Koerier nr. 111 - Kovom

6
Physisch Laboratorium RVO-TNO
Op 1 december 1927 werd door het Ministerie
van Oorlog het ‘Laboratorium voor Physische
Strijdmiddelen’ opgericht. De vestigingsplaats
was de Waalsdorpervlakte vlakbij Den Haag.
In de tijd van de gebroken geweren mocht er
niet veel ruchtbaarheid worden gegeven aan
het bestaan, daarom heette het eerste
laboratoriumgebouw op de vlakte simpelweg
‘Het meetgebouw’. Vlak voor de oorlog
werden al de eerste stappen gezet op het
gebied van de ontwikkeling van de radar. In
1936 werd onder leiding van Von Weiler en
Van Soest een testvlucht uitgevoerd door een
vliegtuig van Leiden naar Hoek van Holland
heen en weer te laten vliegen over de
Waalsdorpervlakte. Er werden vergelijkbare
effecten waargenomen als Watson-Watt op
26 februari 1935 had gezien tijdens zijn
bekende experiment in de buurt van
Daventry (zie ook Loopgraafkoerier 51). Op
basis van het ontwerp van de onderzoekers
bij het laboratorium bouwde in 1939 de
Nederlandse Sientoestellen Fabriek (NSF) de
eerste serie prototypes van het ‘Elektrisch
Luistertoestel’, zoals het toen nog werd
genoemd. Bij het uitbreken van de oorlog
stond één toestel op het dak van het
laboratorium. Dat werd direct naar beneden
gehaald. Het tweede werd naast een
luchtafweermitrailleur geplaatst op het
Malieveld. De onderdelen van een derde
werden vanaf Den Haag langs de strijd rond
vliegkamp Valkenburg naar IJmuiden
verstuurd en vandaar naar Engeland
verscheept. Von Weiler koos, samen met een
collega Staal, kort daarna met alle
tekeningen via de haven van Scheveningen
dezelfde route naar Engeland. Op de
Waalsdorpervlakte werden alle andere
belangrijke onderdelen verbrand. In Engeland
aangekomen maakte de Nederlandse
wetenschappers kennis met de
ontwikkelingen in Engeland op dit gebied. In
sommige opzichten waren de Nederlanders
zelfs verder.
Na de oorlog wilde men het onderzoek op de
Waalsdorpervlakte weer voortzetten. Zo vlak
na de oorlog werd daarbij veelvuldig gebruik
gemaakt van onderdelen uit de diversie
dumps achtergelaten door de bevrijder of de
oude bezetter. En zo viel het oog van de
onderzoekers op de radar bij Rozenburg. In
1947 werd de radar van zijn sokkel gelicht en
naar de Waalsdorpervlakte overgebracht.
Foto van de zelfde installatie maar nu van de lege
sokkel. De radar is reeds vertrokken naar Den
Haag [2].
De radar werd een dankbaar hulpmiddel voor
allerlei onderzoek.
Een foto van Groot Brittannië. De verstoring boven
en onderaan de foto wordt veroorzaakt doordat de
satelliet achter de horizon verdween [2].
De Würzburg Riese op nog zijn oorspronkelijke
locatie bij Rozenburg [2].
Zo werden op 31 augustus 1964 de eerste
afbeeldingen van de aarde ontvangen
genomen door de eerste weersatelliet
NIMBUS 1. De satelliet was pas op 28
augustus gelanceerd, dus ze waren er snel bij
daar in de duinen. Op de foto is Groot
Brittannië te zien.
Op 24 juli 1965 werd met deze
schotelantenne een radioverbinding gemaakt
LOOPGRAAFKOERIER NO. 111 AUGUSTUS 2012