ………… .…8
Imkerervaring……. …………...........9
Studiedag honingkeurmeesters …….11
Het weer……………………………12
Bestuurszaken ……………………..13
Praktijk …………………………… 14
Nieuws
Voor u gelezen…….…..…….... 15
Brief Minister LNV …………..16
Kalender ……………………………17
Vraag en aanbod………………….. 17
Afdelingsnieuws
Regio avond …………………..18
Excursie Millingerwaard ….....19
Bindingsuitje Oost Betuwe ……20
Bindingsuitje ABTB …………21
Adressen ………………………… 23
Het volgende nummer van het blad
Bijen zal in september 2008
verschijnen.
Van de redactie.
Inmiddels is het zomer. Volgens de kalender is de zomer op 21 juni begonnen. Dat de
hagelbuien van 22 juni een ander beeld gaven en op verschillende plaatsen veel schade
veroorzaakten kwam voor velen onverwacht. Waar wij als imkers, samen met de tuinders,
proberen op het juiste moment de bijen in te zetten om zeker te zijn van goede bestuiving,
heeft de natuur het weer anders met ons voor. Op veel plaatsen in de Betuwe zijn oogsten
als verloren te beschouwen. In enkele uren is het werk van een lange periode te niet
gedaan. Zo kan het gaan. Zo kan het ook bij de bijen gaan. We kunnen alles prima
voorbereiden en plannen, maar een fout is gauw gemaakt en kan grote gevolgen hebben.
Als we de bestrijding van bijvoorbeeld de varroa mijt niet zorgvuldig uitvoeren, kan de
rest van het werk te vergeefs zijn gebeurd. Er zijn ook aspecten, die we niet in de hand
hebben. Het is mij opgevallen, dat dit jaar bij het breken van de doppen, al veel doppen
open waren op de twaalfde dag na het vegers maken. Ook waren er volken, waar de
doppen zich slecht ontwikkelden. Ik heb zelf geen verklaring hiervoor en ook collega
imkers, bij wie hetzelfde beeld was, hadden geen verklaring. Daarnaast komen er maar
weinig meldingen van zwermen. Of alle imkers hebben het zwermen dit jaar goed onder
controle, of er is iets anders aan de hand (geweest). De toekomst zal het leren, hopelijk is
het geen voorteken van iets vervelends. Peter Arts.
1.
______________________________________________________________

ONDERZOEK
Europees vuilbroed neemt toe in Nederland.
Een bijdrage van bijen@wur.
Bij inzendingen van bijen- en broedmonsters doorimkers, en
ook uit vragen die imkers telefonisch en via e-mail bij
bijen@wur neerleggen, blijkt dat Europees vuilbroed steeds
vaker voor komt. Een paar jaar geleden behoorde het tot de
zeldzaamheden, nu is het vrij algemeen.
Wat is Europees Vuilbroed?
Europees Vuilbroed (EVB) is een
broedziekte van de honingbijen die zich
voornamelijk in mei en juni manifesteert.
De laatste jaren zien we EVB steeds
vaker later in het jaar optreden. EVB
wordt veroorzaakt door de bacterie
Melissococcus pluton. Larven die besmet
raken met de bacterie gaan meestal snel
dood en worden bruin en slijmerig. Het
gesloten broed vertoont een hagelschot
structuur en individuele cellen zijn
geperforeerd of ingedeukt.
Wat te doen bij Europees vuilbroed in
je volken?
Vroeger werd gezegd dat het bij goede
dracht, of door wat bij te voeren,
spontaan wel weer verdween. Dat blijkt
niet zo te zijn, soms verdwijnt het
(schijnbaar), maar steekt het later toch
weer de kop op. Er is dus een goede
aanpak van Europees vuilbroed nodig.
Bestrijding.
Om van EVB af te komen is het
raadzaam alle raten uit een bijenvolk te
verwijderen en de bijen in een schone
kast met kunstraat te huizen. De kast
moet voorzien worden van Apifonda om
honger te voorkomen. Als de bijen kaal
gezet zijn kan ook meteen een bestrijding
tegen varroa toegepast worden door ze
met oxaalzuur te besproeien. De besmette
raten moeten omgesmolten of vernietigd
worden. Kastmateriaal kan
schoongemaakt worden door het af te
branden. De hierboven beschreven
2.
methode komt enigszins radicaal over,
maar het nut ervan werd de afgelopen
jaren aangetoond door collega’s van de
National Bee Unit in Engeland.
Het kaal zetten van de bijenvolken kan
worden toegepast van april tot en met
augustus mits de volken groter zijn dan 6
ramen bijen. Te kleine volken moeten
verenigd worden met andere volken met
EVB. Na augustus is er te weinig tijd
voor bijenvolken om voldoende raten uit
te bouwen voor de winter begint.
Ons advies is om besmette volken klein
te zetten, bijvoorbeeld op 8 broedramen
in één bak, met twee sluitblokken of lege
plekken aan weerszijden. Het kan geen
kwaad de slechtste broedramen eruit te
gooien. Vervolgens moet u deze
compacte volken snel inwinteren: hoe
sneller het broed wordt vervangen door
wintervoer, hoe beter. Indien andere
volken op de stand nog niet ingewinterd
worden is het raadzaam de met EVB
besmette volken elders in te winteren. Dit
voorkomt roverij en daarmee
verspreiding van de ziekteverwekker naar
gezonde volken. Er bestaat een grote kans
dat het Europees vuilbroed verdwijnt,
omdat er ’s winters geen broed is waarin
de bacterie zich kan voortplanten en
handhaven.
Het is belangrijk in het voorjaar deze
volken heel veel te laten bouwen (nieuwe
kunstraat), en te letten op het eventueel
terugkeren van de symptomen. In dat
geval is snel ingrijpen noodzakelijk.

_____________________________________________________________
DRACHTPLANT
Zomerkoninkjes, oftewel de aardbei.
Aardbei (Fragaria) is een geslacht van bloeiende
planten uit de rozenfamilie (Rosaceae), vooral
bekend om zijn eetbare vruchten. Botanisch
gezien is de aardbei een schijnvrucht. Er zijn
meer dan twintig soorten en van de geteelde
aardbei zijn er vele honderden rassen.
Geschiedenis.
In de bronstijd werd de aardbei al door
mensen gebruikt, maar pas vanaf de 14e
eeuw werden aardbeiplanten vanuit het
wild in tuinen aangeplant. In die tijd
werden ze vooral gebruikt als sierplant en
voor medicinaal gebruik. De vrucht was
klein en de planten waren niet erg
productief. De aardbei, zoals wij die
kennen, is ongeveer 200 jaar oud. In de
17e en 18e eeuw zijn uit de beide
Amerika's de soorten Fragaria virginia
(Noord-Amerika) en Fragaria chiloensis
(Zuid-Amerika) ingevoerd. In 1766 werd
de aardbei voor het eerst uitvoerig
beschreven door Antoine Nicolas
Duchesne en gaf hij aan zijn beschreven
soort de Latijnse naam Fragaria ananassa.
In Californië werden vooral aardbeien
geteeld met een zeer harde vrucht,
vergelijkbaar met een appel. De in
Europa geteelde vruchten waren
daarentegen zacht. Kruisingen tussen
deze twee typen aardbeirassen hebben de
tegenwoordige, stevige rassen
opgeleverd, die hierdoor goed verhandeld
en over grote afstanden getransporteerd
kunnen worden.
Algemeen.
De naam Fragaria komt van het Latijnse
woord fraga dat aardbeitje betekent. In de
symboliek staat de aardbei voor
kortstondig genot. Op veel oude
schilderijen is daarom de aardbei
afgebeeld om kortstondig genot te
3.
symboliseren. In Nederland komen zowel
de cultuur- als de bosaardbei voor.
Bestuiving.
De aardbei is zelffertiel, waardoor geen
kruisbestuiving nodig is. Een goede
bestuiving door wind en/of insecten is
echter noodzakelijk voor het verkrijgen
van goedgevormde, volledig uitgegroeide
vruchten.
Bij op de aardbeibloem.
Bij de doordragende rassen heeft
gedurende de gehele zomer bloemaanleg,
bloei en vruchtzetting plaats. Bij
sommige rassen kan de bloemaanleg in
een erg warme zomer meer of minder
stagneren. Bij deze rijk bloeiende rassen
worden van iedere bloeiwijze meestal
slechts de eerste drie tot vijf vruchten
geoogst. Daarna wordt de bloemstengel
met hieraan nog onrijpe vruchten

verwijderd om de vruchtgrootte op peil te
houden. Voor een goede vruchtzetting is
een goede bestuiving van belang. Niet
alleen wind, maar vooral bijen zijn
belangrijk voor een goede bestuiving.
De rode of oranje-rode vrucht is een
opgezwollen bloembodem met daar
bovenop de geel gekleurde zaadjes
(dopvruchtjes) en is dus een zogenaamde
schijnvrucht.
Midden vorige eeuw ontstonden de eerste
professionele aardbeikwekerijen en tot
enkele tientallen jaren terug werden de
‘Zomerkoninkjes’ uitsluitend in de
maanden juli, augustus en september
geplukt.
Aardbeien bloem.
Samengestelde vucht.
De aardbei is een samengestelde vrucht.
Ieder deelvruchtje heeft z’n eigen
stamper en iedere stamper moet apart
bestoven worden. De bloem moet daarom
meerder achtereenvolgende dagen door
bijen worden bezocht.
Iedere stamper moet worden bestoven.
4.
Zomerkoninkje.
Consumptie.
Verse aardbeien zijn zeer gezond
vanwege hun hoge vitamine C-gehalte
(60 mg per 100 gr.). Bij baby's en zeer
jonge kinderen kan het eten van verse
aardbeien een allergische reactie
oproepen. Dus beginnen met kleine
stukjes aardbei, zodat het lichaam eraan
kan wennen.
Aardbeien worden veel gebruikt voor het
maken van jam. Meestal wordt hier
diepvriespulp uit onder andere Polen voor
gebruikt. Daarnaast wordt de aardbei
door zijn sterk aroma als smaakversterker
gebruikt in onder andere yoghurt.
In het algemeen lusten de meeste mensen
wel aardbeien. Dat komt door de zoete
smaak en de smaak is niet al te sterk.
Verder is de aardbei vaak te vinden op de
groente afdeling. Om die reden wordt de
aardbei ook wel als groente beschouwd.
Net als een aantal andere vruchten zit de

aardbei in het grijze vlak tussen groente
en fruit.
Teelt- en oogstwijze.
Tegenwoordig is de oogst ‘jaarrond’.
Gedurende de wintermaanden komen ze
vanuit verwarmde glazen kassen en in het
voor- en najaar vanuit plastic ‘tunnels’. In
de zomermaanden als vanouds van de
‘koude grond’. In veel kassen en tunnels
worden de laatste jaren aardbeien in
potten, veenbalen of bakken met
potgrond of kokos geteeld.
Potcultuur in aardbeienteelt.
Deze hangen of staan een stuk boven de
grond. Grote voordelen van de potcultuur
zijn:
- meer aardbeiplanten per m²,
- deze planten zijn minder ziektegevoelig
(na elke oogst worden de planten en de
potgrond vervangen)
- dat de medewerkers kunnen blijven
staan of zitten tijdens het plukken of
knippen van de aardbei (met schaar,
zodat de vrucht minder beschadiging
door drukplekjes oploopt).
Steeds meer telers schakelen de laatste
jaren over van de “koude grond” naar
glas of tunnels (bedekte teelt). Het grote
voordeel hiervan is, dat men minder
weerafhankelijk is.
Vermeerdering.
Aardbeien worden vegetatief
vermeerderd. De plant vormt uitlopers,
waaraan weer planten gevormd worden.
5.
Uitlopers aan de aardbei plant.
Ook deze planten kunnen weer uitlopers
vormen. Voor de normale teelt in de volle
grond worden deze planten eind
juli/begin augustus uitgepoot. Het daarop
volgende jaar kan dan van deze planten
aardbeien geoogst worden. In de
professionele teelt worden na de oogst de
planten vernietigd en wordt telkens
opnieuw gepoot. Particulieren laten vaak
de planten staan om het jaar daarop er
weer van te oogsten. Dit is niet aan te
bevelen, omdat de vruchten kleiner
worden en door de bossige groei de
vruchten sneller aangetast kunnen worden
door vruchtrot.
Ziekten en plagen.
Vruchtrot (Botrytis cinerea) is een van de
belangrijkste ziekten.
Vruchtrot van een aardbei.
Tijdens de bloei treedt al besmetting op,
die pas bij de rijping van de vrucht
zichtbaar wordt.

Ook bodemschimmels als
verwelkingsziekte, roodwortel rot en
stengelbasis rot komen veel voor. De
bladeren en ook vruchten kunnen worden
aangetast door meeldauw. Ook kan rode
vlekkenziekte (paars-rode vlekken op
bladeren en bladstelen) en witte
vlekkenziekte optreden. De witte
vlekkenziekte veroorzaakt grijs-witte tot
witte vlekjes omgeven door een paarsrode
rand.
Witte vlekken ziekte.
Daarnaast kunnen kevers schade
toebrengen, zoals de
aardbeistengelsteker, die de bladeren en
bloemtrossen van de plant af steken,
zodat deze verwelken.
Veel verschillende schimmelziekten en
schadelijke insecten kunnen heel snel
schade veroorzaken aan een gewas. Door
iedere dag de velden te onderzoeken op
beestjes en schimmels, ontstaat er een
goed beeld van eventuele infectiehaarden.
Kleine haarden worden bestreden met
natuurlijke vijanden indien mogelijk.
Bij productie in de koude grond, worden
natuurlijke vijanden op veel bedrijven
aangetrokken door met bloemen
ingezaaide akkerranden. Wanneer deze in
de zomer in bloei staan zitten ze vol met
natuurlijke vijanden waarna deze zich
gaan verplaatsen naar de
6.
aardbeienvelden. De velden zijn erg
gevoelig voor schadelijke insecten.
Insecten bestrijden, enkel door middel
van natuurlijke vijanden is helaas niet
genoeg. Een plaag, die uit de hand dreigt
te lopen, moet gecorrigeerd worden met
een (chemische) bestrijding. Chemische
middelen zijn het laatste redmiddel. Naast
dat deze middelen erg duur zijn, gaat
vaak een populatie natuurlijke vijanden
ook verloren. Om deze populatie weer op
te bouwen heb je weken of soms
maanden nodig, maar dan is de teelt al
weer voorbij.
Verschillende klassen.
Tussen aardbeien en aardbeien zit een
hemelsbreed verschil.
Niet alleen kwaliteit maar ook sortering,
kleur en niet te vergeten smaak spelen
een grote rol. Beschadigde en misvormde
aardbeien, kleintjes en aardbeien zonder
kroontjes worden direct gedegradeerd tot
klasse II. Deze zijn minder lang houdbaar
(met uitzondering van de kleintjes), maar
zijn even lekker dan de klasse I.
De kwaliteit en sortering zijn erg
weersafhankelijk. Bij regenachtig weer is
er veel kans op schimmelinfecties net
zoals bij onweersachting weer. Daarnaast
is het bij deze weertypen soms
onmogelijk om te plukken.
In tunnels en kassen zijn de groeiomstandigheden
te sturen.

Is het erg warm en schraal weer dan
blijven de vruchten te klein omdat deze te
snel afrijpen. De smaak gaat dan ook
achteruit. Bij productie in kassen en
tunnels zijn de groeiomstandigheden in
de hand te houden.
Bij voorkeur wordt er ’s morgens geplukt
omdat dan de aardbeien dan harder zijn
en minder snel beschadigen.
Ervaren plukkers zien in een oogopslag
het verschil tussen klasse I en klasse II,
en plukken dan gemiddeld 15 kg/uur.
Partijen aardbeien moet mooi uniform
zijn en mogen er geen kistjes afwijken
van elkaar.
een hoogte van ongeveer 140 cm.
Hierdoor kan men staande de
werkzaamheden uitvoeren wat het werk
verlicht en makkelijker maakt. Aan de
haken, waar de goot aanhangt, bevindt
zich ook een ondersteuning om de trossen
op te vangen. Dit is nodig want anders
zouden de trossen kunnen doorhangen
(kniktrossen) en daardoor kunnen de
aardbeien niet meer goed uitgroeien
omdat de sapstroom dan afknelt. Aan
dezelfde haak wordt ook een touw
bevestigd die er voor zorgt dat de
bladeren niet over de trossen kunnen gaan
hangen. Hierdoor gaat het oogsten van de
aardbeien makkelijker en sneller.
Kistje met aardbeien.
Teelt onder glas.
Het teeltsysteem dat onder glas gebruikt
wordt is een stalen goot waarop potten,
bakken of veenbalen geplaatst worden.
De goten hangen met haken aan de kas.
Aardbeiplanten in goten.
Hierdoor ontstaat onder de goten een
vrije werkruimte. De goten hangen op
7.
Ruimte onder de planten en verlichting
om groeiperiode te verlengen.
Water en voeding.
De watergift en voeding voor de planten
gebeurd met een druppelslang. Dit is een
slang die onder de goot hangt of in de
goot ligt. Aan de slang zitten slangetjes
die met een steker bij de plant wordt
gestoken. Door de steker krijgen de
planten periodiek water en
voedingselementen. Zo is een perfecte
sturing mogelijk. Verliezen en overtollig
gebruik van voedingsmiddelen is zo tot
een minimum te beperken.
Het overtollige water wordt door de goot
afgevoerd. Dit wordt opgevangen in een
silo en weer hergebruikt.

BOEKEN
Van de heer Bakker uit Blaricum
ontvingen wij de volgende bijdrage:
In het oude archief van de vereniging
vond ik een oud boekje:
“Bijen Catechismus van 1950”.
Ook vond ik een naam M. J. Calis. Nu
weet ik, dat er voor mijn tijd, een zekere
Tinus Calis in Laren ook bijen had. Bij
verdere navraag was dit de zelfde
persoon. Ik ben bij hem op bezoek
geweest: fitaal en spraakzaam was deze
80 jarige.
Hij heeft mij veel over zijn bijen verteld,
hij heeft door drukke werkzaamheden
maar 4 jaar bijen gehouden. Hij is de
oprichter van onze vereniging en de
eerste secretaris.
Deze Bijen Catechismus werd gebruikt
als handleiding voor de bijen cursus.
Tijdens de lessen werd deze handleiding
gedicteerd en de leerlingen moesten dit
opschrijven. Op deze manier vond de
leraar, dat de cursisten er meer van
opstaken. De cursus werd gegeven door
de heer H. Borghaerts.
Ik heb de tekst letterlijk overgenomen.
De Bijen Catechismus.
A. Hoe moet een bijenstal zijn?
Een bijenstal moet zijn, als een schuurtje
van circa twee meter diep, met open
voorzijde, waarin aan de voorzijde twee
planken boven elkaar zijn aangebracht.
De onderste voor de kasten, de bovenste
voor de korven. De onderste plank, circa
25 cm boven de grond. Achter langs de
kasten moet voldoende werkruimte zijn
(bijv 1 meter). Aan de zijkant een
deuropening om achter de kasten te
komen. Stal en kastfront op het Z.O. In
de stal, moet ook aanwezig zijn een kistje
voor gereedschap. Kasten met een
regendicht dak kunnen ook in de
openlucht worden opgesteld. Korven
moeten onder een dak staan.
8.
B. Wat is beter, bijen houden in kasten
of in korven?
Aanvankelijk werden de bijen uitsluitend
in korven gehouden. Daar men echter aan
korfvolken zeer weinig kan werken, heeft
men de bijen in kasten ondergebracht.
C. Waarvoor dient de korf in hoofdzaak?
De korfteelt is zwermteelt en de
korfvolken worden hoofdzakelijk
gebruikt voor de heidedracht.
D. Is dat met kasten anders?
Ja, dat is met kasten geheel anders. Een
kast, kan geheel uit elkander worden
genomen, men kan met het volk doen wat
men wil.
E. Welke kast is in Nederland het meest
gebruikte?
De simplexkast.
F. Is het goed om alleen kasten aan te
houden?
Alleen kasten aanhouden, is wel goed,
maar het is toch raadzaam er enige
korven bij te houden.
(wordt vervolgd in een volgend nummer)
advertentie
Te koop:
Raampjes à € 0,50
Spaarkasten en Simplexkasten, zowel
in vurenhout als in Red Cedar.
Tegen zeer aantrekkelijke prijzen.
H. Luijmes, Terborgseweg 33a,
7091 HN Dinxperlo,
Tel. 0315-651664

______________________________________________________________
IMKER ERVARING
Bij en imker in zwermtijd.
Een bijdrage van Klaas Ypma.
Vanmorgen bij het opstaan blijkt de lucht bewolkt. Gisteravond was in kast 2 een tuter en
kwakers te beluisteren en naar ik meende ook in kast 3. Welk volk ga ik het eerst op
moerdoppen controleren: kast 2 of kast 3? Boven de twee broedbakken van kast 2 staan
twee volle honingkamers. Kast 3 heeft twee broedbakken en een matig gevulde
honingkamer, daarboven weer een broedbak met daaronder een separator.
De separator.
Op 6 mei is in de bijenstal in het
“Abraham Ledeboer Park” in Enschede
een bijeenkomst van de carnicavereniging
Oost Nederland. Het onderwerp is
zwermverhindering met behulp van
separeren. Voorzitter Cees de Bondt heeft
daar tekst en uitleg gegeven. Deze
methode leek mij wel voordelen te
hebben. Dus een separator gemaakt en
toegepast in kast 3. De moer blijft onder
de separator, het jonge broed boven in
een broedbak op 6 ramen en 4
sluitblokken.
Kast 3, met separator.
Bij mijn keuze eerst kast 3 te controleren,
liet ik mij leiden door de beschikbare tijd
en de toegankelijkheid. Immers kast 3
9.
hoefde ik alleen de broedbak boven de
separator na te kijken.
De vergissing.
Het volkje boven de separator is op 18
mei opgezet. Het grote aantal
moerdoppen bewijst dat deze opzet is
geslaagd. Vandaag is het 27 mei. De 13
dagen zijn nog niet voorbij. Een paar
moerdoppen opengemaakt, de pop is nog
wit. Hier kan geen tuter zijn gehoord. Na
een half uur sluit ik de zoektocht af.
Om 11 uur breekt de zon door tijdens
onze koffiepauze. Vanaf het terras achter
ons huis is een aanzwellend gezoem te
horen. Snel naar de bijenstal. Te laat. De
bijen van kast 2 lopen over de vliegplank
naar buiten en cirkelen rond boven de
bijenstal. Ik heb een verkeerde keuze
gemaakt door eerst kast 3 en daarna
kast 2 te contoleren.
De bijentrossen.
Na ongeveer 10 minuten zetten de bijen
zich op 3 takken van een conifeer,
dichtbij de brievenbus van de buren. De
paar fietsers op straat merken niets van
het gezoem. Er is werk aan de winkel. De
schepkorf en de vitrage liggen klaar en ik
haal de huishoudtrap om met de
schepkorf bij de tros te kunnen komen,
die op ongeveer 3 meter hoog hangt
boven een takkenril. De korf er onder,
afschudden en meenemen naar beneden.
Ik zet de korf voorzichtig op de kop op de
vitrage, die al uitgespreid op de grond
ligt. Een klosje onder de rand. Het is een
drukte van belang. De bijen kruipen

onder de rand, maar niet allemaal. Er
hebben zich weer twee kleinere trossen
gevormd aan de takken.
Hoe verder?
Ik besluit eerst kast 2 te controleren,
waaruit de zwermen afkomstig zijn. De
twee trossen kan ik dan bij het nieuwe
volk voegen. Eerst de twee zware
honingkamers eraf tillen en dan de
bovenste broedbak wegzetten. Raam voor
raam nalopen op moerdoppen. Dat zijn de
kwakers van gisteravond. Ik breek de
doppen. Mooie moeren zijn er te
bewonderen. Na dit karwei zet ik de
broedbakken weer op elkaar.
Terug naar de zwerm.
De schepkorf heb ik met een kleed
afgedekt tegen de felle zon. Mijn
leermeester Jan Doormolen heeft destijds
tegen mij gezegd dat een zwerm
gemakkelijk kan wegvliegen als deze in
de felle zon staat. De andere twee
zwermen vang ik in een emmer. Op de
bodem is de koningin te zien. Ik sluit haar
op in een kooitje en schud de bijen af in
kast 2. Bij het afschudden van de tros is
een moer blijven zitten en deze tros is
inmiddels weer aangegroeid. Ik ga
opnieuw de trap op. Bovendien is het
voor de postbode en de buren hinderlijk
als zij eerst langs een zwerm moeten
lopen. Alle bijen gaan nu mee. De moer
loopt op de bodem. Deze heb ik
verwijderd en opgesloten in een kooitje.
De bijen heb ik afgeschud in kast 2. Ik
werk de kastkaart bij.
Een 6-ramer kaar maken.
’s Middags is het nodig een zeiltje over
de schepkorf te leggen tegen de regen. In
de conifeer is geen bij meer te zien. De 6-
ramer wordt geschikt gemaakt voor
ontvangst: een voerraam, een raam
stuifmeel, een sluitblok en 3 ramen
kunstraat. Er wordt een kastkaart
gemaakt. Om 10 uur ’s avonds haal ik de
10.
korf op en schud deze af in de 6-ramer.
Met een bloemenspuit geef ik nog wat
vocht mee en leg het dekkleed en het
deksel erop. De vliegplank blijft tot
morgenochtend gesloten.
De volgende dag.
De 6-ramer krijgt een nieuwe plek in de
bijenstal en kan zich nu ontwikkelen.
Maar hoe zit het nu met die twee tuters?
Die van kast 2 is gaan zwermen, doordat
ik eerst kast 3 met de separator op
zwermtekens ben gaan controleren. Een
separator is een geschikt hulpmiddel tot
zwermverhindering, maar……
Opnieuw een zwerm.
De verrassing is groot als op de volgende
dag van kast 3 een zwerm af komt, ook
weer rond 11.00 uur en bij een
temperatuur van 23 graden. Deze zwerm
nestelt zich 10 meter hoog in een boom
van de buren: onbereikbaar. Om 13.00
uur is de zwerm weggevlogen.
Vervolgens heb ik kast 3 opengemaakt.
Het wordt mij duidelijk dat de 2e tuter
toch uit deze kast kwam, onder de
separator. Terugrekenend zijn daar op 14
mei moerdoppen aangezet.
Ik ben blij dat ik de zwerm uit kast 2 heb
kunnen houden. De jonge moer stamt af
van een koningin, waarvan het nageslacht
twee honingkamers weet vol te slepen.
Dat is bij kast 3 niet het geval.
Tot zover mijn beschrijving van mijn
eerste ervaring met een separator. Het
samenspel tussen bij en imker blijft
boeiend!
6-ramer met zwerm uit kast 2.

STUDIEDAG
Studiedag voor
honingkeurmeesters
Op zaterdag 27 september 2008 zal er weer een studiedag voor keurmeesters zijn,
georganiseerd door de Nederlandse Commissie voor Bijenproducten.
Deze dag zal in een zaal van de stichting “Welzijn Eerbeek” te Eerbeek, (adres van de zaal:
Derickxkamp 2a) worden gehouden.
Op deze dag is er tevens bijenmarkt en de 100 ste honing keuring.
9.30 uur Zaal open.
10.00 uur Opening.
10.15 uur Impressie van de honingkeuring in Engeland (National honeyshow).
Powerpoint presentatie door Pierre Sanders.
11.00 uur Pauze.
11.15 uur Bespreking van het keuringsreglement en het nieuwe
keuringsformulier van ruwe propolis.
12.30 uur Lunchpauze. De lunch dient men zelf mee te nemen.
Tijdens deze pauze kunt U de bijenmarkt in Eerbeek bezoeken.
13.30 uur Residuen in honing door dhr. Wim Reijbroek.
Dhr. Wim Reijbroek werkt als analysator van honing bij het I.L.V.O.
(Instituut voor Landbouw en Visserij Onderzoek) in België.
15.00 uur Pauze.
15.15 uur St. Jacobskruiskruid door dhr. Enne de Boer.
Dhr. Enne de Boer is werkzaam bij de Voedsel en Warenautoriteit regio
Oost te Zutphen.
16.15 uur Gelegenheid tot het stellen van vragen.
16.30 uur Sluiting.
Het programma is onder voorbehoud van wijzigingen.
Deze dag kost € 15,- per persoon.
Dit bedrag dient u van te voren over te maken op bankrekeningnummer 1149.92.134 t.n.v.
J.H. Kamps, Inzake Commissie Bijenproducten.
U kunt zich tot 1 september schriftelijk of per email aanmelden bij:
Joop Kamps, De Kievit 8, 5864 BX te Meerlo. Telefoon 0478-692670.
Email: jh-kamps@hetnet.nl
Dringend verzoek:
Wilt u al uw opmerkingen over het nieuwe keuringsreglement van te voren schriftelijk aan
ons kenbaar maken?
U kunt dit doen door een mail of brief naar Joop Kamps te sturen met uw opmerkingen.
Daarnaast willen we graag weten of u als keurmeester geregistreerd wilt blijven. We willen
iedere keurmeester dan ook oproepen om contact op te nemen met Joop Kamps. We
kunnen daardoor het bestand van de honingkeurmeesters en de regels van het reglement
aanpassen en up-to-date houden.
11.

________________________________________________________________________
Normale zomer ?
In Noord en Zuid Nederland zijn de (school) vakanties zijn weer begonnen, maar echt
zomeren wil het nog niet. Zijn we anders gewend of zijn we de laatste jaren verwend?
Temperaturen.
De temperaturen liggen gemiddeld wel
op een normaal niveau voor de tijd van
het jaar. Echt stabiel weer is het echter
nog niet geweest tot half juli.
Als we vakantie hebben, dan willen we
graag zonnig en droog weer met
temperaturen van 25 graden of meer.
Werken is er eventjes niet bij, dus echt
afzien is het niet met hogere temperaturen
en een drankje of ijsje in de buurt.
Zomer 2006.
In 2006 was dat wel anders, toen was het
in juni en juli behoorlijk warm. Het
kwam zelfs twee keer tot een hittegolf en
de zomer kon voor de zon aanbidders dan
ook niet lang genoeg duren. Echter, in
augustus van dat jaar, werd het
wisselvalliger en kwam de temperatuur
soms op een bedenkelijk niveau uit.
Na de droogte van juni en juli werd
augustus 2006 een natte maand met
gemiddeld meer dan 100 millimeter
neerslag. Het kwam soms tot heftige
buien en het aantal dagen, waarop de
temperatuur boven 25 graden uitkwam
was minimaal.
Azoren hogedrukgebied.
Het mooie zomerweer in juni en juli 2006
werd veroorzaakt doordat een Azoren
hogedrukgebied haar vleugels uitsloeg tot
boven Nederland. Hete lucht uit het
Middellandse zeegebied kon daardoor
met een zuidelijke stroming gemakkelijk
tot onze omgeving doordringen.
Zodoende werden de maanden juni en juli
in 2006 warme en droge maanden en
kwamen in de top tien terecht van hoge
temperaturen.
HET WEER
12.
Straalstroom.
Dit jaar ligt de straalstroom veel
zuidelijker, waardoor het Azorenhoog
meer zuidelijker ligt ten opzichte van
Nederland. De stroming is veelal west tot
zuidwest. We krijgen wel regelmatig een
opleving van de zomer, maar deze wordt
dan weer vrij snel afgebroken door
lagedruk gebieden.
Vooruitzichten voor 2008.
Op zich lijkt 2008 een meer normale
zomer te worden voor Nederlandse
begrippen. Flinke stapelwolken met
temperaturen van iets meer dan 20 graden
en regelmatig kans op een bui.
Voor de bijen op zich geen verkeerde
vooruitzichten. De planten en gewassen
krijgen op z’n tijd water en de
temperatuur maakt, dat er volop nectar
kan worden geproduceerd. Of het
allemaal op het juiste tijdstip en in de
juiste verhouding gebeurd moeten we
maar rustig afwachten!
Goed gaon,
Gerrit Vossers.
www.weerstation-lichtenberg.nl

______________________________________________________________
VAN HET BESTUUR
Imkersbond ABTB
p/a De Hagen 25, 7091 VJ Dinxperlo
Telefoon: 0315-652156
KvK nummer: 40120441
Rabobank nummer:1280.18.690
e-mail bond:abtbhoofdbestuur@hotmail.com
Van de bestuurstafel.
In het verleden stond in het blad Bijen de pagina getiteld “Bijgepraat”. Hierin vertelde Eric
Blankert, oud voorzitter van Imkersbond ABTB, wat hem zoal bezig hield. Daarin kwamen
ook bestuurszaken aan de orde. Op verzoeken, die van verschillende kanten zijn binnen
gekomen, wil het bestuur in deze rubriek aangeven waar zij zoal mee bezig is.
Afhankelijk van de actualiteit zal het de ene keer wat uitgebreider zijn dan een andere
keer. Heeft u vragen of opmerkingen over de inhoud, richt u dan tot het bestuur. Hierboven
staan de gegevens hoe u het bestuur kunt bereiken.
Er vindt overleg plaats met de ANI om te onderzoeken of het mogelijk is, een gezamenlijk
(maand) blad uit te geven (ANI, SBI en ABTB). Dit overleg wordt nu door de redacties
gevoerd en als zeer positief ervaren. Inmiddels is er afgesproken om in september een
gezamenlijke proefuitgave uit te geven.
Dit om de leden van zowel de ABTB, de SBI en de ANI kennis te laten maken met een
gezamenlijk blad.
De volle aandacht heeft de reis naar Duitsland; wij hopen, dat er voldoende personen met
deze reis mee gaan, anders is alle inzet voor niets geweest.
Veel werk wordt verzet om steeds ons blad op tijd uit te laten komen
De studiemiddag voor vertegenwoordigers van bijengezondheid en voedselplanten is
inmiddels rond. Deze middag zal worden gehouden op 11 oktober in Wehl. Er zal o.a.
worden gesproken over Nosema en er zal een lezing worden gehouden door een
vertegenwoordiger van Staats Bos Beheer.
De studiedag van onze Imkersbond op 7 februari 2009 zal, als alles lukt, in het teken staan
bijen rassen. Daarnaast zal er over koolzaadteelt worden gesproken.
Er zal dan ook weer een honingkeuring zijn, er worden pogingen ondernomen er een
internationaal tintje aan te geven.
De aandacht gaat ook uit naar de website van de Imkersbond ABTB. Door veel andere
werkzaamheden en studies van bestuursleden, liggen deze werkzaamheden op een laag
pitje. Er zal in september weer volledig aan gewerkt gaan worden.
De bedrijfsraad, die nu slapende, is zal de nodige aandacht gaan vragen. Ook in “de
Nederlandse Bestuivingscommissie en bemiddeling in Bijen” is het bestuur van
Imkersbond ABTB vertegenwoordigd door enkele bestuursleden.
Het cursus onderwijs vraagt de nodige aandacht. Zo zijn er nu een groot aantal cursussen,
waaronder de bestuiving cursus. Deze worden, mede door medewerking van het bestuur,
ook in Duitsland en België gegeven.
Het bestuur van Imkersbond ABTB.
13.

_________________________________
PRAKTIJK
_______________________________
Als deze uitgave uitkomt, is ook de
zomerdracht weer voorbij, en voor velen
ook het bijen jaar voor het winnen van
honing.
Voorjaar.
Als we terugkijken naar de
voorjaarsdracht, dan was deze goed te
noemen. Zowel de wilg als ook de
fruitbomen hebben veel honing van
uitstekende kwaliteit gegeven.
Hierbij moeten we wel stellen, dat dit
geldt voor goed, sterke volken!
Alleen sterke volken kunnen goed
presteren. Zwakke volken hebben te veel
tijd nodig om op sterkte te komen en dan
zijn vaak de goede drachten voorbij.
Nieuw bijenjaar.
Voor hen, die niet meer met de bijen
reizen, is nu het nieuwe bijen jaar
begonnen. Zij dienen er nu voor te
zorgen, dat de volken in uitstekende staat
zijn of worden gebracht.
Als er geen honing meer wordt gewonnen
is het nu de eerste vereiste, de varroa
besmetting in de volken tot een zo laag
mogelijk minimum terug te brengen.
Doet u dat niet, dan kunnen uw volken
het in november al begeven.
Alle winterbijen zijn dat door de varroa
mijten aangetast. Deze bijen hebben een
14.
beperkte levensduur en voor deze bijen
zijn de winter maanden te lang.
Denk niet in mijn volken zitten niet veel
varroa mijten, of ik kan in het
darrenbroed geen varroa vinden., wat ga
er maar van uit, dat de meeste volken vol
mijten zitten!
Voeren.
Denk er ook aan, om de volken steeds
over nieuw voer te laten beschikken
(drijfvoeren). Zo denken de bijen, dar er
nog dracht is en blijft de koningin aan de
leg. Hierdoor blijft het volk steeds
beschikken over goed doorvoede jonge
bijen. Als de koningin half augustus tot
half september stop met leggen, bedenk
dan wel, dat je met oude bijen de winter
ingaat. De kans is groot, dat u dan met
zwakke volken de winter uitkomt.
Zorg dat de volken nu ook over
voldoende stuifmeel beschikken, de
winter bijen hebben het nodig om een
goed eiwit-vetlichaam op te bouwen
Hebben de winter bijen dit niet, dan zal
ook hun leven korter zijn
Winter alleen sterke volken in, zonodig
verenigen. Het verenigen van de volken
moet gebeuren, voordat je grote
hoeveelheden voer geeft (september),
zodat de voldoende winter voer
beschikken.
Kijk hierbij niet op een kg, bij een late
lente, komen ze anders te kort. Reken er
bij dat ze een gedeelte van het gevoerde
winter voer ook nog omzetten in broed.
Tijdens de bijeenkomst van de
afdelingscoördinatoren voor
bijengezondheid op 11 oktober zal er
door de heer R. Veldkamp een voordracht
worden gehouden over Nosema
Wij zullen een verslag er van in ons blad
plaatsen.
Veel succes.

______________________________________________________________
NIEUWS
Voor u gelezen en vertaald door W. Schuurman.
(Bron: speciale uitgave, nummer 13 van 2008, van Bienen@Imkerei d.d. 19 mei 2008.)
Duitse BVL beveelt het opschorten van de vergunning voor zaaigoed
behandelingsmiddelen.
Het Bundesamt für Verbraucherschutz und Lebensmittelsicherheit (1) heeft op 15 mei
2008 met onmiddellijke ingang het opschorten van de vergunning volgens paragraaf 80
alinea 2 zin 1 van nummer 4 VwGO bevolen, nadat op basis van actuele berekeningen
nieuwe inzichten zijn ontstaan. Het gaat hierbij om de zaaigoedbehandelingsmiddelen:
Antarc, BVL vergunningsnummer 4674-00
Chinook, vergunning 4672-00
Cruiser 350 FS, vergunning 4914-00
Cruiser OSR met vergunning 4922-00
Elado met nummer 5849-00
Faibel met 4704-00
Mesurol flüssig (vloeibaar) met nummer 3599-00 en
Poncho met vergunning 5272-00.
Deze beslissing volgde na diepgaand onderzoek van de actuele stand van zaken naar de
achtergrond van de in het zuidwesten van Duitsland opgetreden schades aan honingbijen.
De BVL moest onderzoeken in hoeverre er een relatie bestaat tussen de gemelde
bijenvergiftigingen en het uitbrengen van zaaigoed dat met voorbehoedsmiddelen voor
planten is behandeld. Uit dit onderzoek bleek dat bij het uitbrengen van met insecticiden
behandeld zaaigoed met pneumatische zaaimachines van een bepaald constructietype een
hogere blootstelling aan de bijen veroorzaakt werd dan in de procedure van de vergunning
tot nu toe bekend was.
Uit nieuwe risicocalculaties, waartoe opdracht gegeven werd op grond van de schades aan
bijen en die rekening hielden met deze verhoogde blootstelling, blijkt dat het zeer
waarschijnlijk is dat als gevolg van deze blootstelling uitwerkingen op bijen niet zijn uit te
sluiten. In dit geval zal onder andere ook de garantie van de bescherming van de gebruiker
in het kader van het uitbrengen getoetst worden.
Op grond van deze nieuwe inzichten wordt ter vermijding van verdere schades aan
bijenvolken en om definitieve opheldering van de relaties en ook mogelijke verdere
uitwerkingen op de natuurhuishouding te verkrijgen tot nadere orde opschorting van de
vergunning bevolen.
Ook moeten de kantoren voor de florabescherming in de landen van de Bondsrepubliek
geïnformeerd worden om de betreffende informatie aan de gebruikers door te geven, omdat
die de boeren van advies dienen.
Met het bevel tot opschorten van de genoemde vergunningen zijn verdere invoer, het op de
markt brengen en het toepassen van de plantenvoorbehoedsmiddelen uitgesloten. Hetzelfde
geldt volgens paragraaf 16e alinea 2 van de PflSchG (2) ook voor
plantenvoorbehoedsmiddelen waarvoor een verklaring tot geschikt voor de verkoop met
verwijzing naar bovengenoemde vergunningen uitgegeven werd.
(1) Bondskantoor voor bescherming van consument en levensmiddelenveiligheid.
(2) Wet op de Bescherming van de Flora, PflanzenSchutzGesetz.
15.

Aansluitend op bovenstaand bericht, willen we u graag op de hoogte houden over de rol
van de politiek inzake bijensterfte. Daarom vindt u hieronder de brief van Minister
mevrouw G. Verburg, gericht aan de Voorzitter van de Tweede Kamer.
Het is een letterlijk overgenomen brief van de site van het ministerie van Landbouw,
Natuur en Voedselkwaliteit, gedateerd op 2 juli 2008.
Geachte Voorzitter,
Hierbij zend ik u antwoord op de vraag van de vaste Kamercommissie voor LNV over
bijensterfte, gesteld in de procedurevergadering van 1 juli 2008.
Het fenomeen van bijensterfte of ook wel verdwijnziekte genoemd is mij bekend. Op
verzoek van de Kamer heb ik in een brief van 11 april jl. (lnv0800258) reeds aangegeven
wat de stand van zaken aangaande de bijensterfte is. Samengevat komt het erop neer dat
er geen reden is tot paniek. Naast imkers die veel bijensterfte meemaken, zijn er ook die
geen bijensterfte meemaken. Het lijkt er wel op dat er meer volken doodgaan dan
vroeger. Dat is voor mij reden om het onderzoek te intensiveren en te verbreden.
Er wordt momenteel onderzoek gedaan door het instituut Plant Research International
(WUR-PRI), onderdeel bijen@wur, naar de oorzaken van de bijensterfte. Dit onderzoek
richt zich met name op bestrijding van de Varroamijt, omdat dit nog steeds gezien wordt
als de belangrijkste factor in de bijensterfte. De sector besteedt reeds veel energie aan de
bestrijding van deze Varroamijt. Er zijn echter nog veel meer factoren die een rol spelen in
de bijensterfte. Daarom wordt er nu in het onderzoek breder gekeken naar andere
factoren die, in samenhang met de Varroamijt, van invloed kunnen zijn op de bijensterfte.
In het onderzoek wordt internationaal samengewerkt.
Gezien het feit dat bijensterfte een sluimerend probleem is waar waarschijnlijk verschillende
factoren aan ten grondslag liggen en waarover nog onvoldoende bekend is, vind ik
specifieke maatregelen, gezien het lopende onderzoek, te voorbarig. Ik zal daarom dan
ook geen vervoersverbod instellen in het kader van bestrijding van Nosema ceranae.
Uit eerder onderzoek is gebleken dat deze parasiet reeds verspreid in Nederland voorkomt
en een vervoersverbod is dus geen effectieve maatregel. Daarnaast is nog niet helder of en
hoe groot het eventuele aandeel van deze parasiet in het complex van de bijensterfte is.
De eventuele rol van de Nosema in de bijensterfte maakt dan ook onderdeel uit van eerder
genoemd onderzoek, waarvan ik de resultaten dit najaar aan uw Kamer zal toezenden.
Het Nederlands Centrum voor Bijenonderzoek heb ik naar aanleiding van hun brief reeds
uitgenodigd voor een gesprek.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
In het blad Bijen 17-4 van juni 2008, vindt u een eerdere brief van de Minister aan de
Voorzitter van de Tweede Kamer. In die brief verwijst de Minister al naar WUR-PRI.
16.

Van de Franse Kamer van Koophandel in
Nederland kregen we het volgende
bericht.
Een gerenommeerde franse imker van 70
jaar oud wenst zijn activiteiten met
ingang van dit jaar te stoppen en biedt
het bedrijf te koop aan.
Het gaat hier om een uitzonderlijk
domaine, liggende op het platteland en
bestaande uit:
- een woning
- complete bijen inventaris
- museum
- klantenbestand
Ongeveer ¾ van de afzet is bestemd voor
de export, met name voor Japan en een
deel gaat tevens naar het gerenommeerde
Elysée te Parijs.
- Omzet per jaar: € 100.000,00
- Japanse export: 1 ton per maand
De mogelijkheid is om de omzet met 3 te
vermenigvuldigen.
Vraagprijs all in € 350.000,00
De bedoeling is dat alles in 1 keer wordt
overgenomen en dat de koper bereid is
daar permanent te gaan wonen.
Het adres is:
RN 10
41310 Villechauve
Tot zover het bericht van de Franse
Kamer van Koophandel in Nederland. De
gegevens hiervan zijn bij de redactie van
het blad Bijen bekend. Belangstellenden
kunnen de gegevens en het originele
bericht daar opvragen.
=============================
KALENDER
Bindingsuitje Imkersbond ABTB.
30 augustus 2008 zal het jaarlijkse
uitstapje van de Imkersbond ABTB
worden gehouden. We zullen u tijdig
verder hierover informeren. Houdt u deze
datum maar vast vrij. Het belooft een
interessante dag te worden!
Bijen- en honingmarkten.
27 september Honingmarkt te Eerbeek
Bijeenkomsten.
27 september 2008: Studiedag voor
Honingkeurmeesters te Eerbeek.
11 oktober 2008: Bijeenkomst voor
afdelingscoördinatoren voor
bijengezondheid en voedselplanten.
23 oktober 2008: Regio avond te Didam
7 februari 2009: Studiedag Imkersbond
ABTB te Wehl.
VRAAG EN AANBOD
Wij kopen uw Nederlandse honing en
verkopen alle soorten honing in grote en
kleine hoeveelheden. Ook stuifmeel,
honingkoek, honingsnoep e.d. Ook zijn
wij dé leverancier voor uw markt of
braderie! Vraag vrijblijvend onze speciale
prijzen, kijk op www.dewerkbij.nl of
e-mail naar: info@ dewerkbij.nl
Imkerbedrijf De Werkbij, Rhenen,
tel 0317-6129 42, fax 0317-614191,
mobiel 06-54732962
=============================
Postzegels uit China, ingestuurd door
Miriam Leferink uit Bentelo.
17.
Heeft u ook iets met bijen, aarzel niet en
stuur het naar de redactie van dit blad!

______________________________________________________________
AFDELINGS NIEUWS
Afdeling Etten en omstreken
van de Imkersbond ABTB
p/a Loo 12, 7075 AT ETTEN
Telefoon: 0315 - 328138
Regio avond.
Op 23 oktober 2008, aanvang 20.00 uur, zal de jaarlijkse regio avond plaatsvinden bij:
Partycentrum Boszicht / Restaurant Juffrouw Tok
Tolweg 9, 6942 HX Didam / Nieuw Dijk
telefoonnummer: 0316 – 221312
De regio avond is een avond, die door de verschillende afdelingen van imkersbond ABTB
wordt georganiseerd. De afdelingen, die aan deze gezamenlijke avond meewerken zijn:
Afdeling Liemers, Afdeling Wehl, Afdeling Dinxperlo / Gendringen, Afdeling Doesburg
en Afdeling Etten.
Dit jaar is de beurt aan afdeling Etten om deze avond te organiseren.
Zij hebben er voor gekozen om de presentaties te laten verzorgen door:
Freek Blom
Kees van Holland
Imkerbedrijf De Werkbij.
Freek Blom en Ria Zorgdrager,
de nieuwe eigenaren van De Werkbij.
Zoals de meeste lezers van dit blad weten, hebben Freek en Ria in november 2007 het
imkerbedrijf overgenomen van Kees en Wil van Holland.
Tijdens de avond zal Freek uitleg geven over de overgang van boswachter van
Staatsbosbeheer op Terschelling naar beroepsimker in Rhenen. Daarnaast kunnen alle
aspecten van de bijenhouderij aan de orde komen.
De toegang tot deze avond is vrij en alle geïnteresseerden worden bij dezen van harte
uitgenodigd. Ook niet-imkers zijn van harte welkom. Zij zullen deze avond een indruk
kunnen krijgen wat er zo al komt kijken bij het houden van bijen.
Om de kosten van de avond te drukken zal er in de pauze een verloting plaatsvinden.
Prijzen voor deze verloting worden traditie getrouw door de afdelingen ingebracht. We
willen deze avond bij iedereen van harte aanbevelen. Het belooft een informatieve en
gezellige avond te worden. De zaal is vanaf ca 19.30 uur geopend.
Het bestuur en leden van afdeling Etten e.o. van Imkersbond ABTB.
18.

______________________________________________________________
AFDELINGS NIEUWS
Excursie Voedselplantencursus Millingerwaard.
door Sabine Boss.
Op 31 mei 2008 vond het laatste onderdeel van de voedselplantencursus plaats voor
cursisten van 2006 en 2008.
Een gezelschap van ca. 30 personen verzamelde op zaterdagochtend op de parkeerplaats in
Millingen.
interesse al heel veel kennis in huis.
Anderen zijn nog meer ‘beginners’ op
gebied van plantenkennis. Voor iedereen
was het een bijzondere ervaring om door
het gevarieerde gebied van de
Millingerwaard te lopen.
Aan het werk.
De deelnemers werden direct aan het
denken gezet over de begroeiing waar we
onderweg langs waren gekomen. Wat
was ons opgevallen?? Het ging om het
verschil in beplanting langs de Duitse en
Nederlandse wegen: aan de ‘Duitse kant’
zie je veel variatie in beplanting,
verschillende soorten bomen langs de
weg. Dit biedt voor bijen, andere
insecten, maar ook vogels meer
mogelijkheden en een langer seizoen om
voedsel te verzamelen. In Nederland zie
je vaak allemaal dezelfde bomen langs
een weg aangeplant, een gemiste kans
voor onze bijen. Tactvol overleg met
gemeenten als er nieuwe aanplant wordt
gepleegd kan tot goede resultaten leiden.
De Millingerwaard.
Vooraan, net voorbij de kerk, zijn mooie,
rustige, ondergelopen klei-gaten van
voormalige steenfabrieken. Nu is dit een
idyllisch gebied begroeid met hoge
wilgen, riet en lisdodden. Verdop zie je
een meer open landschap, richting rivier,
vlak, met hier en daar boompjes, struiken
en wilde rozen. Bij het zien van een van
de allerbeste drachtplanten, de Reseda,
leidde Paul Holterman de groep naar een
bijzonder mooie plant met oranje/groene
meeldraden. Er stonden meerdere
variëteiten bij elkaar in de buurt. De
Reseda groeit graag op een zonnige plek
op zandgrond.
Determineren.
Onderweg werden heel veel plantjes en
bloemen gedetermineerd, de boeken
kwamen uit de rugzakken en er werd
druk overlegd en gebladerd.
Paul Holterman (met grijze rugzak) geeft
uitleg.
Voor elk wat wils.
Onder leiding van onze docent Paul
Holterman ging de groep op pad, waarbij
de eerste 250 meter al meer dan een half
uur in beslag nam, zoveel was er te zien
op gebied van planten. Sommige
deelnemers hebben door studie en
19.

Gaandeweg naderden we de rivier met natuur, op hoe een plant of bloem eruit
het bijzondere rivierduinlandschap met ziet. En natuurlijk gaat het gesprek er
distels.
onder het wandelen steeds over of een
plant meer of minder geschikt is voor de
Millinger Theetuin.
bijen. Je gaat er anders van om je heen
In de Millingerwaard is de Millinger
kijken en je eigen omgeving zo
Theetuin waar we van koffie met gebak
aanplanten dat er voor de bijen steeds iets
genoten. Dit is een eldorado voor
te ‘halen’ valt. …en ook fijn is dat het
tuinliefhebbers. Opvallend waren de
opeens nuttig is om bepaalde
volle, gevarieerd aangeplante borders
onkruidhoekjes te laten zoals ze zijn,
(geen plaats voor onkruid!), de mooie
omdat de bijen en andere insecten daar
doorkijkjes, terrassen en ‘rambler-rozen’
ook iets aan hebben.
die ook nog geweldig geurden (‘Paul’s
Deze excursie door de Millingerwaard
Himalayan Musk’). Verzadigd van zoveel
vormde een prachtige afsluiting van de
indrukken wandelden we terug.
voedselplantencursus. Zo’n excursie is
Het leuke van de voedselplantencursus is beslist voor herhaling vatbaar.
dat je de blik veel meer richt op de
Paul Holterman, reuze bedankt!!
================================================================
Bindingsuitje imkervereniging Oost Betuwe .
door Eric Blankert.
Zoals de laatst jaren gebruikelijk lag de organisatie van ons jaarlijkse afdelingbindingsuitje
in handen Willem Verstijnen en Henk Poelmans.
Zij brachten ons dit maal (28-06-2008)
naar een zorgboerderij/zorgimkerij
Tielerweg 56 in Geldermalsen waar Dick
van Leeuwen nu nog met nog 5,
maar in de toekomst met 7 à 8
enthousiaste mensen van de dagbesteding
werkzaamheden op dit fruitteeltbedrijf
verricht.
In Zaltbommel op de Markt 2, is de
honingwinkel gevestigd en ook deze
wordt door enthousiaste medewerkers
van de dagbesteding gerund. Het is een
bijzonder initiatief, dat in december 2007
gestart. De winkel is maart 2008
geopend. Zie ook de website.
20.
Op recreatiepark De Vergarde
Erichemseweg 84, Erichem
is in de hooiberg het Betuws fruitteelt
museum gevestigd. Het geeft een beeld
van de attributen en leefomstandigheden
van Betuwsefruittelers. Afsluiten werd er
in het zonnetje een drankje gedronken op
een terrasje tegen over het Koninklijke
Museum in Buren onder stichtelijke
klanken van het kerkkoor uit de naast
gelegen kerk.
Het was een fijne dag waarop weer veel
bijeninformatie was uitgewisseld.

______________________________________________________________
AFDELINGS NIEUWS
Imkersbond ABTB
p/a De Hagen 25, 7091 VJ Dinxperlo
Telefoon: 0315-652156
KvK nummer: 40120441
Rabobank nummer:1280.18.690
e-mail bond:abtbhoofdbestuur@hotmail.com
Uitstapje Imkersbond ABTB.
Het bestuur van de Imkersbond heeft het jaarlijkse bindingsuitstapje georganiseerd op
zaterdag 30 augustus 2008. Ditmaal gaat de reis naar Duisburg.
We vertrekken om 8.45 uur vanaf
Beatrixcentrum Ontmoetingscentrum
Koningin Wilhelminastraat 12, Wehl,
bij voldoende deelname, met een bus.
We worden om 10.00 uur verwelkomd in
het bijenmuseum in Duisburg onder het
genot van koffie en koek.
Er zal een korte lezing zijn over het
ontstaan van het museum, de bijenteelt en
de wintersterfte in Duitsland ( voor
vertaling word gezorgd).
Daarna volgt een rondleiding binnen in
en buiten om het museum.
Om 12.00 uur kan het zelf meegenomen
lunch pakket worden genuttigd in het
museum, voor koffie wordt gezorgd.
Na de lunch ( 12.45 uur) vertrekken we,
met de bus, naar de binnenhaven voor een
2 uur durende rondvaart door de
binnenhavens.
Na de rondvaart, zullen we rond 15.45
uur terugkeren naar het vertrekpunt in
Wehl. Op de terugweg zullen we ergens
stoppen om iets te nuttigen of warm te
eten. Dit wel op eigen kosten. We hopen
om ongeveer 18.00 uur weer in Wehl te
zijn.
Opgave vóór 1 augustus bij G. Hollander
tel. 0314-683329, alleen voor opgave
voor deze dag mobiel 06 – 30157318,
e-mail: g.hollander@zonnet.nl
21.
Wij stellen eerdere opgave zeer op prijs,
dat maakt de organisatie alleen maar
makkelijker.
De kosten van deze reis zijn € 30,00 p.p.
met inbegrip de bus vanaf Wehl.
Betaling dient via de rekening
Imkersbond ABTB Rabobank rekening:
1280.18.690, onder vermelding reis
Duisburg
Het belooft weer een mooie reis te
worden.
Het bestuur hoopt op een grote deelname
en wenst alle deelnemers dan ook een
gezellige en mooie reis toe.

TNT Post
Retour adres voor TNT Post:
De Hagen 25,
7091 VJ DINXPERLO Port betaald
Porte payé
Pays-Bas
Onjuist adres of andere onjuistheden a.u.b. doorgeven aan het redactie adres.
______________________________________________________________________
Adressen:
Redactie blad Bijen
p/a Prins Bernhardstraat 19
7064 GC Silvolde
e-mail: bijenblad@hotmail.com
rabobanknr 3059.25.903
Imkersbond ABTB
p/a De Hagen 25, 7091 VJ Dinxperlo
telefoon: 0315 – 652156
e-mail: abtbhoofdbestuur@hotmail.com
rabobanknr 1280.18.690
Nederlandse Bestuivingscommissie en
Bemiddeling in Bijen
p/a De Hagen 25, 7091 VJ Dinxperlo
telefoon: 0315 – 652156
e-mail: info@bijenvoorbestuiving.nl
www.bijenvoorbestuiving.nl
rabobanknr 3059.25.881
sSBI
p/a Paasloërweg 5
8378 JA PAASLOO
telefoon: 0561 - 451453
Spuitschade melden bij AID
Inspectie Noord en Oost,
Zwolle, tel. 038 – 4291300
Inspectie West,
Utrecht, tel. 030 – 6692669
Inspectie Zuid,
Eindhoven, tel. 040 – 2563800
Gevallen of vermoedens van Amerikaans
vuilbroed altijd melden bij:
AID Kerkrade, tel. 045 - 5464185
bijen@wur
Centraal Meldpunt Bijenziekten
Postbus 69, 6700 AB Wageningen
Telefoon 0317 – 481279
e-mail: info.pri@wur.nl
www.pri.wur.nl
Bezoekadres: Droevendaalsesteeg 1
6708 AB Wageningen