richtlijn Vroegtijdige psychosociale interventies na rampen - Impact

Preventieve vroegtijdige psychosociale interventies
5 Preventieve vroegtijdige psychosociale
interventies
Na de beschrijving van de algemene steunende context die na een ramp of andere schokkende
gebeurtenis dient te worden geboden, en waarbinnen vroegtijdige psychosociale interventies dienen
te worden uitgevoerd, volgt in dit en het volgende hoofdstuk een beschrijving van deze specifieke
interventies.
Er zijn twee soorten vroegtijdige psychosociale interventies; preventieve en curatieve interventies.
Preventieve interventies dienen de eerder beschreven doelen:
• het bevorderen van natuurlijk herstel en het gebruik van natuurlijke hulpbronnen;
• het signaleren van getroffenen die behoefte hebben aan acute psychische hulp;
• het zo nodig doorverwijzen en zo nodig behandelen van getroffenen die behoefte hebben
aan acute psychische hulp.
Curatieve interventies worden ingezet bij evidente psychische problematiek in de eerste 6 weken.
Dit hoofdstuk gaat over preventieve interventies. De curatieve interventies worden in hoofdstuk 6
behandeld.
5.1 Voorlichting en preventieve psycho-educatie bij volwassenen
Voorlichting heeft als doel het geruststellen van getroffenen en het geven van uitleg over normale
stressreacties. Voorlichting sluit nauw aan bij de informatiebehoefte van getroffenen. Naast voorlichting
wordt soms psycho-educatie gegeven. Psycho-educatie bestaat uit gestructureerde (vaak
herhaalde) informatie en training aan getroffenen en familieleden en wordt soms in cursusvorm
gegeven. Doel is om verandering te bereiken in trauma gerelateerd gedrag met behulp van
voorlichting en psychosociale strategieën. Voorlichting wordt in tegenstelling tot psychoeducatie
niet gestructureerd of herhaald gegeven.
Wetenschappelijke onderbouwing
Er is weinig tot geen evidentie voor het nut van het aanbieden van algemene voorlichting aan alle
getroffenen na een schokkende gebeurtenis. Wel bestaat er brede consensus dat dit noodzakelijk is.
Volgens de Best Practice Guidelines van Ritchie (2003) is een korte, vroegtijdige en gerichte ‘psychoeducatieve
voorlichting’ voor getroffenen die een kind, ouder en partner zijn verloren effectief.
Ehlers e.a. (2003) toonden aan dat het aanbieden van een zelfhulpboekje binnen zes weken na een
schokkende gebeurtenis niet effectiever was in het voorkomen van chronische PTSS dan herhaalde
metingen. Uit onderzoek van Ehlers e.a. (2003) en Turpin e.a. (2005) blijkt dat het aanbieden van
uitgebreid foldermateriaal (22 pagina’s met informatie over mogelijk te ontwikkelen stoornissen)
niet effectief is en in sommige gevallen zelfs schadelijk kan zijn. Ook volgens de NICE-richtlijn
heeft het aanbieden van een zelfhulpinterventie geen meerwaarde (NICE, 2005).
Rose e.a. (1999) hebben in een RCT onderzocht wat het effect was van een 30 minuten durende educatieve
interventie bij slachtoffers van geweld. De interventie werd 9 tot 31 dagen na de schokkende
gebeurtenis aangeboden. De interventie werd afgestemd op de ervaringen van de getroffenen en
47